Check-up - maart 2014 - AZ Sint

up
Check
met AZ Sint-Maarten
Informatie voor zorgverstrekkers uit de regio  maart 2014

2-3
Screening
dikke darmkanker



4 -5
Zorgherschikking
dienst psychiatrie
6-7
Kwaliteitsopvolging
8-9
Praktijkcasus:
Acuut abdomen

10
Update & planning
nieuwbouwziekenhuis

10
Pluim voor
cultuursensitieve zorg

11
Collega-artsen delen
ervaringen accreditatie

en verder
Even voorstellen
Agenda
Wetenschappelijke
publicaties
Screening
dikke darmkanker
A
CMYK
Grijs = 0 - 0 - 0 - 45
Screening dikke darmkanker
Bevolkingsonderzoek leidt tot meer coloscopies
Werd een coloscopie (dikke darmonderzoek) vroeger voornamelijk uitgevoerd op
basis van klachten van de patiënt, sinds kort gebeurt dit ook op basis van een
positieve faeces occult bloedtest. Vanaf oktober 2013 vormt deze test onderdeel
van een bevolkingsonderzoek naar dikke darmkanker. Daarin roept de Vlaamse
overheid inwoners vanaf 56 jaar op voor een screening. Bij een positieve test
wordt een coloscopie uitgevoerd. Dankzij deze manier van screenen wordt dikke
darmkanker in een vroegtijdig stadium opgespoord. Het AZ Sint-Maarten merkt
een duidelijke toename in het aantal coloscopies en zet extra middelen en mankracht in om aan de gestegen vraag te voldoen.
kanker op basis van een FOB, resulteerde
in Vlaanderen in een pilootproject dat liep
van 2007 tot 2010 in de provincie Antwerpen. Uit dit pilootproject kwam de immunochemical kwantitatieve test als beste
naar voor. Hij is gebaseerd op specifiek
menselijke hemoglobine, vereist geen dieet maatregelen vooraf, en er is voldoende aan één staalname.
Na grondige analyse bleek dat een derde
van de Vlamingen tot de doelgroep be-
Belang van screening
familiale belasting (zoals FAP en HNPCC)
Kanker is over het algemeen nog altijd de
buiten beschouwing; voor hen is specifie-
belangrijkste doodsoorzaak. In 2008 wer-
ke genetische screening wenselijk.
leeftijd van 50 tot 74 jaar! Om budgettaire
Nieuwe methode
daarom de screening pas te starten vanaf
den er in de hele wereld ongeveer 1,2 miljoen diagnoses van dikke darmkanker gesteld. Bij mannen is het de derde
belangrijkste kanker na prostaatkanker en
longkanker; bij vrouwen zelfs de tweede
belangrijkste, na borstkanker. In 2008
stierven er 608.700 mensen aan dikke
darmkanker, oftewel 8% van de globale
kankersterfte. In België weerhouden we,
volgens de meest recente cijfers van
2010, 9.293 nieuwe diagnoses per jaar
(waarvan 5.340 in Vlaanderen). Datzelfde
jaar stierven er ook maar liefst 2.930
patiënten (waarvan 1.776 Vlamingen). De
gemiddelde leeftijd bij diagnose bedraagt
hoort, d.w.z. 1,9 miljoen mensen in de
redenen besliste minister Vandeurzen
Voor screening van de dikke darm werd
56 jaar (en eventueel later nog uit te brei-
vroeger vooral gebruik gemaakt van het
den).
rectale toucher oftewel PPA en bloedanalyse (bloedarmoede door ijzertekort,…).
Dit gebeurde bovendien vooral op basis
van klachten van een patiënt. Sinds de introductie van een bevolkingsonderzoek
door de Vlaamse overheid vanaf oktober
2013, gebruiken we nu de faeces occult
bloed-test (FOB genaamd), de coloscopie
Bevolkingsonderzoek
in de praktijk
Al deze mensen uit de doelgroep kregen
of krijgen tussen oktober 2013 en december 2015 een brief in de bus met vraag tot
deelname. In deze brief zit ook alle informatie over de test en de nodige instructies
of soms ook de virtuele coloscopie.
voor staalafname (met potje en al meege-
Preventie
er sprake is van occult bloed in de stoel-
leverd). Indien de test “positief” is, dus als
In het kader van preventie lijkt er een be-
gang, wordt zowel de patiënt als de huis-
perkte rol voor voeding weggelegd te zijn.
arts hiervan op de hoogte gebracht. De
De recente aanbevelingen inzake gema-
huisarts dient de patiënt vervolgens door
tigde inname van rood vlees zijn hierin ze-
te verwijzen voor een totale coloscopie. Bij
ker nuttig. Ook het dagelijks gebruik van
een negatieve test zal de patiënt na twee
aspirine in lage dosis zou mogelijks een
jaar een nieuwe uitnodiging in de bus ont-
coloscopies.
beschermend effect kunnen hebben. Hier-
vangen.
aan zijn echter risico’s verbonden, waar-
Naast het verwerken van deze gegevens
De grote troef van een screening is het feit
door het gebruik nog steeds niet algemeen
is er ook een ‘quality control programme’
aanvaard is.
voor de verrichte coloscopies, alsook een
70 jaar bij de man en 72 jaar bij de vrouw.
