JAARVERSLAG 2012 Woningstichting Hellendoorn Midden in de samenleving Jaarverslag 2012 Inhoudsopgave Bladzijde 1 2 3 4 5 6 Jaarverslag 2012 3 1.1 Voorwoord 3 1.2 Algemeen 4 1.3 Inleiding 4 1.4 Raad van Toezicht 6 1.5 Bestuur 13 1.6 Organisatie 14 1.7 Arbeidsomstandigheden 16 1.8 Ondernemingsraad 17 1.9 Managementteam 18 1.10 Beleidsdoelstellingen 20 1.11 Interne risicobeheersings- en controlesystemen 21 1.12 Externe accountant 22 1.13 Commissie Huisvesting 22 1.14 Klachtencommissies 23 1.15 Visitatie 24 1.16 Kwaliteitszorg 24 1.17 Samenwerking 25 1.18 Gemeentelijk volkshuisvestingsbeleid 26 1.19 Belangrijke prestaties in 2012 28 Volkshuisvestingsverslag 31 2.1 Het werkzaam zijn uitsluitend in het belang van de volkshuisvesting 31 2.2 Het bij voorrang huisvesten van de doelgroep 32 2.3 Het kwalitatief in stand houden van het woningbezit 38 2.4 Het bevorderen van een goed leef- en woonklimaat 47 2.5 Gebiedsgericht Werken Groot Lochter 52 2.6 Leefbaarheid 55 2.7 Het betrekken van bewoners bij beleid en beheer 57 2.8 Wonen en zorg 58 2.9 Het waarborgen van de financiële continuïteit 60 2.10 Jaarverslaglegging en goedkeuring 60 2.11 Beleggingen en financiële deelnemingen in andere rechtspersonen 74 2.12 Verklaring van het Bestuur 76 2.13 Goedkeuring van de Raad van Toezicht 76 Kengetallen Jaarrekening 78 80 4.1 Balans (na resultaatbestemming) 80 4.2 Winst- en verliesrekening 82 4.3 Kasstroomoverzicht (indirecte methode) 83 4.4 Toelichting op balans en winst- en verliesrekening 84 Toelichting op balans Toelichting op winst- en verliesrekening 91 101 6.1 Bedrijfsopbrengsten 101 6.2 Bedrijfslasten 102 Jaarverslag 2012 1 7 2 Overige gegevens 108 7.1 Resultaatbestemming 108 7.2 Gebeurtenissen na balansdatum 108 7.3 Controleverklaring 109 Jaarverslag 2012 1 Jaarverslag 2012 1.1 Voorwoord Voor u ligt het jaarverslag van Woningstichting Hellendoorn. De woningstichting bestaat al meer dan 85 jaar (opgericht in 1926) en is en blijft sterk verankerd in de samenleving binnen de gemeente Hellendoorn. Met ongeveer 30 medewerkers probeert zij haar maatschappelijke taak uit te oefenen. De woningstichting bezit ruim 3.000 woningen, waaronder 11 complexen voor bewoners met een lichamelijke of verstandelijke beperking of psychiatrische problematiek. De woningstichting heeft bezittingen in de gemeente Hellendoorn, namelijk in Nijverdal, Hellendoorn-dorp en de woonkernen Daarle, Daarlerveen en Haarle. In 2010 hebben wij onze missie, visie en strategische doelen herijkt en vastgelegd in het Strategisch Plan 2010-2014 ‘Duurzaam wonen, samenleven en samenwerken in Hellendoorn’. Daarmee is onze koers voor de toekomst uitgezet. Wij, als Woningstichting Hellendoorn, zijn een sociaal-maatschappelijke onderneming met een duidelijke visie. Wij willen er zijn voor iedereen die een sociale woning huurt of kan huren in de gemeente Hellendoorn. We zien als onze belangrijkste taak het huisvesten van die mensen die, zonder onze corporatie, geen passende huisvesting kunnen vinden. Tot de aandachtsgroepen behoren in het bijzonder mensen met een laag inkomen, gehandicapten, dak- en thuislozen, jongeren en ouderen. Daarnaast vervullen we een bredere taak: zorgen dat mensen plezierig kunnen wonen in de gemeente Hellendoorn. Hiervoor willen we het aantrekkelijke woon- en leefklimaat behouden en daar waar mogelijk versterken. Onze missie luidt dan ook: “Woningstichting Hellendoorn is een maatschappelijk organisatie, die werkt aan goed wonen én vitale wijken, in het bijzonder voor mensen met een kwetsbare positie op de woningmarkt. Wij verbinden ons met bewoners en maatschappelijke partners om in voortdurende dialoog en samenwerking invulling te geven aan prettig wonen in de gemeente Hellendoorn. De medewerkers zetten hun talenten in om klantgericht en maatschappijgericht te werken.” Jaarverslag 2012 3 Om deze opgave te realiseren hebben wij de volgende strategische doelstellingen: Klantgericht en proactief. Anticiperen op vraag en ontwikkelingen. Duurzame productie en consumptie. Maatschappijgericht en ketensamenwerking. Verbinden en verbreden. Optimaal investeren, maximaal presteren. Talenten ontwikkelen, samenwerking uitbreiden. 1.2 Algemeen Bedrijfsgegevens Naam Woningstichting Hellendoorn Vestiging gemeente Hellendoorn Adres Storkstraat 11 te Nijverdal Statutair werkgebied alle gemeenten in Twente Feitelijk werkgebied gemeente Hellendoorn, met de woonkernen Nijverdal, Hellendoorn-dorp, Daarle, Daarlerveen en Haarle Oprichtingsdatum 25 juni 1926 Erkenning Bij koninklijk besluit van 23 november 1926 onder instellingnummer L 1413, als toegelaten instelling. Inschrijvingen Kamer van Koophandel nummer 06033011 Nationaal Register Volkshuisvesting nummer 1299 Doel Uitsluitend werkzaam op het gebied van de volkshuisvesting, in de ruimste zin van het woord. 1.3 Inleiding Woningstichting Hellendoorn staat voor kwaliteit, zekerheid en continuïteit. We nemen geen onnodige risico’s, ook al is er (politieke) druk. Wij staan achter onze keuzes en gaan voor de lange termijn. Deze strategie geven wij in ons beleid helder weer. Wij zijn trots op onze prestaties die wij geleverd hebben en willen deze graag verantwoorden. Ons bestaansrecht ontlenen wij aan onze klanten en we streven daarom naar een zo hoog mogelijke klanttevredenheid. In 2012 heeft Woningstichting Hellendoorn diverse resultaten geboekt. Zo heeft het Kwaliteitscentrum Woningcorporaties Huursector (KWH) vanuit de nieuwe continue onderzoeksmethode vastgesteld dat onze klanten ons nog beter weten te waarderen. De pilot gebiedsgericht werken in Groot Lochter is bijna afgerond. Met veel inzet van diverse medewerkers wordt ook dit succesvol afgesloten. Zo succesvol zelfs, dat er is besloten om door te gaan volgens deze principes en te starten met twee wijkteams. We verwachten onze dienstverlening aan onze klanten hierdoor verder te verbeteren. Aanvullend hierop is gestart met het project ‘Scoren in Hellendoorn’, waarbij we ons samen met FC Twente, gemeente Hellendoorn en andere partijen maatschappelijk inzetten voor de leefbaarheid in de wijken waar wij actief zijn. 4 Jaarverslag 2012 Onze organisatie staat er ‘financieel’ nog steeds goed voor. We hebben voldoende middelen om aan al onze verplichtingen te voldoen en we hebben ruimte om nieuwe complexen te realiseren. Een mooi voorbeeld hiervan is het complex De Gagel, met mooie architectuur, maar bovenal voorzien van energiebesparende maatregelen (dus minder woonlasten) en waarschijnlijk prettig om in te wonen. Dit kwam bijvoorbeeld tot uitdrukking bij het aantal reacties dat we kregen bij de verhuurprocedure. Ook mooie resultaten zijn de eerste stappen binnen de persoonlijke ontwikkelingsplannen (POP’s). Een aantal medewerkers volgt of volgde diverse vakgerichte cursussen en opleidingen (inclusief master- en/of bacheloropleidingen). Als professionele maatschappelijke organisatie bieden wij tevens kansen om stage of afstudeeropdrachten uit te voeren. Natuurlijk waren er ook mindere momenten. ZorgAccent die afzag van het project Spoortheater als gevolg van het Lenteakkoord en de bezuinigingen in de zorg. Onze eigen gedwongen keuze om te stoppen met het project aan de Hexelerweg in verband met toekomstige risico’s. Ook wij als woningstichting beginnen de economische crisis en de gevolgen van het nieuwe regeerbeleid te voelen. Het faillissement van bouwbedrijf Schothans en alle perikelen die daardoor zijn ontstaan is hier ook een voorbeeld van. Evenals natuurlijk de nieuwe vooruitzichten van het regeerbeleid Rutte II, met onder andere de verhuurderheffing. Laten we hopen dat ‘de soep niet zo heet wordt gegeten als zij wordt opgediend’. De signalen zijn echter niet positief. Neem bijvoorbeeld de situatie rondom inkomensafhankelijke huurverhoging en het verstrekken van inkomensgegevens van de zogeheten ‘scheefwoners’. Ook in 2012 is dit wederom uitgelopen op een fiasco, door in eerste instantie gebrekkig aangeleverde gegevens door de belastingdienst en vervolgens een bezwaarprocedure vanwege het ontbreken van een wettelijk kader. De inkomsten blijven achter, de kosten (lees: heffingen van meer dan 1,7 miljard euro) veranderen niet. Een ieder zal begrijpen dat dit grote gevolgen heeft voor de sector en de investeringsmogelijkheden van alle corporaties. Om nog maar niet te spreken over de toekomstige enorme huurverhogingen, die de betaalbaarheid van het wonen in gevaar kunnen brengen. In onze ogen is er sprake van ondoordacht beleid, waarbij gebruik werd gemaakt van ‘oude cijfers’. De praktijk is weerbarstiger dan vanuit Den Haag wordt beredeneerd. P. Winterman MBA, directeur-bestuurder Jaarverslag 2012 5 1.4 Raad van Toezicht Algemeen De Raad van Toezicht (RvT) heeft tot taak toezicht te houden op het bestuur en op de algemene gang van zaken binnen de woningstichting. Tevens geeft zij advies aan het bestuur. Zij houdt onder andere toezicht op: Het realiseren van de bedrijfsmatige en volkshuisvestelijke doelstellingen van de corporatie. Risico’s verbonden aan de activiteiten van de stichting. Opzet en werking van de interne risicobeheersing- en controlesystemen. Kwaliteitsbeleid. Kwaliteit van de maatschappelijke en financiële verantwoording. Naleving van wet- en regelgeving. Integriteit en onafhankelijkheid van alle betrokkenen. De stichting heeft geen direct met haar verbonden deelnemingen. Wel participeert ze in Stichting Service Centrum Heuvelrug (SSCH). Een shared service center waarin personeel gedetacheerd wordt aan drie woningstichtingen. Deze partijen zijn: Mijande Wonen, Stichting Wonen Wierden Enter (SWWE) en Woningstichting Hellendoorn. Zie voor meer informatie over deze stichting hoofdstuk 1.17 ‘Samenwerking’ onder het kopje ‘Stichting Service Centrum Heuvelrug’. De taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van de Raad van Toezicht zijn vastgelegd in artikel 19 van de statuten van Woningstichting Hellendoorn. Deze verantwoordelijkheden en bevoegdheden zijn verder uitgewerkt in een reglement voor de Raad van Toezicht. Zie voor meer informatie onze website www.wst-hellendoorn.nl. In dit jaarverslag legt de Raad van Toezicht, als onderdeel van een maatschappelijk ondernemende organisatie, publiekelijk verantwoording af over de wijze waarop zij invulling heeft gegeven aan de uitvoering van haar taken en bevoegdheden in 2012. Als toezichtkader hanteert de Raad van Toezicht: Het Bbsh (Besluit Beheer Sociale Huursector). Het in 2010 vastgestelde Strategisch plan 2010-2014 ‘Duurzaam wonen, samenleven en samenwerken in Hellendoorn’. De begroting voor het lopende jaar. Prestatieafspraken met de gemeente. Financiële normstellingen inzake vermogens- en liquiditeitspositie en kasstroomontwikkelingen. Procuratieregeling. Managementletter interim-controle 2011. Bovenstaand toezichtkader is door de Raad van Toezicht in 2012 gebruikt bij het nemen van beslissingen, het beoordelen van bestuursvoorstellen en het bewaken van de stichtingsvoorstellen. Taak en werkwijze Raad van Toezicht Om de toezichthoudende taak goed te kunnen uitvoeren heeft de Raad van Toezicht zich regelmatig mondeling en schriftelijk door het bestuur laten informeren inzake de realisatie van de beoogde doelstellingen en de relevante ontwikkelingen, wensen en behoeften van belanghebbenden. 6 Jaarverslag 2012 Daarnaast heeft de Raad van Toezicht zich op de hoogte gehouden van maatschappelijke ontwikkelingen door: Overleg met de bestuurder en Managementteam. Overleg met de Ondernemingsraad. Overleg met het College van Burgemeester en Wethouders. Overleg met het Huurdersplatform, leden Raad van Toezicht op voordracht huurders. Het bezoeken van de bijeenkomsten met Centraal Fonds Volkshuisvesting (CFV) en Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW). Het bezoeken van de bijeenkomsten van Vereniging van Toezichthouders in Woningcorporaties. Het bezoeken van bijeenkomsten van Aedes. Het bezoeken van de websites van Aedes en VTW. De Raad van Toezicht, die als regel tweemaandelijks vergadert, kwam in 2012 vijf keer bijeen voor een reguliere vergadering. De voorzitter van de Raad van Toezicht stelt de agenda vast en bereidt de vergadering voor in overleg met de directeur-bestuurder. Tussentijds plegen zowel leden als de voorzitter overleg, zo vaak als actuele ontwikkelingen daar aanleiding voor geven. Geen van de leden van de Raad van Toezicht is in 2012 frequent afwezig geweest bij vergaderingen. In 2010 is de Woningstichting Hellendoorn gevisiteerd. Aanbevelingen die daaruit voortkwamen zijn allen overgenomen en toegepast. Ook in 2012 is veel aandacht besteed (fasedocumenten) aan de financiële druk die door de overheid wordt gelegd op onze exploitatie door de vennootschapbelasting en andere heffingen. Van invloed is daarbij eveneens de economische ontwikkeling die gaande is en die leidt tot een aanmerkelijk moeilijker situatie bij de verkoop van bestaande huurwoningen. Op het gebied van risicomanagement wordt er steeds meer gevraagd van zowel het bestuur als ook de Raad van Toezicht. Ook in 2012 is hier extra aandacht aan besteed en het zal nog meer een continu aandachtsveld worden binnen Woningstichting Hellendoorn. Daarnaast werden in 2012 tal van andere onderwerpen aan de orde gesteld en besproken. De volgende zaken zijn daarbij van belang om hier te melden: Goedkeuring jaarverslag, volkshuisvestingsverslag en jaarrekening 2011, mede op basis van controleverklaring, controlerapport en rapport van bevindingen volkshuisvestingsverslag 2011 van BDO Audit & Assurance B.V. Bespreking Managementletter uitgebracht door BDO Audit & Assurance B.V. Bespreking realisatie versus begroting 2011. Goedkeuring van de vastgestelde begroting 2013. Goedkeuring nieuwe statuten SSCH. Goedkeuring beëindigen aparte Raad van Toezicht voor SSCH. Goedkeuring eindafrekening De Blokken. Goedkeuring fasedocumenten De Gagel, Middenzone De Blokken, Dahliastraat en Westzone De Blokken. Goedkeuring beëindiging project Hexelerweg. Goedkeuring honorering leden Raad van Toezicht (indexering per 1 juli). Goedkeuring rooster van aftreden. Bespreking analyse organisatie/100 dagenplan Bespreking continuïteitsoordeel CFV 2012. Bespreking kwartaalrapportages. Bespreking directieverslagen. Bespreking jaarverslag en begroting SSCH. Bespreking regionale woonvisie. Jaarverslag 2012 7 Bespreking situatie Spoortheater (inzake terugtrekken ZorgAccent). Bespreking advies statutenwijziging als gevolg herziening woningwet en wijziging Governancecode. Benoeming BDO Audit & Assurance B.V. voor het jaarverslag en de jaarrekening 2013. Bespreking prognose nieuwbouw. Bespreking meerjarenactiviteitenplan 2013 tot en met 2018. Bespreking sectorbeeld 2012 CFV. Bespreking Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT). Herbenoeming heren De Haan en Paalman. Werving nieuw lid Raad van Toezicht (opvolging van de heer Van Zutphen). Zelfevaluatie Raad van Toezicht (met externe begeleiding). Evaluatie functioneren bestuurder 2012. Onafhankelijkheid De Raad van Toezicht waakt ervoor dat de leden van de Raad van Toezicht naar haar oordeel in formele zin onafhankelijk zijn in het licht van de in de Governance Code Woningcorporaties bepaling III 2.2 aangeduide criteria. De Raad van Toezicht concludeert dat alle leden in het verslagjaar aan deze criteria hebben voldaan en onafhankelijk hun taak hebben uitgeoefend. In 2011 heeft de Raad van Toezicht een reglement voor haar eigen leden en een reglement voor het bestuur vastgesteld. In dit reglement zijn de bepalingen over onafhankelijkheid en tegenstrijdige belangen vastgelegd. Tevens heeft de raad in 2010 een integriteitsbeleid inclusief een ‘klokkenluidersregeling’ vastgesteld. Eventuele misstanden kunnen volgens deze regeling gemeld worden. De klokkenluidersregeling is te downloaden op onze website. In 2012 is geen sprake geweest van (transacties met) tegenstrijdige belangen waarbij leden van de Raad van Toezicht en/of het bestuur betrokken waren. Tevens vervult geen van de leden van de Raad van Toezicht of het bestuur een nevenfunctie die onverenigbaar is met het lidmaatschap van de Raad of het bestuur. Een overzicht van de nevenfuncties van de leden van de Raad van Toezicht is opgenomen in de tabel behorende bij het onderdeel deskundigheid en samenstelling. De (onbezoldigde) nevenfuncties van het bestuur staan beschreven in het onderdeel directie en governance. Accountant De externe accountant (BDO) van Woningstichting Hellendoorn heeft deelgenomen aan de vergadering van de Raad van Toezicht waarin het onderzoek van de jaarrekening en haar vaststelling, en indien van toepassing goedkeuring, aan de orde werden gesteld. De externe accountant heeft de financiële informatie die ten grondslag ligt aan de vaststelling van de kwartaal- en/of halfjaarcijfers en overige tussentijdse berichten ontvangen en werd in de gelegenheid gesteld om op alle informatie te reageren. Deskundigheid en samenstelling De Raad van Toezicht van Woningstichting Hellendoorn bestaat uit vijf personen. Leden van de Raad van Toezicht kunnen op grond van de statuten worden benoemd voor een periode van vier jaar en vervolgens bij goed functioneren worden herbenoemd voor een termijn van vier jaar. Eind 2012 hadden de volgende personen zitting in de Raad van Toezicht: De heer drs. G.M. Broekman is per 1 januari 2007 benoemd tot lid van de Raad van Toezicht en per 1 januari 2009 gekozen als voorzitter van de Raad van Toezicht. De heer Broekman is tot zijn pensionering werkzaam geweest als Controller van General Electric Windenergy. Daarvoor was hij werkzaam als zelfstandig organisatieadviseur. Hij is afgestudeerd als bedrijfseconoom. De heer Broekman is per 1 januari 2011 herbenoemd voor een laatste termijn van vier jaar. Zijn deskundigheidsgebied is financiën en bedrijfsorganisatie. 8 Jaarverslag 2012 De heer mr. G.A. de Haan is gemeentesecretaris en algemeen directeur van de gemeente Almelo. Zijn deskundigheid ligt op de gebieden algemeen management en projectmanagement in de publieke sector. De heer De Haan heeft per 1 juli 2010 zitting genomen in de Raad van Toezicht op voordracht van het Huurdersplatform en is per 2012 herbenoemd voor zijn laatste termijn van vier jaar. Zie voor de toelichting het kopje ‘Herbenoeming’. Zijn deskundigheidsgebied is volkshuisvesting. De heer ing. G.J. Paalman is algemeen directeur van Aveco de Bondt Groep. Dit ingenieursbedrijf is internationaal actief op onder andere de vakgebieden bouw, ruimte & milieu en infra. De heer Paalman heeft per 1 januari 2009 zitting genomen in de Raad van Toezicht en is per 2012 herbenoemd voor zijn laatste termijn van vier jaar. Zijn deskundigheidsgebied is gelegen binnen de bouw/vastgoed en infra. De heer H.J. Soepenberg MBA is directeur van Stichting Zorggarant Thuiszorg. Deze organisatie is actief op het gebied van thuiszorg in Noord- en Midden-Nederland. De heer Soepenberg is per 1 april 2006 toegetreden tot de Raad van Toezicht van de woningstichting op voordracht van het Huurdersplatform en per 2010 herbenoemd voor zijn laatste termijn van vier jaar. Zijn deskundigheidsgebied is bedrijfskunde, welzijn en zorg. De heer mr. H.G.M. van Zutphen is advocaat en compagnon bij Daniëls Huisman Advocaten. Zijn specialisaties zijn ondernemingsrecht, arbeidsrecht en fiscaal recht. Zijn bezoldigde nevenfunctie is: lid Raad van commissarissen van Carint Reggeland Groep (CRG), een zorginstelling met diverse tehuizen en instellingen. De heer Van Zutphen heeft per 1 januari 2005 zitting genomen in de Raad van Toezicht. In 2009 is hij benoemd voor zijn laatste termijn van vier jaar, welke eindigt op 31 december 2012. Zijn deskundigheidsgebied is juridische zaken en HRM. Alle leden van de Raad van Toezicht zijn lid van de Vereniging van Toezichthouders in Woningcorporaties (VTW). De VTW ondersteunt toezichthouders bij hun taakuitoefening en werkt aan de professionalisering van het toezicht. Daarnaast worden door de leden van de Raad van Toezicht cursussen gevolgd, met name op hun deskundigheidsgebied. Gezien de omvang van de Raad van Toezicht (vijf leden) is er besloten om geen afzonderlijke commissies in te stellen voor selectie en remuneratie en voor auditing (artikel III.5.2). Deze zaken worden integraal door de Raad van Toezicht behandeld. Jaarverslag 2012 9 Per 31 december 2012 was de Raad van Toezicht als volgt samengesteld: Naam Leeftijd Functie Deskundigheids- Beroep Nevenfuncties gebied De heer drs. 69 Voorzitter Financiën Gepensioneerd 49 Lid Volkshuisvesting Gemeentesecretaris/ G.M. Broekman De heer mr. G.A. de Haan De heer ing. 47 (voordracht algemeen directeur huurders) gemeente Almelo Lid Bouw/Vastgoed G.J. Paalman De heer H.J. Directeur Aveco de Bondt 49 Soepenberg MBA Lid Maatschappelijk / Directeur Stichting (voordracht Wonen, Welzijn Zorggarant Thuiszorg huurders) en Zorg en bedrijfskunde De heer mr. 54 H.G.M. van Vice- Juridisch / HRM voorzitter Zutphen Advocaat/compagnon Lid Raad van Daniëls Huisman Commissarissen Advocaten Carint Reggeland groep Naam Benoemd per Herbenoemd per Aftredend per De heer G.M. Broekman 2007 2011 01-01-2015 De heer G.A. de Haan 2010 2012 01-10-2016 De heer G.J. Paalman 2009 2013 01-01-2017 De heer H.J. Soepenberg 2006 2010 01-04-2014 De heer H.G.M. van Zutphen 2005 2009 01-01-2013 Herbenoeming In bovenstaand schema is weergegeven dat de heer De Haan herbenoemd dient te worden per 2012. Deze herbenoeming dient plaats te vinden omdat hij tussentijds is toegetreden in verband met het vertrek binnen de lopende periode van de heer Ronhaar. Volgens de huidige statuten dient het nieuwe lid deze periode uit te dienen. In de nieuwe statuten die in 2013 worden gewijzigd zal dit worden gewijzigd in, ongeacht de situatie, twee perioden van vier jaar. De heer De Haan is tijdens de vergadering van de Raad van Toezicht in oktober 2012 herbenoemd onder voorbehoud van goedkeuring van het Huurdersplatform (HPF). In november 2012 heeft het HPF tevens goedkeuring verleend en is een en ander geformaliseerd. De heer Paalman treedt op 1 januari 2013 voor de eerste keer af als lid van de Raad van Toezicht. Hij is herbenoembaar. Tijdens de laatste vergadering van 2012 is ook hij benoemd voor zijn laatste periode van vier jaar. Wijzigingen samenstelling en werving en selectie Ten behoeve van het vertrekkend lid, de heer Van Zutphen, is er door de overige leden een functieprofiel opgesteld. Dit profiel, zoals vermeld in het Raad van Toezicht reglement, is geactualiseerd en vervolgens goedgekeurd. In 2012 is de werving gestart. Werving heeft plaatsgevonden volgens het profiel, waarbij de nadruk lag op het kennisgebied: juridisch en HRM. Per begin 2013 zal de Raad van Toezicht als nieuw lid verwelkomen mevrouw mr. M. Douwenga. 10 Jaarverslag 2012 Werkgeversrol De Raad van Toezicht is verantwoordelijk voor een goed bestuur, onder meer door benoeming, schorsing, ontslag en jaarlijkse evaluatie van het bestuur. Op 1 november 2011 is de heer P. Winterman in dienst gekomen en vervolgens als directeur-bestuurder per 1 december 2011 gaan functioneren. Voorafgaand aan de benoeming van de bestuurder is een referentiecontrole uitgevoerd en een Verklaring Omtrent het Gedrag overlegd. De Raad van Toezicht heeft in 2011 het bezoldigingsbeleid en de arbeidsvoorwaarden van het bestuur vastgesteld. De bezoldiging van de heer Winterman is conform de sectorbrede beloningscode Bestuurders Woningcorporaties. Het salaris is vastgesteld binnen de bandbreedte van functiegroep D, namelijk € 87.500. Het pensioen en de overige arbeidsvoorwaarden zijn gebaseerd op de CAO Woondiensten. De Raad van Toezicht heeft in de vergadering van 3 december 2012 buiten aanwezigheid van het bestuur het functioneren van de bestuurder geëvalueerd, gevoed door de zelfevaluatie van het bestuur. De Raad van Toezicht heeft vervolgens in het jaarlijkse beoordelingsgesprek in december 2012 vastgesteld, dat de prestatie-eisen in 2012 in voldoende mate/naar verwachting zijn gerealiseerd en heeft de bestuurder de beoordeling gegeven van ruim voldoende/goed. Nadere informatie over de bestuurdersbeloning 2012 is opgenomen in onderstaande tabel: (bedragen x € 1,--): Naam Periodiek Variabele Beloningen Uitkeringen bij fiscaal loon beloning betaalbaar op beëindiging Totaal Verstrekte leningen / - vaste (belast en termijn dienstverband voorschotten component onbelast) (pensioenpremie / garanties werkgever en werknemersdeel) P. Winterman 89.192 0 26.980 0 116.172 0 (1975) Zelfevaluatie Voor haar zelfevaluatie heeft de Raad van Toezicht gekozen om zich te laten begeleiden door een externe deskundige, te weten de heer dr. P. Grinwis, bestuursadviseur. De heer Grinwis heeft met alle leden afzonderlijk een gesprek gevoerd en met de bestuurder en tevens zijn diverse documenten bestudeerd. Tijdens de vergadering op 3 december 2012 zijn bevindingen en aanbevelingen gepresenteerd. De Raad van Toezicht van Woningstichting Hellendoorn functioneert thans goed. De Raad van Toezicht kreeg de volgende aanbevelingen: Roep als Raad van Toezicht, waar nodig, eerder extern advies in bij mankerende eigen kennis. De ambassadeursrol van de Raad van Toezicht wordt onvoldoende ingevuld, waardoor externe beïnvloeding beperkt blijft. In het spanningsveld van toezicht versus advies, verdient de nieuwe directeur-bestuurder tijdelijk iets meer advies en ondersteuning van de Raad van Toezicht. Het behoud van voldoende afstand is dan een aandachtspunt. Handhaaf een voldoende kritisch niveau. Jaarverslag 2012 11 Governance Woningstichting Hellendoorn onderschrijft de beginselen die zijn vastgelegd in de Aedescode en in de Governancecode Woningcorporaties. De Governancecode Woningcorporaties wordt gehanteerd voor het inrichten van de totale bestuurlijke organisatie. In deze paragraaf verantwoorden wij ons over het werken volgens de Governancestructuur binnen Woningstichting Hellendoorn. In 2011 is de Governancecode Woningcorporaties geactualiseerd. De belangrijkste wijzigingen zijn: Extra aandacht voor risicobeheersing. Verplichte nieuwe beloningscode bestuurders. Onafhankelijkheid volledige Raad van Toezicht: Een commissaris mag niet binnen vijf jaar worden benoemd tot bestuurder. Er wordt gestreefd naar diversiteit in de samenstelling op basis van kwaliteitseisen. De zittingsduur van een commissaris is maximaal acht jaar. Deze wijzigingen (uit 2011) zijn tevens doorgevoerd in de nieuwe reglementen van de Raad van Toezicht en het bestuur. Na de herziening van de Woningwet (in 2015) worden afwijkingen hierop in onze statuten aangepast. De belangrijkste afwijking binnen de statuten van Woningstichting Hellendoorn is de zittingsperiode van de leden van de Raad van Toezicht, deze wordt aangepast van twaalf jaar naar maximaal acht jaar. Hierin zal ook worden meegenomen dat er geen sprake kan zijn van tussentijdse invulling door omstandigheden en dat elk lid start met een nieuwe periode. Tevens zal in verband met leeftijdsdiscriminatie de maximale leeftijdsgrens worden verwijderd. Deze aanpassing wordt in 2013 al doorgevoerd. Honorering leden Raad van Toezicht In het kader van professionalisering van het intern toezicht en de daaraan gekoppelde tijdsbesteding, is de honorering van de Raad van Toezicht gebaseerd op de ‘Code voor de honorering van commissarissen bij woningcorporaties’, zwaarteklasse D. De leden ontvangen een vergoeding van € 7.123 op jaarbasis en de voorzitter van € 10.684 op jaarbasis. In 2012 is voor alle leden van de Raad van Toezicht in totaal € 325 aan onkostenvergoeding uitbetaald. Voor de leden van de Raad van Toezicht is een ongevallenverzekering afgesloten. Het betreft een 24-uurs dekking waarvan de voorwaarden gelijk zijn aan die van de verplichte ongevallenverzekering voor werknemers. Daarnaast is een Bestuurders- en Toezichthouders Aansprakelijkheidsverzekering afgesloten. Raad van Toezicht Woningstichting Hellendoorn drs. G.M. Broekman, voorzitter 12 Jaarverslag 2012 1.5 Bestuur Taak en werkwijze Het bestuur binnen Woningstichting Hellendoorn bestaat uit een directeur-bestuurder. De directeurbestuurder is verantwoordelijk voor de interne risicobeheersings- en controlemaatregelen, voor het actief managen van de strategische, financiële en operationele risico’s en voor het beperken van de mogelijke impact van incidenten. De managers zijn verantwoordelijk voor het beheersen van de bedrijfsprocessen. De algemene doelstellingen van onze corporatie worden door hen vertaald naar procesniveau dan wel afdelingsniveau. De medewerkers zijn verantwoordelijk voor het uitvoeren van de werkzaamheden. Deze vallen binnen het kader dat door het management/de directie is vastgesteld. Voor iedere medewerker, inclusief de directeurbestuurder en de managers, is een uitgebreide functie-/taakomschrijving vastgesteld. Er is een handboek procesmanagement dat op elk gewenst moment inzicht verschaft in de actuele bedrijfsorganisatie. Dit handboek is voor alle medewerkers (ook) digitaal beschikbaar. Het handboek procesmanagement bevat: De organisatiestructuur van Woningstichting Hellendoorn. Een overzicht van alle functies. Het schema processtructuur. De procesbeschrijving van alle vastgestelde procedures. Het is uiteindelijk een gezamenlijke verantwoordelijkheid van de directeur-bestuurder, managers en medewerkers dat wordt gezorgd voor een goede opzet, invoering, naleving en werking van de administratieve processen. Op het gebied van risicomanagement onderscheiden we een aantal belangrijke doelen: Het identificeren van nieuwe en plotseling opkomende risico’s. Het communiceren van risico’s naar de Raad van Toezicht en het bestuur. Het stimuleren van een cultuur van risicobewustzijn in de gehele organisatie. Het naleven van wettelijke regels. Het vermijden van verliezen. Het meten en monitoren van risico’s. Leden van het bestuur Het bestuur bestaat uit de directeur-bestuurder, de heer Winterman. Voor zijn benoemingsperiode en beloning verwijzen wij naar hoofdstuk 1.4 ‘Raad van Toezicht’. Tegenstrijdige belangen Wij vermijden elke vorm en schijn van belangenverstrengeling tussen Woningstichting Hellendoorn en de bestuurder. Het bestuursreglement bevat een uitwerking van dit belangrijke uitgangspunt. Hierin staat tevens de handelswijze beschreven in geval van belangenverstrengeling. Dit reglement is te vinden op onze website. In 2012 is geen sprake geweest van tegenstrijdige belangen met betrekking tot de directeur-bestuurder zoals bedoeld in principe II.3 van de Governancecode Woningcorporaties. Jaarverslag 2012 13 In het kader van zijn functie als bestuurder van Woningstichting Hellendoorn vervult de heer Winterman de volgende (onbezoldigde) nevenfunctie: Voorzitter SSCH (Stichting Service Centrum Heuvelrug). Daarnaast vervult de heer Winterman privé de volgende onbezoldigde nevenfuncties. Voor beide functies geldt: akkoord Raad van Toezicht, voorgedragen in 2012 en gestart in 2013. Lid Bestuur Stichting Pioneering. Lid Raad van Advies Duurzaam Hof van Twente/Markelo. 