Jaarrekening 2013
ANWB BV
Den Haag, 11 maart 2014
Inhoudsopgave
1.1.1.1
Jaarverslag
1
Wit regel
Bericht van de hoofddirecteur
2
2
2
3
Directieverslag
2.1
ANWB in het kort
2.1.1
Doelstelling ANWB BV
2.1.2
Samenhang Vereniging en Bedrijf
2.1.3
Profiel
2.1.4
Kernactiviteiten
2.1.5
Ambitie 20/20
2.2
Het jaar 2013
2.2.1
Ledenontwikkeling
2.2.2
Financiële resultaten
2.2.3
Highlights 2013
2.2.4
HRM
2.2.5
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen
2.3
Risicomanagement
2.4
Corporate Governance
2.5
Vooruitzichten
3
Bericht van de Raad van Commissarissen van ANWB BV
3.1
Verslag over boekjaar 2013
3.2
Samenstelling Raad van Commissarissen
3.2.1.1
Wit regel
Geconsolideerde jaarrekening
4
4
4
4
4
4
5
6
6
6
6
8
8
10
12
14
15
15
18
19
19
4
Geconsolideerde balans ANWB BV per 31 december 2013
20
5
Geconsolideerde winst-en-verliesrekening ANWB BV over 2013
22
6
Geconsolideerd kasstroomoverzicht ANWB BV over 2013
23
7
Overzicht totaalresultaat ANWB BV over 2013
24
8
Toelichting algemeen
25
9
Toelichting op de geconsolideerde balans ANWB BV per 31 december 2013
30
10
Toelichting op de geconsolideerde winst-en-verliesrekening ANWB BV over 2013
43
11
Additionele informatie
11.1 Toelichting op de verzekeringsactiviteiten
11.2 Samengevoegde balans verzekeringsactiviteiten per 31 december 2013
11.3 Samengevoegde winst-en-verliesrekening verzekeringsactiviteiten over 2013
11.3.1.1 Wit regel
Enkelvoudige jaarrekening
46
46
47
48
49
49
12
Vennootschappelijke balans ANWB BV per 31 december 2013
50
13
Vennootschappelijke winst-en-verliesrekening ANWB BV over 2013
52
14
Toelichting op de vennootschappelijke balans ANWB BV per 31 december 2013
53
15
Toelichting op de vennootschappelijke winst-en-verliesrekening ANWB BV over 2013
62
15.1.1.1 Wit regel
Overige gegevens
64
64
16
Overige gegevens
65
17
Controleverklaring
66
1
1.1.1.1
Wit regel
Jaarverslag
2
1
Bericht van de hoofddirecteur
Het jaar 2013 was voor de ANWB een inspannend jaar waarin saneren en investeren hand in hand gingen.
Het moeizame economische klimaat zet al enkele jaren druk op onze omzet en resultaten, en het
afgelopen jaar was dit niet anders. Hoewel het consumentenvertrouwen iets toenam, daalden de
huizenprijzen en liep de werkloosheid verder op. Hierdoor werd het voorzichtige optimisme dat hier en
daar voelbaar werd aanzienlijk getemperd en bleef de consument zeer terughoudend, wat ook voor de
ANWB opnieuw duidelijk voelbaar was.
Het uiterst trage herstel van de economie staat in sterk contrast met de enorme vaart waarmee de digitale
revolutie zich voltrekt. Het internet is de plek waar het allemaal gebeurt, en daarmee is de waardering
voor traditionele producten veranderd. Dit heeft binnen de ANWB ook in 2013 geleid tot verschuivingen
en reorganisaties. Om de leden op nieuwe manieren te kunnen bedienen is daarnaast flink geïnvesteerd in
de automatisering van de bedrijfsprocessen en in nieuwe producten en diensten. Om dit allemaal parallel
te laten lopen is geen gemakkelijke opgave geweest en heeft van de organisatie het nodige gevergd.
Toch was 2013 al met al geen slecht jaar. Hoewel wij betreuren dat wij een licht ledenverlies hebben
moeten incasseren, vinden wij het bemoedigend dat de waardering voor wat de ANWB allemaal doet nog
altijd groot is, en dat de verbondenheid van de leden door allerlei vernieuwingen in ons producten- en
dienstenpakket is toegenomen. Dat geeft aan dat wij op de juiste manier tegemoet komen aan de
veranderende ledenwensen.
