EVALUATIE COLLEGEPERIODE GEMEENTE HAREN

E VALUATIE
COLLEGEPERIODE
2010-2014
GEMEENTE
17
FEBRUARI
H AREN
2014
Inhoudsopgave
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Inleiding
Collegeperiode 2010-2014: een samenvatting
Beleidsoverstijgende programma's
Collegeprogramma 2010-2014: resultaten en verantwoording
Niet voorziene activiteiten
Vooruitblik
Bijlage 1: Voortgang en resultaten in een oogopslag
Bijlage 2: Voortgang en resultaten gedetailleerd
Pagina 2 van 18
1. Inleiding
De bestuursperiode van dit college loopt ten einde. In voorliggende evaluatie kijken wij
terug op de afgelopen vier jaren met als eerste doel verantwoording af te leggen over
de resultaten die wij bereikt hebben: naar de raad maar ook naar de inwoners van
Haren die zich altijd zeer betrokken voelen bij dat wat er in de gemeente speelt. Er is
veel bereikt. Natuurlijk blijft er ook nog veel te doen in de komende jaren. Wij willen
daarom daarnaast met dit document de nieuwe raad en het nieuwe college meegeven
welke onderwerpen naar onze mening aandacht blijven vragen.
De evaluatie is geschreven aan de hand van een overzicht van de stand van zaken van
de ambities van dit college, dat in de bijlagen is gepresenteerd. Het is een overzicht
op activiteitenniveau. Wij hebben met een kleur aangeven welke onderwerpen door
ons zijn afgerond (groen), welke zijn opgestart maar nog niet zijn afgerond (oranje) ,
welke een permanent karakter hebben (blauw) en welke nog niet zijn opgestart (rood).
Wij hebben een korte versie en een gedetailleerde versie van het overzicht gemaakt.
Omdat wij vorig jaar zijn gestart met een programmabegroting, zijn de activiteiten in de
evaluatie ingedeeld naar de nieuwe programma’s.
Leeswijzer
De evaluatie is als volgt opgebouwd. In hoofdstuk 2 geven wij een samenvattende
conclusie over deze bestuursperiode. In hoofdstuk 3 geven wij aan welke resultaten wij
hebben bereikt in onderwerpen met een beleidsoverstijgend karakter. In hoofdstuk 4
evalueren wij de beleidsterreinen (programma’s) en in hoofdstuk 5 kijken wij terug op
die onderwerpen die wij vooraf niet hadden voorzien maar die ons wel hebben bezig
gehouden. Tenslotte kijken wij vooruit: welke thema’s en onderwerpen zou het nieuwe
college naar ons idee (voortvarend) op moeten pakken of continueren.
Bijlage 1 geeft de resultaten van de afgelopen 4 jaar in een oogopslag, bijlage 2 is
meer gedetailleerd.
Pagina 3 van 18
2. Collegeperiode 2010-2014: een samenvatting
Terugkijkend op de afgelopen vier jaar kunnen wij constateren dat het een turbulente
periode is geweest. Haren werd niet alleen geconfronteerd met tussentijdse
wijzigingen in de samenstelling van het college, maar ook met Project X, forse
bezuinigingstaakstellingen en de voorlopige besluitvorming over de herindeling.
Ondanks de turbulente periode is er een goede voortgang van de projecten en
bereiden wij ons voor op de komende decentralisaties. Wij zijn blij met de
gerealiseerde sociale, groene, duurzame en ondernemende ambities. In deze
rapportage gaan wij daar in hoofdstuk 4 uitvoerig op in.
Haren was in 2011 en 2012 de beste woongemeente van ons land. Dat is een resultaat
van veel inzet van inwoners en bestuur. Dit schept verplichtingen naar de toekomst.
Wij zijn blij dat wij in dat kader, ondanks de doorgevoerde noodzakelijke
bezuinigingen, uitvoering hebben kunnen geven aan een groot aantal plannen zoals de
revitalisering van de Meerweg, de herinrichting van de Vondellaan, de herinrichting en
afkoppeling voor regenwater in Noordlaren, de realisatie van sportpark de Koepel en
de brede school de Octopus in Oosterhaar. Ook is een groot aantal projecten goed
onderweg zoals het stationsgebied met de tunnel, het Raadhuisplein, het zwembad, de
sporthal van het Scharlakenhof en de herhuisvesting van het Zernikecollege.
Wij hebben de ondernemers gefaciliteerd met een ondernemersfonds voor meer
levendigheid in het centrum. Wij hebben gerealiseerd dat het Nesciopark uitgebreid
wordt met een P en R voor 500 auto's en wij treffen maatregelen bij onze
gemeentelijke gebouwen in het kader van ons klimaatbeleid.
Wij hielden onze gemeente groen, door onze zorg voor de openbare ruimte, en wij
bleven onderhoud plegen aan houtwallen met als beloning de gouden mispel. Wij
gaven uitvoering aan de door de raad vastgestelde visie op het Scharlakenbosgebied.
Onze welzijns- en sportorganisaties hebben wij zodanig gefaciliteerd dat zij hun taken
voor de inwoners konden blijven uitvoeren en soms nog beter dan voorheen.
In totaal is en wordt er voor ongeveer € 55 miljoen in Haren geïnvesteerd, de
begroting voor 2014 is sluitend en de algemene reserve binnenkort weer op peil.
In het kader van ons plattelandsbeleid is er samen met de gemeenten in de regio
centraal Groningen gewerkt aan een gebiedsagenda en een nieuwe werkwijze met een
grotere betrokkenheid van de inwoners uit het gebied.
Aan onze taakstellingen om statushouders te huisvesten is, mede door een inspanning
bij Stichting Woonborg, de afgelopen 4 jaar voldaan. De ondersteuning van deze
mensen vindt plaats vanuit de lokale netwerken.
