april-nummer

Acute zorg in twente en oost-achterhoek
Nieuwe opzet traumaoverleg:
chirurgen gaan de diepte in
net
werk
‘Wij moeten zorgen dat er
minder acute zorg nodig is’
Meindert Schmidt, voorzitter van de Raad van Bestuur
van Ziekenhuisgroep Twente
SKB bouwt nieuw
centrum acute zorg
Aan de slag met CBRN
Crisis Resource
Management training
april 2014
112 journaal
Skills en expertise
Het is alweer bijna acht jaar geleden dat het toenmalig Bureau Trauma
centrum het eerste symposium ‘Trends in Trauma’ organiseerde. In één van
de parallelsessies werd een prikkelende workshop gehouden door drs. Wilfrid
Opheij met als titel ‘Organiseren tussen organisaties’. Hoe richten we een
samenwerkingsrelatie in een steeds veranderende acute zorg keten in. Geen
van de aanwezigen, ook de spreker niet, hadden kunnen vermoeden dat de
belangrijkste aanzet tot voorgenomen veranderingen in het (acute) zorg
landschap niet vanuit het veld, maar vanuit de zorgverzekeraars zou komen.
Dat dit in het veld soms heftige reacties oproept is begrijpelijk in een cultuur
waar voor en door het veld de veranderingen vooral gedoseerd tot stand
komen. In onze regio zijn de gesprek
ken met de vertegenwoordigers van de
zorgverzekeraars nog niet afgerond. De
redactie is voornemens in de volgende
editie extra aandacht te besteden aan
het proces en de uitkomsten van de
gespreksrondes.
2
In deze editie van 112 Netwerk wordt
door diverse ketenpartners aandacht
besteed aan de diverse scholings-,

oefen- en trainingprogramma’s en

wordt teruggeblikt op de opening van
het geneeskundig trainingscentrum.
In het coverinterview geeft Meindert
Schmidt zijn visie op de taak van het
ROAZ. Als ik deze onderwerpen ver
gelijk met die uit 2006, wordt al snel
duidelijk waarom we anno 2014 een
Netwerk Acute Zorg Euregio vormen in plaats van een Traumaregio. Naast
de vorderingen op het gebied van de opbouw van een grensoverschrijdende
acute zorg netwerk zijn de professionals bezig om door middel van trainin
gen niet alleen hun skills op peil te houden, maar ook om beter samen te
werken in de acute zorg keten. Samenwerking die ervoor moet zorgen dat
kwalitatief hoogwaardige (acute) zorg voor onze regio beschikbaar en be
taalbaar blijft.
Ter afsluiting een citaat van Wilfrid Opheij en Edwin Kaats uit het manage
mentboek van het jaar 2013: ‘Een samenwerking is kansrijk wanneer mensen
en organisaties zich met elkaar weten te verbinden in een betekenisgevend
proces dat recht doet aan de belangen en gericht is op een betekenisvolle
ambitie’.
Veel leesplezier en vergeet de 112 Netwerk app niet!
Cees Schenkeveld
Manager Acute Zorg Euregio
‘De mensen
van de
ambulance’
Op 11 maart lanceerde minister
Schippers de campagne ‘De
mensen van de ambulance’.
De minister draagt de
ambulancesector een warm
hart toe: ‘Ik juich het toe dat
ambulancemedewerkers in de
campagne zelf naar voren treden
en vertellen over hun belangrijke
werk. Zij kennen de praktijk
immers als geen ander.’
Bij de aftrap beplakte de minister
een ambulance met een campagnesticker die vanaf 11 maart door veel
ambulances in gevoerd wordt. In
de campagne treden ambulance
professionals zelf naar voren en
vertellen wat je kunt doen (of be
ter kunt laten) als je als patiënt of
omstander te maken krijgt met
ambulancezorg. De campagne is op
gebouwd uit drie hoofdthema’s: ‘Als
je 112 belt’, ‘In het verkeer’ en ‘Bij
zorgverlening’ en loopt drie jaar. n
Verschillende politici en huisartsen
hebben hun zorgen geuit over de
bereikbaarheid en beschikbaarheid
van de acute zorg in de gemeente
Dinkelland. Bureau Acute Zorg
Euregio heeft op verzoek van
de ROAZ-voorzitter samen met
de gemeente Dinkelland en de
ROAZ-partners gekeken naar
verbetermogelijkheden.
Begin van dit jaar zijn gesprekken
gevoerd met de gemeentes Dinkel
land, Tubbergen en de acute zorg
aanbieders in de regio (HDT-Oost,
Ambulance Oost, Verloskundigenkring
Dr. Ralph de Wit, traumachirurg in
Medisch Spectrum Twente, is met
ingang van 1 maart 2014 als medisch
manager verbonden aan Bureau
Acute Zorg Euregio. Vanaf dan tot
eind juli zal hij op woensdag op het
bureau aanwezig zijn, daarna zijn
de dagdelen nog niet vastgesteld. n
Oldenzaal, Dinkelland en omstreken
en HAGro Dinkelland) om de ervaren
zorgen rondom de bereikbaarheid en
beschikbaarheid van de acute zorg
te inventariseren. Binnenkort vinden
gesprekken plaats met de Euregioklinik in Nordhorn, om de mogelijkheden tot grensoverschrijdende inzet
van acute zorg te bespreken, voor
zover dit nog niet gebeurt. Op basis van
het gemeenschappelijke beeld over de
bereikbaarheid en beschikbaarheid van
de acute zorg in de gemeente Dinkel
land wordt een plan van aanpak met
mogelijkheden tot verbetering in het
ROAZ gepresenteerd. n
19 juni 2014 van 16:00 - 20:00 uur
een minisymposium in Enschede
Gone with the Pain
Pijnbestrijding van A tot Z, van Ambulance tot Ziekenhuis (Acute Zorg)
De sprekers komen uit de acute zorg ketenpartners.
