Presentatie keten-aanpak - Steunpunt Algemeen Welzijnswerk

Dialoogmoment
-
Ketenaanpak
CO3 Antwerpen
Korte keten Mechelen
LINK Limburg
Verloop presentatie
•  Wat is een ketenaanpak (15 min.) ?
•  Hoe vertaalt de ketenaanpak zich in (15 min.):
–  Antwerpen
–  Mechelen
–  Limburg
•  Wat betekent dit voor de organisaties en cliënten (15
min.) ?
–  Politie&parket
–  VK
–  CAW
•  Conclusie (5 min.)
•  Onderzoek CO3 (10 min.)
Ketenaanpak
‘intrafamiliaal geweld’ in Stad Antwerpen •  5.000 > geschat aantal jaarlijkse incidenten
•  Verdeling capaciteit:
– 
– 
48 verschillende organisaties bij 45 casussen
6 verschillende organisaties per casus
•  Geen regie en afstemming:
– 
– 
Gemiddelde doorlooptijd casuïstiek: 13,9 maanden (10
maanden intakes)
Bij 9% van de in totaal 45 onderzochte casussen is er regie
op de uitvoering van casuïstiek
6
Gedeelde nood
Multidisciplinaire
inzet voor één
gezinssysteem
Voor wie keten
Veel problemen
Veel diensten
Doelgroep
Gezinnen gekenmerkt door:
-  Complexe situatie die vraagt om gecombineerde
aanpak
-  Meervoudige problematiek (min. 3 leefdomeinen)
-  Onveilige situatie voor slachtoffer en/of kinderen
-  Moeizame opstart hulpverlening, strafrechtelijke en/
of bestuurlijke maatregelen
Keten
In een keten of
geïntegreerde aanpak
werken organisaties
samen om een
gezamenlijk resultaat te
bereiken.
Doel
Stoppen van geweld,
voorkomen van herhaling en
het vergroten van de beschermende
factoren in cliëntsystemen
in arrondissement Antwerpen
Netwerkmodel
Zorg
Justitie
Bestuur/
OCMW
Politie
Justitie
Zorg
Bestuur
Politie
Proces-keten
Justitie
Zorg
Onthaal
Informatie
> Dossier
Bestuur
Weging /
Plan Aanpak
casusregie
Uitvoering
Evaluatie
Politie
keten Intrafamiliaal Geweld Doel: stoppen van geweld, voorkomen van herhaling en verhogen
beschermende factoren in cliëntsysteem
Stuurgroep
Ketenregieteam
(besturing)
Onthaal & Intake Dossier-­‐ vorming Ac)viteiten: Ac)viteiten: • Intake • Risicotaxa)e • Crisis-­‐
interven)e • Ronde tafel • Informa)e Weging Ketenpartners
(uitvoering)
Casusregie Uitvoering Evalua6e Ac)viteiten: Ac)viteiten: Ac)viteiten: Ac)viteiten: • Mul)-­‐ disciplinair overleg • Screening • Plan van aanpak • Plan van aanpak invullen met partners en cliënten • uitvoeren • Coördineren • Opvolgen • Bijsturen • Nazorg • Casus • Beleid • Onderzoek 3 sectoren organiseren zich rondom cliënt :
1) 
2) 
3) 
bestuur: Stad en Provincie
politie en justitie
hulpverlenings- en zorgsector
CO3-team
Stad Antwerpen
CAW
Provincie
VOEM
Parket
De Stobbe
OCMW
VK
Lokale Politie
CGG VAGGA
Justitiehuis
Agentschap Jongerenwelzijn
(Vereniging voor Ontwikkeling en Emancipatie van
Moslims)
(centrum gezinszorg)
(Vertrouwenscentrum Kindermishandeling)
CO3-team
Pilootproject CO3: keten Intrafamiliaal Geweld -­‐ terugblik 2012 -­‐ 2013 Algemeen: samenwerkingsverklaring, deontologische code, draaiboek, digiL Signalerende diensten Onthaal & Intake Ac)viteit: Selec)eve , brede instroom Resultaat: 163 aanmeldingen 932 cliënten 34%parket 21% poli)e 18% CAW Partnergeweld (40%) Doelgroep bereikt Financiën, woonst: +/-­‐ Psychisch welzijn Aandacht: Cliënt informeren & betrekken CO3 Dossier vorming Ac)viteiten: •  Wekelijks infotafel Resultaat •  betere informa)e •  158 dossiers •  30% Parket •  26% poli)e •  19% CAW •  17% jus))ehuis Weging Casus regie
