MEDIAWIJSHEID IN VLAANDEREN Resultaten van de Monitor voor ICT-Integratie in het Vlaamse Onderwijs dr. Bram Pynoo - [email protected] 1 INLEIDING Mediawijsheid in Vlaanderen - 19 maart 2014 2 MICTIVO - SITUERING • Monitor voor ICT-Integratie in het Vlaamse Onderwijs 2006 OBPWO oproep ICT-‐ monitor 2007 2008 Ontwerp en validering MICTIVO 1 Schooljaar 2007-‐2008 2009 Eind-‐ rapportage MICTIVO 1 Evers, et al. (2009) KU Leuven & UGent 2011 OBPWO oproep MICTIVO 2 2012 Opzet en afname schooljaar 2012-‐13 Eind-‐ rapportage Pynoo, et al. (2013) UGent, HUBrussel, KU Leuven OBPWO: Onderwijskundig Beleids- en Praktijkgericht Wetenschappelijk Onderzoek: Thema’s aangereikt door het Departement Onderwijs Mediawijsheid in Vlaanderen - 19 maart 2014 3 2013 FACTSHEET MICTIVO 2 MICTIVO: Monitor voor ICT-integratie in het Vlaamse Onderwijs type onderzoek: beleidsvoorbereidend (OBPWO) – vervolgproject op MICTIVO1 (2007-08) opdrachtgever: departement Onderwijs, Vlaams Ministerie Onderwijs en Vorming looptijd: april 2012 - oktober 2013 onderzoekers: Bram Pynoo, Stephanie Kerckaert promotoren: Katie Goeman, Jan Elen & Johan van Braak doel: meten van ICT-integratie en samenhangende factoren op systeemniveau uitkomst: beleid informeren in functie van toekomstige beleidsbeslissingen populatie: basisonderwijs, secundair onderwijs, basiseducatie actoren: leerlingen, leerkrachten, directies methodologie: kwantitatieve bevraging van een representatieve steekproef scholen via online vragenlijst rapportage: www.mictivo.be Mediawijsheid in Vlaanderen - 19 maart 2014 4 Beleidsverantwoordelijken (kenmerken, competenties en percepties) (Ondersteunende) context ICT-Integratie ICT-infrastructuur Beleid ten aanzien van ICT Onderwijsleerproces (ICT-gebruik op het microniveau) Leerkrachten (kenmerken, competenties en percepties) Mediawijsheid in Vlaanderen - 19 maart 2014 5 Leerlingen (kenmerken, competenties en percepties) PRINCIPES MICTIVO 2 • Redundantie vermijden • Maximale vergelijkbaarheid − MICTIVO1 − Tussen Actoren − Tussen Indicatoren • Inspelen op nieuwe ontwikkelingen − Games − Sociale Media − Mediawijsheid Mediawijsheid in Vlaanderen - 19 maart 2014 6 Component Indicator Direc,e Leerkracht Leerling ICT-‐infrastructuur & ICT-‐beleid Aanwezigheid van hardware Aanwezigheid van so3ware ICT-‐beleid *Professionalisering in het kader van ICT X X X X -‐ -‐ X X -‐ -‐ -‐ -‐ ICT-‐competen,es Computer a@tudes Pedagogisch-‐DidacBsche competenBes van leerkrachten ICT-‐competenBes van leerlingen Computer ervaring *Mediawijsheid -‐ X -‐ X -‐ X X X X X X -‐ X X X ICT-‐integra,e op microniveau ICT-‐gebruik door leerkrachten ICT-‐gebruik door leerlingen *Gebruik van sociale media *Gebruik van digital games X -‐ -‐ -‐ X X X X -‐ X X -‐ X X X X X X X X -‐ X -‐ -‐ ICT-‐percep,es PercepBes over het belang van ICT voor het onderwijs PercepBes over het effect van ICT-‐gebruik PercepBes over de ICT-‐infrastructuur Mediawijsheid in Vlaanderen - 19 maart 2014 PercepBes over ICT-‐nascholing 7 * nieuwe indicator Noot: MEDIAWIJSHEID IN MICTIVO • • • • Mediawijsheid