Meer info en aanmelding op acutezorgeuregio.nl
Publieke Gezondheid en
Veiligheid Nederland
Ralph de Wit
nieuwe medisch
manager
Dr. Ralph de Wit is te bereiken per
e-mail: [email protected]
of via het secretariaat van Bureau
Acute Zorg Euregio: 053-4872097.
112 NETWERK | april 2014
Acute zorg in Dinkelland
Sinds 1 januari 2014 zijn de verenigingen GGD Nederland en GHOR
Nederland gefuseerd tot de vereniging PGVN. Dat staat voor Publieke
Gezondheid en Veiligheid Nederland.
Maatschappelijke vraagstukken vragen
om een landelijke verbinding tussen ge
zondheid en veiligheid. PGV Nederland
wil een organisatie zijn die creatieve
oplossingen biedt voor die publieke
vraagstukken. Dit vraagt op landelijk
niveau een sterk gevoel van gemeen
schappelijkheid, collectief handelen en
uniformiteit. De werkzaamheden van de
PGV Nederland bestaan uit het collectief
behartigen van de belangen van haar
leden richting politiek, (lokale) overhe
den, verzekeraars, samenwerkingspart
ners, onderwijs, media en publiek. De
merknamen GGD en GHOR zullen in de
regio gewoon blijven bestaan en wor
den gebruikt. De verandering is dat PGV
Nederland als koepelorganisatie namens
beide organisaties naar buiten treedt. n
De e-mailadressen eindigend op
@ghor.nl en @ggd.nl zijn vervangen
door @pgvn.nl. De nieuwe website
pgvn.nl is in ontwikkeling en de
twitteraccounts @ggdnederland en
@ghornederland zijn omgezet in
@pgvnederland.
Nieuwe Rapid
Responder
voertuigen
Ambulance Oost en RAV IJsselland
hebben na onderling overleg vier
nieuwe voertuigen aangeschaft
voor de uitoefening van de Rapid
Responder functie.
De functie van Rapid Responder
is landelijk in ontwikkeling en de
project
groep die zich over de aan
schaf van de nieuwe voertuigen
heeft gebogen heeft dan ook ver
schillende visies besproken. Zowel
de visie op het ‘werk van vandaag’,
maar ook voor toekomstig optre
den. Bij alle keuzes die gemaakt zijn
voor het Programma van Eisen is
steeds teruggevallen op de volgende
speerpunten: patiëntvriendelijkheid,
veiligheid, hygiëne, degelijkheid, ge
luidsbelasting, ergonomie en flexibi
liteit. Uiteindelijk is gekozen voor de
aanschaf van een Volkswagen Sha
ran 2.0 TDI met DSG versnellingsbak.
Twee voertuigen voor Ambulance
Oost en twee voor RAV IJsselland. De
op- en inbouw wordt verzorgd door
Visser Leeuwarden. n
Vuurwerk en
bermbommen
Op dinsdag 20 mei organiseert
KNMG Twente een wetenschappe
lijke avond die in het teken staat
van rampen, genaamd ‘Vuurwerk
en berm
bommen – ge
neeskundige
gevolgen van explosies’. In genees
kundig trainingscentrum Zuidkamp
zal onder meer antwoord gegeven
worden op de volgende vragen:
Hoe werkt de (psychosociale) hulp
verlening bij een ramp en hoe is
dit ervaren bij de vuurwerkramp in
Enschede? En hoe ziet de zorg in

oorlogsgebieden eruit? n
Inschrijven kan op knmgtwente.org.
112 NETWERK | april 2014
3
innovatie
Innovatie
Crisis Resources Management training voor regionale
ambulancevoorziening
Veilig werken begint bij de wijze waarop professionals zelf verbeteringen willen
aanbrengen in de zorg
Door Albert van Eldik, Ambulance Oost
Toepassing
In de luchtvaartindustrie is Crisis Resources
Management (CRM) training een normale training.
Steeds meer wordt deze trainingsvorm toegepast
binnen de zorgsector, zo ook bij RAV IJsselland en
Ambulance Oost. Een training gericht op het gedrag
van een professional en de gevolgen daarvan.
4
T
ijdens deze training krijgt de pro
fessional inzicht in het eigen ge
drag en welke invloed dit kan hebben
op het thema veiligheid. Door feedback
leren ze daarmee om te gaan. Het is
bekend dat veel fouten en ongeval
len voorkomen kunnen worden door
mensen inzicht te geven in het gedrag
dat ze vertonen. Samen met Marieke
Verhoef-de Groen van adviesbureau
HATCON is een specifiek lesprogramma
geschreven.
Veiligheidsthema’s
In de inleiding werd aan de deelnemers
inzicht gegeven over de opkomst en
ontstaan van CRM. Wat betekent het
voor jou als professional als je niet uit
gerust aan het werk gaat? Welke fac
toren beïnvloeden het maken van fou
ten? Het accent werd vooral gelegd op
het voorkomen van fouten door al in
een vroegtijdig stadium te kijken naar
het ontstaan van fouten. Aan de hand
van persoonskenmerken werd gekeken
naar de voorkeursreactie van een indi
viduele professional in bijzondere om
standigheden.
Inzicht in eigen reacties
Door gesprekken in subgroepen en
aan de hand van voorbeelden werd
inzicht gegeven aan de deelnemers
over hun eigen reactie. Het getoonde
gedrag werd besproken met daarbij
het effect dat het gedrag oproept bij
anderen. Belangrijk aspect was dat het
geven van feedback essentieel is om
daadwerkelijk verandering in gedrag
tot stand te brengen. Immers, als je
zelf niet weet welk gedrag je laat zien,
snap je ook niet altijd waarom een an
der op een bepaalde manier op jou re
ageert.