Wij zijn blij met de wijze waarop wij de inwoners vaak bij de besluitvorming hebben
betrokken. Wij denken daarbij bijvoorbeeld aan de inbreng bij de bezuinigingsdiscussie, maar ook bij het stationsgebied, de Meerweg en het Raadhuisplein.
Graag hadden wij al onze voornemens willen afronden. Dat is niet gelukt. Wij noemen
een aantal. Hoewel de eerste fase van het voor Oosterhaar zo belangrijk project 'Van
Pagina 4 van 18
Spoor tot Steeg' is gerealiseerd, stagneert het vervolg, namelijk de bouw van het
winkelcentrum en woningen. Als gemeente hadden wij daar graag meer invloed op
willen uitoefenen maar die mogelijkheid hebben wij niet.
Het Raadhuisplein en het Stationsgebied zijn weliswaar vertraagd maar inhoudelijk
nog steeds op koers. Vertragingen zijn vooral het gevolg van extra inspanningen om
draagvlak te creëren, de kwaliteit te verhogen en de projectzekerheid te vergroten.
Pagina 5 van 18
3. Beleidsoverstijgende programma's
Hieronder volgt een terugblik op programma's die beleidsoverstijgend zijn, dus
meerdere beleidsterreinen raken.
Programma Burgerrelaties
Binnen de definitie van burgerrelaties onderscheiden wij een aantal onderdelen. Het
gaat niet alleen over burgerparticipatie en communicatie met onze stakeholders. Ook
de dienstverlening in brede zin valt hieronder.
Transparantie, samenwerking, betrokkenheid, toegankelijkheid van bestuur en
administratieve lastenverlichting stonden de afgelopen jaren centraal.
Burgerparticipatie betekent voor ons niet alleen bottom-up invulling geven aan beleid,
zoals is gebeurd bij de ‘Ombuigingen’, het sportbeleid en het integraal
huisvestingsplan. Het betekent ook onze inwoners en doelgroepen zo goed mogelijk
infomeren over de zaken waar wij mee bezig zijn en hoe keuzes tot stand komen.
Er is vooral het laatste jaar veel communicatie geweest rond de onderzoeksresultaten
van de Onderzoekscommissie 'Project X Haren' en rondom de transitie en
transformatie van het Sociaal Domein en de herindeling.
Wij hebben veel geïnvesteerd in het informeren en betrekken van onze bevolking en
specifieke doelgroepen bij projecten zoals de Natuurvisie Scharlakenbos,
Scharlakenhof, Meerweg, Stationsgebied, Levend Verleden en de Vondellaan,
Zernikecollege en de ontwikkeling van het Nesciopark.
Onze gemeentelijke website is vernieuwd en uitgebreid met steeds meer producten die
digitaal aangevraagd kunnen worden. Er wordt zoveel mogelijke gewerkt volgens de
'één-loket-gedachte'. De BRP - Basisregistratie persoonsgegevens (voorheen
Gemeentelijke Basisadministraties) is aangepast aan nieuwe wet- en regelgeving. De
burger hoeft steeds minder gegevens aan te leveren, in principe nog maar één keer bij
een overheidsinstantie.
Wij zijn de afgelopen jaren op diverse manieren in contact getreden met inwoners. Niet
alleen in ‘formele’ besluitvormingsprocedures maar ook door middel van het
dorpswethouderschap en door periodieke overleggen met vertegenwoordigers van de
dorpen. Daarnaast organiseren wij de ‘Dag van de lokale democratie’ (voorheen de
'Wegwijsdag') voor de jeugd, de 'Nieuwkomersdag' voor nieuwe inwoners en een
aantal keren is een 'Open Dag' georganiseerd voor alle belangstellenden. Wij lieten
ons regelmatig informeren over bepaalde onderwerpen en wij gaven gelegenheid tot
het aangaan van de dialoog tijdens werkbezoeken die wij aflegden. In 2013
bijvoorbeeld hebben wij zo'n 9 werkbezoeken afgelegd, variërend van de Stichting
Kinderopvang Haren tot aan Beatrixoord.
Programma College en Middelen: Financiën
Het beleid is gericht op het realiseren van een structureel sluitend begrotingssaldo,
het op niveau brengen van het weerstandsvermogen en het terugdringen van de
schuldpositie. Het beleid inzake het weerstandsvermogen en de schuldpositie is
vastgelegd in de 'Kadernotitie Weerstandsvermogen en Schuldpositie', die door de
raad in januari 2012 is vastgesteld.
Pagina 6 van 18
Wij hebben in de afgelopen jaren verschillende stappen gezet op het gebied van
beheersing van de financiën:
•
•
•
•
•
•
•
•
aanpassen van de P&C cyclus (Voorjaarsnota ingesteld, één bestuursrapportage
minder, geen beheersbegroting, strakkere budgettering);
formuleren van uitgangspunten bij te maken bezuinigingen;
in beeld brengen van alle mogelijke bezuinigingskeuzes;
inwoners betrekken bij de te maken keuzes over bezuinigen: in 2011 bij de door de
BMC uitgevoerde schriftelijke enquête en in 2012/2013 met een
inwonerraadpleging via internet en het gemeentehuis/de buurthuizen;
herijken van projecten (versoberen, stopzetten, faseren, risicobeheersing);
analyseren van de investeringen (versoberen, stopzetten, faseren);
inventariseren van de mogelijkheden om panden en gronden af te stoten;
efficiency in samenwerkingsverbanden (minder risico, kostenreductie,
kennisverbreding) en in de eigen organisatie.
De uitkomsten van de doorgevoerde bezuinigingsoperaties is dat wij in totaal voor de
jaren 2011 tot en met 2014 een bedrag van € 3 miljoen hebben bezuinigd.