Mediagebruik in de klas / voor schoolwerk Redenen voor mediagebruik Gebruik van sociale media • Vooral bij leerkrachten zeer uitgebreid! Mediawijsheid in Vlaanderen - 19 maart 2014 8 CONCEPTNOTA MEDIAWIJSHEID • mediawijsheid =“een geheel van kennis, vaardigheden en attitudes waarmee burgers zich bewust en kritisch kunnen bewegen in een complexe, veranderende en gemediatiseerde wereld. Het is het vermogen tot een actief en creatief mediagebruik dat gericht is op maatschappelijke participatie” (Lieten en Smet, 2012; p.10). • In MICTIVO: focus op mediawijs zijn in ICT- en internetgebruik => ook Van Deursen & Van Dijk (2009), van den Berg, Jager & Gillebaard (2010) Mediawijsheid in Vlaanderen - 19 maart 2014 9 OPERATIONALISERING: MEDIAWIJSHEID • Attitude (helemaal oneens <=> helemaal eens): chatten, internet/discussieforum (2 items) • Kennis (helemaal oneens <=> helemaal eens): wachtwoord, reclame, virussen, bronvermelding (7 items) • Vaardigheden (lkr: nooit => meerdere keren per dag; lln: nooit <=> altijd): informatie en strategische vaardigheden (5 items) & verantwoord internetgebruik (3 items) Mediawijsheid in Vlaanderen - 19 maart 2014 10 OPERATIONALISERING: MEDIAGEBRUIK • Mediagebruik (nooit <=> meerdere keren per dag) − Passief: leerlingen maken geen inhoud aan => lezen, bekijken... (14 media: krant, radio, twitter...) − Actief: leerlingen maken inhoud aan of doen zelf bewerkingen => foto maken, artikel schrijven... (11 media: foto, video, twitter...) • Redenen voor mediagebruik (enkel bij leerkrachten) − Omdat dit de leerlingen motiveert (nooit <=> altijd) − Ter ondersteuning van de les (nooit <=> altijd) − Om een klasgesprek op te starten (nooit <=> altijd) − Ter ontspanning (nooit <=> altijd) − Andere reden (ja/nee) Mediawijsheid in Vlaanderen - 19 maart 2014 11 GEBRUIK VAN SOCIALE MEDIA • Als deel van ICT-integratie op micro-niveau • Schaal ontwikkeld zoals indicator “ICT-gebruik door leerkrachten/leerlingen”: − om te communiceren met leerlingen − om zelfstandig leerstof te verwerven − ... Mediawijsheid in Vlaanderen - 19 maart 2014 12 DATAVERZAMELING Studie I (80%) Directies Doel: 20% vd populatie instellingen (=administratieve eenheden) Gestratificeerde steekproeftrekking Bevraging via drie deelstudies: online! Studie 3 (10%) + Leerlingen Een aantal klassen Studie 2 (10%) per leerjaar +Leerkrachten & onderwijsvorm van de school (ASO/BSO/TSO/ KSO) Mediawijsheid in Vlaanderen - 19 maart 2014 13 RESULTATEN Mediawijsheid in Vlaanderen - 19 maart 2014 14 DATAVERZAMELING: RESPONS MICTIVO 1 Scholen 682 BaO SO Directie 516 512 217 723 361 155 Leerkrachten 1659 Kleuter/Lager SO Leerlingen 2990 BaO (5e&6e) SO (1e ->7e) 5.165 Mediawijsheid in Vlaanderen - 19 maart 2014 15 729 492 190 BaO SO Totaal MICTIVO 2 506 217 2585 1282 377 389/819 1377 4887 1679 1311 2353 2534 8.195 CONTEXT: AANWEZIGHEID VAN HARDWARE Pc/100 lln ratio Recente (<4j) PC’s/100 lln ratio • • • • Basisonderwijs Secundair onderwijs 17,4 56,5 6,7 33,0 Een relatief groot aantal van computers op scholen is verouderd (1 op 2 in het gewoon BaO en BuSO en 