Binnen de CRM aanpak zijn vijftien pun
ten geformuleerd die de samenwerking
binnen het team en veiligheid bij patiën
tenzorg vergroten:
• Ken de omgeving en werksituatie;
zorg dat je weet waar je naartoe rijd.
Is de werksituatie veilig?
• Anticiperen en plannen; wie doet
wat?
• Schakel vroegtijdig hulp in; hulp no
dig van brandweer, politie en weg
beheerder.
• Verdeel de werklast. De verpleeg
kundige de patiënt, kan deze zonder
de chauffeur, dan kan deze het on
geval gaan ‘lezen’.
• Effectieve communicatie; communi
ceer naar elkaar over hoe, wie, wat,
waar zodat je van elkaar weet waar
je mee bezig bent of gaat doen.
• Gebruik alle beschikbare informatie;
informatie van het voertuig en van
ooggetuigen.
• Blijf de situatie controleren; is alles
nog steeds veilig?
• Herbeoordeel de situatie regelma
tig; verandert de toestand van de
patiënt?
• Gebruik goed teamwork; je bent el
kaars rechterhand.
• Stel prioriteiten dynamisch bij; is de
situatie anders dan gedacht, veran
dert de toestand van de patiënt,dan
moeten er andere maatregelen ge
nomen worden.
5
Verschillende praktijkoefeningen gaven inzicht in het individuele gedrag van de ambulancemedewerkers.
Tot slot
Voor het eerst trainden professionals van
RAV IJsselland en Ambulance Oost geza
menlijk. Dit werd over het algemeen po
sitief beoordeeld. Samen trainen geeft
nieuwe inzichten en gesprekken over
verschillende werkwijzen. Er werd op
gemerkt dat CRM betekent dat iedereen
in de organisatie volgens deze principes
zou moeten werken. De resultaten van
de training en de inventarisatie van fou
ten bevorderende factoren worden ook
meegenomen in de richting van het ma
nagement van beide organisaties. n
112 NETWERK | april 2014
112 NETWERK | april 2014
grootschalige zorg
Handreiking chemisch
besmette patiënten beoefend
Eerste geneeskundig
trainingscentrum Nederland
Focus ziekenhuizen in 2014 op BRN
Realistisch oefenen met nagebouwde SEH en huisartsenpost op Zuidkamp
Door Joost Hofhuis, Acute Zorg Euregio en Pieter Janssen, Spectrigon
Door Joost Hofhuis, Acute Zorg Euregio, Inge Kamphuis, GHOR Twente en Irma Huiskes, Regio Twente
De afgelopen jaren is
landelijk en regionaal veel
gezegd en geschreven over
incidenten met chemische,
biologische, radiologische
of nucleaire (CBRN) stoffen.
In 2012 en 2013 is binnen
onze regio met name veel
aandacht geweest voor de
C in CBRN, hierbij is gestart
met de ziekenhuizen.
N
6
ketenpartners
a het afronden van de ‘Hand
reiking opvang van chemisch
besmette patiënten op de SEH’, is de
focus voor 2014 voor de ziekenhui
zen gericht op het beoefenen van die
handreiking. Dit gebeurt onder andere
middels de uitbreidingsset chemisch
voor ETS. In 2014 start tevens een
CBRN-verbeterimpuls bij de ambulan
cevoorzieningen aan de hand van een
landelijke handreiking die binnenkort
beschikbaar komt. Het project CBRN
wordt uitgevoerd in nauwe samen
werking met het Netwerk Acute Zorg
Zwolle. Daarnaast ligt de focus voor
2014 op de laatste drie letters van
CBRN, oftewel de opvang van patiën
ten die mogelijk besmet zijn door bio
logische, radiologische of nucleaire in
cidenten. Specifiek voor radiologisch/
nucleair heeft in maart 2014 een kickoff bijeenkomst plaatsgevonden. Bij
deze bijeenkomst is een afvaardiging
van de ziekenhuizen uit beide ROAZ
regio’s bijeengekomen bestaande uit
stralingsdeskundigen vanuit Isala,
Gelre ziekenhuizen, Ziekenhuisgroep
Twente en Medisch Spectrum Twente.
Deze gaan samen met de projectleider
Pieter Janssen en de twee OTO-coördi
natoren Wim Heupers en Joost Hofhuis
aan de slag om te komen tot een prag
matische handreiking voor de opvang
van R&N-patiënten. Deze handreiking
zal als addendum worden toegevoegd
aan de ‘Handreiking opvang van che
misch besmette patiënten op de SEH’.
Verbeterimpuls
In 2014 wordt met regionale deskundi
gen ook een start gemaakt met het de
finiëren van een verbeterimpuls op het
gebied van de opvang van biologisch
besmette patiënten. Om zo uniform
mogelijk te werk te gaan, onafhan
kelijk van het welke letter uit C-B-R-N
het betreft, wordt bij dit alles het CS
CATTT-principe als basis gebruikt. Op
die manier wordt voorkomen dat voor
elk aparte letter van CBRN een ander
plan is. Immers, wat je zelden doet,
doe je zelden goed! n
Werken volgens het CSCATT-principe moet ervoor zorgen dat alle CBRN-slachtoffers volgens hetzelfde plan geholpen worden.
7
Burgemeester Arco Hofland (links) en Bas Leerink (rechts) tijdens de officiële opening van het geneeskundig trainingscentrum.
Op 5 maart opende het
geneeskundig trainingscentrum Zuidkamp in
Enschede-Noord haar
deuren. Het geneeskundig
trainingscentrum is een
initiatief van GHOR Twente,
in samenwerking met Acute
Zorg Euregio en hun ketenpartners. Het trainingscentrum is uniek in Nederland.