In ons ziekenhuis kunnen we globaal stellen dat er jaarlijks zo’n 120 nieuwe diagnoses zijn. Dit cijfer is de laatste jaren licht
toegenomen, maar is vooral te verklaren
door de globale toename van het aantal
dat er voor dikke darmkanker een “ideaal”
model bestaat: een poliep evolueert naar
een kanker op verloop van 8 à 10 jaar, dus
een aanvaardbare evolutie om in te grijpen. Hiermee laten we wel de patiënten
met een hoog risico, omwille van sterke
2
Pilootproject
bevolkingsscreening
Een decreet van de Europese Commissie
(in 2003) om te screenen naar dikke darm-
detectie van de interval kankers (vaak gemiste poliepen bij een voorgaand onderzoek).
Op basis van het pilootproject werd een
participatiegraad van 40-60% vooropgesteld. Hierbij zou bij ongeveer 5% van
de patiënten een positieve test weerhouden worden. Aansluitende totale coloscopie biedt bij 90% van de patiënten een
verklaring voor deze positieve test. Van
deze 90% heeft 50% van de patiënten poliepen in de darm, die gelukkig tijdens de
coloscopie onmiddellijk verwijderd kunnen
worden. Bij 4% is er echter reeds sprake
van een darmkanker; in deze gevallen is
meestal een bijkomende heelkundige
interventie noodzakelijk.
Coloscopies in het
AZ Sint-Maarten
Simulaties tonen aan dat er
ongeveer anderhalf tot twee
extra coloscopies per week/
per gastro-enteroloog noodzakelijk zijn. Voor de dienst inwendige ziekten betekent dit 10
screeningen per week erbij, wat
klopt met onze ervaring tot heden.
Daarom werd, in nauw overleg met het
operatiekwartier en het dagziekenhuis,
extra tijd voorzien om de wachttijden tot
een minimum te beperken (maximaal vier
weken). In de praktijk wil dit zeggen dat de
meeste gastro-enterologen meer coloscopies dan gastroscopies verrichten. Iets
wat een tiental jaar geleden nog totaal omgekeerd was.
Dit alles doen we met één duidelijk doel:
een daling van de incidentie en mortaliteit
van dikke darmkanker in ons ziekenhuis
en in Vlaanderen.
Contact
dr. Michel Ferrante
Diensthoofd inwendige ziekten Eenheidsverantwoordelijke
gastro-enterologie
tel. 015 40 95 36
3
A Z Sint-Maarten hervormt
dienst psychiatrie
Minder wachtlijsten en een snellere behandeling
In januari dit jaar werden de PAAZ-afdelingen van de campussen Rooienberg en
Zwartzustersvest samengevoegd tot één grote PAAZ-afdeling, op campus Zwartzustersvest. Via deze hervorming worden wachtlijsten beperkt en kan het AZ SintMaarten patiënten vlotter en efficiënter behandelen. Wat is er precies veranderd?
Om een kwalitatieve patiëntenzorg te
kunnen blijven garanderen heeft de dienst
psychiatrie begin 2014 een zorgherschikking doorgevoerd. De wijzigingen hebben
betrekking op de hospitalisatie van psychiatrische patiënten, dagtherapie, raadpleging & liaison en de dienstverlening op
spoed.
Hospitalisatie:
nieuwe PAAZ
Om de beschikbare
bedden zo goed mogelijk te kunnen benutten zijn de PAAZafdelingen
van
campus Rooienberg te Duffel en
Zwartzustersvest
te Mechelen samengevoegd
tot
één PAAZ-afdeling op
Campus
Zwartzustersvest.
De afdeling
biedt plaats aan
62 patiënten.
Dankzij deze
herstructurering wordt
vermeden dat
er wachtlijsten zijn
op de
ene
4
campus en beschikbare bedden op de andere campus. Daarnaast werkt het AZ
Sint-Maarten op deze manier aan de integratie naar het nieuwbouwziekenhuis toe.
Gefaseerde aanpak
Op de nieuwe PAAZ kan het AZ SintMaarten de patiënt een meer gestructureerde behandeling bieden. Elke opname
heeft een dubbel doel: crisisopvang, observatie, diagnose- en indicatiestelling
enerzijds, en behandeling anderzijds.
In een eerste fase komen alle patiënten in
de observatiegroep (gemiddeld een tweetal weken) terecht. Hier kunnen zij tot rust
komen en worden zij grondig geobserveerd. Op het einde van deze eerste fase
stelt het team samen met de patiënt en
diens omgeving een behandelplan op. In
een tweede fase volgt dan de behandeling. Dr. Isabelle Van Hecke, medischdiensthoofd psychiatrie: “Deze behandeling kan plaatsvinden binnen ons
ziekenhuis of, indien nodig, elders in een
gespecialiseerde setting. Binnen het AZ
Sint-Maarten kunnen we patiënten via
een kortdurende opname op de PAAZ behandelen. Patiënten komen dan in de behandelgroep en verblijven daar gemiddeld een maand. Een opname in één van
onze dagcentra of poliklinische nazorg
behoort ook tot de mogelijkheden.”
