Vragen over ontslag burgemeesters

REGIO 27
EINDHOVENS DAGBLAD WOENSDAG 17 SEPTEMBER 2014
5
vragen over
ontslag
burgemeesters
De gemeenteraad van Laarbeek
zegde vorige week het vertrouwen in burgemeester Ubachs op.
Hoe gaat het politiek en wettelijk gezien verder?
door Petra Bies
e-mail: [email protected]
1
Hoe is de rolverdeling bij de ontslagprocedure van een burgemeester?
Formeel is het de koning die een
burgemeester ontslag verleent
op voordracht van de minister
van Binnenlandse Zaken, maar
in feite is het vooral de gemeenteraad die bepaalt. „Als de gemeenteraad het vertrouwen opzegt, ben je als burgemeester eigenlijk gezien”, zegt Arno Korsten. Hij is honorair hoogleraar
bestuurskunde aan de Universiteit Maastricht, en deed onderzoek naar het vertrek van burgemeesters.
In Laarbeek zegde een meerderheid van de raad donderdag tijdens een besloten raadsvergadering het vertrouwen in de burgemeester op. Wettelijk gezien is
nu een bezinningsperiode van
minimaal twee weken ingegaan.
„In deze periode kan de commissaris van de koning (CdK) kijken
of het vertrouwen weer hersteld
kan worden”, aldus Ruud van
Bennekom, directeur van het Nederlands Genootschap van Burgemeesters. Mocht de gemeenteraad toch willen doorzetten, dan
moet in een openbare raadsvergadering besloten worden tot een
aanbeveling tot ontslag. Die gaat
met een zienswijze van de CdK
naar de minister.
“
Als de raad het
vertrouwen
opzegt, ben je als
burgemeester
eigenlijk gezien.”
honorair hoogleraar Korsten
2
Kan de minister afwijken van
die aanbeveling van de raad?
„Dat zou in principe kunnen als
de minister vindt dat het om een
bagatel - een futiliteit - gaat.
Maar de mogelijkheden daartoe
zijn zeer beperkt”, zegt Van Bennekom.
Overigens krijgen burgemeesters bijna altijd eervol ontslag.
Oneervol ontslag komt alleen
voor als een burgemeester strafrechtelijk veroordeeld is voor
een misdrijf.
Een burgemeester kan het in die
zin bestuurlijk gezien dus heel
bont maken. Dat bleek bijvoorbeeld in Schiedam waar burgemeester Verver in 2011 met eervol ontslag ging. De gemeenteraad wilde dat om laten zetten
in oneervol ontslag toen uit integriteitsonderzoek bleek dat Verver zich schuldig had gemaakt
aan belangenverstrengeling en
machtsmisbruik. Het ministerie
wees het verzoek van de gemeenteraad echter af.
vrijwillig voor hun ambtsketen
aan de wilgen te hangen. „Rob
Bats in Haren zag bijvoorbeeld al
een motie aankomen”, zegt Korsten over de burgemeester die er
na de Project-X-rellen in zijn gemeente zelf voor koos terug te
treden. Saskia Bolten, burgemeester van Steenbergen, deed er wat
langer over om tot dat besluit te
komen, maar hield in 2013 na
een periode van gedwongen verlof ook de eer aan zichzelf.
Soms echter weigert een burgemeester op te stappen en geeft
uiteindelijk het besluit van de
minister de doorslag. Dat gebeurde bijvoorbeeld in 2008 in Dinkelland met burgemeester Willeme.
5
Wat betekent ontslag voor de
politieke carrière van een burgemeester?
Een gestruikelde burgemeester
is niet per definitie politiek uitgerangeerd, al ligt het volgens Korsten wel aan de aard van de affaire die een burgemeester de kop
kostte. „Kwesties op het gebied
van integriteit kunnen een herstart verhinderen of heel moeilijk
maken.” Hij schat in dat zeker de
helft tot driekwart van de gevallen burgemeesters geen nieuwe
plek vindt. „Dat geldt bijvoorbeeld voor mevrouw Verver van
Schiedam.”
Maar er zijn dus ook burgemeesters die elders wel degelijk weer
een ambtsketen omgehangen
krijgen. „Om te beginnen vaak
als waarnemer”, aldus Korsten.
„Dat is een mooie manier om te
herstellen. Net als een voetballer
die een tweede kans krijgt.” Dat
geldt bijvoorbeeld voor Ruud
Vreeman die in 2010 in Tilburg
vertrok nadat hij in opspraak
was geraakt rond de overschrijding van het bouwbudget van
het MIDI-theater. Nu is hij interim-burgemeester in Groningen.
En Rob Bats uit Haren kon al
snel tijdelijk aan de slag als burgemeester van Terschelling.
3
Heeft een ontslagen burgemeester altijd recht op wachtgeld?
Ja. Alleen strafrechtelijke vervolging kan een kink in de kabel
vormen, maar verder is de reden
van ontslag niet relevant. „Het
wachtgeld loopt net zolang als
de bestuurder in functie is geweest, met een maximum van
drie jaar en twee maanden”, aldus Van Bennekom. De hoogste
uitkering bedraagt het eerste jaar
tachtig procent, daarna zeventig
procent van het laatstgenoten salaris. Bij ontslag in kwesties als
in Laarbeek betaalt de gemeente
het wachtgeld.