De hoofddirectie vindt het spijtig dat Mirjam Sijmons, die in mei 2008 toetrad tot de hoofddirectie, de
ANWB per 1 januari 2014 heeft verlaten. De organisatie zal haar onconventionele instelling en
inspirerende leiderschap zonder meer missen. De hoofddirectie is Mirjam zeer erkentelijk voor haar inzet
en bijdragen, en wenst haar veel succes bij de nieuwe stap die zij heeft gezet in haar carrière.
Dat het jaar ondanks de uitdagende omstandigheden en een licht dalende omzet kon worden afgesloten
met een positief bedrijfsresultaat van € 10,2 miljoen stemt de hoofddirectie zeer tevreden. Hiermee is een
belangrijke kanteling ten opzichte van 2012 bereikt, die wij vooral te danken hebben aan de inzet van
onze medewerkers. Zij hebben erg hard gewerkt om enerzijds het voor 2013 aangekondigde ingrijpende
kostenbesparingsprogramma volgens plan te realiseren, en anderzijds nieuwe concepten te ontwikkelen
waar leden en samenleving, maar ook de ANWB zelf, verder mee komen. Zij hebben hiermee een
geweldige prestatie geleverd waar de hoofddirectie hen oprecht voor wil bedanken. Het geeft ons tevens
een solide basis voor de komende jaren, waarin er nog voldoende uitdagingen op ons af zullen komen.
Guido van Woerkom
Hoofddirecteur
3
2
Directieverslag
2.1 ANWB in het kort
2.1.1 Doelstelling ANWB BV
ANWB BV voert alle activiteiten uit voor de Koninklijke Nederlandse Toeristenbond ANWB. Op deze basis zet
de ANWB zich bij overheden, bedrijven en branche-organisaties in voor de belangen van haar leden en voor
een aantrekkelijk en breed assortiment producten en diensten, met name in de sfeer van hulpverlening,
reizen, verzekeringen en informatie.
2.1.2 Samenhang Vereniging en Bedrijf
De Koninklijke Nederlandse Toeristenbond ANWB heeft al haar activiteiten ondergebracht in de besloten
vennootschap met beperkte aansprakelijkheid ANWB BV. Daarnaast is een deel van het vermogen
ondergebracht in de beleggingsinstelling ANWB Beleggingen BV. Alle aandelen van de twee besloten
vennootschappen worden gehouden door de Stichting Administratiekantoor ANWB. De stichting heeft
daarvoor certificaten op naam van aandelen uitgegeven, die alle in het bezit zijn van de vereniging.
Sinds deze structuur bestaat, geldt een personele unie tussen de hoofddirectie van de vereniging en de
hoofddirectie van het bedrijf ANWB BV en tussen de raad van toezicht van de vereniging en de raad van
commissarissen van ANWB BV. De voorzitter van de raad van toezicht is tevens voorzitter van de
vereniging. De leden van de hoofddirectie van de vereniging worden benoemd door de bondsraad op
bindende voordracht van de raad van toezicht (gehoord de raad van advies). De leden van de hoofddirectie
van ANWB BV worden benoemd door de raad van commissarissen van ANWB BV. De bondsraad bestaat
uit afgevaardigden van de leden van de twaalf provinciale afdelingen waaruit de vereniging bestaat. Het is
als algemene ledenvergadering het ‘parlement’ van de vereniging. Het aantal bondsraadsleden per afdeling is afhankelijk van het aantal leden per afdeling. De bondsraad keurt begroting en jaarrekening van de
vereniging goed, stelt wijzigingen vast in de statuten en de reglementen, en stelt de contributie vast.
2.1.3 Profiel
De samenleving verandert doorlopend en mensen veranderen mee. Ook de werkvelden van de ANWB –
mobiliteit, vakantie en vrije tijd – zijn volop in beweging en zijn dat ook altijd geweest. Het is een
dynamisch samenspel van belangen, van zowel het individu als het collectief, dat zich inmiddels uitstrekt
tot ver voorbij onze landsgrenzen. Duurzaamheid speelt daarbij een steeds grotere rol.