De verwachte extra rijksbezuinigingen in 2014 en verder en daarna de voorgenomen
decentralisatie van taken met ingang van 2015, leggen een extra druk op de financiële
huishouding van de gemeente. De meerjarenbegroting laat, mede als gevolg van de
onlangs bekend geworden nieuwe rijksbezuinigingen, vanaf 2015 nog substantiële
tekorten zien (een cumulatief tekort van € 2,2 miljoen voor de jaren 2015 tot en met
2017). Dit betekent dat de nieuwe raad in 2014 nog nieuwe keuzes moet gaan maken.
Het tekort kan gedekt kan worden door incidentele meevallers (overschot 2014, fonds
bovenwijks Haren Noord).
De aanwezige weerstandscapaciteit bedroeg per 31 december 2010 (zie de paragraaf
Weerstandsvermogen in de Jaarstukken 2010) € 4,5 miljoen en lag daarmee beneden
het op dat moment benodigde weerstandvermogen van € 5,2 miljoen. Zoals blijkt uit de
Begroting 2014 verwachten wij eind 2014 een weerstandscapaciteit van € 6,6 miljoen
die daarmee ruim uitkomt boven het benodigde weerstandsvermogen van
€ 4,9 miljoen. De daling van het benodigde weerstandsvermogen hebben wij onder
andere bereikt door een verbeterd risicomanagement. Voorbeelden hiervan zijn het
stoppen van een aantal projecten (bijvoorbeeld Onnen Hooiveld en hoek
Kerklaan/Kromme Elleboog) en het maken van afspraken over een andere
risicoverdeling tussen derden en de gemeente (met name met de provincie over het
project Meerweg). De toename van de weerstandscapaciteit is het saldo van
toevoegingen vanuit Haren Noord (Fonds Bovenwijks en boekwinst) en overheveling
vanuit bestemmingsreserves naar de algemene reserve enerzijds en diverse
incidentele afboekingen (met name in verband met grondexploitaties) anderzijds.
Daarnaast werd een groot aantal projecten afgerond waardoor de risico’s konden
worden verminderd. Ook Haren heeft de afgelopen jaren op een aantal
grondexploitaties moeten afboeken. In totaal voor een bedrag van € 1,3 miljoen.
Voor wat betreft de schuldpositie heeft de raad in het kader van de Kadernotitie
Weerstandsvermogen en Schuldpositie het in 2022 te bereiken niveau van de
schuldkengetallen debt ratio en netto-schuld/exploitatie bepaald. In de Begroting 2014
is het perspectief geboden dat het doel voor de debt ratio in 2020 wordt bereikt. Dit is
Pagina 7 van 18
onder andere een gevolg van de structurele doorwerking van de in de afgelopen
periode doorgevoerde ombuigingsoperaties, de screening van de investeringen en de
verkoop van vastgoed.
Gedurende de bestuursperiode hebben wij bijna € 55 miljoen geïnvesteerd inclusief
een bijdrage van € 5 miljoen van derden. Het bedrag is als volgt samengesteld
(x1000):
Riolering
Verkeersveiligheid
Onderwijs
Sport
Gemeentelijk
vastgoed
Totaal
Gemeentelijke
investering
Bijdrage derden
Totaal
€ 6.272
€ 8.253
€ 19.879
€ 1.874
€ 13.317
€
580
€ 1.400
€ 3.129
€
50
€ 6.852
€ 9.653
€ 19.879
€ 5.003
€ 13.367
€ 49.595
€ 5.159
€ 54.765
In juni 2013 is besloten een deel van het gemeentelijk vastgoed op korte of lange
termijn af te stoten. Gebouwen die direct te maken hebben met onze kerntaken blijven
we behouden.
Programma Raad en raadsondersteuning
Wij hebben de raad regelmatig geïnformeerd over de voortgang van de uitvoering van
het collegeprogramma en beleid. Wij hebben twee maal per jaar de grotere projecten
en de grondexploitaties toegelicht. In 2011, 2012 en 2013 hebben wij 119
raadsberichten en in 2010 verschillende informatieve brieven naar de raad gezonden.
Sinds november 2012 houden wij een overzicht bij van de schriftelijke raadsvragen,
dat wil zeggen de meer uitgebreide vragen waarop wij binnen 30 dagen een schriftelijk
antwoord geven. Sinds die datum hebben wij 50 schriftelijke raadsvragen ontvangen
en beantwoord.
Pagina 8 van 18
4. Collegeprogramma 2010-2014: resultaten en
verantwoording
Wij hebben in 2014 voor het eerst een programmabegroting, die leidend is voor onze
begrotingscyclus. Wij hebben er daarom voor gekozen niet vanuit het collegeprogramma maar volgens de nieuwe programmabegroting en per beleidsinhoudelijk
programma op hoofdlijnen te evalueren. Het collegeprogramma is dus geconverteerd
naar de nieuwe programma-indeling.
De detailactiviteiten – wat wilden wij bereiken en wat hebben wij gerealiseerd – staan
in de bijlagen 2 en in het kort in bijlage 1. Daarin wordt ook de meest actuele
informatie gegeven over de voortgang van verschillende projecten zoals het
Stationsgebied, Haderaplein, de Meerweg en van Spoor tot Steeg. Dit zijn projecten
die meestal een hoog ambitieniveau kennen en vaak complex en onzeker zijn vanwege
externe factoren, zoals besluitvorming door het rijk.
De projecten en de grondexploitaties zijn twee keer per jaar geactualiseerd en aan de
raad gepresenteerd.
