Onderzoeksgroep Sport- & Bewegingsbeleid Sportief en innovatief? Onderzoek naar trends, uitdagingen en vernieuwing in een veranderend sportlandschap Jeroen Scheerder Elien Claes Bart Vanreusel Onderzoek in opdracht van Mechelen - 21 oktober 2014 INNOVATION vs INVENTION SPORT WETENSCHAP TECHNOLOGIE ... VAAK HAND IN HAND STERKE FOCUS OP TECHNOLOGISCHE VARIANT VAN INNOVATIE VENI VIDI FIXIE ... FIETSIE ‘CULTURAL LAG’ William Ogburn (1886-1959) ‘CREATIVE DESTRUCTION’ Joseph Schumpeter (1883-1950) Bron: Scheerder, Claes & Vanreusel (2014) Onderzoek • WAT? o Trends en verschuivingen o Uitdagingen en kansen voor sport- en bewegingssector Een veranderende samenleving TRADITIONELE VORM VAN ORGANISEREN NIEUWE VORM VAN ORGANISEREN Formeel Informeel Langdurig Kort/tijdelijk Tijdsintensief Tijdsflexibel Vast en gebonden Vluchtig en los Sterke binding (loyaliteit) Zwakke binding Opvallend zichtbaar Minder zichtbaar Sterke sociale controle Makkelijk op te zeggen Sterke socialisatie Zwakke identificatie Hoge, wederzijdse verwachtingen Lage verwachtingen Enkelvoudig lidmaatschap Meervoudige bindingen mogelijk Lokaal en intern georiënteerd, ‘nabij’ Dichtheid van netwerken Niet noodzakelijk lokaal, wel vanuit basis Openheid van netwerken Niet virtueel Ook virtueel Bron: Scheerder & Van Bottenburg (2010) TRADITIONELE TROEVEN SPORTCLUB Beschikbaarheid specifieke accommodatie NIEUWE SPORT- EN BEWEGINGSBEHOEFTEN Alternatieve sportinfrastructuur (park, bos, Finse piste) Technische en agogische ondersteuning Persoonlijke training en advies (training en begeleiding) Systeem van competitie, tornooien, kampioenschappen, ... Geen te strakke banden met organisaties, flexibel aanbod Inbedding in een breder sociaal verband Individuele fitheid en/of collectieve ontspanningsmomenten (gezelligheid, groepsbinding, ...) Bron: Scheerder e.a. (2014) Onderzoek • HOE? Verschuivingen: Vraag Aanbod Uitdagingen Kansen Aanbevelingen Innovatie in de praktijk Verschuivingen: Vraag Aanbod Uitdagingen Kansen Aanbevelingen Innovatie in de praktijk Enkele cijfers • Vraag/participatie Evolutie sportparticipatie in Vlaanderen 1969 – 2009 (12 tot 75 jaar) Bron: Scheerder e.a., 2013 Enkele cijfers • Vraag/participatie % 1 Loopsport (club) 29,9 (2,6) 2 Sportief fietsen 25,8 3 Zwemmen (club) 15,5 (0,7) 4 Fitness 14,5 5 Sportief wandelen (club) 12,3 (1,0) 6 Tennis (club) 7,5 (4,4) 7 Voetbal (club) 7,2 (5,4) 8 Skiën (club) 6,4 (0,2) 9 Wielertoerisme 4,6 10 Mountainbike 3,6 Sportvoorkeur bij volwassenen, anno 2009, i.f.v. sportieve populatie Bron: Scheerder e.a., 2013 Enkele cijfers • Vraag/participatie Algemene sportparticipatie 100 Clubsportparticipatie 90 80 Percentage 70 60,7 60 50 51,7 40 41,3 41,0 30 25,0 20 14,7 10 0 18,6 22,75 14,03 5,34 1969 1979 1989 1999 Evolutie algemene sportparticipatie en clubsportparticipatie bij volwassenen, 1969-2009 Bron: Scheerder e.a., 2013 2009 Enkele cijfers • Vraag/participatie (a) 7,1 (b) 11,3 24,5 4,0 Publieke sportvoorziening Commerciële sportvoorziening Recreatief Voorziening van een sportclub Competitief 42,1 Recreatief en competitief 14,8 Outdoor/in de natuur Thuis 84,8 11,6 27,4% 29,2% Formeel Semi-formeel (c) Informeel 43,4% (a) niveau, (b) locatie en (c) contextualiteit van sportbeoefening bij volwassenen, anno 2009, i.f.v. sportieve populatie Bron: Scheerder e.a., 2013 Verschuivingen: Vraag Aanbod Uitdagingen Kansen Aanbevelingen Innovatie in de praktijk Uitdagingen I. Eigen troeven II. Nieuwe groeimarkten III. Eigentijdse waarden IV. Besparingen V. ...? Kansen Verschuivingen: Vraag Aanbod Uitdagingen Kansen Aanbevelingen Innovatie in de praktijk Overzicht van praktijkvoorbeelden Analyse van 7 good practices Overzicht van praktijkvoorbeelden Analyse van 7 good practices Good practices public profit common profit OVERHEID public-private profit publiek publiek privaat particulier MARKT MIDDENVELD economic profit social profit private profit © Scheerder & Vos (2013) Belgian Homeless Cup • Sociaal-sportieve voetbalcompetitie • Doelgroep: dak- en thuislozen • 19 stedelijke homeless teams • Voetbal als middel • Financiering: 50/50 • Partnerships Belgian Homeless Cup • Sociaal-sportieve voetbalcompetitie • Doelgroep: dak- en thuislozen • 19 stedelijke homeless teams • Voetbal als middel • Financiering: 50/50 • Partnerships public profit common profit OVERHEID public-private profit publiek publiek privaat particulier MARKT MIDDENVELD economic profit social profit private profit © Scheerder & Vos (2013) Belgian Homeless Cup • Sociaal-sportieve voetbalcompetitie • Doelgroep: dak- en thuislozen • 19 stedelijke homeless teams • Voetbal als middel • Financiering: 50/50 • Partnerships F+F Voetbalclubs Sponsors Leveranciers Lokaal netwerk rond elk homeless team BHC Sociale organisaties (vb. evenementenbureau) Spelers 19 Stedelijke overheden 13 57 Gemiddeld vijf partners per netwerk FitClass • Advies- en beweegcentrum • (opnieuw) leren bewegen met plezier • Gelijkgestemden van zelfde niveau in sociale omgeving • Franchiseconcept • Samenwerking scholen en bedrijven • Dicht bij de doelgroep (dens netwerk): omwonenden en leerlingen FitClass • Advies- en beweegcentrum • (opnieuw) leren bewegen met plezier • Gelijkgestemden van zelfde niveau in sociale omgeving • Franchiseconcept (duurzaamheid van organisatie) • Samenwerking scholen en bedrijven • Dicht bij de doelgroep (dens netwerk): inwoners en leerlingen We are freerunning • Project GymFed • Uitbreiding aanbod met free running en parkour • Communicatie • Lidmaatschap We are freerunning • Project GymFed • Uitbreiding aanbod met free running en parkour • Communicatie • Lidmaatschap We are freerunning • Project GymFed • Uitbreiding aanbod met free running en parkour • Communicatie • Lidmaatschap Bron: Scheerder, Claes & Vanreusel (2014) Exploratief kader voor sport en innovatie Bron: Scheerder, Claes & Vanreusel (2014) INCOMPATIBILITEITSTHESE vorm van innovatie SOCIAAL principe toegankelijkheid kwaliteit efficiëntie omschrijving goedkoop laagdrempelig verdelend goed betrouwbaar omvattend snel functioneel zuinig focus vraag markt aanbod product middelen structuur Bron: Scheerder, Claes & Vanreusel (2014) PRODUCTGERELATEERD ORGANISATORISCH SCENARIO 1 vorm van innovatie SOCIAAL principe toegankelijkheid kwaliteit efficiëntie goedkoop goed laagdrempelig verdelend betrouwbaar omvattend snel functioneel zuinig vraag markt aanbod product middelen structuur omschrijving focus Bron: Scheerder, Claes & Vanreusel (2014) PRODUCTGERELATEERD ORGANISATORISCH SCENARIO 2 vorm van innovatie SOCIAAL principe toegankelijkheid kwaliteit efficiëntie goed snel omschrijving goedkoop laagdrempelig verdelend betrouwbaar omvattend functioneel zuinig focus vraag markt aanbod product middelen structuur Bron: Scheerder, Claes & Vanreusel (2014) PRODUCTGERELATEERD ORGANISATORISCH SCENARIO 3 vorm van innovatie SOCIAAL principe toegankelijkheid kwaliteit efficiëntie goedkoop snel laagdrempelig verdelend goed betrouwbaar omvattend functioneel zuinig vraag markt aanbod product middelen structuur omschrijving focus Bron: Scheerder, Claes & Vanreusel (2014) PRODUCTGERELATEERD ORGANISATORISCH Diffusietheorie van Rogers Diffusietheorie van Rogers Verschuivingen: Vraag Aanbod Uitdagingen Kansen Aanbevelingen Praktijk SPORTIEF (EN) INNOVATIEF IN EEN VERANDERENDE SAMENLEVING Een verkennende analyse van good practices als inspiratie voor de clubsport van de toekomst Jeroen Scheerder, Elien Claes & Bart Vanreusel Beschikbaar vanaf 21 oktober 2014 via www.faber.kuleuven.be/BMS Dank voor uw aandacht! Aanbevelingen • 33 aanbevelingen rond vijf thema’s (zie rapport) o o o o o Tendensen Sportclubs Overheden Leden en lidmaatschap Partners Tendensen 6. De omvang van niet-competitieve sportbeoefening in Vlaanderen is beduidend groter dan die van competitieve sportbeoefening. Het sportclublandschap moet daarom ook voorzien in een ruim aanbod van niet-competitieve sportbeoefening. De groeimogelijkheden voor het verenigde sportleven zitten vooral in de niet-competitieve sportbeoefening. 