Binnen dit speelveld behartigt de ANWB de belangen van haar ruim 3,9 miljoen leden. Mensen willen in
vrijheid en met plezier kunnen reizen en bewegen, zowel zakelijk als privé. De ANWB ondersteunt haar
leden in hun mobiliteitsbehoeften en recreatieve wensen met een uitgebreid pakket aan producten en
diensten. Daarnaast spant zij zich in voor een duurzame ontwikkeling van de samenleving als geheel. Het
bevorderen van de verkeersveiligheid en het behoud van natuurlijk en cultureel erfgoed zijn daarbij
belangrijke onderdelen.
Om de verschillende belangen zo goed mogelijk op elkaar af te kunnen stemmen, staat de ANWB in
voortdurend contact met haar leden en volgt zij maatschappelijke ontwikkelingen op de voet. Zo kunnen
samen met de leden én met andere partijen de gewenste stappen worden gezet. Door met elkaar
belemmeringen weg te nemen en mogelijkheden te optimaliseren, bewegen we ons gezamenlijk in de
goede richting. En dat is in het belang van iedereen. Met deze werkwijze heeft de ANWB leden en
samenleving meer dan 130 jaar goed kunnen bedienen en zal zij ook in de toekomst een rol van betekenis
spelen.
2.1.4 Kernactiviteiten
De wens om leden en samenleving verder te helpen heeft geresulteerd in een breed producten- en
dienstenpakket dat steeds wordt aangepast aan de eisen van de moderne tijd. Daarnaast speelt de ANWB
4
een actieve rol in het maatschappelijk debat, waarbij niet alleen de wensen van de leden worden
ingebracht, maar tevens wordt gezocht naar oplossingen die ook de samenleving als geheel ten goede
komen.
Mensen gaan graag met een gerust gevoel op pad. En als zich onverhoopt problemen voordoen, willen zij
goed en snel geholpen worden. Dit is waar de ANWB voor zorgt. Onze leden kunnen met hun hulpvraag bij
ons terecht, waar ter wereld zij zich ook bevinden. De hulpverleningsactiviteiten zijn onder te verdelen in
de ANWB Wegenwacht, de ANWB Alarmcentrale, de hulpverleningsactiviteiten voor onze zakelijke
partners (Zakelijke Markt), ANWB Rechtshulp en de activiteiten van onze dochterondernemingen Logicx
en ANWB Medical Air Assistance. Ook kunnen zij verzekeringen afsluiten via de ANWB.
Daarnaast worden de leden bediend met goede informatie en met producten en diensten die aansluiten
op hun persoonlijke wensen en beleving. Daarbij maken wij gebruik van drie verschillende kanalen: onze
winkels waar wij de leden dagelijks ontmoeten, telefonische dienstverlening via ons Contact Center en
online dienstverlening, die plaats vindt via onze website, onze apps en de social media. Binnen alle drie de
kanalen worden zowel het assortiment als de wijze waarop dit wordt aangeboden doorlopend afgestemd
op de veranderende ledenwensen en het ter beschikking komen van nieuwe technologie.
Ook via haar belangenbehartigingsactiviteiten speelt de ANWB een actieve en ondersteunende rol. De
leden willen zich verplaatsen, maar ervaren bereikbaarheidsproblemen; zij willen zich kunnen
ontspannen, maar ervaren een gebrek aan recreatiemogelijkheden. Met hun wensen lopen onze leden
onvermijdelijk tegen maatschappelijke vraagstukken aan in de sfeer van mobiliteit, ruimtelijke ordening,
landschapsontwikkeling, natuurbeheer, leefbaarheid en duurzaamheid. Vraagstukken waar vaak geen
eenvoudige oplossing voor is, die onderling met elkaar verweven zijn en de inzet van uiteenlopende
partijen vereisen. De ANWB is binnen dit krachtenveld een deskundige en gewaardeerde gesprekspartner
1
die naar een goede oplossing zoekt - voor haar individuele leden, maar ook voor het collectief .