Programma Openbare orde en veiligheid
In de Kadernota Integrale Veiligheid 2010-2014 hebben wij vastgelegd op welke wijze
de gemeente Haren haar integrale veiligheidsbeleid vorm geeft, en hebben wij de
prioriteiten voor het Harense veiligheidsbeleid benoemd. Hoogste prioriteit had het
thema jongerenoverlast, waarop wij vervolgens stevig hebben ingezet. In 2010 zijn wij
gestart met het project jongerenoverlastcoördinatie, waarbij gemeente, politie en
jongerenwerk zich met een integrale aanpak gingen richten op de meest
overlastgevende jongeren in de gemeente. In de periode 2010-2014 is de
jongerenoverlast daardoor meetbaar teruggedrongen. In 2013 is het project afgerond
en ondergebracht in het reguliere jongerenwerk. Coördinatie door en afstemming met
het CJG en het Veiligheidshuis Groningen hebben geleid tot een gerichte aanpak van
jeugdgroepen. Het aantal hinderlijke en overlastgevende jeugdgroepen is afgenomen.
De rampenbestrijding en crisisbeheersing zijn in de afgelopen jaren verder
geprofessionaliseerd en efficiënter georganiseerd. Door samenwerking binnen de
Gemeentelijke Kolom Groningen en de Veiligheidsregio zal de gemeente Haren straks
kunnen beschikken over getrainde teams om alle taken binnen het proces
Bevolkingszorg uit te voeren.
Als gevolg van de Wet veiligheidsregio’s is de brandweer Haren per 1 januari 2014
geregionaliseerd. Zij maakt nu deel uit van de Veiligheidsregio Groningen. Wij hebben
ons ingespannen om de overdracht van personeel, materieel en beheer tijdig en
zorgvuldig te laten verlopen. In 2011- 2012 heeft de brandweer een kwaliteitsslag
gemaakt, waarbij vooral op het vlak van beleid en administratie verbeteringen zijn
doorgevoerd. Omdat de brandweerkazerne niet meer aan de normen voldoet, zijn wij
een onderzoek gestart naar mogelijkheden voor verbouw of nieuwbouw van de kazerne
en naar geschikte locaties voor de vestiging van een kazerne.
De vrijwilligers van de brandweer Haren leveren brandweerzorg op niveau, met een
sterke verankering in de lokale samenleving. Uitgangspunt is voor ons steeds geweest
Pagina 9 van 18
dat met de regionalisering deze goede brandweerzorg en een nieuwe kazerne
behouden moeten blijven.
Programma Wegen, water, groen en verkeer
'Behoud van een aantrekkelijke en veilige leefomgeving' was voor ons een belangrijke
doelstelling. Dat heeft geresulteerd in een aantal belangrijke infrastructurele
activiteiten: reconstructie van de Vondellaan, het herinrichten en afkoppelen van
regenwater in Noordlaren, de herinrichting van het Hendrik de Vriesplantsoen inmiddels afgerond - en de Meerweg in het kader van het project 'Meerweg ontwikkelt
meer'.
Wij hebben samen met de raad een basis gelegd voor de realisatie van veilige
schoolomgevingen. Om ook voor de komende jaren een veilige en soepele
verkeerscirculatie in Haren te behouden hebben wij het gemeentelijk verkeer en
vervoersplan ontwikkeld en door de raad laten vaststellen. Er is een nieuw
parkeerbeleid vastgesteld waarmee in de nabije toekomst in de gemeente
gebruiksvriendelijke vormen van betalen van parkeren worden geïntroduceerd
(belparkeren, betalen met betaalpas). Wij vinden dat de leefomgeving een zaak van
burgers is, ze zijn daarom bij alle herinrichtingsprojecten nauw betrokken.
Wij hebben eind 2013 het Gemeentelijk Rioleringsplan Haren ter vaststelling aan de
raad van februari 2014 voorgelegd
Programma Ruimtelijke Ontwikkeling
Een belangrijke (wettelijke) taakstelling was de actualisatie van onze bestemmingsplannen per 1 juli 2013. Daarin zijn wij geslaagd. Voor het gehele grondgebied van
Haren is het ruimtelijk beleid geactualiseerd. Naast bestemmingsplannen zijn ook
beheersverordeningen vastgesteld. Wij hebben een nieuw woonplan voor de komende
tien jaren vastgesteld en beleidsregels voor de beoordeling van nieuwe
woningbouwplannen. Een belangrijk kader voor het woonplan zijn de regionale
afspraken over woningbouwproductie, die wij in 2012 hebben gemaakt met de
gemeenten die aangesloten zijn bij Regio Groningen - Assen. Met deze resultaten
hebben wij het kader voor ruimtelijke ordening en volkshuisvesting voor de komende
tien jaren op orde gemaakt.
Ondanks de economische crisis verliep de verdere voorbereiding en de gelijktijdige
uitrol van Haren - Noord voortvarend. De contouren van de renovatie van de Meerweg
zijn inmiddels zichtbaar. Tenslotte hebben wij belangrijke stappen gezet die ervoor
zorgen dat Haren de groene parel van het Noorden is en blijft. In samenspraak met
belanghebbenden is er o.a. een visie op het gebied rond het Scharlakenbos opgesteld.
De raad heeft aangegeven welke gemeentelijk gebouwen moeten worden behouden en
welke op kortere of langere termijn kunnen worden afgestoten.
In 2012 is de subsidieregeling komen te vervallen, die subsidie regelde voor
werkzaamheden die gedaan worden om monumenten in stand te houden. De 'Open
Monumentendag' werd de laatste jaren georganiseerd door de gemeente Haren. Sinds
2013 wordt dit gedaan door de historische vereniging Old Go. Het tribunegebouw met
zijtribunes van het Be Quickstadion is op 6 januari 2014 aangewezen tot gemeentelijk
Pagina 10 van 18
monument. In de loop van 2014 zal een besluit moeten worden genomen over de
aanvraag tot aanwijzing van het gemeentelijk monument van het Zoölogisch Lab.