1.6 Organisatie Organisatieschema Het organigram met daarin de weergave van de organisatie van Woningstichting Hellendoorn ziet er als volgt uit: Directeur-bestuurder Manager Financiën en Manager Wonen Manager Vastgoed interne zaken Interne Zaken 14 Financiële Verhuur- en Zaken Bewonerszaken Frontoffice Bedrijfsbureau Onderhoud en projecten Jaarverslag 2012 Personeelsformatie per 31 december 2012 2011 Aantal medewerkers Mannen 15 16 Vrouwen 16 14 31 30 aantal fulltime 12 13 aantal parttime 3 3 Totaal Verhouding fulltime/parttime Mannen Vrouwen aantal fulltime 5 4 aantal parttime 11 10 26,3 25,2 Mannen, gemiddeld 49,9 48,8 Vrouwen, gemiddeld 40,3 41,1 45,0 45,2 14,1 14,4 Aantal formatieplaatsen Totaal Leeftijd Totaal, gemiddeld Aantal dienstjaren Totaal, gemiddeld Mutaties personeel, aantal medewerkers * Instroom (in 2011: * tijdelijk ingestroomd) 3 1 Doorstroom (2011 intern, 2012 extern/naar SSCH) 1 1 Uitstroom 1 1 Instroom 2,4 0,7 Doorstroom 0,8 1 1 1 Percentage incl. zwangerschapsverlof 5,3 8,2 Percentage excl. zwangerschapsverlof 4,5 8,2 Mutaties personeel, aantal fte’s Uitstroom Ziekteverzuim personeel Naast het eigen personeel deed de woningstichting in 2012 ook een beroep op de medewerkers van SSCH, SWWE en uitzendkrachten. Stagiaires werden in de gelegenheid gesteld werkervaring op te doen. Ziekteverzuim In 2012 bedroeg het verzuimpercentage 5,3%. Exclusief zwangerschapsverlof is dit 4,5% (in 2011: 8,2%). De daling van het percentage ten opzichte van voorgaande jaren heeft zich (evenals in 2011) ook in 2012 voortgezet. De langdurig zieken waren in 2012 weer (gedeeltelijk) arbeidsgeschikt. Door inschakeling van Vechtstad Consultancy is geprobeerd de terugkeer in de functie te bespoedigen. Jaarverslag 2012 15 CAO Woondiensten De CAO Woondiensten regelt de collectieve arbeidsvoorwaarden voor werknemers werkzaam bij de woningcorporaties. De CAO Woondiensten heeft een minimumkarakter en laat daarom eigen invulling van een aantal arbeidsvoorwaarden op corporatieniveau toe. Er mag echter niet worden afgeweken van de standaardbepalingen voor salarisschalen, functiewaardering en pensioenen. Het is aan werkgever en Ondernemingsraad om in goed overleg te kiezen voor óf eigen maatwerkregelingen of terug te vallen op de vangnetbepalingen in de CAO. Elke werknemer krijgt bij normaal en goed functioneren jaarlijks een periodiek (van twee procent) totdat het einde van diens salarisschaal is bereikt. Eind 2012 stonden twaalf personeelsleden op het maximum van hun salarisschaal. Als blijk van waardering voor de extra inspanningen en geleverde prestaties in 2012 ontvingen alle medewerkers naast een kerstpakket een eenmalige uitkering gebaseerd op twee procent van de totale bruto loonsom. In 2012 heeft iedereen hiervoor een gelijk netto bedrag gekregen op basis van een 36urige werkweek, gewogen op basis van het aantal gewerkte uren. Cafetariasysteem De CAO Woondiensten voorziet in het Woondiensten Cafetaria Systeem. Door het ruilen van arbeidsvoorwaarden kan elk personeelslid zijn of haar eigen arbeidsvoorwaardenpakket samenstellen. De bronnen en doelen zijn genoemd in de CAO. Er werd op beperkte schaal gebruik van gemaakt en dan voornamelijk voor het fietsenplan en vakbondscontributie, waarvoor dan meestal bovenwettelijke vakantieuren werden ingeruild. Pensioenen en verzekeringen De verplichte regelingen voor het ouderdomspensioen, het vroegpensioen en de pensioenvoorzieningen bij arbeidsongeschiktheid en overlijden zijn ondergebracht bij de Stichting Pensioenfonds voor de Woningcorporaties (SPW). Voor alle personeelsleden is een bij CAO verplichte collectieve ongevallenverzekering afgesloten. Voor alle verzekerden geldt een zogenaamd ‘dubbel pakket’. 1.7 Arbeidsomstandigheden Werkgever en werknemers zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor een goed arbeidsomstandighedenbeleid. Voor de wettelijke verplichtingen op grond van de Arbeidsomstandighedenwet en de dienstverlening rond arbeidsomstandigheden schakelde de woningstichting de arbodienst in. Per 1 januari 2012 zijn we een overeenkomst aangegaan met Vechtstad Consultancy als nieuwe arbodienstverlener. Bedrijfsnoodplan Als uitvloeisel van de Arbeidsomstandighedenwet is een bedrijfsnoodplan voorhanden. Daarin is de handelswijze van de bedrijfshulpverlening omschreven. Het plan brengt de risico’s in beeld, beschrijft het ontruimingsplan en de instructies voor diverse functionarissen. Aan de buitengevel van ons kantoor is een AED (Automatische Externe Defibrillator) aangebracht, waarvan ook de buurtbewoners in geval van nood gebruik kunnen maken. De meeste medewerkers volgen jaarlijks een herhalingscursus reanimatie. 16 Jaarverslag 2012 Door middel van trainingen, automatiseringscursussen, opleidingen, deelname aan voorlichtingssessies, personeelsoverleg en het kennisnemen van vakliteratuur, blijft de organisatie op de hoogte van ontwikkelingen die van belang zijn voor de volkshuisvesting. 1.8 Ondernemingsraad De functie van de Ondernemingsraad De Ondernemingsraad is een orgaan ten behoeve van het overleg met en de vertegenwoordiging van de in de onderneming werkzame personen; één en ander in het belang van het goed functioneren van de onderneming in al haar doelstellingen. De Ondernemingsraad functioneert conform de Wet op de Ondernemingsraden en haar eigen reglement. Samenstelling Op 31 december 2012 was de samenstelling van de Ondernemingsraad als volgt: Namens de afdeling Technische Zaken: de heer M.H.J. Maris, tevens voorzitter. Namens de afdeling Verhuur- en Bewonerszaken: mevrouw R. Reimink-Eggen, tevens secretaris. Namens de afdeling Financieel Economische Zaken: de heer R. Blom, lid en plaatsvervangend voorzitter. Vergaderingen In 2012 heeft de ondernemingsraad veertien keer vergaderd: tien keer als Ondernemingsraad twee keer met de directeur-bestuurder één keer met de personeelsfunctionaris en de directeur-bestuurder. één keer met de voorzitter van de Raad van Toezicht. Daarnaast is er een aantal keren informeel overleg geweest. Verder zijn er drie bijeenkomsten geweest van het OR Platform woningcorporaties regio Overijssel. Besproken onderwerpen In de Ondernemingsraad worden de gebruikelijke onderwerpen besproken zoals de CAO Woondiensten, secundaire arbeidsvoorwaarden, Arbo-aangelegenheden, SSC Heuvelrug en diverse notulen van het managementteam. De belangrijkste punten die daarnaast aan de orde kwamen zijn: Bespreken Jaarverslag 2011 en begroting 2013. Voorstel voor roostervrije dagen 2013. Het nieuwe werken (waaronder: het vervallen van de bloktijden). De werkkostenregeling. Planning voor de verkiezingen van de Ondernemingsraad in 2013. Benoeming nieuw lid Raad van Toezicht per 1 januari 2013. Jaarverslag 2012 17 Advies en instemming In 2012 heeft de Ondernemingsraad positief gereageerd op de voorgenomen aanstelling van het nieuwe lid van de Raad van Toezicht per 1 januari 2013. Cursussen In 2012 hebben de leden van de Ondernemingsraad een tweedaagse combinatietraining van FNV Formaat gevolgd. Deze training was een samenwerking met de ondernemingsraden van Beter Wonen Vechtdal en Woonbeheer Borne. Raadplegen achterban In 2012 heeft de Ondernemingsraad de achterban op de hoogte gehouden tijdens de afdelingsoverleggen en het personeelsoverleg van 7 mei 2012 en 29 oktober 2012, door middel van de notulen, persoonlijke gesprekken en het jaarverslag 2011. Tot slot De huidige leden van de Ondernemingsraad vertrouwen op een goede voortzetting in 2013. M.H.J. Maris, voorzitter 1.9 Managementteam Het Managementteam, bestaande uit de heer Winterman (directeur-bestuurder, tevens voorzitter) en de drie managers de heren H.A.G. Lemke (afdeling Financieel Economische Zaken), H.C. Lenderink (afdeling Technische Zaken) en M. Soek (afdeling Verhuur- en Bewonerszaken) vergaderde in 2012 24 keer op basis van een uitgebreide agenda. Doel van het managementteamoverleg is het tijdig uitwisselen van informatie, corporatietaken op elkaar afstemmen, bestuursbesluiten voorbereiden, risico’s managen en de voortgang (van projecten en lopende zaken) bewaken. Tijdens deze vergaderingen werden onder andere notulen en kwartaalrapportages besproken en zaken voorbereid en geagendeerd voor de vergaderingen van Ondernemingsraad, Raad van Toezicht, gemeente, Huurdersplatform en andere belanghouders. Over specifieke onderwerpen zoals begroting 2013 en jaarverslag 2011 werd afzonderlijk vergaderd. Met de HRM-coördinator van SSC Heuvelrug werden personele aangelegenheden besproken. Het besprokene in het Managementteam werd genotuleerd en voorzien van een afspraken- en activiteitenlijst. Deze notulen zijn voor alle personeelsleden beschikbaar. 18 Jaarverslag 2012 Besluiten In de vergaderingen van het Managementteam zijn in 2012 de volgende zaken besproken en/of besloten: Huurverhoging Beleid huurbetalingsproblemen Enquête interne communicatie Beleid stalling scootmobielen Afschaffen contante huurbetaling Afschaffen acceptgiro’s Aedes kosten Verhuiskostenvergoeding, uitverhuizen bewoners bij sloop Verzuimmanager, Arbo Onderzoeken juridische kaders woonruimtegrens en inkomstengrens (vervolg) Vaststellen huurprijsbeleid Vaststellen referentiekaders WOZ-waarden (Waardering Onroerende Zaken) Voorstel pilot gebiedsgericht werken Offerte Atrivé, aanbesteding niet planmatig onderhoud Brief aan ZorgAccent (over beëindiging deelname project Spoortheater) Fasedocument Hexelerweg (baten en lasten en voor- en nadelen in beeld brengen) Gerechtelijke procedure (Pots, project Buursink) Voortgangsgesprek De Gagel met Baalderborg (inplannen) Voorbereiding btw-verhoging projecten Verantwoordelijkheden en taken internet en intranet vastleggen Tweede kansbeleid Subsidieverzoek Gehandicaptenplatform, garantstelling € 570,-Fasedocumenten De Gagel, Middenzone De Blokken, Dahliastraat en Westzone De Blokken. Verkoop Korenbloemstraat 19 Herinrichting hal Aanpassing servicekosten / heroverweging aanpassing Venkel & Laurier Convenant Scoren in de wijk Projectplan Gebiedsgericht werken Project Westzone De Blokken, opdrachtverlening aan IAA Doorvoeren incassobetaling: voor nieuwe huurders op de 1e van de maand Training Front Office, professionalisering personeel Overleg invulling organisatie Consequenties energielevering corporatie aan huurders Verkoopprijs ten opzichte van taxatiewaarde Evaluatie huurachterstanden Woningen na zes maanden onttrekken uit verkoop, opnieuw in verhuur Sponsorverzoek openbare basisschool ‘De drie linden’ voor 3FM Serious Request afgewezen Financiële bijdrage aan Hulpfonds Hellendoorn Ontbinding arbeidsovereenkomst met wederzijds goedvinden, medewerker Woningstichting Hellendoorn en medewerker SSCH. Jaarverslag 2012 19 1.10 Beleidsdoelstellingen Doelstellingen en strategie In de strategische nota 2010-2014 worden de strategische doelstellingen van Woningstichting Hellendoorn uiteengezet. Deze nota is opgesteld in samenspraak met het Huurdersplatform, stakeholders, Raad van Toezicht en personeel. Het bestuur heeft na goedkeurig van de Raad van Toezicht diverse doelstellingen benoemd. In onderstaand overzicht staat per doelstelling vermeld met welke strategieën wij deze willen bereiken. Doelstelling Strategie Woningstichting Hellendoorn Klantgericht en proactief Wij realiseren en faciliteren vanuit een heldere doelgroepdefinitie de woonwensen van en met de klant door het bieden van keuzevrijheid. Anticiperen op vraag en Wij werken aan een eigentijdse duurzame woningvoorraad in ontwikkelingen een goede woonomgeving die aansluit bij de (toekomstige) vraag. Duurzame productie en Wij zetten in op duurzame productie en ontwikkeling van consumptie vastgoed en maken klanten bewust van de mogelijkheden tot duurzamer gedrag. Maatschappijgericht en Wij participeren in de keten wonen-welzijn-zorg en stimuleren ketensamenwerking in de keten leren-werken-wonen. Hierover communiceren wij voortdurend met en richting de samenleving. Verbinden en verbreden Wij zoeken verbinding met maatschappelijke partners om vanuit een gezamenlijke verantwoordelijkheid een visie op de maatschappelijke opgave vast te stellen. Optimaal investeren, Wij investeren optimaal en presteren maximaal met behoud maximaal presteren van continuïteit en financierbaarheid. Wij kiezen voor financiële continuïteit, zonder onnodig vermogen op te bouwen. Reserves moeten goed onderbouwd zijn, zodat duidelijk is welk vermogen beschikbaar is om te investeren. Met dit vrije vermogen zijn wij bereid te investeren in de maatschappelijke opgave in de gemeente Hellendoorn en waar noodzakelijk in de regio. Talenten ontwikkelen, Wij bieden onze medewerkers en leidinggevenden ruimte zich samenwerking uitbreiden persoonlijk te ontwikkelen en talenten in te zetten om klantgericht en maatschappijgericht te werken. Daarnaast maken wij een kwaliteitsslag en reduceren wij onze kwetsbaarheid door de samenwerking in SSCH-verband uit te breiden. In 2012 zijn wij gestart met het opstellen van een nieuw ondernemingsplan, dat in 2013 definitief zal worden vastgesteld. Het ondernemingsplan is ontwikkeld in samenspraak met en door medewerkers van de woningstichting. Vanzelfsprekend zijn bij de totstandkoming van het plan ook onze stakeholders betrokken, bijvoorbeeld de gemeente Hellendoorn en zorgpartijen. 20 Jaarverslag 2012 Horizontale dialoog Met betrekking tot onze maatschappelijke en volkshuisvestelijke missie en doelstellingen werken wij samen met de volgende belanghebbenden/stakeholders: Huurders en potentiële huurders. Vereniging Huurdersplatform gemeente Hellendoorn, projectgroep WOP (Wijk Ontwikkelings Plan) De Blokken en pilot Groot Lochter. Gemeente Hellendoorn, Regio Twente en Provincie Overijssel. Aveleijn, Baalderborg, InteraktContour, Limor (Landelijke Instelling voor Maatschappelijke Ondersteuning en Rehabilitatie), De Parabool, Philadelphia, RIBW (Regionale Instelling Beschermende Woonvormen), de Twentse Zorgcentra en ZorgAccent. Stichting De Welle, Stichting Vluchtelingenwerk en Gehandicaptenplatform. Dorpsverenigingen/Dorpsbelangen Daarle, Daarlerveen, Haarle, Hellendoorn en Hulsen. Collega-corporaties binnen de Vereniging WoON (samenwerking Twente) en Salland Wonen (Raalte). De communicatie met deze belanghebbenden vond in 2012 plaats door middel van: Overleg met Huurdersplatform en bewonerscommissies. Zorgpartijenoverleg: periodiek overleg ZorgAccent. Periodiek overleg met ambtenaren en wethouder(s). Samenwerkingsovereenkomst met ZorgAccent en Stichting De Welle. Sluiten van convenanten (bijvoorbeeld voor gebiedsgericht werken). Multidisciplinair overleg. Informatievoorziening door middel van bewonersblad en internet. De belangrijkste gespreksonderwerpen waren de woonvisie, huurbeleid en huurverhoging, samenwerking, bewonersparticipatie en leefbaarheid. 1.11 Interne risicobeheersings- en controlesystemen De directeur-bestuurder is verantwoordelijk voor de interne risicobeheersings- en controlemaatregelen, voor het actief managen van de strategische, financiële en operationele risico’s en voor het beperken van de mogelijke impact van incidenten. Uiteindelijk is het een gezamenlijke verantwoordelijkheid van de directeur-bestuurder, managers en medewerkers, dat wordt gezorgd voor een goede opzet, invoering, naleving en werking van de administratieve processen. We onderscheiden een aantal belangrijke doelen van risicomanagement: Het identificeren van nieuwe en plotseling opkomende risico’s. Het communiceren van risico’s naar de Raad van Toezicht en het bestuur. Het stimuleren van een cultuur van risicobewustzijn in de gehele organisatie. Het naleven van wettelijke regels. Het vermijden van verliezen. Het meten en monitoren van risico’s. Jaarverslag 2012 21 In 2012 waren, op het gebied van de interne risicobeheersings- en controlemaatregelen, de belangrijkste maatregelen en werkzaamheden de volgende: Uitvoeren richtlijnen strategisch plan. Implementeren adviezen van onze accountant. Implementeren adviezen van KWH. Toepassen integriteitcode. Uitwerken integraal risicomanagement met behulp van fasedocumenten per project. Ontwikkelen nieuwe financiële kaders. Verhogen bankgarantie naar 10 procent (bij nieuwbouw en renovaties). Voor een verslag van de werkzaamheden van de klachtencommissie (artikel II.1.7) verwijzen wij naar hoofdstuk 1.14 ‘Klachtencommissies’. 1.12 Externe accountant Onze externe accountant wordt benoemd door de Raad van Toezicht op advies van de directeurbestuurder. De beloning voor deze accountant wordt vastgesteld door de Raad van Toezicht na advies van de bestuurder. BDO Audit & Assurance is voor de periode van vier jaar benoemd tot externe accountant. Het bestuur en de Raad van Toezicht maken ieder tenminste eenmaal in de vier jaar een grondige beoordeling van het functioneren van de externe accountant. Deze beoordeling heeft plaatsgevonden in 2010 en zal in 2014 opnieuw plaatsvinden. De externe accountant was ook in 2012 aanwezig bij de vergadering van de Raad van Toezicht, waarin het verslag van de externe accountant over het onderzoek van de jaarrekening werd besproken en waarin werd besloten over de goedkeuring van de jaarrekening. De externe accountant kan tijdens deze vergadering over zijn verklaring over de getrouwheid van de jaarrekening worden bevraagd door de Raad van Toezicht. 1.13 Commissie Huisvesting In formele zin is het de taak van deze commissie om de directeur-bestuurder op bepaalde onderdelen van advies te voorzien, dan wel uitvoering te geven aan opgedragen taken. In praktische zin is deze commissie vooral van betekenis omdat zij zo zorgvuldig mogelijk de urgenties tracht te bepalen van woningzoekenden. Naast de Manager Wonen en de medewerkers van de afdeling Verhuur- en Bewonerszaken, nam de gemeentelijke afdeling Werk en Zorg en het Maatschappelijk Werk Noord West Twente deel aan de vergadering van deze commissie. De commissie heeft in 2012 in totaal 26 keer vergaderd. De voor 2012 geldende regels zijn vastgelegd in de volgende brochures: Hoe vind ik een geschikte woning? Het puntensysteem voor woningzoekenden Kom ik in aanmerking voor een urgentie? Zie voor deze brochures onze website. 22 Jaarverslag 2012 In de Commissie Huisvesting is in 2012 het volgende besproken en vastgesteld: Sociale urgenties In 2012 zijn er 118 situaties besproken (in 2011: 120 situaties). Zie voor meer informatie het kopje ‘Overig’, verderop in dit hoofdstuk. Er zijn 67 sociale urgenties aangevraagd (in 2011: 77 aanvragen), waarvan er 52 zijn toegekend (in 2011: 61 toegekend). In de meeste situaties betrof de urgentieaanvraag een echtscheiding/relatiebreuk. Er zijn 6 sociale urgenties vervallen (in 2011: 12 vervallen), omdat de urgent woningzoekenden niet op alle passende woningen hebben gereageerd of omdat het probleem zonder tussenkomst van de woningstichting is opgelost. Medische urgenties Er zijn 7 medische urgenties vastgesteld (in 2011: 11 vastgesteld) in het kader van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO), 0 keer medische urgentie A, 2 keer een medische urgentie B en 5 keer een medische urgentie C. CIZ-aanvragen Er zijn 2 aanvragen (in 2011: 7 aanvragen) gedaan bij het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ). Inwonersverklaringen Er zijn 38 inwonersverklaringen aangevraagd (in 2011: 43 aangevraagd), deze zijn alle 38 toegekend (in 2011: alle 43 toegekend). Overig In de Commissie Huisvesting zijn verder de overige situaties besproken: Ontheffing wijk: urgenten die niet hoeven te reageren op woningen in bepaalde wijken. Ontheffing leeftijdsgrenzen. Ontheffing om als urgent woningzoekende uitstel van verplichting tot reageren te krijgen. Uitzondering op woonwensen. Vervallen urgenties. Eerdere ingangsdatum urgenties in verband met langdurig proces. Bespreken zorgsituaties. Medehuurderschap. Herziening eerder ingenomen standpunt door commissie. Wachten op akkoord bewonersbegeleiding RIBW/Maatschappelijk Werk. Gedwongen verkoop van de woning 1.14 Klachtencommissies Woningstichting Hellendoorn participeert sinds 2005 in de Klachtencommissie Woningcorporaties Twente e.o. In 2012 is één klacht ingediend, deze had betrekking op de technische staat van het dak van een woning. Deze klacht is door de klachtencommissie afgewezen. Naast deze klachtencommissie kennen wij in de gemeente Hellendoorn ook nog een specifieke klachtencommissie inzake de woonruimteverdeling. In 2012 heeft deze commissie geen klacht in behandeling genomen waar Woningstichting Hellendoorn bij betrokken is. Binnen Woningstichting Hellendoorn is de Manager Wonen de klachtencoördinator. Jaarverslag 2012 23 1.15 Visitatie Met uitzondering van woningcorporaties met minder dan 1.000 verhuureenheden moesten alle corporaties, die lid zijn van Aedes, zich voor 1 januari 2011 laten visiteren door een geaccrediteerd bureau. Visitatie vindt voortaan eens per vier jaar plaats volgens een methodiek die wordt beheerd door de Stichting Visitatie Woningcorporaties in Nederland, welke door het Ministerie van BZK (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties), Aedes, de Woonbond en de VTW in het leven is geroepen. De visitatiecommissie van Raeflex heeft de prestaties, opgaven en ambities beoordeeld. Onze maatschappelijke prestaties werden (in 2010) beoordeeld met het eindcijfer acht. Naast het openbare visitatierapport is (in 2011) om een rapport van aanbevelingen gevraagd voor intern gebruik. Per prestatieveld heeft Raeflex een aantal aanbevelingen gegeven als leer- en verbeterinstrument. Eigenlijk allemaal met dezelfde strekking: formuleer de voorgenomen prestaties smart (specifiek, meetbaar, acceptabel, realistisch en tijdsgebonden). Deze aanbeveling is meegenomen in het nieuwe ondernemingsplan. Woningstichting Hellendoorn zal zich in 2014 opnieuw laten visiteren door een onafhankelijke visitatiecommissie. In 2013 worden daarvoor de eerste voorbereidende werkzaamheden uitgevoerd. 1.16 Kwaliteitszorg Specifieke aandacht voor kwaliteit kwam tot uitdrukking bij het verlengen van het KWH-Huurlabel, bij de samenwerking in SSC Heuvelrug en in ons strategisch plan. Daarnaast zijn de belangrijkste bedrijfsprocessen beschreven. Een handboek geeft uitleg over de administratieve organisatie, de processtructuur en de procedurebeschrijvingen Sinds juni 2012 meet het Kwaliteitscentrum Woningcorporaties Huursector (KWH) de kwaliteit en prestaties van Woningstichting Hellendoorn continu (KWH Huurlabel 2.0). Voor ons houdt dit in dat wij ieder moment telefonisch of per e-mail benaderd kunnen worden door medewerkers van KWH met de vraag om informatie of een terugbelverzoek. Deze verandering is essentieel, omdat KWH met het nieuwe Huurlabel de klantbeleving centraal stelt en zich minder richt op het voldoen aan overige KWH richtlijnen. De contributie 2012 voor KWH bedroeg € 14.300. De resultaten per 31 december 2012 van de KWH-meting 2.0 bij Woningstichting Hellendoorn zijn als volgt: 24 Jaarverslag 2012 2012 Totaalscore Totaal 7,9 Klantcontact corporatie bellen - corporatie bezoeken - contact 8,1 bereikbaarheid 7,9 communicatie en informatie 8,4 woning zoeken 7,7 woning betrekken 8,3 woning verlaten 8,6 reparatie uitvoeren 7,6 woning onderhouden 8,2 klachten afhandelen 6,3 Verhuizen Onderhoud Klachten afhandelen De vier kernonderdelen zijn weliswaar een samenvoeging van de negen ‘oude’ onderdelen, maar door de klantbeleving centraler te stellen en de beoordeling aan te passen is een vergelijking met de resultaten van voorgaande jaren niet reëel. De onderdelen ‘corporatie bellen’ en ‘corporatie bezoeken’ zijn in 2012 niet gemeten. 