Urine tegen verminderde vruchtbaarheid Ten behoeve van vrouwen met verminderde vruchtbaarheid Naam en klas: Begeleider: Vak: Datum: School: Daphne Albersen - 4HA Louise Miedema - 4HC Petra Oudejans Biologie Februari 2014 Marne College Inhoudsopgave Hoofdstuk 1 Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4 Hoofdstuk 5 Hoofdstuk 6 Hoofdstuk 7 Hoofdstuk 8 Hoofdstuk 9 Hoofdstuk 10 Hoofdstuk 11 Paginanummer 2 3 4 7 10 Samenvatting Inleiding Oorzaken van verminderde vruchtbaarheid Zwanger ondanks verminderde vruchtbaarheid Het hCG hormoon - 3.1 Wat is het hCG-hormoon? - 3.2 Hoe werkt een zwangerschapstest? - 3.3 hCG als afslankmiddel Moeders voor moeders Urine donatie Het medicijn Pregnyl - 6.1 Wat gebeurt er met de urine die je doneert? - 6.2 Wat is Pregnyl en waar wordt het voor gebruikt? - 6.3 Wat zijn de bijwerkingen van Pregnyl? - 6.4 Hoe gebruik je Pregnyl? Productie van het medicijn Pregnyl Interview Promotie campagne Krantenartikel Conclusie Nawoord 22 23 31 34 35 36 Woordenlijst Logboek Bronnenlijst Bijlage prikinstructie van Pregnyl 37 41 53 56 13 15 17 1 Daphne Albersen en Louise Miedema – 2014 Samenvatting Urine tegen verminderde vruchtbaarheid Het hCG-hormoon is een hormoon wat bij zwangere vrouwen in de urine zit. Dit hormoon wordt gebruikt in het medicijn Pregnyl. Vrouwen met een verminderde vruchtbaarheid krijgen dit medicijn voorgeschreven. Moeders voor Moeders is de organisatie die zich bezig houdt met het inzamelen van de zwangerschapsurine. Zij zijn ook degene die de urine naar de fabriek toe brengen. In dit profielwerkstuk bespreken wij onder andere de oorzaken van verminderde vruchtbaarheid en wat het medicijn Pregnyl nou eigenlijk is. Het doel van dit profielwerkstuk is om meer vrouwen zover te krijgen dat ze urine gaan doneren als zij zwanger raken. Op dit moment horen vrouwen meestal pas van de mogelijkheid om te doneren als ze rond hun 10e week een afspraak bij de verloskundige hebben. Aangezien de aanmelding om urine tot de 11e week kan worden ingediend is het al (bijna) te laat. Om een beter beeld te krijgen van de mogelijkheden tot urinedonatie hebben wij een interview opgesteld en deze bij een aantal vrouwen, die gedoneerd hebben, afgenomen. Aan de hand van deze resultaten hebben wij onze eigen promotiecampagne opgezet. Deze campagne bestaat uit: posters die wij hebben opgehangen bij de huisarts, apotheek en drogisterijen, folders die wij hebben uitgedeeld bij de huisarts, apotheek en drogisterijen en een interview met het Bolswarder nieuwsblad (www.gezondheidenco.nl de link naar het artikel komt nog, het staat nog niet op de site). 2 Daphne Albersen en Louise Miedema – 2014 Inleiding Veel vrouwen weten niet dat als ze zwanger zijn, ze andere vrouwen met vruchtbaarheidsproblemen kunnen helpen om ook zwanger te worden. Het klinkt misschien een beetje raar, maar door je urine in te leveren als je zwanger bent, kun je die vrouwen helpen. Dit profielwerkstuk gaat vooral over het hormoon hCG. Hoe dit hormoon gewonnen wordt, hoe het proces precies in zijn werk gaat (van het hormoon hCG naar het medicijn Pregnyl) en hoe dit hormoon vrouwen helpt om vruchtbaarder te worden. We zullen ook iets vertellen over de bedrijven die deel uit maken van het proces. Door middel van een promotie campagne willen we dit onderwerp meer onder de vrouwen brengen, zodat ze er bewuster van worden en er meer aandacht aan wordt gegeven. Hierdoor hopen wij dat er meer vrouwen urine gaan doneren. Voor de moeilijke woorden hebben we ook een oplossing bedacht. Achteraan staat een woordenlijst, waar de woorden extra uitgelegd worden. 3 Daphne Albersen en Louise Miedema – 2014 Hoofdstuk 1 Oorzaken van verminderde vruchtbaarheid Onvruchtbaarheid bij de vrouw Een vrouw kan onvruchtbaar zijn, doordat het celmembraan van de eicel een zaadcel niet doorlaat of omdat er helemaal geen eicellen geproduceerd worden. De eierstokken kunnen ook helemaal ontbreken. Om te weten wat voor vruchtbaarheidsprobleem er is, zijn er verschillende onderzoeken die kunnen helpen om erachter te komen wat er aan de hand is. Bloedonderzoek is een manier, met een bloedonderzoek kunt u laten testen of u een soa heeft gehad. Met een inwendige echoscopie kan er gekeken worden of er ei rijping plaatsvindt in de eierstok en om de grootte en afwijkingen aan de baarmoeder en eierstokken te beoordelen. Bij laparoscopie, een kijkoperatie van de onderbuik, wordt er gekeken of uw eileiders open zijn. Er kan ook met röntgen naar de eileiders worden gekeken met behulp van hysterosalpingografie. De baarmoeder en de eileiders worden in beeld gebracht om te kijken of er doorgang is naar de vrije buikholte. Dit wordt zichtbaar gemaakt op röntgenfoto’s (1). Bij een fertiliteitprobleem kunnen de volgende vrouwelijke factoren een rol spelen: Stoornissen in de menstruele cyclus, word ook wel anovulatie genoemd. Deze worden meestal veroorzaakt door een probleem in de hormoonhuishouding, bijvoorbeeld een te hoog prolactinegehalte (borstvoedingshormoon). Polycysteus-ovariumsyndroom (PCO-syndroom). PCOS is een aantal samenhangende afwijkingen, waarbij vaak (kleine) cysten in de eierstokken aanwezig zijn. De afwijkingen worden waarschijnlijk veroorzaakt door, en of hebben te maken met hormonale afwijkingen. Hierdoor ontwikkelen zich in de eierstokken meerdere cystes. De eicellen groeien niet of onregelmatig, waardoor er geen of onregelmatig een eisprong optreedt en vrouwen onregelmatig of niet menstrueren. Doordat de eisprong onregelmatig of geheel niet plaatsvindt zijn deze vrouwen Figuur 1 verminderd vruchtbaar. Een hormoonbehandeling kan dit verhelpen, zie figuur 1. Vervroegde overgang, ook wel aangeduid als premature menopauze of prematuur ovarieel falen (POF). Het is een aandoening waarbij een vrouw voor haar veertigste stopt met menstrueren. 4 Daphne Albersen en Louise Miedema – 2014 Dit komt doordat de eierstokken eerder ophouden met ovuleren dan normaal. Verminderde eicelvoorraad of eicelkwaliteit. Vanaf 35 jaar begint de vruchtbaarheid bij de vrouw steeds meer af te nemen. De eierstokken verouderen, het aantal en de kwaliteit van de eicellen vermindert. Meestal is onbegrepen onvruchtbaarheid terug te voeren op een verminderde kwaliteit van de eicellen. De kwaliteit van de eicellen kan worden Figuur 2 vastgesteld door het uitvoeren van een poollichaam-onderzoek. Afwijkingen in de eileiders. De eileiders kunnen afgesloten zijn door sterilisatie, door verklevingen of door vergroeiing, zie figuur 2. Woekeringen van het baarmoederslijmvlies (endometriose). Afwijkingen aan de baarmoeder zoals vleesbomen of verklevingen, zie figuur 3. Er vindt geen menstruatie meer plaats (amenorroe) en innesteling van een bevruchte eicel is eigenlijk niet meer mogelijk. Vrouwen die een curettage hebben ondergaan, bij een miskraam, een abortus of een bevalling, kunnen daar in zeldzame gevallen het syndroom van Asherman aan overgehouden hebben. Problemen met het baarmoederhalsslijm. Soms kunnen zaadcellen niet door het baarmoederhalsslijm bewegen, waardoor ze de eicel niet kunnen bereiken. Dit probleem kan worden veroorzaakt door vijandig baarmoederhalsslijm. Hierdoor is het baarmoederhalsslijm niet of slecht doordringbaar, bijvoorbeeld doordat er te Figuur 3 weinig baarmoederhalsslijm is, of doordat de zuurgraad (pH) ervan te laag is. 5 Daphne Albersen en Louise Miedema – 2014 DES-dochters: tijdens de zwangerschap ontstonden soms afwijkingen bij de foetus, waardoor de vruchtbaarheid van deze zogeheten DES-dochters in zeldzame gevallen verminderd is. Omdat DES na 1977 niet meer is voorgeschreven is dit probleem langzaam aan het verdwijnen. Herhaalde miskramen. Meestal speelt hierbij een chromosoomafwijking die bij de bevruchting ontstaat een rol. Het embryo in aanleg is niet goed, groeit niet verder en wordt afgestoten. Een miskraam kan ook veroorzaakt worden door een probleem met de bloedstolling, waardoor de bloedtoevoer naar de (innestelende) foetus wordt belemmerd en de foetus afsterft. Een andere oorzaak hiervoor kan een auto immuun afwijking zijn; hierdoor worden stoffen, die voor de zwangerschap noodzakelijk zijn, of de foetus zelf door het immuunsysteem van de vrouw aangevallen en afgebroken. Seksuele problemen, zoals vaginisme; pijn tijdens het vrijen, geen of weinig zin hebben in seks. Onbegrepen onvruchtbaarheid, ze kunnen niet vast stellen wat de reden is van de onvruchtbaarheid (2). Verminderde vruchtbaarheid Na een jaar van regelmatige gemeenschap zonder voorbehoedmiddelen zal bij vijftien van de honderd paren geen bevruchting plaatsvinden. Dit betekent niet dat er sprake is van onvruchtbaarheid (infertiliteit). De kans is veel groter dat het gaat om een verminderde vruchtbaarheid (subfertiliteit) (3). Er zijn meerdere redenen voor verminderde vruchtbaarheid, deze zijn: Een gestoorde eicelproductie, dat kan komen door roken, stress, gewicht (ondergewicht of overgewicht), alcohol, geneesmiddelen, giftige stoffen en bepaald voedsel (4). Aangeboren anatomische afwijkingen van de voortplantingsorganen. Zoals extra eileiders, overtollig eierstokweefsel en cysten. Dit zijn afwijkingen aan de eileiders en de eierstokken. Andere aangeboren afwijkingen zijn een dubbele baarmoeder met dubbele baarmoederhals en dubbele vagina, een volledig gesloten maagdenvlies en een verkleving van de schaamlippen (5). Anatomische afwijkingen van de voortplantingsorganen kunnen ook andere oorzaken hebben, zoals chlamydia, wratten, kanker, poliepen, kwaadaardige tumoren en vleesbomen (6). Psychische factoren zoals een te hoge gespannenheid en stress. Aanhoudende stress kan een belangrijke factor zijn bij de vruchtbaarheid van een vrouw. Door aanhoudende stress stijgt het adrenaline en cortisolgehalte. Deze stijging zorgt ervoor dat andere hormonen uit evenwicht raken die een rol spelen bij de vruchtbaarheid, zoals schildklierhormonen, progesteron en oestrogeen (7). 