Multi-disciplinaire samenwerking
Het psychiatrisch team bestaat uit vijf artsen (dr. Herman Dom, dr. Frank Maes, dr.
Ingrid Nijs, dr. Karolien Peleman en dr.
Isabelle Van Hecke). Zij werken nauw samen met een multidisciplinair team dat
bestaat uit verpleegkundigen, psychologen, een bewegingstherapeut, creatief
therapeuten, een systeemtherapeut en sociaal werkers. “Ons multidisciplinair team
biedt hoofdzakelijk individuele begeleiding
en een zorg op maat van de patiënt. Zo
werken we samen aan een herstel van het
lichamelijk, psychisch en sociaal functioneren”, aldus dr. Isabelle Van Hecke.
Dagtherapie
Het Zorgtraject en Levanter worden ondergebracht op campus Rooienberg, de
andere twee dagtherapiegroepen blijven
op campus Zwartzustersvest.
Om de herschikking van PAAZ-bedden
mogelijk te maken was het nodig één van
de dagtherapiegroepen (het Zorgtraject)
van campus Zwartzustersvest te verhuizen naar campus Rooienberg te Duffel.
Het Zorgtraject is gericht op volwassenen
met terugkerend middelenmisbruik (alcohol en/of medicatie). Dr. Herman Haezaert is hier behandelend arts.
Ook al heeft het Psychiatrisch Centrum
Sint-Norbertus ook een uitgebreid aanbod
aan dagtherapie, - met name Arkel - biedt
zij geen dag-aanbod rond middelenmisbruik aan. Gaat het AZ Sint-Maarten op
deze manier de concurrentie aan? Integendeel, we zien hier een kans voor samenwerking tussen het Psychiatrisch
Centrum en het AZ Sint-Maarten.
De andere twee dagbehandelingsgroepen (de Psychotherapiegroep en Sociorevagroep) blijven op campus Zwartzustersvest. Dr. Herman Haezaert is hier de
behandelend arts van de psychotherapiegroep en dr. Herman Dom neemt de Socio-revagroep voor zijn rekening.
De psychosomatische dagbehandeling
(Levanter) is ongewijzigd op campus
Rooienberg, met dr. Frank Maes als behandelend arts.
Liaison & raadpleging
De liaisonfunctie wordt uiteraard verder
ingevuld op de drie campussen. Eén psychiater is verantwoordelijk voor de liaison
op de Mechelse campussen (dr. Ingrid
Nijs) en één voor de liaison op de Duffelse
campus: dr. Herman Haezaert.
Er blijft dus voldoende activiteit op de drie
campussen. Ook de polikliniek zal verdeeld zijn over alle campussen.
Spoedgevallen:
psychiater van wacht
Voor de wachtfunctie zorgen we voor een
sluitend wachtsysteem, zodat zowel verwijzers als beide spoedgevallendiensten
vlot een beroep kunnen doen op de psychiater van wacht. Dankzij de introductie
van een ‘psychofoon’ is deze zowel overdag als ‘s nachts rechtstreeks te bereiken
op telefoonnummer 015 29 63 50. Dit
nummer dient ook gebruikt te worden
voor opnamevragen. Zo voorkomen we
lange wachttijden op spoed en onnodig
transport tussen de campussen.
Contact
dr. Isabelle Van Hecke
Medisch diensthoofd psychiatrie
tel. 015 30 37 94
Meer info
over de zorgherschikking en de
dienst psychiatrie vindt u terug op
de gloednieuwe website
www.azsintmaarten.be/psychiatrie.
De psychiater van wacht is
bereikbaar via de psychofoon
015 29 63 50.
praktijkcasus:
Acuut abdomen na laparoscopische gastric bypassoperatie
Een 46-jarige vrouw onderging drie jaar
geleden een laparoscopische gastric
bypass operatie wegens ernstige obesitas, BMI 49. Ze vermagerde 50 kg. Tevens onderging ze een laparoscopische
choledystectomie. De laatste twee tot
drie weken maakte ze enkele perioden
door van vage abdominale pijnklachten,
niet-maaltijdgebonden, welke vrij snel
spontaan verdwenen. Ze wordt nu door
de huisarts gezien wegens plots opgekomen, gelokaliseerde, acute en hevi-
ge buikpijn. Ze is misselijk maar moet
niet overgeven. Ze heeft nog flatus.
Bij klinisch onderzoek vertoont ze een
niet opgezet doch wel diffuus geprikkeld
abdomen. Ze maakt geen koorts. Ze
wordt verwezen naar de spoedgevallenafdeling. Biochemisch vertoont ze
een licht verhoogde CRP en een normale leucocytose. Een CT abdomen
toont een beeld van dundarmobstructie.
De vraag
Wat is uw voorkeursdiagnose?
