Driemaandelijks Berichtenblad 2014

Driemaandelijks Berichtenblad 28ste Jaargang vzw 2014 3de Kwartaal ZOMER Juli –aug. – sept. Afgiftekantoor 2600 Berchem Singel P608692 Koninklijke Apothekersvereniging van Antwerpen Consciencestraat 41 2018 Antwerpen www.kava.be/senioren
2
Contactblad van de Seniorenclub K.A.V.A. v.z.w. Achtentwintigste jaargang 3de kwartaal 2014 ZOMER Consciencestraat 41 2018 Antwerpen 03/280 15 11 Fax 03/218 57 40 Bank Van Breda : IBAN : BE50‐6451‐0044‐1818 BIC: JVBABE22 www.kava.be/senioren Voorzitter : Marcel PIETERS Lge Leemstraat 128 Mich. DE BREUCK Akkerdonckstr.10 Penningmeester : Lucienne THONE E. Fahylaan 54/9 Administratie : Jan De Keuster Koningsarendlaan 64 [email protected] Reizen en Cyriel De Herdt Uitstappen : [email protected] Redactie : Jean Barbé [email protected] Luc Vande Kerckhove [email protected] Secretaris : 2018 Antwerpen 2150 Borsbeek 2100 Deurne 2100 Deurne 03/230 51 78 03/322 19 55 03/325 47 08 03/324 77 11 0495.516.512 03/646.50.83 03/239.29.65 Het lidgeld 2014 bedraagt 25 euro per persoon. 3
REDACTIEPRAATJE Met mevrouw Inne Leuris, als gastspreker, mochten wij, Senioren, de nieuwe zaal KAVA 2 als eersten in gebruik nemen op donderdag 27 maart ll. Van de hele verhuis hebben wij, leden van de Seniorenclub, geenszins last ondervonden. Alleen de vruchten mogen plukken van het ( zware ) werk geleverd door de hele ploeg van moeder KAVA. In samenwerking met het “ KAVA onthaal “, verliep onze eerste vergadering vlekkeloos. Even wennen aan de nieuwe omgeving. Nu kennen we de weg. We danken dan ook ALLE mensen van KAVA, van hoog tot lager, voor hun inzet , bereidwilligheid en geduld bij die hele operatie. De driedaagse uitstap naar Nord‐Pas de Calais en Louvre –Lens was weer eens een aangename en leerzame tocht, zoals we het kunnen lezen in het poëtische verslag door Cyriel .Ontdek ook een kleine fotoreportage van Roger op www.kava.be/senioren . Bij het ter perse gaan van dit blad, komen de wielerfanaten onder ons net terug van een langverwachte fietsvierdaagse . Het werd alweer een fantastische ervaring onder vrienden. Het verslag lezen we hopelijk in een volgend nummer. Ondertussen is voor de 25 ingeschreven leden voor de Andalusië –reis de blokperiode aangebroken : reisgidsen instuderen en informatie verzamelen op internet en de bibliotheken. Het eindexamen komt er nu wel snel aan. Geen herkansing mogelijk! We wensen u veel leesgenot. Wat leest u in dit nummer Redactiepraatje 3 Personalia 4 Aankondigingen activiteiten 5 ‐8 Agenda 11‐12 Verslagen van de voordrachten 15‐26 4
PERSONALIA : lief en leed _________________________________________________________________ We vernemen het overlijden van g Simonne Dox, geboren op 27 mei 1925 en overleden op 29 mei 2014, weduwe van apotheker August Tessens ( g) , zuster van onze medeleden Jeanine en Yvonne Dox. g Stany De Roeck, geboren op 10 januari 1933 en overleden op 2 juni 2014, schoonbroer en broer van onze medeleden Raoul en Godelieve Lamens – De Roeck. g Maria Van Acker, geboren op 30 augustus 1918 en overleden op 19 juni 2014, weduwe van de heer Antoine Vercraeye en moeder en schoonmoeder van onze medeleden Gratien en Daisy Vercraeye‐Van Herreweghe. We delen in het verdriet van deze collega’s en hun families. Wij feliciteren van harte: f Jean‐Pierre en Françoise Marichal – Van Cutsem, onze medeleden, bij de geboorte van hun vijfde kleinkind, Cedric, op 12 mei 2014. VERGEET NIET ONS UW PERSONALIA TE BEZORGEN: alle heuglijke en droeve gebeurtenissen, die je met ons wil delen: geboorten, huwelijken, jubilea, promoties, overlijden, enz. We luisteren met beide oren. 5
GEPLANDE VOORDRACHTEN, UITSTAPPEN EN WANDELINGEN ZOMER 2014 Babbelnamddag op Linkeroever op donderdag 10 juli. Dit is dé gelegenheid om eens lekker te kletsen, zalig te zagen over de politiekers of de weergoden, herinneringen op te halen of gewoonweg te dromen bij het prachtig uitzicht zo niet op de “Lange Wapper” dan toch op stad en Schelde bij een koffeke of een stevige pint. Verzamelen geblazen op Linkeroever in het clubhuis van de Vlaamse Vereniging voor Watertoerisme , Beatrijslaan 27, vanaf 14u30. Gemakkelijk bereikbaar met trams 3 of 15: halte Frederik Van Eedenplein. Anders parkeermogelijkheid ( schijfparkeren ? ) genoeg. Voodracht door de heer Eddie Niesten op donderdag 24 juli “ Antwerpse culinaire specialiteiten” Eddie Niesten studeerde talen, buitenlandse politiek en marketing aan de universiteiten van Antwerpen, Brussel en Hasselt. Hij is verbonden aan het Centrum Agrarische Geschiedenis te Leuven en publiceerde talrijke studies over de Belgische voedingsgewoontes en gastronomie. We herinneren ons nog levendig zijn voordracht “ Tweemaal oorlog, driemaal honger” in maart vorig jaar. Met deze vlotte verteller gaan we dit keer op verkenning van de antwerpse culinaire specialiteiten. Het wordt zeker weer een boeiende ontdekkingstocht. 6