4
Hoe vaak komt het voor dat
een burgemeester wordt ontsla-
gen?
Uit onderzoek van honorair
hoogleraar Korsten blijkt dat er
sinds 2000 zo’n tachtig burgemeesters gestruikeld zijn. Ze werden gedwongen te vertrekken of
kozen er onder politieke druk
“
De mogelijkheden
om af te wijken
van aanbeveling
van de raad zijn
zeer beperkt.”
“
Burgemeestersgenootschap
Kwesties op het
gebied van
integriteit kunnen
een herstart
verhinderen.”
Honorair hoogleraar Korsten
HENRI VERWIJMEREN
[email protected]
Lekker
I
k sta bij de kraan en wil
het wel eens weten: hoe
lekker is het product van
Brabant Water nou eigenlijk. Bijna dagelijks passeer ik
bij Eindhoven een installatie
van dat bedrijf. Een groot
bord verkondigt daar snoevend: ‘Ook hier wordt gewerkt aan het lekkerste drinkwater’.
Maar wat betekent dat? Zijn
ze nog aan het uitzoeken hoe
je het lekkerste water produceert? Of wordt dat al dagelijks ons leidingnet ingepompt? En hoe weten ze dat
het nergens anders zo goed is
als hier?
Tijd voor een testje dus. Alsof
het een eerste kennismaking
betreft, zo proef ik van een
vers getapt bekertje van de
trots van Brabant Water. Ik
drink met kleine teugen en
houd het vocht telkens even
op de tong, op zoek naar de
smaak. Maar het smaakt nergens naar. Ja, naar water. Saai
leidingwater. Meer kan ik er
niet van maken. Mijn vrouw
vindt dat raar. Het Brabantse
water bevalt haar juist goed.
Want weet ik dan niet meer
dat er in Spanje chloor in leek
te zitten?
Natuurlijk, ik sla ook wel
eens een paar glazen na elkaar achterover en denk dan:
lekker. In de zin van: dat het
de dorst lekker lest. Maar smakelijk? Drie glazen is al te
veel.
Dat heb ik ook met bier: het
eerste glaasje (pardon, flesje
heet dat tegenwoordig) is
best te genieten, het tweede
ook nog wel, maar wat men
mij daarna ongevraagd toestopt laat ik staan. Als gemeentepils met een naar smaakje.
Het enige lekkere water
dronk ik ooit in de Alpen. Dat
was duidelijk heel andere
koek, veel beter ook dan al dat
neutrale flessenwater, zelfs
als dat ‘als beste is getest’. Die
laatste nieuwerwetse claim
vind ík dan weer raar: want
waarom zou je alleen het beste testen?
䡵 foto Peter Schols
beeldbewerking Elisée van Heukelom
voor bevrijdingsdefilé
doen. De pakweg vijftien voertuigen op de Begijnenhof nemen
niet deel aan de laatste etappe van
de fakkelestafette die om 18.00
uur in Borkel en Schaft start.
Volgens Van Ballegooijen wordt
dat inhoudelijk ook een interessante optocht. „Vorig jaar reden
we met 42 voertuigen mee, dit
jaar vanwege het zeventigjarige jubileum met 87. Daar zit van alles
bij: twee amfibievoertuigen, twee
Programma
Begijnenhof: 12.00-21.00 uur Static
Show WOII voertuigen. Muziekgebouw 12.30 uur: Bevrijdingsconcert.
Borkel en Schaft 18.00 uur vertrek
fakkelestafette. 18 Septemberplein:
19.35 uur opstellen fakkeldéfilé. Stadhuisplein: 18.45 uur carillonmuziek;
19.05 uur muzikaal voorprogramma
met taptoe-optredens van Massed
Pipes and Drums en The band of libe-
ration; 19.45 uur optreden Eindhovense gildes; 20.00 uur stoet en fakkeloptocht ; 20.45 uur ceremonie fakkeldéfilé; 21.00 uur aansteken fakkel, tevens startsein voor de Lichtjesroute
2014; 21.30 uur voorproefje 10e
Ameezing Eindhoven; 22.00 uur optreden van zangeres Do. Stadhuis:
vanaf 21.30 uur: ontvangst genodigden door gemeente.
half-tracks, brandweerwagen,
kraanwagen, noem maar op.”
De studenten die de fakkel dragen, mogen tussen Borkel en
Schaft en het 18 Septemberplein
voorop. Daar verhuist de fakkel
naar de staart van het defilé.
Daaraan doen dit jaar circa 2.700
mensen mee. Regio Scouting
Eindhoven spant de kroon met
1.250 deelnemers. Andere deelnemende groepen zijn onder andere: Eindhovense gilden en muziekgezelschappen, Wheels, diverse
groepen re-enactors, groepen militairen, estafettelopers en wielrenners, jeugddelegaties, naoorlogse
veteranenverenigingen, vredesgroepen en oud-stoottroepers
(Prinses Irenebrigade).
䡵 Met
gepaste trots showt de club Wheels morgen een GMC American Red
Cross Clubmobile. foto archief Wheels

Download Report