D
e opening werd verricht door Bas
Leerink, voorzitter ROAZ E
uregio
(en voorzitter Raad van
Bestuur van
Medisch Spectrum Twente) en bur

gemeester Arco
Hofland van RijssenHolten (tevens portefeuillehouder van
GHOR Twente). Het trainingscentrum
biedt de mogelijkheid te oefenen bin
nen het eigen veld, s amen met de hulp
diensten of andere geneeskundig en/of
multidisciplinaire partners. Denk hier
bij aan een oefening van een ongeval
112 NETWERK | april 2014
waarbij alle processen van plaats inci
dent tot en met het ziekenhuis geën
sceneerd en beoefend worden.
Zuidkamp over een nagebootste huis
artsenpost, werkkamers voor personeel,
verschillende ruimten voor crisisteams
en een grote kantine.
Van bedden tot receptiebalie
Bijzonder is dat het trainingscentrum
tot stand is gekomen door de inbreng
van de
ziekenhuizen, huisartsenpos
ten, GGD en de ambulancedienst. Zo
leverden
ketenpartners onder andere
tweede
hands bedden, infuusstandaar
den, klein medisch materiaal voor de
behandelkamers en zelfs een complete
receptiebalie. Een sterk staaltje keten
samenwerking, een mooi voorteken
voor de toekomst van Zuidkamp!
Bij het trainingscentrum:
• Worden scenario's realistisch nage
bootst;
• ondervinden overige werkzaam
heden en bedrijfsvoering geen hin
der van de oefeningen;
• wordt de infrastructuur niet ver
stoord;
• zijn deelnemers niet afgeleid door
werkzaamheden op hun reguliere
werkplek.
Realistisch oefenen
Het trainingscentrum is onderdeel van
TRONED en gelegen op de Twente
Safety Campus in Enschede. n
Binnen het trainingscentrum is een
complete spoedeisende hulp met tien
kamers nagebouwd, die ook kan wor
den ingericht als verzorgingstehuis.
Professionals kunnen hier alleen of in
ketenverband realistisch oefenen in de
opvang van slachtoffers of bijvoorbeeld
een ontruiming. Daarnaast beschikt
Neem voor meer informatie contact op
via [email protected] of bel
088 256 8319. Of kijk op de website
ghortwente.nl/geneeskundig/
trainingscentrum/zuidkamp.html.
112 NETWERK | april 2014
COVERINTERVIEW
COVERINTERVIEW
Minder
acute zorg,
meer kwaliteit
Omzet
€ 273.472.701
Medewerkers in loondienst
3.207
Medisch specialisten
211
Polikliniekbezoeken572.400
Dagopnamen50.898
Opnamen37.188
Verpleegdagen189.153
Bedden en deeltijdplaatsen
754
€ 21.645.200
Investeringen
Focus ROAZ-bestuurders verleggen naar
(bron: ZGT in beeld 2012-2013)
Feiten & cijfers ZGT
terugdringen vraag
Door Annemarie Smidt, Geen Blad voor de Mond
‘De taak van het ROAZ is het goed organiseren
van de acute zorg in de regio en witte vlekken
voorkomen. Deze opdracht moeten we als
bestuurders, managers en professionals van alle
8
'De mogelijkheden
ketenpartners goed uitvoeren. Niet alleen kwaliteit
om efficiënter
speelt daarbij een rol, op bestuurlijk niveau moeten
met elkaar te
we ook kijken naar efficiency.’
werken zijn legio'
Ondanks zijn
drukke agenda
heeft Schmidt
duidelijk voor
ogen waar het
ROAZ en de acute
zorg in de regio
naar toe moeten.
A
an het woord is Meindert Schmidt,
voorzitter van de Raad van Be
stuur van Ziekenhuisgroep Twente
(ZGT). Zijn uitspraken en ideeën zijn
geen verrassing. Het concentreren van
zorg staat hoog op de landelijke be
leidsagenda en steeds meer zieken
huizen nemen stappen om complexe
chirurgische zorg te bundelen. ZGT

heeft samen met MST onder de vlag
van TMC (Twents Medische Coöperatie)
besloten de verloskunde te concentre
ren in Enschede en Almelo. Met 24-uurs
OK-teams, gynaecologen, kinderartsen
en anesthesisten in huis gaat de kwali
teit van geboortezorg omhoog.
Dure infrastructuur
‘Door goede afstemming tussen gy
naecologen en eerstelijns verloskun
digen proberen we daarnaast minder
gebruik te maken van de acute keten.
Acute zorg is heel belangrijk voor de
patiënten die er gebruik van moeten
maken, maar dit zijn vaak kleine aan
112 NETWERK | april 2014
tallen. Je houdt er in verhouding een
dure infrastructuur op na. Ketenpart
ners zouden moeten kijken hoe effici
ënt hun eigen organisatie te werk gaat
en daarna met elkaar in gesprek gaan.
Een betere indicatiestelling, gezamen
lijke callcenters, het integreren van de
HAP’s en SEH’s; de mogelijkheden zijn
legio.’
Geen bezuinigingsoperatie
Meer doen met dezelfde of minder
mensen, het zijn veel gehoorde uit
spraken in deze hectische economische
tijden. Is efficiency het sleutel
woord
voor de komende jaren? Schmidt: ‘Zo
sterk wil ik het niet zeggen, dan klinkt
het alsof we met een bezuinigingsope
ratie bezig zijn. Het doel is juist om de
kwaliteit te verbeteren. Daar moeten
we in het ROAZ op bestuurlijk niveau
meer aandacht voor hebben. Het ROAZ
werkt via expertgroepen, een hele
goede methode om de acute ketens
goed in beeld te brengen en op elkaar
te laten aansluiten.’ Schmidt vervolgt:
‘De taak van bestuurders en professio
nals is ervoor te zorgen dat er minder
acute zorg nodig is. Dat kan door de
chronische zorg in de eerste lijn be
ter te organiseren. Op momenten dat
er wel acute zorg vereist is, staan we
klaar met de meest ervaren professio
nals.'