6 Daphne Albersen en Louise Miedema – 2014 Hoofdstuk 2 Zwanger ondanks verminderde vruchtbaarheid Wat betekent verminderde vruchtbaarheid eigenlijk? Als je al meer dan een jaar probeert in verwachting te raken, zonder succes, dan praten de artsen over een verminderde vruchtbaarheid. Onderzoek moet in dat geval uitwijzen bij wie de oorzaak ligt: bij jou, je partner of bij allebei. Afhankelijk van de uitslag kunnen medische technieken misschien een uitkomst bieden. Want er zijn tegenwoordig heel wat soorten behandelmethoden. Hormoonbehandeling (OI) Het kan zijn dat er niet maandelijks een eicel vrijkomt uit je eierstokken. Zonder eisprong kun je ook niet zwanger worden. Vaak is dit probleem met een hormoonbehandeling op te lossen. Deze behandeling heet ovulatie-inductie (OI). Daarbij krijg je tabletten, injecties of een hormoonpompje die de eisprong moeten opwekken (8)(12). Het medicijn wat ze hier voor gebruiken is Follitropine. Follitropine heet ook wel follikelstimulerend hormoon, de afkorting hier van is FSH. Een vrouw moet om de Follitropine beter tot uiting te laten komen ook nog nafareline of triptoreline innemen. Follitropine wordt ook vaak in combinatie gebruikt met Lutropine, luteïniserend hormoon (afgekort LH), beide hormonen zorgen voor de rijping van de eicellen. Het FSH-preparaat wordt ook bij mannen gebruikt, mannen gebruiken meestal dan ook het hCG-hormoon (humaan choriongonadotrofine) (9). Andere medicijnen zijn: Hypothalamushormonen, deze worden gebruikt bij een Ivf-behandeling, daar straks meer over. Deze medicijnen remmen de aanmaak van geslachtshormonen, zowel bij vrouwen als bij mannen. Op deze manier is er meer controle over de eisprong, omdat er bij vrouwen dus minder progestageen en oestrogeen wordt geproduceerd. Choriogonadotropine alfa is eigenlijk hetzelfde als hCG maar er is een klein verschil, hCG wordt door de placenta gemaakt en choriogonadotropine alfa wordt synthetisch gemaakt. Dydrogesteron is een medicijn dat het hormoon progesteron stimuleert. Progesteron zorgt ervoor dat een bevruchte eicel zich kan innestelen in de baarmoederwant (10). Kunstmatige inseminatie (KI) Soms is het sperma van je partner niet van goede kwaliteit, dat betekend dat de spermacellen niet voorbij de baarmoedermond kunnen komen. Bij KI wordt er op het meest vruchtbare moment van je cyclus de spermacellen dan via een dun plastic buisje hoog in de schede ingebracht (8). 7 Daphne Albersen en Louise Miedema – 2014 Intra Uteriene Inseminatie (IUI) Intra Uteriene Inseminatie (IUI) betekent inseminatie in de baarmoeder. Deze behandeling gaat net een stapje verder dan 'gewone' kunstmatige inseminatie. Het sperma wordt dan in het laboratorium bewerkt en soms wordt er ook nog een hormoonpreparaat toegevoegd. De spermacellen met de beste kwaliteit worden geselecteerd en samen met het hormoonpreparaat hoog in de schede ingebracht, net als een KI (8)(12). In Vitro Fertilisatie (IVF) In Vitro Fertilisatie (IVF) is in de volksmond bekend als de reageerbuisbevruchting. Dit komt omdat de bevruchting niet in het lichaam plaatst vind, maar in het laboratorium. Bij een IVF-behandeling worden er eerst meerdere eicellen gerijpt doormiddel van een hormoonbehandeling, het ligt per vrouw eraan welk hormoon nodig is. Deze eicellen worden weggehaald en worden daarna samen met de spermacellen in een schaaltje gedaan. Wanneer er een bevruchting plaats vindt, worden er maximaal twee embryo’s terug geplaatst in de baarmoeder. Dan is het afwachten of een eicel zich innestelt. Als er twee embryo’s teruggeplaatst worden is er een verhoogde kans op een tweeling. Een IVF-behandeling is ook mogelijk met donorzaad als het sperma van de man niet goed is. De meeste ziekenhuizen hebben een semenbank maar die is meestal beperkt, het zaad uit de semenbank is altijd ‘anoniem’. Ook is het mogelijk om gebruik te maken van een bekende donor, bijvoorbeeld een vriend (8)(12)(13)(14). Intra Cytoplasmatische Sperma Injectie (ICSI) Intra Cytoplasmatische Sperma Injectie (ICSI) is eigenlijk hetzelfde als een IVFbehandeling. Alleen ligt het probleem nu bij de man, zijn zaad is van zo slechte kwaliteit dat het niet tot een bevruchting kan komen. Daarom wordt de geselecteerde spermacel rechtstreeks in de eicel geïnjecteerd. Deze spermacellen worden in elke rijpe eicel geïnjecteerd en daarna wordt het op dezelfde manier als een IVF-behandeling voortgezet, dus twee embryo’s worden terug geplaatst en dan is het afwachten of je zwanger wordt (8)(12)(13). Spermapuncties: MESA en TESE Sommige mannen produceren wel sperma, maar kunnen dit niet naar buiten krijgen. Dat kan bijvoorbeeld komen door een geblokkeerde zaadleider. De arts kan het zaad dan eventueel via een punctie uit de bijbal halen. Dit heet met een moeilijke medische term Percutane Epididymale Sperma Aspiratie, kortweg PESA. 8 Daphne Albersen en Louise Miedema – 2014 Als er wordt verwacht dat er een afsluiting zit kan er een MESA gedaan worden, dit houdt in dat er door een Microchirurgische Epididymale Sperma Aspiratie (MESA). Hierna is de behandeling hetzelfde als bij ICSI (8)(12). LEO-behandeling (laparoscopische electrocoagulatie) Een LEO-behandeling wordt uitgevoerd bij vrouwen met PCOS (Polycysteus Ovarium Syndroom). Bij deze behandeling is het doel om de androgeenproductie te verminderen. Dat kan op verschillende manieren gedaan worden, één van de manieren is doormiddel met een naald, waar een elektrische stroom op staat, die voorraad microscopische follikels (de voorlopers van de eicelblaasjes) te verminderen (8)(15). Eileideroperatie Bij sommige vrouwen zijn beschadigde eileiders de reden dat ze niet zwanger kunnen worden. Doormiddel van een operatie kan het verholpen worden. Dit is helaas wel een zware ingreep, maar daarna kun je in de meeste gevallen gewoon in verwachting raken. Er is helaas ook een nadeel: de kans is aanwezig dat de toestand van de eileiders weer snel verslechtert. Wat dus betekent dat je binnen een jaar na de operatie zwanger moet worden, anders is er een kans dat je niet zwanger kan worden (12). Eiceldonatie Als een vrouw zelf geen eicellen aanmaakt of als de eicellen om een genetische reden niet gebruikt kunnen worden is er nog een alternatief: eiceldonatie. Maar omdat er een hele medische behandeling vooraf gaat zijn er heel weinig eiceldonors. Daarom moeten patiënten hun eigen donor meenemen. Het sperma van de man wordt dan bij de donoreicel geïnjecteerd. Het is hetzelfde traject als een IVF-behandeling maar dan met een donoreicel. De donor moet hormonen slikken om meerdere eitjes tegelijk te laten rijpen. De wensmoeder krijgt medicijnen om haar baarmoederslijmvlies dikker te maken, zodat de kans op een zwangerschap groter wordt (8)(12). Sterilisatie herstellen Het is mogelijk om een sterilisatie ongedaan te maken, maar het ligt aan welke methode er is gebruikt. Er is 40-85% kans op een zwangerschap na een herstel operatie (16)(17). Acupunctuur Acupunctuur is een manier om de kans op zwangerschap te vergroten. De blokkades die gemaakt worden door stress en verdriet kunnen doormiddel van acupunctuur en Chinese kruiden om ver geworpen worden. De stress en verdriet worden vaak veroorzaakt door het moeilijk zwanger kunnen worden (18). 9 Daphne Albersen en Louise Miedema – 2014 Hoofdstuk 3 Het hCG hormoon 3.1 - Wat is het hCG-hormoon? Humaan choriongonadotrofine (hCG) is een hormoon dat tijdens een zwangerschap door de placenta wordt geproduceerd. Vanaf de innesteling gaat het chorion (het buitenste omhulsel van de bevruchte eicel)(23) hCG produceren. In de urine van de vrouw is dit soms al 2 weken na de bevruchting aantoonbaar (1 dag over tijd). De zwangerschapstesten meten het hCG-hormoon aan de hand hiervan laat een zwangerschapstest zien of je zwanger bent of niet (22). Zwangerschap hCG kan gemeten worden in urine en bloed met behulp van immunochemische methoden, deze methode maakt gebruik van antistoffen die zich binden aan het hCG hormoon en op die manier kunnen ze aantonen of er hCG in het bloed zit (24). De normaalwaarden kunnen per laboratorium verschillen omdat er een verschil bestaat in het herkennen van de verschillende vormen van hCG. Voor de urinebepaling is de eerste ochtendportie het meest geschikt. Tot ongeveer de zevende week van de zwangerschap verdubbelt de serumconcentraties van hCG zich iedere 2 dagen. Door middel van de bepaling van bèta-hCG kan er een schatting gemaakt worden voor het downsyndroom, trisomie 13 en trisomie 18 (22). Overzicht hCG-waarde in weken vanaf de bevruchting*: 3 na bevruchting: 5 - 50 mIU/ml 4 na bevruchting: 5 - 426 mIU/ml 5 na bevruchting: 18 - 7,340 mIU/ml 6 na bevruchting: 1,080 - 56,500 mIU/ml 7 - 8 na bevruchting: 7, 650 - 229,000 mIU/ml 9 - 12 na bevruchting: 25,700 - 288,000 mIU/ml 13 - 16 na bevruchting: 13,300 - 254,000 mIU/ml 17 - 24 na bevruchting: 4,060 - 165,400 mIU/ml 25 - 40 na bevruchting: 3,640 - 117,000 mIU/ml Niet-zwangere vrouwen: <5.0 mIU/ml Vrouwen in de overgang: <9.5 mIU/ml * De waarden zijn gemiddelden en verschillen van vrouw tot vrouw (27). Extra-uteriene zwangerschap Bij een extra-uteriene zwangerschap zijn de hCG-concentraties minder hoog en zullen ook minder snel stijgen dan bij een normale zwangerschap. De serumwaarden worden daarom ook maar zelden hoger dan 10.000 U/l gemeten (22). 10 Daphne Albersen en Louise Miedema – 2014 3.2 - Hoe werkt een zwangerschapstest? Werking zwangerschapstest Een zwangerschapstest meet de hCG-waarde in de urine of in het bloed. De bekende zwangerschapstesten meten de hCG-waarde in de urine. Er zijn zwangerschapstesten die bij een waarde van 10mlU/ml kunnen meten of je zwanger bent of niet, deze zijn in de meeste gevallen niet betrouwbaar omdat 60% van deze bevruchtingen afbreekt en eindigt in een menstruatie. Deze testen kun je al gebruiken vanaf 6 dagen voor je eerstvolgende menstruatie. Deze testen leveren vaak een teleurstelling op, omdat sommige vrouwen van zichzelf al een hCGwaarde hebben van tussen de 0-10 mlU/ml. Een ‘normale’ zwangerschapstest geeft een positief resultaat bij een waarde van 25 mlU/ml (26). Een zwangerschapstest bevat antistoffen die op het hCG hormoon reageren. Als de urine op de strip van een zwangerschapstest komt, wordt het urinemonster omhoog getrokken langs de membraam met de antistoffen. Als er hCG in de urine zit zal er een gekleurde lijn ontstaan bij de membraam. Als de lijn ontbreekt, is het resultaat negatief. Ter controle verschijnt er altijd een lijn in het controle gebied (28). Lage en hoge hCG-waarden tijdens de zwangerschap Een vrouw kan een lage hCG-waarde hebben om verschillende reden. Eén van de reden kan zijn dat er een verkeerde berekening gemaakt is en dat de bevruchting of innesteling nog niet heeft plaatsgevonden, de oplossing hiervoor is na een paar dagen opnieuw een zwangerschapstest te doen. Wat ook een reden kan zijn is een buitenbaarmoederlijke zwangerschap of een miskraam. Een hoge waarde kan ook nog. Hier geldt ook dat er een verkeerde berekening is gemaakt en nu geldt het tegenovergestelde van een lage waarde. De zwangerschap is dan al verder dan verwacht was. Een zeldzaam voorkomende zwangerschap is de MOLA-zwangerschap. Dit is een zwangerschap waarbij een eicel zonder erfelijk materiaal is bevrucht, dit is de complete MOLA-zwangerschap. En bij de incomplete MOLA-zwangerschap wordt een eicel bevrucht door twee spermacellen en is hierdoor niet levensvatbaar. Dit embryo is niet levensvatbaar, maar de moeder voelt zich wel zwanger en de buik kan groeien, omdat het placenta wel gewoon groeit. Als laatste kan een hoge waarde ook een teken zijn van een meerlingzwangerschap (26)(29). 