van een serie over gemeenschapshuizen in De Limburger

© Copyright 2013 Dagblad De Limburger / Limburgs Dagblad.
Het auteursrecht, ook ten aanzien van artikel 15 AW, wordt
uitdrukkelijk voorbehouden. Donderdag, 03 juli 2014
GEMEENSCHAPSHUIZEN AFLEVERING 1
Dorpshuis terug naar het dorp
Is het gemeenschapshuis nog wel van deze
tijd? In Noord- en Midden-Limburg hebben
dorps- en wijkhuizen moeite om te overleven. In deze serie peilen we hoe de accommodaties ervoor staan. „Het roer moet om
anders wordt het erg lastig.”
door Judith Janssen
D
Ons tref punt
e fanfare en het zangkoor in Neeritter weten het even ook niet
meer. De gemeente
Leudal heeft de huur
opgezegd van het dorpshuis ’t
Törp, het enige plekje dat ze nog
hadden. In Leunen verrijst een
gloednieuw multifunctioneel centrum, dat door het dorp zélf is bedacht. En dan Smakt, dat geen
dorpshuis heeft en nu onderzoekt
of er überhaupt behoefte is aan een
plek. In Middelaar hebben de burgers het multifunctioneel centrum
- dat de woningcorporatie samen
met gemeente liet bouwen - teruggegeven omdat het niet rendabel is.
Bewoners ontmoeten elkaar nu
een leegstaande stal.
Het gemeenschapshuis, kortom, is
een hot item. Verenigingen, dorpsraden, stichtingsbesturen en gemeentes in Noord- en Midden-Limburg
hebben het onderwerp hoog op de
agenda staan. Ze worden gedwongen na te denken over de toekomst
van de gemeenschapsaccommodaties nu steeds minder gemeenten
bereid zijn er geld in te steken.
1
3
2
5
emeenschapshuizen
Aantal gemeenschapshui
d- en Midden-Limburg
in NoordMidden-L
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
Gemeente:
Mook en Middelaar
Gennep
Bergen
Venray
Horst aan de Maas
Venlo
Peel en Maas
Beesel
Leudal
Roermond
Roerdalen
Maasgouw
Echt-Susteren
14
Weert
Nederweert
8
6
4
20
5
16
6
14
7
9
15
4
9
16
8
2
10
12
12
8
3
X Aantal gemeenschapsaccommodaaties
per gemeente
Het gemeenschapshuis, de kerk en het café vormen het hart van het dorp Blitterswijck.
3
1
11
133
11
Bron: Spirato
In Venray bijvoorbeeld bouwt de
gemeente de exploitatiesubsidie af
tot nul in 2018. In Leudal moeten
de accommodaties vanaf 2016 ook
zichzelf bedruipen en ook in Roerdalen bekijkt het college of elk
dorp nog wel een gemeenschappelijke accommodatie nodig
heeft. Gemeenten moeten bezuinigen. Maar dat niet alleen.
De samenleving beweegt van
een verzorgingsstaat naar een
participatiesamenleving, waarin van burgers wordt verwacht
dat ze actief bouwen aan de leefbaarheid van hun dorp of wijk.
‘Als een gemeenschap een gemeenschapshuis wil, moet dezelfde gemeenschap daar ook zelf maar
voor zorgen’, is het devies.
Maar dat is zo makkelijk nog niet.
Een groot deel van de ongeveer 140
gemeenschapshuizen in Noord- en
Midden-Limburg dreigt om te vallen als de gemeente haar handen er
vanaf trekt. Alleen in Leudal zal de
helft van de 16 gemeenschapshuizen het niet redden, zo verwacht
de Rekenkamer. Maar ook nu al
kijkt een groot aantal gemeenschapshuizen tegen rode cijfers
aan. De kosten om een dorpshuis
draaiende te houden zijn te hoog.
Panden zijn verouderd waardoor
de stookkosten hoog oplopen en
waardoor noodzakelijke, zeer kostbare investeringen, zoals de reparatie van het dak, nodig zijn.
Daarnaast komen er gewoon minder mensen in het gemeenschapshuis en consumeren ze minder. De
verenigingen krimpen, en de be-
hoeftes van bewoners - met name
de jeugd - veranderen. De jongeren
kijken over de dorpsgrens heen.
Die komen voor het carnaval niet
per definitie meer in het gemeenschapshuis in het dorp. Bij sommige gemeenschapshuizen loopt hun
exploitatietekort zelfs in de tienduizenden euro’s.
foto Gé Hirdes
Willen gemeenschapshuizen overleven, dan moet de koers aangepast
worden. Hoe dan? En in welke richting?
Ze moeten in ieder geval uitgaan
van de behoeftes die er zijn in het
dorp. Daar ligt volgens betrokkenen de sleutel. Kijk naar de vraag
en het aanbod. Is er geen vraag - of
veel te weinig - dan houdt het op.
Je houdt geen gemeenschapshuis
in stand, als de gemeenschap er
niet om zit te springen. Maar is die
behoefte er wel, laat dan vooral het
dorp zelf het initiatief nemen.
„De kracht zit hem niet in het
pand, maar in de mensen. Besturen van gemeenschapshuizen zou-
den zo veel mogelijk draagvlak
moeten creëren. Betrek de mensen
in het dorp erbij en sluit aan op de
wensen die er zijn”, zegt Marianne
Welten van Spirato, het steunpunt
voor gemeenschapshuizen in Limburg. Volgens haar moet de gemeente geen voortrekkersrol spelen. „Als er in het dorp een initiatief ontstaat, moet de gemeente
ruimte geven en faciliteren, maar
vooral niet de zaak sturen. Het
moet van onderop komen.”
Gemeenschapshuizen zouden om
te kunnen overleven, ook aan moeten sluiten bij de Wmo-ontwikkelingen. Een aantal accommodaties
heeft al een dagbesteding of een
eetpunt voor ouderen of denkt
daar in ieder geval over na.
Welten: „Een gemeenschapshuis
heeft de faciliteiten en vrijwilligers.
Misschien moet er wat aangepast
worden, maar daar zou de gemeente in kunnen ondersteunen. Doe je
dat niet, dan kan het in de toekomst heel lastig worden.”
Dat betekent ook dat besturen van
gemeenschapshuizen en verenigingen verder moeten kijken dan het
belang van hun eigen club. Niet
koste wat kost de vereniging of het
gemeenschapshuis in stand houden, maar meegaan met de tijd. Zo
zouden besturen meer met elkaar
om de tafel moeten gaan zitten om
te kijken wat ze samen kunnen
doen. En gemeenschapshuizen zouden ook meer samen moeten werken. Want waarom moet elk dorp
een accommodatie hebben, als je
die ook met andere dorpen kunt
delen? „Dat samenwerken gebeurt
nu nog te weinig. De meeste besturen zijn vooral bezig om hun eigen
gemeenschapshuis overeind te houden. Terecht, maar het is belangrijk
uit de eigen schaduw te stappen en
lokale en regionale mogelijkheden
te onderzoeken. En dat is een hele
lastige.” Minder besturen ook en
meer ondernemen. Waren vroeger
de verenigingen de ‘klanten’, in de
toekomst zou het hele dorp dat
moeten zijn. Een gemeenschapshuis draagt bij aan de leefbaarheid,
is de gangbare gedachte. Maar voorwaarde is wel dat een dorp leefbaar
wil zijn.

Download Report