Snel en adequaat
Schmidt is zeker over de samenwer
king in Twente en Oost-Achterhoek.
‘Over het algemeen is er in de regio
openheid en bereidwilligheid om sa
men te werken. Bij het voorbereiden
op rampen en crises is het maken van
afspraken en het oefenen van deze
afspraken essentieel. We moeten het
alleen niet overdrijven. Ik ben nauw
betrokken geweest bij de cafébrand
in Volendam en heb daar gezien dat
onze sector heel snel en adequaat
zorg kan verlenen als dat nodig is. In
onze organisatie roep ik ook wel eens:
even niet oefenen, even gewoon wer
ken. Dat is misschien een punt van kri
tiek ten aanzien van het ROAZ, maar
ik begrijp dat het belangrijk is om te
weten hoe de communicatielijnen lo
pen. We zijn alleen wel heel veel aan
het oefenen op zaken die eigenlijk
nooit voorkomen. En als ze dan voor
komen, is het toch altijd weer anders
dan we geoefend hebben.’ n
112 NETWERK | april 2014
9
over de grens
ketenpartners
Opbouw grensoverschrijdend
netwerk vordert
SKB bouwt nieuw centrum
voor acute zorg
Euregionale ketenpartners kijken steeds vaker over de landsgrenzen
HAP en SEH eind 2014 onder één dak
Door Cees Schenkeveld, Acucte Zorg Euregio
Door Sjaak Hulshof, Streekziekenhuis Koningin Beatrix
Grensoverschrijdende acute
zorg heeft zich b
innen
het werkgebied van de
EUREGIO ontwikkeld tot
een thema waar steeds
meer organisaties aandacht
aan besteden. Soms vanuit
een noodzaak, zoals
naar aanleiding van de
kettingbotsing op de Duitse
autobaan A31 in 2011, of
juist vanuit een behoefte
om op structurele wijze
met ketenpartners in het
buurland samen te werken.
10
Z
o hebben de regio Dinkelland en
Gronau recent initiatieven onder
nomen om tot heldere afspraken te
komen ten aanzien van de mogelijk
heden rondom grensoverschrijdende
bijstand. Met het opstellen van het
strategische plan ‘Euregionale samen
werking in de acute zorg in de EU
REGIO in 2022’ is door de samenwer
kende partners een basis gelegd voor
het verder ontwikkelen van samenwer
kingsverbanden en projecten.
Zorg waar zorg nodig is
Deze initiatieven geven een eerste
aanzet tot borging van het leveren
van hoogwaardige acute zorg aan de
burger in de EUREGIO. Acute zorg die
voor de patiënt op dat moment nood
zakelijk is, op de plek waar de zorg
aanbieder die het beste kan leveren,
ongeacht landsgrenzen: één grens
overschrijdend netwerk van acute zorg
binnen de EUREGIO.
Versterken en uitbreiden
De resultaten van één INTERREG IV A
gesubsidieerd project zijn inmiddels
gepresenteerd tijdens een bijeenkomst
van 26 maart. Op basis van de resul
taten uit het People-to-People pro
ject ECTLI (Euregional Cooperation in
Trauma and Large-scale Incidents) en
112 NETWERK | april 2014
Eind november 2014 verhuist
de Huisartsenpost (HAP)
Oost-Achterhoek naar het
in aanbouw zijnde centrum
voor acute zorg, onderdeel
van het Streekziekenhuis
Koningin Beatrix (SKB) in
Winterswijk. Patiënten die
spoedzorg nodig hebben,
komen vanaf die tijd binnen
via een gezamenlijke ingang
en melden zich bij een loket.
E
de geluiden uit Dinkelland en Gronau,
wordt duidelijk dat een verdere uit
breiding van de samenwerking in de
EUREGIO noodzakelijk is.
Ambulances over de grens
De focus dient te liggen op een ver
dere intensivering van de grensover
schrijdende bijstand van ambulance
diensten vanuit zowel Nederland als
Duitsland en de spoedseisende hulp
verlening in de ziekenhuizen met on
dersteuning van de meldkamers van
de grensregio´s. Dit uiteraard in nauwe
afstemming met de overige GHORpartners. Samenwerken betekent hier
bij ook elkaars systemen en werkwijzen
kennen en bovenal samen trainen en
oefenen. Een prima vervolg
opdracht
voor Bureau Acute Zorg Euregio en
de partners om te komen tot een
nadere uitwerking. n
en win-winsituatie: duidelijkheid
voor de patiënt, want die hoeft
niet meer na te denken bij wie hij zich
moet melden en bij acute problemen is
specialistische zorg dichtbij. Het nieuwe
centrum heeft een gemeenschappelijke
ingang en loket, triagekamer en wacht
kamer. Daarnaast heeft de HAP een call
center, drie spreek-/onderzoekkamers
en een behandelkamer. De SEH heeft
een traumakamer met zeven eenper
soonskamers, een eerste Harthulp met
minimaal twee plaatsen. Direct naast
de SEH zijn drie gipskamers gesitueerd,
waarvan een gipskamer voor de SEH
specifiek wordt ingericht. Hierin kunnen
ook de reposities van fracturen plaats
vinden. Aansluitend aan de SEH wordt
de nieuwe IC-CC afdeling gebouwd, be
staand uit acht eenpersoonskamers en
een calamiteitenkamer.
Complexe verbouwing
De complexe verbouwing van het Acute
Zorg centrum is in volle gang en is in
de loop van 2015 klaar. Het is niet al
leen bouwkundig een enorme operatie,
maar ook wat betreft de installatietech
niek. De leidingen liggen nu in de leng
te, maar moeten allemaal een kwartslag
worden gedraaid. De SEH zal tijdens de
verbouwing ruimten gebruiken in het
deel van het bouwdeel dat niet wordt
verbouwd. Hiervoor is nauwkeurig in
beeld gebracht hoe de patiëntenlogis
tiek op dat moment moet verlopen.