1 op 3 in het gewoon SO en het BuBao). Rekening houdend met de ouderdom van de computers, blijft de pc/ll ratio betrekkelijk laag. Een “Europese benchmark” van 1 computer per 4 leerlingen wordt gehaald in het SO, maar niet in het BaO (in minder dan 20% van de scholen). In het lager onderwijs zijn er gemiddeld 5,7 digitale borden per school, in het secundair zijn er dit 6,7. Dit is vergelijkbaar met Nederland. Dit is een enorme evolutie op vijf jaar tijd (in BaO van 8% naar 73% van de scholen; in SO van 0% naar 40%). Tablet pc’s komen nauwelijks voor in scholen (in 11,5% basisscholen en in 28,1% van de secundaire scholen). Een evolutie zoals met digitale borden is de komende vijf jaar te verwachten. Mediawijsheid in Vlaanderen - 19 maart 2014 16 RESULTATEN: MEDIAWIJSHEID • Structuur (EFA -> CFA -> Cronbach alpha): obv leerlingen 1 Kennis f a <= c t o Attitude r Vaardigheden: 2 factoren Mediawijsheid Zoekvaardigheden Privacy / hogere orde vaardigheden enkel weerhouden bij leerkrachten Mediawijsheid in Vlaanderen - 19 maart 2014 17 RESULTATEN: KENNIS & ATTITUDES Lager onderwijs Gewoon Buitengewoon Gewoon Buitengewoon 3,5 3,4 3,6 3,6 Sekse? man > vrouw n.s. man > vrouw n.s. Leeftijd? leeftijd van leerkrachten speelt geen rol Leerjaar? Score stijgt met leeftijd leerlingen n.s. --- --- BSO > ASO --- Leerkrachten Gemiddelde (1: helemaal oneens ->6: helemaal eens) Onderwijsvorm (ASO/BSO/TSO) Mediawijsheid in Vlaanderen - 19 maart 2014 18 Secundair onderwijs RESULTATEN: ZOEKVAARDIGHEDEN Secundair onderwijs Lager onderwijs Leerkrachten Gewoon Buitengewoon Gewoon Buitengewoon 2,1 1,9 2,4 1,9 Gemiddelde (1: nooit; 2: enkele keren per jaar; ->7: meerdere keren per dag) Sekse? Leeftijd? Leerjaar? Onderwijsvorm (ASO/BSO/TSO) man > vrouw leeftijd van leerkrachten speelt geen rol Score stijgt met leeftijd leerlingen --- Mediawijsheid in Vlaanderen - 19 maart 2014 19 n.s. TSO > ASO ----- RESULTATEN: HOGERE ORDE VAARDIGHEDEN Lager onderwijs Secundair onderwijs Gewoon Buitengewoon 2,2 2,0 2,2 2,3 Sekse? man > vrouw n.s. man > vrouw n.s. Leeftijd? leeftijd van leerkrachten speelt geen rol Leerjaar? Score stijgt met leeftijd leerlingen n.s. --- --- BSO> TSO>ASO --- Leerkrachten Gewoon Buitengewoon Gemiddelde (1: nooit; 2: enkele keren per jaar; ->7: meerdere keren per dag) Onderwijsvorm (ASO/BSO/TSO) Mediawijsheid in Vlaanderen - 19 maart 2014 20 RESULTATEN: KENNIS & ATTITUDES Leerlingen Gemiddelde (1: helemaal oneens ->6: helemaal eens) Sekse? Leerjaar? Lager onderwijs Secundair onderwijs 5,0 4,7 jongens > meisjes meisjes > jongens n.s. laagste scores in 2e graad Mediawijsheid in Vlaanderen - 19 maart 2014 21 RESULTATEN: ZOEKVAARDIGHEDEN Leerlingen Lager onderwijs Secundair onderwijs 2,9 2,7 jongens > meisjes n.s. 5e > 6e (!) 6e > 1,2,3,4 5e > 2,4 Gemiddelde (1: nooit; 2: bijna nooit; 3: soms; 4: vaak; 5: altijd) Sekse? Leerjaar? Mediawijsheid in Vlaanderen - 19 maart 2014 22 GEBRUIK VAN SOCIALE MEDIA Leerkracht SO Hoe vaak gebruikt u sociale media om… Niet ingevuld 1 2 3 4 5 6 7 8 leerlingen informaKe te laten opzoeken. 