2.1.5 Ambitie 20/20
Juist voor een veelzijdige vereniging die op uiteenlopende werkterreinen actief is voor haar leden, is het
belangrijk om een overkoepelende strategie te hebben waarmee de kracht van de organisatie consistent
kan worden ingezet. Voor de ANWB is dit de Ambitie 20/20, een meerjarenplan waarmee doelgericht
gewerkt wordt aan toekomstige relevantie voor de leden. Binnen de Ambitie 20/20 staan vier
aandachtsgebieden centraal:
• duurzame mobiliteit
• verkeersveiligheid
• recreatie dichtbij, en
• vangnet onderweg.
Dit zijn de gebieden waarop de organisatie haar meerwaarde bij uitstek kan laten zien.
De activiteiten die hiertoe worden ondernomen, dienen niet alleen de leden en de samenleving ten goede
te komen, maar ook de ANWB zelf. Bovendien moeten zij voldoen aan de criteria sociaal, duurzaam en
veilig. Hiermee wordt bereikt dat leden, samenleving en ANWB samen beter uit zijn, en wordt een
eigentijdse invulling gegeven aan onze statutaire doelstelling.
De uitgangspunten van de Ambitie 20/20 vormen de leidraad voor de activiteiten van alle
bedrijfsonderdelen. In een snel veranderende wereld gaat daarbij veel aandacht uit naar de ontwikkeling
van nieuwe verdienmodellen en product/dienstcombinaties. Daarnaast wordt binnen de bestaande
business ingezet op het vergroten van de efficiency.
1
Voor een compleet overzicht van onze belangenbehartigingsactiviteiten verwijzen wij u graag naar het Jaaroverzicht
Vereniging ANWB 2013, dat u kunt inzien op onze website anwb.nl.
5
2.2
2.2.1
Het jaar 2013
Ledenontwikkeling
Het aantal leden van de ANWB is gedurende 2013 met 0,6% gedaald, waarmee het ledental is
uitgekomen op 3.939.820. Door de inspanningen die zijn geleverd op het gebied van ledenbehoud bleef
deze daling beperkt en is het aantal leden zonder Wegenwacht Service zelfs gestegen. Hieruit blijkt dat
de leden waardering hebben voor ons brede en vernieuwde producten- en dienstenpakket. Ook het
nieuwe loyaliteitsprogramma, waarbij leden meer korting krijgen naarmate zij langer lid zijn, is goed
aangeslagen.
2.2.2
Financiële resultaten
De dalende trend die de omzet in de achterliggende jaren heeft vertoond, heeft zich in 2013 verder
doorgezet. Nagenoeg alle onderdelen van de ANWB kenden in 2013 in meerdere of mindere mate een
daling van de omzet, met uitzondering van Hulpverlening, waar een lichte omzetstijging werd
genoteerd. De omzetdaling was het grootst bij Verzekeren en Reizen, waar de marktomstandigheden
verder verslechterden door de aanhoudende terughoudendheid van de consument en de toegenomen
concurrentie. Bij Verzekeren speelde ook de voorkeur van de consument voor kleinere auto’s waarvoor
een lagere verzekeringspremie moet worden betaald een rol bij de omzetdaling, evenals de beëindiging
van verlieslatende contracten. Het overdragen van de Bewegwijzeringsactiviteiten aan Rijkswaterstaat
per 1 april 2013 heeft eveneens een drukkend effect op de omzet gehad. Uiteindelijk is de omzet over
2013 uitgekomen op € 974 miljoen, een daling van 6% ten opzichte van 2012.
Dat de lagere omzet niet bij alle onderdelen ook resulteerde in een lagere brutomarge is met name te
danken aan de sturing op kosten en verbetering van de efficiency. Bij Reizen en Retail kon mede hierdoor
een belangrijke verbetering van het brutomargepercentage gerealiseerd worden. Daarnaast is het
ingrijpende kostenbesparingsprogramma, waarmee eind 2012 een start werd gemaakt, in 2013 volgens
plan gerealiseerd. Hierdoor zijn de bedrijfslasten aanzienlijk gedaald.
Het is hieraan te danken dat het jaar 2013, ondanks extra reorganisatiekosten en andere bijzondere
lasten, kon worden afgesloten met een positief bedrijfsresultaat van € 10,2 miljoen.
Naast alle inzet op kostenbesparingen heeft de organisatie in 2013 ook fors geïnvesteerd in de
automatisering van haar bedrijfsprocessen. Hiermee is de ANWB goed voorbereid op de veranderingen
die de digitale revolutie met zich mee brengt.