Om die reden is er een risicoanalyse
uitgevoerd en een checklist opgesteld
die gedurende alle bouwfases en bij de
weekplanning van de bouwactiviteiten
wordt gebruikt. Op deze manier wordt
voorkomen dat de bouwactiviteiten en
de zorgprocessen elkaar te veel in de
weg zitten en is het zorgproces op de
SEH gegarandeerd.
Van eerste hulp naar acute zorg
Sjaak Hulshof, teammanager Acute
Zorg, gaat even terug in de geschiedenis.
‘In 1984, bij de opening van het nieuwe
streekziekenhuis, was de SEH nog een
EHBO-afdeling. Patiënten kwamen na
een ongeval op deze afdeling terecht.
Alle andere patiënten die door de huis
arts werden verwezen, werden door de
specialist op de verpleegafdeling gezien.
In de jaren negentig is dit veranderd en
werden alle doorverwezen p
atiënten
eerst op de SEH gezien. Die zorg kunnen
we straks nog beter bieden. Het nieuwe
Acute Zorg centrum voldoet aan alle
eisen van deze tijd: meer privacy, vol
doende patiëntenkamers met moderne
apparatuur, met daarnaast een verbe
terde logistiek. De afdeling wordt uitge
rust met een toegangscontrolesysteem,
waardoor er meer rust op de afdeling
wordt gecreëerd en de privacy beter is
gewaarborgd', aldus Hulshof. n
Het nieuwe centrum wordt van alle gemakken voorzien en de entree krijgt een eigentijdse uitstraling.
Binnen het People-to-People project ECTLI zijn het aflopen jaar de
volgende activiteiten afgerond:
• Het maken van een sociale netwerkkaart van organisaties die
betrokken zijn bij acute zorg en rampenbestrijding aan weerszijden
van de grens. Deze gegevens zijn verwerkt in een bestaande
interactieve webapplicatie (Acute Zorgkaart NL) en twee mobiele
applicaties (A-Z Euregio app en MARIKA- app).
• Het in kaart brengen en beschikbaar maken van beddencapaciteit
aan weerszijden van de grens, voor acute zorg patiënten in reguliere
en opgeschaalde situaties. In het bijzonder de specifieke faciliteiten
voor onder andere brandwondenzorg en onderkoelingsslachtoffers.
• Een inventarisatie op welke manier kosten, die gemaakt worden bij
een grootschalige inzet in het buurland, vergoed (kunnen) worden.
• Een vergelijking van de kosten die gemaakt worden bij de opvang
en behandeling van een traumapatiënt in Nederland en Duitsland.
• Een inventarisatie van juridische vraagstukken bij bovenstaande
activiteiten.
• Het voorbereiden en opzetten van oefeningen voor coördinerend
personeel inzake een grensoverschrijdend incident, crisis of ramp.
112 NETWERK | april 2014
11
grootschalige zorg
Crisiscommunicatie, een
kritische succesfactor
Traumaoverleg Euregio MKII:
een inspirerende bijeenkomst
Bestuurders en communicatieprofessionals oefenen met maatwerktraject
Chirurgen gaan subspecialistisch de diepte in
Door Joost Hofhuis, Acute Zorg Euregio
Door Marja Nijkrake, Acute Zorg Euregio
Communicatie is één van
de kritische succesfactoren
binnen de crisisbeheersing.
Uit vrijwel elke crisis- en
oefenevaluatie blijkt echter
dat juist dat vaak verkeerd
gaat of veel beter zou kunnen. Crisiscommunicatie is
niet alleen een operationeel
instrument, maar ook een
strategisch instrument, dat
het vertrouwen van media,
publiek, patiënten en personeel in de afhandeling van
een crisis kan vergroten.
12
patientenzorg
W
at crisiscommunicatie bijzonder
maakt ten opzichte van ‘regu
liere’ communicatie is de factor tijd.
Er gebeurt van alles tegelijk en overal
moet passend op worden gereageerd:
geruchten, ontwikkelingen, mediabe
richtgeving, publieksvragen, etc. En dat
vaak op korte termijn. Tijdens twee net
werkbijeenkomsten met als onderwerp
crisiscommunicatie die in samenwer
king met GHOR Twente werden gehou
den, bleek dat er bij de crisiscommuni
catieprofessionals van de ketenpartners
grote vraag was naar extra ondersteu
ning en onderlinge afstemming.
Maatwerktraject
Binnen het netwerk Acute Zorg Euregio
en de regio Zwolle is naar aanleiding
van de bijeenkomsten besloten om
invulling gegeven aan het project cri
siscommunicatie. Hiertoe is het thema
Crisiscommunicatie opgenomen in het
OTO-jaarplan 2014. Middels een maat
werktraject voor communicatieprofes
sionals en bestuurders is crisiscommuni
catie in 2014 één van de supraregionale
activiteiten die vanuit beide netwerken
acute zorg worden aangeboden aan ke
tenpartners.
Dilemmasessie
Voor bestuurders wordt een dilemma
sessie georganiseerd die vooral bedoeld
is voor het creëren van bewustwording
en beeldvorming op het thema crisis
communicatie. In de sessie wordt aan
dacht besteed aan crisiscommunicatie
in de huidige ‘web-2.0-samenleving’.
Daarna volgt de inhoudelijke sessie,
waarbij de bestuurders van zieken
huizen, GGZ-instellingen, ambulance
diensten, GGD’en en huisartsenposten
met elkaar discussiëren over dilemma’s
die ontstaan bij een incident. Op in
teractieve wijze wordt duidelijk wat er
mankeert aan de percepties rondom
crisiscommunicatie, de voorbereiding
op en de aanpak van een ramp of crisis.