Het antwoord vindt u op blz. 8 en 9
5
Kwaliteitsopvolging
binnen het AZ Sint-Maarten
Permanente verbetering van zorg
Het AZ Sint-Maarten hecht veel belang aan kwaliteit en patiëntveiligheid. Daarom
werken we continu aan een goede en veilige zorgverlening. Welke initiatieven
bestaan er binnen het AZ Sint-Maarten en hoe meten we onze kwaliteit van zorg?
We zetten dit graag op een rij. Daarnaast introduceren we in deze Check-up een
nieuwe, terugkerende rubriek: “Kwaliteitsopvolging binnen het AZ Sint-Maarten”,
waarin we specifieke projecten en kwaliteitsmetingen onder de loep nemen. In
deze editie speciale aandacht voor onze borstkliniek.
Kwaliteitsinitiatieven
Patiëntveiligheid
Diverse initiatieven in het kader van
patiëntveiligheid dragen bij aan het verminderen van vermijdbare schade aan de
patiënt tijdens de opname. Hierbij kunt u
denken aan strenge regels met betrekking tot de ziekenhuishygiëne, het gebruik
van een ‘safe surgery checklist’ en een
identificatiearmbandje voor iedere opgenomen patiënt. Ook melden en analyseren ziekenhuismedewerkers (bijna-)incidenten en nemen we zo nodig
verbetermaatregelen. Daarnaast werkt
het AZ Sint-Maarten al enkele jaren met
een aantal zorgpaden. Een zorgpad beschrijft alle activiteiten die nodig zijn om
voor een specifieke patiëntengroep, binnen een bepaald tijdskader, vooraf beschreven resultaten te behalen. Het is
een soort stappenplan dat door een multidisciplinair team wordt opgesteld en dat
het totale zorgproces van een patiënt beschrijft. Op deze en andere wijzen werkt
het AZ Sint-Maarten permanent aan een
veilige zorgverlening.
Accreditatie: kwaliteitslabel
Het AZ Sint-Maarten spant zich in om
eind 2016 een NIAZ-accreditatie te verkrijgen: een kwaliteitslabel op basis van
een audit (screening) door het Nederlands Instituut voor Accreditatie in de
Zorg. Zo’n audit vindt plaats aan de hand
van diverse, objectieve criteria. Deze ‘normen’ hebben betrekking op diverse gebieden, waaronder ziekenhuisbeleid, hygiëne, veiligheid en communicatie met de
patiënt. Accreditatie is niet verplicht, maar
de overheid stimuleert ziekenhuizen wel
om een accreditatietraject aan te vatten.
Tijdens het accreditatietraject bekijkt het
AZ Sint-Maarten op elke dienst/afdeling
wat er goed gaat en welke verbeterpunten
er zijn. Dit gebeurt aan de hand van terugkerende veiligheidsrondes en interne audits, die begin 2014 zijn gestart.
Deelname externe initiatieven
Naast de verschillende kwaliteitsprojecten werken we mee aan het overheids-
6
contract “kwaliteit en patiëntveiligheid”
van de Federale Overheidsdienst Volksgezondheid. Het geheel wordt binnen ons
ziekenhuis gecoördineerd en ondersteund door het multidisciplinair comité
‘kwaliteit en patiëntveiligheid’. Verder is
het AZ Sint-Maarten actief in verschillende externe overlegorganen en netwerken.
Zo neemt ons ziekenhuis onder andere
deel aan de vergaderingen ‘Quality en
Safety’ bij ICURO. Hierin wisselen we ervaringen uit met andere ziekenhuizen en
blijven we op de hoogte van de actuele
evoluties binnen de gezondheidszorg.
Kwaliteitsmetingen
Kwaliteitsvolle zorg vraagt om voortdurende opvolging. Daarom stellen we onszelf doorlopend kritisch in vraag. Het AZ
Sint-Maarten meet op verschillende manieren de kwaliteit van zorg:
• interne audits
• externe audits door de overheid (visitaties)
• deelname aan benchmarking: hoe scoren we op bepaalde kwaliteitsindicatoren, in vergelijking met andere ziekenhuizen? Voorbeelden van benchmarking
projecten zijn het Vlaams Ziekenhuisnetwerk Leuven en het Vlaams Indicatorenproject VIP2 (zie verderop in dit
artikel voor de scores van onze borstkliniek)
• zelfevaluatie
Via deze initiatieven en kwaliteitsmetingen werken we aan een permanente verbetering van onze zorg.
Borstkliniek in kopgroep
Hoge scores op indicatoren VIP2-project
Resultaten
behandeling borstkanker
Recent werden de resultaten van het
Vlaams Indicatoren Project (VIP²) gepubliceerd met betrekking tot de behandeling van borstkanker. Dit project van de
Vlaamse overheid brengt voor het eerst
de kwaliteit van zorg in het Vlaamse ziekenhuislandschap in kaart. Deelnemende
ziekenhuizen zijn vergeleken op basis
van dertien kwaliteitsindicatoren. Deelname van het AZ Sint-Maarten gebeurde op
vrijwillige basis. De hiernavolgende resultaten hebben betrekking op cijfers van de
periode 2007 en 2008.