1.17 Samenwerking Stichting Service Centrum Heuvelrug Woningstichting Hellendoorn heeft in 2005 samen met drie buurcorporaties Stichting Service Centrum Heuvelrug opgericht, aanvankelijk om de kwetsbaarheid te verkleinen. Na verloop van tijd hebben wij, dankzij SSCH, steeds meer kwaliteitsslagen kunnen maken. Naast Woningstichting Hellendoorn maakten in 2012 Stichting Wonen Wierden Enter en Mijande Wonen deel uit van SSCH. Ultimo 2012 samen goed voor iets meer dan 10.000 verhuureenheden. De doorberekening van SSCH voor Woningstichting Hellendoorn bedroeg in 2012 € 181.600. SSCH verzorgt drie taakvelden met vijf eigen personeelsleden: human resource management projectontwikkeling en herstructurering communicatie De vaste medewerkers functioneren als coördinatoren voor de deelnemende corporaties. De financiële administratie wordt beheerd door SWWE, als afgeleide en ondersteunende taak. SSC Heuvelrug wordt geleid door een bestuur dat is samengesteld uit de drie directeuren-bestuurders. In 2012 was het bestuur als volgt samengesteld: voorzitter de heer de heer P. Winterman secretaris de heer P.G.J. Zuithof (Mijande Wonen) penningmeester/dagelijkse leiding de heer C.J. Al (Stichting Wonen Wierden Enter) Jaarverslag 2012 25 Vereniging WoON WoON is een regionale vereniging van en voor maatschappelijk betrokken corporaties. Een platform voor onderlinge ondersteuning, het delen van kennis en het fungeren als vertegenwoordiger richting externe partijen. Alle Twentse woningcorporaties zijn lid van WoON en daarnaast zijn Woningcorporatie De Woonplaats (hoofdvestiging Enschede) en Viverion (Lochem en omstreken) als gevolg van hun bezit in Twente lid. De aangesloten woningcorporaties bezitten gezamenlijk zo’n 90.000 verhuureenheden. WoON besteedt bijvoorbeeld aandacht aan de bestrijding van dak- en thuisloosheid en aan energiebesparing. In 2012 is gezamenlijk de regionale woonvisie ‘Routekaart Twentse Woonopgaven’ opgesteld. Ook bracht WoON ‘De economische en maatschappelijke effecten van het regeerakkoord op het wonen én onze regio’ in beeld. De uitkomsten hiervan werden (na een werkconferentie op 16 januari 2013) in een gezamenlijk communiqué aangeboden aan de minister. De gezamenlijke woningcorporaties hebben weliswaar begrip voor de bezuinigingen, maar kijken ook naar de effecten daarvan op de werkgelegenheid, koopkracht, het investeringsklimaat en duurzaamheids- en energievraagstukken. De contributie 2012 voor WoON bedroeg € 7.700. Aedes Woningstichting Hellendoorn is lid van brancheorganisatie Aedes (lidnummer 100252). Aedes doet aan belangenbehartiging aan de onderhandelingstafels in Den Haag en Brussel, vervult een platformfunctie voor leden en geeft voorlichting en informatie. De gemeenschappelijkheid binnen de vereniging komt voort uit de brede zorg voor het wonen met extra aandacht voor kansarmen op de woningmarkt. Aedes treedt tevens op als werkgeversorganisatie voor meer dan 28.000 fte’s in de branche. De contributie 2012 voor Aedes bedroeg € 30.800. De Aedescode verklaart de Governancecode Woningcorporaties van toepassing. Zie voor meer informatie ook de paragraaf ‘Governance’ in hoofdstuk 1.4 ‘Raad van Toezicht’. MKW, Platform voor woningcorporaties Per 1 januari 2012 is door ons het lidmaatschap van MKW platform voor woningcorporaties opgezegd, omdat deelname voor Woningstichting Hellendoorn onvoldoende meerwaarde had. MKW heeft als doestelling onder andere het bevorderen van de erkenning van het bestaansrecht van middelgrote en kleine corporaties. 1.18 Gemeentelijk volkshuisvestingsbeleid Lokale en regionale woonvisie De woningstichting heeft samen met de gemeente Hellendoorn de lokale woonvisie opgesteld, dit onder begeleiding van Arcadis. Deze woonvisie is op 3 juli 2012 door de gemeenteraad vastgesteld en dient voor de woningstichting als input voor haar strategisch voorraadbeleid. Naast de lokale woonvisie is er door het bestuur van de vereniging WoON een woonvisie Twentse woningcorporaties opgesteld, geheten ‘Routekaart Twentse Woonopgaven’. Deze routekaart is door alle 17 leden van WoON onderschreven en ondertekend. De routekaart is op een congres in 2012 voor een breed publiek gepresenteerd. Prestatieafspraken 2010 tot en met 2014 Volkshuisvesting is in onze ogen bovenal een lokale aangelegenheid, waarbij een regisserende rol is weggelegd voor de gemeente. Gemeente Hellendoorn en Woningstichting Hellendoorn hebben op 11 mei 2010 voor de periode 2010 tot en met 2014 meetbare prestatieafspraken vastgelegd. In 2012 zijn deze afspraken geëvalueerd. 26 Jaarverslag 2012 Ruimtelijke ordening en wonen De gemeente Hellendoorn heeft de volgende ambitie uitgesproken: hoofddoel is het behouden en versterken van een goed woon- en leefklimaat in de hele gemeente. Dat wil ze bereiken door: Ruimtelijke kwaliteit in combinatie met kwalitatief, duurzaam en gevarieerd bouwen, voldoende openbaar groen en goede voorzieningen, verspreid over de kernen en passend binnen de prestatieafspraken met de provincie, te realiseren. Voldoende huisvesting voor starters, jongeren en senioren te realiseren. Beleid te ontwikkelen voor de gewijzigde opbouw van de bevolking. Te bouwen naar behoefte. Adequate en efficiënte vergunningverlening te realiseren. Waar mogelijk te dereguleren. Samen met Woningstichting Hellendoorn een nieuwe woonvisie te schrijven en naar deze visie te handelen. Overleg Er is continue overleg tussen ambtenaren van de gemeente en medewerkers van de woningstichting over de meest uiteenlopende zaken variërend van dreigende huisuitzetting tot omgevingsvergunningen, herstructureringsopgaven of het gezamenlijk ontwikkelen van een woonvisie. Er is een bestuurlijk en ambtelijk overleg waar in 2012 onder andere de volgende zaken aan de orde kwamen: Op verzoek van de gemeente het leefbaarheidsonderzoek 2012 doorschuiven naar 2013. Het samen met de gemeente opstellen van een nieuwe woonvisie (afgerond in juli 2012). Het monitoren van de woningbouwprogrammering. De aanbieding van de gemeente om een aantal locaties aan te kopen. Voortgang diverse onderhanden projecten en prestatieafspraken (evaluatie). Beheer woonwagenstandplaatsen. Voortgang WOP De Blokken. Diverse ontwikkelingen (verhuur en verkoop) in kernen, zoals Daarle-West, Daarlerveen en Haarle (verhuur en verkoop). Regeringsbeleid. Begroting woningstichting. Ontwikkelingen nieuwe huisvestingsconcepten. Gemeentelijk groen (gebruik). Woonruimteverdeling. Lokale belanghouders Met ZorgAccent is een samenwerkingsovereenkomst gesloten tot en met april 2013. In deze overeenkomst zijn afspraken gemaakt met betrekking tot vastgoed, wonen en zorg, welzijn, gemeentelijk beleid, marketing en productontwikkeling. Met Stichting De Welle is een samenwerkingsovereenkomst gesloten voor onbepaalde tijd tot wederopzegging. Jaarverslag 2012 27 In deze overeenkomst zijn afspraken gemaakt met betrekking tot het faciliteren en ondersteunen van bewonersorganisaties, het versterken van gebiedsgericht werken, het faciliteren en ondersteunen van jongerenwerk, het leveren van een bijdrage aan leefbaarheid, het faciliteren en ondersteunen van ontmoetingsruimten voor ouderen en het realiseren en exploiteren van overig maatschappelijk onroerend goed. Met Vereniging ‘Huurdersplatform Gemeente Hellendoorn’ is eveneens een samenwerkingsovereenkomst gesloten voor onbepaalde tijd tot wederopzegging ingevolge de Wet op het Overleg HuurdersVerhuurders en het Bbsh. Met de gemeente en andere partijen is een samenwerkingsovereenkomst afgesloten in het kader van Zorgoverleg om gezamenlijk tot het inrichten van woonservicegebieden te komen. De gemeente heeft zich tot doel gesteld dat in 2015 de helft van de gemeente voorzien is van een woonservicegebied. Een woonservicegebied is een in omvang afgebakend gebied binnen een gemeente, waarin de mogelijkheden voor ouderen en mensen met beperkingen om zo lang mogelijk zelfstandig te blijven wonen zijn geoptimaliseerd. Zie voor meer informatie het kopje ‘Zorgoverleg’ in hoofdstuk 2.8 ‘Wonen en zorg’. Ten slotte is er in 2012 een samenwerkingsovereenkomst afgesloten met de Stichting Maatschappelijk Werk Noord West Twente om de bestaande samenwerking formeel te bekrachtigen. 1.19 Belangrijke prestaties in 2012 Als woningstichting willen wij onze bijdrage leveren aan ‘Duurzaam wonen, samenleven en samenwerken’. Een aantal zaken sprong er daarbij echt uit in 2012. In dit hoofdstuk vertellen wij er graag meer over. Klanttevredenheid In 2012 hadden we ons voorgenomen dat op 1 juli 2012 80 procent van onze klanten ervaart dat Woningstichting Hellendoorn naar hen luistert en met hen meedenkt. We zetten hiervoor periodiek een klanttevredenheidsmeting uit. Belangrijk voor de klanttevredenheid is onze dienstverlening. We trainen daarom onze medewerkers om adequaat door te vragen en door te verwijzen. En we intensiveren de samenwerking met onze partners op het gebied van zorg en welzijn. Met een gemiddelde beoordeling van bijna een acht hebben we voor 2012 ons doel bereikt. Klantparticipatie We hechten eraan dat onze huurders invloed kunnen hebben op ons handelen. Op beleidsmatig niveau overleggen we daarom met het Huurdersplatform. Voor de toekomst willen we dat ook individuele huurders bij hun eigen woning, wijk of woonkern invloed kunnen uitoefenen op de keuzes die wij maken en op de inzet en investeringen die we plegen. In 2012 zijn we verder gegaan met werken met klantenpanels. Voor de komende jaren gaan we deze vorm verder ontwikkelen. Binnen het gebiedsgericht werken krijgt deze klantparticipatie tevens extra aandacht. 28 Jaarverslag 2012 Woonwensen en woonbehoeften De woonwensen en woonbehoeften van onze klanten veranderen. Mensen stellen hogere eisen aan de kwaliteit van hun woning. Door vergrijzing is er sowieso behoefte aan andere woningentypen. Duurzame woningen kunnen een stijging van de woonlasten in de toekomst beperken. Het verhogen van het aantal duurzame woningen is dus wenselijk. Vanwege woonwensen en woonbehoeften stellen we hogere eisen bij nieuwbouw- en renovatieprojecten. Ook zorgen we voor differentiatie in ons nieuwbouwaanbod. We richten ons onderhoud meer op de daadwerkelijke vraag en sluiten aan bij de beleving van de klant. Huurders kunnen tegen betaling het zogenaamde huurdersonderhoud afnemen via het servicefonds. Daarvoor is het nodig dat we een goed beeld hebben van de gewenste strategie voor elk complex. In 2012 zijn we gestart met het herijken van ons strategisch voorraadbeheer. Tevens zijn we gaan werken vanuit het principe van maximale inspraak van de klant. In 2014 willen wij een nieuwbouwproject realiseren waarbij deze principes worden toegepast, in de vorm van ‘huurwenswoningen’. Bouwen en onderhouden Binnen onze branche hebben we een aantal convenanten, bijvoorbeeld op het gebied van duurzame bouwmaterialen, gasbesparing en CO2-reductie. Deze vertalen we door naar het programma van eisen bij onze nieuwbouwprojecten. We investeren nadrukkelijker in onze bestaande huurwoningen, zolang ze nog niet aan het einde van hun levensduur zijn. In 2012 zijn we samen met onze Twentse collega-corporaties gestart met een project waarin we op termijn energieneutrale woningen willen ontwikkelen. Onze ambitie is dat op 1 januari 2015 minimaal 60 procent van onze woningen energielabel B of hoger heeft. Eind 2012 geldt dat voor ongeveer 59 procent van ons woningbezit. Voor 2014/2015 hebben we het voornemen om energieneutrale woningen te realiseren in de Westzone van De Blokken. Continuïteit en investeringscapaciteit We hebben een aantal ambitieuze doelstellingen geformuleerd. Die doelstellingen kunnen we alleen realiseren als we zorgen voor een gezonde financiële positie. Dat betekent in ieder geval voldoen aan de normen van het WSW en het CFV. We kijken kritisch naar onze investeringen om een maximale investeringscapaciteit voor onze maatschappelijke opgave te kunnen blijven garanderen. We sturen nadrukkelijk op kasstromen. In 2012 hebben we ons beleid aangepast met daarin de verplichting dat onze IRR (Internal Rate of Return) niet lager mag zijn dan 1,4 en alle kasstromen altijd positief moeten zijn. Bedrijfscultuur Meer klant- en maatschappijgericht werken en intensiever samenwerken met klanten en stakeholders vraagt van medewerkers dat zij zelfstandig beslissingen kunnen en willen nemen. We leggen daarom de verantwoordelijkheden lager in de organisatie en stimuleren onze medewerkers die ook te nemen. De leidinggevenden passen hun leiderschapsstijl daarop aan. In onze cultuur verankeren we onze kernwaarden. Jaarverslag 2012 29 Woningstichting Hellendoorn gaat (bij)sturen op een cultuur die past bij onze organisatiedoelen en ambities. De huidige cultuur is in 2012 in kaart gebracht, waarbij zoveel mogelijk gebruik is gemaakt van onderzoeken die in het verleden plaatsvonden. De gewenste cultuur is concreet gemaakt, waarbij het strategisch plan en de kernwaarden uitgangspunten zijn. Huidige regelingen, (vergader)gewoonten, interne en externe communicatie worden getoetst en bespreekbaar gemaakt. Er worden nieuwe impulsen gegeven richting personeel die aansluiten op de gewenste cultuur. Zowel de leidinggevenden als de medewerkers zullen een prominente rol spelen in deze cultuurbijsturing. Belangrijke activiteiten hierbij zijn een leiderschapsprogramma (in 2013) en trainingen op het gebied van professioneel intern en extern klantgericht handelen voor de medewerkers (in 2012 en 2013). In het kader van de cultuurverandering is gestart met een klankbordgroep. De klankbordgroep vormt een afspiegeling van medewerkers van de woningstichting Hellendoorn. De samenstelling is wisselend, afhankelijk van het onderwerp. Deze overlegvorm biedt de directeur de gelegenheid om van gedachten te wisselen met het personeel over uiteenlopende onderwerpen. Doel van deze klankbordgroep is medewerkers betrekken en inspraak geven bij actuele onderwerpen en strategische beleidskeuzes. Een kort verslag van de bijeenkomsten is voor alle medewerkers digitaal beschikbaar. Samenwerking We werken nu, binnen SSCH, al samen met SWWE en Mijande Wonen op drie taakvelden. In 2011 hebben we de lijn ingezet om deze samenwerking minder vrijblijvend te maken. We hebben in 2012 onze visie en ons handelen meer op elkaar afgestemd. De kwetsbaarheid van onze eigen organisaties neemt daardoor af en de kwaliteit toe. We kunnen als organisatie immers een beroep doen op kwalitatief goede kennis, vaardigheden en informatie bij zowel SSCH als onze collega-corporaties. In 2012 zijn netwerkbijeenkomsten georganiseerd en tevens een congres voor MT-leden en RvT-leden van alle deelnemende corporaties. Met de woningcorporaties in Raalte en Borne zijn gesprekken gevoerd over mogelijke toetreding. Salland Wonen in Raalte heeft positief gereageerd. Woonbeheer Borne wil, afhankelijk van de gevolgen van het nieuwe Regeerbeleid, in 2013 verder onderzoeken of zij toetreedt tot SSCH. Creativiteit Wij zien de toekomst positief tegemoet. In tijden van crisis worden mensen creatief en met name deze creativiteit kunnen wij gebruiken voor het verbeteren van onze organisatie en onze dienstverlening. Een mooi voorbeeld hiervan is de leegstand van huurwoningen, die in 2012 is teruggedraaid tot onder de één procent. Dat is een verdienste van ons allen. De middelen (lees: het geld) worden helaas minder. Hier ligt dan ook voor 2013 onze opgave! Overige zaken liggen buiten onze beïnvloedingssfeer. 30 Jaarverslag 2012 2 Volkshuisvestingsverslag 2.1 Het werkzaam zijn uitsluitend in het belang van de volkshuisvesting Het stichten, verwerven, vervreemden en slopen van woningen en woongebouwen. Aantal woningen en woongebouwen eigendom van Woningstichting 3.018 Hellendoorn aan het begin van het verslagjaar. Toegevoegd aan het woningbezit in dit verslagjaar: (het onderstaande betreft eengezinswoningen en woongebouwen, het vermelde bedrag is de (gemiddelde) netto huurprijs per maand) Roemer Visscherstraat 9 tot en met 29a (€ 637) +12 Grotestraat 110-01 tot en met 110-22 (€ 512) +22 +34 Verkocht in dit verslagjaar: Prins Hendrikstraat 21 ( € 217) -1 Hasselbachweg 5 (€ 417) -1 Bilderdijkstraat 15 (€ 652) -1 Nicolaas Beetsstraat 21 (€ 430) -1 De Genestetstraat 44 (€ 429) -1 -5 Gesloopt in dit verslagjaar: Grotestraat 110-01 tot en met 110-10 (€ 186) Grotestraat 108 (€ 663) -10 -1 -11 Aantal woningen en woongebouwen eigendom van Woningstichting 3.036 Hellendoorn aan het eind van het verslagjaar. De overige eigendommen bestaan uit de volgende objecten: autoboxen 162 kantoor Storkstraat 11 1 socioruimte Nijkerkendijk 1 socioruimte Laarmanhuis 1 socioruimte Reviusstraat 1 socioruimte Woertheweg 1 socioruimte Bendien Smitshof 1 168 Totaal aantal verhuureenheden per 31 december 2012 3.204 De Woningstichting Hellendoorn heeft alleen woningen en overige onroerende zaken in eigendom binnen het statutaire werkgebied. Jaarverslag 2012 31 Verdeling van de woningen naar bouwjaar in aantallen en in procenten 2012 2012 2011 2011 Aantal Percentage Aantal Percentage voor 1945 10 0,3 11 0,4 1945-1967 640 21,1 655 21,7 1968-1974 729 24,0 729 24,2 1975-1987 934 30,8 934 30,9 723 23,8 689 22,8 3.036 100 3.018 100 vanaf 1988 Verdeling van de woningen naar type in aantallen en in procenten 2012 2012 Bestemd 2011 2011 Bestemd Aantal Percentage voor Aantal Percentage voor senioren Eengezinswoning senioren 2.165 71,3 360 2.159 71,5 348 Appartement met lift 576 19,0 355 554 18,4 355 Appartement zonder 295 9,7 156 305 10,1 156 3.036 100 871 3.018 100 859 lift 2.2 Het bij voorrang huisvesten van de doelgroep De woningstichting heeft met de gemeente Hellendoorn een overeenkomst woonruimteverdeling in het kader van het Besluit Beheer Sociale Huursector afgesloten. In deze overeenkomst zijn afspraken per prestatieveld gemaakt. Woningzoekendenregistratie per 31 december 2012 Op 31 december 2012 waren er 4.684 woningzoekenden bij de woningstichting ingeschreven. Per 31 december 2011 waren dat er 4.497. In 2012 nam het aantal woningzoekenden ten opzichte van 2011 toe met 187. Dit cijfer is nog niet opgeschoond met de resultaten van de herregistratie. In voorgaande jaren waren de wijzigingen als volgt: Woningzoekenden per 31 december 32 Aantal Ten opzichte van het vorige jaar 2012 4.684 +187 2011 4.497 +67 2010 4.430 +239 2009 4.191 +673 2008 3.518 +186 2007 3.332 -138 Jaarverslag 2012 Mutatiegraad De mutatiegraad in 2012 was 7,0 procent (in 2011: 9,8). In 2012 waren er 209 mutaties (in 2011: 297 mutaties). Acceptatiegraad De acceptatiegraad in 2012 was 66,3 procent (in 2011: 76,6). We hebben de indruk dat woningzoekenden nogal nonchalant reageren op het woningaanbod en vervolgens om de volgende redenen de woning weigeren: Financiële redenen Privéomstandigheden De huur is te hoog De woning is te klein De kwaliteit van de woning is onvoldoende Ligging woning niet goed Een en ander is een aandachtspunt en wordt verder onderzocht. Realisatie toewijzingsbeleid De uitgangspunten, zoals deze geformuleerd zijn in het toewijzingsbeleid, zijn gerealiseerd. Hieronder een overzicht van het gemiddelde aantal reacties per woning. Subsidiabele huur vanaf 1 januari 2012 ≤ € 366,37 ≤ € 524,37 ≤ € 561,98 (18) (47) Totaal en ≤ € 664,66 > € 664,66 gemiddeld Gemiddeld aantal reacties per woning Eengezinswoningen Appartementen (4) 23 Seniorenwoningen (7) 2 Aanleunwoningen Jongerenappartementen (35) 15 (46) 14 33 (36) 5 (7) 2 (9) 24 4 Zorg/aangepaste woningen Betreft aantal woningen (61) 13 (56) 21 (5) 19 (70) 26 (2) 7 (6) 17 (6) 3 (53) 4 (7) 2 (35) 15 (2) 5 (2) 5 (15) 9 (178) 15 Het betreft hier binnengekomen reacties op huurwoningen die zijn uitgegeven en via het aanbodmodel zijn verhuurd. Als woningen meerdere keren zijn aangeboden, zijn alleen de reacties van de meest recente aanbieding meegenomen. Tussen haakjes staat het aantal woningen vermeld. In totaal zijn er 178 woningen via het aanbodmodel toegewezen, de overige 31 woningen via het distributiemodel. Jaarverslag 2012 33 Huisvesting statushouders Regulier Stand per 1 januari 2012 +3 Taakstelling 1e helft 2012 7 e Taakstelling 2 helft 2012 3 Totaal te plaatsen in 2012 7 Geplaatst in 2012 12 Stand 31 december 2012 +5 De nieuwe taakstelling voor het eerste halfjaar 2013 bedraagt 7 personen, waarop het teveel gehuisveste gedeelte van 5 personen in mindering mag worden gebracht. De samenwerking tussen Vluchtelingenwerk Nijverdal/Hellendoorn (onderdeel van Stichting de Welle) en Woningstichting Hellendoorn is intensiever vorm gegeven. De laatste jaren ervaart de woningstichting steeds vaker ‘problemen’ bij de bewoning van huurwoningen door statushouders. In de praktijk blijkt dat statushouders en overige huurders vaak weinig begrip kennen voor elkaars situatie. Vluchtelingenwerk en woningstichting willen hierop anticiperen en gezamenlijk optreden. De veranderende omgeving omtrent deze situatie vraagt om een vernieuwde manier van werken. Er is een werkwijze opgesteld, waarin we bij het begin van de bewoning door statushouders aandacht hebben voor een juiste start. Woonwagens De woningstichting heeft in het verleden de bereidheid uitgesproken om op basis van een kostendekkende exploitatie woonwagenstandplaatsen te exploiteren. Om voor haar moverende redenen heeft de gemeente Hellendoorn van dit aanbod nog geen gebruik gemaakt. Wel heeft de gemeente in 2012 dit onderwerp in het kwartaaloverleg ingebracht, maar nog geen concrete voorstellen gedaan. Het verhuren van woningen De woningstichting werkt grotendeels met het aanbodmodel. Het distributiemodel geldt alleen nog voor aangepaste woningen, woningen voor statushouders en voor sloopurgenten. Daarnaast worden woningen via het distributiemodel toegewezen aan urgenten waarvan de maximum wachttijd in geval van urgentie is overschreden. Zowel bij het distributiemodel als het aanbodmodel vindt er een centrale registratie van woningzoekenden plaats, met daaraan gekoppeld een verplichte inschrijving. Tot en met 2012 bedragen de inschrijfkosten bedragen eenmalig € 25,--. Dit bedrag werd teruggestort als men een huurovereenkomst tekent met één van de deelnemende partijen. Naast de woningstichting, die alle werkzaamheden coördineert, participeerden in 2012 de volgende instellingen: Vestia Noord Nederland ZorgAccent. Met de gemeente Hellendoorn is een overeenkomst woonruimteverdeling afgesloten en met Vestia Noord Nederland en ZorgAccent een samenwerkingsovereenkomst. De kosten voor het plaatsen van advertenties worden bij de deelnemende partijen in rekening gebracht. Bovendien betaalt de gemeente Hellendoorn jaarlijks € 1.000 voor het voeren van deze centrale registratie. Overigens heeft Vestia per 1 januari 2013 de samenwerking opgezegd. 34 Jaarverslag 2012 Woningstichting Hellendoorn hanteert het zogenaamde puntensysteem. Een toelichting hierop is beschreven in de brochure ‘Het puntensysteem voor woningzoekenden’. Deze brochure staat tevens op onze website. Met ingang van 1 januari 2013 worden vrijkomende huurwoningen van Woningstichting Hellendoorn en ZorgAccent (eigendom van Habion) alleen nog maar digitaal aangeboden. Voordeel is dat dit voortaan wekelijks gebeurt (in plaats van tweewekelijks) en dat er voor partijen geen advertentiekosten meer aan verbonden zijn. Het inschrijfgeld voor woningzoekenden is vervangen door administratiekosten. De administratiekosten bedragen € 30,--. Het College van Burgemeester en Wethouders heeft, naast het bestuur van de woningstichting, ingestemd met deze wijzigingen in het kader van de woonruimteverdeling. Huurbeleid Op grond van de Huisvestingswet en het Bbsh worden goedkope woningen en betaalbare woningen bij voorrang toegewezen aan woningzoekenden met lagere inkomens. In het hierna volgende overzicht staan de voor 2012 geldende inkomens- en huurgrenzen vermeld. Dit betreft het ‘verplicht overzicht kerngegevens Bbsh aanhangsel E’. Periode 1 januari 2012 tot en met 31 december 2012 Leeftijd < 65 < 65 >= 65 >= 65 Totaal Leeftijd < 65 < 65 >= 65 >= 65 Totaal Aantal eenpersoonshuishoudens waaraan verhuurd is Inkomen Huurklasse Totaal <= € 366,37 > € 366,37 > € 524,37 <= € 524,37 <= € 22.025 43 22 * 10 75 > € 22.025 * 8 14 17 39 <= € 20.675 1 20 * 2 23 > € 20.675 0 3 0 3 52 59 29 140 Aantal tweepersoonshuishoudens waaraan verhuurd is Inkomen Huurklasse Totaal <= € 366,37 > € 366,37 > € 524,37 <= € 524,37 <= € 29.900 6 5 * 8 19 > € 29.900 0 1 5 6 <= € 28.225 0 4 * 7 11 > € 28.225 0 3 1 4 6 13 21 40 Jaarverslag 2012 35 Leeftijd < 65 < 65 >= 65 >= 65 Totaal * Aantal drie- en meerpersoonshuishoudens waaraan verhuurd is Inkomen Huurklasse Totaal <= € 366,37 > € 366,37 > € 561,98 <= € 561,98 <= € 29.900 1 29 * 4 34 > € 29.900 0 5 2 7 <= € 28.225 0 0 0 0 > € 28.225 0 0 0 0 1 34 6 41 betekent ‘scheef toegewezen’, volgens Bbsh. Het betreft hier niet de inkomenstoets woningtoewijzing 2012. Daarnaast moet de woningstichting, sinds 1 januari 2011, in opdracht van de rijksoverheid 90 procent van de vrijkomende woningen toewijzen aan kandidaten met een inkomen lager dan € 34.085. De woningstichting heeft vier procent (in 2011: vijf procent) van de vrijkomende woningen toegewezen aan kandidaten met een hoger inkomen en blijft daardoor ruimschoots onder de gestelde norm van tien procent. In die situaties waarin een woningzoekende met een hoger inkomen een goedkopere woning toegewezen kreeg, was er altijd sprake van zeer bijzondere situaties als echtscheiding of gedwongen verkoop van de woning. Kreeg men met een lager inkomen een duurdere huurwoning toegewezen, dan was er op dat moment geen goedkopere huurwoning beschikbaar. Huurprijzen De woningvoorraad van Woningstichting Hellendoorn bestaat vrijwel uitsluitend uit naoorlogse woningen. Hieraan zijn verschillende huurprijzen gekoppeld. Om inzicht te geven in ontwikkelingen volgen hierna enige kerncijfers. Bouwjaar Kale huur Brutohuur Puntprijs 2012 2011 2012 2011 2012 2011 voor 1945 316 300 316 300 2,43 2,50 1945-1967 420 406 420 406 2,69 2,76 1968-1974 462 449 482 469 2,90 3,01 1975-1987 453 439 458 444 2,81 2,92 vanaf 1988 511 495 544 529 3,58 3,98 gemiddeld 461 447 475 472 2,97 3,23 N.B. de brutohuur is inclusief servicekosten. 36 Jaarverslag 2012 Gemiddeld aantal punten volgens het woningwaarderingsstelsel Bouwjaar Aantal punten 2012 2011 voor 1945 130 120 1945-1967 156 147 1968-1974 166 156 1975-1987 163 152 vanaf 1988 152 133 gemiddeld 160 148 Verdeling huurprijs volgens de huurtoeslagnormen Huurprijs 2012 tot en met € 366,37 (2011: € 361,66), dit is de 2011 Aantal Percentage Aantal Percentage 456 15,0 493 16,3 1.888 62,2 1.944 64,5 294 9,7 267 8,8 375 12,4 291 9,6 23 0,8 23 0,8 3.036 100 3.018 100 kwaliteitskortingsgrens, maximale huurgrens < 23 jaar € 366,38 tot en met € 524,37 (2011: € 517,64), dit is de aftoppingsgrens voor een- en tweepersoonshuishoudens € 524,38 tot en met € 561,98 (2011: € 554,76), dit is de aftoppingsgrens voor drie- en meerpersoons-huishoudens € 561,99 tot en met € 664,66 (2011: € 652,52), dit is de maximale huurtoeslaggrens vanaf € 664,67 (2011: € 652,53) Totaal Procentuele verdeling woningen per huurklasse per 31 december 2012 0,8% 12,4% 15,0% t/m € 366,37 € 366,38 t/m € 524,37 € 524,38 t/m € 561,98 9,7% € 561,99 t/m € 664,66 62,2% Jaarverslag 2012 vanaf € 664,67 37 Betaalbaarheid van de voorraad Het beleid van de woningstichting is erop gericht het wonen voor de huurders met een laag inkomen betaalbaar te houden. Het huurbeleid is dan ook een zeer belangrijk onderdeel van het corporatiebeleid. Het Bbsh geeft aan corporaties de opdracht ervoor te zorgen dat er zoveel mogelijk betaalbare woningen beschikbaar komen voor de doelgroep. Daarnaast worden betaalbare woningen met voorrang verhuurd aan woningzoekenden met lage inkomens. Hierbij dienen wij rekening te houden met de DAEB Staatsteunregeling inkomenstoets woningtoewijzing. Verkoopbeleid De woningstichting verkoopt die woningen die daarvoor binnen de kaders van het Strategisch Voorraad Beleid aangewezen zijn. Daarnaast is er nog een aantal woningen dat deel uitmaakt van eerdere verkoopplannen, maar dat nog door de huurders bewoond wordt. Een zittende huurder die in de gelegenheid wordt gesteld om zijn woning te kopen, heeft de keuze om te kopen tegen 90 procent van de getaxeerde waarde met anti-speculatiebeding of tegen 100 procent zonder beperkingen. Met de verkoopwinst investeert de woningstichting in nieuwbouw, onderhoud en verbetering. In 2012 zijn er vijf woningen verkocht, alle zonder anti-speculatiebeding, waarvan twee in De Blokken. Er zijn geen woningen verkocht aan zittende huurders van de woningstichting. In de begroting 2012 gingen we uit van de verkoop van tien woningen. Aangezien ‘zittende huurders’ van voor verkoop bestemde huurwoningen geen belangstelling hadden voor aankoop, is de doelstelling niet gehaald en hebben de verkopen zich beperkt tot vrijkomende woningen bij mutatie. De uitkomsten van de woonvisie en de gevolgen van het regeringsbeleid geven aanleiding het verkoopbeleid aan te passen. Dit als onderdeel van de heroriëntatie van het strategisch voorraadbeleid in 2013. 