11 Daphne Albersen en Louise Miedema – 2014 3.3 - hCG als afslankmiddel? Afslankmiddel Er is een fabel over het hCG-hormoon, dat het zou werken als een afslankmiddel. Dr. Simeons heeft een boek geschreven: “Een nieuwe geneeswijze van vetzucht”, hierin beschrijft hij hoe hCG werkt als afslankmiddel. Het is een kuur die wordt toegediend doormiddel van injecties in combinatie met een streng dieet. Als je goedverzekerd bent, wordt een behandeling met hCG vergoedt door elke zorgverzekeraars. Het is moeilijk om veel hCG te krijgen en daarom zijn er veel mensen op tegen, dat mensen op deze manier willen afslanken. Ze zijn er helemaal op tegen, omdat er geen wetenschappelijk bewijs is dat het werkt. Misbruik…? De Nederlandse regering is het zat samen met de organisatie, Moeders voor Moeders, dat het hCG-hormoon wordt gebruikt voor andere doeleinden dan het helpen van minder vruchtbare vrouwen. Diegene die nu nog hCG voorschrijft met een ander doeleinde dan waar het voor bestemd is, kan een hoge boete verwachten (30)(31). 12 Daphne Albersen en Louise Miedema – 2014 Hoofdstuk 4 Moeders voor Moeders Sommige vrouwen worden bij de eerste 'poging' al zwanger, anderen vrouwen kunnen er veel langer over doen om zwanger te raken. Wanneer het niet lukt om zwanger te worden na een jaar lang zonder gebruik van anticonceptiemiddel gevreeën te hebben, spreken we van een verminderde vruchtbaarheid. In Nederland heeft ongeveer één op de zes paren een probleem met de vruchtbaarheid. Bij één op de twaalf paren duurt het langer dan twee jaar voordat de vrouw zwanger raakt. Kunstmatige bevruchting kan de kans op een zwangerschap doen toenemen bij stellen met vruchtbaarheidsproblemen. Voor deze kunstmatige bevruchting is de hulp nodig van medicijnen. Het gaat om het medicijn Pregnyl. Pregnyl wordt gemaakt van natuurlijke stoffen, die aangemaakt worden bij een zwangerschap, het hCG hormoon. Dit hormoon is in overvloed aanwezig in de urine van zwangere vrouwen gedurende de eerste vier maanden van de zwangerschap (32). Wie is Moeders voor Moeders Moeders voor Moeders is een landelijk actieve organisatie en maakt deel uit van het farmaceutische bedrijf Aspen Oss b.v. Moeders voor Moeders wil graag paren met vruchtbaarheidsproblemen helpen (33) (34). Werkwijze Moeders voor Moeders verzamelt de urine van zwangere vrouwen. De urine wordt ingezameld tijdens de eerste vier maanden van de zwangerschap. Deelnemende vrouwen vangen hun urine op in plastic flessen, die (in dichtbevolkte gebieden) een keer per week worden opgehaald, of (elders in Nederland) bij verzameldepots worden ingeleverd. Uit de urine die Moeders voor Moeders inzamelt, wordt het hCGhormoon gehaald. Dit verloopt via een ingewikkelde procedure. Miljoenen liters urine leveren maar een paar gram van het hormoon op. Vervolgens maken farmaceutische bedrijven van het hCG-hormoon een geneesmiddel dat deel uitmaakt van de behandeling van onvruchtbaarheid. Die geneesmiddelen zijn bedoeld om de eisprong te bevorderen (32) (35). 13 Daphne Albersen en Louise Miedema – 2014 Hoe werkt Moeders voor Moeders? Wanneer je zwanger bent en graag mee wilt werken aan het project kan je telefonisch contact opnemen. Je kan je ook online aanmelden op de website van Moeders voor Moeders. Vervolgens wordt gekeken of er in jouw postcodegebied urine opgehaald wordt, of dat je het zelf naar een lokale verzamelplaats moet brengen. Je kan je aanmelden vanaf het moment dat je overtijd bent tot en met de 11e week van je zwangerschap. Je kan deelnemen van de zesde tot de 16e week van je zwangerschap (32) (34). Geschiedenis van Moeders voor Moeders Moeders voor Moeders heeft een rijke geschiedenis. Zij bestaat namelijk al sinds 1931. In 1927 had het farmaceutische bedrijf Organon ontdekt en aangetoond dat er in de urine van zwangere vrouwen hormonen voorkomen die de vruchtbaarheid bevorderen. Bij de oprichting stond de inzameling bekend onder de naam ‘Urine Inzameling Organon’. De naam Moeders voor Moeders is pas veel later ontstaan, in 1966 (34). Al 82 jaar Moeders voor Moeders Het ophalen van de urine gebeurde toen door mannen in zwarte manchester pakken die met paard en wagen de huizen langsreden. "Pismannekes" werden ze ook wel genoemd. In de beginjaren bestond nog geen telefoon. Daarom plaatsten zwangere vrouwen een krant in de vensterbank zodat de ophaaladressen te herkennen waren. Zo kon het gebeuren dat op warme zomerdagen, als veel mensen hun plantjes met kranten tegen de zon beschermden, de koetsiers de kluts kwijt raakten, en menig vrouw moest uitleggen dat ze niet zwanger was! Na de oorlog werden de manchester pakken vervangen door neutrale kleding, de kranten door de telefoon en paard en wagen door de auto. Door de jaren heen zijn ook de kratjes en flessen regelmatig veranderd. De fabriek waar alle urine naartoe wordt gebracht en waar de eerste verwerking plaatsvindt, staat nog steeds op dezelfde plaats. Ook aan het verwerkingsproces is in alle jaren nauwelijks iets gewijzigd (34). 14 Daphne Albersen en Louise Miedema – 2014 Hoofdstuk 5 Urine donatie Als je er achter komt dat je zwanger bent, kan je tot je 11e week je aanmelden bij Moeders voor Moeders. In de periode tot je 16e week doneer je dan je urine met het hCG-hormoon erin. Zoals al eerder vertelt is (zie deelvraag vier, tussenkopje: hoe werkt moeders voor moeders?). Dat moeders voor moeders dit doet is natuurlijk een super goed initiatief, maar de urine moet wel goed zijn, daarom zijn er een paar regels opgesteld van wanneer je geen urine mag doneren en wanneer wel. Je mag geen urine doneren: Als je aan hepatitis lijdt, hepatitis is een ontsteking aan de lever, omdat de virale hepatitis heel besmettelijk is hebben de gezondheidsautoriteiten besloten dat je geen urine mag doneren als je hepatitis hebt. Als je HIV positief bent, HIV (human immunodeficiency virus) is een virus wat je afweersysteem verzwakt. HIV is besmettelijk en als je er niets aan doet kan het leiden tot AIDS. Als je tussen 1980 en 1996 langer dan een half jaar in het Verenigd Koninkrijk bent geweest, in die tijd kwamen de gekkenkoeienziekte (BSE) en de ziekte van Creutzfeldt-Jakob (CJD) er veel voor en om risico’s uit te sluiten mag je dan geen urine inleveren. Als je ooit een bloedtransfusie hebt gehad, als je een totaal transfusie of een component transfusie hebt gehad mag je van de gezondheidsautoriteiten geen urine doneren, omdat je het bloed van een donor hebt gebruikt. Bij autotransfusie mag je wel urine doneren, omdat je je eigen bloed krijgt toegediend. Als je bloedverwanten hebt met de ziekte van Creutzfeldt-Jakob, dit is een hersenafwijking (37). De ziekte wordt gekenmerkt doormiddel van geheugenverlies, ataxie (38), onwilligkeurige bewegingen en stijfheid. Je mag niet mee doen, omdat de ziekte ongeneeslijk is en het erfelijk is, dat wil zeggen dat als je hCG doneert, terwijl je een bloedverwant hebt met CJD, kan het zijn dat de ontvanger van je donatie de ziekte binnen krijgt en het doorgeeft aan het kind. De gezondheidsautoriteiten willen dit voorkomen. Als je ooit een behandeling hebt gehad met groeihormonen, ook dit heeft te maken met de ziekte Creutzfeldt-Jakob. Als je op dit moment een nierontsteking en/of een chronische nierontsteking hebt, nierontsteking, ook wel nefritis genoemd, is een verzamelnaam voor de ziekten aan de nieren die lijken op een ontsteking. Bij deze ziekten functioneert de nier niet goed meer. 15 Daphne Albersen en Louise Miedema – 2014 Als je ooit een hoornvliestransplantatie hebt gehad, het hoornvlies komt van een donor af en heeft een verhoogd besmettingskans met de ziekte van Creutzfeldt-Jakob. Als je ooit een hersenvliestransplantatie hebt gehad, het hersenvlies komt net als het hoornvlies van een donor en heeft ook een verhoogde kans op besmetting met de ziekte van Creutzfeldt-Jakob. Je mag wel urine donoren: Als bovenstaande dingen niet van toepassing zijn. Als je een vruchtbaarheidsbehandeling hebt gehad. Als je tussen de 6 en 16 weken zwanger bent. Als u twijfelt, kunt u altijd bellen naar Moeders voor Moeders of de informatrice vragen (36). 16 Daphne Albersen en Louise Miedema – 2014 Hoofdstuk 6 Het Medicijn Pregnyl 6.1 - Wat gebeurt er met de urine die je doneert? Door ingewikkelde en kostbare procedures wordt het hCG-hormoon uit je urine gehaald. Om één vruchtbaarheidsbehandeling mogelijk te maken is wel een heel zwembad vol urine nodig. Met behulp van het hCG-hormoon kan vervolgens het medicijn Pregnyl worden gemaakt. Pregnyl heeft de volgende functies: Het stimuleert de eisprong (ovulatie) bij onvruchtbaarheid door het uitblijven van follikelrijping of eisprong. Het bereidt de follikels voor op vruchtbaarheidsbehandelingen zoals IVF (32). Onder het kopje werkwijze bij deelvraag vier, is ook al uitgelegd wat er met de urine gebeurd. Daar wordt het ook wat uitgebreider uitgelegd. Figuur 4 17 Daphne Albersen en Louise Miedema – 2014 6.2 - Wat is Pregnyl en waar wordt het voor gebruikt? De werkzame stof in Pregnyl is hCG (humaan choriongonadotrofine). hCG is een lichaamseigen hormoon aangemaakt door de placenta (moederkoek). Bij vrouwen stimuleert hCG de eisprong, het stimuleert de eierstokken om het vrouwelijke geslachtshormoon oestrogeen te maken en het zorgt ervoor dat de baarmoederwand gereed is voor innesteling van een bevruchte eicel. Artsen schrijven dit middel voor bij verminderde vruchtbaarheid bij vrouwen en mannen en bij een vertraagde puberteit bij jongens. Verminderde vruchtbaarheid: hCG wordt gebruikt bij vrouwen die geen kinderen kunnen krijgen. Voor een zwangerschap is een gerijpte eicel nodig. Als de eicel voldoende is ontwikkeld, komt hij vrij voor bevruchting. Dit heet de eisprong. hCG kan die eisprong stimuleren. Een mannelijke zaadcel kan daarna de vrijgekomen eicel bevruchten. Behandeling met Pregnyl: Als de verminderde vruchtbaarheid komt, doordat de eicellen zich onvoldoende ontwikkelen of doordat er geen eisprong optreedt, schrijven de artsen vaak medicijnen voor die de ontwikkeling van eicellen stimuleren. Als blijkt dat de eisprong met die medicijnen niet tot stand komt, geeft de arts een injectie met hCG om de eicellen te laten rijpen en de eisprong tot stand te brengen. Op die dag en op de dag daarna moet er geslachtsgemeenschap plaatsvinden of brengt de arts de zaadcellen in de baarmoeder (inseminatie). Als je twee weken na de poging tot bevruchting nog niet ongesteld bent, is er kans dat je zwanger bent. Het kan echter ook zijn dat de menstruatie door de hormonen wat later komt. Na de bevruchting worden soms ook nog enkele dagen maximaal drie injecties hCG gegeven om de zwangerschap te ondersteunen (39) (40). 