Programma Milieu
Wij werden geconfronteerd met twee asbestkwesties: illegale asbestverwijdering bij 7
woningen aan de Zwanenbloemweg en grootschalige asbestsanering in het zwembad
Scharlakenhof. Beide locaties zijn gesaneerd.
Afspraken in 2009 tussen het Kabinet, het IPO en de VNG hebben in 2013 geleid tot
de oprichting van regionale omgevingsdiensten waarin alle uitvoerende gemeentelijke
taken op het gebied van bouwen, milieu en ruimtelijke ordening kunnen worden
ondergebracht. Het zogenaamde “basistakenpakket milieu” diende in elk geval te
worden ondergebracht bij de Omgevingsdienst. Wij hebben ervoor gekozen vooralsnog
alleen die wettelijke basismilieutaken over te dragen aan de Omgevings dienst
Groningen (ODG) die op 1 november 2013 van start is gegaan.
Voor de overige VTH-taken (vergunningverlening, toezicht en handhaving bouwen,
ruimtelijke ordening en het overige deel van milieu) zal in 2014 een keuze moeten
worden gemaakt: zelf blijven uitvoeren of ook onderbrengen bij de ODG. Die keuze is
nodig omdat op 1 januari 2015 de 'Wet Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving'
in werking treedt en alle uitvoerende taken dan aan de nieuwe kwaliteitsnormen
moeten voldoen. In feite betekent dat een verhoogde inzet van en kwaliteitseisen voor
betrokken medewerkers per 1 januari 2015. Duidelijk is dat de gemeente Haren op die
datum niet aan die eisen kan voldoen. De te maken keuze voor het wel of niet
onderbrengen van de taken bij de Omgevingsdienst Groningen, kan echter niet los
worden gezien van de definitieve besluitvorming over de gemeentelijke herindeling.
Programma Onderwijs
Het zorgdragen voor toekomstbestendige en duurzame huisvesting van een aantal
scholen liep als een rode draad door deze bestuursperiode. Wij hebben de
schoolomgeving van basisscholen veiliger gemaakt door onder andere te investeren in
markeringen rond de school en door gedragsregels vast te leggen in parkeerwijzers.
Wij hebben geïnvesteerd in het energiezuiniger maken van een groot aantal bestaande
basisscholen. Voor het realiseren van nieuwe onderwijsgebouwen wordt extra budget
beschikbaar gesteld, waardoor toekomstbestendige, duurzame, schone en
energiezuinige scholen kunnen worden gebouwd. Dit is onder andere toegepast in de
Brede School ‘de Octopus’ en de nieuwbouw van het Zernike College.
Daarnaast is er door ons medewerking verleend aan de verplaatsing van de Groninger
Buitenschool. Voor de buitendorpen is een mooie onderwijsvoorziening tot stand
gekomen door een bijzondere fusie tussen het Openbaar en Christelijk onderwijs, de
Quintusschool in Glimmen. Het 'Integraal HuisvestingsPlan 2014-2017' is vastgesteld
en daarmee is een toekomstperspectief gegeven aan ouders, leerlingen en
medewerkers van de St. Nicolaasschool. Samen met hen gaan wij werken aan een
nieuw schoolgebouw. Voor de toekomst is met beide scholen voor voortgezet
onderwijs afgesproken dat wij de mogelijkheden van doordecentralisatie van de
verantwoordelijkheid voor de onderwijshuisvesting met de schoolbesturen verkennen
en afronden. Met het Maartenscollege zullen gesprekken moeten worden gevoerd over
Pagina 11 van 18
de bijdrage van de gemeenteraad aan hun huisvestingsplannen. Een grote uitdaging
met veel kansen.
Stichting Baasis, de stichting die namens de gemeente Haren het openbaar onderwijs
in stand houdt, heeft een roerige tijd achter de rug. Na een aantal jaren achter elkaar
in de rode cijfers en veel organisatorische veranderingen, is het Stichting Baasis
gelukt om weer een gezonde organisatie te worden. In totaal is er circa 20 miljoen
geïnvesteerd in onderwijshuisvesting in Haren.
Programma Economische zaken
Het programma 'Economische zaken' is halverwege onze bestuursperiode opgezet met
als belangrijke doelstelling ondernemers beter te faciliteren en het
ondernemersklimaat in de gemeente te versterken. Ondernemers hebben behoefte aan
een duidelijk aanspreekpunt binnen de gemeente. Daarin is voorzien. Wij hebben het
overleg met ondernemers vervolgens versterkt en wij hebben een ondernemersfonds
ingesteld waarmee wij budget beschikbaar hebben gesteld voor de versterking van het
centrum. Een reclamenota is helaas nog niet tot stand gekomen.
Het Nesciopark is nader ontwikkeld en de gronden voor de uitbreiding van de P+R zijn
aan Groningen verkocht. Over de ontwikkeling vindt nauw overleg met de buurt plaats.
Een belangrijke doelstelling van ons college was het klimaatneutraal worden van de
gemeentelijke gebouwen in 2015. Wij liggen op koers met de voorgenomen
maatregelen en wij verwachten dat de doelstelling per 2015 kunnen worden
gerealiseerd. De doelstelling van een klimaatneutrale gemeente in 2030 zal voor een
belangrijk deel afhankelijk zijn van de beschikbaarheid van financiële middelen. Wij
hebben ons de afgelopen periode o.a. gericht op de oprichting van een kenniscentrum
en een platform duurzaamheid om meer vanuit de regiegedachte te werken aan onze
doelstellingen. In 2014 worden de doelstellingen geëvalueerd en mogelijk bijgesteld
naar de huidige maatstaven.