2.3 Het kwalitatief in stand houden van het woningbezit Onderhoud Het beheren van de bestaande woningvoorraad is één van de belangrijkste taken van de woningstichting. Uitgangspunt is dat de woningen aantrekkelijk blijven voor de huurders. Eén van de middelen om dit te bereiken is om de technische kwaliteit van de woning aan te passen aan het door Woningstichting Hellendoorn gewenste kwaliteitsniveau, waarbij altijd voorop staat dat de ingreep wel in verhouding moet staan tot de investering. In het beleidsdocument ‘basiskwaliteit en standaardmaterialen’ staat het gewenste kwaliteitsniveau voor een woning omschreven. Projectmatig (planmatig) onderhoud en onderhoud bij mutatie zijn de momenten waarop onderdelen van de woning volgens de basiskwaliteit worden aangebracht of aangepast. In de meerjarenbegroting zijn voor de bestaande woningvoorraad de te verwachten onderhoudswerkzaamheden op termijn vastgelegd. Zo is aangegeven op welke momenten keukens, toiletten en doucheruimtes worden gerenoveerd of onderdelen zoals cv-ketels worden vervangen. 38 Jaarverslag 2012 Bij renovaties wordt het reguliere onderhoud uitgevoerd. Daarnaast wordt er veel aandacht besteed aan keukenrenovaties en het treffen van isolerende maatregelen. We streven ernaar om daarbij voor de huurwoningen het energielabel B te behalen. In 2012 zijn geen grootschalige renovaties uitgevoerd. Strategisch Voorraad Beleid Het doel van het Strategisch Voorraad Beleid (SVB) is om producten en diensten zo goed mogelijk aan te sluiten op de wensen van huidige en toekomstige klanten. Woningstichting Hellendoorn heeft hieraan vorm gegeven door vanuit verschillende invalshoeken strategieën voor de woningvoorraad op te stellen, als geheel en op complexniveau. Belangrijk hierbij zijn de gevolgen voor de financiële situatie van de corporatie en voor de samenstelling van de woningvoorraad. Regelmatig wordt bezien in hoeverre de denkbare strategieën als totaal passen bij de te verwachten ontwikkelingen in de woningmarkt. Herformulering strategisch voorraadbeleid In 2012 heeft Woningstichting Hellendoorn met de gemeente Hellendoorn de gemeentelijke woonvisie voor de periode 2010-2020 afgerond. Met de woonvisie en het Twents Woningmarktonderzoek (2010) als uitgangspunten is in het najaar van 2012 gestart met het actualiseren van het Strategisch Voorraad Beleid van Woningstichting Hellendoorn. De werkgroep SVB heeft alle woningcomplexen besproken en geanalyseerd. In de meeste gevallen was de conclusie dat kon worden volstaan met continuering van bestaand beleid. Bij enkele complexen bleek nader onderzoek nodig, vanwege een verouderde technische staat van de woningen of een veranderende behoefte van huurders. Dit nader onderzoek bestond uit: Het bezoeken van diverse complexen van grondgebonden seniorenwoningen door de werkgroep SVB en een beperkt verkennend onderzoek van deze woningplattegronden door een architect. Gesprekken met enkele zorgpartijen. Een (beperkt) marktonderzoek naar de behoefte aan seniorenwoningen in Haarle. Gebiedsgericht onderzoek in Haarle dat in 2013 wordt afgerond. De actualisering van het SVB wordt verwoord in de rapportage ‘Vastgoedbeleid Woningstichting Hellendoorn tot 2020’. De conceptversie is naar verwachting eind februari 2013 gereed. In de rapportage wordt een brug geslagen van de woningvoorraad in 2010 naar de wensportefeuille in 2020. Daarbij wordt ingezoomd op de doelgroepen, de woningvoorraad, het energielabel, het huurprijsbeleid, het verhuurbeleid en het verkoopbeleid. Nieuwbouwprojecten Prognose versus realisatie In de begroting 2012 zijn we uitgegaan van het opstarten van een tweetal projecten. In het voorjaar van 2012 zijn we begonnen met de bouw van de 22 jongerenappartementen. Vanwege een zeer voorspoedige bouw zijn deze appartementen al in december 2012 opgeleverd, de verwachting was in het voorjaar van 2013. De voorgenomen aanvang bouw van de 62 appartementen op de locatie van het voormalige Spoortheater is in 2012 niet doorgegaan. ZorgAccent heeft in de zomer van 2012 aangegeven niet meer verder te willen met deze locatie. Dit vanwege de onzekere situatie in de bekostiging van de zorg. De helft van de gemaakte externe kosten is betaald door ZorgAccent, dit is een bedrag van € 282.000. Jaarverslag 2012 39 De woningstichting is samen met aannemer Trebbe op zoek naar een nieuwe huurder. Het Spoortheater is in december 2012 gesloopt. Met de oplevering begin 2012 van de 12 levensloopbestendige woningen in de middenzone in De Blokken was in de begroting 2012 geen rekening gehouden. Dit betreft een overloop vanuit de begroting 2011. Vanwege de lange vorstperiode en het faillissement van een onderaannemer is oplevering in 2011 niet gelukt. 12 woningen Middenzone De Blokken, Roemer Visscherstraat In de gemoderniseerde en gerenoveerde wijk De Blokken zijn naar een ontwerp van KAW architecten/adviseurs twaalf levensloopbestendige woningen gerealiseerd door Bouwbedrijf Schothans. Kenmerkend aan deze levensloopbestendige woningen is de slaap- en badkamer op de begane grond. Bijzonder aan deze woningen is de zinken gevelbekleding en de zinken dakkapellen. De woningen zijn onderhoudsarm en zeer energiezuinig. Voor deze woningen wordt een EPC (Energie Prestatie Coëfficiënt) van 0,5 gehaald waar ten tijde van de bouwaanvraag 0,8 de wettelijke norm was. Hiervoor is naast het goed isoleren extra aandacht besteed aan het ventileren en verwarmen van de woning. Zo is er een balansventilatiesysteem geplaatst en is er vloerverwarming toegepast. Voor het warme tapwater is er een zonnecollector geplaatst. Sleuteluitgiftes Roemer Visscherstraat De bewoners hadden ruime keuzemogelijkheden. Tijdens de open dag en de sleuteluitgiftes waren de nieuwe bewoners erg enthousiast over de kwaliteit van de woningen. Eind februari 2012 is het eerste blok van zes woningen opgeleverd. Het tweede blok liep enige vertraging op vanwege het faillissement van de trappenfabrikant en de vorstperiode en is in maart 2012 opgeleverd. 40 Jaarverslag 2012 De definitieve stichtingskosten zijn als volgt opgebouwd: Begroting Grond Bouwkosten Totaal Per woning (x € 1.000) (x € 1.000) (x € 1.000) 202 200 17 1.509 1.399 117 377 375 31 2.088 1.974 165 816 474 39 1.272 1.501 125 Bijkomende kosten Onrendabele top Gedekte investering Realisatie 2012 Het positieve saldo tussen begroting en realisatie voor de 12 woningen totaal bedraagt: Dit wordt vooral veroorzaakt door de gunstige aanbesteding. € 113.859 De gemiddelde netto huur per maand bedraagt: € 633 22 jongerenappartementen De Gagel, Grotestraat Op 20 december 2012 is het complex De Gagel technisch opgeleverd. In januari 2013 kregen de eerste bewoners de sleutels van hun gloednieuwe appartement. Woningstichting Hellendoorn verhuurt in eerste instantie vijftien appartementen aan starters. De overige zeven appartementen worden verhuurd aan cliënten van de Baalderborg Groep. Deze zijn bestemd voor jongvolwassenen met een licht verstandelijke beperking die met een kleine ondersteuning zelfstandig kunnen wonen. De belangstelling voor appartementen vanuit Baalderborg Groep is beperkt. In eerste instantie tekende de stichting voor twaalf appartementen. Nu blijkt dat voor deze gereserveerde appartementen onvoldoende kandidaten zijn. Begin 2013 heeft Baalderborg Groep nog drie appartementen beschikbaar. Als de stichting hiervoor geen cliënten vindt, verhuurt Woningstichting Hellendoorn deze alsnog aan haar eigen huurders. Baalderborg staat garant voor de eerste twee maanden huurderving, zowel bij oplevering nieuwbouw als bij mutatie. Het appartementencomplex De Gagel is populair onder starters. Het is gelegen aan de Grotestraat, dicht bij het centrum en op loopafstand van voorzieningen. De nieuwbouw is ontworpen door MAS Architectuur uit Hengelo en gebouwd door Stegeman Bouw uit Nijverdal. De 22 appartementen hebben een oppervlakte van 65 m2 en zijn zeer goed geïsoleerd. Daarnaast zijn ze voorzien van vloerverwarming en een warmteterugwin-systeem. De aangebrachte zonnepanelen zorgen voor een energiebesparing op elektra in de algemene ruimten. Vanwege de ligging is het gebouw voorzien van geluidswerende gevels. Jaarverslag 2012 41 Oplevering nieuwbouwcomplex De Gagel Omdat (begin 2013) nog niet alle kosten bekend zijn, staan in onderstaand overzicht de ‘geschatte definitieve kosten’ vermeld. De ‘geschatte definitieve stichtingskosten’ zijn als volgt opgebouwd: (bedragen x € 1.000) Begroting Realisatie 2012 534 Totaal 394 Per eenheid 18 2.771 2.438 111 577 460 21 3.882 3.292 150 Onrendabele top 1.812 1.217 55 Gedekte investering 2.070 2.075 94 Grond Bouwkosten Bijkomende kosten Het positieve saldo tussen begroting en realisatie voor de 22 appartementen totaal bedraagt: Dit wordt vooral veroorzaakt door de gunstige aanbesteding. € 589.432 De gemiddelde netto huur per maand bedraagt: € 510 De gemiddelde bruto huur, inclusief servicekosten, bedraagt: € 560 Aankoop Er zijn in 2012 geen grondaankopen geweest, ook niet zoals bedoeld in de MG 2001-26 (Toepassing toezicht meldingsplichtige besluiten, nevenactiviteiten). 42 Jaarverslag 2012 Milieu en kwaliteit Energieprestaties In 2008 is voor de gehele woningvoorraad van Woningstichting Hellendoorn de energieprestatie in beeld gebracht en het energielabel afgegeven. Woningstichting Hellendoorn gebruikt het softwareprogramma Vabi Assets Energie om de bestanden te beheren, te muteren en te analyseren. In 2010 is in de ‘Notitie voor de periode 2010-2015’ vastgelegd hoe de energielabels voor de woningvoorraad van Woningstichting Hellendoorn zich in die periode zullen ontwikkelen. Met de gemeente is afgesproken dat 60 procent van de huurwoningen in 2015 een energielabel B of hoger heeft. Dit in navolging van de afspraken tussen de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en Aedes. In 2012 is het nieuwbouwcomplex De Gagel met zestien A+-labels en zes A-labels toegevoegd aan de woningvoorraad. Verder is in 2012 een ‘check’ uitgevoerd op de gehele gelabelde woningvoorraad, om aansluiting te krijgen met het WWS (woningwaarderingsstelsel). Daarbij zijn verbeteringen doorgevoerd en labels aangepast. Eind 2012 heeft 59 procent van de gelabelde woningvoorraad het energielabel B of hoger. Door de toekomstige ingrepen en mutaties in onze woningvoorraad tot 2015 zal de afgesproken 60 procent-grens met label B of hoger in 2015 zondermeer worden gepasseerd. Woningaanpassingen In 2012 zijn 23 aanvragen voor woningaanpassingen en verhuisindicaties van de gemeente Hellendoorn afgehandeld in het kader van de WMO. 7 Aanvragen waren met een verhuisurgentie. Hiervan is 1 urgentie ingetrokken, vanwege niet reageren door de urgent woningzoekende. De overige 6 urgent woningzoekenden zijn direct naar een adequate woning verhuisd, waarvoor geen extra aanpassingen noodzakelijk waren. Van de overige 16 woningaanpassingen voor zittende bewoners is 1 aanvraag alsnog ingetrokken op verzoek van de bewoner. In totaal is € 17.300 aan subsidie verkregen van de gemeente Hellendoorn, voor diverse woningaanpassingen in het kader van de WMO. Bij 21 adressen is voor € 21.500 aan niet-gesubsidieerde medische aanpassingen uitgevoerd. Het betrof hier hoofdzakelijk het plaatsen van verhoogde toiletpotten en beugels. Ook is er een antislip-douchevloer aangebracht en is de toegangsdrempel van de socioruimte in het Laarmanhuis in Haarle verlaagd. Niet-planmatig onderhoud (dagelijks onderhoud) Het volgende overzicht geeft aan hoeveel in 2012 en 2011 is uitgegeven aan niet-planmatig onderhoud. Jaarverslag 2012 43 2012 Aantal 2011 Totale kosten Gemiddelde Aantal Totale kosten Gemiddelde werk derden kosten per werk derden kosten per eenheid 1 ( x € 1) (x € 1.000) (x € 1) (x € 1.000) 2.898 506 175 2.802 441 157 65 209 416 1.990 244 388 1.590 28 2.933 263 90 2.912 223 77 40 Mutatieonderhoud (per technische mutatie) 3 eenheid ( x € 1.000) Reparatieonderhoud (per melding) 2 Verschil CV-onderhoud (per cv-installatie) Totaal netto ten laste van exploitatie 1.185 1.052 133 Aantal verhuureenheden * 3.198 3.180 18 371 331 40 Gemiddelde kosten netto per verhuureenheid * Het betreft hier alle verhuureenheden, inclusief autoboxen, maar exclusief overige verhuureenheden De totale kosten zijn ten opzichte van 2011 met € 133.000 toegenomen. Door een toename van het aantal meldingen (96) reparatieonderhoud zijn de kosten toegenomen. De gemiddelde mutatiekosten namen ten opzichte van 2011 toe met € 400. De toename is ontstaan omdat in 2012 minder mutatiekosten zijn geactiveerd. We activeren de gedekte investering op basis van de huurverhoging bij mutatie (optrekken naar streefhuur). De kosten voor cv-onderhoud namen toe met € 40.000 vanwege toename van het woningbezit. Ook de in 2011 beëindigde btw-laagtariefregeling en de verhoging van het btw-tarief naar 21 procent per 1 oktober 2012 hebben bijgedragen aan de toename van de kosten. 44 Jaarverslag 2012 Vergelijking begroting/realisatie niet-planmatig onderhoud Hierna volgt een verklaring per soort onderhoud van de verschillen tussen begroting en realisatie 2012: 2012 Aantal 1 Begroting Gemiddelde kosten werk kosten per kosten werk kosten per derden eenheid derden eenheid ( x € 1.000) ( x € 1) 2.898 506 175 209 416 2.933 263 Verschil (x € 1.000) (x € 1) (x € 1.000) 2.577 447 173 59 1.990 240 456 1.900 -40 90 2.906 247 85 16 Mutatieonderhoud (per technische mutatie) 3 Gemiddelde Aantal Reparatieonderhoud (per melding) 2 2012 Realisatie CV-onderhoud (per cv-installatie) Totaal netto ten laste van exploitatie 1.185 1.150 35 Aantal verhuureenheden * 3.198 3.174 24 371 362 8 Gemiddelde netto kosten per verhuureenheid * Het betreft hier alle verhuureenheden, inclusief autoboxen, maar exclusief overige verhuureenheden Per soort onderhoud is dit als volgt te verklaren: 1. Reparatieonderhoud Het aantal meldingen is 321 (12%) hoger dan begroot. We hebben de indruk dat huurders minder snel doorstromen naar een andere huurwoning, vanwege de recessie en vanwege de extra inkomenstoets bij woningtoewijzingen (conform de DAEB Staatssteunregeling) om ‘scheef’ wonen tegen te gaan. Omdat huurders langer blijven wonen kijken zij kritischer naar hun huurwoning. De kosten per melding zijn € 2,-- (1%) hoger dan begroot. 2. Mutatieonderhoud Als technische mutatie wordt gerekend alle nieuwe huurcontracten, exclusief nieuwbouw, aankoop en medehuurderschap en inclusief te verkopen en te slopen woningen. Het aantal technische mutaties is 31 (13%) lager dan begroot. De gemiddelde kosten per technische mutatie zijn € 90,-- (5%) hoger dan begroot. Ook onze corporatie heeft, evenals landelijk, te maken met een vastzittende woningmarkt. Hierdoor is het aantal mutaties in 2012 sterk afgenomen. Een lager aantal mutaties resulteert in hogere gemiddelde kosten per mutatie. Ook minder geactiveerde kosten bij mutaties boven de € 15.000 dragen bij aan hogere gemiddelde kosten per mutatie. 3. CV-onderhoud Het aantal cv-installaties is 27 (1%) hoger dan begroot en de gemiddelde kosten per installatie zijn € 5,-(6%) hoger dan begroot. De toename van de kosten, ten opzichte van de begroting, wordt voornamelijk veroorzaakt door het verschil van € 14.000 tussen het begrote bedrag voor het jaarcontract cv-onderhoud van € 210.000 en het gerealiseerde bedrag van € 224.000. Ook de btw-wijzigingen van 6% (tijdelijke regeling 2011) naar 19% en van 19% naar 21% (2012) hebben bijgedragen aan de toename van de kosten. Aan overige herstelwerkzaamheden aan cv-installaties is € 39.100 uitgegeven, hiervoor was € 37.000 begroot. Jaarverslag 2012 45 Vergelijking begroting/realisatie planmatig onderhoud (x € 1.000) Begroot 2012 1.920 Doorlopend uit begroting 2011 (een gedeelte is opnieuw begroot) 86 Overloop werkzaamheden naar 2013 152 1.854 Realisatie 2012 1.840 14 Verschil begroting/realisatie 2012 (per saldo minder uitgegeven) Jarenlang was er sprake van grote verschillen tussen de begroting en de realisatie. De woningstichting is dan ook tevreden dat er deze keer sprake was van slechts een geringe afwijking. Overloop werkzaamheden naar 2013 Het betreft hier werkzaamheden waarvan de voorbereiding in 2012 is gestart en de uitvoering in 2013 plaatsvindt en/of werkzaamheden die in 2012 zijn gestart en in 2013 worden afgerond. Bij 2 werken is de uitvoering gestagneerd en doorgeschoven naar 2013, vanwege capaciteitsproblemen bij de woningstichting en het faillissement van zowel aannemers- als schildersbedrijf. (x € 1.000) Vervangen van keukens Veldmanserve en in de Kruidenwijk Schilderen van het staalwerk bij de jongerenappartementen aan de 145 7 Maasstraat. 152 46 Jaarverslag 2012 Groot Onderhoud Renovaties 169 woningen De Blokken Eind 2011 zijn de woningen opgeleverd. In 2012 is nog een aantal doorlopende werkzaamheden uitgevoerd, hieraan is € 15.000 uitgegeven. 2.4 Het bevorderen van een goed leef- en woonklimaat Veiligheid Samen met de teamchef van de politie locatie Nijverdal vindt overleg plaats in de stuurgroep MDO. Daarnaast vindt door medewerkers van de woningstichting en van de politie regelmatig overleg op de werkvloer plaats en bezoeken zij samen risicohuurders. Overlast In 2012 zijn 88 overlastsituaties in behandeling genomen (in 2011: 101 overlastsituaties). Hiervan zijn er 27 nog niet afgerond. Overlastsituaties Aantal 2012 Aantal 2011 Niet bewonen van de woning 0 3 Verwaarlozing van de woning en omgeving 5 9 22 11 0 1 44 30 Overlast door huisdieren 7 9 Verwaarlozing van de tuin (2 8 35 Rookoverlast van een buitenkachel 1 3 Hennepkwekerij. Deze huurder heeft op eigen initiatief de 1 0 Totaal 88 101 Waarvan multiproblematiek 20 17 Wangedrag huurder richting buren en omgeving (1 Onjuist gebruik van hoofdentree appartementencomplex Geluidsoverlast huurovereenkomst beëindigd (1 In het kader van vroegsignalering in de pilot Groot Lochter zijn de meldingen toegenomen. (2 Er heeft in 2012 geen algemene controle plaatsgevonden, waardoor er minder zaken gemeld werden. Van multiproblematiek is sprake als zich meerdere problemen aandienen zoals hierboven omschreven, in sommige gevallen ook gecombineerd met huurachterstand en drugs- en drankproblemen. Multi Disciplinair Overleg Het Multi Disciplinair (MDO) heeft tot doel om preventiebeleid op individueel niveau te ontwikkelen en te komen tot een sluitend netwerk van hulpverlening. Jaarverslag 2012 47 Het MDO kwam in 2012 vier keer bijeen en heeft een structureel karakter. Daarnaast zijn er 24 kleine MDO’s afgesproken. Hiervan is sprake als er op korte termijn een spoedberaad nodig is, om een slagvaardige aanpak van coördinatie en zorg te bewerkstelligen. De stuurgroep, waarvan de Manager Wonen deel uitmaakt, kwam in 2012 één keer bijeen. De volgende convenantpartners nemen deel aan het MDO. Algemeen Maatschappelijk Werk Noord West Twente Bureau Jeugdzorg Overijssel Dimence Gemeente Hellendoorn, team Maatschappelijke Ontwikkeling gemeente Hellendoorn Gemeente Hellendoorn, team Werk en Zorg gemeente Hellendoorn GGD Regio Twente, Algemene gezondheidszorg & Jeugdgezondheidszorg Limor Regiopolitie Twente RIBW Twente-Salland Tactus Instelling voor Verslavingszorg Trias Jeugdhulp ZorgAccent Thuisbegeleiding Woningstichting Hellendoorn Klantvolgsysteem VIS2 In het kader van meervoudige sociale problemen, waaronder ook huiselijk geweld valt, is er een samenwerkingsafspraak gemaakt die een officiële status geeft aan de samenwerking tussen onder andere bovenstaande instanties. Dit wordt mogelijk gemaakt door zich te verbinden aan het registratiesysteem VIS2 (Vangnet Informatie- en Samenwerkingssysteem). Deze samenwerking is in 2009 van start gegaan. Om een goed beeld te krijgen van de multiprobleemgezinnen en individuen is het noodzakelijk dat de samenwerking tussen het onderwijs, de justitieketen en de zorgketen wordt geoptimaliseerd. Hierbij speelt informatie-uitwisseling een grote rol. Beslissingen die binnen het MDO worden genomen, worden geregistreerd in het VIS2-systeem. Het hele werkproces van het MDO kan worden gevolgd. Hierdoor ontstaat een gesloten keten en worden de voorwaarden gecreëerd om iedere situatie van meervoudige problematiek in beeld te krijgen en te voorzien van een plan van aanpak. Lidmaatschap servicefonds In 2012 waren er 2.493 deelnemers aan het servicefonds (begroot was 2.550). Van hen is € 94.900 ontvangen. De onderhoudsuitgaven bedroegen € 107.400. Over 2012 betekent dit een negatief saldo van € 12.500. Het huidige beleid is: zolang de kosten niet hoger uitvallen dan 150% van de inleg, wordt de inleg niet verhoogd. In 2013 gaan we onderzoeken of dit beleid moet worden aangepast. Abonnement tuinonderhoud Voor een aantal huurders is een tuin onderhouden een hele klus. Om te voorkomen dat zij door buren of woningstichting worden aangesproken op hun tuinonderhoud, bieden wij deze huurders middels een ‘abonnement op tuinonderhoud’ de mogelijkheid om dit uit handen te geven aan een hoveniersbedrijf. In 2012 heeft de woningstichting huurders hiervoor een aanbod gedaan. Soweco afdeling groenonderhoud is bereid gevonden dit tuinonderhoud uit te voeren tegen een maandelijkse vergoeding. In 2012 maakten negen huurders gebruik van dit abonnement. 48 Jaarverslag 2012 Een huurder die belangstelling heeft voor een abonnement op tuinonderhoud, wordt door Soweco bezocht. De wensen van de geïnteresseerde voor de voor- en achtertuin worden geïnventariseerd en op basis van deze inventarisatie wordt de maandelijkse vergoeding kostendekkend vastgesteld. Een tuinabonnement wordt voor een heel kalenderjaar afgesloten. Het maandbedrag wordt gelijktijdig met de huur voldaan. Ambulante woonbegeleiding Sinds 2003 heeft de woningstichting met RIBW Twente een overeenkomst om woonbegeleiding aan te kunnen bieden aan psychosociaal zwakkeren uit de gemeente Hellendoorn. Het kan hierbij gaan om zittende huurders, waarvan de woningen ontruimd dreigen te worden of die in het kader van het tweedekans-beleid opnieuw gehuisvest worden, maar begeleiding nodig hebben. Het is een overeenkomst voor onbepaalde tijd. De kosten van woonbegeleiding van niet geïndiceerde huurders komen voor rekening van de woningstichting. Het MDO draagt in eerste instantie cliënten voor. De samenwerking levert positieve resultaten op voor de betrokken huurders en ook voor de samenwerkende instellingen. Ook de gemeente Hellendoorn heeft een overeenkomst gesloten met de RIBW. Deze is bedoeld om dak- en thuislozen zodanig te begeleiden, dat zij op termijn weer gebruik kunnen maken van reguliere huisvesting. In die gevallen betaalt de gemeente Hellendoorn de kosten. In 2012 hebben 4 kandidaten (in 2011: 5 kandidaten) gebruik gemaakt van ‘huren met begeleiding’ door de RIBW Overijssel. Sinds 2010 heeft de woningstichting een overeenkomst afgesloten met Limor. In 2012 hebben 3 kandidaten (in 2011: 3 kandidaten) gebruik gemaakt van ‘huren met begeleiding’ via Limor. In 2012 hebben 22 kandidaten (in 2011: 13 kandidaten) gebruik gemaakt van een driepartijenovereenkomst. Indien er een hulpverlenende instantie in beeld is sluiten de (aspirant-) huurder, de woningstichting en de betreffende instantie samen een overeenkomst af. Daarin worden gezamenlijke afspraken vastgelegd. Ook in deze situaties is sprake van multiproblematiek. De volgende instanties zijn hierbij betrokken geweest: Algemeen Maatschappelijk Werk Noord West Twente, Carocare, Aveleijn, AB Hulp Twente en PIT Twente. In 2012 hebben 29 huurders (in 2011: 21 huurders) hulp en ondersteuning ontvangen bij het wonen via Woningstichting Hellendoorn. Project ‘Op eigen benen’ In april 2012 is dit samenwerkingsproject tussen Stichting De Welle, Stichting Maatschappelijk Werk Noord West Twente, Woningstichting Hellendoorn en Gemeente Hellendoorn tot stand gekomen. De groep kwetsbare jongeren in de gemeente Hellendoorn wordt steeds groter. De jongeren van nu hebben met een maatschappij te maken waarin eigen verantwoordelijkheid nemen steeds belangrijker wordt. Daarnaast wordt de samenleving steeds ‘harder’, het aantal gezinnen met multiproblematiek neemt toe, de economische crisis brengt een hoop onzekerheid met zich mee en de overheid bezuinigt op vele gebieden. Jaarverslag 2012 49 Het project ‘op eigen benen’ is een vangnet en biedt jongeren van 17 tot 23 jaar een kans op ondersteuning bij het zelfstandig wonen of de weg naar het zelfstandig wonen. Een aantal keer per jaar wordt er een voorlichting georganiseerd voor jongeren in deze leeftijdscategorie. Hier worden jongeren geïnformeerd over allerlei aspecten die met het zelfstandig wonen en de weg daar naartoe te maken hebben. Jongeren die zelfstandig wonen of gaan wonen kunnen vanuit het project ondersteuning krijgen bij het zelfstandig wonen. De ondersteuning bestaat uit begeleiding op allerlei leefgebieden, waarbij de eigen kracht van de jongere uitgangspunt is. De begeleiding wordt gegeven door het maatschappelijk werk en het jongerenwerk. De woningstichting verzorgt bij het huurcontract van een woning een ‘bijlage’ met de gemaakte afspraken in het kader van het project. Hierover is nauw overleg met de overige partijen. Een aantal keer per jaar vindt er met alle partijen en de jongere zelf een evaluatie plaats om de ontwikkelingen te bespreken. Aan dit project zijn voor Woningstichting Hellendoorn geen kosten verbonden. Signaleringsvangnet huurachterstanden Woningstichting Hellendoorn heeft het initiatief genomen het vangnet huurachterstanden vorm te geven. Dat doet zij in samenwerking met Team Werk en Zorg gemeente Hellendoorn, Team Maatschappelijke Ontwikkeling gemeente Hellendoorn en Maatschappelijk Werk Noord West Twente. De organisaties werken op deze wijze integraal samen en treden gezamenlijk op. Het overleg signaleringsvangnet vindt maandelijks plaats in het Huis van Cultuur en Bestuur. Binnen dit overleg worden situaties besproken van huurders, van wie mogelijk de huurwoning ontruimd wordt wegens een huurachterstand. Ook worden huurders die bekend zijn met betalingsproblemen besproken. Bovendien worden eerder besproken situaties doorgenomen. In het overleg worden deze situaties gevolgd om zo het proces en de gemaakte afspraken te bewaken. Het signaleringsvangnet kent daarnaast ook onderstaande doelstellingen: Een slagvaardige aanpak van huurachterstanden en goede coördinatie van zorg, door duidelijke afspraken en regie op de uitvoering daarvan. Integraal samenwerken ten aanzien van huurachterstanden. Monitoren van kwetsbare huurders. Een sluitende aanpak van huurachterstanden, met bijzondere aandacht voor kinderen en jongeren. Volgen van ingezette processen in het kader van huurachterstanden. In 2012 heeft, mede als gevolg van deze activiteit, geen ontruiming plaats gevonden. Samenwerkingsovereenkomst Maatschappelijk Werk In 2012 is er een samenwerkingsovereenkomst tot stand gekomen tussen Woningstichting Hellendoorn en Stichting Maatschappelijk Werk Noord West Twente. Deze overeenkomst is door de partijen aangegaan om de al bestaande informele samenwerking formeel te bekrachtigen en om bij nieuwe ontwikkelingen op het gebied van wonen en hulp- en dienstverlening in de gemeente Hellendoorn slagvaardig te kunnen optreden. 