18 Daphne Albersen en Louise Miedema – 2014 6.3 - Wat zijn de bijwerkingen van Pregnyl? Behalve het gewenste effect kan dit middel bijwerkingen geven. De bijwerkingen zijn verschillend. De belangrijkste bijwerkingen zijn de volgende: Soms bij de vrouw Meerlingzwangerschap. Door gebruik van dit middel kunnen zich meerdere eicellen tegelijkertijd ontwikkelen. Dit kan leiden tot tweelingen of meerlingen. Zelden bij vrouwen Overreactie van de eierstokken, waardoor zich te veel eicellen ontwikkelen. Dit kan ernstige klachten geven, met onder andere kans op trombose. De verschijnselen van deze overreactie merk je na de eisprong: ernstige buikpijn, diarree, braken, pijnlijke borsten, plotselinge gewichtstoename van meer dan twee kilo, kortademigheid en niet of heel weinig plassen. Zeer zelden bij vrouwen Trombose. Dit kun je herkennen aan een dikke, harde, rode en pijnlijke plek op het been, soms aan pijn in de kuit en een zwaar gevoel in het been, zelden aan plotseling optredende kortademigheid, soms met pijn of het ophoesten van bloed. Bij vrouwen die borstkanker hebben of hebben gehad, zou de tumor mogelijk kunnen groeien of terugkomen door het gebruik van dit middel. Dit is echter niet bewezen. Pijn op de injectieplaats, roodheid, zwelling, jeuk en blauwe plekken. Vooral gedurende de eerst dagen van de behandeling. Huiduitslag door overgevoeligheid voor dit middel (39) (40). 19 Daphne Albersen en Louise Miedema – 2014 6.4 - Hoe gebruik je Pregnyl? Hoe? Dit middel moet in een spier of onder de huid worden ingespoten. Een enkele keer moet je zelf injecties onder de huid toedienen. De arts of verpleegkundige zal daarover uitleg geven. Wanneer? Vrouwen: bevordering eisprong Dit middel wordt toegediend op het moment dat de arts met een echo heeft gezien dat de eicellen voldoende zijn gerijpt. Op die dag en op de dag erna moeten de eicellen worden bevrucht. Je moet dus op die dag geslachtsgemeenschap hebben, op die dag moet de inseminatie plaatsvinden of op die dag worden de eitjes ‘geoogst' voor de IVF. Hoe lang? Rijping eitjes en eisprong Meestal is de injectie met hCG eenmalig. Soms worden gedurende negen dagen nog drie of minder injecties hCG gegeven om de eitjes te helpen overleven. Dosis vergeten? Het is uiterst belangrijk je te houden aan de aanwijzingen van arts of verpleegkundige over de tijdstippen waarop je het hormoon moet spuiten. Als je een keer vergeet of er komt iets tussen, dan kan een hele zwangerschapspoging verloren gaan! Als je dit medicijn gebruikt, mag je dan... autorijden, alcohol drinken en alles eten? Bij dit middel zijn hiervoor geen beperkingen. Heeft dit medicijn een wisselwerking met andere medicijnen? hCG heeft een wisselwerking met veel andere hormonen. Hormonen kunnen elkaar tegenwerken of de combinatie kan juist nodig zijn voor een goed effect. Daarom is een deskundige begeleiding door een specialist noodzakelijk om de precieze combinatie van de verschillende hormonen te bepalen. Kun je dit medicijn gebruiken als je zwanger bent, wilt worden of borstvoeding geeft? Zwangerschap Dit middel mag worden gebruikt net na het ontstaan van de zwangerschap om de zwangerschap in stand te houden. Gebruik het echter niet later tijdens de 20 Daphne Albersen en Louise Miedema – 2014 zwangerschap. Het kan de ontwikkeling van de baby beïnvloeden. Borstvoeding Gebruik dit middel niet als je borstvoeding geeft of stop de borstvoeding. Het is niet bekend of het in de moedermelk terechtkomt en of het schadelijk is voor de baby. Kun je zomaar met dit medicijn stoppen? Als je voortijdig stopt met deze injecties, kan de behandeling mislukken. Raadpleeg je arts als je wilt stoppen. De behandeling met deze hormonen luistert nauw en mogelijk is het gezonder als je de behandeling afmaakt of nog andere hormonen er bij gebruikt om de behandeling goed af te ronden (39) (40). De prikinstructie van Pregnyl is als bijlage bij het werkstuk gevoegd, voor het geval daar interesse voor is. 21 Daphne Albersen en Louise Miedema – 2014 Hoofdstuk 7 Productie van het medicijn Pregnyl Zoals al eerder vertelt is, zamelt Moeders voor Moeders urine in van zwangere vrouwen. Moeders voor Moeders is gevestigd in Oss, waar ook de ontwikkeling, productie en verpakking van MSD (Merck Sharp & Dohme) zit. De urine van Moeders voor Moeders gaat naar Boxtel, daar staat de fabriek die de urine op biochemische manier verwerkt tot het medicijn Pregnyl. Op het moment dat de urine bij de fabriek in Boxtel is, is de urine niet meer van Moeders voor Moeders. De fabriek in Boxtel is van Aspen, daar valt Moeders voor Moeders ook onder (42)(43). Merck Sharp & Dohme is één van de grootste farmaceutische bedrijven in de wereld, MSD is in 2009 gefuseerd met de Amerikaanse Schering-Plough. ScheringPlough heeft in 2007 Organon overgenomen. Wat dus betekend dat Organon onderdeel is van het huidige MSD (43)(44)(45). 22 Daphne Albersen en Louise Miedema – 2014 Hoofdstuk 8 Interview over moeders voor moeders Interview 1: Kunt u zich in het kort even voorstellen? Ik ben Bianca Broekhuizen, 29 jaar. Moeder van 1 zoon, Damian en toekomstige moeder van..... :-) Hoe bent u in contact gekomen met moeders voor moeders? Via mijn zwangerschap van mijn eerste zoon en uiteraard ook bij mijn tweede zwangerschap. Wat vindt u van deze organisatie? Super! Waarom heeft u meegedaan aan moeders voor moeders? Voor mij een hele kleine moeite en voor andere heel waardevol. Heeft u al vaker meegedaan? Ja, ik heb nu 2x meegedaan. Hoe was de begeleiding? Helemaal goed. Hoe ging het proces in zijn werk? Eens per week zet je de volle bakken buiten en worden ze weer opgehaald door nieuwe bakken zodat je die weer vullen kan met urine. Voelt het ook goed, dat u op deze manier andere stellen kunt helpen? Zeker. Zou u het andere vrouwen aanraden en waarom? Ik raad het iedereen aan. Het is zo'n kleine moeite om mee te doen en voor andere zo belangrijk dat er mensen zijn die meedoen om het medicijn te kunnen maken. Vindt u dat er meer campagne moet worden gevoerd? Op welke manier zou het u bereiken? Er mag meer aandacht aan besteed worden. Veel mensen kennen het niet. Misschien ook via Verloskundige meer reclame maken en eventueel bij ziekenhuizen en huisartsen. 23 Daphne Albersen en Louise Miedema – 2014 Interview 2: Kunt u zich in het kort even voorstellen? Ik ben Kim Bron, 28 jaar en woonachtig in Leeuwarden. Ik ben momenteel 30 weken zwanger van ons eerste kindje, een jongetje dat rond 2 april wordt verwacht. Ik heb een zeer voorspoedige zwangerschap tot nu toe, met weinig bijzonderheden. Hoe bent u in contact gekomen met moeders voor moeders? Mijn moeder was in verwachting van mijn zusje toen ik 13 jaar was (15 jaar geleden) ik kon me de bussen van moeders voor moeders nog goed herinneren en heb altijd gezegd dat als ik ooit zwanger ging worden, ik ook mee wilde doen. Die belofte heb ik niet gebroken. Wat vindt u van deze organisatie? Hartstikke goed dat deze organisatie er is. Medische hulp bij zwanger worden is nooit leuk, maar als je met het hCG hormoon toch zwanger kan worden, dan scheelt dit enorm! Het traject van IUI, IVF en weet ik wat er allemaal is, is nog zwaarder. Waarom heeft u meegedaan aan moeders voor moeders? Mijn vriend en ik hadden altijd een kinderwens. Toen wij besloten om te stoppen met de pil, waren wij in 1 maand in verwachting. Ik besef me ontzettend goed dat dit echt een wonder is en dat het niet voor iedereen is weggelegd. Omdat wij zo dolgelukkig zijn met ons kindje, gun ik dit geluk ook aan andere stellen. Heeft u al vaker meegedaan? Nee, dit is ons eerste kindje Hoe was de begeleiding? Gelijk na de aanmelding kreeg ik al telefoon van Moeders voor moeders. Er werd een afspraak gemaakt en ik kon gelijk met 6 weken beginnen. De kennismaking was prima. Wel erg vluchtig, maar gelukkig had ik er al veel over gelezen. Tijdens de 10 weken mocht ik contact opnemen, maar dat is niet nodig geweest. Wat ik jammer vond, is dat er na 16 weken (nadat ik mijn laatste krat heb ingeleverd) nooit meer contact is geweest met de organisatie. Ik hoef geen bedankje in de vorm van een cadeautje, maar even een mailtje, brief of telefoontje waarin staat dat de 10 weken om zijn en dat je wordt bedankt voor je deelname (met woorden) was leuk geweest. Het mee doen doe ik graag! Maar het is best even aanpassen, 10 weken in een kannetje plassen. Het is fijn dat je het proces samen begint met Moeders voor moeders en dan ook afsluit. Hoe ging het proces in zijn werk? Ik heb bij het eerste gesprek aangegeven dat ik alleen thuis wilde mee doen en niet op het werk. Dit was prima. Ik heb 10 weken lang in een kannetje geplast en elke woensdagavond dit naar een punt gebracht waar het werd opgehaald en ik een nieuw kratje mee kon nemen. 24 Daphne Albersen en Louise Miedema – 2014 Voelt het ook goed, dat u op deze manier andere stellen kunt helpen? Super! Daar doe ik het voor!!!! Zou u het andere vrouwen aanraden en waarom? Ja! Door mij is een vriendin (nu 14 weken zwanger) ook mee gaan doen. Het is om andere vrouwen (stellen) het geluk te gunnen dat wij ook mogen ervaren. Vindt u dat er meer campagne moet worden gevoerd? Op welke manier zou het u bereiken? Ik vind dat, als je eenmaal in het wereldje dat “zwanger zijn” heet, heel veel reclame voor is. Bij de verloskundige, op alle websites waar je komt, in alle boekjes die je leest… maar dan ben je vaak al behoorlijk ver zwanger. Zo is een bezoek aan een verloskundige meestal met +/- 10 weken. Dan zijn er al 4 weken voorbij en voordat je je aangemeld hebt en het rond is, ben je 11 weken. Dan is de helft van de periode dat je kan geven voorbij. Eigenlijk zou er dus ook meer campagne moeten worden gevoerd op plekken waar vrouwen komen die nog niet zwanger zijn… 25 Daphne Albersen en Louise Miedema – 2014 Interview 3: Kunt u zich in het kort even voorstellen? Ik ben Marcia Konings, 26 jaar. Ik ben in verwachting van ons eerste kindje en uitgerekend in maart 2014. Hoe bent u in contact gekomen met moeders voor moeders? Een vriendin van me had meegedaan bij haar zwangerschap en mij hierover verteld. Wat vindt u van deze organisatie? Ze doen super werk! Hopelijk mogen ze dit nog lang doen. Waarom heeft u meegedaan aan moeders voor moeders? Omdat bij ons de vraag was of we kinderen konden krijgen (van tevoren uit moesten laten zoeken) daarbij wordt je toch flink met je neus op de feiten gedrukt dat het ook wel eens anders kan gaan dan alleen maar leuk. Heeft u al vaker meegedaan? Nee. Hoe was de begeleiding? Goed. Hoe ging het proces in zijn werk? Na de intake moest je meteen beginnen met urine opvangen. Voelt het ook goed, dat u op deze manier andere stellen kunt helpen? Heel erg goed. Zou u het andere vrouwen aanraden en waarom? Ja, omdat zwanger kunnen worden niet bij iedereen vanzelfsprekend is. Vindt u dat er meer campagne moet worden gevoerd? Op welke manier zou het u bereiken? Ja, via Facebook en tv reclame? 