Het aantal personeelsleden bedroeg in 2013 gemiddeld 4.161 fte, wat een lichte daling betekent ten
opzichte van 2012. De personeelskosten zijn met circa € 26,7 miljoen gedaald. Omdat het ANWB
Pensioenfonds, mede door de goede resultaten op de financiële markten, per 31 december 2013 de
vereiste minimale dekkingsgraad van 104,4% behaalde, kwamen de pensioenkosten voor 2013
aanzienlijk lager uit dan in 2012.
De resultaten op de beleggingen van de ANWB zijn voor 2013 uitgekomen op € 15 miljoen. Het
nettoresultaat na belastingen bedraagt daarmee € 20,9 miljoen. Het eigen vermogen is hierdoor
gestegen naar € 210,8 miljoen. De vermogenspositie van onze verzekeringsmaatschappijen UVM NV en
Reis- en Rechtshulp NV voldoet nog altijd ruimschoots aan de vereisten die De Nederlandse Bank
daaraan stelt. Hier is met de komende invoering van Solvency II ook voortdurend de aandacht voor.
2.2.3
Highlights 2013
De ANWB Wegenwacht is zich aan het verbreden van pechhulpverlener naar aanbieder van
mobiliteitsdiensten. Na de introductie in 2012 van de Fietsservice, waarvan inmiddels 140.000 mensen
gebruik maken, werd de dienstverlening met preventieve hulpverlening opnieuw uitgebreid. De
digitalisering van het hulpverleningsproces bereikte een belangrijke mijlpaal met de afronding van het
6
project WWi, dat de tweede prijs won in de verkiezing “IT Project of the Year”. Met dit geavanceerde
systeem is de Wegenwacht ook op de weg 24/7 verbonden met het internet en kan het
hulpverleningsproces nog vlotter verlopen. Daarnaast zijn de voorbereidingen op de komst van de
“connected car” in volle gang. Dat de Wegenwacht ook voor duurzaamheid gaat, bewijst zij onder meer
met haar inzet op elektrisch rijden. Alle Wegenwachten zijn inmiddels elektrotechnisch gecertificeerd, en
bespaarden met elkaar in een half jaar tijd ruim 20.000 liter brandstof en 50 ton CO2.
Bij ANWB Retail werd het nieuwe winkelconcept dat in 2012 werd ontwikkeld succesvol uitgerold. In
totaal werden 50 ANWB winkels omgebouwd. Ook de ANWB webwinkel werd vernieuwd en sluit nu
beter aan bij de formule van de winkels. Daarnaast werd een aantal geheel nieuwe ANWB winkels
geopend. De nieuwe winkelformule is door de leden van de ANWB enthousiast ontvangen en heeft de
prestatie van de winkels aanzienlijk en structureel verbeterd. De uitrol van het nieuwe winkelconcept zal
in 2014 worden voortgezet. De ANWB winkels vormen een belangrijk onderdeel van de mix aan services
waarmee leden en klanten bediend worden. De combinatie van winkels, Contact Center, internet en
sociale media zorgt ervoor dat er snel geschakeld kan worden en maatwerk kan worden geboden.
Ook bij ANWB Verzekeren werden goede stappen gezet. De digitaliseringsslagen die eerder werden
gemaakt, werpen duidelijk hun vruchten af. Steeds meer leden kiezen voor een ANWB-autoverzekering,
die vanwege de voortreffelijke prijs-kwaliteitverhouding de maximale vijf sterren scoorde in het
jaarlijkse onderzoek van MoneyView. Ook de reisverzekering en fietsverzekering konden op veel
waardering rekenen.
