Bekijk presentatie

Darmproblemen bij leghennen
Naomi de Bruijn
Pluimveerelatiedag 29 april 2014
Inhoud
• Inleiding
• Darmproblemen in leghennen
–
–
–
–
–
Chronische darmontsteking
Darmontsteking met verval door Clostridium perfringens
Coccidiose infecties
Worminfecties
Brachyspira infecties
Even voorstellen:
Naomi de Bruijn
Functienaam:
Pluimveedierenarts
Veterinair Patholoog Dipl. ECVP
Specialisaties:
Secties, histologie, praktijkonderzoek:
darmgezondheid, Clostridium perfringens
Publicaties:
•
•
•
•
•
•
•
Intestinal development and establishment of the microflora in hatchlings. Total Nutrition,
Kemin 2013
NetB-producing and beta2-producing Clostridium perfringens associated with subclinical
necrotic enteritis in laying hens in the Netherlands. Avian Pathology 2012
Chronic enteritis in laying hens. World Poultry 2010
Effectiviteit van verschillende voer- en drinkwatermaatregelen op het herstel van hennen
met chronische darmontsteking. Rapport praktijkonderzoek, 2009
Heartworm in a mute swan. Tijdschrift voor Diergeneeskunde 2009
Rapportage inventarisatie productie en gezondheidsproblemen bij alternatieve huisvesting
leghennen. 2006
A clinicopathological study of 52 feline epulides. Vet Pathology 2007
Darmproblemen leghennen
GD Monitoring: % secties leghennen met darmproblemen
30
25
20
15
10
5
0
2009
2010
2011
2012
2013
Darmproblemen legsector
GD Monitoring: % secties legsector met darmontstekingen
50
chronische darmontsteking
45
40
Beginnende chronische
darmontsteking
35
30
25
darmontsteking met verval
(Clostridium)
20
15
darmontsteking
10
5
geringe darmontsteking
0
2009
2010
2011
2012
2013
Chronische darmontsteking
Chronische darmontsteking
•
•
Chronische darmontsteking is een langdurige ontsteking
van het duodenum
• Poging tot herstel
• Met steeds opnieuw schade
De hen raakt uitgeput
• Koppel aanpak op basis van score
Chronische darmontsteking:
kennis uit de literatuur
Niet eerder beschreven
Chronische darmontsteking in Nederland
secties legsector
% van secties met
digestieprobleem
30,00%
25,00%
Chronische
darmontsteking
20,00%
15,00%
Necrotiserende
darmonsteking
10,00%
5,00%
0,00%
2008-1 2008-2 2008-3 2008-4 2009-1 2009-2
kwartaal
Chronische darmontsteking in Nederland
GD Monitoring: % secties legsector met chronische darmontsteking
6
5
4
3
2
1
0
2009
2010
2011
2012
2013
Chronische darmontsteking:
Nederlands onderzoek
Uitgevoerd:
• 2005/2006
• 2007
• 2007
• 2007
• 2007/2008
Inventarisatie (GD & ASG)
Opfokperiode (GD)
Clostridium (GD & UU)
Diermodel (GD & SFR)
Aanpak: Voer- en drinkwater behandelingen
(GD & SFR)
Chronische darmontsteking:
Nederlands onderzoek
Resultaten:
• Chronische darmontsteking is specifiek beeld, maar er zijn geen
specifieke oorzaken/risicofactoren/ziekteverwekkers aangetoond.
− In veel koppels ook darmschade door Clostridium perfringens.
− Clostridium uit probleemkoppels bezit schadelijke eigenschappen.
− Geen diermodel mogelijk voor chronische darmontsteking.
• Geen relatie (chronische) darmontsteking opfok en prestaties
legbedrijf. Tijdens opfok is er geen associatie met Clostridium.
• Herstel kenmerkt zich door stijging in voeropname  stijging
productie  verbetering conditie.
• Bijsturen ontstekingsreactie geeft darmherstel binnen enkele weken.
• Antibacteriële maatregelen hebben in dit stadium minder effect.