Bovengemiddelde scores
Op alle klinisch relevante onderzochte parameters scoort de borstkliniek van het AZ
Sint-Maarten aan de bovenzijde van de
opgelegde ‘richtwaarden’, of targets. Hierdoor bevinden wij ons in de kopgroep van
de Vlaamse borstklinieken. Dit zowel wat
betreft:
• de kwaliteit van diagnostische uitwerking
• de behandelingsmodaliteit
• overleving
Een uitgebreide toelichting op de scores
op alle 13 indicatoren vindt u op de website van de borstkliniek: www.azsintmaarten.be/borstkliniek > kwaliteitsopvolging.
Zie figuur grafische voorstelling van borstindicator 11, 6, 5
Overlevingskans vijf jaar na diagnose
100%
100%
100%
90%
90%
90%
80%
80%
85,1%
80%
85,1%
80,6%
70%
85,1%
80,6%
70%
80,6%
70%
60%
60%
60%
50%
50%
50%
40%
40%
40%
30%
30%
30%
20%
20%
20%
10%
10%
10%
AZ Sint-Maarten
Gem. Vlaanderen
Vrouwen met borstkanker stadium I en die
een borstbesparende operatie ondergaan.
100%
100%
100%
90%
90%
90%
80%
80%
80%
70%
70%
70%
60%
60%
60%
50%
50%
78,3%
50%
78,3%
40%
78,3%
62,4%
40%
62,4%
40%
62,4%
30%
30%
30%
20%
20%
20%
10%
10%
10%
AZ Sint-Maarten
Gem. Vlaanderen
Vrouwen die na een borstbesparende
operatie bestraald werden.
100%
100%
100%
90%
90%
90%
80%
80%
80%
70%
70%
70%
60%
60%
60%
50%
50%
50%
40%
40%
40%
30%
30%
30%
20%
20%
20%
10%
10%
10%
95,2%
95,2%
95,2%
AZ Sint-Maarten
93,4%
93,4%
93,4%
De resultaten van het VIP²-project laten
zeer goede overlevingscijfers zien van het
AZ Sint-Maarten, met dank aan onze eigentijdse en wetenschappelijk gevalideerde behandelingstechnieken.
Sinds de periode waar dit project naar
verwijst (2007-2008) zijn bovendien reeds
verscheidene kwaliteitsverhogende initiatieven genomen.
Over de borstkliniek
Van bij de start van de erkenning voldoet
de borstkliniek van het AZ Sint-Maarten
aan alle opgelegde criteria: zowel wat betreft het aantal nieuwe gevallen als de
medische en paramedische omkadering.
In ons continu streven naar verbetering
van de zorgkwaliteit hebben we altijd enthousiast meegewerkt aan alle mogelijke
kwaliteitsverhogende initiatieven.
Het blijft onze hoogste prioriteit deze kwaliteit van zorg continu in vraag te stellen
en te blijven investeren in verbeteringsprojecten, zowel op medisch als op menselijk gebied.
Samenstelling team
Coördinator: dr. Patrick Berteloot
Heelkunde:
dr. Walter Aertsens, dr. Berteloot
en dr. Ingrid Wittevronghel
Radiotherapie-oncologie:
dr. Dominique De Bal
en dr. Valerie Vandeputte
Algemene therapie:
dr. Berteloot, dr. Paul Schoofs,
dr. Annelies Troch
en dr. Jilles Wagemans
Pathologische anatomie:
dr. Gerd Jacomen
en dr. Vera Schelfhout
Medische beeldvorming:
dr. Sofie Dekeyzer
en dr. Katrien Vanwambeke
Plastische heelkunde: dr. Sara Ulens
Nucleaire geneeskunde:
dr. Arno Van Mieghem
en dr. Ann Vrancken
Extra begeleiding
Psychologe: Nele Van Doorslaer
Borstverpleegkundigen:
Bieke Voet en Annemie Cuyckens
Sociaal werkers:
Lisa Peeters, Karolien Daeleman
en Katrien Ilsbroux
Contact
dr. Patrick Berteloot
Coördinator borstkliniek
tel. 015 30 42 57 of
www.azsintmaarten.be/borstkliniek
Gem. Vlaanderen
7
A cuut abdomen na laparoscopische
gastric bypassoperatie
Bespreking praktijkcasus
d
r
o
o
w
t
n
a
t
e
H
In dit artikel bespreken we de praktijkcasus zoals beschreven op blz. 5 van deze Check-up.
De diagnose luidt: acute dundarmobstructie ten gevolge van een interne herniatie
na laparoscopische gastric bypass operatie.
Morbide obesitas
Ernstige en morbide obesitas komt steeds
vaker voor in onze westerse beschaving.
In de heelkundige behandeling zijn er verschillende mogelijkheden. Momenteel is
de laparoscopische gastric bypass operatie de meest frequente heelkundige techniek in de behandeling van ernstige obesitas, met gunstig resultaat op zowel
gewichtsverlies als afname van co-morbiditeit.