Veel belangstelling was er ook voor de apps die ontwikkeld worden bij de ANWB. De ANWB Onderwegapp, waarin ook een parkeerfunctionaliteit is opgenomen, werd ruim 600.000 keer gedownload en er
werden 75.000 auto’s geregistreerd voor ANWB Parkeren. De app Fietsen werd 140.000 keer
gedownload en de waterkaarten-app stond gedurende de zomermaanden in de top 10 van best
verkopende apps. Ook de websites van de ANWB kregen veel waardering. Anwb.nl werd website van het
jaar in de categorie “Weer en Verkeer” en de website van ANWB Reisverzekering werd beoordeeld als
beste in de reisverzekeringsbranche, waarmee de ANWB grote spelers achter zich liet. De autoportal van
de ANWB groeit steeds verder uit tot dé plek voor alles wat met auto te maken heeft, van informatie tot
onderhoud en reparatie. De routeplanner werd vernieuwd en biedt de reiziger door de samenwerking
met TomTom nog nauwkeuriger informatie. In de Social Media Monitor bereikte de ANWB de 4e plaats.
Aan dit jaarlijkse onderzoek naar de inzet van social media door topmerken deden in 2013 75
Nederlandse bedrijven mee.
Voor ANWB Media was 2013 een moeilijk jaar. De consument beweegt zich steeds meer richting het
internet, en de belangstelling voor traditionele producten als boeken, kaarten en gidsen neemt daardoor
al jaren af. Uiteindelijk heeft dit binnen ANWB Media in 2013 tot een reorganisatie geleid, waarbij 70
arbeidsplaatsen verloren gingen. Uiteraard zijn de mensen die hierdoor geraakt werden zorgvuldig
begeleid, en konden zij een beroep doen op het Sociaal Plan. Ook bij de afdelingen Marketing & Sales,
HRM en Projecten en ICT werd gereorganiseerd, zij het op kleinere schaal. Ook in 2014 zullen bij deze
afdelingen allerlei veranderingen worden doorgevoerd, waarbij de werkprocessen anders zullen worden
ingericht.
Maatschappelijk
Elektrisch rijden neemt in Nederland steeds grotere vormen aan. Het aantal elektrische voertuigen steeg
van 6.000 naar 20.000. De ANWB zet zich al jaren in voor elektrisch rijden en streeft daarbij naar een
landelijk dekkend netwerk van snellaadpalen, wat leden de gelegenheid geeft om de accu van hun auto
indien nodig onderweg op te laden. Eind 2013 werd een begin gemaakt met het plaatsen van 30 nieuwe
snellaadpalen op goed bereikbare plekken langs de Nederlandse snelwegen.
7
Met de verkeersveiligheidsprogramma’s Streetwise en Lightwise zette de ANWB zich ook in 2013 weer in
voor de veiligheid van schoolkinderen in het verkeer. Streetwise is vanaf de lancering in 2006 een groot
succes en werd in 2013 door ruim 900 scholen toegepast. In totaal werden met het programma al ruim
anderhalf miljoen leerlingen in het basisonderwijs bereikt. Met het programma Lightwise werd ervoor
gezorgd dat 250.000 scholieren goed verlicht naar school fietsen.
Met de iMobility Challenge, die door de ANWB in september 2013 werd georganiseerd op het vliegveld
Valkenburg, werd een kijkje in de toekomst genomen en gedemonstreerd hoe de mobiliteit, mede door
nieuwe technologische ontwikkelingen, steeds slimmer, duurzamer en veiliger wordt. Tijdens het event
ging veel aandacht uit naar de “connected car”, een auto die via het internet verbonden is met zijn
bestuurder, met andere voertuigen én met de weg.
Ook bij de belangenbehartigingsactiviteiten van de ANWB speelt het internet een steeds grotere rol. De
leden werden digitaal aangesloten bij de dreigende tolheffing op de Belgische snelwegen, het
voornemen van het kabinet om windmolens dichter voor de Nederlandse kust te plaatsen en de
aangekondigde verhoging van de autobelasting. Via de platforms die hiertoe werden ingericht, werden
honderdduizenden leden bereikt en in de gelegenheid gesteld hierover hun mening te geven. Ook gaven
de leden via de social media hun visie op de onveilige situatie op de snelweg A15. De uitkomsten hiervan
zijn door de ANWB teruggekoppeld naar de betrokken partijen.
2.2.4
HRM
Tijden veranderen snel, en mensen veranderen mee. Op dit moment is wereldwijd sprake van een sterke
beweging richting het internet. Dit heeft een enorme impact, ook op de activiteiten van de ANWB. De
waardering voor traditionele producten en diensten is veranderd, en als gevolg hiervan zijn op diverse
plekken binnen de ANWB reorganisaties doorgevoerd of aan de gang. Deze dynamiek van verandering
zal in 2014 aanhouden. Dat vraagt van de medewerkers de nodige energie en flexibiliteit.