Bezoek aan het museum Red Star Line op 14 augustus Op donderdag 14 augustus bezoeken we het museum van de Red Star Line met een gids. Twee bezoeken zijn gepland, resp. om 11 u en om 15 u. Kosten : 6 euro, ter plaatse te betalen. De gids wordt betaald door de kas van de Seniorenclub‐
KAVA. Inschrijven bij Cyriel De Herdt. Mosseldegustatie op donderdag 21 augustus Naar jaarlijkse gewoonte houden we ook dit jaar een mosseldegustatie. en wel op donderdag 21 augustus om 13 u. Wij opteren dit jaar om terug te keren naar het overbekende mosselrestaurant De Engel, Langestraat 12 in Zandhoven. Wij vragen wel vooraf in te schrijven door storting van een voorschot van 10 euro pp op de gekende rekening van de KAVA‐seniorenclub BE 50‐6451‐0044‐1818 vóór 10 augustus. Dit bedrag zal u op de dag zelf ter plaatse terugbetaald worden door onze lieve schatbewaarster Lucienne. Het saldo dient ter plaatse afgerekend te worden. C.D.H Voordracht door E.H. Rudy Mannaerts opdonderdag 25 September “Etymologische wetenswaardigheden” De voordrachtgever is E.H. Mannaerts. Deze overbekende figuur in het Antwerpse is pastoor in de Sint Andries parochie. Hij is een uitstekend redenaar van op zijn preekstoel in de Sint Andries kerk, een van de 5 monumentale kerken in Antwerpen. Op het hoogfeest van Pinksteren, het feest van de vurige tongen, preekt hij zelfs in het onvervalst Antwaarps. Moet ge echt eens meemaken! Hij is ook historicus van opleiding en schrijver van prachtig geïllustreerde boeken over deze monumentale kerken in onze stad, die stuk voor stuk de moeite waard zijn voor een bezoek. Daarnaast is hij nog actief op tal van andere vlakken en etymologie behoort tot een van zijn hobby’s. Dat is op het eerste gezicht niet zo evident, maar hij zal ons zeker kunnen boeien en met tal van bijzondere aspecten en interessante weetjes in verband met de C.D.H oorsprong van veel woorden en uitdrukkingen in onze taal. 7
Cruise Guadalquivir van 11 tot 18 september 2014. La Belle de Cadix Wij zijn met 25! Kajuiten werden gereserveerd op het bovendek (Jos Heylen op het tussendek). Het juiste vertrekuur met de bus naar Zaventem, die besteld is (30 euro opleg) op de dag van vertrek aan de Crowne Plaza, is nog niet gekend en zal later meegedeeld worden. Een voorschot van 600 euro per persoon werd reeds betaald. Saldo over te schrijven vóór 1 augustus op onze rekening BE50‐6451‐0044‐1818: ‐ Dubbelkajuiten: 1229 euro pp ‐ Enkelkajuit: 1628 euro pp. Hierbij komt nog voor enkelen onder ons het bedrag van de annulatieverzekering, nl. 89,95 euro pp. C.D.H AANDACHT
Dit jaar heeft ons jaarlijks feestmaal plaats op zaterdag13 december. Traditiegetrouw worden bij die gelegenheid de jubilarissen in de bloemetjes gezet. Voor zover , uiteraard , we weten wie dat zijn . Vandaar deze oproep aan onze leden. Aan wie haar of zijn diploma haalde in 1944, 1954, 1964 of 1974, (of maw 70, 60 , 50 of 40 jaar diploma ) , vragen we zich bekend te maken bij Marcel Pieters of Lucienne Thoné. Onze gegevens blijken niet altijd betrouwbaar en het zou jammer zijn mochten we iemand “vergeten”. 8
Wandeling Domein De Merel in Brecht
donderdag 4 september 2014 om 14u30
Het ‘Domein De Merel’ is een recreatiegebied van 170 ha in Brecht gelegen tussen de
Schotensesteenweg en het kanaal Schoten-Dessel. Het grenst aan de Brechtse Heide. Er
loopt een stukje van de Romeinse heirbaan Antwerpen-Hoogstraten-Tilburg-Utrecht door,
de Tilburgbaan. We komen ook vroegere aalputten van de Stad Antwerpen tegen. De stad
had destijds een vloot gespecialiseerde schepen, de beerotters. Ze brachten de Antwerpse
aal naar deze beerbunkers. Tot 1922 werd deze meststof gebruikt om heidegronden
vruchtbaar te maken. Door dit beheer is het gebied uitgegroeid tot een waardevol
natuurgebied.
Samenkomst: Cafetaria TC De Merel Tilburgbaan 73 Brecht
Wegwijzer: via de E19 richting Breda tot afrit 4: neem rechts richting Schoten/St Job in ’t
Goor; bij de eerste lichten naar links (de N115 – Schotensesteenweg); na 3 km rechts
inslaan (Schippersdreef) en tot het einde rijden; daar naar rechts de Tilburgbaan op en na
een paar 100 m rechts: Parking
Wandelschoenen
Prisse Betsy
Tel 03/3852445
0479/663862
Wandeling: begraafplaats Schoonselhof
donderdag 2 oktober 2014 om 14.00 uur
Wandeling:
We maken een gegidste rondleiding in het 84 ha groot domein, dat niet enkel een
begraafplaats is, maar ook een mooi park met lommerrijke dreven. We komen langs de
laatste rustplaats van 'bekende Antwerpenaren' zoals Peter Benoît, Hendrik Conscience,
Lode Craeybeckx, Herman De Coninck, La Esterella, Jeanne Brabants en nog vele
anderen met kleine en grote verhalen. De rondleiding duurt ongeveer 2.45 uur.