Bij de laparoscopische gastric bypass
operatie wordt geen resectie verricht van
inwendige organen. Wel wordt er een kleine maagpouch van 30 ml afgesplitst van
de maag. Dit leidt tot een snel verzadigingsgevoel bij de inname van een be-
perkte hoeveelheid voedsel. Op deze
kleine maagpouch wordt vervolgens de
proximale dunne darm rechtstreeks geanastomoseerd. Na ongeveer 150cm verderop distaalwaarts wordt de dunne darm
opnieuw in verbinding gebracht met het
proximaal jejunum, dat in het verlengde
ligt van het duodenum. Pas vanaf deze
anastomose kan er dan vertering van het
voedsel optreden.
Deze gecombineerde techniek van beperkte voedselinname en gedeeltelijke
malabsorptie leidt tot de gewenste vermagering.
Principe van de
interne herniatie
Ten gevolge van de heelkundige techniek
treedt intra-abdominaal een anatomische
verandering op. Er ontstaan twee mogelijke plaatsen van interne herniatie, namelijk tussen de (naar de maagpouch) gemonteerde dunne darmlis en het colon
Gastric bypass
8
transversum, en tussen de dunne darmlissen onderling ter hoogte van de distale
anastomose, ook wel bekend als het Petersen 1 en 2 defect.
Ten gevolge van extreme vermagering
gaat het intra-abdominale vetweefsel afnemen, ook in het meso van de dunne
darm en komt er meer plaats vrij tussen
de darmlissen waardoor de kans op een
interne herniatie toeneemt. Daarbij komt
nog dat er na een laparoscopische procedure veel minder natuurlijke verklevingen
optreden dan bij een open procedure.
Frequentie en kliniek
De incidentie van interne herniatie na laparoscopische gastric bypass operatie is
gelukkig zeer laag en varieert tussen 0,2%
tot 6%. Het is wel één van de meest frequente complicaties na laparoscopische
gastric bypass operatie. Het treedt meestal op tussen de zesde en vierentwintigste
maand na de heelkundige ingreep, wanneer de gewichtsafname maximaal is.
Het klinisch beeld is soms zeer verraderlijk: een aantal patiënten maakt episoden
door van vage abdominale last, waarbij
sprake is van intermittente herniatie. Deze
verdwijnt meestal spontaan, zodat op dat
ogenblik een radiografische investigatie met name CT abdomen - meestal geen
afwijkingen vertoont. De acute obstructie
daarentegen, die plots optreedt en gepaard gaat met aanhoudende pijnklachten, kan ook klinisch misleidend zijn gezien dikwijls de afwezigheid van braken en
koorts. Deze acute obstructie is echter
een chirurgische urgentie gezien het grote
risico op dunne darmischemie welke uitgebreid kan zijn, met ernstige gevolgen.
Diagnose en behandeling
Naast het sterke klinisch vermoeden is de
radiografische investigatie belangrijk. Bij
CT abdomen zijn tekenen van dunne
darmdilatatie en rotatie van het mesenterium van de dunne darm belangrijke aanwijzingen.
De behandeling bestaat uit een urgente
heelkundige ingreep, die meestal laparoscopisch kan uitgevoerd worden. Hierbij
wordt de interne herniatie gereduceerd en
de twee herniapoorten gesloten.
Bij ischemie dient uiteraard een dunne
darmresectie verricht te worden.
Besluit
De laparoscopische gastric bypass operatie is momenteel de meest frequente
heelkundige techniek ter behandeling van
morbide obesitas, met zeer mooie resultaten. Het is een veilige operatie met tevens een lage morbiditeit. Buikpijn na een
gastric bypass operatie kan verschillende
oorzaken hebben. Alhoewel zeldzaam, is
een interne herniatie één van de meest
frequente complicaties. Deze kan optreden ten gevolge van de anatomische veranderingen door de ingreep.
Belangrijk om te weten is dat de klachten
ten gevolge van een interne herniatie
soms zeer atypisch kunnen zijn. Belangrijk instrument in de diagnose is het klinisch vermoeden: men moet hier dus
steeds op beducht zijn bij patiënten met
aanhoudende abdominale pijnklachten na
een gastric bypass operatie. En zeker bij
acute en aanhoudende buikpijn. De acute
interne herniatie is een potentieel ernstige
complicatie die dringend chirurgisch ingrijpen vraagt.
Bij tijdig heelkundig ingrijpen betreft het
een vrij eenvoudige operatie met vlot herstel.
Meer info
dr. Thomas Spiessens
(medisch diensthoofd algemene
heelkunde), dr. Joris Ceulemans, dr.
Inge Quanten en dr. Luc Verheyen
Dienst algemene heelkunde
Of kijk op www.azsintmaarten.be/
obesitaskliniek
Contact
Campus Rooienberg
tel. 015 30 30 03
Campus Leopoldstraat
tel. 015 40 95 75
9
A Z Sint-Maarten ontvangt
pluim voor cultuursensitieve zorg
Malika Arrousi (intercultureel bemiddelaar)
en Myriam De Pooter (hoofdverpleegkundige dienst
materniteit campus Zwartzustersvest)
Malika Arrousi is intercultureel bemiddelaar in het AZ Sint-Maarten.
Onlangs kreeg zij in naam van de
stad Mechelen en het Diversiteitsen Integratiecentrum een plakaatje
aangeboden door Stijn Heirman.