+ partners
Ac)viteiten: • Weegploeg Resultaat 119 plan aanpak screening: 6 risicofactoren (agressie, rela)onele problemen, financiën, werk, Geestelijke gezondheid) Aandacht: •  Kwaliteit boven snelheid 3 beschermende factoren (bespreekbaarheid, hulp aanwezig, verandering) Ac)e •  Veiligheid cliënten •  Informeren & instemmen Aandacht: Capaciteit 5 à 6 dossiers/ weegploeg > 100 – 120 dossiers/
jaar Ac)viteiten: •  Toewijzing op weegploeg Resultaat: •  116 casussen •  34% CAW •  16% jus))ehuis •  15% soc.dienst jeugdrechtbank •  8% OCMW* Aandacht: •  Capaciteit (jus))ehuis, gezinscoaches Uitvoering Ac)viteiten: •  Wekelijkse opvolgingstafel Resultaat: •  Plan van aanpak: •  25% psychisch func)oneren •  20% opvoeding •  19% sociaal func)oneren Aandacht •  Par)cipa)e cliënt: training EKC Evalua6e Ac)viteiten: Onderzoek Borgingsplan Draaiboek Resultaat •  17 afgerond •  18 afgesloten Aandacht: •  Moreel oordelen •  Family Jus)ce Center •  DigiL Versie: 24-­‐01-­‐2014 ketenmodel “op maat van Mechelen”
noden, accenten, mogelijkheden
op basis van samenwerkingsprotocol
Typisch voor de Korte Keten ?
•  Doelgroep
•  Ketenplaat
•  Concrete werking
Doelgroep
“Gezinnen met kinderen die een
escalerende problematiek van
(intrafamiliaal) geweld kennen, waarbij de
veiligheid van de gezinsleden (en de
kinderen in het bijzonder) in het gedrang is “
Concrete werking
•  Kernpartners: VK, CAW, politie, parket,
justitiehuis, provincie, (OCMW)
•  Partners op afroep:
CBJ (nu OCJ), PSD gevangenis, SD
jeugdrechtbank, leerproject agressie,
Suggnomè, CKG, crisisteam -18, …
•  Ronde Tafel: tweewekelijks
nieuwe aanmelding + opvolging (20 dossiers/jaar)
Limburgse Intrafamiliaal Geweld Keten (LINK)
•  Inhoudelijk gelijklopend met CO3
doelstellingen, doelgroep, ketenplaat,
instrumenten (o.a. RSI), …
Limburgse Intrafamiliaal Geweld Keten (LINK)
•  Vertaald naar de specifiek Limburgse
context
•  complementariteit met IFG-doorverwijsroute
(2-sporenbeleid)
•  complementariteit & subsidiariteit t.o.v. andere
casusoverleggen
•  afvaardiging
•  capaciteit & intensiteit -> groeipad
Limburgse Intrafamiliaal Geweld Keten (LINK)
Complementariteit met IFG-doorverwijsroute
Limburgse Intrafamiliaal Geweld Keten (LINK)
•  Complementariteit & subsidiariteit
t.o.v. andere casusoverleggen
Limburgse Intrafamiliaal Geweld Keten (LINK)
•  Afvaardiging
Limburgse Intrafamiliaal Geweld Keten (LINK)
•  Capaciteit & intensiteit -> groeipad
• 
Pilootfase t/m december 2014:
• 
• 
• 
• 
• 
3 dagdelen per 2 weken
+/- 20 dossiers op 6 maanden
vaste vergadering per 2 weken
LINK-map in ICT-omgeving provinciebestuur
Ambitie 2015-2017:
• 
• 
• 
X dagdelen per week
+/- 75 dossiers per jaar
onder 1 dak
• 
ICT-systeem
Limburgse Intrafamiliaal Geweld Keten (LINK)
•  Ondertekening convenant op 26 maart,
in aanwezigheid minister Vandeurzen
Impact op
Taak openbaar ministerie
=
opsporen en vervolgen van misdrijven
Verzamelen informatie door : strafrechtelijk onderzoek door de politie, nazicht
antecedenten pleger en slachtoffer, en eventuele gerechtelijke maatregelen
( deskundigenonderzoek, analyse bewijsmateriaal..)