26 Daphne Albersen en Louise Miedema – 2014 Interview 4: Kunt u zich in het kort even voorstellen? Ik ben Wendy H, moeder van 2 dochters en momenteel zwanger van ons 3e kindje. Hoe bent u in contact gekomen met moeders voor moeders? Via via bij mijn tweede zwangerschap. Wat vindt u van deze organisatie? Ik vind het een heel goed initiatief. Met zoiets simpels, kan je zulke mooie wonderen verrichten. Waarom heeft u meegedaan aan moeders voor moeders? Wij hebben het ontzettende geluk om snel zwanger te raken, en met snel bedoel ik 3x binnen 2 maanden. Ik doe mee, omdat ik in mijn omgeving zie hoe het is om moeilijk zwanger te kunnen raken. Met zoiets simpels als plassen in een fles, kunnen ze de medicijnen maken die mijn vriendin nodig heeft om zwanger te raken. Het geeft mij een heel goed gevoel iets te kunnen bijdragen aan het geluk van anderen. Heeft u al vaker meegedaan? Ja, dit is de tweede keer. Hoe was de begeleiding? De intake gebeurde thuis, ik heb een vragenlijstje moeten invullen en daarna volgde er met hun een heel prettig gesprek. Kreeg een leuk welkomstcadeautje. Hoe ging het proces in zijn werk? Ik heb me aangemeld via de site van MvM en werd al snel teruggebeld om een afspraak te maken. Daarna kwam er een aardige mevrouw bij ons thuis die nog een zwangerschapstest deed. Daarna een vragenlijstje ingevuld en alles doorgenomen. Na een week de vol geplaste flessen omruilen voor lege en dat herhaalt zich tot de 16de week. Voelt het ook goed, dat u op deze manier andere stellen kunt helpen? Het voelt heel goed om met zoiets simpels iets goeds te kunnen doen Zou u het andere vrouwen aanraden en waarom? Ja, omdat het echt heel simpel is. En nee…omdat de flessen echt gigantisch stinken. Je moet er wel even wat voor over hebben. Vindt u dat er meer campagne moet worden gevoerd? Op welke manier zou het u bereiken? Op zich wel! Zou wel wat meer reclame op tv mogen komen. Mensen weten vaak niet wat het is als kinderen krijgen niet vanzelfsprekend is. 27 Daphne Albersen en Louise Miedema – 2014 Interview 5: Kunt u zich in het kort even voorstellen? Ik ben Wendy K, 33 jaar en moeder van 2 kinderen (zoontje uit 2012 en zoontje uit 2013 en nu 2014 weer zwanger dus). Hoe bent u in contact gekomen met moeders voor moeders? Ik had er via via over gehoord. Wat vindt u van deze organisatie? Super goede organisatie. Waarom heeft u meegedaan aan moeders voor moeders? Om wensmama’s een kans op een kindje te geven. Heeft u al vaker meegedaan? Dit is de 2e keer, 1e zwangerschap durfde ik niet na een miskraam. Hoe was de begeleiding? Erg goed en duidelijk. Hoe ging het proces in zijn werk? Afspraak via de mail gemaakt, dame van MvM heeft alle informatie uitgelegd en verdeeld. Daarna de test gedaan en afspraken gemaakt over het ophalen van de bussen en een kan gekregen. Voelt het ook goed, dat u op deze manier andere stellen kunt helpen? Ja, heel goed, in mijn omgeving heb ik mensen die hierdoor nu zwanger zijn of een kindje hebben en dat is super, dat gun je iedere moeder. Zou u het andere vrouwen aanraden en waarom? Jazeker, heb het mijn buurvrouw aangeraden en zij heeft ook meegedaan. Het is gewoon een kleine moeite voor zo’n goed gebaar. Vindt u dat er meer campagne moet worden gevoerd? Op welke manier zou het u bereiken? Ik hoorde het via via van andere moeders al ver voor ik zwanger was. Campagne via tv zou wel een mooi iets zijn denk ik. En vertellen wat er nog meer mee gedaan wordt zoals de neusspray voor jongetjes waarbij de balletjes na de geboorte niet zijn ingedaald, weinig mensen weten dit. 28 Daphne Albersen en Louise Miedema – 2014 Interview 6: Kunt u zich in het kort even voorstellen? Ik ben P. Veslinga. Ik ben 31 jaar, ben getrouwd en heb 3 kinderen. Ik ben nu zwanger van de vierde. Ik speel dwarsfluit en doe graag handwerken, zoals breien. Hoe bent u in contact gekomen met moeders voor moeders? Via de verloskundige bij de derde zwangerschap. Wat vindt u van deze organisatie? Heel goed een heel goed initiatief. Ook heel bijzonder dat het kan. Waarom heeft u meegedaan aan moeders voor moeders? Puur omdat ik het anderen ook gun, om anderen ook zoiets moois te geven. Heeft u al vaker meegedaan? Bij de derde zwangerschap en nu bij de vierde zwangerschap eventjes. Hoe was de begeleiding? Goed, prima. Hoe ging het proces in zijn werk? Die vrouw belt eerst en komt dan bij je thuis langs. Ik vond haar wel iets te opdringerig. Ik had eerst ook mijn twijfels, omdat je vaak in kleine beetjes moet plassen tijdens een zwangerschap. Het nadeel is ook dat je de urine alleen op dinsdag kunt brengen. Dat is ook de reden dat ik met de vierde zwangerschap niet zo lang heb meegedaan. Er zou meer mogelijkheid moeten zijn, om de urine te brengen. Voelt het ook goed, dat u op deze manier andere stellen kunt helpen? Goed, ja ik denk daar niet heel bewust over na. Ik ben niet een heel sentimenteel persoon. Zou u het andere vrouwen aanraden en waarom? Ja, als elke zwangere vrouw mee zou doen, kunnen er zo veel geholpen worden. Je zou het zelf ook erg vinden als je moeilijk zwanger kon raken. Vindt u dat er meer campagne moet worden gevoerd? Op welke manier zou het u bereiken? Elke verloskundige moet het aangeven en er op attenderen dat het mogelijk is, maar ze moeten niet te opdringerig zijn. Ook al doe je maar een week mee, dat helpt ook al. Folders meegeven is ook altijd goed en misschien bij foliumzuur iets op het doosje zetten van Moeders voor Moeders. 29 Daphne Albersen en Louise Miedema – 2014 Interview 7: Kunt u zich in het kort even voorstellen? Ik ben Ruby Sijrier en ben 30 jaar. Hoe bent u in contact gekomen met moeders voor moeders? Via internet. Wat vindt u van deze organisatie? Een goed initiatief, met een bijzonder doel. Waarom heeft u meegedaan aan moeders voor moeders? Zelf moeite gehad met zwanger raken en heb mij altijd voorgenomen om mijn steentje bij te dragen wanneer ik wel zwanger mocht worden. Heeft u al vaker meegedaan? Ik heb bij mijn vorige zwangerschap meegedaan, zou dit keer weer, maar omdat het ophaal en aflever punt in Bolsward is kan ik dit keer niet mee doen. Dit i.v.m. geen rijbewijs en mijn vriend werkt op dit moment erg veel. Hoe was de begeleiding? Er komt iemand bij je thuis en bespreekt het één en ander met je. Bijvoorbeeld waarom je mee wilt doen, wat er met de urine gedaan word en wanneer je wel of juist niet mee kan doen. Na dit gesprek is er eigenlijk geen begeleiding meer. Hoe ging het proces in zijn werk? Zoals hier boven vermeld, het gesprek bij je thuis. Daarna kan je de kannen/ flessen ophalen bij een bepaald punt. In mijn geval was dit bij het tankstation in Bolsward. Daar kan je ook je urine weer inleveren. Dit doe je elke week. In grotere steden halen ze het bij je op, maar vooralsnog is dat bij ons nog niet zo. Dit doe je dan tot de 16e week van je zwangerschap. Daarna neemt het hormoon in je urine af. Voelt het ook goed, dat u op deze manier andere stellen kunt helpen? Ja, dat is de enige reden waarom ik er mee door ben gegaan. Ik was vreselijk misselijk en de lucht die uit de flessen komt is niet erg aangenaam en daarbij komt nog dat het elke keer wel een “gehannes” was om naar Bolsward te moeten. Zou u het andere vrouwen aanraden en waarom? Ja, als je iemand kan helpen met iets wat jij hebt, waarom niet?. Vindt u dat er meer campagne moet worden gevoerd? Op welke manier zou het u bereiken? Ja, eigenlijk wel. Ik kon het via mijn opleiding, maar daarna tot bij de verloskundige weinig tot niks meer van de organisatie gelezen. Misschien is dat omdat je er niet mee bezig bent, dat kan ook. 30 Daphne Albersen en Louise Miedema – 2014 Hoofdstuk 9 Promotie campagne Ons profielwerkstuk draait om, hoe kunnen wij de beste promotie campagne maken om meer vrouwen over te kunnen halen om urine te doneren. Na de onderzoeken en interviews die wij gedaan hebben, zijn wij tot de conclusie gekomen dat wij in de regio Bolsward de vrouwen het beste kunnen bereiken door ze er eerder van bewust te maken dat zij urine kunnen doneren. Met deze informatie zijn wij bezig gegaan om een folder en een poster te maken. De folders willen wij bij apotheken, drogisterijen, huisartsen en verloskundigen afgeven, zodat die deze folders mee kunnen geven wanneer een vrouw een zwangerschapstest koopt of als zij bij de huisarts/verloskundige is geweest voor haar zwangerschap. De posters willen wij ophangen bij dezelfde winkels en instanties zodat vrouwen de posters al eerder zien en een kijkje nemen op de site van Moeders voor Moeders en er zo al over gaan na denken of zij urine wil doneren wanneer ze zwanger raakt. 31 Daphne Albersen en Louise Miedema – 2014 POSTER 32 Daphne Albersen en Louise Miedema – 2014 FOLDER 33 Daphne Albersen en Louise Miedema – 2014 Hoofdstuk 10 Krantenartikel Havo4-scholieren in actie voor hCG-hormoon BOLSWARD De 4Havo scholieren van het Marne College Daphne Albersen (16) uit Bolsward en Louise Miedema (17) uit Nijland maken voor hun eindexamen een promotiecampagne voor urinedonatie. ,,Ik wil verloskundige worden”, verklaart Daphne de keuze voor het onderwerp. De twee leerlingen hebben als afstudeerprofiel natuur en gezondheid. Bij hun werkstuk worden ze begeleid door biologiedocente Petra Oudejans, die pas bevallen is van Rixt. Louise weet nog niet waar haar toekomst ligt, maar vond het onderwerp wel interessant. Bij urinedonatie gaat het om urine van zwangere vrouwen. Uit deze urine wordt het hCG-hormoon gehaald, waarmee vrouwen die problemen hebben om zwanger te worden, geholpen kunnen worden. De scholieren interviewden zeven dames die gedoneerd hebben. Ze leerden dat veel vrouwen weinig weet hebben van de mogelijkheid om urine te doneren. ,,Ze horen het vaak pas in de negende week van hun zwangerschap als ze voor het eerst de verloskundige bezoeken. Om dan nog te doneren is moeilijk, want de urine die geschikt is, moet binnen de eerste elf weken van de zwangerschap gedoneerd worden”, weet Daphne. Doordat er bij ‘nieuwe moeders’ weinig bekendheid is, wordt vooral bij een tweede zwangerschap gedoneerd. Er is namelijk intake bij Moeders voor Moeders nodig, wat voor tijdnood zorgt. ,,De zwangere vrouwen moeten dus eigenlijk veel eerder van de mogelijkheid en het belang van donatie weten”, haakt Louise daar op in. ,,Bijvoorbeeld al wanneer ze foliumzuur gaan slikken”, gaat Daphne verder. Om dat onder de aandacht te brengen hebben de scholieren een campagneposter gemaakt. ,,Die zou kunnen hangen bij de huisartsen, apotheek, drogisterijen en verloskundige.” Verder hebben ze een informatieve folder gemaakt over urinedonatie, die huisartsen mee zouden kunnen geven. De twee laten er 800 van drukken en gaan daarmee bij de huisartsenpraktijken in de stad langs. 