Competence-game
Voor communicatieprofessionals af
komstig uit de diverse organisaties,
wordt een dagdeel lang geoefend aan
de hand van een snel verlopend oefen
scenario. Tijdens deze oefening, een
‘competence-game’, worden de deelne
mers geconfronteerd met het in korte
tijd en onder druk nemen van beslis
singen, het geven van adviezen en het
maken van producten. Op basis van de
competence-game wordt per deelne
mer een competentieprofiel gemaakt
die inzichtelijk maakt wat de sterke en
zwakkere punten van de deelnemer
zijn. Op basis hiervan wordt een ver
volgopleiding van één dag aangeboden
waarin de sterke en zwakkere punten
extra aandacht krijgen. n
Crisiscommunicatieprofessionals en bestuurders te allen tijde voorbereid zijn op vragen, geruchten, mediaberichtgeving en publieksvragen.
13
Het Traumaoverleg E
uregio
was en is een initiatief van
Acute Zorg Euregio en de
laatste jaren bedoeld voor
alle paramedici en medici
betrokken bij de behandeling van traumapatiënten.
Vanaf 2014 is het Traumaoverleg specifiek gericht
op traumachirurgen en
(trauma)orthopedisch
chirurgen gespecialiseerd
in de behandeling van
letsels van het steun- en
bewegingsapparaat.
M
et deze focus wordt geantici
peerd op de progressieve sub
specialisatie en regionalisatie van de
traumazorg in Nederland. Het eerste
Traumaoverleg Euregio in de nieuwe
vorm, met als thema osteoinductie en
osteoconductie bij pseudoartrose chirur
gie, heeft plaatsgevonden op 5 maart
112 NETWERK | april 2014
2014. Dr. Taco Blokhuis, traumachirurg
van het UMC Utrecht, heeft de deel
nemers op een bezielende wijze laten
zien hoe de inzichten over behandeling
van slecht- of niet-genezende fracturen
de afgelopen jaren zijn aangepast op
basis van resultaten uit wetenschappelijk
onderzoek. Ook werd duidelijk dat dit
soort medische problematiek een nieu
we strategie behoeft. Na afloop volgde
een discussie over de diverse behandel
modaliteiten die al dan niet in combina
tie moeten worden toegepast. Consen
sus was wel dat bij ’probleem-fracturen’
alle factoren die bepalend zijn voor een
goede fractuurgenezing in de behande
ling mee moeten worden genomen en
moeten worden geoptimaliseerd om uit
eindelijk genezing te bereiken. Tegen de
kosten van de diverse producten moeten
ook de kosten van een niet-genezen
fractuur worden afgezet.
Praktijktoepassingen
Vervolgens wist Martin Kuipers, thorax
perfusionist van het Thoraxcentrum
Twente de deelnemers de produc
tie en werking van de ‘home made’
Platelet Gel duidelijk te maken.
Deze Platelet Gel is een van de be
handelmodaliteiten waarmee een
problematische fractuurgenezing in
positieve zin kan worden beïnvloed.
Naast dure commerciële methoden
om dit product te verkrijgen is het
in sommige ziekenhuizen, waaron
der het MST, ook mogelijk dit zelf
aan te maken. Voorwaarde is wel
dat de logistieke organisatie tussen
perfusionist en operateur goed is ge
regeld. In de laatste presentatie liet
dr. Ariaan van Walsum een aantal
casuïstieken met betrekking tot het
gebruik van de besproken behandel
methoden de revue passeren om de
resultaten van daadwerkelijke toe
passing te illustreren. Na afloop kon
er, onder het genot van een glaasje
en een hapje, over de zeer inspire
rende presentaties worden nage
sproken. Al met al een boeiende en
leerzame avond. n
112 NETWERK | april 2014
ACHTERGROND
24/7: de forensische dienst van GGD Twente
Het volgende
magazine van
CSI in het echt? Vijf vragen aan forensisch arts Martina Evers
net
werk
Door Ron Poot, GHOR Twente
Bij nacht en ontij kunnen ze opgeroepen worden,
een verkeersongeval, een zelfdoding, een moord.
De forensische artsen van GGD Twente moeten tegen
een stootje kunnen als ze op pad gaan en in dit soort
onverwachte stressvolle situaties terecht komen.
De forensisch arts is 24 uur per dag en zeven dagen
per week beschikbaar voor de Twentse gemeenten
en voor de politie.
14
E
en belangrijke taak is te onder
zoeken of bij een sterfgeval mo
gelijk sprake is van een niet-natuurlijke
dood. Deze taak vloeit voort uit de Wet
op de lijkbezorging, een gemeente
lijke taak waarbij de artsen fungeren
als ‘gemeentelijk lijkschouwer’. Ook
houden zij toezicht op de correcte uit
voering van euthanasie, een bijzondere
vorm van niet natuurlijk overlijden, die
steeds vaker voorkomt. Een belangrijk
deel van het werk verricht de forensi
sche dienst voor de politie. Op basis
van een contract van GGD Twente met
de politie in Twente leveren de artsen
geneeskundige expertise bij forensi
sche opsporing, bij arrestantenzorg en
soms voor het verrichten van specifieke
handelingen zoals bloedafname, urine
testen of DNA-monsters nemen. Voor
de arrestanten die de politie oppakt en
tijdelijk huisvest in het arrestantencom
plex in Borne fungeert de forensisch
arts als een soort huisarts om de beno
digde medische zorg te verlenen, zoals
het verstrekken van de medicatie.