3.3 61.8 25.7 6.5 1.7 0.7 0.2 0.1 7.8 3.0 75.0 15.4 4.2 1.7 0.5 0.2 0.0 5.5 1.7 92.5 4.1 1.1 0.5 0.5 0.0 0.0 1.8 leerlingen binnen school met elkaar te laten chaQen of mailen over een taak of over de leerstof. 2.5 82.9 9.8 3.4 1.2 0.2 0.1 0.0 3.2 leerlingen buiten school met elkaar te laten chaQen of mailen over een taak of over de leerstof. 2.6 84.0 9.3 2.7 1.0 0.2 0.2 0.0 2.8 te communiceren met je leerlingen. 1.7 76.7 12.0 5.8 2.8 0.7 0.3 0.0 2.3 1.2 85.3 8.2 3.1 1.2 0.5 0.4 0.0 1.2 1.8 77.6 13.7 4.3 1.5 0.8 0.3 0.1 2.5 1.7 1.4 78.0 89.6 11.8 6.1 5.1 1.9 2.1 0.7 0.8 0.1 0.5 0.2 0.0 0.0 1.6 1.2 1.8 81.0 6.7 5.2 3.1 1.2 0.8 0.1 1.8 leerlingen te laten samenwerken met medeleerlingen van de eigen school. leerlingen te laten samenwerken met leerlingen van een andere school. leerlingen met een funcKebeperking te ondersteunen. leerlingen zelfstandig nieuwe leerstof te laten verwerven. leerlingen oefeningen te laten maken. leerlingen toetsen te laten maken. de leerprestaKes van je leerlingen op te volgen. 1 = Nooit, 2 = Enkele keren per jaar, 3 = Eén of meerdere keren per maand, 4 = Wekelijks, 5 = Meerdere keren per week, 6 = Dagelijks, 7 = Meerdere keren per dag, 8 = In het kader van project Mediawijsheid in Vlaanderen - 19 maart 2014 23 GEBRUIK VAN SOCIALE MEDIA • Zeer beperkt bij leerkrachten; meer dan 50% nooit (BaO en SO) • Enkel itemanalyse mogelijk, geen schaalvorming Mediawijsheid in Vlaanderen - 19 maart 2014 24 GEBRUIK VAN SOCIALE MEDIA Lager onderwijs Secundair onderwijs (1: nooit -> 7: meerdere keren per dag) 1,9 2,7 Sekse? n.s. meisjes > jongens (!) 6e > 5e 6e > 1e-3e, 5e 5e > 1e 4e >1e & 2e Leerlingen Gemiddelde Leerjaar? Mediawijsheid in Vlaanderen - 19 maart 2014 25 MEDIAGEBRUIK: TOP5 PASSIEF BaO SO Dia’s, foto’s bekijken 94.0% 82.3% Krant lezen 88.0% Film bekijken ACTIEF BaO SO Foto maken 66.5% 35.9% 73.0% Artikel schrijven voor een krant 57.8% 26.3% 86.3% 75.8% Foto bewerken 32.3% 26,3% Documentaire bekijken 81.5% 69.4% Video maken 22.2% 17.8% Tijdschrift lezen 78.8% 74.5% Blog schrijven 19.7% (7.6%) (13.0%) 11.8% Lezersbrief schrijven Mediawijsheid in Vlaanderen - 19 maart 2014 26 REDENEN MEDIAGEBRUIK BaO SO Krant illustratie illustratie Tijdschrift illustratie illustratie Documentaire illustratie illustratie Film motivatie lln illustratie Brief motivatie lln illustratie Radio motivatie lln illustratie Tv-journaal motivatie lln illustratie Blog motivatie lln motivatie lln illustratie illustratie Games motivatie lln motivatie lln Animatiefilm motivatie lln illustratie illustratie illustratie Videoclips motivatie lln motivatie lln Soaps motivatie lln illustratie Twitter motivatie lln motivatie lln Dia’s of foto’s Reclame Mediawijsheid in Vlaanderen - 19 maart 2014 27 CONCLUSIE • Er is nog werk aan de winkel • Leerkrachten in Vlaanderen maken vooral gebruik van traditionele media • Hardware & Nascholing nodig • Uitdaging lerarenopleiding • Anecdote Facebook Mediawijsheid in Vlaanderen - 19 maart 2014 28 [email protected] www.mictivo.be Mediawijsheid in Vlaanderen - 19 maart 2014 29
© Copyright 2024 ExpyDoc