Samenkomst:
Om 14 uur aan de hoofdingang van de begraafplaats, op het kruispunt van de Krijgsbaan
en de Sint-Bernardsesteenweg in Hoboken. Tram 24 heeft er haar eindpunt. Aan de
overzijde van de hoofdingang is ruime parkeergelegenheid.
Opgelet! Het uur van samenkomst is anders dan gewoonlijk, dus 14 uur.
Gewone wandelschoenen volstaan, doch de wandeling is niet van korte duur.
Jean Barbé
tel. 03/646 50 83
9
DEONTOLOGISCHE TEWERKSTELLING.
Belangrijker dan ooit.
AFS-PARTNERSHIP.
Gedeelde investering. AFS als mede-eigenaar.
AFS-MANAGEMENT.
Beheer van apotheken, kort of langlopend.
FUSIEBEMIDDELING.
Een rationele toekomstbenadering.
AFS cvba - Elisabethlaan 156 - 2600 BERCHEM - BTW BE 0406.383.082
Tel.: 03-238.89.60 - Fax: 03-238.58.16 - Mail: [email protected] - Bank 645-1006091-42
10
11
AGENDA Juli 2014 Dinsdag 1 en 15 : Donderdag 10 : Donderdag 24 : Beleggerskring “ De Vijzel” om 14u30 stipt in KAVA 2. Babbelnamiddag in de V.V.W, Beatrijslaan , 27, op Linkeroever. Voordracht door de heer Eddie Niesten over “ Antwerpse culinaire specialiteiten “. nieuwe vergaderzaal in KAVA 2 te 14u30 op de 2de verdieping. Augustus 2014 Dinsdag 5 en 19 : . Donderdag 14 : Donderdag 21 : Beleggerskring: “ De Vijzel” om 14u30 stipt in KAVA2. Bezoek met gids aan het Red Star Museum. Inschrijven kan nog bij Cyriel De Herdt. Lees meer op p.6. Mosseldegustatie in restaurant “ De Engel “, Langestraat, 12, te Zandhoven. Lees meer op p.6. September 2014 Dinsdag 2 en 16 : Beleggerskring: ”De Vijzel” om 14u30 stipt in KAVA 2. Donderdag 4 : Wandeling in Domein de Merel in Brecht om 14u30. Lees meer op p.8. Vrijdag 5 : Bestuursvergadering en redactie Berichtenblad om 9u30. Donderdag 11 tot en met donderdag 18 sept.: riviercruise op de Guadalquivir. Lees nog een medeling op p.9. Donderdag 25 : Voordracht door pastoor lic. Rudi Mannaerts over “ Ethymologische wetenswaardigheden” . nieuwe vergaderzaal in KAVA 2 te 14u30 12
AGENDA Academische Kring ‐ K.A.V.A., 2014, 28ste jaargang. 24 april 2014 : Voordracht door mevr. Inne Leuris, klinisch psychologe Palliatieve Hulpverlening Antwerpen: “ Vroegtijdige zorgverlening”. 22 mei 2014 : Voordracht door oogarts Frank Goes: “ Historische figuren en hun ziektebeeld”. 26 juni 2014 : Voordracht door dr. Etienne Rooms: “ Economische collaboratie tijdens de jaren 1940‐1945”. 24 juli 2014 : Voordracht door de heer Niesten: “ Antwerpse specialiteiten”. 25 sept. 2014 : Voordracht door pastoor lic. Rudi Mannaerts: “ Etymologische wetenswaardigheden”. 23 okt. 2014 : Filmvoorstelling door de heer Paul De Schutter: “ Israel “. 27 nov. 2014 : Voordracht door de heer Richard Willems: “ Eetgewoonten en erotiek in de Middeleeuwen”. Beleggerskring “De Vijzel” : het hele jaar door: op eerste en derde dinsdag van de maand in vergaderzaaltje op GV van KAVA 2. Andere vaste data: wandeling in de natuur op 1ste of 2de donderdag van mei, juni, september en oktober. 4 september : wandeling in Domein De Merel in Brecht. 2 oktober : wandeling met gids in de begraafplaats Schoonselhof. Op een aantal overblijvende donderdagen: uitstappen, culturele activiteiten 17 tot 20 Juni : meerdaagse fietstocht. 10 juli : babbelnamiddag Linkeroever. 14 augustus : bezoek aan het Red Star Museum. 21 augustus : mosseldegustatie in “ de Engel” te Zandhoven. 11 tot 18 sept. : 8‐daagse cruise op de Guadalquivir. 13 november : geleid bezoek aan de Vesalius‐ tentoonstelling , Lambottemuseum. 13 december : feestmaal. 13
14
15
VERSLAGEN VAN DE VOORDRACHTEN EN UITSTAPPEN “België en zijn koningen: monarchie en macht” door Mark van den Wijngaert op 27 maart. Professor Mark van den Wijngaert mochten we reeds ontvangen vorig jaar met een voordracht over het ontstaan van twee oorlogen op het Europees continent. Nu gaat hij overlopen hoe het gesteld was met de koninklijke macht doorheen de geschiedenis van ons land. Nu recent, bij de troonsbestijging van koning Filip, rijst de vraag wat een koning in een federaal land in de 21°E mag doen en of we niet moeten gaan naar een louter protocollair koningschap. Leopold I Na de omwenteling van september 1830 werd gedacht aan de staatsvorm. Eerst dacht men aan een republiek, na het despotisch beleid van Willem I. De Britten weigerden dit, de franse revolutionaire republiek in gedachte. Uiteindelijk koos het Nationaal Congres in de grondwet voor een koning zonder persoonlijke macht en met ministeriële verantwoordelijkheid. De keuze van een kandidaat liet nog wat op zich wachten. Uiteindelijk kon iedereen zich vinden in Leopold van Saksen‐Coburg, een Duitse prins, weduwnaar van de Britse troonopvolgster Charlotte. Zelf was Leopold in eerste instantie niet opgezet met de beperkingen die hem door de grondwet werden opgelegd. Hij legde dan de eed af op 21 juli 1831 en tien dagen later viel het leger van Willem I ons land binnen. 16