Programma Werk en inkomen
Wij zijn de afgelopen jaren gestart met een intensivering van re-integratietrajecten met
als doel mensen weer aan de slag te krijgen en zo het beroep dat men doet op een
gemeentelijke uitkering sterk te verminderen. Ondanks tegenvallende WWB - cijfers
zijn wij daar goed in geslaagd en dat blijkt uit onder andere binnen het (door ministerie
vastgestelde) budget blijven van de uitgaven voor bijstandsverlening. Desalniettemin
is het aantal mensen met een WWB (Wet werk- en bijstand) gedurende onze
bestuursperiode mede ten gevolge van de crisis helaas flink gestegen. In 2013 met
meer dan 15%, en ook het aantal mensen dat gebruik maakt van de kredietbank is
gestegen.
In overleg met de andere GR-partners Slochteren en Hoogezand-Sappemeer hebben
wij in 2013 besloten stappen te zetten om een eventuele ontmanteling van de
gemeenschappelijke regeling (GR) van de BWR (Bedrijf voor Werk en Re-integratie)
mogelijk te maken. De redenen daarvoor zijn onder andere de komst van de
Participatiewet en de toekomstige herindeling.
Pagina 12 van 18
Programma Cultuur
De gemeente Haren kent een bloeiend cultureel veld, waarin met behulp van
vrijwilligers veel tot stand wordt gebracht. Wij hebben als gemeente in de afgelopen
jaren een toenemend beroep op het eigen initiatief van onze inwoners gedaan. Met de
bibliotheek hebben wij vanaf 2012 intensief overleg gevoerd over de
bezuinigingstaakstelling die door de raad is opgelegd. Ondanks de bezuinigingen staat
er nog steeds een goed geoutilleerde en prima draaiende bibliotheek.
In oktober 2013 heeft de raad ingestemd met onze 'Speerpuntennotitie lokaal cultureel
beleid 2013-2016'. Hierin zetten wij voor de komende jaren inhoudelijke lijnen uit:
herijking van het concept 'brede bibliotheek' en invullen van de bezuinigingsopdracht,
onderzoek naar een andere beheersvorm van 't Clockhuys en onderzoek naar de
mogelijkheden van verzelfstandiging van het CKC. Wij hebben de lijn ingezet van meer
eigen initiatief van het culturele veld.
Met de gesubsidieerde organisaties hebben wij nieuwe meerjarenbeschikkingen voor
de komende jaren afgegeven.
Programma Sport en recreatie
Met de Kadernota Sport en Bewegen hebben wij voorwaarden gecreëerd om jong en
oud in beweging te houden of te krijgen, een belangrijke doelstelling van het college.
De betrokken organisaties hebben hun inbreng gehad in deze kadernota. In 2012 is
het - naar onze mening - mooiste sportpark in het Noorden, 'De Koepel', geopend. Ook
is hockeyclub GHHC gefaciliteerd met een kunstgras waterveld en zijn er door ons
nieuwe afspraken gemaakt over het beheer en onderhoud van sportpark Harenerholt.
Ondanks bezuinigingen hebben wij onze sportvoorzieningen op kwalitatief hoog niveau
weten te houden. Er wordt hard gewerkt om zwembad Scharlakenhof, mede dank zij
vrijwilligers en financiële steun van de gemeente open te krijgen voor het publiek. Wij
werken er aan dat er binnen afzienbare tijd een alternatieve locatie is voor De Blauwe
Ruiters en de ijsbaan.
Door de raad zijn financiële middelen beschikbaar gesteld om het sanitair in de gymen sporthallen aan te pakken. Sporthal Scharlakenhof wordt gerenoveerd. De
uitvoering is voorzien in 2014.
Onze taken op het gebied van recreatie en toerisme hebben wij gaandeweg daar
neergelegd waar ze naar onze mening het beste thuishoren, bij de ondernemers in
Haren, vertegenwoordigd in ondernemersvereniging Ondernemend Haren.
Programma Welzijn en zorg
Met de kadernota Wmo en het beleidsplan WMO en Lokaal Gezondheidsbeleid (LGB)
zijn de kaders gesteld voor de inrichting van het Sociale Domein. Een belangrijke stap
naar de versterking van de lokale ondersteuningsvraag is de oprichting van een
integraal wijkteam in 2013 voor de gemeente Haren en de lokale samenwerking voor
e
e
de organisatie van 0 en 1 lijns - ondersteuning.
Programma Decentralisaties
Op 1 januari 2015 is de gemeente in staat om de taken conform de Jeugdwet, Wmo
2015 en Participatiewet uit te voeren binnen de kaders zoals verwoord in de kadernota
Wmo, het beleidsplan Wmo/Lokaal Gezondheidsbeleid, de Keuzenota Sociaal Domein,
Pagina 13 van 18
de wetgeving, de beschikbare budgetten en de regionale beleidsafspraken. Het
projectteam Sociaal Domein werkt integraal aan de decentralisaties. Aanpak en
activiteiten die voortvloeien uit de decentralisatie van rijkstaken worden conform het
Groninger Functioneel Model, in lokaal en regionaal verband uitgevoerd.
Pagina 14 van 18
5. Niet voorziene activiteiten
Wij zijn geconfronteerd met veel zaken die wij bij de start van de bestuursperiode niet
hadden voorzien en niet konden voorzien. Een aantal zaken sprong eruit.
Allereerst kende deze collegeperiode een aantal wisselingen in burgemeesters:
achtereenvolgens burgemeester Boumans (tot april 2011), burgemeester Fennema
(tot mei 2012), burgemeester Bats (tot april 2013) en nu tenslotte burgemeester
Vlietstra.