Vervolging in de meest brede zin van het woord, wat een scala aan mogelijkheden
omvat gaande van een schriftelijke waarschuwing, bemiddeling in strafzaken,
pretoriaanse probatie, tot rechtstreekse dagvaarding voor de correctionele rechtbank
preventief aspect : veiligheid verzekeren en herhaling van de feiten verhinderen
repressief aspect : door straf op te leggen pleger tot betere inzichten brengen
Specifiek karakter van misdrijven van intrafamiliaal geweld : zelden loutere uiting van
een strafrechtelijk opzet; vaak signaalfunctie voor andere onderliggende
problematieken
Innovatie door CO3
Tijdens opsporingsfase :
uitwisselen informatie met partnerorganisaties = aanvullen en
verfijnen eigen informatie om gerichter op te sporen en
preventieve maatregelen te nemen ( beter inschatten of
maatregelen zoals contactverbod of voorlopige hechtenis zich
opdringen, of kinderen al dan niet tijdelijk uit huis geplaatst
moeten worden… )
Tijdens de vervolgingsfase :
acties en interventies van de verschillende partnerorganisaties
op elkaar afstemmen en coördineren om gerichter en efficiënter
te vervolgen, door bredere inkijk op het cliëntsysteem
Impact op
VK Mechelen en Korte Keten
•  Jaarlijks worden bij het VK Mechelen meer dan 600 kinderen
aangemeld.
•  We bieden een advies/opvolging met als kenmerken:
–  Laagdrempelige, aanklampende, multidisciplinaire hulpverlening
–  Gericht aan alle betrokkenen in het cliëntsysteem
–  Met als doel de veiligheid en ontwikkelingskansen van de minderjarige(n) te
waarborgen
–  Meerdere diensten/betrokkenen werken samen in een duidelijk
samenwerkingsverband met oog voor alle levensdomeinen
•  Dit kan voldoende zijn, maar zeker niet voor alle situaties
Meerwaarde voor het VK
•  We ervaren knelpunten, tekort aan afstemming over de sectoren
heen, onduidelijkheid in ‘grijze zone’ dossiers en dossiers die
zowel een justitieel als hulpverlenend traject doorlopen.
•  Daarvoor is een sectoroverstijgende aanpak nodig met
hulpverlening, politie en parket.
•  De meerwaarde van de KK is samen te kunnen zoeken naar de
beste aanpak van een individuele situatie.
Meerwaarde voor de cliënt
•  Mishandelde, verwaarloosde, misbruikte baby’s/kinderen/
adolescenten spreken vaak niet over hun thuissituatie
•  Mishandelende, verwaarlozende, misbruikende ouders/
opvoedingsfiguren/familieleden vragen zeer zelden hulp
•  Voor hulp en interventie is een kind in nood afhankelijk van
derden die:
–  Signalen opvangen, bespreekbaar maken en hulp organiseren
–  Personen uit de omgeving die politie verwittigen en justitiële opvolging
Ketenwerking
Dat kan door vanuit verschillende hoeken (hulpverlening, politie en
parket) een risico-analyse en plan van aanpak te maken en uit te
voeren. Dit plan moet kort op de bal spelen, vertrekken vanuit de
noden van de minderjarige en zo veel mogelijk gericht zijn op
respect voor beroepsgeheim en cliëntparticipatie.
Ketenwerking KAN dat bieden, dat leert de ervaring in Mechelen.