50 Jaarverslag 2012 Ondertekening overeenkomst met Maatschappelijk Werk De samenwerking betreft de volgende werkvelden: 1 Participeren in het signaleringsvangnet huurachterstanden. 2 Deelnemen aan de Commissie Huisvesting. 3 Samenwerking binnen het jongerenproject ‘Op eigen benen’. 4 Gebiedsgericht werken. Bestrijding woonfraude Huurders die een gedeelte van de woning willen onderverhuren of willen gaan samenwonen zonder dat er sprake is van wettelijk medehuurderschap, dienen dit schriftelijk aan te vragen bij de woningstichting. Dit is conform de huurovereenkomst en de Algemene huurvoorwaarden. Deze aanvragen worden altijd één op één gecontroleerd bij en door de gemeente Hellendoorn (GBA, Gemeentelijke Basisadministratie Persoonsgegevens). In het bewonersblad Onderdak besteedt de woningstichting regelmatig aandacht aan medehuurderschap en samenwoning dan wel inwoning. Ook tijdens periodiek overleg met bewonerscommissies kan illegale bewoning een agendapunt zijn. Tenslotte houden onze huismeester(s) toezicht in de voor hen aangewezen complexen. Tegen illegale bewoning wordt altijd opgetreden. Dit is in 2012 in het woningbezit van de woningstichting niet aan de orde geweest. Huismeesters De heer Van Erkelens werkte in 2012 als huismeester in de meergezinswoningen aan de Kruidenlaan, Maasstraat, Rijssensestraat, Venkel en Laurier en in het B-gebouw van Het Helmerink. Er zijn werkafspraken gemaakt met de politie, de gemeente en welzijnsinstelling Stichting De Welle. Met de heer Van Erkelens is het dienstverband per 31 december 2012 met wederzijds goedvinden beëindigd. De heer Hemmer werkte ten behoeve van de seniorencomplexen. Voor zijn werkgebied zijn met name werkafspraken gemaakt met ZorgAccent. Jaarverslag 2012 51 2.5 Gebiedsgericht Werken Groot Lochter In 2012 zijn we gestart met de pilot Gebiedsgericht Werken in de wijk Groot Lochter. Dit onder de naam: ‘Buurt aan zet Groot Lochter’. De pilot is een initiatief van Woningstichting Hellendoorn, Stichting De Welle, ZorgAccent en de gemeente Hellendoorn. Doel van gebiedsgericht werken is om de fysieke en sociale leefbaarheid proactief te benaderen en waar mogelijk te verbeteren. De organisaties willen dit bereiken door: Een integrale vraag- en wijkgerichte dienstverlening, waarin de behoeften van inwoners en van een wijk leidend zijn (participatie). Het vergroten van de betrokkenheid van inwoners bij elkaar en bij de wijk. Een preventieve aanpak van sociale problematiek door vroege signalering en tijdige interventie. Binnen de pilot wordt een aanpak ontwikkeld om de vraaggerichte en integrale samenwerking van de vier organisaties vorm te geven. Deze aanpak kan ook in andere wijken in de gemeente Hellendoorn worden toegepast. Ook andere organisaties kunnen aanhaken bij gebiedsgericht werken. Verder wordt een Kulturhus-concept ontwikkeld voor wijkgebouw De Vleugel, bestaande uit voorzieningen in en rond het wijkgebouw en een gezamenlijke programmering die aansluit bij de wensen en behoeften van de bewoners van Groot Lochter. Dit concept moet de functie van het wijkgebouw, namelijk een centrale ontmoetingsplek in de wijk, versterken. Het achterliggende doel is (dit is tevens de basis voor de provinciale subsidie): het ontwikkelen van een overdraagbare methode voor gebiedsgericht werken in een (plattelands)gemeente, waarbij het Kulturhusconcept (Cultuurhuis-concept) kernelement is en de ontwikkeling van woonservicegebieden kaders biedt. De aan de gemeente toegekende subsidie bedraagt € 55.000. Van dit bedrag werden onder andere de kosten van de externe begeleiding betaald. 52 Jaarverslag 2012 De pilot wordt vormgegeven rondom de volgende drie thema’s: Integrale aanpak Buurtbeheer nieuwe stijl sociale probleemsituaties Fysieke leefomgeving Groen, Grijs en Veilig Wonen, Werken Welzijn en Zorg Buurt aan zet Initiatieven van, door en voor bewoners Hieronder vermelden we de resultaten uit 2012 per thema: Buurt aan zet – initiatieven van, door en voor bewoners In 2012 zijn verschillende activiteiten met en door wijkbewoners georganiseerd. Tijdens de vrijwilligersdag NL doet is gestart met het opknappen van het terras bij het wijkgebouw. Het terras werd voorzien van een mooie haag en opgefleurd met gezellige bloembakken. De wijk is schoongemaakt door vrijwilligers die rommel hebben opgeruimd. Een andere groep heeft pannenkoeken gebakken voor bewoners, vrijwilligers en begeleiders van NL Doet. In de week van de amateurkunst (de eerste week van juni) vonden activiteiten plaats zoals dansen met de jeugd en een markt voor amateurkunstenaars. Verder was er een gezellig samenzijn in het wijkgebouw. In Groot Lochter is het creacafé opgezet op de woensdagmorgen. Verder is er een reis- en eetcafé. Op maandagmorgen is er een koffie-inloop voor ouderen vanaf 55 jaar. Voor de oudere jeugd is er een sportactiviteit en in september was er een voetbaltoernooi in het kader van het project ‘Scoren in de wijk’ met FC Twente. De eerste stappen voor het Kulturhus zijn gezet. Zo heeft het wijkteam van ZorgAccent een kantoor gekregen in de sporthal en er zijn verschillende ontwikkelingen gaande om het Kulturhus-concept vorm te geven. Jaarverslag 2012 53 ‘Buurt aan zet, Groot Lochter’ was genomineerd voor de ‘Meer dan Handen Vrijwilligersprijs 2012’. Het initiatief viel niet in de prijzen. Maar ook een nominatie is zeker een felicitatie waard! Integrale aanpak sociale probleemsituaties – Wonen, Werken, Welzijn en Zorg Binnen de samenwerking integrale aanpak sociale probleemsituaties zijn er in totaal 46 situaties besproken. De casussen zijn in onderstaand overzicht onderverdeeld in aspecten: Probleemsituaties pilot Groot Lochter Aantal 2012 Meerdere problemen tegelijk 9 Overlast 4 Onderhoud tuin 9 Huurachterstand 7 Vroegsignalering 10 Diversen Totaal 7 46 De activiteiten van de woningstichting in het kader van gebiedsgericht werken zijn in de eerste plaats gericht op het wonen en op het thema leefbaarheid, waarin de samenwerking en verantwoordelijkheid van alle deelnemende instellingen centraal staat. Buurtbeheer nieuwe stijl – fysieke leefomgeving: Groen, Grijs & Veilig Groen en Veiligheid In deze werkgroep worden, met en door bewoners, aspecten opgepakt rondom de fysieke leefbaarheid en op het gebied van veiligheid. De werkgroep heeft een wijkschouw gehouden. De zaken die hierbij opvielen in het groenonderhoud en de fysieke leefomgeving in Groot Lochter zijn vervolgens opgepakt. Bijvoorbeeld de aanpak van hondenpoep door bewoners, het opknappen van het schelpenpad (Bachlaan/Mozartlaan) tijdens de nationale Burendag, het kappen van bomen in de wijk op verschillende plekken waar dit wenselijk was. De ontwikkelingen rondom het opknappen van het Prins Clausplein zijn in volle gang. In het kader van de veiligheid is door de wijkagent samen met bewoners de snelheid van autorijders in de 30-kilometer-zones gemeten en wordt er samen met bewoners gekeken of er op bepaalde plekken veiliger oversteekplaatsen gerealiseerd kunnen worden. 54 Jaarverslag 2012 Interne organisatie woningstichting Voor de interne organisatie van Woningstichting Hellendoorn wordt er in Groot Lochter gewerkt met een multifunctioneel team. Binnen dit team zijn medewerkers als team verantwoordelijk voor alle voorkomende werkzaamheden in Groot Lochter. Voor deze pilot is tijdelijk een wijkbeheerder ingehuurd (van SWWE, voor 8 uur per week), deze functie is nieuw binnen de organisatie. Woningstichting Hellendoorn gaat in 2013 binnen de totale organisatie het gebiedsgericht werken invoeren. 2.6 Leefbaarheid WOP De Blokken In De Blokken functioneert een projectgroep waarin bewonersvertegenwoordigers, woningstichting en gemeente zitting hebben. Naast de projectgroep functioneert er een stuurgroep waarin de directeurbestuurder van de woningstichting en de verantwoordelijke wethouder van de gemeente Hellendoorn zitting hebben. Naast deze bestuurders maken ook de manager Wonen van de woningstichting en de clustermanager Grondgebied van de gemeente deel uit van de stuurgroep. Zij worden bijgestaan door de coördinatiegroep. In 2012 zijn onder andere de volgende belangrijke onderwerpen afgehandeld: De renovatie van de woningen in de middenzone, zowel de binnen- als de buitenrenovatie is afgehandeld. De nieuwbouw en oplevering van 12 levensloopbestendige woningen is afgehandeld. De inspraak inzake de inrichting van de openbare ruimte is georganiseerd en afgehandeld. Fase 2 is afgesloten, met als slot een door Buurtbeheer georganiseerd fasefeest. De startnotitie Herontwikkelingsplan Parkzone is opgesteld. Er zijn interviews gehouden met belanghebbenden inzake de Parkzone. Een uitgangspuntennotitie voor de Parkzone is opgesteld evenals een communicatieplan Parkzone. Er zijn diverse nieuwsbrieven uitgebracht. Te slopen woningen zijn in beheer gegeven aan AdHoc. Aan het minimaal op peil houden van de leefbaarheid in de Westzone is voldaan. Jaarverslag 2012 55 Hellendoornse Vrijwilligersprijs De woningstichting neemt samen met de gemeente Hellendoorn, het bedrijfsleven, het onderwijs en diverse maatschappelijke organisaties deel aan de werkgroep die vrijwilligers in onze gemeente in het zonnetje zet en die genomineerden voordraagt voor de nominatie van een landelijk uit te reiken prijs. Vrijwilligersdag NL DOET De woningstichting nam in 2012 deel aan deze landelijke vrijwilligersdag. De woningstichting participeert zowel in organisatorisch als uitvoerend opzicht in NL DOET, waarin maatschappelijke stages van scholieren een plaats gekregen hebben. In maart 2012 werden er diverse klussen in het kader van leefbaarheid door scholieren uitgevoerd, waaronder het aankleden van wijkgebouw De Vleugel in Groot Lochter. In 2013 gaat meer dan 50 procent van de medewerkers van de woningstichting hieraan deelnemen. Hellendoorn Samen De insteek van ‘Hellendoorn in Actie’ is om de sociale cohesie in de gemeente te versterken. Het gemeentebestuur is in deze de initiatiefnemer. De woningstichting participeert in deze beweging en heeft samen met andere organisaties in 2012 opnieuw de maatschappelijke beursvloer georganiseerd. De woningstichting heeft hierbij zelf vier matches afgesloten. Hieronder volgt een overzicht van de uitgaven voor leefbaarheid: Leefbaarheid (bedragen x € 1.000) 2012 2011 Indirecte kosten Medewerker woondiensten, 40% van het takenpakket (8 uur per week) 16 16 Huismeester(s) 76 82 P.M. P.M. 8 1 100 99 39 25 Socioruimten, ter beschikking stellen tegen symbolisch bedrag (met uitzondering van Bendien Smitshof) Socioruimten, kosten onderhoud voor rekening woningstichting Subtotaal indirecte kosten Overige bedrijfslasten Veiligheidskeuringen (gas, elektra en legionella) Overige veiligheidsbevorderende maatregelen (o.a. legionella) 7 5 Energielabels en adviezen 13 - Project Huren met begeleiding 21 12 Smitshof (in 2011) - 12 Appartementencomplexen, telefoons in liften 6 5 Appartementencomplexen, sneeuwruimen en strooizout 6 3 Graffiti verwijderen en vandalisme herstellen 2 5 Socioruimten, bijdrage aanpassingen Laarmanhuis en Bendien 11 17 Subtotaal geboekt onder overige bedrijfslasten Overig 105 84 Totale uitgaven leefbaarheid 205 183 € 69,-- € 60,-- Uitgaven leefbaarheid per woning, Woningstichting Hellendoorn Volgens ‘Corporatie in Perspectief’ waren in 2011 de gemiddelde uitgaven voor leefbaarheid landelijk € 115,-- per woning (in 2010: 120,--). 56 Jaarverslag 2012 2.7 Het betrekken van bewoners bij beleid en beheer Voorlichting Op verzoek van diverse groepen gaf de woningstichting ook in 2012 meerdere keren voorlichting over onderwerpen als: Collectief Particulier Opdrachtgeverschap, woonruimteverdeling, huurverhoging, huurtoeslag, renovaties, wijkontwikkelingsplannen, de spelregels bij herstructurering en samenwerking met externe partijen en over woningbehoefte. De woningstichting geeft vier keer per jaar het bewonersblad Onderdak uit. Bewonersparticipatie Het kantoor van de woningstichting is van maandag tot en met donderdag geopend van 8.00 uur tot 17.00 uur en op vrijdag van 8.00 tot 12.00 uur. Voor de meeste vragen hoeft geen afspraak te worden gemaakt. Huurdersplatform en bewonerscommissies Er vindt tussen huurders (vertegenwoordigingen) en woningstichting regelmatig overleg plaats in het kader van de Overlegwet. In 2012 was er drie keer overleg met de vereniging Huurdersplatform in de gemeente Hellendoorn. Er is onder andere overleg geweest over de volgende onderwerpen: Aanpassingen woonruimteverdeling. Woonvisie. Begroting Huurdersplatform. Deelname ledenvergadering Huurdersplatform. Gebiedsgericht werken. Evaluatie prestatieafspraken tussen gemeente en woningstichting. Diverse projecten. Huurverhoging 2012. Begroting 2012 woningstichting. Actualiseren samenwerkingsovereenkomst. Ontwikkelingen WOP De Blokken. Herbenoeming lid Raad van Toezicht. De woningstichting heeft in november 2012 met verschillende bewonerscommissies overleg gehad. Onderwerpen die hier aan de orde kwamen waren gericht op leefbaarheid, servicekosten, onderhoud, brandveiligheid en participatie. Bijeenkomst ten behoeve van seniorenwoningen in Haarle Woningstichting Hellendoorn onderzoekt of en welke daadwerkelijke behoefte er is naar seniorenhuurwoningen in Haarle. Zowel nu als in de toekomst. Als dit inzichtelijk is kunnen wij daar bij toekomstige planontwikkelingen rekening mee houden. Om de behoefte te kunnen inventariseren maken we gebruik van enquêtes en worden inkomensgegevens gevraagd. Tijdens een informatiebijeenkomst waren 44 inwoners aanwezig, 35 inwoners hebben een enquête ingestuurd. Deze bijeenkomst vond plaats op verzoek van Plaatselijk Belang Haarle en van de wethouder. Jaarverslag 2012 57 Begin 2013 wordt een beslissing genomen over wel of geen verdere planontwikkeling in Haarle. Het onderzoeksrapport wordt in het eerste kwartaal van 2013 vastgesteld en daarna ook verzonden naar de inwoners die aanwezig waren bij de bijeenkomst. Ondersteuning en faciliteiten De meeste huurdersorganisaties werden in 2012 ondersteund door een extern bureau, te weten Stichting De Welle. De woningstichting stelt de huurdersorganisaties in de gelegenheid hun kopieerwerk bij de woningstichting uit te voeren. Men kan, indien nodig, gebruik maken van vergaderruimte. Huurdersorganisaties (bedragen x € 1.000) 2012 2011 De financiële ondersteuning door de woningstichting bestaat uit: Bijdrage aan het Huurdersplatform 7 6 16 16 1 1 1 1 Totaal financiële ondersteuning 25 24 Bijdrage per woning, circa: €8 €8 Ter beschikking stellen medewerker woondiensten, 40 procent van takenpakket (8 uur per week) Ter beschikking stellen van vergaderruimte Kopieerkosten Landelijke vergelijkingscijfers zijn niet bekend. 2.8 Wonen en zorg Woningstichting Hellendoorn beheert senioren-, zorg en aanleunwoningen en aangepaste woningen. Deze woningen worden toegewezen aan woningzoekenden van 55 jaar en ouder of woningzoekenden met een WMO-indicatie (mensen met een lichamelijke beperking). Daarnaast verhuurt de woningstichting de volgende bijzondere woongelegenheden aan specifieke doelgroepen. Adres Bewoners Brugstraat Daarlerveen Bewoond door 8 mensen met een verstandelijke beperking. Kruidenlaan Bewoond door 8 mensen met een verstandelijke beperking. Parallelweg Bewoond door 23 mensen met psychiatrische problematiek. Hoek Kerkstraat/Brakenbeltsweg Bewoond door 20 mensen met verstandelijke en lichamelijke beperkingen. A.T.L. Hasselbachweg Haarle Bewoond door 7 mensen met een verstandelijke en 1 persoon met een lichamelijke beperking. Noordkamp Bewoond door 13 mensen met een verstandelijke beperking. Gezinsvervangend tehuis In gebruik bij één rechtspersoon, behoort tot de bedrijfsgroep Jeruzalemweg leefgemeenschappen voor 23 mensen met een verstandelijke beperking. Koetshuisstraat 1 woning, voor het huisvesten van psychiatrische patiënten. De Notenhoek 1 woning, voor het huisvesten van psychiatrische patiënten. Heemst (2 woningen) Individueel verhuurd voor huisvesting van mensen met een verstandelijke beperking. Spoorstede 3 afzonderlijke appartementen, voor het huisvesten van psychiatrische patiënten. 58 Jaarverslag 2012 Inloophuis Sinds oktober 2002 huurt Stichting Aveleijn twee woningen van de woningstichting, waarin een inloophuis voor mensen met een verstandelijke beperking is ondergebracht. Wijkbewoners met een verstandelijke beperking uit De Kruidenwijk maken hier ook gebruik van. Socioruimten De woningstichting verhuurt de socioruimten aan de Nijkerkendijk, de Woertheweg en in het Laarmanhuis te Haarle aan Stichting De Welle. Hier vinden activiteiten voor en door ouderen plaats. In Het Helmerink huurt ZorgAccent gedurende kantooruren de socioruimte voor de dagopvang van ouderen. De socioruimte aan de Bendien Smitshof is eveneens verhuurd aan Stichting De Welle. Na aftrek van bijdragen van derden betaalt men voor deze laatste socioruimte een reële huurprijs welke gesubsidieerd wordt door de gemeente Hellendoorn. Zorgoverleg Samen met de gemeente Hellendoorn, Attent Thuiszorg, Carint Reggeland Groep, de huisartsen, Stichting Vrijwillige Thuiszorg Overijssel, Stichting De Welle en ZorgAccent maakt Woningstichting Hellendoorn deel uit van het Zorgoverleg. De gemeente heeft samen met haar partners een spoorboek voor wonen, welzijn en zorg 2010-2014 opgesteld. Dit spoorboek wordt periodiek geactualiseerd, zo ook in 2012. In dit kader participeert de woningstichting binnen het beleid op de woonservicegebieden in de gemeente Hellendoorn. Onze gemeente is ingedeeld in vijf overzichtelijke gebieden, zogenoemde woonservicegebieden. Hier kunnen voorzieningen en dienstverlening op het gebied van wonen, welzijn en zorg zo optimaal mogelijk worden afgestemd op wat inwoners nodig hebben. Hiermee willen we bereiken dat ook ouderen en mensen met een beperking zo lang mogelijk zelfstandig kunnen blijven wonen. Daarvoor is het volgende nodig: Adequate huisvesting in de vorm van geschikt wonen. Informatie, advies en cliëntondersteuning. Persoonlijke diensten en zorg thuis. Ontmoeting en activiteiten op een bereikbare locatie. Een winkel voor dagelijkse levensbehoeften op een bereikbare locatie of een boodschappenservice. (Openbaar) vervoer. Een omgeving die in het algemeen als veilig wordt ervaren. Per woonservicegebied is er een werkgroep ingesteld die bestaat uit een representatieve vertegenwoordiging van inwoners van een woonservicegebied. Te denken valt aan Verenigingen Plaatselijk Belang, dorpsraden, buurt- en wijkverenigingen, kerken en betrokken inwoners. De woningstichting, welzijnsorganisaties, zorgaanbieders en gemeente zorgen voor een voorzitter en een secretaris voor elke werkgroep. De werkgroep heeft als taak om input te leveren over wat er leeft, welke behoeften er zijn en welke mogelijkheden zich voordoen in een woonservicegebied. Woningstichting Hellendoorn maakt deel uit van de werkgroep woonservicegebied Haarle, deze is in 2012 gestart. Jaarverslag 2012 59 2.9 Het waarborgen van de financiële continuïteit De afdeling Financieel Economische Zaken verzorgt de administratie en samenstelling van de jaarrekening, de begroting en de financiële meerjarenprognose. Daarbij wordt gebruik gemaakt van Cegeka Dynamics Wonen. 2.10 Jaarverslaglegging en goedkeuring Op 14 mei 2012 is het vastgestelde jaarverslag 2011 door de Raad van Toezicht goedgekeurd, direct nadat deze evenals het accountantsverslag 2011 en de controleverklaring waren besproken in aanwezigheid van de accountants van BDO Audit & Assurance B.V. Daarbij werd de directeur-bestuurder gedechargeerd voor het gevoerde beleid. In haar managementletter, uitkomsten interim controle 2012, gedateerd 29 januari 2013 heeft BDO Audit & Assurance B.V. in positieve zin verslag uitgebracht over haar bevindingen over het jaar 2012. Bij brief van 25 juni 2012 concludeert het CFV dat op basis van de ingediende prognosegegevens 2012-2016 (Continuïteitsoordeel dPi = de prospectieve informatie) de voorgenomen activiteiten in financieel opzicht passen bij de vermogenspositie van onze corporatie, hetgeen leidt tot een A1-oordeel. Het CFV komt tot dit oordeel, omdat ze bij haar toets heeft geconstateerd dat het volkshuisvestelijk vermogen, ultimo 2016, 31,9% bedraagt, terwijl zij op basis van eigen criteria heeft berekend dat 16,4% van het balanstotaal voor onze corporatie als ondergrens voor totaalrisico plus VPB-beklemming geldt. Bij brief van 24 oktober 2012 (solvabiliteitsoordeel dVi = de verantwoordingsinformatie) heeft het CFV op grond van ons jaarverslag 2011 geconcludeerd dat het volkshuisvestelijk vermogen op de balansdatum 31 december 2011 (47,1% van balanstotaal) groter is dan het voor onze corporatie vastgestelde totaalrisico plus VPB-beklemming (12,0% balanstotaal) hetgeen tot het oordeel ‘voldoende solvabiliteit’ leidt. Bij brief van 30 november 2012 heeft de minister van BZK laten weten dat hij zich een oordeel heeft gevormd over de geleverde volkshuisvestingsprestaties, de financiële positie, de naleving van wet- en regelgeving en andere relevante regels. De minister ziet ten aanzien van de naleving van wet- en regelgeving aanleiding om een opmerking te maken. Hij stelt dat in zijn algemeenheid over het verslagjaar 2011 veel corporaties een onjuiste en/of onvolledige administratie hebben gevoerd op het gebied van toewijzing in het kader van de staatssteunregeling. Ook onze accountant kan uit onze verantwoordingsstukken de juistheid en volledigheid van onze opgave inzake de toewijzingsgegevens onvoldoende vaststellen, hetgeen tot een oordeelsonthouding heeft geleid. Het ministerie stelt dat wij hierdoor niet voldoen aan de staatssteunregeling, maar dat hij een sanctie nu nog niet op zijn plaats acht gelet op de aanloopproblemen in het aanloopjaar. Met deze opmerking legt het ministerie de verantwoordelijkheid volledig bij de corporatie(s), terwijl de spelregels waaraan moest worden voldaan pas anderhalf jaar na invoering van de wet bekend zijn geworden. In een brief aan het ministerie hebben wij hierover ons ongenoegen geuit en verzocht om een juiste weergave van de feiten. Eind februari 2013 hadden wij nog geen reactie ontvangen op deze brief. Ten aanzien van de financiële positie geldt dat, gelet op de kwaliteit van de geleverde Prospectieve en Verantwoordingsinformatie, de voorgenomen activiteiten passen bij onze financiële mogelijkheden (continuïteitsoordeel). Het voortbestaan is in financieel opzicht gewaarborgd (solvabiliteitsoordeel ultimo 2011). 60 Jaarverslag 2012 De vastgestelde begroting voor 2013 werd door de Raad van Toezicht goedgekeurd op 3 december 2012. Op verzoek van het CFV en WSW is er een nieuwe aangepaste begroting 2013 vastgesteld op 28 januari 2013 waarin rekening is gehouden met het regeerakkoord Rutte II. Dit ondanks het ontbreken van een wettelijk kader. Op 13 februari 2013 heeft het kabinet overeenstemming bereikt over de aanpak van de woningmarkt. Deze nieuwe afspraken zijn niet meegenomen in de vooruitblik in dit jaarverslag. Het is eind februari 2013 nog niet duidelijk of er weer een aangepaste begroting moet worden samengesteld. Vennootschapsbelasting Na de positieve uitspraak van de Hoge Raad eind 2011 konden woningcorporaties tot en met 31 december 2011 aangemerkt worden als Algemeen Nut Beogende Instellingen (ANBI). Dit hield in dat gebruik gemaakt kon worden van de herbestedingsreserve waardoor over de jaren 2008 tot en met 2011 geen VPB betaald hoefde te worden. Hierna heeft de staatsecretaris in het Belastingplan 2012 geregeld dat de toepassing van de herbestedingsreserve vanaf het jaar 2012 beperkt blijft tot culturele instellingen en lichamen zonder aandeelhouders of deelgerechtigden die een sociaal belang behartigen en de winst hoofdzakelijk behalen met behulp van vrijwilligers. Hiermee was de ANBI-status voor woningcorporaties niet meer mogelijk. Op 13 september 2012 maakte de staatssecretaris van financiën bekend dat corporaties zich toch kunnen blijven kwalificeren als ANBI. Dit zal met terugwerkende kracht tot en met 1 januari 2012 in het Belastingplan 2013 worden vastgelegd. Ondanks het feit dat we geen gebruik mogen maken van de herbestedingsreserve hebben wij toch de ANBI-status aangevraagd. Op dit moment geeft dit geen extra fiscale faciliteiten voor corporaties noch een versoepeling van de integrale belastingplicht. Vanaf 2012 kunnen we de waardedaling (op basis van WOZ-taxaties) van ons woningbezit fiscaal verrekenen, zodat we de komende jaren nog steeds geen VPB verschuldigd zullen zijn. Dit voor zover de overheid de wetgeving niet gaat aanpassen. Dit kan namelijk behoorlijke gevolgen hebben voor de belastingafdracht. De definitieve aanslagen over de jaren 2008, 2009 en 2010 zijn opgelegd. Er is over die jaren geen VPB verschuldigd. Voor de jaren 2011 en 2012 zijn geschatte bedragen meegenomen. Eigen vermogen In 2012 is het eigen vermogen toegenomen met een bedrag van € 13,4 miljoen. De algemene reserve is toegenomen van € 78,1 miljoen naar € 91,5 miljoen. Van het resultaat is € 0,8 miljoen boekhoudkundig, dit is namelijk de waardeverandering van de vastgoedportefeuille, oftewel de toename van de bedrijfswaarde als gevolg van verwachte toekomstige (nog te verdienen) waardeontwikkeling van het woningbezit. Daarnaast is een bedrag van € 10,2 miljoen direct in het vermogen verwerkt als ongerealiseerde herwaardering vastgoedportefeuille. Dit vloeit voort uit de nieuwe richtlijnen RJ 645. Op grond hiervan heeft per 1 januari 2012 ook een schattingswijziging van € 7,5 miljoen plaatsgevonden in de vorm van een directe afboeking op het eigen vermogen. Deze cijfers zijn alsnog in de balans per 31 december 2011 verwerkt. Resultatenanalyse Het jaarresultaat over 2012 bedraagt € 3,2 miljoen, bestaande uit het resultaat voor waardeveranderingen en belastingen van € 0,2 miljoen, de waardeveranderingen vastgoedportefeuille van € 0,8 miljoen en de reservering en vrijval voorziening vennootschapsbelasting van per saldo € 2,2 miljoen. Het jaarresultaat over 2012 is ten opzichte van 2011 met € 0,7 miljoen afgenomen. Dit jaarresultaat is als volgt samengesteld, waarbij we de sterk fluctuerende voor- en nadelen (boekwinst verkoop en onrendabele investeringen) buiten beschouwing laten in het ‘genormaliseerde’ resultaat. Jaarverslag 2012 61 Voor de onderlinge vergelijkbaarheid zijn de cijfers van 2011 aangepast aan de richtlijnen van RJ 645. (bedragen x € 1.000): Begroting Werkelijk Werkelijk Verschil 2012 2012 2011 2012-2011 ‘Genormaliseerd’ resultaat 6.670 1.938 577 1.361 Netto verkoopresultaat 1.007 494 1.557 -1.063 -7.126 -2.200 -469 -1.731 551 232 1.665 -1.433 -2.560 -2.009 761 993 4.082 5.747 -3.321 -4.754 Belastingen -1.705 2.175 -1.898 4.073 Jaarresultaat na belastingen -3.714 3.168 3.849 -681 vastgoedportefeuille Overige waardeveranderingen (im)materiële vaste activa en vastgoedportefeuille Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor waardeveranderingen en belastingen Waardeveranderingen vastgoedportefeuille Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belastingen De toename van het genormaliseerde resultaat ten opzichte van 2011 met € 1,4 miljoen wordt hierna verklaard. 