34 Daphne Albersen en Louise Miedema – 2014 Het succes van de scholieren hun actie valt en staat ook bij de mogelijkheid om in de stad urine te doneren. De organisatie Moeders voor Moeders zorgt voor de logistiek om gedoneerde urine bij het farmaceutisch bedrijf in Boxtel af te leveren, waar het hormoon gescheiden wordt uit de urine voor het medicijn pregnyl. Moeders voor Moeders haalt het met een busje aan huis op, maar in het Noorden zijn inzamelpunten. Het transport is daarmee in Bolsward nog wel een knelpunt, vinden de leerlingen. ,,Het blijkt dat mensen vaak geen tijd hebben om de urine af te leveren en daardoor blijft het er bij. Afhalen is beter.” Naast de bekendheid is het vergroten van het gemak van donatie een belangrijk punt, dat met name bij Moeders voor Moeders aandacht moet krijgen, vinden de twee. Volgens de twee studentes is er in het algemeen grote vraag naar dit medicijn. ,,Nederland is de grootste producent van dit medicijn. Doordat vrouwen op steeds oudere leeftijd kinderen krijgen, blijft de behoefte aan urine er zeker.” Ze hopen dat met hun aanzet in Bolsward Moeders voor Moeders een prikkel krijgt om extra promotie ter hand te nemen. ,,De moeders die wij spraken vinden het dankbaar om urine te schenken, waar ze een ander blij mee kunnen maken”, besluiten de twee. 35 Daphne Albersen en Louise Miedema – 2014 Hoofdstuk 11 Conclusie In de inleiding hebben wij gezegd, dat we dit onderwerp meer onder de vrouwen willen brengen. Dat vrouwen er bewuster van worden en er meer aandacht aan dit onderwerp wordt gegeven. Wij probeerden via een interview erachter te komen, hoe vrouwen die aan Moeders voor Moeders mee hebben gedaan, dit ervaren hebben. Aan hand van die interviews kwamen we erachter, dat er nog wel het één en ander verbeterd kan worden. De verbeterpunten zijn: de inleverpunten van de urine, de urine flessen en de reclame voor Moeders voor Moeders. Sommige vrouwen in Friesland doen niet mee, omdat ze niet de mogelijkheid hebben, om de urine in te kunnen leveren. In Friesland zouden er ook meer inleverpunten moeten zijn. Veel vrouwen vinden de stank van de flessen ondraaglijk. Het conserveringsmiddel wat er in zit zorgt voor die stank, misschien kan de fabriek zich daar op richten, zodat de flessen minder stinken. Wij hopen dat onze promotie campagne helpt. Dat het genoeg reclame maakt, zodat meer vrouwen zich aanmelden bij Moeders voor Moeders. Wij kunnen hier niet altijd mee door blijven gaan, dus hopen wij dat Moeders voor Moeder ons initiatief overneemt en er mee door gaat. Er kan nog zoveel meer reclame worden gemaakt. 36 Daphne Albersen en Louise Miedema – 2014 Nawoord Wij willen graag een aantal mensen bedanken die ons erg geholpen hebben met dit profielwerkstuk. Als eerste natuurlijk onze profielwerkstuk begeleidster mevrouw Oudejans. Door haar hebben we veel bereikt, haar hulp was echt fantastisch. Verder willen wij graag mevrouw Postma van de verloskundigenpraktijk te Bolsward bedanken. Zij heeft ons veel informatie over dit onderwerp verstrekt en heeft ons in contact gebracht met vrouwen die mee hebben gedaan aan Moeders voor Moeders. Deze vrouwen willen wij ook graag bedanken voor het invullen van ons interview. Mevrouw Versteegh, fieldmanager van Moeders voor Moeders is ook belangrijk voor ons geweest, naar haar gaat ook een bedankje uit. Als laatste gaat er een bedankje uit naar mijnheer Walinga. Door hem zijn we met ons profielwerkstuk in de krant gekomen. We zijn blij dat we doormiddel van dit werkstuk en ons onderzoek deze ervaring met je mochten delen. We hopen dat je het een interessant onderwerp vond en dat er nog over nagepraat gaat worden. Hoe meer mensen van deze mogelijkheid afweten, des te meer zal het vruchtbaar worden voor veel vrouwen. Daphne Albersen en Louise Miedema 37 Daphne Albersen en Louise Miedema – 2014 Woordenlijst A: Adrenalinegehalte = Amenorroe = Ampullen = Androgeenproductie Anovulatie = = Ataxie = C: Chlamydia = Chorion = Cortisolgehalte = Curettage = Cyste = Adrenaline is een hormoon. Adrenaline komt in grote hoeveelheden vrij bij angst en stress, maar ook bij woede, kou, hitte, pijn en fysieke arbeid. Adrenaline is schadelijk als het in te grote hoeveelheden of te langdurig vrijkomt. Een ander woord voor een vrouw die niet menstrueert. Dat geldt voor jonge meisjes, maar ook voor vrouwen die zwanger zijn of in de overgang zitten. Een ampul is een glazen container waarin men voornamelijk medicijnen bewaard. Androgeen is een mannelijk hormoon. De vrouw krijgt geen eisprong in de vruchtbare fase. Samenvattend begrip voor verschillende verstoringen van het evenwicht en de bewegingscoördinatie. Is een van de meest algemene seksueel overdraagbare aandoening (SOA). Bij vrouwen is chlamydia een mogelijke oorzaak van bekkenontstekingen die tot onvruchtbaarheid kunnen leiden. De buitenste van de drie vruchtvliezen van de bevruchte eicel. Deze dient als beschermende en voedende laag. Cortisol is een hormoon dat ons in staat stelt om goed met stressvolle situaties om te gaan. Ten tijde van stress wordt de hoeveelheid cortisol daarvoor verhoogd. Een behandeling, waarbij een oppervlak schoon wordt geschraapt. De baarmoeder wordt door middel van curettage gereinigd. Een cyste is een onnatuurlijke lichaamsholte. Een cyste kan bestaan uit lucht, vocht of semi-vast materiaal. Een cyste heeft een semipermeabele wand. Dat betekent dat er 38 Daphne Albersen en Louise Miedema – 2014 wel vocht in kan maar niet uit en hierdoor groeit hij. Na het ontstaan is het mogelijk dat een cyste vanzelf verdwijnt. Zo niet, kan dit doormiddel van chirurgie verwijderd worden. D: DES = DES werd voorgeschreven aan zwangere vrouwen die eerder een of meer miskramen hadden gehad, in de hoop dat dit de kans op herhaling zou verminderen. Dat bleek echter niet het geval. Wel ontstonden er voornamelijk bij vrouwelijke foetussen afwijkingen aan de inwendige geslachtsorganen, die tot een hogere kans op een anders uiterst zeldzame vorm van vaginakanker bleken te leiden. E: Endometriose = Extra-uteriene graviditeit = Het is een chronische ziekte waarbij het baarmoederslijmvlies zich buiten de baarmoederholte bevindt. Een andere benaming voor buitenbaarmoederlijk zwangerschap. F: Fertiliteitsprobleem = Vruchtbaarheidsprobleem. G: Groeischijven = De groeischijf is de plaats waar lange beenderen langer worden. H: Hysterosalpingografie = Röntgen met contrast om de eileiders te bekijken. I: Immunochemische methoden = Bij bindingsanalyse/immunologie wordt er gebruik gemaakt van verschillende bepalingstechnieken, op die manier kunnen ze in het laboratorium bepalen hoeveel hCG er in urine of bloed zit. L: Laparoscopie = Kijkoperatie van de onderbuik. 39 Daphne Albersen en Louise Miedema – 2014 M: mIU/ml = MOLA-zwangerschap = O: Oestrogeen = Oestrogeen speelt een belangrijke rol bij het regelen van de menstruatiecyclus en bij zwangerschap. Oestrogenen worden bij vrouwen onder andere afgescheiden door de eierstokken. In de zwangerschap speelt de placenta een belangrijke rol in de oestrogeenproductie. P: PCOS = PMS = Poliep = Poollichaamonderzoek = Progesteron = Prolactine = Polycysteus Ovarium Syndroom wordt veroorzaakt door een afwijkende hormoonproductie waardoor de vrouw onregelmatig of een afwezige eisprong en menstruatie heeft. Het premenstrueel syndroom is een groep klachten of symptomen die bij sommige vrouwen vlak voor de menstruatie optreden. Is een zwelling met een bepaalde vorm, namelijk dikker aan het uiteinde dan aan de basis. Ze kunnen in de baarmoeder en op de baarmoedermond voorkomen. Bij een poollichaamonderzoek wordt er gekeken naar de chromosale afwijkingen in het poollichaam. Progesteron is een geslachtshormoon dat door het gele lichaam in de eierstok tijdens de menstruatie en in grotere hoeveelheden tijdens de zwangerschap door de placenta wordt geproduceerd. Prolactine is een hormoon dat aangemaakt wordt in de voorkwab van de hypofyse. Het heeft een stimulerende werking op het borstklierweefsel (borstvoedingshormoon). Milli international units per milli liter Een zeldzame aandoening die ontstaat tijdens een fout bij de bevruchting. 40 Daphne Albersen en Louise Miedema – 2014 S: Serumconcentraties = Syndroom van Asherman = T: Trisomie = Een erfelijke afwijking waarbij er van een chromosoom drie stuks aanwezig zijn, in plaats van de normale twee. V: Vaginisme = Vleesboom = Als de spier rond je vagina zo sterk wordt aangespannen dat er geen tampon, penis of vinger in kan. Is vaak een onbewuste reactie op spanning. Dit kan zowel psychologische als lichamelijke oorzaak hebben. Het is een goedaardig gezwel of knobbel in de spierwand van de baarmoeder. Hoog gehalte van een lichaamsstof. Het probleem dat wordt gekenmerkt door het bestaan van verklevingen in de baarmoeder en het geheel of gedeeltelijk ontbreken van functionerend baarmoederslijmvlies na een (te) grondige curettage. Hierdoor kan de menstruatie uitblijven of kan soms het bloed niet worden uitgescheiden. 41 Daphne Albersen en Louise Miedema – 2014 Logboek Louise Datum Plaats Resultaat Tijd Totaal 04-062013 Ik kwam erachter wat PWS inhoudt. 30 min 30 Ik weet nu wat er van me word verwacht. 30 min 60 01-072013 01-072013 01-072013 Verrichte werkzaamheden Lokaal 301 Naar informatie luisteren van mentor en twee leerlingen die al PWS hebben gedaan. Mediatheek Naar informatie luisteren en in onderwerp verdiepen. Mediatheek Logboek aangemaakt en informatie opgezocht. Thuis Deelvragen en plan van aanpak gemaakt. 28-082013 Thuis Overleg. 23-092013 27-092013 Lokaal 304 27-092013 Bij Daphne thuis Overleg met PWS begeleider. Mailen naar verloskundige praktijk Bolsward. Taken verdelen en plan van aanpak veranderen na feedback. 07-102013 Mediatheek Bronnen opgezocht en informatie bij de deelvragen gezet. 14-102013 Lesplein 2 Bij Daphne thuis Informatie bij de deelvragen gezet. Ik ben meer te 90 min weten gekomen over het onderwerp. 