Clostridium perfringens
Clostridium perfringens:
Leghennen:
• In duodenum
• Plaatselijk verval oppervlakkig darmweefsel
• Door Clostridium perfringens
• Bijkomende ontstekingsreactie
• Risico op ontwikkelen chronische darmontsteking
Clostridium perfringens:
Kennis uit de literatuur
Geen publicaties over dit ziektebeeld
Clostridium perfringens:
Kennis uit de literatuur (presentaties)
Focal Duodenal Necrosis / Grey gut
• Amerikaanse werkgroep
• Associatie met Clostridium colinum
Clostridium perfringens:
Enquete Europese pluimveespecialisten
• Afkomstig uit Engeland, Finland, Frankrijk, Nederland,
Oostenrijk, Zwitserland
• Vervalhaardjes in het duodenum
• Meerderheid herkent dit beeld
Clostridium perfringens in Nederland
GD Monitoring: % secties legsector met darmontsteking door Clostridium
14
12
10
8
6
4
2
0
2009
2010
2011
2012
2013
Clostridium perfringens:
Nederlands onderzoek
Clostridium perfringens:
Nederlands onderzoek
• 2007: Clostridium perfringens stammen gevonden in
probleemkoppels bezitten schadelijke kenmerken
– Type C en in mindere mate type A
– NetB en Beta2 toxine producerend
– Geen relatie met Clostridium colinum aangetroffen
• 2013: Opzet diermodel darmschade door Clostridium
perfringens (S)NE in leghennen
– Worst case scenario op basis van ervaring diermodel
vleeskuikens
NE
Williams, 2005
Clostridium perfringens:
uitgangspunt opzet diermodel
Toedieningswijze
Groeiwijze bacterie
Clostridium stam
(virulentiefactoren)
Voeding
Immuunsuppressie
NE
Coccidiose
Naar Shojadoost, 2012
Clostridium perfringens:
Diermodel leghennen
• Proefopzet:
– 25 weken oude bruine leghennen
• Paracox gevaccineerd
• Praktijk conform vaccinatieschema opfok
• Geen infectie met wormen
– Voerfactor
– Immuunsuppressie
– Herhaald besmet met hoge dosis virulente
Clostridium perfringens in bouillon
Clostridium perfringens:
Diermodel leghennen
Resultaten :
Overzicht van het aantal dieren dat darmschade door Clostridium
perfringens in het duodenum ontwikkelde
Immuunsuppressie
Geen immuunsuppressie
Stam
Aantal dieren met
NE/groepsgrootte*
% NE
Aantal dieren met
NE/groepsgrootte
A
B
C
D
E
17/20A
9/21B
13/19AB
13/20AB
12/20AB
85
43
68
65
60
0/20
0/20
0/20
0/20
0/20
Spontane opflikkering coccidiose bij groepen met immuunsuppressie
Clostridium perfringens:
Diermodel leghennen
Vervolg in 2014:
• Verfijning diermodel  op zoek naar onderzoekspartners
• Mogelijkheid tot uitvoering onderzoek naar maatregelen
die darmschade door Clostridium verminderen of
voorkomen
Darmontsteking
Darmontsteking
GD Monitoring: % secties legsector met darmontstekingen
25
20
15
10
5
0
2009
2010
2011
2012
2013
Darmontsteking
GD Monitoring: % darmontsteking per kwartaal
40,0
30,0
1e kwartaal
20,0
2e kwartaal
10,0
3e kwartaal
0,0
4e kwartaal
2009
2010
2011
2012
2013
Coccidiose
Coccidiose
• Omgeving vormt infectiebron
– Stal
– Uitloop
• 7 soorten:
–
–
–
–
–
–
–
Eimeria acervulina
Eimeria praecox
Eimeria maxima
Eimeria mitis
Eimeria necatrix
Eimeria brunetti
Eimeria tenella
Coccidiose: literatuur leghennen
Coccidiose
• Minder in kooihuisvesting dan alternatieve
huisvesting.
• Alle 7 soorten coccidiose komen voor.
• Ondanks vaccinatie reden voor sterfte
leghennen.
• 76% uitbraken onder 24 weken leeftijd.
• 30% bedrijven uit steekproef:
– Hiervan bijna 20% koppels klinisch coccidiose.
– Sterfte beperkt, maar variabel.
Coccidiose in Nederland
GD Monitoring: % secties met coccidiose in diagnose
(opfok- en leghennen)
25
20
E. tenella
E. brunetti
15
E. necatrix
E. maxima
10
E. acervulina
5
0
2010
2011
2012
2013
Coccidiose: Preventie/bestrijding
• Vooral gericht op opbouw immuniteit tijdens opfok
– Via natuurlijke infecties opbouwen
– Vaccinatie
•
Beperken schade tijdens uitbraak
– Bestrijden secundaire schade door Clostridium perfringens met
antibiotica
– Beperken coccidiose met additieven (Lensing 2012, Bennet 2011)
Worminfecties
(met de nadruk op de grote spoelworm)
Worminfecties: kennis uit literatuur
Worminfecties: kennis uit literatuur
• Infectiebron: wormeieren uit vorige koppel
• 80-90% alternatief gehuisveste koppels besmet met grote en
kleine spoelworm. Grote spoelworm in max 10% hennen.