62 Jaarverslag 2012 Genormaliseerd resultaat Hierna geven wij een vergelijkend overzicht van het genormaliseerde resultaat over 2012 en 2011. (bedragen x € 1.000) Begroting Werkelijk Werkelijk Verschil 2012 2012 2011 2012-2011 16.711 16.749 16.079 670 613 511 517 -6 3 0 4 -4 107 114 133 -19 30 82 147 -65 17.464 17.456 16.880 576 93 5.004 4.315 689 1.372 1.439 1.454 -15 459 449 434 15 3.070 3.041 4.258 -1.217 150 105 84 21 Baten Huuropbrengsten Opbrengst servicecontracten Overheidsbijdragen Geactiveerde productie eigen bedrijf Overige bedrijfsopbrengsten Totaal baten Lasten Afschrijvingen (im)materiële vaste activa en vastgoedportefeuille Lonen en salarissen Sociale lasten/pensioenlasten Lasten onderhoud Leefbaarheid 613 520 517 3 2.123 2.047 2.254 -207 Totaal lasten 7.880 12.605 13.316 -711 Bedrijfsresultaat 9.584 4.851 3.564 1.287 Rentebaten 337 262 368 -106 Rentelasten 3.251 3.175 3.355 -180 ‘Genormaliseerd’ resultaat 6.670 1.938 577 1.361 Lasten servicecontracten Overige bedrijfslasten De kosten van de eigen organisatie zijn in 2012 met € 125.000 afgenomen ten opzichte van het vorige verslagjaar. De specificatie naar kostensoort is als volgt (bedragen x € 1.000): Personeelskosten Huisvestingskosten* Kosten Raad van Toezicht Algemene kosten * Totaal 2.166 2.241 2.299 -58 114 91 103 -12 52 58 44 14 742 622 710 -88 3.074 3.012 3.156 -144 -14 -17 -17 0 * exclusief afschrijvingen Vergoedingen Geactiveerde kosten -107 -114 -133 19 Ten laste van winst- en 2.953 2.881 3.006 -125 verliesrekening Zie voor een toelichting per onderdeel op deze en op de overige posten van het bedrijfsresultaat, de toelichting op de winst- en verliesrekening. Jaarverslag 2012 63 Begroting/realisatie Onder de kolom ‘begroting 2012’ in de hiervoor genoemde overzichten is de begroting weergegeven zoals goedgekeurd door de Raad van Toezicht op 28 november 2011. Het jaarresultaat uit gewone bedrijfsuitoefening 2012 (voor waardeveranderingen en vennootschapsbelasting) van € 0,2 miljoen positief geeft ten opzichte van de begroting, waarin een jaarresultaat van € 0,5 miljoen positief werd verwacht, een negatief verschil van € 0,3 miljoen. In de kwartaalrapportages over het eerste, tweede en derde kwartaal zijn de financiële verwachtingen telkens bijgesteld. De verschillen zijn toegelicht in deze kwartaalrapportages. Hieronder vermelden we de belangrijkste verschillen (V = voordelig, N = nadelig). Verschil Toelichting Bedrag (x € 1.000) Lagere boekwinst verkoop woningen Minder onrendabele investeringen Meer afschrijvingslasten Per saldo overige verschillen Omdat er 5 woningen minder zijn verkocht tegen een gemiddeld lagere prijs dan begroot, valt de boekwinst lager uit. De aanbestedingen en daarmee ook de onrendabele investeringen van de nieuwbouwprojecten Dahliastraat en Spoortheater schuiven door naar 2013. Door nieuwe regels omtrent het samenstellen van de jaarrekening (RJ 645) moeten de afschrijvingslasten op basis van de bedrijfswaarde en restant levensduur verantwoord worden in de resultatenrekening. Minder overige opbrengsten en minder uitgaven. 513 N 4.926 V 4.911 N 177 V De waardeveranderingen vastgoedportefeuille is € 3,3 miljoen positiever dan begroot. Dit wordt vooral veroorzaakt door nieuwe regels (RJ 645) voor het samenstellen van de jaarrekening. De afschrijvingslasten moeten nu worden verantwoord in de resultatenrekening. Dit bedrag van € 4,9 miljoen wordt ook geboekt ten gunste van de post waardeveranderingen. Per saldo geeft dit een effect van € 1,6 miljoen negatief, dat vooral wordt veroorzaakt door de begroting 2013 waarin bedragen zijn bijgesteld en nieuw beleid is geformuleerd en dat heeft weer gevolgen voor de actuele waarde ultimo 2012. Zie voor een nadere toelichting het kopje ‘Bedrijfswaarde (actuele waarde)’ verderop in dit hoofdstuk. De vennootschapsbelasting valt € 3,9 miljoen positiever uit dan begroot. Dit komt met name door het vrij laten vallen van de in 2011 getroffen voorziening passieve latentie herbestedingsreserve. Financiële kerngegevens en prognoses In de navolgende overzichten geven we prospectieve informatie over de financiële positie en de verwachte ontwikkeling hiervan op middellange termijn, van 2013 tot en met 2017. De gegevens met betrekking tot de ontwikkeling van balans- en resultaatposten zijn gebaseerd op de uitgangspunten van de aangepaste begroting 2013. Behalve de verwerking van het jaarresultaat 2012 in het eigen vermogen zijn de cijfers over 2013 en verder niet aangepast (bijvoorbeeld doorgeschoven werkzaamheden en latenties), omdat er dan geen aansluiting meer is met de op verzoek van het CFV en WSW gewijzigde begroting 2013 (versie 28 januari 2013). Uitdrukkelijk wordt vermeld dat dit dus niet de cijfers zijn van de op 3 december 2012 goedgekeurde begroting 2013 en er geen rekening is gehouden met het zogenaamde Carnavalsakkoord. 64 Jaarverslag 2012 Winst- en Verliesrekening (opbrengsten en kosten) (bedragen x € 1.000) Prognose Realisatie 2012 2013 2014 2015 2016 2017 16.749 17.451 18.726 19.968 20.488 20.991 • Opbrengst servicecontracten 511 631 649 668 687 707 • Netto verkoopresultaat vastgoedportefeuille • Geactiveerde productie eigen bedrijf • Overige bedrijfsopbrengsten 494 955 920 999 1.023 965 114 106 277 96 63 238 82 30 30 30 29 30 17.950 19.173 20.602 21.761 22.290 22.931 5.004 3.260 3.536 3.901 3.968 4.043 2.200 5.382 1.385 1.433 833 2.831 1.439 1.391 1.466 1.535 1.587 1.641 • Sociale lasten 202 244 252 259 267 275 • Pensioenlasten 248 263 270 279 287 296 3.041 4.436 7.062 4.813 4.549 5.765 105 150 155 159 164 169 Bedrijfsopbrengsten • Huuropbrengsten Som der bedrijfsopbrengsten Bedrijfslasten • Afschrijvingen (im)materiële vaste activa en vastgoedportefeuille • Overige waardeveranderingen (im)materiële vaste activa en vastgoedportefeuille • Lonen en salarissen • Onderhoudslasten • Leefbaarheid • Lasten servicecontracten 520 631 649 668 687 707 1.988 2.047 2.091 2.163 2.228 2.292 59 757 2.206 2.550 2.664 2.769 14.805 18.561 19.072 17.760 17.234 20.788 • Waardeveranderingen vastgoed- 760 1.866 2.499 1.884 2.227 1.410 • Waardeveranderingen van finan- 11 7 4 1 0 0 251 315 520 120 79 298 3.175 3.032 3.474 3.907 4.096 4.322 -2.912 -2.710 -2.950 -3.786 -4.017 -4.024 993 -232 1.079 2.099 3.266 -471 -2.175 1.269 815 1.404 1.468 1.253 3.168 -1.501 264 695 1.798 -1.724 • Overige bedrijfslasten • Sectorspecifieke heffing Som der bedrijfslasten portefeuille ciële vaste activa en van effecten • Andere baten en soortgelijke opbrengsten • Rentelasten en soortgelijke kosten Saldo financiële baten en lasten Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belastingen • Belastingen Jaarresultaat na belastingen Jaarverslag 2012 65 Kasstroomoverzicht (inkomsten en uitgaven) (bedragen x € 1.000) Realisatie 2012 2013 2014 Prognose 2015 2016 2017 16.749 511 0 196 262 17.718 17.450 631 0 136 322 18.539 18.721 649 0 307 524 20.201 19.963 668 0 126 121 20.878 20.485 687 0 92 79 21.343 20.989 707 0 268 298 22.262 1.889 2.886 2.508 3.355 59 105 -831 9.971 1.898 4.436 2.678 3.096 757 150 0 13.015 1.988 7.062 2.740 3.585 2.206 155 337 18.073 2.073 4.813 2.831 3.953 2.550 159 1.853 18.232 2.141 4.549 2.915 4.193 2.664 164 1.917 18.543 2.212 5.765 2.999 4.433 2.769 169 1.703 20.050 7.747 5.524 2.128 2.646 2.800 2.212 705 73 778 1.337 68 1.405 1.335 71 1.406 1.517 54 1.571 1.454 10 1.464 1.389 0 1.389 3.213 280 7.922 91 17.780 27 3.840 235 2.950 39 10.416 28 23 3.516 520 8.533 20 17.827 20 4.095 20 3.009 20 10.464 -2.738 -7.128 -16.421 -2.524 -1.545 -9.075 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 4.548 4.548 -4.548 2.731 2.731 -2.731 5.600 5.600 -5.600 2.890 2.890 -2.890 9.848 9.848 -9.848 10.050 10.050 -10.050 Mutatie liquide middelen 461 -4.335 -19.893 -2.768 -8.593 -16.913 Liquide middelen per 1 januari Liquide middelen per 31 december 621 1.082 -3.253 -23.146 -25.914 -34.507 1.082 -3.253 -23.146 -25.914 -34.507 -51.420 Operationele activiteiten Ontvangsten • Huuropbrengsten • Vergoedingen • Overheidsbijdragen • Overige bedrijfsopbrengsten • Renteontvangsten (BWS) Totaal ontvangsten Uitgaven • Personeelsuitgaven • Onderhoudsuitgaven • Overige bedrijfsuitgaven • Rente-uitgaven • Sectorspecifieke heffing • Leefbaarheid • Vennootschapsbelasting Totaal uitgaven Kasstroom operationele activiteiten (Des)investeringsactiviteiten Ontvangsten • Verkoop woningen (inclusief kosten) • Bijdrage BWS Totaal ontvangsten Uitgaven • Nieuwbouw • Woningverbetering • Investering kantoor/inventaris/auto Totaal uitgaven Kasstroom (des)investeringsactiviteiten Financieringsactiviteiten Ingaand • Nieuwe leningen Totaal inkomend Uitgaand • Aflossing leningen Totaal uitgaand Totaal financieringsactiviteiten 66 Jaarverslag 2012 Balansposten (bedragen x € 1.000) Realisatie Prognose 2012 91.529 2013 91.845 2014 95.614 2015 98.051 2016 100.684 2017 101.154 987 2.590 3.017 2.517 2.017 1.517 73.801 75.407 89.696 89.574 88.316 95.180 3.369 1.835 1.726 1.683 1.589 1.483 Balanstotaal 169.686 171.677 190.053 191.825 192.606 199.334 Materiële vaste activa en vastgoedbeleggingen 166.347 170.952 189.445 191.317 192.156 198.932 Financiële vaste activa 1.427 338 216 111 50 0 Vlottende activa 1.912 387 392 397 400 402 169.686 171.677 190.053 191.825 192.606 199.334 2012 53,9 2013 53,5 2014 50,3 2015 51,1 2016 52,3 2017 50,7 Rentabiliteit totaal vermogen 3,7 0,9 2,0 2,4 3,1 1,3 Rentabiliteit eigen vermogen 3,5 -1,6 0,3 0,7 1,8 -1,7 Rentabiliteit vreemd vermogen 4,1 3,8 3,7 4,2 4,5 4,4 Liquiditeit 0,6 0,2 0,2 0,2 0,3 0,3 Rentedekkingsgraad 3,3 2,8 1,6 1,7 1,7 1,5 44,4 44,1 47,3 46,8 46,0 47,8 24.309 25.027 29.476 29.621 29.234 31.278 Eigen vermogen Voorzieningen Schulden op lange termijn Schulden kort Balanstotaal Kengetallen (in percentages) Realisatie Solvabiliteit Loan to value Prognose (bedragen x € 1,--) Financiering per woning De liquiditeitspositie geeft aan of over voldoende middelen kan worden beschikt om aan de verplichting op korte termijn te voldoen. Bij de financiële beoordeling van het risicoprofiel wordt door het WSW vooral gekeken naar de kasstromen. Het WSW telt bij de operationele kasstroom normatief 2% van de bestaande leningenportefeuille. Zijn kasstromen positief dan volgt zondermeer borging door het WSW en is toegang tot de kapitaalmarkt normaal gesproken verzekerd. Bij incidentele negatieve kasstromen zal een plan van aanpak moeten worden overlegd om aan te tonen dat op termijn weer sprake is van een gezonde situatie. Het beleid van Woningstichting Hellendoorn is er op gericht om de operationele kasstromen positief te houden. Met haar brief van 5 december 2012 heeft het WSW aangegeven dat Woningstichting Hellendoorn kan beschikken over leningsmogelijkheden met WSW-borging. Na beoordeling van de kredietwaardigheid en kasstroomgegevens heeft onze corporatie na het inzetten van onderpand een faciliteringsvolume van € 17,4 miljoen. Dit is gebaseerd op de investerings- en herfinancieringsprognose voor de jaren 2012 en 2013. Jaarverslag 2012 67 In haar brief van 22 november 2012 heeft het WSW aangekondigd dat zij de borging van de financieringsbehoefte voor alle deelnemers beperkt tot en met het jaar 2013. Dit heeft zij gedaan omdat uit berekeningen van het WSW blijkt dat de plannen van Rutte II zeer grote effecten hebben op de kasstromen van corporaties. Het WSW zal na bekend worden van de uitkomsten van de dPi-gegevens (prognoses op basis van de begroting 2013) beoordelen wat de effecten zijn op de beoordelingscriteria van de individuele corporaties en de borging daarop afstemmen. Treasury Het financieren en het daarmee samenhangende risicobeheer vormen een afgeleide hoofdactiviteit van corporaties. Het in het treasurystatuut vastgelegde beleid is erop gericht risico’s te beheersen. Daarvoor is het minimaliseren van vreemd vermogen en dus zoveel mogelijk intern financieren, een goede methode. Het waarborgen van de financiële continuïteit en daarmee het waarborgen van de toegang tot de kapitaalmarkt, gebeurt middels een maatschappelijk gezien verantwoorde exploitatie van de woningvoorraad, het beheersen van gesignaleerde renterisico’s en het tijdelijk ‘beleggen’ van overtollige gelden. In 2012 en voorgaande jaren zijn door Woningstichting Hellendoorn geen risicovolle transacties aangegaan. Rente vormt een belangrijke financiële post. De rentelasten 2012 waren 19,0% (in 2011 20,9%) van de huuropbrengst. Ten opzichte van het vorige verslagjaar is de huursom toegenomen met ruim 4% terwijl de rentelasten zijn gedaald. De renteontwikkeling staat daarom continu in het middelpunt van onze belangstelling. De rente voor een lening met gelijkblijvende hoofdsom (= fixe) en een rentevaste periode van 10 jaar (middellang) is van begin 2012 tot het eind van het jaar afgenomen van 3,2% naar 2,4%. Gedurende het jaar werd half januari de hoogste stand van 3,4% bereikt. Begin december werd de laagste stand van 2,3% bereikt. Het gemiddelde kwam op 2,8%. De korte rente, het 1 maands Euribor-tarief, is van januari tot en met december met 0,9% afgenomen van 1,0% tot 0,1%. Dit waren tevens de hoogste en laagste standen. Het gemiddelde percentage over 2012 bedroeg 0,3. Financieringen In 2012 is geen externe financiering aangetrokken. In 2012 zijn twee reguliere renteconversies geweest met de volgende uitkomsten. Datum Geldgever Schuldrestant Oud percentage Nieuw percentage 1 april BNG € 1,4 miljoen 5,50 Geheel boetevrij 1 december NWB € 4,0 miljoen 4,59 Looptijd afgelost 2,87 20 (RA 10) De vermogenskostenvoet (gemiddeld te betalen rentepercentage over geleend geld) is gedaald van 4,2% over 2011 naar 4,0% ultimo 2012. Beleggingen In 2012 is gebruik gemaakt van korte termijnbeleggingen op de spaarrekening. Het gemiddeld belegde saldo bedroeg € 1,0 miljoen (2011: € 0,6 miljoen), waarop een rendement is behaald van 1,5% (2011: 2,1%). Er waren verder geen beleggingen in 2012. Het gemiddeld belegde saldo in rekening-courant bedroeg € 0,3 miljoen (2011: ook € 0,3 miljoen), waarop een rendement is behaald van 0,0% (2011: 0,6%). 68 Jaarverslag 2012 Kasgeldpositie Door de BNG is een kredietfaciliteit in rekening-courant verstrekt van maximaal € 4 miljoen. Hierdoor kan de woningstichting snel en flexibel reageren op liquiditeitsbehoeften voor de korte termijn. De BNGgarantie is onder verband van hypotheek tot een bedrag van € 6 miljoen. In 2012 is vrijwel geen gebruik gemaakt van het rekening-courantkrediet. Het gemiddelde saldo (tekort) bedroeg € 95.000, waarop een rentevergoeding is betaald van 1,5%. Het hoogste saldo was € 0,9 miljoen. Volgens de liquiditeitsprognose 2012 zou er ultimo 2012 een liquiditeitstekort en daarmee een financieringsbehoefte zijn van € 5,1 miljoen. Het werkelijke saldo is € 1,1 miljoen positief, een verschil van € 6,2 miljoen. Dit kan in hoofdlijnen als volgt verklaard worden: (bedragen x € 1.000) Verschil in begroot saldo liquiditeiten (raming september 2011) en werkelijk saldo per -332 1 januari 2012 (toegelicht in jaarrekening 2011) Minder uitgaven: minder geïnvesteerd in nieuwbouw minder uitgaven leefbaarheid minder onderhoudsuitgaven minder overige uitgaven minder te betalen vennootschapsbelasting minder overige bedrijfsuitgaven Meer uitgaven: meer geïnvesteerd in woningverbetering meer overige uitgaven Minder inkomsten: lagere opbrengst vergoedingen lagere overige opbrengsten lagere opbrengst verkochte woningen lagere renteontvangsten Meer inkomsten: hogere huuropbrengst Per saldo meer liquiditeiten in kas 4.931 45 184 173 2.296 115 -251 -63 -102 -59 -696 -75 38 6.204 Het opstellen van een liquiditeitsprognose is belangrijk voor het financierings- en beleggingsbeheer. Uit voorgaande opstelling blijkt wel dat de prognose wordt beïnvloed door vele factoren. Vooral mee- of tegenvallende verkopen, VPB-ramingen, heffingen, uitstel van onderhoud en nieuwbouw en aanbestedingsresultaten geven een behoorlijke afwijking. Matching van middelen In 2012 is niet gematched, omdat ons geen concrete vraag heeft bereikt van collega-corporaties. Derivaten Woningstichting Hellendoorn maakt geen gebruik van risicovolle derivaten. Financiële ondersteuning Woningstichting Hellendoorn ondersteunt geen buitenlandse instellingen zoals bedoeld in de MG 2005-04, MG 2008-03, MG 2010-03 en MG 2011-02. Jaarverslag 2012 69 Sponsoring Woningstichting Hellendoorn heeft een sponsorbeleid geformuleerd zoals bedoeld in de MG 2006-04. Sponsoring is in 2012 beperkt gebleven tot een geringe bijdrage (€ 2.400) aan enige maatschappelijke organisaties volgens afwegingen binnen bestaand sponsorbeleid. Bedrijfswaarde (actuele waarde) Per 31 december 2012 is de bedrijfswaarde van de gehele woningvoorraad berekend. De hierbij gehanteerde uitgangspunten staan vermeld onder de waarderingsgrondslagen. De bedrijfswaarde van de woningen en woongebouwen bedraagt per 31 december 2012 circa € 161,5 miljoen. Per ultimo 2011 (na stelselwijziging, zie hierna) was dit € 161,8 miljoen, een afname van € 0,3 miljoen. Deze afname wordt veroorzaakt door: (bedragen x € 1 miljoen) Via balans Stand per 31 december 2011 Naar commercieel vastgoed 161,8 -2,4 Autonome mutatie: Effect jaar opschuiven, discontering Vrijval kasstromen 7,2 -9,4 Voorraadmutaties: Verkoop -0,2 Nieuwbouw en verbeteringen 3,9 Overige mutaties 1,5 Overige actualisatie exploitatiebeleid: Huren, aanpassen aan afgenomen inflatie 1,5 Onderhoudsuitgaven 2,2 Aanpassing overige exploitatielasten -1,8 Wijziging (des)investering: Sloop Verbetering 0,0 -0,4 Wijziging parameters: Levensduur 5,1 Restwaarde -7,5 Totaal mutatie actuele waarde Stand per 31 december 2012 -0,3 161,5 Dit betreft de bedrijfswaarde van het sociale vastgoed (DAEB) van Woningstichting Hellendoorn. Vanwege de nieuwe verslagleggingregels (RJ 645) moet het commerciële vastgoed (niet DAEB) apart worden gewaardeerd. 70 Jaarverslag 2012 Het commerciële vastgoed bestaat eind 2012 uit 13 huurwoningen boven de liberalisatiegrens en 59 autoboxen. De waarde is bepaald op basis van de historische kostprijs of lagere bedrijfswaarde (RJ 212) en vertegenwoordigt eind 2012 een waarde van € 2,3 miljoen. Onderstaand overzicht geeft inzicht in de ontwikkeling van de bedrijfswaarde en het onderscheid tussen balansmutaties en verlies- en winstmutaties: (bedragen x € 1.000) Balans Verlies & Totaal Winst Bedrijfswaarde per 1 januari 2012 161.845 Effect stelselwijziging RJ 645 -7.478 -7.478 Van DAEB naar niet-DAEB -2.398 -2.398 Nieuwe bedrijfswaarde 1 januari 2012 151.969 Investeringen 3.856 Desinvesteringen 3.856 -462 Afschrijving DAEB -462 -4.910 Waardeverandering vastgoedportefeuille DAEB -4.910 837 Ongerealiseerde herwaardering 837 10.228 Bedrijfswaarde per 31 december 2012 3.747 10.228 -4.073 161.519 Huurbeleid De woningstichting zou graag willen dat de huren zoveel mogelijk marktconform worden vastgesteld. Dat wil zeggen dat de huurprijs in redelijke verhouding dient te staan tot de geboden kwaliteit en de populariteit van de betreffende woning in haar omgeving. Daarbij wordt vooral gekeken naar de technische staat en de vraag naar bepaalde woningen, afgezet tegen het aanbod. Naar aanleiding van deze criteria wordt voor elke woning een percentage van de maximaal redelijke huur vastgesteld, welke geldt als streefhuur. We streven naar een gemiddelde streefhuur van 70%. Huurverhogingen per 1 juli 2012 De gemiddelde huurverhoging en de huurverhoging per woning per 1 juli 2012 mocht maximaal 2,3% bedragen. Dit is het inflatiepercentage over 2011. Dit rijksbeleid laat boven dit percentage geen ruimte voor differentiatie. Alle woningen hebben een huurverhogingpercentage gekregen van 2,3. Hieronder is het aantal woningen aangegeven met het bijbehorende percentage huurverhoging per 1 juli 2012. 2,3% maximum (in 2011: 1,3%) Totaal Jaarverslag 2012 2012 2012 2011 2011 Aantal Percentage Aantal Percentage 3.017 100 3.026 100 3.017 100 3.026 100 71 De huurverhoging bedroeg over de hele linie per 1 juli 2012 2,3% (in 2011: 1,3%). De gemiddelde netto maandhuur per woning steeg van € 447 naar € 461. De netto huurprijs in verhouding tot de maximaal redelijke huur bedroeg per 1 juli 2012 59,9% (in 2011: 64,3%). De afname van de verhouding tot de maximaal redelijke huur wordt veroorzaakt door de invoering van het energielabel in het woningwaarderingsstelsel. Gemiddeld zijn per woning 10 punten toegevoegd. De huurprijs van 140 door mutatie vrijgekomen woningen (4,6% van het totaal aantal woningen per 31 december 2012) is ineens opgetrokken naar de streefhuur. Voor 2012 leverde dat vanaf ingangsdatum huurcontract tot 31 december een extra huurstijging op van ruim € 50.000. Op jaarbasis is dit € 100.000. De huurprijzen van de autoboxen werden met 2,3% verhoogd. Per 1 juli 2012 werden de woonservicekosten aangepast aan de gestegen prijzen en het verbruik. Bezwaren tegen de periodieke huurverhoging Er zijn geen bezwaarschriften ingediend tegen de periodieke huurverhoging per 1 juli 2012. Woonservicekosten per 1 juli 2012 In het volgende overzicht staat vermeld bij hoeveel woningen woonservicekosten gelden, met daarbij het gemiddelde bedrag per maand per 1 juli 2011 en per 1 juli 2012. (bedragen x € 1,--) Type woonservicekosten 1 juli 2012 1 juli 2011 Aantal woningen Bedrag Aantal woningen Bedrag Tuinonderhoud 422 7 422 7 Verlichting 758 12 758 11 Schoonmaak 754 15 754 13 48 9 48 9 Boilerverhuur 139 6 139 6 Waterverbruik 329 14 329 14 Gasverbruik 164 75 164 74 Centrale Antenne Installatie (CAI) Leegstand Op 31 december 2012 stonden 77 woningen leeg, waarvan 52 woningen korter dan drie maanden. Van de 77 woningen betreft het bij 22 woningen frictieleegstand, 22 woningen aanvangsleegstand nieuwbouw De Gagel, 29 woningen bestemd voor sloop en 4 woningen bestemd voor verkoop. De woningen die langer dan drie maanden leeg stonden betreft te slopen en te verkopen woningen. Op 31 december 2011 stonden 53 woningen leeg, waarvan 33 woningen korter dan drie maanden. Bij mutatie stond een woning in 2012 gemiddeld 27 dagen leeg (frictieleegstand). In 2011 was dit 40 dagen. 72 Jaarverslag 2012 Huurderving De huurderving is het gevolg van: (bedragen x € 1.000): 2012 2011 Frictieleegstand 84,6 130,1 Leegstand ten gevolge van verkoop van woningen 15,6 18,4 Leegstand vooruitlopend op sloop 81,1 33,6 Leegstand voor groot onderhoud 0,1 0,7 Leegstand voor WOP De Blokken 0,0 35,2 Gereserveerd voor uitverhuizing 0,0 10,3 Compensatie dubbele huur WOP De Blokken 3,8 5,4 Aanvangsleegstand nieuwbouw 0,4 0,2 Leegstand ten gevolge van vrijhouden van woningen voor status- 5,3 5,3 houders Uitgedrukt in een percentage van de jaarhuur is de huurderving ten opzichte van 2011 afgenomen van 1,5% naar 1,1%. De derving bedroeg in 2012 gemiddeld € 378 per leegstaande woning vanwege frictieleegstand. In 2011 was dit € 551. De extra inspanning om de frictieleegstand te verlagen lijkt zijn vruchten af te werpen. Investeringsbeleid Door de woningstichting zijn uitgangspunten vastgesteld waaraan nieuwe projecten in financiële zin worden getoetst. Vanaf 1 januari 2011 wordt (na aanpassing van de parameters door het WSW) bij nieuwbouw voor de doelgroepen van beleid uitgegaan van een minimaal rendement van 2,75% en daarbuiten (voor de markt) van 5,25%. Met behulp van de op kasstromen gebaseerde interne opbrengstvoet (Internal Rate of Return of IRR) is eenvoudig te bepalen welk rendement een investering oplevert. Is het rendement van een voorgenomen project hoger dan de rendementseis dan gaat de woningstichting tot realisering over, mits…; is het lager dan wordt het project afgeblazen, tenzij… Mits en tenzij worden daarbij aangevuld met overwegingen van: woningbehoefte met name vanuit de doelgroep, financiële continuïteit en het eventuele unieke karakter van een project. Te allen tijde dient het een beslissing van de woningstichting zelf te blijven, waaraan derden op voorhand geen rechten kunnen ontlenen. Voor de parameters van de IRR-berekening worden dezelfde parameters gebruikt als bij de bedrijfswaardeberekening zoals vermeld in hoofdstuk 4.4 ‘Toelichting op balans en winst- en verliesrekening’ onder het kopje ‘Balanswaardering’. Jaarverslag 2012 73 2.11 Beleggingen en financiële deelnemingen in andere rechtspersonen Per 31 december 2012 kende Woningstichting Hellendoorn de volgende financiële verplichtingen ten aanzien van andere rechtspersonen: Vereniging van Eigenaars Bendien-Smitshof 2 t/m 78 De woningstichting heeft hier een woontoren met 20 appartementen en 1 socioruimte en er is een tweede woontoren met 18 koopappartementen en een gezamenlijke parkeergarage. Deze VvE betreft de hoofdsplitsing voor het beheer van de gezamenlijke parkeergarage. De beide woontorens zijn zogenaamd privébezit. De woningstichting is bestuurlijk mede verantwoordelijk (secretaris), voor 51,2% eigenaar van de parkeergarage en verzorgt de administratie. De kosten over 2012 voor beheer en onderhoud van de gemeenschappelijke delen bedroegen € 16.585. Dit bedrag bestaat uit verzekeringen, administratiekosten, onderhoudscontracten en reservering voor toekomstig onderhoud. Het totale jaarresultaat wordt toegevoegd aan de reservering voor onderhoud. De bijdrage in de servicekosten door de woningstichting over 2012 bedroeg € 7.425. Vereniging van Eigenaars Buursink Dit complex bestaat uit 50 appartementen, een parkeerkelder en diverse commerciële ruimtes. De woningstichting is eigenaar van de appartementen. De woningstichting is bestuurlijk mede verantwoordelijk (voorzitter) en verzorgt de administratie. De kosten over 2012 gemoeid met beheer en onderhoud van de gemeenschappelijke delen bedroegen € 4.955. Dit bedrag bestaat voornamelijk uit verzekeringen en administratiekosten. De bijdrage in de servicekosten door de woningstichting over 2012 bedroeg € 4.205. In 2012 is nog niet gereserveerd voor toekomstig onderhoud, in afwachting van de meerjarenonderhoudsplanning. Vereniging van Eigenaars De Factorij I en II Dit complex bestaat uit 13 appartementen en diverse commerciële ruimtes De woningstichting is eigenaar van 5 appartementen. De woningstichting is niet bestuurlijk betrokken bij VvE De Factorij II, deze administratie wordt verzorgd door één van de andere leden. Voor VvE De Factorij I gaat de woningstichting wel de administratie verzorgen. De bijdrage in de servicekosten van de woningstichting over 2012 bedroeg € 5.370. Dit bedrag bestaat uit verzekeringen, onderhoudskosten, administratiekosten en reservering voor toekomstig onderhoud. Vereniging van Eigenaars Flat De Keizer Dit complex bestaat uit 32 seniorenappartementen en diverse commerciële ruimtes. De woningstichting is eigenaar van 31 appartementen. De woningstichting is bestuurlijk mede verantwoordelijk (secretaris), voor 49% eigenaar (appartementen) en verzorgt de administratie. De kosten over 2012 gemoeid met beheer en onderhoud van de gemeenschappelijke delen bedroegen € 13.755. Dit bedrag bestaat uit verzekeringen, administratiekosten en reservering voor toekomstig onderhoud. De bijdrage van de woningstichting over 2012 bedroeg € 6.660. Het totale jaarresultaat wordt toegevoegd aan de reservering voor onderhoud. 