150 Nu heb ik deelvragen voor het onderzoek en kunnen we aan de slag met informatie zoeken die we nodig hebben. Duidelijkheid over hoe we nu verder gaan na de vakantie. We zijn nu dichterbij een opdrachtgever. Wachten op mailtje terug. 120 min 270 30 min 300 10 min 310 15 min 325 Plan van aanpak is nu up-to-date. En we kunnen verder met informatie verzamelen. Kunnen we de globale informatie zien. 45 min 370 60 min 430 Kunnen we de globale informatie 60 min 490 42 Daphne Albersen en Louise Miedema – 2014 16-102013 Lesplein 3 Informatie bij de deelvragen gezet. 17-102013 Thuis 11-112013 Lesplein 3 12-112013 Lesplein 3 De vragen voor het interview gemaakt, alles ingeleverd voor beoordelingsmoment 2 en een overzicht gemaakt van waar we tegen aan lopen. Contact gezocht en deelvraag 1 informatie goed gezet. Deelvraag 1 af en moeilijke woorden bij deelvraag 1. 25-112013 Thuis Reactie van Bianca gelezen. 25-112013 Thuis 02-122013 Lesplein 3 06-122013 Lesplein 2 11-122013 Lesplein 3 15-122013 Thuis 19-122013 Thuis De deelvragen zijn verdeeld, verder met mijn deelvragen. Gemaild naar Ellen Roorda en verder met verslag. Bronnen toegevoegd, deelvraag 1 en 4 af. Bezig geweest met deelvraag 6 en nog meer vrouwen gezocht voor het interview. Overleg, brainstormen, allemaal kleine dingen samen en mailen. Deelvraag 6 af en de moeilijke bij deelvraag 6. Alle zien. Kunnen we de globale informatie zien. Dan kunnen we een interview afleggen en we weten nu waar we aan moeten gaan werken. 60 min 550 105 min 655 Wachten op reactie en deelvraag 1 bijna af. 145 min 800 Reactie gehad, maar niet veel verder gekomen en deelvraag 1 af. We hebben nu het interview bij één iemand afgenomen. We kunnen verder met ons eigen deel van het verslag. Wachten op reactie en weer iets verder met verslag. Nog geen reactie, verder met verslag. 195 min 995 10 min 1005 120 min 1125 60 min 1185 145 min 1330 Bijna mijn deel van verslag af. 50 min 1380 Kunnen verder met het verslag. 80 min 1460 tijd bij elkaar opgeteld Mijn deel van verslag af, nu nog in elkaar zetten. 180 min 1640 43 Daphne Albersen en Louise Miedema – 2014 moeilijke woorden in alfabetische volgorde gezet en begin van voorblad gemaakt. Inleiding gemaakt en een nieuw voorblad en overlegd met Daphne. Paginanummers toegevoegd en alles nog even nagelopen. De feedback en de beoordeling gelezen. 20-122013 Thuis 20-122013 Thuis 10-012014 Thuis 13-012014 Thuis Mailtjes gelezen. 14-012014 Bij Alice thuis 28-012014 Thuis 28-012014 Thuis 29-012014 Thuis Afspraak met Alice. We hebben folders gekregen en ze gaat op zoek naar vrouwen die mee willen werken aan het interview en ze heeft informatie gegeven voor de promotiecampagne.. Mailtjes gelezen en Alice gemaild over het interview of ze al vrouwen heeft gevonden die mee willen doen. Heb ook het logboek aangepast. Bezig geweest met het verbeteren van het verlag. Mijn deelvragen zijn verbeterd, alleen nog noten toevoegen en de rest van het verslag verbeteren. Verslag af. 60 min 1700 Verslag af. 30 min 1730 We weten nu wat er 30 min nog verbeterd moet worden. Goeie hulp 15 min gekregen van mevrouw Oudejans. Door alle informatie 60 min weten we nu wat we moeten gaan doen voor de promotiecampagne en nu kunnen we hopelijk ook meer interviews afleggen. 1760 Hopen dat we meer deelneemsters krijgen voor het interview. 25 min 1860 Hoofdstuk 1 is bijna klaar. 120 min 1980 Het verslag gaat de goeie kant op. 120 min 2100 1775 1835 44 Daphne Albersen en Louise Miedema – 2014 30-012014 Lesplein 3 31-012014 Lesplein 3 01-022014 Thuis 03-022014 Lesplein 2 03-022014 Thuis 04-022014 04-022014 Lesplein 2 05-022014 Lesplein 3 06-022014 Thuis Thuis Hoofdstukken aangepast, inhoud aangepast en de inleiding. Oudejans een mailtje gestuurd. Hoofdstuk 1 noten toegevoegd, woordenlijst aangepast en mevrouw Sijrier het interview gemaild. Mailtjes beantwoord en bronnen aangepast. Hoofdstuk 6 nog aangepast en alle interviews op een rij gezet. Kleine aanpassingen gedaan aan mijn deelvragen en mevrouw Veslinga gebeld voor het interview, maar ze had vandaag geen tijd. Mailtjes gelezen. Mevrouw Veslinga gebeld en het interview afgenomen, daarna het interview verwerkt en bij de andere interviews gevoegd. Noten toegevoegd aan hoofdstuk 4 en 6 en de bronnenlijst aangepast. Ruby Sijrier bevestigingsmail terug gemaild. Mijn deel is af, alleen nog noten toevoegen, nu verder met de campagne. Hoofdstuk 1 af en wachten op reactie van mevrouw Sijrier. 100 min 2200 75 min 2275 Wachten op reactie. 20 min 2295 Verder met verslag. 60 min 2355 Alleen nog noten toevoegen aan deelvraag 4 en 6, morgen weer bellen voor het interview. 60 min 2415 Actie gaan ondernemen. We hebben nu het interview van 6 vrouwen terug. 10 min 2425 75 min 2500 Bronnen staan nu goed. 60 min 2560 Weer een interview er bij. 10 min 2570 45 Daphne Albersen en Louise Miedema – 2014 06-022014 Lesplein 3 06-022014 Lesplein 3 06-022014 Bij Daphne thuis 06-022014 07-022014 Bij Daphne thuis Thuis 08-022014 Thuis 10-022014 10-022014 11-022014 Lesplein 3 13-022014 Thuis 14-022014 Lesplein 3 14-022014 Thuis School Lesplein 3 Bronnenlijst op volgorde gezet, interview van Rudy Sijrier toegevoegd aan de interviews en het verslag weer in elkaar gezet. Logboek aangepast. Naar de fabriek gebeld en als reactie gekregen, dat ik hem even een mailtje moest sturen. Hij gaat kijken of het mogelijk is om een afspraak te maken. Bezig geweest met folder en poster. Mailtjes gelezen van Oudejans en poster een beetje aangepast. Mailtjes gelezen over het stukje in de krant, overlegd en beantwoord. Poster afgemaakt en Oudejans gebeld. Interview gehad met de krant. Oudejans gemaild, nog geen reactie van de fabriek. Gemaild, poster aangepast en bezig geweest met verslag. Aan de folder gewerkt. Overlegd met Daphne, mailtjes gelezen en gemaild, nawoord en Verslag is bijna klaar, bronnenlijst is klaar. 130 min 2700 Logboek nu hetzelfde als Daphne. Wachten op reactie van Bert Broekman van de fabriek. 10 min 2710 30 min 2740 We hebben een begin. Nu zijn we weer op de hoogte. 80 min 2820 30 min 2850 Er kan een afspraak gemaakt worden. 15 min 2865 Poster af. 60 min 2925 We komen in de krant. Wachten op reactie van fabriek. 60 min 2985 10 min 2995 Poster is klaar. 90 min 3085 Folder klaar, 90 min misschien nog kleine aanpassingen? Conclusie en 140 min nawoord af. 3175 3315 46 Daphne Albersen en Louise Miedema – 2014 15-022014 16-022014 Thuis Thuis conclusie geschreven. Mailtjes gelezen. Overlegd met Daphne en het verslag gecheckt. Nog geen antwoord. Verslag is klaar. 10 min 3325 20 min 3345 47 Daphne Albersen en Louise Miedema – 2014 Daphne Datum Plaats 4-6-13 Lokaal 301 1-7-13 Mediatheek Naar informatie luisteren van meneer Huizinga en boekje krijgen van mevrouw Oudejans. En in het onderwerp verdiepen. Mediatheek Logboek maken en informatie opzoeken. 1-7-13 Verrichte werkzaamheden Naar informatie luisteren van mentor en twee leerlingen die al een keer PWS gedaan hebben. 1-7-13 Thuis Hoofdvraag, deelvragen en plan van aanpak maken. 4-7-13 Thuis Plan van aanpak verandert, een globale tijdsplanning erbij gedaan. 28-8-13 Thuis Overleg gehad met Louise. 23-9-13 Op school, lokaal 304 Overleg met de pwsbegeleider. 27-9-13 Thuis 27-9-13 Thuis Mailen naar verloskundige praktijk Bolsward. Taken verdelen en plan van aanpak veranderen na feedback. Daphne Albersen en Louise Miedema – 2014 Resultaat Tijd Totaal Ik kwam te weten wat PWS nou eigenlijk inhoud. 30 min 30 Ik weet nu wat ik moet doen met PWS en ik heb een idee hoe ik het ga doen. Ik weet nu meer over het onderwerp. We kunnen nu bezig met concreet informatie zoeken. Omdat we onze vragen weten en een plan van aanpak hebben. We hebben nu een planning die heel globaal is. We moeten ons daar wel aan houden. We moeten een afspraak regelen met onze begeleider. Een stap dichterbij een opdrachtgever. Wachten op mailtje terug. 30 min 90 90 min 180 150 min 330 30 min 360 30 min 390 10 min 400 15 min 415 Plan van aanpak is nu up-to-date. En we kunnen 45 min 460 48 14-1013 16-107-10-13 13 School School School Op zoek gegaan naar een forum en een bericht geplaatst voor een interview Informatie opzoekenen en Bronnen opzoeken moeders voor moeders informatie, die weer “gemaild”. doorsturen naar Louise, zij heeft ze in een word bestand gezet. 17-1013 Thuis Informatie over Pregnyl opzoeken en puntjes op de i zetten. En bestand “waar we tegenaan lopen”. 11-1113 School 12-1113 School 24-1113 Thuis Contact zoeken met de vrouw die wel een paar vragen wou beantwoorden en deelvraag 2 in eigen woorden zetten. Deelvraag 2 afgemaakt en een bericht naar mvm gestuurd, via contactformulier. Het interview verstuurt naar Bianca en een mail gestuurd naar mevrouw Oudejans. 25-1113 Thuis 25-1113 Thuis 15-1213 15-1213 Thuis Overal Reactie van Bianca en door gestuurd naar Louise. Deelvragen verdeelt en verder met mij deelvragen. Deelvraag 3 helemaal af gemaakt. Overleg, brainstormen, allemaal kleine dingen samen en mailen. Wachten op een antwoord. verder met informatie verzamelen. Informatie De globale globaal is bijna informatie. helemaal af en wachten op antwoord van moeders voor moeders over een paar deelvragen. Informatie globaal is eigenlijk af. Nog steeds aan het wachten op antwoord. Deelvraag 2 is bijna klaar en het contact heb ik nog geen reactie op terug. Deelvraag 2 af. Nog steeds geen reactie. Weer een stap dichterbij onze ideeën voor onze campagne en hulp gevraagd voor contact met Ellen. Interview is bij 1 iemand afgenomen. We kunnen verder met ons eigen deel van het verslag. Verder met deelvraag 5 Kunnen verder met het verslag. 60 min 580 50 60min min 630 520 120 min 750 145 min 895 220 min 1115 30 min 1145 10 min 1155 120 min 1275 150 min 1425 80 min tijd bij elkaar opgetel 1505 49 Daphne Albersen en Louise Miedema – 2014 16-1213 Thuis Deelvraag 5 maken en het bedrijf zoeken waar pregnyl wordt gemaakt. 18-1213 Thuis Deelvraag 5 afmaken en wat informatie opzoeken. 20-1213 Thuis 20-1213 Thuis 9-1-14 Thuis 21-1-14 Thuis 29-1-14 Thuis Verslag in elkaar zetten en extra deelvraag gemaakt Verslag inleveren, mailen en Louise zitten proberen te bereiken. Zonder succes. Mailen. Afspraak proberen te regelen met verloskundige. En informatie opzoeken over Boxtel. Berichtje op facebook plaatsen over interview en vrouwen terug mailen en mevrouw Oudejans. Verslag veranderen en mailen. 30-1-14 School Verder met verslag veranderen. 31-1-14 Thuis Verder met verslag veranderen. 3-2-14 School Verder met verslag veranderen en mailen. 3-2-14 Thuis 4-2-14 Thuis Mijn deelvragen klaar, alleen nog noten doen. Informatie over voorwoord opzoeken. Mailen. 5-2-14 Thuis Noten toegevoegt. 6-2-14 School Mailen en bezig voor d. 180 min 1685 150 min 1835 Verslag versie 1 zo goed als af . Verslag ingeleverd. 