Koning Leopold, die militaire ervaring had, nam de leiding van het leger in handen. De nood was groot en koning Louis‐Philippe van Frankrijk kwam ter hulp. Vanaf dan was de traditie gevestigd van het leiderschap van de koning over het leger (later zullen Albert I en Leopold III ook zo optreden). De onderhandelingen met Nederland sleepten aan tot in 1839 en hierin speelde de koning ook een belangrijke persoonlijke rol en zette zijn minister van buitenlandse zaken opzij. Er werd toen weinig weerwerk geboden door het parlement. Echte politieke partijen bestonden nog niet. In het parlement zetelden welgestelde aristocraten, gekozen via het cijnskiesrecht. De koning kon zijn eigen programma opleggen. Er waren ook maar 5 ministers. Dat veranderde echter stilaan. De liberale groepering begon zich te verzetten tegen de almacht van de Kerk en stichtte de liberale partij in 1846. Vanaf dan gaan zij bij verkiezingen een rol spelen. Leopold II Parlementsleden en ministers werden steeds meer ervaren, en dat ondervond de opvolger, Leopold II des te meer. Om maar een voorbeeld te citeren: de koning wou voor de rekrutering in het leger de loting vervangen door de dienstplicht. Gedurende 30 jaar heeft hij daarvoor politieke strijd moeten voeren. Het is op zijn sterfbed dat hij de wet voor de dienstplicht getekend heeft, eind 1909. Het liberaal bewind wou in 1879 een scheiding van Kerk en staat, door het godsdienstonderwijs uit de school te bannen. Hierdoor ontbrandde de eerste schoolstrijd. Een katholieke regering daarna maakte dat terug ongedaan. De koning verzette zich ook tegen de wijziging van het cijnskiesstelsel. Nochtans werd het algemeen meervoudig kiesrecht in 1893 door het parlement aangenomen. Als tegenzet suggereerde de koning een koninklijk referendum om de mening van de bevolking te vragen bij de bekrachtiging van een (voor hem) omstreden wet. Dat werd ook geweigerd. Zijn frustraties kon Leopold wel kwijt in de verwerving van een kolonie ten persoonlijke titel: Congo Vrijstaat. Daar had hij vrij spel. En het werd een exploitatie in de meest negatieve zin. Dwangarbeid, slavernij en lijfstraffen viel de zwarte bevolking ten deel. De Britse pers begon een campagne tegen Leopold. De onderneming kostte de koning ook wat fortuinen, doch de winsten waren er een veelvoud van. De regering zat hiermee verveeld en de druk op de koning werd zo groot dat hij voorstelde de kolonie te verkopen (niet schenken!) aan de Belgische staat, met overname van alle nog lopende schulden. Het parlement keurde dit goed in 1908. Albert I Zijn opvolger werd Albert, jongste zoon van de broer van Leopold, intussen ook al overleden. Met Albert I kwam een stijlbreuk. Vooreerst zijn huwelijk al in 1900 met de Beierse Elisabeth von Wittelsbach, een liefdeshuwelijk dat niet in de smaak viel van Leopold II. Na de troonsbestijging, eind 1909 werden alle medewerkers van Leopold vriendelijk ontslagen. Maar de internationale spanningen namen toe. 17
Bij een bezoek van Albert aan Duitsland in 1913 vernam hij wat van het voornemen van Duitsland om Frankrijk aan te vallen. Doch België was en bleef neutraal. Tevergeefs hoopte Albert dat de bui zou overwaaien. Na de Duitse inval in 1914 nam Albert het opperbevel van het leger. Die inval viel bijzonder slecht omdat het leger nog in volle herstructurering was na de invoering van de algemene persoonlijke dienstplicht in 1913. Gedurende de ganse oorlog zal Albert erin slagen zijn manschappen te sparen door niet deel te nemen aan de moordende stormaanvallen van de Fransen en de Britten. Er was ook spanning tussen de koning en de eerste minister de Brocqueville, die uiteindelijk ontslag nam. Op eigen houtje ondernam Albert zelfs een diplomatieke actie via Zwitserland om voor België een eind te maken aan de oorlog, doch de voorwaarden van Duitsland waren onaanvaardbaar. Slechts maanden later kwamen de ministers hiervan op de hoogte. Na het eindoffensief was er een ontmoeting in Loppem op 11 november met de koning, bedrijfsleiders en politici, waarbij belangrijke progressieve hervormingen afgesproken werden: algemeen enkelvoudig stemrecht (voor de mannen dan toch), pensioenen en vakbondsvrijheid. Het algemeen stemrecht werd in 1919 voor het eerst ingevoerd. Daarna volgden moeilijke jaren met talrijke regerings‐ en coalitiewissels en daarenboven nog de algemene crisis na 1929. Er ontstond een roep naar een sterk (autoritair) gezag. Albert verongelukte (?) in februari 1934. Leopold III De opvolger, Leopold III was niet zo bedachtzaam als zijn vader. Regeringen volgden elkaar op en de partijpolitieke belangen wonnen nog meer aan belang. Voor Leopold had in feite het parlementair bestel afgedaan. En de kiem van de koningskwestie werd daar al gelegd. Bij de inval in 1940 nam Leopold traditiegetrouw ook de leiding van het leger. De veldcampagne liep catastrofaal af. De regering dacht dat WOII zou verlopen als de vorige en wou de strijd voortzetten in ballingschap. Leopold weigerde in kasteel Wijnendale zijn ministers te volgen. Regering en koning volgden aldus een andere weg, tegen de grondwet in. In feite legde Leopold zich neer bij de Duitse overwinning. Gelukkig hielden de Britten stand in de zomer van 1940. Leopold solliciteerde en bekwam een onderhoud met Hitler in Berchtesgaden. Het werd een kale reis, en maar goed ook want Leopold bepleitte er een vorm van autonomie voor ons land binnen het Duitse rijk. Verder was zijn huwelijk in 1941 