74 Jaarverslag 2012 Vereniging van Eigenaars Noordkamp Dit complex bestaat uit 28 appartementen en diverse commerciële ruimtes De woningstichting is eigenaar van 8 appartementen. De woningstichting is niet bestuurlijk betrokken. Het administratieve beheer is in handen gegeven van VvE Compleet. De bijdrage in de servicekosten van de woningstichting over 2012 bedroeg € 9.445. Vereniging van Eigenaars Swanenborch Dit complex bestaat uit 20 appartementen en diverse commerciële ruimtes. De woningstichting is eigenaar van de appartementen. De woningstichting is bestuurlijk mede verantwoordelijk (secretaris), en verzorgt de administratie. De kosten over 2012 gemoeid met beheer en onderhoud van de gemeenschappelijke delen bedroegen € 2.670. De bijdrage van de woningstichting over 2012 bedroeg € 1.480. Stichting Service Centrum Heuvelrug Woningstichting Hellendoorn heeft samen met haar buurcorporaties dit servicecentrum opgericht. De bundeling van personele capaciteit en daardoor het verkleinen van de kwetsbaarheid en het maken van een kwaliteitsslag zijn de voornaamste doelstellingen. De verdeling van de kosten vindt plaats deels op basis van het aantal verhuureenheden voor wat betreft de algemene kosten en voor het andere deel op basis van gemaakte uren door de medewerkers, toegerekend per project en opdrachtgevende corporatie. De activiteiten van Stichting Service Centrum Heuvelrug behoren tot de kernactiviteiten van Woningstichting Hellendoorn. De stichting SSCH is een rechtspersoon en dus een zelfstandige drager van rechten en plichten, net als bij een natuurlijk persoon. Voor bestuurders en leden van de Raad van Toezicht van SSCH is een Aansprakelijkheidsverzekering voor bestuurders en toezichthouders afgesloten. Voor mogelijke aansprakelijkheidsstelling door derden is door SSCH een Aansprakelijkheidsverzekering bedrijven (AVB) afgesloten. De bijdrage van de woningstichting over 2012 bedroeg € 181.570. Dit is een bijdrage in de exploitatie. In 2012 bedroeg de omzet € 447.856. Het eigen vermogen per 31 december 2012 is nihil. Voor het overige zijn er geen verbindingen met andere rechtspersonen of vennootschappen. In de herziening van de woningwet worden aanvullende eisen gesteld aan verbindingen. Dit kan gevolgen hebben voor VvE’s waar we geen meerderheid bezitten. Dit wordt gezien als een commerciële activiteit waar een marktconforme vergoeding voor beheer tegenover moet staan. Overigens willen we de mogelijke consequenties van functievermenging voor de beheer en eigendomssituatie nader onderzoeken. Jaarverslag 2012 75 2.12 Verklaring van het Bestuur Het bestuur van Woningstichting Hellendoorn verklaart dat alle uitgaven zijn gedaan in het belang van de volkshuisvesting. Nijverdal, 4 maart 2013 P. Winterman MBA directeur-bestuurder 2.13 Goedkeuring van de Raad van Toezicht Het jaarverslag en de jaarrekening 2012 zijn vastgesteld door het bestuur op 4 maart 2013. De controle van de jaarrekening is verricht door BDO Audit & Assurance B.V. Een goedkeurende controleverklaring, gedateerd 13 mei 2013, is opgenomen in hoofdstuk 7.3 van dit jaarverslag. De Raad van Toezicht keurt de vastgestelde jaarrekening en het vastgestelde jaarverslag goed. Nijverdal, 13 mei 2013 drs. G.M. Broekman, voorzitter mr. G.A. de Haan vice-voorzitter/secretaris mr. M. Douwenga lid ing. G.J. Paalman, lid H.J. Soepenberg MBA, lid 76 Jaarverslag 2012 Jaarverslag 2012 77 3 Kengetallen A = in aantallen B = in bedragen (x € 1,--) P = in percentages 2012 2011 2010 2009 2008 Gegevens woningbezit Verhuureenheden in exploitatie Woningen/woongebouwen A 3.036 3.018 2.983 3.042 3.075 Autoboxen A 162 162 162 162 162 Overige verhuureenheden A 6 6 6 6 6 Totaal A 3.204 3.186 3.151 3.210 3.243 Gemiddelde verzekerde waarde per woning B 84.100 81.500 76.800 82.300 81.300 B 168.000 168.000 171.000 173.000 172.300 Opgeleverd A 34 67 0 0 29 Verkocht A 5 15 43 27 6 Aangekocht A 0 0 0 3 0 Gesloopt A 11 17 16 9 0 Overig A 0 0 0 0 0 Gemiddelde grondslag onroerende-zaakbelasting per woning Mutaties in het woningbezit Woningen naar huurprijsklasse Goedkoop A 456 493 535 589 642 Overig A 2.580 2.525 2.448 2.453 2.463 Reparatieverzoeken per woning A 1,0 0,9 0,9 0,8 0,8 Reparatieverzoeken met betrekking tot cv-onderhoud A 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 Gevallen mutatieonderhoud per woning A 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 Woningen groot onderhoud en woningverbetering P 0 4 9 1 2 Kosten dagelijks onderhoud per woning B 390 349 399 380 364 B 606 522 443 331 248 B 5 540 4.812 748 1.089 Gemiddelde punten WWS A 160 148 146 145 145 Gemiddelde nettohuurprijs woningen B 462 447 431 424 412 Gemiddelde huurprijs in maximaal redelijk P 62,0 66,9 66,6 66,9 66,7 Gemiddelde huurprijs in maximaal redelijk P 59,9 64,3 64,2 64,4 64,0 Kwaliteit (cijfers op jaarbasis) (exclusief reparatieverzoeken Inhome Geas) (netto werk derden exclusief overhead) Kosten planmatig onderhoud per woning (netto werk derden exclusief overhead) Groot onderhoud per woning Prijs-kwaliteitverhouding (exclusief bijzondere doelgroepen) (exclusief bijzondere doelgroepen) Het verhuren van woningen Mutatiegraad P 7 9 9 10 8 Acceptatiegraad P 66,3 76,6 71,3 71,2 67,8 Huurachterstand in jaarhuur P 0,5 0,6 0,4 0,4 0,4 Huurderving in jaarhuur P 1,1 1,5 1,8 1,1 0,8 Huursomstijging per 1 juli P 2,3 1,3 1,2 2,5 1,6 78 Jaarverslag 2012 2012 2011 2010 2009 2008 41,2 Financiële continuïteit Solvabiliteit P 53,9 47,7 46,3 42,6 Liquiditeit P 0,6 0,7 1,0 4,2 0,8 Rentabiliteit eigen vermogen P 3,5 3,2 15,3 10,4 17,2 Rentabiliteit vreemd vermogen P 4,1 4,0 4,0 4,2 3,9 Rentabiliteit totaal vermogen P 3,7 3,6 9,2 6,8 9,4 Vermogenskostenvoet ultimo boekjaar P 4,0 4,2 4,3 4,4 4,4 (per woning) Eigen vermogen B 30.148 25.272 24.273 20.157 17.871 Totaal opbrengsten B 5.912 6.109 6.915 6.318 5.354 Kapitaallasten (betaalde rente) B 2.694 2.541 1.164 1.177 1.033 Netto beheerlasten B 992 1.046 992 964 828 Totaal bedrijfslasten (exclusief afschrijving) B 3.228 3.138 7.114 2.835 2.733 Jaarresultaat B 1.043 801 3.717 2.092 3.068 Aantal formatieplaatsen per 1.000 woningen gesplitst naar activiteiten Algemene beheerzaken A 1,2 1,0 1,0 1,0 1,0 Verhuur- en Bewonerszaken A 1,2 1,5 1,4 1,4 1,1 Frontoffice A 2,1 1,7 1,6 1,6 1,6 Financieel Economische Zaken A 2,0 2,0 2,0 2,0 2,0 Technische Zaken A 2,2 2,2 2,5 2,4 2,8 Totaal formatieplaatsen (fte’s) per 1.000 woningen A 8,7 8,3 8,5 8,4 8,4 Ziekteverzuimpercentage (exclusief zwangerschapsverlof) P 4,5 8,2 13,2 8,5 2,5 Ziekteverzuimpercentage (inclusief zwangerschapsverlof) P 5,3 8,2 13,2 8,5 2,5 Opleidingskosten per fte B 2.638 893 1.046 2.227 1.478 Balans en winst- en verliesrekening Personeelsbezetting (exclusief medewerkers SSCH) Jaarverslag 2012 79 4 Jaarrekening 4.1 Balans (na resultaatbestemming) ACTIVA 1 1.1 1.2 1.3 2 2.1 3 3.1 3.2 3.3 MATERIËLE VASTE ACTIVA Sociaal vastgoed in exploitatie (DAEB) Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie TOTAAL MATERIËLE VASTE ACTIVA 31-12-2012 (x € 1.000) 31-12-2011 (x € 1.000) 161.519 151.969 1.756 753 3.744 823 164.028 156.536 2.320 2.398 204 252 971 1.427 277 303 0 580 167.775 159.514 94 5 70 661 830 92 1 905 701 1.699 1.082 621 1.912 2.320 169.687 161.835 VASTGOEDBELEGGINGEN Commercieel vastgoed in exploitatie FINANCIËLE VASTE ACTIVA Te vorderen BWS-subsidies Actieve belastinglatentie leningen Actieve belastinglatentie verliescompensatie TOTAAL FINANCIËLE VASTE ACTIVA TOTAAL VASTE ACTIVA VLOTTENDE ACTIVA 4 4.1 4.2 4.3 4.4 5 VORDERINGEN Huurdebiteuren Gemeente Hellendoorn Overige vorderingen Overlopende activa TOTAAL VORDERINGEN LIQUIDE MIDDELEN TOTAAL VLOTTENDE ACTIVA BALANSTOTAAL Aldus opgemaakt te Nijverdal, d.d. 4 maart 2013 80 Jaarverslag 2012 PASSIVA 6 7 8 9 EIGEN VERMOGEN 6.1 Wettelijke en statutaire reserves Resultaat boekjaar 6.2 EIGEN VERMOGEN TOTAAL VOORZIENINGEN 7.1 Passieve belastinglatentie commercieel/fiscaal verschil 7.2 Passieve belastinglatentie herbestedingsreserve TOTAAL VOORZIENINGEN LANGLOPENDE SCHULDEN 8.1 Leningen kredietinstellingen TOTAAL LANGLOPENDE SCHULDEN KORTLOPENDE SCHULDEN 9.1 Schulden aan leveranciers Belasting en premies sociale verzekeringen 9.2 Overlopende passiva 9.3 KORTLOPENDE SCHULDEN TOTAAL BALANSTOTAAL Jaarverslag 2012 31-12-2012 (x € 1.000) 31-12-2011 (x € 1.000) 88.361 3.168 91.529 74.285 3.849 78.134 987 0 987 0 2.242 2.242 73.801 73.801 78.349 78.349 843 390 2.136 3.369 850 223 2.037 3.110 169.687 161.835 81 4.2 Winst- en verliesrekening 6.1 BEDRIJFSOPBRENGSTEN 1 Huuropbrengsten 2 Opbrengst servicecontracten 3 Overheidsbijdragen 4 Netto verkoopresultaat vastgoedportefeuille 5 Geactiveerde productie eigen bedrijf 6 Overige bedrijfsopbrengsten Som der bedrijfsopbrengsten 6.2 BEDRIJFSLASTEN Afschrijving (im)materiële vaste activa en 1 vastgoedportefeuille 2 Overige waardeveranderingen (im) materiële vaste activa en vastgoedportefeuille 3 Lonen en salarissen 4 Sociale lasten 5 Pensioenlasten 6 Onderhoudslasten 7 Leefbaarheid 8 Lasten servicecontracten 9 Overige bedrijfslasten Som der bedrijfslasten 10 Waardeveranderingen vastgoedportefeuille 11 Waardeveranderingen van financiële vaste activa en van effecten 12 Andere rentebaten en soortgelijke opbrengsten 13 Rentelasten en soortgelijke kosten Saldo financiële baten en lasten Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belastingen 14 Belastingen JAARRESULTAAT NA BELASTINGEN 82 31-12-2012 (x € 1.000) 31-12-2011 (x € 1.000) 16.749 511 0 494 114 82 16.079 517 4 1.557 133 147 17.950 18.436 5.004 4.315 2.200 469 1.439 202 248 3.041 105 520 2.047 1.454 188 245 4.258 84 517 2.254 14.805 13.784 760 4.082 11 15 251 3.175 2.912 353 3.355 2.987 993 5.747 -2.175 1.898 3.168 3.849 Jaarverslag 2012 4.3 Kasstroomoverzicht (indirecte methode) 31-12-2012 31-12-2011 (x € 1.000) (x € 1.000) 3.168 3.849 5.004 4.315 Kasstroom uit operationele activiteiten Jaarresultaat na belastingen Aanpassingen voor: • Afschrijvingen • Vrijval/dotatie voorziening • Aanpassing bedrijfswaarde -1.255 1.489 -299 -15.072 Veranderingen in werkkapitaal • Vorderingen 869 -73 • Kortlopende schulden 260 -799 7.747 -6.291 -1.892 -6.727 Desinvesteringen materiële vaste activa 462 645 Desinvesteringen financiële vaste activa -847 499 Waardeverandering vastgoedportefeuille -760 -4.082 299 15.072 -2.738 5.406 Kasstroom uit operationele activiteiten Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen materiële vaste activa Aanpassing bedrijfswaarde Kasstroom uit investeringsactiviteiten Kasstroom uit financieringsactiviteiten Ontvangsten uit langlopende schulden 0 5.000 Aflossingen langlopende schulden -4.548 -5.956 Kasstroom uit financieringsactiviteiten -4.548 -956 461 -1.840 Toename respectievelijk afname liquide middelen Jaarverslag 2012 83 4.4 Toelichting op balans en winst- en verliesrekening Grondslagen van waardering en resultaatbepaling Algemeen Algemeen De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met algemeen in Nederland aanvaardbare grondslagen voor financiële verslaggeving zoals hierna vermeld. Dit betekent dat de jaarrekening is opgesteld volgens de bepalingen van het Besluit beheer sociale-huursector (Bbsh). In dit besluit wordt voorgeschreven Titel 9 Boek 2 BW toe te passen, behoudens enkele uitzonderingen van specifieke aard in overeenstemming met de daartoe geldende bepalingen volgens Titel 9 BW 2 en de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving. Voor de indeling en presentatie van de in deze jaarrekening opgenomen gegevens is gekozen voor het model voor de balans en de winst- en verliesrekening zoals genoemd in bijlage 1 van de RJ 645. De waardering van de activa en passiva en de bepaling van het resultaat berusten op de grondslag van verkrijgings- of vervaardigingsprijs of actuele waarde, tenzij anders wordt vermeld. Stelselwijziging In het verslagjaar heeft Woningstichting Hellendoorn, naar aanleiding van de invoering van de nieuwe Richtlijn voor de Jaarverslaggeving 645, een wijziging doorgevoerd in de verslaggeving en presentatie van onroerende zaken in exploitatie. Met ingang van 1 januari 2012 is er sprake van sociaal vastgoed en commercieel vastgoed. Het sociaal vastgoed wordt gewaardeerd op bedrijfswaarde en verantwoord onder de materiële vaste activa. Het commercieel vastgoed wordt gewaardeerd op historische kostprijs of lagere bedrijfswaarde en verantwoord onder de vastgoedbeleggingen Sociaal Vastgoed Met ingang van 1 januari 2012 wordt voor het verschil in waardering tussen historische kostprijs en de bedrijfswaarde een herwaarderingsreserve gevormd. Tevens wordt de afschrijvingslast berekend over de bedrijfswaarde en ten laste van het resultaat gebracht. Indien bij waardevermeerderingen (terugname onrendabele top) sprake is van een terugname uit het verleden, dan dient deze verwerkt te worden via de winst- en verliesrekening. Indien dit niet het geval is wordt de waardevermeerdering rechtstreeks in het eigen vermogen verwerkt ten gunste van de herwaarderingsreserve. Indien sprake is van een eerder gevormde herwaarderingsreserve op het betreffende complex, dan dienen waardeverminderingen in mindering gebracht te worden op de eerder gevormde herwaarderingsreserve. Commercieel Vastgoed Met ingang van 1 januari 2012 waardeert Woningstichting Hellendoorn het commercieel vastgoed op historische kostprijs of lagere bedrijfswaarde. De vergelijkende cijfers over het boekjaar 2011 zijn herrekend naar de nieuwe waarderingsgrondslagen en als zodanig verwerkt in de jaarrekening. 84 Jaarverslag 2012 Het effect van de stelselwijziging op het vermogen per 31 december 2011 bedraagt € 121.000 negatief en het effect op het resultaat over 2011 bedraagt € 9.356.000 negatief. x € 1,-Eigen vermogen 1 januari 2011 72.406.000 Invloed van stelselwijziging -7.477.000 Effect herwaardering 2011 1.411.000 Per saldo restant effect aansluiting balans 7.945.000 Eigen vermogen 31 december 2011 74.285.000 Schattingswijziging Onroerende zaken in exploitatie Tot en met het boekjaar 2011 is afgeschreven op basis van de componenten grond en casco. Op basis van voortschrijdend inzicht en interpretatie van de huidige wet- en regelgeving is het onderscheiden van slechts 2 componenten niet meer gepast. Met ingang van boekjaar 2012 worden derhalve de volgende componenten en daarbij behorende afschrijvingspercentages binnen de onroerende zaken in exploitatie onderkend: (in procenten) 2012 2011 Grond 0 0 Casco 2 2 Installaties 5 NB Inrichting 10 NB Omdat installaties en inrichting minder dan 10% uitmaken van de totale stichtingskosten wordt de componentenmethode bij Woningstichting Hellendoorn niet toegepast. Grondslagen van waardering en resultaatbepaling Het kasstroomoverzicht is opgesteld in overeenstemming met de indirecte methode zoals opgenomen in de RJ 360. Belastingen Woningcorporaties zijn met ingang van het jaar 2008 integraal belastingplichtig voor de Wet op de Vennootschapsbelasting. De regels voor woningcorporaties zijn uitgewerkt in een vaststellingsovereenkomst (VSO II). Omdat de afspraken (VSO II) nog op een aantal punten onduidelijk zijn, wordt het inzicht in de toekomstige verrekeningsmogelijkheden van (latente) belastingen op dit moment nog bemoeilijkt. VSO II heeft een looptijd tot en met 31 december 2012. Na deze periode wordt VSO II stilzwijgend verlengd voor telkens een periode van één jaar. Na overleg met en op advies van BDO hebben we de afspraken stilzwijgend verlengd. Ten aanzien van de acute belastinglast en belastinglatentie in de jaarrekening zijn een aantal standpunten ingenomen die eerst bij afwerking van de aangifte over de verslagjaren 2011 en 2012 door de fiscus zullen worden getoetst. Daardoor kan de fiscale last over 2011 en 2012 nog wijzigingen ondergaan. In RJ 272.306 is geregeld dat voor alle verrekenbare tijdelijke verschillen tussen de fiscale en commerciële waardering een latente belastingpost (actief/passief) dient te worden gevormd tot het bedrag dat het waarschijnlijk is dat er fiscale winst beschikbaar zal zijn voor verrekening. Latente belastingvorderingen zijn opgenomen onder de financiële vaste activa indien de verwachte looptijd groter is dan 1 jaar, latente belastingverplichtingen zijn opgenomen onder de voorzieningen. De berekening van de latente belastingvorderingen en -verplichtingen geschiedt tegen contante waarde. Jaarverslag 2012 85 De waardering van latente belastingvorderingen en -verplichtingen is gebaseerd op de fiscale gevolgen van de per balansdatum voorgenomen wijze van realisatie of afwikkeling van de activa, voorzieningen, schulden of overlopende passiva. De voorgenomen wijze van realisatie of afwikkeling is ondermeer gebaseerd op het strategisch voorraadbeleid. De horizon voor toetsing bedraagt derhalve een periode tussen de 5 tot maximaal 10 jaren. Om deze reden zijn ten aanzien van de waarderingsverschillen uit hoofde van het bezit (onder andere openingsbalans materiële vaste activa per 1 januari 2008) geen latenties in de jaarrekening verwerkt. Latente belastingvorderingen uit hoofde van verrekenbare verschillen en beschikbare voorwaartse verliescompensatie worden opgenomen voor zover het waarschijnlijk is dat er toekomstige fiscale winst beschikbaar zal zijn waarmee verliezen kunnen worden gecompenseerd en verrekeningsmogelijkheden kunnen worden benut. Balanswaardering Materiële vaste activa Onroerende en roerende zaken in exploitatie De grond en de woningen met de daarbij behorende installaties, autoboxen en aanpassingen DAEB kwalificeren in het kader van de RJ 645 als bedrijfsmiddel en zijn gewaardeerd tegen actuele waarde, gebaseerd op de bedrijfswaarde voor woningen bestemd voor de verhuur (RJ 212). De grond en de woningen met de daarbij behorende installaties, autoboxen en aanpassingen niet-DAEB kwalificeren in het kader van de RJ 645 als commercieel vastgoed en zijn gewaardeerd tegen historische kostprijs dan wel lagere bedrijfswaarde (RJ 212). Voor de bepaling van de bedrijfswaarde wordt voor wat betreft de macro-economische parameters aansluiting gezocht bij de uitgangspunten die ook het WSW hanteert ten behoeve van de jaarlijkse herbeoordeling van de financiële positie van haar deelnemers. Voorts worden de aanbevelingen van het CFV voor zover van toepassing gevolgd. De bedrijfswaarde is gebaseerd op de volgende uitgangspunten: Een jaarlijkse huurstijging van 4,55% voor jaar één, 4,25% voor jaar twee, 2,25% voor de jaren drie tot en met zes, daarna 2%. Een verwachte huurderving van 1%. Jaarlijkse lastenstijging (beheer en onderhoud) van 3%. Een disconteringsvoet van 5,25%. Voor het dagelijks onderhoud, het planmatig onderhoud en het groot onderhoud zijn gemiddelden per complex berekend. Deze gemiddelden zijn gebaseerd op de totale geraamde onderhoudskosten volgens de meerjarenonderhoudsbegroting. Hierbij is uitgegaan van een periode van maximaal 50 jaar. Dagelijks en planmatig onderhoud en variabele lasten € 2.600 per woning per jaar voor nieuwbouw, overige complexen volgens planning. 86 Jaarverslag 2012 Per zelfstandige woongelegenheid is rekening gehouden met een bruto kavelprijs van € 17.555, dit conform de Prestatieafspraken met de gemeente Hellendoorn 2010-2014. Hierop is in mindering gebracht een bedrag van € 5.697 voor uitverhuizen en € 5.269 voor slopen en saneren. Resteert een netto kavelprijs van € 6.589 (restant levensduur nul jaar). Jaarlijkse stijging van 2% bij een langere levensduur en daarbij een discontering van 5,25%. Omdat de kavels bouwrijp worden opgeleverd is geen rekening gehouden met de kosten voor bouwrijp maken. De overige kosten zijn berekend met de begroting 2013 als onderlegger. Restant levensduur van een complex is op minimaal 15 jaar gesteld. Ons uitgangspunt is dat woningen waar geen concrete sloopplannen voor zijn minimaal nog een levensduur hebben van 15 jaar. Dit in verband met de tijd die nodig is om te komen van onderzoek tot uitvoering. Zo is ook onze meerjarenonderhoudsplanning opgebouwd. Vanaf 31 december 2010 wordt de bedrijfswaarde niet meer gesaldeerd met de rentabiliteitswaardecorrectie van de bestaande leningenportefeuille. Het woningbezit is op basis van het interne beleid en de bedrijfsvoering ingedeeld in onderhoudscomplexen. Door het toevoegen van kwaliteit tijdens groot onderhoud kan sprake zijn van levensduurverlenging. Hiervoor is de volgende stelregel aangehouden: Bij een investering van: Bij een investering van: € 0 tot € 10.000 per woning geen levensduurverlenging € 10.000 tot € 20.000 per woning 5 jaar extra € 20.000 tot € 30.000 per woning 10 jaar extra meer dan € 30.000 per woning 20 jaar extra Onroerende en roerende zaken in ontwikkeling De waardering van onroerende en roerende zaken in ontwikkeling is gelijk aan de waardering van de onroerende en roerende zaken in exploitatie, met dien verstande dat de nog te verwachten kasstroom ter zake van de vervaardigingsprijs geen onderdeel uitmaakt van de bedrijfswaarde. Indien verliezen voorzienbaar zijn, wordt een voorziening in mindering gebracht op de onroerende en roerende zaken in ontwikkeling. Indien op de balansdatum de voorziening voor verliezen de boekwaarde van de onroerende en roerende zaken in ontwikkeling overschrijdt, dan wordt de voorziening credit op de balans gepresenteerd. Nieuwbouwprojecten De woningstichting beschouwt een nieuwbouwproject als intern geformaliseerd en extern gecommuniceerd (IFEC-definitie) als er overeenstemming is met een derde (gemeente, ontwikkelaar, particuliere organisatie) over de aankoopprijs van de grond en/of vastgoed, over het te realiseren programma en verdere randvoorwaarden. Deze overeenstemming is dan vastgelegd en ondertekend door betrokken partijen in de vorm van een aankoop- of aannemingsovereenkomst. Renovatie- en herstructureringsprojecten Van aangegane verplichtingen inzake renovatie- en herstructureringsprojecten is sprake, indien het posten betreft die zijn opgedragen maar die nog niet zijn uitgevoerd. Betreffende besluiten zijn, met inbegrip van bovenstaand standpunt, genomen door de directeurbestuurder en voor zover vereist goedgekeurd door de Raad van Toezicht. Jaarverslag 2012 87 Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie Deze activa zijn gewaardeerd tegen aanschafwaarde verminderd met afschrijvingen, bepaald op basis van de verwachte levensduur. De afschrijvingen zijn berekend volgens het lineaire systeem. Financiële vaste activa Te vorderen BWS-subsidies Waardering van de te vorderen BWS-subsidies vindt plaats door aan de contante waarde van de subsidie bij aanvang van de exploitatie jaarlijks rente toe te rekenen tegen het subsidierendement onder aftrek van de ontvangen bijdrage. Belastinglatenties Onder de financiële vaste activa zijn actieve belastinglatenties opgenomen, indien en voor zover het waarschijnlijk is dat realisatie van de belastingclaim te zijner tijd zal kunnen plaatsvinden. Deze actieve latenties zijn gewaardeerd tegen contante waarde. De actieve latentie heeft betrekking op tijdelijke verschillen tussen waardering in de jaarrekening, de fiscale waardering, en op de aanwezige compensabele verliezen. Bij de materiële vaste activa in exploitatie is sprake van een latente belastingvordering wegens een fiscaal hogere dan commerciële boekwaarde. De latente vordering stijgt elk jaar aangezien commercieel wel en fiscaal niet (in verband met de bodemwaarde) kan worden afgeschreven. Gezien het langlopende karakter tendeert de latentie op basis van contante waarde naar nihil. De latentie is daarom niet in de jaarrekening verwerkt. Vlottende activa Voorraden De voorraden (voor zover aanwezig) zijn gewaardeerd tegen de laatst bekende inkoopprijzen onder aftrek van een voorziening wegens incourantheid. Vorderingen Deze zijn gewaardeerd tegen nominale waarde onder aftrek van een voorziening voor mogelijke oninbaarheid. Eigen vermogen Algemene reserve De algemene reserve dient als weerstandsvermogen. Voorzieningen Voorziening onrendabele investeringen nieuwbouw De voorziening voor onrendabele investeringen betreft het voorzienbaar verlies van materiële vaste activa en onderhanden projecten, indien per balansdatum de geactiveerde kosten verhoogd met de in rechte afdwingbare en feitelijke verplichtingen hoger zijn dan de actuele waarde. In het jaar waarin de opdrachtverstrekking (aankoop- of aannemingsovereenkomst) met de derde partij wordt getekend is er sprake van een aangegane verplichting en wordt de onrendabele top in de winst- en verliesrekening verwerkt. De voorziening voor onrendabele investeringen wordt per project bepaald. 88 Jaarverslag 2012 Voorziening latente belastingverplichtingen Voor in de toekomst te betalen belastingbedragen uit hoofde van verschillen tussen commerciële en fiscale balanswaarderingen wordt een voorziening getroffen ter grootte van de som van deze verschillen vermenigvuldigd met het geldende belastingtarief. De latentie is gewaardeerd tegen contante waarde. Pensioenverplichtingen De pensioenregeling is ondergebracht bij Stichting Pensioenfonds voor de Woningcorporaties en is naar zijn aard een toegezegde-pensioenregeling. Woningstichting Hellendoorn heeft in het geval van een tekort bij SPW geen verplichting tot het voldoen van aanvullende bijdragen anders dan hogere toekomstige premies. Langlopende schulden Leningen De leningen worden hetzij ineens afgelost (fixe-leningen) hetzij in gedeelten en wel op basis van het annuïteitensysteem of volgens het systeem van lineaire aflossing. Kortlopende schulden De kortlopende schulden zijn tegen de nominale waarde gewaardeerd. Niet uit de balans blijkende verplichtingen Aangegane verplichtingen De ultimo van het boekjaar nog niet afgewikkelde verplichtingen inzake de materiële vaste activa en de onderhoudslasten van materieel belang zijn niet binnen de balans verwerkt, maar onder de post ‘Niet uit de balans blijkende verplichtingen’ opgenomen. Grondslagen voor de resultaatbepaling Algemeen Het resultaat wordt bepaald met inachtneming van de hiervoor vermelde waarderingsgrondslagen. Baten worden verantwoord in het jaar waarin zij zijn geïnd of invorderbaar zijn. Lasten worden genomen in het jaar waarin zij betaald of voorzienbaar zijn. Overheidsbijdragen Voor zover deze nog niet zijn ontvangen, zijn de bijdragen berekend op grond van de regelingen. Afschrijvingen De afschrijvingen zijn gerelateerd aan de bedrijfswaarde van de betreffende (im)materiële vaste activa. De afschrijvingen worden gebaseerd op de geschatte economische levensduur en worden berekend op basis van een vast percentage van de bedrijfswaarde. Er wordt afgeschreven vanaf het moment van ingebruikneming. Op gronden wordt niet afgeschreven. Jaarverslag 2012 89 Overige waardeveranderingen (im)materiële vaste activa en vastgoedportefeuille De onder deze post verantwoorde bedragen hebben betrekking op de afboekingen dan wel terugnemingen van bijzondere waardeverminderingen van nieuwe investeringen (nieuwbouw en nainvesteringen). Een bijzondere waardevermindering ontstaat als de verkrijgings- of vervaardigingsprijs hoger is dan de actuele waarde van de investering. Onderhoudslasten Hieronder vallen de kosten voor het dagelijks, planmatig en groot onderhoud. Het onderhoud wordt onderscheiden in de kosten van derden en de kosten van materiaalverbruik. In de winst- en verliesrekening zijn de kosten van de werkorganisatie opgenomen bij de kostensoorten lonen en salarissen, sociale lasten en overige bedrijfslasten. Overige bedrijfslasten Hieronder worden de overige kosten verantwoord die zijn gemaakt in het kader van de gewone bedrijfsvoering zoals huisvestingskosten, kosten Raad van Toezicht, algemene kosten, overige personeelskosten, belastingen, verzekeringen, levering goederen en diensten, et cetera. Waardeveranderingen vastgoedportefeuille De waarveranderingen vastgoedportefeuille betreft de mutatie in de berekende actuele waarde per 31 december 2012 ten opzichte van 31 december 2011, rekening houdend met de jaarlijkse afschrijvingslast. Belastingen Sinds 1 januari 2008 is Woningstichting Hellendoorn integraal belastingplichtig geworden voor de vennootschapsbelasting. Corporaties zijn sindsdien verplicht over hun integrale activiteiten vennootschapsbelasting te betalen. Eén en ander is vastgelegd in een vaststellingsovereenkomst (VSO). In deze VSO zijn specifieke bepalingen opgenomen met betrekking tot de waardering van posten op de fiscale openingsbalans en de wijze van resultaatneming. De belasting over het resultaat wordt berekend over het resultaat voor belastingen in de winst- en verliesrekening. Daarbij wordt rekening gehouden met beschikbare fiscaal compensabele verliezen uit voorgaande boekjaren (voor zover niet opgenomen in de latente belastingvorderingen) en vrijgestelde winstbestanddelen én na bijtelling van niet-aftrekbare kosten. Ook wordt rekening gehouden met wijzigingen die optreden in de latente belastingvorderingen en latente belastingschulden uit hoofde van wijzigingen in het te hanteren belastingtarief. 