Wat nog meer nodig is: een duidelijk wettelijk kader en middelen
voor dergelijke samenwerkingsverbanden om kinderen in nood te
kunnen helpen.
Impact op
IMPACT op CAW
VASTSTELLINGEN vanuit de dagelijkse praktijk
•  IFG is een veel voorkomende en complexe
problematiek binnen hulpvragen aan CAW
•  In onze hulpverlening (preventief, curatief
•  tot gerechtelijk opgelegd) worden we
geconfronteerd met zeer complexe situaties
waarin de diensten vastlopen en waarin we
met de gevolgen geconfronteerd worden
•  Als CAW hebben we een maatschappelijke
verantwoordelijkheid op te nemen
IMPACT op CAW
VASTSTELLINGEN vanuit de ketensamenwerking
• 
• 
• 
Multidisciplinaire aanpak kan antwoorden
bieden
Afstemming/samenwerking is nodig en
wenselijk om antwoorden te kunnen bieden
en veiligheid te installeren
Expertisedeling is noodzakelijk om het
geweld een halt toe te roepen
IMPACT op CAW
MEERWAARDE van de ketensamenwerking
•  Het in beeld brengen van de
problematiek
•  Het samen op zoek gaan naar
handvaten / oplossingen
•  De gemeenschappelijke
verantwoordelijkheid in de uitvoering
IMPACT op CAW
MEERWAARDE van de ketensamenwerking:
•  Binnen de ketensamenwerking kunnen we
vanuit het CAW blijven inzetten rond het
hulpverleningsluik, we verliezen het zicht
niet
•  Het verhaal en de wensen van alle
betrokkenen binnen het cliëntsysteem komt
nóg meer centraal te staan door de
samenwerking met de partners
IMPACT op CAW
MEERWAARDE van de ketensamenwerking:
• 
• 
Investeren in de ketensamenwerking komt
de samenwerking over diensten heen
(binnen het CAW) maar ook met externen
(bijv. politie, justitie, andere
hulpverleningsdiensten,...) en onze cliënten
ten goede
Diensten leren elkaar beter kennen en gaan
ook in andere situaties nauwer
samenwerken & verwijzen naar elkaar
Hoogrisico & multi-problem =
organisatie- en domeinOVERSTIJGENDE ketenaanpak
• Zware en complexe casuïstiek
• Veel cliënten betrokken
HOOG
RISICO
• Veel diensten betrokken
• Behoefte aan overzicht
LAAG
RISICO
• Interventiemogelijkheden BUITEN
eigen dienst of domein (hulpverlening
ÉN politie ÉN justitie)
Laag risico & single problem =
organisatie- of domeinaanpak
• Enkelvoudige casuïstiek
• 1 of weinig cliënten betrokken
SINGLE
PROBLEM
MULTI
PROBLEM
• Relatief overzichtelijk
• Informatie delen beperkt noodzakelijk
Typen aanpak versus typen
casuïstiek
• Toestemming cliënt
• Beroepsgeheim zeer belangrijk voor
succesvolle interventies
• ‘Informed consent’ cliënt
• Hoogdringendheid (458bis) en
handelingsplicht zeer belangrijk voor
succesvolle interventies
• 1 of weinig diensten betrokken
• Interventiemogelijkheden BINNEN
eigen dienst of domein (hulpverlening
ÓF politie ÓF justitie)
• Informatie delen zeer noodzakelijk
(‘need-to-know’, niet ‘nice-to-know’)
Basisstramien
Ketenaanpak casuïstiek
•  De casuïstiek van de ketenaanpakken CO3
Antwerpen, LINK Limburg en Korte keten Mechelen
is:
•  Brede definitie van intrafamiliaal geweld
(partnergeweld, eergerelateerdgeweld,
kindermishandeling, etc.)