met Liliane Baels, gehuld in geheimhouding, niet van aard om het blazoen van de vorst op te fleuren. Vooral de franstaligen namen hem dat kwalijk. Na de landing in Normandië werd de koninklijke familie gedeporteerd naar Duitsland en later naar Oostenrijk. Na de bevrijding nam de regering Pierlot kennis van een “politiek testament” van Leopold waarin hij zijn groot gelijk betoogde. Nochtans wou de regering de koning sparen en na de Duitse capitulatie ondernam men een poging om de koning terug te brengen. Doch de koning stelde eisen voor schuldbekentenissen van een ganse reeks politici die hem in 1940 beledigd hadden maar die voor de regering onaanvaardbaar waren. En zo bleef het onder het regentschap van prins Karel totdat de CVP een meerderheid behaalde in 1949. Een “informatieve” volksraadpleging werd afgedwongen op 12 maart 1950. Een 18
meerderheid van 57% van de bevolking was voor het behoud van de koning, doch er waren grote regionale verschillen. De premier Gaston Eyskens vroeg de koning om af te treden, doch deze weigerde. Meer nog, hij kwam terug op 22 juli 1950! Onmiddellijk braken stakingen en onlusten uit. Het land stond op de rand van een burgeroorlog. Uiteindelijk trad Leopold af ten voordele van zijn zoon Boudewijn. Boudewijn Nog jong en onervaren stond Boudewijn in de jaren 50 zeer sterk onder invloed van zijn vader, die ook nog in Laken resideerde. De politici ondervonden daarvan hinder en eisten in 1959 het vertrek van Leopold uit Laken. Dat gebeurde maar na het huwelijk van Boudewijn in 1960. In de jaren 70 kwam er een nieuwe generatie politici. De koning onderhield goede relaties met enkele van hen, onder meer met Wilfried Martens. Er groeide een nieuwe opvatting over het koningschap, die meer overging naar een morele‐humanitaire rol. In 1990 bewerkte een rooms‐rode coalitie dat de abortus uit de strafwet genomen werd. Boudewijn wou die wet niet tekenen, ondanks het feit dat hij in een toespraak zijn mening mocht ventileren. Het werd de mini‐koningskwestie. Gedurende enkele dagen was de koning in de “morele onmogelijkheid” te regeren. Hij stierf onverwacht in 1993. Albert II Blijkbaar naar de wens van Boudewijn, volgt zijn broer Albert hem op. Albert werd de eerste koning van een federaal land. De nieuwe grondwet van 1994 beperkte de rol van de koning tot het federale. De federale regeling maakte dat de drie landsdelen naar verschillende politieke richtingen evolueerden. De Vlamingen eisten een nieuwe staatshervorming. Dit bracht grote moeilijkheden teweeg bij de regeringsvormingen in 2007 en vooral in 2010. De invloed van de koning werkte niet meer. Filip Men kan wel zeggen dat Filip grondig voorbereid is op zijn rol. Nu rijst de vraag naar de toekomstige rol van het staatshoofd, doch er is geen consensus daarover. In ieder geval werden de dotaties hervormd. Het is nu afwachten wat de verkiezingen van mei 2014 zullen brengen. Het was een uitgebreide voordracht, het ging immers om 180 jaar nationale politieke geschiedenis. Dank aan de spreker voor zijn uitgebreide kennis van de recente geschiedenis. J.B. 19
“Vroegtijdige zorgplanning” door Inne Leuris op 24 april Mevrouw Inne Leuris is klinisch psychologe bij de organisatie PHA, of Palliatieve Hulpverlening Antwerpen vzw. Het gaat hier om de aanpak van problemen die ons allemaal kunnen aanbelangen. Hopelijk gaat het momenteel goed met ons leven en gezondheid, maar er kan een kink in de kabel komen en zelfs een serieuze. Onder het motto “Ook de laatste reis plan je samen” wil PHA het publiek sensibiliseren om op voorhand plannen te maken in verband met ons levenseinde, want eigenaardig genoeg hebben de mensen heel wat plannen, behalve voor dit laatste. PHA wil de levenskwaliteit van palliatieve patiënten en hun omgeving optimaliseren voor die mensen die thuis willen blijven. PHA is zowel een netwerk als een equipe. Er zijn in gans Vlaanderen 15 zulke organisaties, dat is het netwerk. PHA staat in voor stad Antwerpen en wijde omgeving met een team van 16 personen en 40 – 50 vrijwilligers. De organisatie is permanent telefonisch bereikbaar. PHA doet huisbezoek, geeft advies bij pijn‐ en symptoombeleid, geeft psychosociale en emotionele ondersteuning ,legt een luisterend oor en geeft praktische en organisatorische hulp. PHA geeft geen huishoudhulp en zet de huisarts of andere zorgverstrekkers niet buitenspel, integendeel. Het onderwerp van deze voorstelling is dus: vroegtijdige zorgverlening. Vroegtijdig, dat is vóór het nodig is. Zorgverlening is alle hulp en behandelingen die je kan krijgen als je zwaar ziek wordt en je wil niet meer kan uiten. Zowel ziekteverloop als de zorg daar rond kennen een “parkoers” dat voor elke ziekte anders is. Aan het begin staat de curatieve therapie en wordt bij gemis aan effect opgevolgd door de palliatieve therapie om tenslotte te eindigen in de palliatieve zorg. Deze wordt gedefinieerd als: Palliatieve zorg is een benadering die de kwaliteit van het leven verbetert van patiënten en hun naasten die te maken hebben met een levensbedreigende aandoening, door het voorkomen en verlichten van lijden, door middel van vroegtijdige