300 min 2135 30 min 2165 Het bestand over de fabriek is af. 150 min 2315 Nog meer interviews. 50 min 2365 Stukje verder tot eind verslag. Stukje verder tot eind verslag. Stukje verder tot eind verslag. Alleen nog de noten toevoegen. Verslag kan bijna weer in elkaar gezet worden. Weer iets meer duidelijkheid gekregen. Verslag is klaar om in elkaar gezet te worden. Schatting voor 360 min 2725 100 min 2825 60 min 2885 120 min 3005 200 min 3205 10 min 3215 15 min 3230 60 min 3290 Deelvraag 5 voor de helft af en het bedrijf gevonden. Zit in Boxtel. Deelvraag 5 af. 50 Daphne Albersen en Louise Miedema – 2014 folder. En kleine informatie opzoeken. 6-2-14 Thuis Bellen en mailen. 10-2-14 Thuis Bellen met Oudejans en Louise voor de afspraak met de krant. 11-2-14 School Louise beetje geholpen met de poster. Interview gehad met de krant en Ellen Roorda gebeld. 13-2-14 School Gepraat met mevrouw Beetsma en mevrouw Deinum over het profielwerkstuk contest van de Leeuwarder Courant. 13-2-14 Thuis 14-2-14 Thuis 15-2-14 Thuis Folder gemaakt en Ellen Roorda bellen maar zij nam niet op dus haar gemaild. Ellen Roorda weer bellen, weer geen reactie. Mailen en samenvatting gemaakt. Folder laatst stukje afgemaakt. Verslag in elkaar zetten groot en deels. Samenvatting verandert. Mailtjes lezen. Antwoorden bedenken. 15-2-14 Thuis Mailtjes beantwoorden. de hoeveelheid folders. Contact met Ellen. Mevrouw Oudejans zal de afspraak regelen verder. Komen nu in de krant met ons PWS, Ellen overmorgen weer bellen, ze had nog geen nieuws. Wij gaan mee doen aan de contest, samenvatting zo snel mogelijk inleveren. Folder is bijna klaar. Morgen bezig met samenvatting. Folder is klaar, samenvatting is klaar. Het verslag kan in elkaar gezet worden. Laatste dingen in het verslag zetten en dan is het qua informatie groot en deels af. Af wachten of wij nog naar de fabriek kunnen en nog mailen met Judith Versteegh en anders is het verslag af. Wachten op antwoord. 80 min 3370 10 min 3380 150 min 3530 15 min 3545 210 min 3755 240 min 3995 150 min 4145 30 min 4175 51 Daphne Albersen en Louise Miedema – 2014 16-2-14 Thuis Verslag verder in elkaar zetten. Verslag zit in elkaar. 40 min 4215 Deze logboeken zijn tijdelijke logboeken. De promotie campagne moet nog worden uitgevoerd, die tijd komt er nog bij op. 52 Daphne Albersen en Louise Miedema – 2014 Bronnen Noot (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8) (9) (10) (11) (12) (13) (14) (15) (16) (17) (18) Site http://www.freya.nl/web_folders/folder2.php?s mnr=17 http://nl.wikipedia.org/wiki/Onvruchtbaarheid http://mens-engezondheid.infonu.nl/zwangerschap/27410onvruchtbaarheid-vruchtbaarheid-defeiten.html http://www.conceiveplus.nl/zwangerworden.php http://medicinfo.cz.nl/%7Bb5d6ac2e-509f-4b8da4aa-20a0237cb617%7D http://nl.wikipedia.org/wiki/Baarmoeder http://mens-engezondheid.infonu.nl/zwangerschap/81548vruchtbaarheidsproblemen-bij-man-envrouw.html http://wij.nl/zwanger-worden/medischebehandelingen http://www.apotheek.nl/Medische_informatie/ Medicijnen/Producten/Follikelstimulerend_horm oon.aspx?mId=10704&rId=2085 http://www.apotheek.nl/Medische_informatie/K lachten___ziektes/Aandoeningen/Verminderde _vruchtbaarheid.aspx?mId=10701&rId=254# http://www.freya.nl/web_folders/folder9.php http://www.gezondheidsnet.nl/zwangerschapbevalling-en-baby/artikelen/1686/als-zwangerraken-niet-lukt I.VF. of I.C.S.I. en embryo-terugplaatsing (E.T.) – Medisch centrum Leeuwarden http://mens-engezondheid.infonu.nl/zwangerschap/89973zwanger-worden-welke-mogelijkheden-zijner.html http://www.umcutrecht.nl/zorg/patienten/onde rzoek/L/laparoscopischeelectrocoagulatievand eeierstokken/ http://www.umcg.nl/NL/UMCG/Afdelingen/verl oskunde_gynaecologie/voortplantingsgeneesku nde/allezob/refertilisatie/Pages/default.aspx http://www.amc.nl/web/Zorg/Patient/Opnamevoor-een-dag/Patienteninformatie/Sterilisatiebij-de-vrouw.htm http://www.zwangerschapspagina.nl/extra/zwa Deelvraag Deelvraag 1 Datum 28-1-14 Deelvraag 1 Deelvraag 1/2 27-9-13 27-9-13 Deelvraag 1 28-1-14 Deelvraag 1 29-1-14 Deelvraag 1 Deelvraag 1 28-1-14 29-1-14 Deelvraag 2 27-9-13 Deelvraag 2 29-1-14 Deelvraag 2 29-1-14 Deelvraag 2 Deelvraag 2 29-1-14 27-9-13 Deelvraag 2 29-1-14 Deelvraag 2 27-9-13 Deelvraag 2 12-11-13 Deelvraag 2 30-1-14 Deelvraag 2 12-11-13 Deelvraag 2 1-7-13 53 Daphne Albersen en Louise Miedema – 2014 (19) (20) (21) (22) (23) (24) (25) (26) (27) (28) (29) (30) (31) (32) (33) (34) (35) (36) (37) (38) nger-worden/acupunctuur-vergroot-kans-opzwangerschap/ http://nl.wikipedia.org/wiki/Premenstrueel_syndr oom http://www.dokterdokter.nl/encyclopedie/1728 1/PCOS http://nl.wikipedia.org/wiki/Endometriose http://nl.wikipedia.org/wiki/Humaan_choriongo nadotrofine http://www.encyclo.nl/begrip/chorion http://www.laboratoriumstanna.nl/bindingsanalyse-immunochemie.html http://nl.wikipedia.org/wiki/Trisomie http://www.zwangerschapspagina.nl/zwangers chap/18223-miu-ml-iu-l.html http://mens-engezondheid.infonu.nl/zwangerschap/88154zeer-gevoelige-zwangerschapstest.html http://www.kruidvat.nl/domains/default/pages/ content/s2/zwanger-zwangerschapstestgezondheidsinfo.aspx?navigationid=1301000000 0611&parentid=13980000000115 http://nl.wikipedia.org/wiki/Mola-zwangerschap http://www.igz.nl/actueel/nieuws/strengeroptre dentegenmisbruikzwangerschapshormoonvoor afslanken.aspx http://www.volkskrant.nl/vk/nl/2844/Archief/arc hief/article/detail/1858333/2011/03/11/Misbruikurinemedicijn-gaat-door.dhtml http://mens-engezondheid.infonu.nl/zwangerschap/33353moeders-voor-moeders-en-pregnyl.html http://www.msd.nl/over-msd/msd-innederland/moeders-voor-moeders/ www.moedersvoormoeders.nl http://nl.wikipedia.org/wiki/Moeders_voor_Moe ders_(Nederland) http://www.moedersvoormoeders.nl/overons/belangrijk-om-te-weten/550/vragenlijst.html http://nl.wikipedia.org/wiki/Ziekte_van_Creutzfel dt-Jakob http://nl.wikipedia.org/wiki/Ataxie Deelvraag 2 25-11-13 Deelvraag 2 25-11-13 Deelvraag 2 Deelvraag 3a/3c 25-11-13 1-7-13 Deelvraag 3a Deelvraag 3a 31-1-14 25-11-13 Deelvraag 3a Deelvraag 3 25-11-13 15-12-13 Deelvraag 3b 1-7-13 Deelvraag 3b 3-2-14 Deelvraag 3b Deelvraag 3c 15-12-13 23-9-13 Deelvraag 3c 7-10-13 Deelvraag 4/5/6 1-7-13 Deelvraag 4/7 16-12-13 Deelvraag 4 Deelvraag 4 1-7-13 14-10-13 Deelvraag 5 16-12-13 Deelvraag 5 16-12-13 Deelvraag 5 16-12-13 54 Daphne Albersen en Louise Miedema – 2014 (39) (40) (41) (42) (43) (44) (45) http://www.apotheek.nl/Medische_informatie/ Medicijnen/Producten/Pregnyl.aspx?mId=10704 &rId=2087 http://db.cbg-meb.nl/Bijsluiters/h00103.pdf http://www.amc.nl/web/Zorg/Patient/Afspraakop-de-polikliniek/Centrum-voorVoortplantingsgeneeskunde/Patienteninformati e/Prikinstructie-Pregnyl.htm http://www.deondernemer.nl/binnenland/2046 43/Medicijnen-van-urine.html E-mail van Judith Versteegh http://nl.wikipedia.org/wiki/Merck_Sharp_%26_D ohme http://www.bionity.com/en/companies/12767/n -v-organon.html Deelvraag 6b 17-10-13 Deelvraag 6b Deelvraag 6b 17-10-13 17-10-13 Deelvraag 7 20-12-13 Deelvraag 7 Deelvraag 7 27-1-14 20-12-13 Deelvraag 7 20-12-13 Plan van aanpak 1-7-13 Contact Forum interview Zie Kimmie27 interview 27-9-13 7-10-13 Overige bronnen http://educatie-en-school.infonu.nl/diversen/1091-hetschrijven-van-een-plan-van-aanpak.html http://www.verloskundigenbolsward.nl/index.html http://www.vriendinnenonderelkaar.nl/2012/06/26/wateen-gedonder/ http://www.zwangerschapspagina.nl/zwangerschap/11 6303-urine-doneren.html 7-10-13 Afbeeldingen Figuur Site Deelvraag Datum Figuur 1 http://womenshealth.gov/publications/our -publications/fact-sheet/images/pcos1.jpg (bewerkt in paint) http://www.merckmanual.nl/media/mmhe 2/figures/2004GYN255_03.gif http://www.vleesboomhifu.nl/baarmoeder.jpg (bewerkt in paint) http://www.macromass.com/product_ima ges/m/10__21213.jpg Deelvraag 1 06-12-13 Deelvraag 1 06-12-13 Deelvraag 1 06-12-13 Deelvraag 6 30-1-14 Figuur 2 Figuur 3 Figuur 4 55 Daphne Albersen en Louise Miedema – 2014 Prikinstructie Pregnyl® Hoe prikt u Pregnyl®? Een injectie Pregnyl® maakt u zelf klaar, waarna u het middel inspuit in de buikplooi. Wat moet u doen voorafgaand aan de injectie? U bewaart Pregnyl® in de koelkast (2-15°C) in de oorspronkelijke verpakking, ter bescherming tegen licht. U haalt het benodigde aantal ampullen Pregnyl® en Solvens (= oplosvloeistof) uit de koelkast om op kamertemperatuur te komen. Zie schema: Afgesproken aantal eenheden (IE) Benodigd aantal ampullen Pregnyl® Benodigd aantal ampullen Solvens 5.000 1 1 10.000 2 1 U legt klaar: o het 2 ml-spuitje; o de 2 naaldjes; o de rubberen breekdop; o de naaldenemmer die u van het CVV hebt gekregen. U wast uw handen met zeep. Het klaarmaken van de injectie Neem het spuitje uit de verpakking en zet de grootste naald op het spuitje (goed aandrukken). Openbreken van de ampullen Tik tegen de hals van de ampul Pregnyl® zodat de vloeistof onderin de ampul zakt. 56 Daphne Albersen en Louise Miedema – 2014 Houd de ampul met de “stip” op de hals naar u toe. Plaats de rubberen breekdop over de top van de ampul tot de stip. Breekt de top “van u af”. Breek op dezelfde manier een ampul Solvens (oplosvloeistof) open. Zet de 2 open ampullen voor u neer. Oplossen Zuig de Solvens (= oplosvloeistof) op. Spuit de vloeistof in de ampul met Pregnyl®-poeder. Het poeder lost meteen op. Zuig de oplossing weer op in het spuitje. Indien u 10.000 eenheden moet spuiten: spuit de inhoud van het spuitje leeg in de 2e ampul met Pregnyl®-poeder. Het poeder lost meteen op. Zuig de oplossing weer op in het spuitje. Als u de benodigde ampullen Pregnyl® hebt opgezogen, verwijdert u de naald en gooit deze in de naaldenemmer. 57 Daphne Albersen en Louise Miedema – 2014 Ontluchten Zet het kleine naaldje op het spuitje en druk goed aan. Tik de lucht in de richting van het naaldje omhoog. Duw de stamper langzaam omhoog tot er een druppeltje vloeistof uit het naaldje komt. Het is niet erg als er wat lucht in het spuitje achterblijft. De injectie Pak een huidplooi van de buik. Het is niet nodig op de huid eerst te ontsmetten. Neem de spuit en prik snel, loodrecht in de huid. Zorg ervoor dat de hele naald in de huid zit. Druk de spuit in drie à vijf seconden helemaal leeg. Trek daarna de naald loodrecht en snel weer uit de huid. Soms bloedt het een beetje. Dit is niet erg: de Pregnyl® is er niet uitgebloed. Druk de plaats van de injectie met een watje dicht en plak er zo nodig een pleister op. De injectiespuit met naald doet u in de naaldenemmer. Een volle emmer klikt u dicht en levert u in bij uw apotheek of bij het Centrum voor Voortplantingsgeneeskunde (41). 58 Daphne Albersen en Louise Miedema – 2014
© Copyright 2024 ExpyDoc