Dit ereteken, een “pluim voor cultuursensitieve zorg”, werd toegekend voor het project diversiteit op
de materniteit van het AZ Sint-Maarten. Dit project is mede
dankzij de bijdrage van hoofdverantwoordelijke Myriam De Pooter een groot succes.
Mechelen is een diverse stad, in zowel etnisch-cultureel als religieus opzicht. Die diversiteit laat zich ook voelen in de welzijns- en zorgsector. Cliënten, maar ook collega’s,
komen uit alle uithoeken van de wereld en brengen andere talen, gewoonten en geloofsovertuigingen mee naar de werkvloer. Hun visie op ziekte, zorg en hulpverlening
zorgt voor nieuwe uitdagingen in het werk van zorgverleners. Het AZ Sint-Maarten is er
fier op een inspirerend voorbeeld te zijn voor het omgaan met culturele diversiteit in de
zorg.
Update & planning nieuwbouwziekenhuis
Het nieuwbouwproject van het AZ SintMaarten begint vorm te krijgen. Vanaf december 2013 wordt de paalfundering geplaatst, waarop het nieuwbouwziekenhuis
langzaam zal oprijzen.
Voor het totale bouwtraject is een termijn
voorzien van 4,5 jaar. Aansluitend is er
nog een opstartfase van een half jaar
waarin het nieuwbouwziekenhuis voorbereid wordt op de inhuizing van de drie
campussen. De planning is dat het AZ
Sint-Maarten eind 2018 zijn intrek kan nemen in het nieuwe ziekenhuis.
Meer info
www.azsintmaarten.be/nieuwbouw
10
Co llega-artsen delen
ervaringen accreditatie
In 2016 wil het AZ Sint-Maarten een
NIAZ-accreditatie behalen (zie blz. 6). Om
de betrokkenheid van de artsen te vergroten organiseerde het medisch departement op 20 februari jl. voor hen een workshop in het congrescentrum De Kleiput te
Duffel.
Drie collega-artsen van andere ziekenhuizen kwamen vertellen wat accreditatie
voor artsen betekent en hoe zijzelf het
soms moeizame proces hebben aangepakt.
Dr. Yves Breysem en dr. Frank Weekers
van het Jessa ziekenhuis en dr. Luc
Geutjes van het Sint-Franciskusziekenhuis gingen in op de grote kansen en de
belangrijkste obstakels voor het al dan
niet behalen van accreditatie in hun ziekenhuis.
Ongeveer een derde van het artsencorps
van het AZ Sint-Maarten was aanwezig.
Zij konden hun vragen en bedenkingen
stellen in een open en gemoedelijke sfeer.
Uit de rondvraag achteraf bleek dat de
meesten deze avond als heel leerrijk en
Even voorstellen...
Werkzaam op
CL 

CR  CZ
Naam:
Werkzaam op

CL CR  CZ
Naam:
Dienst:
Mehdi Laroussi
Spoedgevallen - Urgentiearts
Teamleden: dr. L. Tack, dr. K. Kindt,
dr. K. Baggerman, dr. M. Choukry, dr. R. Oonk,
dr. J. Du Caju, dr. B. Jespers, dr. V. Kim,
dr. W. Lauwers, dr. P. Peeters,
dr. R . Vanderwegen, dr. E. Sinjan
en dr. I. Degol
Bart Kerens
e: Orthoped
(heuppathologie en artroscopie
ie)
Medische disciplin
Bereikbaarheid:
Teamleden: dr. L.
Coenen, dr. G. Kie
dr. D. Mortier, dr.
ke
K. Van Crombrugg ns,
e,
dr. E. Mulier, dr.
P. Vandenberk, dr.
J. Verhulst,
dr. D. Willemen,
dr. P. Scharpé en
dr. P. Boone
Bereikbaarheid:
Campus Leopold
straat: tel. 015 40
95 75
Campus Rooienb
erg: tel. 015 30 30
03
positief hebben ervaren. De behoefte aan
dergelijke initiatieven op een later moment, waarop ook de stand van zaken en
de voortgang van het project worden toegelicht, neemt het medisch departement
mee in het vervolgtraject.
Werkzaam op

CL  CR CZ
Spoedgevallen campus Leopoldstraat
en campus Rooienberg
Naam:
Bert Van den Hof
Medische discipline:
Plastische heelkunde
Teamleden: dr. R. De Mulder en
dr. S. Ulens
Bereikbaarheid:
75
Campus Leopoldstraat: 015 40 95
60 40
Campus Zwartzustersvest: 015 29
11
Agenda
 Symposium
Inwendige ziekten
& cardiologie
Zaterdag 22 maart 2014
Parkhotel Montreal, Mechelen
Meer info? www.azsintmaarten.be
→ professionals → activiteiten
of communicatiedienst tel. 015 40 99 04
 Week van de valpreventie
Woensdag 23 april 2014
Campus Zwartzustersvest, Mechelen
Meer info? www.azsintmaarten.be
→ professionals → activiteiten
of communicatiedienst tel. 015 40 99 04
Mededeling
dr. Filip Vanhoenacker
gastprofessor aan UA
Dr. Filip Vanhoenacker, dienst medische beeldvorming, is aangesteld
als gastprofessor aan de Universiteit
Antwerpen voor de periode van 1 oktober 2013 tot 30 september 2016.