9. De voorgestelde praktijkvoorbeelden in dit boek tonen aan dat innovatief denken en handelen in sportverenigingen volop aan de orde en van diverse aard is. De uitwisseling van werkbare modellen en goede voorbeelden moet dit vernieuwingsproces stimuleren. Sportclubs 13. Het landschap van sportclubs is ‘organisch’: ze zijn heel divers in schaal, doelen, programma, bereik, organisatie, leden, partners, ... . In dit landschap moet een sportclub bewust een eigen profiel en eigenheid bepalen en koesteren. 15. Waar te weinig sportclubs zijn, onder meer in een aantal steden in Vlaanderen, moet de lokale overheid de oprichting van sportclubs door burgers bevorderen. Waar teveel sportclubs zijn of waar ze elkaar beconcurreren moeten diverse vormen van samenwerking gestimuleerd worden of zelfs fusie overwogen durven worden. Overheden 20. Overheidsbesparingen op sportverenigingen zullen een groot aantal mensen uitsluiten en dit moet vermeden worden. Sociale correctie in de beleidsvoering en beleidssanering is aangewezen. 22. Waar te weinig sportinfrastructuur beschikbaar is moeten sportclubs alternatieve ruimten en omgevingen benutten. De publieke ruimte, zoals pleinen, veldjes, parken en straten moet meer voor sportbeoefening ingezet worden en inzetbaar zijn. Leden en lidmaatschap 24. Lid zijn van een sportvereniging moet op diverse manieren kunnen. Het jaarlidmaatschap is niet de enige formule. Flexibele vormen van binding en lidmaatschap moeten inspelen op meer informele of formele manieren waarop mensen zich vandaag verenigen. 25. Ook de snel groeiende lichte sportvormen en lichte sportbeoefenaars zoeken vormen van binding en verbinding. Sportclubs moeten vormen van ledenbinding ontwikkelen die aangepast zijn aan de verwachtingen van lichte sportbeoefenaars. Partners 32. Samenwerkingsvormen geven aanleiding tot het uitwisselen van expertise en good practices. Van op lokaal tot op internationaal niveau kunnen uitwisselingen plaatsvinden, zowel binnen de sportsector, als met andere sectoren. 33. Samenwerking tussen sportclubs kan op verschillende manieren bevorderd worden, van eenvoudige praktische afspraken tot fusie. Traditioneel versus nieuw Traditionele organisatie in ‘oude’ sportwereld ‘Stricte’ definitie van sport Club, bond Stabiel Star Taakgericht Sportieve belangen Taken bepaald door functie Democratische regels Kostendekkende begroting Gericht op het individu Vrijwillig bestuur Vaste aanstellingen Gericht op opdrachten Managers nemen beslissingen Gericht op voorschriften Relatief homogeen personeelsbestand Werkdagen van negen tot vijf Hiërarchische relaties Werken op kantoor, op specifieke tijden Lokale gemeenschap Sportassociatie Uniform sportspecifiek domein als accommodatie Leden, donateurs Bron: Robbins & Coulter (2003) en Broeke (2002) Nieuwe organisatie in ‘nieuwe’ sportindustrie: sport als business ‘Ruime’ definitie van sport Onderneming, bedrijfstak Dynamisch Flexibel Gericht op vaardigheden Commerciële belangen Taken bepaald door prioriteit Economische wetten Beoogde winstmarge Teamgericht Professioneel management Tijdelijke aanstelling Gericht op betrokkenheid Werknemers dragen bij aan beslissingsproces Klantgericht Heterogeen personeelsbestand Flexibele werktijden Uitgebreide (netwerk)relaties Plaats en tijd van werken onbepaald Wereldwijde markt Sportonderneming Veelvormig sport-/vrijetijdscomplex Aandeelhouders en belanghebbenden Traditionele versus nieuwe lijn in de sport- en bewegingscultuur Focus Traditionele lijn Nieuwe lijn Focus Hiërarchie Top-down model Participatie model Inspraak (deelnemen en deelhebben) Productiviteit Centralisatie model Netwerk model Creativiteit (verweven en innoveren) Preventief model Verantwoordelijkheid (voorkomen en behouden) Remedie Curatief model Bron: Scheerder, Claes & Vanreusel (2014)
© Copyright 2024 ExpyDoc