• 6-8 weken na opzet nieuw legkoppel uitscheiding wormeieren.
• Milde worminfectie:
– Geen effect productie of uitval.
– Stijging voeropname, minder gewichtsaanzet.
– Minder actieve hennen wel meer agressiviteit.
• In de darm afweerreactie tegen wormen aanwezig.
• Geen leeftijdsresistentie, minder resistentie tijdens start
productie.
Worminfecties
GD Monitoring: % secties met worminfectie in diagnose
(opfok- en leghennen)
30
25
Lintworm (Raillietina)
20
Haarworm (Capillaria)
15
Kleine spoelworm (Heterakis)
Grote spoelworm (Ascaridia)
10
5
0
2010
2011
2012
2013
Vormt een grote spoelworm infectie een directe
oorzaak voor Clostridium gerelateerde darmschade?
GD Monitoring: % secties legsector met darmontsteking door Clostridium
14
12
10
8
met worminfectie
6
4
2
zonder worminfectie
0
2009
2010
2011
2012
2013
Vormen wormen een directe oorzaak voor
Clostridium gerelateerde darmschade?
• Mogelijk vanwege:
– Algemeen voorkomen worminfecties en darmontsteking
– Eerste ontwikkeling larven vindt plaats op overgang
duodenum en jejunum: larven beschadigen daar
darmwand
• In Nederlandse situatie echter:
– Histologisch nooit larven aangetroffen
(onderzoek op ruim 17.500 verse darmmonsters)
– Diermodel praktijkconform zonder wormen
Vormt een grote spoelworm infectie een directe
oorzaak voor Clostridium gerelateerde darmschade?
Worminfecties: bestrijding/preventie
Worminfecties: bestrijding/preventie
• Management
– Hygiënesluis verlaagt risico infectie. (insleep?)
– Reinigen en ontsmetting
• Goede reiniging en ontsmetting kan de aanvang van de
worminfectie na opzet legkoppel vertragen.
– Bijhouden uitloop
• Maaien en beplanten gaat samen met een lagere uitscheiding
van wormeieren.
• Ontwormen
– 2-4 weken na ontwormen op zijn vroegst weer wormeieren
– Infectie kan na ontwormen sterker oplopen dan ervoor.
Brachyspira
Brachyspira
• Spiraalvormige bacterie  Spirocheten
– Brachyspira pilosicoli
– Brachyspira intermedia
• Leeft in de blinde darmen
www.spirogene.com
Brachyspira: kennis uit literatuur
Brachyspira: kennis uit literatuur
Aviaire Intestinale Spirochetose (AIS)
•
•
•
•
Komt voor in Europa, Australië en de VS
Leghennen en vleeskuikenouderdieren
Gemiddeld 53 weken leeftijd (24-85 weken)
Oudere koppels vaker besmet
• Associatie beun/mestopslag en problemen
• Vaak combinatie infecties met andere pathogenen
• Hoger risico in Biologische/Freiland houderij
• Meer kolonisatie bij tarwe gebaseerde voeders
Brachyspira in Nederland
GD Monitoring: % secties legsector met Brachyspira in diagnose
12
10
8
Brachyspira pilosicoli
6
Brachyspira intermedia
4
2
0
2010
2011
2012
2013
Brachyspira: Nederlands beeld
•
•
•
•
Schuimige blinde darm mest
Bleke dooiers
Productiedaling
Bevuiling eieren
Brachyspira: Nederlands onderzoek
• Brachyspira komt voor in combinatie met andere
ziekteverwekkers
• Er komen veel soorten Brachyspira voor
– Binnen één dier verschillende soorten Brachyspira
• Eerste melding van B. hyodysenteriae in leghennen
Brachyspira: bestrijding/preventie
Brachyspira: bestrijding/preventie
• Probiotica
– Lactobacilli:
• Remmen aanhechting Brachyspira aan darmwand
• Remmen beweeglijkheid Brachyspira
– In vitro getest
• Antibiotica
– Gevoeligheid van Nederlandse en Belgische
stammen getest
– Resistentie ontwikkeling aangetoond tegen
Tilmicosine, Tylosine, Lincomycine en Doxycycline
– Mogelijk in beperkte mate ook tegen Tiamulin
Wat kunt u hiermee op uw bedrijf?
• Darmproblemen gericht onderzoeken
• Passende strategie met adviseurs bepalen
Sturen op saldo
Dank voor uw aandacht

Download Report