90 Jaarverslag 2012 5 Toelichting op balans 31-12-2012 (x € 1.000) 31-12-2011 (x € 1.000) 161.519 161.844 -2.398 1 MATERIËLE VASTE ACTIVA Het verloop van de materiële waarde is als volgt: 1.1 Sociaal vastgoed in exploitatie Overboeking naar commercieel vastgoed (niet-DAEB) Effect stelselwijziging waardeaanpassing RJ 645 directe vermogensmutatie Aangepaste waarde per 1 januari 2011 -7.477 151.969 1.2 Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie 1.3 Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie Totaal 1.756 753 164.028 3.744 823 156.536 1.1 Onroerende en roerende zaken in exploitatie Woningen, woongebouwen en grond Onroerende zaken niet zijnde woningen Overige zaken Herwaardering (cumulatief) Boekwaarde per 1 januari 111.289 410 2 40.269 151.969 105.923 429 2 33.183 139.537 3.576 280 3.856 10.082 1.769 11.851 211 251 462 587 109 696 Waardeverandering vastgoedportefeuille Ongerealiseerde herwaardering materiële vaste activa in exploitatie Afschrijving (actuele waarde) Boekwaarde per 31 december 838 10.228 -4.910 161.519 4.082 1.411 -4.216 151.969 De samenstelling hiervan is als volgt: • Woningen, woongebouwen en grond • Onroerende zaken niet zijnde woningen • Overige zaken • Herwaardering (cumulatief) Boekwaarde per 31 december 111.839 410 2 49.268 161.519 111.289 410 2 40.269 151.969 Mutaties in boekjaar Investeringen: • Nieuwbouw woningen • Groot onderhoud, woningverbetering, isolatie en cv-installaties Totaal investeringen Desinvesteringen • Verkoop • Sloop Totaal desinvesteringen Jaarverslag 2012 91 31-12-2012 (x € 1.000) Boekwaarde sociaal vastgoed in exploitatie op basis van historische kostprijs De waardering van het sociaal vastgoed in exploitatie tegen historische kostprijs is als volgt: • Aanschafwaarde 154.663 • Cumulatieve afschrijvingen 42.412 Boekwaarde per 31 december 2012 112.251 Afschrijvingsmethode en -termijnen • • • • Bouw Installaties Geriefsverbetering en overige voorziening Autoboxen (1 Methode lineair lineair lineair lineair Termijn 50 jaar restant levensduur restant levensduur 50 jaar (1 minder dan 10% van de totale stichtingskosten Zekerheden Zie voor de als zekerheid voor leningen verbonden materiële vaste activa de toelichting op de langlopende schulden. Verzekering De onroerende en roerende zaken in exploitatie zijn per 1 januari 2013 voor circa € 255 miljoen verzekerd tegen het risico van brand-, storm- en vliegtuigschade (exclusief de verhuureenheden in VvE's). Voor de woningen bedraagt de verzekerde waarde per woning € 84.100 en voor de autoboxen € 21.025. Er is een garantie tegen onderverzekering. WOZ-waarde De WOZ-waarde van de woningen en woongebouwen en onroerende zaken niet zijnde woningen, bedroeg volgens taxatie per waardepeildatum van 1 januari 2011 of latere ingebruikname in totaal circa € 509 miljoen. Ultimo 2012 loopt nog een bezwaarprocedure tegen de WOZ-waardering 2011 van alle woningen waardoor de gemeente nog geen waardering heeft afgegeven per 31 december 2012. Te verkopen woningen In de meerjarenraming 2013 tot en met 2018 hebben we jaarlijks 10 woningen gepland voor de verkoop. 1.2 Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie 92 Boekwaarde per 1 januari 3.744 (Des)Investeringen: • 22 appartementen De Gagel • 50 appartementen met parkeerkelder locatie Buursink • 39 appartementen Dahliastraat • 32 appartementen Grotestraat Bibliotheek • 12 woningen De Blokken Middenzone • 27 woningen De Blokken Westzone • 65 appartementen Spoortheater • 22 appartementen Papaverstraat Totaal investeringen 3.037 1 121 55 390 82 90 11 7.532 Jaarverslag 2012 31-12-2012 (x € 1.000) Overige waardeveranderingen • 50 appartementen met parkeerkelder locatie Buursink • 12 eenheden woonboerderij Hexelerweg (annulering project) • 32 appartementen Grotestraat Bibliotheek (afwaardering grond) • 22 appartementen De Gagel • 12 woningen De Blokken Middenzone Totaal overige waardeveranderingen 1 3 883 1.217 97 2.200 Overboeking naar onroerende en roerende zaken in exploitatie • 22 appartementen De Gagel • 12 woningen De Blokken Middenzone 2.075 1.501 Totaal overboeking naar onroerende en roerende zaken in exploitatie 3.576 Boekwaarde per 31 december 1.756 1.3 Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie Kantoorgebouw • Aanschafwaarde • Cumulatieve afschrijving Boekwaarde per 1 januari Inventaris/ vervoermiddel 1.565 -809 757 Totaal 221 -155 66 1.787 -964 823 13 13 10 -41 -41 -54 -29 41 -16 -93 41 -70 Aanschafwaarde Cumulatieve afschrijving 1.575 -873 194 -143 1.769 -1.016 Boekwaarde per 31 december 702 50 753 Mutaties in het boekjaar: Investeringen • Inventaris • Kantoorgebouw Desinvesteringen • Afboeking volledig afgeschreven activa Afschrijvingen • Reguliere afschrijving • Correctie volledig afgeschreven activa Saldo mutaties • • 10 -65 Afschrijvingsmethode en -termijnen • • • Kantoorgebouw Inventarissen Automatiseringsapparatuur Jaarverslag 2012 Methode lineair lineair lineair Termijn 25 jaar 5 jaar 5 jaar 93 31-12-2012 (x € 1.000) Verzekering De specificatie van de verzekeringen van de onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie is als volgt: • • • Kantoorgebouw Kantoorinventaris Fraude/geldtransport Verzekering Verzekerd bedrag Uitgebreide opstal € 2.886 Uitgebreide inboedel € 340 Premier risque (eerste risico) € 500 Aanpassing van het verzekerde bedrag betreffende het kantoorgebouw vindt plaats door middel van indexering. 31-12-2012 (x € 1.000) 31-12-2011 (x € 1.000) 2.1 Commercieel vastgoed in exploitatie 2.320 2.398 Saldo per 1 januari Mutaties in het boekjaar • Overboeking van onroerende en roerende zaken in exploitatie • Waardeverandering vastgoedportefeuille Saldo per 31 december 2.398 0 2 VASTGOEDBELEGGINGEN 2.398 -78 2.320 2.398 Met ingang van 2012 is er onderscheid gemaakt in DAEB en niet-DAEB, het zogenaamde commercieel vastgoed (RJ 645). De overboeking heeft met terugwerkende kracht naar 1 januari 2011 plaatsgevonden ten laste van onroerende en roerende zaken in exploitatie. 3 FINANCIËLE VASTE ACTIVA 3.1 Te vorderen BWS-subsidies 3.2 Actieve belastinglatentie leningen 3.3 Actieve belastinglatentie verliescompensatie 3.1 Te vorderen BWS-subsidies Saldo per 1 januari Mutaties in het boekjaar • Rente • Ontvangen bijdrage Saldo Saldo per 31 december 94 204 252 971 1.427 277 303 0 580 277 367 11 -84 -73 15 -104 -90 204 277 Jaarverslag 2012 3.2 Actieve belastinglatentie leningen Saldo per 1 januari Mutaties in het boekjaar • Vrijval 2012 Saldo Saldo per 31 december 31-12-2012 (x € 1.000) 31-12-2011 (x € 1.000) 303 354 -51 -51 -51 -51 252 303 3.3 Actieve belastinglatentie verliescompensatie Saldo per 1 januari Mutaties in het boekjaar • Vorming latentie verliescompensatie 0 359 971 -359 Saldo per 31 december 971 0 Toelichting: Zie voor een toelichting op de belastinglatenties hoofdstuk 4.4 ‘Toelichting op balans en winst- en verliesrekening’ onder het kopje ‘Grondslagen van waardering en resultaatbepaling’. 4 VORDERINGEN 4.1 4.2 4.3 4.4 Huurdebiteuren Gemeente Hellendoorn Overige vorderingen Overlopende activa 94 5 70 661 830 92 1 905 701 1.699 4.1 Huurdebiteuren Tot 1 maand 1 tot 2 maanden 2 tot 3 maanden 3 tot 4 maanden 4 tot 5 maanden > 5 maanden Aantal Huurders 31-12-2012 31-12-2011 91 103 27 24 18 9 4 8 5 1 28 28 173 173 Huurachterstand 31-12-2012 31-12-2011 33 45 15 10 3 0 8 5 26 23 9 8 94 92 De huurachterstand uitgedrukt in een percentage van het totaal van de huren en vergoedingen bedraagt voor 2012 0,5% en voor 2011 0,6%. 4.2 Gemeente Hellendoorn Diverse te verrekenen bedragen Jaarverslag 2012 5 1 95 4.3 Overige vorderingen • Vorderingen inzake huur en onderhoud (vertrokken) bewoners, bijdragen woningaanpassingen WVG, bijdragen bewoners SVB, et cetera Af: Voorziening voor dubieuze debiteuren Subtotaal • Te vorderen vennootschapsbelasting Totaal 31-12-2012 (x € 1.000) 31-12-2011 (x € 1.000) 218 244 -148 70 -170 74 0 831 70 905 Voorziening dubieuze debiteuren De voorziening dubieuze debiteuren heeft betrekking op (huur)debiteuren vertrokken bewoners en op voor rekening van bewoners verrichte werkzaamheden. Het verloop van de voorziening is als volgt: Saldo per 1 januari Mutaties in het boekjaar • Afgeboekte posten (per saldo) • Toevoeging Saldo per 31 december 4.4 a b c d e f Overlopende activa Niet vervallen rente beleggingen Nog af te wikkelen planmatig/groot onderhoud diverse complexen Nog af te rekenen met VvE's Betalingen onderweg Vooruitbetalingen, verzekeringen, bijdragen, abonnementen Overig 170 -54 32 148 16 23 34 313 256 19 661 13 38 45 595 0 10 701 0 13 475 488 1 -5 148 144 594 594 477 477 1.082 621 5 LIQUIDE MIDDELEN Direct opvraagbaar a Kas b Rekening-courant BNG c Rekening-courant Rabobank Totaal a 96 Op termijn uitgezet Rabobank bedrijfsspaarrekening (direct opvraagbaar) Jaarverslag 2012 31-12-2012 (x € 1.000) 31-12-2011 (x € 1.000) 88.361 3.168 91.529 74.285 3.849 78.134 74.285 72.406 6 EIGEN VERMOGEN 6.1 Wettelijke en statutaire reserves 6.2 Resultaat boekjaar 6.1 Algemene reserve Het verloop van deze post is als volgt: Saldo per 1 januari Mutaties in het boekjaar • Effect stelselwijziging aansluiting beginbalans • Effect stelselwijziging waardeaanpassing RJ 645 directe vermogensmutatie Aangepaste waarde per 1 januari 2011 • Directe vermogensmutatie ongerealiseerde herwaardering materiële vaste activa in exploitatie • Resultaat vorig boekjaar Saldo per 31 december 7.945 -7.477 72.874 10.228 3.849 88.361 1.411 74.285 Bij waardering tegen actuele waarde is sprake van een ongerealiseerde herwaardering. De algemene reserve wordt echter in de RJ 645 niet meer verbijzonderd. We volstaan met de vermelding dat in de algemene reserve het cumulatieve bedrag aan ongerealiseerde waardestijging ultimo dit jaar € 59,7 miljoen is. 6.2 Resultaat boekjaar Resultaat boekjaar 3.168 3.849 987 0 987 0 2.242 2.242 7 VOORZIENINGEN 7.1 Passieve belastinglatentie commercieel/fiscaal verschil 7.2 Passieve belastinglatentie herbestedingsreserve 7.1 Passieve belastinglatentie commercieel/fiscaal verschil Saldo per 1 januari Mutaties in het boekjaar • Passieve belastinglatentie commercieel/fiscaal verschil Saldo 0 753 987 987 -753 0 Saldo per 31 december 987 0 2.242 2.242 -2.242 0 2.242 0 2.242 7.2 Passieve belastinglatentie herbestedingsreserve Saldo per 1 januari Mutaties in het boekjaar • Passieve latentie herbestedingsreserve vrijval Saldo Saldo per 31 december Jaarverslag 2012 97 31-12-2012 (x € 1.000) 31-12-2011 (x € 1.000) Toelichting: Als gevolg van het toepassen van de herbestedingsreserve is er geen belasting verschuldigd tot en met het boekjaar 2011. Dit leidt tot een teruggave van reeds betaalde belastingbedragen. De reeds betaalde VPB is in 2012 terug ontvangen. Vanwege de onzekerheid met betrekking tot de besteding van de fiscale herbestedingsreserve is ultimo 2011 ter grootte van ‘over voorgaande jaren behaalde winsten’ maal ‘het geldende belastingtarief’ een voorziening latente belastingen opgenomen. In 2012 is de herbestedingsreserve geheel aangewend zodat de voorziening vrij kan vallen. Zie voor een toelichting op de belastinglatenties hoofdstuk 4.4 ‘Toelichting op balans en winst- en verliesrekening’ onder het kopje ‘Grondslagen van waardering en resultaatbepaling’. 8 LANGLOPENDE SCHULDEN 8.1 Leningen kredietinstellingen 8.1 Leningen kredietinstellingen Saldo per 1 januari Mutaties in het boekjaar • Nieuwe lening • Aflossingen regulier • Aflossingen vervroegd Saldo per 31 december 73.801 78.349 78.349 79.305 0 -4.548 0 73.801 5.000 -5.374 -582 78.349 De procentuele verdeling van het schuldrestant naar geldgevers is als volgt weer te geven: in % Kredietinstellingen • Bank Nederlandse Gemeenten • Nederlandse Waterschapsbank In % 35 65 100 37 63 100 Rentevoet en aflossingsverplichting De gemiddelde rentevoet van de uitstaande leningen kredietinstellingen bedraagt per ultimo van het jaar circa 4,0% (2011 circa 4,2%). Het aflossingsbestanddeel van de leningen bedraagt in het komende boekjaar circa € 2,7 miljoen. Van het schuldrestant van de leningen ultimo 2012 heeft € 19,2 miljoen (26%) een looptijd korter dan 5 jaar en € 54,6 miljoen (74%) een looptijd van 5 jaar of langer. Zekerheden Het WSW staat borg voor de langlopende leningen met de gemeente Hellendoorn als achtervang. Aan de BNG is voor een bedrag van € 6 miljoen hypothecaire zekerheid verstrekt als zekerheid voor het krediet in rekening-courant. 98 Jaarverslag 2012 31-12-2012 (x € 1.000) 31-12-2011 (x € 1.000) 843 390 2.136 3.369 850 223 2.037 3.111 843 850 330 58 390 164 58 223 1.189 67 153 100 75 7 31 283 0 117 76 0 39 2.136 1.297 58 152 75 70 17 63 59 0 112 46 19 69 2.037 9 KORTLOPENDE SCHULDEN 9.1 Schulden aan leveranciers 9.2 Belasting en premies sociale verzekeringen 9.3 Overlopende passiva 9.1 Schulden aan leveranciers Diverse handelscrediteuren 9.2 Belasting en premies sociale verzekeringen a Omzetbelasting b Loonheffing 9.3 a b c d e f g h i j k l m Overlopende passiva Niet vervallen rente langlopende schulden Vooruitontvangen huur Vooruitontvangen huurtoeslag Vooruitontvangen nog te verrekenen servicekosten huurders Reservering verlofuren en tegoed overwerkuren Te verrekenen bedragen beheer woningen gemeente Hellendoorn Nog af te wikkelen groot/planmatig onderhoud diverse complexen Nog af te wikkelen nieuwbouw diverse complexen Nog uit te voeren werkzaamheden verkochte woningen Inschrijfgelden woningzoekenden Nog te betalen 4e kwartaal Stichting Servicecentrum Heuvelrug Onderhoud Overige Niet uit de balans blijkende verplichtingen Aangegane verplichtingen inzake onroerende en roerende zaken per 31 december 2012 Aangegane verplichting Nieuwbouw (bedragen x € 1.000) • 22 seniorenwoningen De Kupen • 39 appartementen Dahliastraat • 32 appartementen Grotestraat Bibliotheek • 27 woningen De Blokken Westzone • 65 appartementen Spoortheater • 22 appartementen Papaverstraat Totaal nieuwbouw Jaarverslag 2012 11 342 640 640 1.628 11 3.272 Reeds Betaald 11 188 640 566 312 11 1.728 Verplichtin g 31-12-2012 0 155 0 74 1.316 0 1.545 99 Samenwerkingsovereenkomst WOP De Blokken Uit de op 11 mei 2010 getekende overeenkomst inzake het WOP De Blokken tussen de gemeente Hellendoorn en Woningstichting Hellendoorn resteert nog een verplichting van € 236.000. Jubileumuitkering Voor eventuele jubileumuitkeringen is geen voorziening gevormd, omdat de omvang van deze verplichting niet betrouwbaar kan worden bepaald. Overigens gaat dit om een bedrag dat niet van materieel belang is. Obligo WSW Het obligo WSW betreft de verplichting voor Woningstichting Hellendoorn om de liquiditeitspositie van het WSW te versterken, zodra het vermogen van dit waarborgfonds onder het niveau van 0,25% van het garantievolume komt (voorwaardelijke verplichting). Het obligo bedraagt 3,85% van het schuldrestant van door het WSW geborgde leningen. Voor leningen met een variabele hoofdsom wordt het schuldrestant op 75% van de maximale hoofdsom gesteld. Het obligobedrag ultimo 2012 bedraagt € 2.841.300. 100 Jaarverslag 2012 6 Toelichting op winst- en verliesrekening 6.1 Bedrijfsopbrengsten 1 2012 (x € 1.000) 2011 (x € 1.000) 16.941 192 16.749 16.319 241 16.079 Huuropbrengsten Te ontvangen nettohuur Af: Huurderving wegens leegstand Totaal De ‘Te ontvangen nettohuur’ is ten opzichte van het vorige boekjaar gewijzigd als gevolg van: a b c Huurverhoging per 1 juli 2012 (2,3%) en per 1 juli 2011 (1,3%) Het in exploitatie nemen van nieuwe woningen Optrekken huur naar minimaal redelijk en streefhuur (harmonisatie) d Huurafname wegens sloop en verkoop van woningen e Overige redenen, zoals huurverhoging wegens isolatie, aanleg cv-installatie en geriefsverbetering Saldo toename 288.000 299.000 100.000 -70.000 5.000 622.000 De huurderving nam ten opzichte van het vorige boekjaar af met € 49.000. De huurderving bedraagt 1,1% (in 2011 1,5%) van de te ontvangen huur. De afname van de huurderving wordt veroorzaakt door sloop, verkoop en leegstand WOP De Blokken. De ‘normale’ dynamische mutatie leegstand nam af van 0,8% in 2011 naar 0,5% van de ontvangen huur. 2 Opbrengst servicecontracten Te ontvangen vergoedingen: a Overige zaken, leveringen en diensten Af: Vergoedingsderving wegens leegstand 517 6 526 9 Totaal 511 517 Dit betreft bedragen die de huurders boven de (netto) huurprijs betalen voor stookkosten, servicekosten, water, tuinonderhoud, schoonmaakkosten, glasverzekering, servicefonds en zonneschermen. De vergoeding voor leveringen en diensten is gebaseerd op de geraamde kosten en wordt jaarlijks, indien noodzakelijk, aangepast en afgerekend met de huurders. 3 Overheidsbijdragen Bijdragen van de gemeente in het exploitatietekort a Jaarlijkse bijdrage 0 4 De jaarlijkse bijdrage betreft een bijdrage op grond van de Regeling Geldelijke Steun Huisvesting Gehandicapten (RGSHG). Deze regeling is niet betrokken in de brutering. Jaarverslag 2012 101 4 Netto verkoopresultaat vastgoedportefeuille 2012 (x € 1.000) 2011 (x € 1.000) 494 1.557 In 2012 zijn 5 woningen verkocht met een verkoopresultaat op basis van actuele waarde van € 494.000. Het verkoopresultaat over 2012 op basis van de waardebepaling volgens historische kostprijs zou in totaal € 645.000 hebben bedragen. 6.2 5 Geactiveerde productie eigen bedrijf • • Doorberekende administratiekosten/uren nieuwbouw Geactiveerde kosten SSC Heuvelrug (toezicht en directie) 6 Overige bedrijfsopbrengsten • • • • • • • • Administratie servicekosten Vrijval inschrijfgeld Begeleiding CPO Daarle Btw-teruggaaf Pro Rata Grondverkoop de Blokken Detachering medewerkster VHBZ Subsidie zonnepanelen Overige bedrijfsopbrengsten 52 61 12 121 114 133 16 8 8 28 0 0 18 4 82 15 10 0 55 45 11 0 12 147 2012 (x € 1.000) 2011 (x € 1.000) 93 4.910 99 4.216 5.004 4.315 Bedrijfslasten 1 Afschrijving (im)materiële vaste activa en vastgoedportefeuille • • Kantoorgebouw, inventaris en vervoermiddel Vastgoedportefeuille Volgens RJ 645.212 geldt dat de afschrijving is gekoppeld aan het prestatievermogen van het actief. Deze bepaling is ontleend aan RJ 212.423. Dit houdt in dat afgeschreven wordt op de actuele waarde rekening houdende met de restwaarde. In verband met de stelselwijziging is de afschrijving over 2011 herrekend. 102 Jaarverslag 2012 2 2012 (x € 1.000) 2011 (x € 1.000) 0 1 0 97 3 883 1.217 28 2 62 377 0 0 0 2.200 469 1.343 124 1.467 -28 1.377 90 1.467 -13 1.439 1.454 Overige waardeveranderingen (im) materiële vaste activa en vastgoedportefeuille Dit betreft de onrendabele top en overige waardeveranderingen van de volgende complexen: • 17 woningen Heemtuin • 50 appartementen Buursink • 8 eenheden zorghoeve Krönnenzommer • 12 woningen De Blokken Middenzone • 12 eenheden woonboerderij Hexelerweg (annulering) • 32 appartementen Grotestraat Bibliotheek (afwaardering grond) • 22 appartementen De Gagel 3 Lonen en salarissen a b Bruto salarissen Uitzendkrachten af: Ziekengelden Totaal De bruto salarissen zijn ten opzichte van het vorige boekjaar per saldo met € 34.000 afgenomen. Er was een afname vanwege het niet invullen van de vacature opzichter. Een toename wordt veroorzaakt doordat per 1 januari de salarissen, conform afspraak in de CAO verhoogd zijn met 1,25% en per 1 juli met 0,65%. Daarnaast hebben de meeste personeelsleden een periodiek van 2% conform CAO gekregen over het salaris van de eindtrede. Door inhuur vanwege ziekte werd meer uitgegeven aan uitzendkrachten. Ook is tijdelijk een wijkbeheerder ingehuurd van SWWE in verband met de pilot Gebiedsgericht Werken. 4 Sociale lasten 202 188 248 245 De sociale lasten vallen hoger uit door aanpassingen van de premies. 5 Pensioenlasten De pensioenpremies zijn vrijwel gelijk gebleven. Jaarverslag 2012 103 2012 (x € 1.000) 2011 (x € 1.000) 506 416 263 441 388 223 Totaal 1.185 1.052 Planmatig onderhoud Groot onderhoud 1.840 15 1.576 1.630 Totaal onderhoudslasten 3.041 4.258 6 Onderhoudslasten Het totaal onderhoudsuitgaven minus geactiveerde en doorberekende bedragen aan derden is als volgt: Dagelijks onderhoud: • Reparatieverzoeken • Mutatieonderhoud • CV-onderhoud Zie voor een analyse van de onderhoudslasten ten opzichte van de begroting en het vorige boekjaar de uitgebreide toelichting op de onderhoudsuitgaven hoofdstuk 2.3 ‘Het kwalitatief in stand houden van het woningbezit’. 7 Leefbaarheid • • • • • Bijdrage Laarmanhuis Veiligheidskeuringen Project huren met begeleiding Energielabels Overig Totaal 0 46 21 13 25 8 27 12 3 34 105 84 Zie voor een toelichting van de uitgaven inzake leefbaarheid hoofdstuk 2.4 ‘Het bevorderen van een goed leef- en woonklimaat’ onder het kopje ‘Leefbaarheid’. 8 Lasten servicecontracten • • • • Gas, water, elektra, en dergelijke Servicekosten schoonmaken en tuinonderhoud Onderhoudskosten servicefonds Glasverzekering 257 133 107 23 520 272 126 96 23 517 De per saldo hoger doorberekende lasten worden via de opbrengstvergoeding voor servicekosten met de huurders verrekend. 104 Jaarverslag 2012 9 Overige bedrijfslasten a Overige kostensoorten • Personeelskosten • Huisvestingskosten • Kosten Raad van Toezicht • Algemene kosten Zakelijke bedrijfslasten • Belastingen • Opstalverzekeringen Overige lasten • Diversen, onder andere leegstaande woningen • ‘Vogelaarheffing’ en saneringssteun CFV • Voorzieningen dubieuze debiteuren • Procesbegeleidingskosten WOP De Blokken Totaal b c a 2012 (x € 1.000) 2011 (x € 1.000) 353 91 58 622 411 103 44 710 732 37 677 37 64 59 32 0 2.047 43 184 38 6 2.254 De overige personeelskosten vallen lager uit doordat in 2011 extra geld is uitgegeven aan de activiteiten rond de pensionering van de directeur-bestuurder en aan de ontslagprocedure van een medewerker. Onder de algemene kosten zijn uitgaven verantwoord inzake telefoonkosten, portokosten, drukwerk, automatisering, advieskosten et cetera. De lagere algemene kosten worden vooral veroorzaakt door lagere advieskosten. Hieronder volgt een uitsplitsing van het honorarium van BDO Audit & Assurance B.V.: • Controle Jaarrekening • Fiscale adviesdiensten Totaal 36 25 61 b De OZB en de waterschapslasten zijn per saldo toegenomen door nieuwbouw en forse tariefsverhogingen. c De overige lasten vallen lager uit dan vorig jaar vanwege de afbouw van de saneringssteun. 10 Waardeveranderingen (im)materiële vaste activa en vastgoedportefeuille • • Vastgoed DAEB Vastgoed niet-DAEB, commercieel Totaal 11 Waardeveranderingen van financiële activa en effecten Jaarverslag 2012 35 25 60 838 -78 4.082 760 4.082 11 15 105 12 2011 (x € 1.000) 131 16 104 251 334 14 6 353 3.173 1 3.330 25 3.175 3.355 51 -971 987 51 359 -753 -2.242 -2.175 2.242 1.898 Andere rentebaten en soortgelijke opbrengsten • Geactiveerde rente onroerende zaken in ontwikkeling • Rente op liquide middelen • Heffingsrente Belastingdienst Totaal 13 Rentelasten en soortgelijke kosten • • Rente leningen langlopend Rente rekening-courant Totaal 14 Belastingen • • • Vrijval latentie leningen Mutatie latentie verliescompensatie Mutatie Passieve belastinglatentie commercieel/ fiscaal verschil Mutatie passieve latentie herbestedingsreserve • 2012 (x € 1.000) De belasting over het resultaat wordt berekend over het resultaat voor belastingen in de winst- en verliesrekening, rekening houdend met beschikbare fiscaal compensabele verliezen uit voorgaande boekjaren (voor zover niet opgenomen in de latente belastingvorderingen) en vrijgestelde winstbestanddelen en na bijtelling van niet-aftrekbare kosten. Tevens wordt rekening gehouden met wijzigingen die optreden in de latente belastingvorderingen en latente belastingschulden uit hoofde van wijzigingen in het te hanteren belastingtarief. Het gemiddelde wettelijke belastingtarief bedraagt 25%. Een afwijkende effectieve belastingdruk wordt veroorzaakt door het benutten van fiscale verliescompensatie, de waardering van latenties en fiscaal vrijgestelde winstbestanddelen. Ingevolge de integrale belastingplicht is vanuit het commerciële resultaat het fiscaal belastbaar bedrag berekend en de daaruit voortvloeiende vennootschapsbelasting over 2012. Hierbij moet er rekening mee worden gehouden dat het daadwerkelijk belastbaar bedrag in de aangifte over 2012 naar alle waarschijnlijkheid hiervan zal afwijken, aangezien bij de onderstaande berekening is uitgegaan van interpretaties van de afspraken binnen de VSO II, waarbij echter de ‘best practice’ in belangrijke mate nog ontbreekt. Overige informatie In het kader van professionalisering van het intern toezicht en de daaraan gekoppelde tijdsbesteding, is de honorering van de Raad van Toezicht gebaseerd op de ‘code voor de honorering van commissarissen bij woningcorporaties’, zwaarteklasse D. De leden ontvangen een vergoeding van € 7.123 (2011 gemiddeld € 7.000) op jaarbasis en de voorzitter € 10.684 (2011 € 10.500). 106 Jaarverslag 2012 De directeur-bestuurder heeft over 2012 een belastbaar inkomen ontvangen van € 89.192 (2011 € 14.702). De door de werkgever betaalde pensioenlasten over 2012 bedroegen € 19.763. Inclusief de door de werkgever betaalde pensioenlasten stijgt de beloning van de directeur-bestuurder niet boven het grensbedrag van € 194.000 (in 2011 € 193.000) uit, zoals vermeld in de Wet Openbaarmaking uit Publieke middelen gefinancierde Topinkomens (WOPT). Jaarverslag 2012 107 7 Overige gegevens 7.1 Resultaatbestemming 1 7.2 Algemene reserve 2012 (x € 1.000) 2011 (x € 1.000) 3.168 3.168 3.849 3.849 Gebeurtenissen na balansdatum Geen relevante gebeurtenissen. 108 Jaarverslag 2012 7.3 Controleverklaring Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Aan: de Raad van Toezicht van Woningstichting Hellendoorn Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de in dit rapport opgenomen jaarrekening 2012 van Woningstichting Hellendoorn te Nijverdal gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de balans per 31 december 2012 en de winst-en-verliesrekening over 2012 met de toelichting, waarin zijn opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen. Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur van de toegelaten instelling is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag, beide in overeenstemming met de bepalingen inzake de jaarrekening en het jaarverslag als opgenomen in artikel 26, eerste lid, van het Besluit beheer sociale-huursector (Bbsh) en richtlijn 645 van de Raad voor de Jaarverslaggeving. Het bestuur van de toegelaten instelling is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden en het controleprotocol in rubriek A van Bijlage III bij het Bbsh. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de toegelaten instelling. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door het bestuur van de toegelaten instelling gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden. Jaarverslag 2012 109 Oordeel betreffende de jaarrekening Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en samenstelling van het vermogen van Woningstichting Hellendoorn per 31 december 2012 en van het resultaat over 2012 in overeenstemming met artikel 26, eerste lid, van het Bbsh en richtlijn 645 van de Raad voor de Jaarverslaggeving. Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen Ingevolge artikel 28, onderdeel b van het Bbsh, voor wat betreft het in dit artikel genoemde jaarverslag, melden wij dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig de van toepassing zijnde bepalingen van Titel 9 Boek 2 BW is opgesteld, en of de in artikel 2: 392 lid 1 onder g BW bedoelde gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW. Hengelo, 13 mei 2013 BDO Audit & Assurance B.V. namens deze, R.W. van Hecke RA 110 Jaarverslag 2012
© Copyright 2024 ExpyDoc