In januari 2011 zijn aanbevelingen voor een organisatie-ontwikkelingstraject
gepresenteerd. Aan de hand daarvan is een traject opgestart, dat vanaf medio 2011
werd vormgegeven onder leiding van een nieuwe directeur-gemeentesecretaris. Het
ontwikkeltraject resulteerde in een gewijzigde organisatiestructuur gebaseerd op
klantvraag (Publiekszaken, Dienstverlening, Ontwikkeling, Bestuur - en
Managementondersteuning) met een verkleind MT en een eenhoofdige directie. Dat
alles met als doel de organisatie op zich en de lijnen tussen organisatie en het college
te ontwikkelen en te verbeteren.
In februari 2012 werden de resultaten van het Raadsonderzoek Raadhuisplein/
Haderaplein gepresenteerd. In april 2012 was er tevens een Rekenkameronderzoek
naar het dossier bouwvergunning Intermezzo. Een nieuwe burgemeester, de heer Bats
werd in mei 2012 geïnstalleerd. In diezelfde maand was er sprake van een
coalitiebreuk. Er volgde een informateur die de weg moest voorbereiden voor een
nieuwe coalitie. Die coalitie kwam in september 2012 tot stand met VVD, PVDA en
GL/CU met de heer Berends als nieuwe wethouder.
In september 2012 haalden wij het wereldnieuws met Project X. Zowel op als na 21
september hebben medewerkers een grote inzet gepleegd voor de afhandeling en de
nafase van deze gebeurtenis. Een half jaar later, in maart 2013, werd het rapport van
de Onderzoekscommissie ‘Project X Haren’ onder leiding van de heer Cohen
gepresenteerd. De schade voor de gemeente Haren inclusief de kosten voor het
onderzoek was bijna € 250.000. Als gevolg van project X is burgemeester Bats in
maart 2013 vertrokken.
De economische crisis kreeg in onze collegeperiode haar volle omvang en wij werden
geconfronteerd met een extra bezuinigingstaakstelling van € 3 miljoen. Het college is
hierover met inwoners in gesprek gegaan alvorens de raad keuzes maakte.
In 2013 werden wij geconfronteerd met het besluit van Provinciale Staten van
Groningen om als onderdeel van het project Spoorknoop Groningen in De Vork in de
kop van Haren, een opstelterrein voor personentreinen te realiseren. Dat opstelterrein
is noodzakelijk ter vervanging van het huidig opstelterrein achter het centraal station
van Groningen. Dat gebied zal nodig zijn voor de aanleg van extra perrons in verband
met toenemend treinverkeer in de toekomst rond de stad. Het besluit resulteerde na
een aantal stevige debatten in de raad in het besluit van de raad om in te stemmen
met een provinciaal inpassingsplan in plaats van een bestemmingsplanwijziging. De
provincie heeft zich bereid verklaard te zorgen voor een goede inpassing van het
Pagina 15 van 18
terrein in het weidelandschap, bewonersparticipatie bij het ontwerp en financiële
compensatie (€ 2,2 miljoen) ter dekking van het tekort op het project reconstructie
stationsgebied Haren. In de landsschappelijke inpassing wordt ook de motie van de
raad meegenomen om een uitloopgebied te realiseren in het DHE gebied.
Herindeling
In december 2011 is door de raad een motie Bestuurlijke visie 2012-2025
aangenomen. De raad droeg ons college het volgende op:
- Maak een sterkte-zwakte analyse van de gemeentelijke organisatie;
- Benoem samenwerkingsmogelijkheden;
- Schets een beeld van de bestuurlijke ontwikkelingen;
- Stel een visie op.
In 2012 hebben wij een sterkte-zwakte analyse van de gemeentelijke organisatie
gemaakt. De uitkomsten ervan werden in februari 2013 met u besproken. Op basis van
die uitkomsten kreeg ons college de opdracht een verkenning van
samenwerkingsmogelijkheden met omliggende gemeenten te maken. Ongeveer
tegelijkertijd verscheen het rapport ‘Grenzeloos Gunnen’, van de Visitatiecommissie
‘Bestuurlijke Toekomst Groningen’. De commissie concludeerde dat de huidige
samenwerkingsverbanden en –relaties niet tot verbetering leiden en adviseerde
daarom uiterlijk 1 januari 2018 te komen tot herindeling.
Samenwerking met omliggende gemeenten bleek niet meer mogelijk omdat alle
mogelijke samenwerkingspartners, met uitzondering van Tynaarlo, kiezen voor
herindelen. Dit was in juni 2013. In september zijn wij door middel van bijeenkomsten
in de vier dorpen en een enquête met inwoners in gesprek gegaan over wat voor hen
belangrijk is om te behouden bij een herindeling. Daarnaast hebben wij een quickscan
laten maken van de bestuurs- en uitvoeringskracht van vergelijkbare gemeenten
(50.000, 80.000 en 200.000 inwoners). Na besluitvorming in de raad hebben wij een
vergelijkend onderzoek gedaan naar de twee overgebleven herindelingsopties met
Tynaarlo en met Groningen/Ten Boer. Op basis van de resultaten van het onderzoek
naar onder andere de gevolgen voor inwoners, ondernemers en landschap, de voor- en
nadelen, zorgen en risico’s van beide opties, hebben wij de raad geadviseerd te
kiezen voor de herindelingsoptie Groningen / Haren / Ten Boer. U heeft hier voorlopig
mee ingestemd. Op dit moment bereiden wij een burgerraadpleging voor over het
voorlopige besluit van de raad tot herindeling met Groningen en Ten Boer. De
burgerraadpleging zal gelijktijdig met de gemeenteraadsverkiezingen op 19 maart
plaatsvinden.