signalering en zorgvuldige beoordeling en behandeling van pijn en andere problemen van lichamelijke, psychosociale en spirituele aard (WHO 2002). Het is uiteraard moeilijk te bepalen wanneer een zorgfase eindigt en de ander begint. Bij het levenseinde kunnen er drie medische opties bestaan: ‐ actieve levensverlengende actie ‐ palliatief handelen en symptoomcontrole ‐ actieve levensbeëindiging Een medische handeling kan gestaakt worden wanneer het niet meer zinvol of doeltreffend is, maar ook op uitdrukkelijk schriftelijk verzoek van de patiënt. Sinds de Wet van 2002 is er informatieplicht voor de arts en informatierecht voor de patiënt. De patiënt heeft het recht te weten hoe zijn gezondheidstoestand is of eventueel het niet te willen weten. De patiënt mag beroep doen op een vertrouwenspersoon, die meestal een familielid of de partner is. Anders is het met de wettelijke vertegenwoordiger. Die persoon treedt op wanneer de patiënt niet meer wilsbekwaam is. 20
Ook die persoon kan men op voorhand schriftelijk aanduiden, zo niet voorziet de Wet voor het aanduiden ervan in een cascadesysteem: partner ˃ meerderjarige kinderen ˃ broers of zussen ˃ arts samen met een team. Al de mogelijke wilsverklaringen kunnen geschreven worden in een document, een drieluik, waarin plaats voorzien is voor: Ó Het aanduiden van een vertegenwoordiger in het geval men zelf niet meer kan beslissen. Ó Een negatieve wilsverklaring in verband met mogelijke gezondheidszorg, dwz alle behandelingen of ingrepen die men niet meer wil ondergaan. Ó Een positieve wilsverklaring inzake euthanasie in geval van onomkeerbaar coma. Die verklaring moet getekend worden door twee getuigen (waarvan een geen erfgenaam) en is vijf jaar geldig. Ó Wensen en regelingen in verband met de uitvaart. Het is niet nodig deze wilsbeschikking te registreren in de gemeente, doch het is wel wenselijk dat er verschillende exemplaren bestaan op plaatsen of bij personen die betrokken zijn. De actieve euthanasie is nog iets anders. Daar gaat het om een geschreven en mondelinge verklaring van de patiënt op eigen initiatief. Er zijn voorwaarden opdat de arts op dat verzoek kan ingaan: men moet meerderjarig zijn (nu recentelijk gewijzigd n.v.d.r.), wilsbekwaam en het moet gaan om ondraaglijk lijden (fysisch of psychisch). De arts moet gesprekken voeren met de patiënt en het advies van een tweede arts inwinnen. In het geval van een niet‐terminale toestand, moet een wachttijd van een maand gerespecteerd worden en het advies van een derde arts ingewonnen. Tenslotte is er nog de Palliatieve sedatie: de toediening van sedativa in doseringen en combinaties die vereist zijn om het bewustzijn van een terminaal patiënt zoveel te verlagen als nodig om een of meer refractaire symptomen op adequate wijze te controleren. In tegenstelling tot de euthanasie is deze ingreep omkeerbaar en kent verder geen wettelijke procedure, het doel is immers niet om te doden. Dit was, in tegenstelling met onze klassieke voordrachten, een nuttige infovergadering, met dank aan de spreekster. J.B. Hoe contact opnemen ? PHA Federatie Palliatieve Zorg Vlaanderen www.delaatstereis.be www.pha.be tel. 03 265 25 31 tel.02 255 30 46 Edegemsesteenweg, 100 bus 2 Toekomstlaan 36 2610 Wilrijk 1800 Vilvoorde ( hier kan het document over de wilsbeschikking gedownload worden ) 21
“Historische figuren en hun ziektebeeld” door Dr. Frank Goes Sr. op 22 mei 2014 Dr. F. Goes is een bekende oogarts, oprichter van het Goes Oogcentrum sinds 1965. Hij verrichte ook baanbrekend werk onder meer in de laser oogchirurgie en de lensimplantatie bij cataractbehandeling. Meer recentelijk heeft hij ook opzoekingen gedaan naar het oog in historisch perspectief. Deze voordracht is een deeltje van de studie die ook verschenen is in een lijvig boekwerk “The eye in history”. Het oog is ons belangrijkste zintuig. Het licht bereikt ons immers 1000000 x sneller dan het geluid en 2/3 van wat wij in onze hersenen opslaan is afhankelijk van wat wij zien. Volgt dan een korte anatomische beschrijving en de bespreking van de klassieke refractieafwijkingen: Emmetropie of de juiste verhoudingen Hyperopie of verziendheid: de oogbol is wat te kort zodat de gefocuste lichtstralen achter het netvlies samenvallen. Men ziet slecht van ver als van dichtbij. Astigmatisme : de kromming van het hoornvlies is niet regelmatig zodat de stralenbundels niet in elke optische as samenvallen. Er is slecht zicht van ver en van nabij. Myopie of bijziendheid: de oogbol is wat te groot zodat de lichtstralen samenvallen vóór het netvlies. Is de meest voorkomende afwijking. Men ziet onscherp op afstand maar dichtbij wel goed. Dus lezen gaat goed, soms zelfs tot op gevorderde leeftijd. Een historisch voorbeeld van myopie is het geslacht van de Medici in Firenze (1400 tot 1747). Een machtige en superrijke familie. 