16.40 De rol van de radiotherapeut Dr. M.J.C. van der Sangen

Het lokaal recidief
De rol van radiotherapie
M. van der Sangen, Vught 10 juni 2014
1
Inhoud




definitie en getallen
lokaal recidief na mastectomie
lokaal recidief na borstsparende behandeling
conclusies
2
Definitie lokaal recidief
terugkeer van borstkanker
op de thoraxwand na mastectomie of
in de behandelde borst na eerder BST
tenzij sprake van een nieuwe prim. tumor
3
Local recurrence rate %
Incidentie lokaal recidief na BST daalt
1980-1986
1989-1996
2004-2011
Poortmans, Semin Radiat Oncol 2012
4
Incidentie lokaal recidief daalt
Na mastectomie
Na BST
5
Botteri, Annals of Oncology 2010
M. van der Heiden, thesis 2012
Lokaal recidief na mastectomie (zonder eerdere radiotherapie)
 genezing mogelijk en het doel van de behandeling
6

onderzoek naar metastasen op afstand

cytoreductie essentieel

indien resectabel: resectie
Lokaal recidief na mastectomie (zonder eerdere radiotherapie)
 alleen excisie onvoldoende (lokale recidiefkans 60-70%)
 lokale radiotherapie op een beperkt gebied onvoldoende
(recidief 82% versus 37% klein-groot na 10 jaar)
Dalstrom, Cancer, 1993
Halverson, Int J Radiat Oncol Biol Phys, 1990
7
Irresectabel recidief
8
Lokaal recidief na mastectomie en eerdere radiotherapie
 genezing mogelijk en het doel van de behandeling
 alleen excisie onvoldoende
 indien resectabel dan resectie
 hoge dosis radiotherapie ongewenst vanwege toxiciteit
 beperkte dosis radiotherapie + hyperthermie
Vernon, Int J Radiat Oncol Biol Phys, 1996
Jones, J Clin Oncol, 2005
9
Lokaal recidief na BST
Amputatie of 2e maal borstsparend behandelen ?
10
x
Vergelijkend onderzoek
borstamputatie
x
Recidief borstkanker
na BST
R
2e borstsparende
behandeling
11
Lokaal recidief na
eerdere borstsparende therapie (BST)
borstamputatie
Recidief borstkanker
na BST
 standaard
 effectief
 5-15% kans op 2e lokaal recidief
 reconstructie meestal nog mogelijk
12
Lokaal recidief na
eerdere borstsparende therapie (BST)
 veilige behandeling?
 alleen excisie voldoende?
 resultaten excisie + radiotherapie
Recidief borstkanker
na BST
2e borstsparende
behandeling?
13
2e sparende behandeling
Is lokale excisie alleen voldoende?
14
 161 patiënten met een ipsilateraal recidief in de borst
 lokale behandeling: alleen excisie van het recidief
 mediane follow up na recidief: 81 maanden
 93% kreeg systemische therapie na het recidief
Gentilini, Ann Surg Oncol, 2012
15
Lokale excisie alleen
 na 5 jaar bij 29% een 2e recidief in de borst
 prognostisch belangrijke factoren voor een 2e recidief:

afmeting van het 1e recidief (> 2cm; HR 3,3)

interval tot 1e recidief (≤ 48maanden; HR 1,9)
Gentilini, Ann Surg Oncol, 2012
16
Lokale excisie alleen; kans op 2e recidief
Is lokale excisie alleen voldoende?
Gentilini, Ann Surg Oncol, 2012
17
Radiotherapie toevoegen
 2x volledige borstbestraling toxisch (ribben, spieren, huid, cosmetisch, pijn)
 alleen oorspronkelijk tumorgebied: partiële borstbestraling
 ruim 300 patiënten beschreven in de literatuur
 verschillende vormen van bestraling
18
Radiotherapie toevoegen
2e BST met partiële borstbestraling
19
2e BST met partiële borstbestraling: brachytherapie
 217 pat. behandeld 2000-2010, retrospectief onderzoek
 8 Europese instituten
 mediaan interval primaire tumor > recidief: 10,6 jaar
 mediane diameter recidief 11,5 mm
 65% hormonale therapie, 20% chemotherapie
Hannoun-Levi, Radiother Oncol, 2013
20
2e BST met partiële borstbestraling: brachytherapie
7,2% lokaal recidief na 10 jaar
 Graad 3-4 complicaties: 11%
 Excellente / goede cosmetiek: 85%
21
2e BST met partiële borstbestraling: IORT
 85 pat. (ELIOT 14-21Gy)
 behandeld in IEO Milaan
 mediaan interval primaire tumor > recidief: 10 jaar
 mediane folow up 53 mnd
 locaal recidief 14,5%
Orecchia R, personal communication, 2013
22
2e BST met partiële borstbestraling: wie geschikt?
 lang interval primaire tumor > recidief
 beperkte diameter (<2cm)
 vrije sneevlakken
 ‘low risk’ profiel
23
Sedlmayer, the Breast, 2013
Hannoun-Levi, Cancer Treatment Rev, 2013
Prospectieve fase II trial, RTOG 1014
Recidief borstkanker
na BST
Excisie +
Partiële borstbestraling
45Gy/1,5Gy
 primair eindpunt: graad 3+ toxiciteit
 secundaire eindpunten: lokaal recidief, cosmetisch resultaat, OS,
mastectomy free survival
24
Conclusies
 curatie in geval van een geïsoleerd lokaal recidief is mogelijk
 alleen excisie van een lokaal recidief is meestal onvoldoende
 ‘multimodality treatment’ noodzakelijk
 resectie  radiotherapie  systemische therapie
 bij eerdere radiotherapie: beperkte dosis RT + hyperthermie
 2e borstsparende therapie lijkt een optie in streng geselecteerde gevallen
25