•  Cliëntsysteemgericht
•  Hoogrisico & multi-problem
•  Sectoroverstijgend: zorg + politie/justitie + bestuur
keten Intrafamiliaal Geweld Doel: stoppen van geweld, voorkomen van herhaling en verhogen
beschermende factoren in cliëntsysteem
Stuurgroep
Ketenregieteam
(besturing)
Onthaal & Intake Dossier-­‐ vorming Ac)viteiten: Ac)viteiten: • Intake • Risicotaxa)e • Crisis-­‐
interven)e • Ronde tafel • Informa)e Weging Ketenpartners
(uitvoering)
Casusregie Uitvoering Evalua6e Ac)viteiten: Ac)viteiten: Ac)viteiten: Ac)viteiten: • Mul)-­‐ disciplinair overleg • Screening • Plan van aanpak • Plan van aanpak invullen met partners en cliënten • uitvoeren • Coördineren • Opvolgen • Bijsturen • Nazorg • Casus • Beleid • Onderzoek Onderzoeksbevindingen:
effecten van de CO3-ketensamenwerking bij
intrafamiliaal geweld
Prof. dr. Ivo Aertsen & Elke Roevens
Opzet onderzoek
Evaluatie van de CO3-aanpak van IFG
2 aspecten:
- procesevaluatie
- productevaluatie
Effect van het CO3-samenwerkingsverband op
inhoudelijke eigenschappen van het IFG-dossier
Opzet onderzoek
Nagaan effectiviteit idealiter door:
- Voor- en nameting
- Experimentele en controlegroep
Experimentele groep:
Controlegroep:
60 dossiers opgevolgd door CO3
60 dossiers niet opgevolgd door CO3
enkel nameting
Opzet onderzoek
Effect van het CO3-samenwerkingsverband op
inhoudelijke eigenschappen van het IFG-dossier
(1) verloop intakes
(2) bereik van de cliënten
(3) continuïteit van begeleiding
(4) recidive
(5) evolutie levensdomeinen
Opzet onderzoek
Effect van het CO3-samenwerkingsverband op
inhoudelijke eigenschappen van het IFG-dossier
vragenlijsten
interviews
risicoscreenings
politionele gegevens
Resultaten
(1) Verloop van de intakes:
•  Meer kennis over voorgeschiedenis
•  Meer gerichte vervolgintakes
•  Minder vervolgintakes
(2) Bereik van de cliënten:
•  Meer getuigen in cliëntsysteem
•  Voor meer problemen aandacht
•  Voor meer problemen actie tot oplossing
Resultaten
(3) Continuïteit van de begeleiding:
•  Doorverwijzingen gerichter en persoonlijker
•  Meer doorverwijzingen
•  Vaker feedback, maar beperkt
•  Mogelijkheid tot ingrijpen op begeleidingsvacuüms
(4) Recidive:
•  Aanwijzingen lagere recidive tijdens de begeleiding
•  Recidive na afsluiting niet onderzocht
•  Longitudinale opvolging is aangewezen
Resultaten
(5) Evolutie levensdomeinen:
•  Risicofactoren verminderd in aantal of blijven
bestaan
•  Beschermende factoren behouden of verhoogd in
aantal
•  CO3 werkt om drie redenen aan de levensdomeinen
•  Belangrijker: er kan vaak pas iets bereikt worden op
het ene domein als er op een andere domein iets
bereikt is; overzicht en coördinatie is daarom vaak
de sleutel tot een doorbraak
•  Bijkomende meerwaarde CO3
Aanbevelingen
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
Resultaten vanuit een eigen visie benaderen
Resultaten gebruiken om meetbare doelstellingen te formuleren
Aandachtig zijn voor de noden van het cliëntsysteem
Cliënt op meer actieve wijze betrekken
Impact op de organisaties in kaart brengen
Bredere maatschappelijke kosten en baten van CO3 kennen
Inzetten op het consolideren van een methodiek
Kennis en ervaring ten dienste stellen van gelijkaardige projecten
Nader bepalen van de randvoorwaarden
De impact op recidive op langere termijn onderzoeken
CO3-methodiek vertalen naar een buiten-justitiële context
Bijkomende partners betrekken die van belang kunnen
zijn in de aanpak van IFG
•  Reflecteren over maatschappelijke betekenis van
dit samenwerkingsmodel