'Their only beauty was the astonishing beauty of their eyes' werd eens gezegd. Zij hadden grote bolle ogen welke duidelijk te zien zijn op geschilderde portretten van enkele leden. Zij waren dus myoop, en dat is duidelijk te zien op een portret van Paus Leo X (Giovanni de Medici) die een loep in de hand houdt. De eerste leesbrillen dateren van 1305, en de brillen voor bijziendheid ontstonden in de 15°E. Kijk maar naar het schilderij van Jan van Eyck uit 1436 met kanunnik Van der Paele die een bril in de hand houdt. Vervolgens overloopt de spreker musici, entertainers, wetenschappers, politieke figuren of andere bijzondere personaliteiten die in hun leven een specifiek oogprobleem gehad hebben. Onder de musici vinden we J.S. Bach (1685 – 1750). Hij was licht myoop. Aan het eind van zijn leven in 1750 kreeg hij cataract waardoor zijn zicht sterk verminderde. In die tijd stelde dat een groot probleem. Reeds in de oudheid kende men de interventie om met een naald de troebele lens weg te duwen in het oog! Pijnlijk en met veel complicaties. Veel later in 1745 ontwikkelde Daviel een techniek om de troebele lens weg te nemen (evenwel zonder verdoving en pupildilatatie!). 22
Nu was er in die dagen een rondreizende 'oogchirurg', John Taylor die ook een techniek toepaste in cataractchirurgie. Hij behandelde Bach, zonder resultaat. Hij behandelde enkel linkerogen want hij was rechtshandig, en na een ingreep was hij snel terug verdwenen. Zo ook verliep het met G.F. Händel (1685 – 1759) in Londen. Diezelfde Taylor opereerde ook de componist in 1758 zonder resultaat. De oogafwijkingen van de kunstschilders zijn soms goed te volgen in de evolutie van hun stijl. Claude Monet (1840 – 1926), de trouwste vertegenwoordiger van het impressionisme laat een evolutie zien in zijn werken. Aanvankelijk kleurrijk en gedetailleerd verschuift het kleurenpallet naar bruingeel. Begin 1908 kreeg hij cataract. Uiteindelijk werd hij geopereerd in 1923 en dank zij goede brillen kon hij terug beter zien, wat dan weer te zien was in zijn laatste werken. Vincent Van Gogh (1853 – 1890) was manisch depressief en kreeg daarvoor digitalis. De verschuiving in zijn werk naar geel zou echter een gewild stijleffect zijn. El Greco (Domenikos Theotokopoulos 1541 – 1614) is gekend om zijn langgerekte figuren. Daar dit niet in al zijn werken zo is zou dit een gewild stijleffect zijn en niet te wijten aan een oogafwijking. Amadeo Modigliani (1884 – 1920) gebruikte ook zo een stijl. Van Rembrandt (Rembrandt Harmenszoon van Rijn 1606 – 1669) zien we twee portretten: een van Saskia uit 1633 en een zelfportret uit 1669. Het tweede is minder duidelijk. Was er wat met zijn ogen aan de hand? Edvard Munch (1863 – 1944), Noors expressionist, had rond 1930 een bloedklonter in een oog. Dat bracht hij in enkele tekeningen in beeld. Eerst zien we nagenoeg een ganse zwarte vlek. In een ander zelfportret is de zwarte vlek al verminderd tot de helft van het beeld. Albrecht Durer (1471 – 1528) tekende of schilderde veel zelfportretten. In enkele daarvan is strabisme te zien. In andere dan weer niet. Veel dichter bij ons zijn de entertainers. Andrea Bocelli, Ray Charles Robinson, Stevie Wonder, Jose Montserrate Feliciano Garcia en Sammy Davis Jr. Deze laatste verloor zijn linker oog na een auto‐ongeval. De anderen waren van kindsbeen af blind door congenitaal glaucoom. Dan zijn er nog de politieke figuren. In de Oudheid, de Middeleeuwen en ook nog in de Nieuwe Tijd was het niet ongewoon dat koningen en andere leiders streden in de voorste gelederen bij de gevechten en oorlogen die hun naam gemaakt hebben. Daarbij vielen er ongelukken en onder meer ook het verlies van een oog. Dat was het lot van Philippus II van Macedonië (382 – 336 v.C.) en ook Horatio Nelson, Britse vlootaanvoerder, die zijn rechter oog verloor in 1794 in Corsica. Koning Gustav Adolf II van Zweden (1594 ‐ 1633) was bijziend. Dat verhinderde hem niet te verschijnen op het slagveld, zo ook in de slag van Lützen tijdens de dertigjarige oorlog 23
in Duitsland. Door kruitdampen gehinderd en mede ook door zijn bijziendheid was hij de vijand te dicht genaderd. Het was zijn laatste gevecht. Heel opmerkelijk is het feit dat de 'Groten der aarde' hun oogafwijking niet wilden tonen in publiek en zeker niet op portretten. Het dragen van een bril was absoluut not done. Een voorbeeld daarvan is Napoleon Bonaparte (1769 – 1821). Hij beleefde een bliksemcarrière: generaal op 24 jaar, consul en later keizer van Frankrijk. Hij had nochtans drie complexen: klein van gestalte (mat hij nu 157 of 167,5 cm?), sprak slecht frans gezien zijn Corsicaanse afkomst en hij was bijziend (‐ 4,5 Dptr). Dat laatste werd nooit publiek getoond. Op het slagveld gebruikte hij de verrekijker. In het theater, in de loge gebruikte hij, goed verdoken, een lorgnette. In vroegere eeuwen werden blinden aan hun lot overgelaten en soms ook belachelijk gemaakt. Hierin bracht Valentin Haüy (1745 – 1822) verandering in door als eerste een school voor jonge blinden op te richten. Men gebruikte toen een reliëfschrift met twaalf punten. In 1819 kwam Louis Braille (1809 – 1852) ook naar die school. Hij had blindheid opgelopen in zijn prille kinderjaren. Later in 1829 ontwikkelde hij een vereenvoudigd schrift met zes punten dat met één hand kan gelezen worden en tot op heden stand gehouden heeft. De voortreffelijke voordracht bevatte nog veel andere feiten, doch in dit verslag beperkten we ons tot de meest markante figuren. De voordracht was zeer goed gedocumenteerd en was bij momenten zelfs een lesje in wereldgeschiedenis. J.B. 24