Teamsamenstelling
Het team forensisch artsen van GGD
Twente bestaat uit elf personen, twee
‘interne’ artsen in vaste dienst bij GGD
Twente en negen ‘externe’ artsen, die
op basis van een freelance contract
diensten verlenen. Ter ondersteuning
Verrichtingen forensische dienst GGD Twente 2011-2013
Lijkschouw
2011
2012
2013
243
283
301
Euthanasie
160
165
191
Arrestantenzorg
1244
1393
1488
Zedenonderzoek
16
15
11
Bloedproef
94
127
115
Testen
9
12
5
Geneeskundige verklaringen
94
66
47
Advisering overig
80
60
34
112 NETWERK | april 2014
van het team is een secretariaat be
schikbaar, bestaande uit twee ervaren
medewerkers die zorg dragen voor
administratieve en financiële afhan
deling van de werkzaamheden en de
organisatie en verslaglegging van di
verse overleggen. Het forensisch team
is gecertificeerd voor kwaliteitsschema
van de HKZ (Harmonisatie Kwaliteit
Zorginstellingen). We stellen een aantal
vragen aan Martina Evers, één van de
GGD-artsen die dagelijks betrokken is
bij het forensisch werk.
verschijnt
in juli 2014
Colofon
Wat maakt jouw werk als forensisch
arts bijzonder?
‘De forensisch arts werkt veel samen
met politie en justitie en helpt mee
met het speurwerk om de gebeurte
nissen te achterhalen bij bijvoorbeeld
een verdacht overlijdensgeval. Verge
leken met bijvoorbeeld een huisarts of
ziekenhuisarts heb ik in mijn werk veel
meer te maken met juridische aspecten.
Het feit dat je elk moment opgeroepen
kunt worden en in heel onverwachte si
tuaties terecht kunt komen maakt het
werk spannend en interessant.’
Hoe word je gealarmeerd? Wat
gebeurt er dan?
‘Als de politie me nodig heeft, krijg ik
een telefoontje van de meldkamer. Het
kan echter ook heel goed dat ik door
een huisarts of ziekenhuisarts gebeld
wordt, die geconfronteerd wordt met
een niet-natuurlijk overlijden of daar
112 Netwerk is een uitgave van
Acute Zorg Euregio, Ambulance Oost
en GHOR Twente.
Dit magazine verschijnt vier keer per
jaar en bericht over ontwikkelingen
rondom acute zorg in Twente en
Oost-Achterhoek.
Jaargang 2014, editie april
Redactie
Kitty Muntenaar
[email protected]
Martina Evers aan het werk tijdens een onderzoek. (foto's: Erik Schaddelee)
een vermoeden van heeft. Dan leg ik
zelf het contact met de politie via de
meldkamer. We hebben ook een taak
bij het controleren van euthanasie, dat
loopt altijd direct via de huisarts.
Welke opleiding heeft een forensisch
arts nodig?
‘Natuurlijk moet je tenminste basisarts
zijn, er is echter een aanvullende oplei
ding nodig. Zelf ben ik opgeleid als arts
Maatschappij en Gezondheid met het
profiel Forensisch arts, een opleiding
van twee jaar.’
Hoe blijf je vakbekwaam?
‘Je moet de nodige ervaring opdoen. De
KNMG (Koninklijke Nederlandse Maat
schappij voor Geneeskunde) eist mini
maal zestien uur ervaring per week en
40 accreditatiepunten op jaarbasis. Om
die punten te krijgen organiseren we
voor het team forensisch artsen dit jaar
vier bijscholingsdagen. Alle belangrijke
thema’s komen dan langs, lijkschouw,
arrestantenzorg, letselbeschrijvingen,
zedenonderzoek. Deskundigen van het
Nederlands Forensisch Instituut verzor
gen deze bijscholing. ‘
Welke ontwikkelingen spelen er bij de
forensische dienst?
‘De laatste jaren is er veel aandacht
voor kindermishandeling en huiselijk
geweld. Dat merken wij ook in ons
werk. Overlijdensgevallen van kinde
ren moeten gemeld worden en kunnen
leiden tot nader onderzoek naar de
doodsoorzaak. Ook worden we meer en
meer betrokken bij het maken van let
selbeschrijvingen bij mensen die slacht
offer zijn van zedenmisdrijf of huiselijk
geweld. Ik verwacht dat komende jaren
we ons daar meer in zullen specialiseren
en we houden daar al rekening mee in
ons bijscholingsprogramma.' n
Marja Nijkrake
[email protected]
Cees Schenkeveld
[email protected]
Irma Huiskes
[email protected]
Annemarie Smidt
[email protected]
Coverfotografie
René Koele
Bladformule, vormgeving,
eindredactie en drukwerk
GEEN BLAD
VOORDE MOND
MAKERS VAN MAGAZINES
Geen Blad voor de Mond B.V.
Lasondersingel 149-151
7514 BR Enschede
tel. 053 460 9002
geenbladvoordemond.nl
112 NETWERK | april 2014
15
Download de 112 Netwerk app!
De 112 Netwerk app is beschikbaar voor tablets en smartphones met besturingssystemen
van Apple iOS en Google Android. Je kunt dus met je tablet of smartphone overal waar je
bent, het 112 Netwerk magazine lezen en bekijken.
De app is gratis te downloaden en bevat vele extra’s
zoals foto’s, video’s, rapporten en weblinks.
Android
Apple iOS
Google play
iTunes App Store
Gebruikers van een iPad of iPhone kunnen de app
downloaden in de iTunes App Store. Gebruikers
van een tablet of smartphone met Android kunnen
de app downloaden vanuit Google play.
Postbus 50000
Postbus 1400
Postbus 784
7500 KA Enschede
7500 BK Enschede
7550 AT Hengelo
Tel. 053 487 20 97
Tel. 088 256 78 50
Tel. 074 256 22 22
[email protected]
[email protected]
[email protected]
acutezorgeuregio.nl
ghortwente.nl
ambulanceoost.nl