Op pensioen
dr. Leo Hens
Neuropsychiatrie
We t enscha ppelijke p u blica ties
Tijdschriftartikels
Incidence and risk factors of lower leg fractures
in Belgian soccer players.
L. Vanlommel, J. Vanlommel, P. Bollars, L. Quisquater, K. Van Crombrugge, K. Corten, , J. Bellemans
Injury, 2013 Dec; 44(12):1847-50. Doi: 10.1016/j.injury, 2013.07.002. Epub 2013 Aug 2. PMID: 23916900
Subpubic cartilaginous cyst: a rare cause of
dysuria
F.M. Vanhoenacker, J. Govaerts, P. Bernard, S.
Dekeyzer, G. Jacomen
Images in Clinical Radiology, JBR–BTR, 2013, 96:
p. 295-297
Atraumatic bilateral scapular spine fracture
several months after bilateral reverse total shoulder arthroplasty
S. Nicolay, L. De Beuckeleer, D. Stoffelen, F.M.
Vanhoenacker, M. Pouillon
Skeletal Radiology DOI 10.1007/s00256-013-1775-4
Bilateral mucoid degeneration of the posterior
cruciate ligaments
A.P. Parkar, F.M. Vanhoenacker, M.E. Adriaensen
Images in Clinical Radiology, JBR–BTR, 2013, 96:
p. 298-300.
Aggressive fibromatosis: is PET-CT useful in
lesion characterization?
N.S. Chew, F.M. Vanhoenacker
Images in Clinical Radiology, JBR–BTR, 2013, 96:
p. 301-303.
Een subscapulaire zwelling met karakteristieke
kenmerken op beeldvorming
E. Vancamp, F.M. Vanhoenacker, P. Bernard, J.
Bosmans et al.
Ortho-Reumato, 2013, Vol. 11 Nr 5: p. 16-18
12
Een ernstig trauma van de voetwortel
J. Vanbiervliet, K. Van Crombrugge, J. M. L. Bosmans, F.M. Vanhoenacker
Ortho-Reumato, 2013, Vol. 11 Nr 6, p 32-35
Congenital absence of long head of the biceps
tendon
P. Gillardin, F.M. Vanhoenacker, T. Wauters, A.I. De
Backer
Images in Clinical Radiology, JBR–BTR, 2013, 96:
p. 320
Hoofdstuk uit een boek
MRI in Muscle Tumors and Tumors of Fasciae
and Tendon Sheaths
F. M. Vanhoenacker, A. P. M. Adriaensen-van Roij,
A.M. De Schepper
In: Magnetic Resonance Imaging of the Skeletal
Musculature (2014), M. Weber (edit.)
ISBN: 978-3-642-37218-6, Berlin, Springer, 2014, p.
289-308
Conferenties
Imaging of football injuries
K. Verstraete, F.M. Vanhoenacker, K. Van Crombrugge, S. Roels, L. Verstuyft
Oral presentation at the 6th UEFA Medical Symposium (5-7 Feb, Madrid)
Online publicaties
Ontvangt u deze Check up graag per
mail, laat het ons dan weten:
[email protected]
Eindredactie:
dr. Erwin Schroyens
Verantwoordelijke uitgever:
dhr. Jan Ennekens
Vragen bij deze nieuwsbrief?
Natalie Wiesenekker
communicatiedienst
Leopoldstraat 2 - 2800 Mechelen
015 40 96 61
[email protected]
Vragen-opmerkingen-suggesties over
de zorgverlening of diensten: mail naar
[email protected]
Vragen over elektronische berichtenstroom: mail naar
[email protected]
Het AZ Sint-Maarten overkoepelt
3 campussen
Campus Leopoldstraat
Leopoldstraat 2, 2800 Mechelen
015 40 95 11
Campus Rooienberg
Rooienberg 25, 2570 Duffel
015 30 31 11
Campus Zwartzustersvest
Zwartzustersvest 47, 2800 Mechelen
015 29 66 66
AZ Sint-Maarten
maakt deel uit
van de vzw Emmaüs.
Deze nieuwsbrief zenden wij u toe op basis van
uw persoonlijke gegevens zoals opgenomen in
Ewing’s sarcoma of the chest wall
M. Vansevenant, F.M. Vanhoenacker
(2014, Jan 21), www.eurorad.org
onze bestanden. Het AZ Sint-Maarten respec-
De vermelde publicaties betreffen een selectie. De
volledige lijst en publicatiegegevens kunt u
terugvinden op de website www.azsintmaarten.be
onder de rubriek professionals → publicaties
met de grootste omzichtigheid. Overeenkomstig
teert uw privacy en we behandelen uw persoonsgegevens dan ook strikt vertrouwelijk en
de wet van 8 december 1992 betreffende de verwerking van persoonsgegevens kan u uw gegevens inkijken, verbeteren of verwijderen.

Download Report