Pagina 16 van 18
6. Vooruitblik
Vooruitblik
In de bijlage hebben wij aangegeven hoe ver het staat met de lopende projecten:
groen is afgerond, oranje zullen moeten worden gecontinueerd tenzij een nieuw
college of raad anders zou besluiten, blauw is een permanente activiteit, rood betekent
nog niet gestart. Het komend college gaat een bijzondere periode tegemoet omdat het
waarschijnlijk het laatste college is voor de herindeling. Voor elk besluit en elke
nieuwe beleidsontwikkeling met een tijdshorizon voorbij 1 januari 2018 is het
raadzaam die af te stemmen met de nieuwe partners. Naarmate de herindelingsdatum
nadert zal de noodzaak van afstemming toenemen.
De gemeente Haren heeft nog steeds geen structuurvisie voor de hele gemeente. De
welstandsnota dient te worden gereviseerd. De keuze dient nog te worden gemaakt om
daarvoor middelen vrij te maken. Een keuze voor de resterende uitvoerende
vergunningtaken komt met een herindeling in een ander daglicht te staan.
Voor de overige VTH taken (vergunningverlening, toezicht en handhaving milieu en
ruimtelijke ordening) zal het nieuwe college in 2014 een keuze moeten maken: zelf
blijven uitvoeren of ook onderbrengen bij de Omgevingsdienst Groningen. Die keuze is
nodig omdat op 1 januari 2015 de 'Wet Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving'
in werking treedt en alle uitvoerende taken op dat moment aan de nieuwe
kwaliteitsnormen moeten voldoen. In feite betekent dat verhoogde inzet en
kwaliteitseisen voor de betrokken medewerkers per 1 januari 2015.
Digitale communicatie neemt een hoge vlucht. Wij hebben daar in de gemeente een
start meegemaakt en dit met Haren 2.0 verder geïntensiveerd. Wij adviseren het
toekomstige college het proces van digitalisering van dienstverlening voluit te
continueren en waar mogelijk verder uit te bouwen.
Investeringsverwachtingen
Er zal weinig financiële ruimte zijn voor nieuw beleid of majeure investeringen.
Niettemin staat nog een aantal grote opgaven in de startblokken en uiteraard zullen
zich weer nieuwe kansen aandienen.
Wij hebben inmiddels een inventarisatie gemaakt van mogelijke locaties voor een
nieuwe brandweerkazerne. Een keuze voor een definitieve locatie moet nog worden
gemaakt. De bouw van een nieuwe kazerne noodzaakt niet alleen tot investeringen in
nieuw vastgoed maar ook tot een herstructurering van de huidige locatie van de
kazerne en een visie op de positie van gemeentewerken, mede in het licht van de
gemeentelijke herindeling.
Onze prioriteit lag de afgelopen jaren bij het Paterswoldsemeer; het Meerwegproject
wordt op dit moment uitgevoerd. Ons andere meer, het Zuidlaardermeer, had niet onze
hoogste prioriteit. De provincie en de ondernemers op locatie zien hier echter
recreatieve en ecologische kansen. Recentelijk heeft de provincie aangegeven dat de
drie omliggende gemeenten investeringen zouden moeten plegen (bijvoorbeeld voor
Pagina 17 van 18
het uitdiepen van het Noordlaardervaart) om de positie van het Zuidlaardermeer te
versterken. Dit vergt nog nader overleg en uitvoering.
De investeringsbehoefte zal naar verwachting ook ontstaan voor de versterking van
lokale en regionale fietsroutes. Er is nog steeds een wens om een extra tunnel aan te
leggen om het autoverkeer dat het spoor over moet te verminderen en Oosterhaar
beter bereikbaar te maken. Dat vergt echter een forse investering. De druk om
financiële ondersteuning voor een haalbare continuering van de Hortus zal ook de
komende jaren bij een nieuw college voelbaar worden.
In het kader van de herontwikkeling van het Raadhuisplein zal er ook een investering
nodig zijn om het plein aantrekkelijker te maken. Dit om de centrumfunctie te
versterken.
De grote veranderingen in het sociale domein zullen naar verwachting grote personele
inspanningen vergen en ook financiële inspanningen in hard- en software om alle
taken goed te kunnen uitvoeren.
De gemeente treedt niet slechts op als investeerder maar ook als co-financier van
grote lokale projecten waarin ook andere partijen investeren door middel van
subsidiegelden en particuliere gelden. Wij voorzien voor de komend jaren cofinancieringsmogelijkheden op het gebied van verkeersveiligheid (Glimmen),
recreatieve ontwikkelingen (Fietsroute Plus) en versterking van het landschap.
Uiteraard afhankelijk van de beleidskeuzes van een nieuw college. Ondernemers
kunnen daarbij een belangrijke rol spelen. Onlangs heeft de provincie € 56 miljoen
beschikbaar gesteld voor subsidiemogelijkheden voor het midden en kleinbedrijf voor
innovatieve projecten. Een uitdaging voor Ondernemend Haren om samen met de
gemeente daarvan gebruik te maken.
Ten slotte
Voor een goede evaluatie van het collegeprogramma moeten doelstellingen en te
behalen resultaten vooraf helder worden geformuleerd. Voorgaande colleges hebben
hun eigen vorm gekozen voor de opstelling van het collegeprogramma. Dat resulteerde
niet altijd in duidelijke doelstellingen. Voor de toekomst zou het voor wat betreft het
collegeprogramma aan te bevelen zijn om aan te sluiten bij de indeling van het
programmabegroting en op basis daarvan ook heldere, kwantificeerbare doelstellingen
te formuleren. Deze kunnen tussentijds en na afloop van de collegeperiode worden
vergeleken met de behaalde resultaten.
Pagina 18 van 18

Download Report