Bezoek aan de Jain Tempel op 3 april 2014 Met 22 stonden we die avond voor de Jain‐tempel stralend wit. Je ziet onmiddellijk dat er in de diamant nog heel veel geld zit. Exotisch hout en Tai Mahal marmer, uit Indië speciaal naar hier geïmporteerd. Samen met de beeldhouwers. Die van ons hebben die kunst blijkbaar verleerd.. Men heeft eraan gewerkt van 1996 tot 2010. Het is echt de moeite om heel dat kunstig bouwwerk te zien. De dames met menstruatie mogen er echter niet in. In onze groep was controle overbodig, dat had geen enkele zin. Onze schoenen en tassen moesten we in kastjes zetten. We zouden wel eens een spin onder onze zolen kunnen pletten. Ook leer en zijde is in principe niet toegelaten. Maar, Marcel, in ons landje wordt wel iets meer flexibiliteit gelaten. Respect dus voor elk leven en geen geweld: dat is van het grootste belang. En geen onderscheid tussen geslacht, stand of rang. De ziel is onsterfelijk en kan in elk levend wezen huizen En wel 100 keer van lichaam verhuizen. Niet op het gras gaan: je zou een pier kunnen dood trappen. En een mondlapje is wel nuttig om geen vliegje binnen te happen. Daarom zijn het vegetariërs en vinden we er ook geen slagers, boeren of soldaten. Alleen diamantairs die het vuile werk aan anderen laten. Eerst bezoek aan de bezinningsruimte: geen beelden, geen relieken. Alleen de vloer was opgesmukt met schitterende mozaïeken. De ruimte dient ook als feestzaal na de vasten. Een week op water alleen. Het zijn toch rare kwasten. Dan naar de eigenlijke rijk gesculpteerde tempel. Er liep daar nog iemand met een kwispel rond warempel Blijkbaar om alle vuiltjes weg te bannen Om zich alleen te kunnen concentreren op positieve plannen. Zij hebben geen goden, alleen jina’s als voorbeelden om heilig te leven. In deze tempel wordt nummer 24 vereerd. Die is al 2500 jaar verheven. Hij leert ons dat ons lot volledig ligt in eigen handen. En wij moeten er maar voor zorgen dat onze ziel niet in het aardse zal verzanden. Zo kan ze terugkomen in een of meerdere levens, hopelijk beter dan vandaag. De heerlijkheid zo bereiken: dat gaat soms oneindig traag. Geweldloosheid en respect voor het leven dat zijn hun voornaamste vakken. Tenminste als Raoul ons niet meer opschrikt met door zijn stoel te zakken. Cyriel De Herdt 25
Uitstap naar Nord ‐ Pas de Calais en Louvre‐Lens 29 april‐ 1 mei 2014 Het departement van Nord ‐ Pas de Calais of Artois, dat klinkt wel niet zo hip. Maar de Grote Oorlog en Louvre‐Lens, dat was eigenlijk het programma van deze trip. 37 vrienden en vriendinnen, is dat niet goed? Het begon in Deerlijk met een koffiestop, dat is zoals het moet. Roubaix verraste ons met een art déco zwembad, La Piscine,een echte “musée”, De moeite waard voor een stop: niet zo bekend maar het viel echt wel mee. Louvre‐Lens, een goed overzicht van kunst en cultuur, is zeker bij iedereen blijven hangen. Maar goed dat de oude steenkoolmijnen door dit prachtig initiatief zijn vervangen. Lille hebben we leren kennen als een grote maar echt aangename stad. De beurs, een ruïne van een watermolen, de kathedraal, het oude hospitaal, voor iedereen wat. Myriam, onze gids, leerde ons dat de stad zich rond de Deule als “sa virgule” heeft uitgebreid. Ook langs de vesting van Vauban, alias Sébastien Le Prêtre, heeft zij ons geleid. Vimy, indrukwekkend Canadese monument, prachtig in de avondzon. Maar ook zijn er tal van ondergrondse gangen,waar in april 1917 een groot offensief begon. We brachten ook een bezoek aan de kraters op het slagveld. In deze omgeving werden 66.000 Canadese slachtoffers geteld. Ook het Duitse kerkhof deed ons stil zijn met 49.000 soldaten Die hier in de omgeving hun leven hebben gelaten. Zo waren we wat laat voor Notre Dame de Lorette Waar in de periode 1914‐1915 de Fransen de Duitsers trachtten te ontzetten. Arras, fantastisch met al die Vlaamse stijl gebouwen en onderaardse grotten en gangen Die waren zo lang en eng dat sommigen onder ons snel naar de uitgang gingen verlangen. Een gids wist ons deskundig in de doolhof van de carrières Wellington rond te leiden. Ook hier dienden dezelfde grotten om een grote aanval voor te bereiden. Sint Vaast, een Vlaming natuurlijk, heeft hier ook een abdij gesticht En voor het onderwijs en de gezondheid van het volk prachtig werk verricht. De grote en de kleine markt, het geboortehuis van Robespierre en het belfort. En de “Assiette au boeuf “, om nog eens terug te komen. Het bezoek was weer te kort. 26
En natuurlijk waren Suzanne en Jean weer eens de eersten in de kwis. Geen champagne maar een boek over Louvre‐Lens als prijs, dat is toch ook niet mis. Het was weer eens een aangename en leerzame tocht. Voor heel onze vriendenkring, jong en oud, uitgezocht en zo goed als uitverkocht. Cyriel De Herdt « Qui n’aime pas les huîtres, ni les asperges, ni le bon vin, n’a pas d’âme et pas d’estomac » Saki
27
Verantwoordelijke uitgever: Marcel Pieters Lange Leemstraat 128 2018 Antwerpen 28

Download Report