Het is belangrijk dat zij ook op andere plekken binnen de organisatie goed kunnen functioneren, en de
ANWB wil hen hierin als goed werkgever ook ondersteunen. Daarom nemen persoonlijke ontwikkeling
en vitaliteit een centrale plaats in binnen het HRM-beleid. Hier wordt op allerlei manieren invulling aan
gegeven, onder meer met persoonlijke gesprekken, fitness, leefstijladvies en fysiotherapie. Daarnaast is
er een speciale website ingericht die medewerkers stimuleert om zich zelfstandig door de organisatie te
bewegen en hen tevens ondersteunt bij het volgen van cursussen en het uitstippelen van hun loopbaan.
In 2013 hebben de ANWB en de vakbonden grote stappen gezet. Er werd overeenstemming bereikt over
een nieuwe cao, waarin maatregelen werden opgenomen die de pensioenlasten beter beheersbaar
maken. Ook werd een nieuw Sociaal Plan afgesloten, waarin wordt ingezet op werk-naar-werk in de
vorm van pre-mobiliteit. Dit stelt medewerkers in de gelegenheid om zich bij reorganisaties al tijdens de
plan- en besluitvorming en onder begeleiding te richten op hun toekomst, en eventueel een baan elders
te zoeken.
In 2010 werd gestart met het programma “A Great Place to Work,” dat het management en de
medewerkers op een nieuwe manier met elkaar in dialoog brengt. Dit werpt inmiddels zijn vruchten af
en zal daarom door de gehele organisatie worden ingezet.
2.2.5
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen
Het begrip duurzaamheid is voor de ANWB niet nieuw. Het is een belangrijk uitgangspunt van onze
statutaire doelstelling en bepaalt daarmee al meer dan 130 jaar onze werkwijze.
Als maatschappelijk betrokken organisatie wil de ANWB bij alles wat zij onderneemt fatsoenlijk omgaan
met mens en milieu. Wij vinden het verheugend dat MVO inmiddels gelijk staat aan “modern
ondernemen”, en dat het belang ervan in steeds breder verband wordt onderschreven.
8
De werkterreinen van de ANWB - mobiliteit, vakantie en vrije tijd - zijn gebieden waarop onvermijdelijk
een belasting van het milieu optreedt. De ANWB voelt zich medeverantwoordelijk hiervoor en probeert
de nadelige effecten die veroorzaakt worden door haar bedrijfsvoering waar mogelijk te beperken en/of
te compenseren. Daarnaast helpt de ANWB haar 4 miljoen leden bij het maken van verantwoorde keuzes
en stelt zij hen in staat om klimaatneutraal te reizen. Uiteraard worden ook de interne bedrijfsprocessen
2
voortdurend getoetst aan duurzaamheidscriteria en, indien nodig, bijgestuurd .
In de Transparantiebenchmark behaalde de ANWB in 2013 de 19e plaats.
Als het gaat om verduurzaming van de mobiliteit, zien wij elektrisch rijden als een kansrijke richting,
zeker voor de personenmobiliteit. Via de portal anwb.nl/elektrisch kunnen de leden zich hierover
uitgebreid informeren. Hoewel de belangstelling voor elektrisch rijden de laatste jaren flink is
toegenomen, kan een werkelijke doorbraak pas volgen wanneer er voldoende snellaadvoorzieningen zijn
op goed bereikbare plekken. De ANWB zet zich in voor een landelijk dekkende oplaadinfrastructuur en
heeft daarmee in 2013 goede voortgang geboekt. Dit zal in 2014 een vervolg krijgen.
Met de invulling van haar MVO-beleid kan de ANWB rekenen op de waardering van haar leden en
medewerkers, terwijl een gezonde rendementsontwikkeling ertoe bijdraagt dat de organisatie haar
MVO-beleid voor de toekomst kan bestendigen en uitbreiden.
2
Voor een compleet overzicht van onze inspanningen op het gebied van duurzaam ondernemen verwijzen wij u
graag naar ons Maatschappelijk Jaarverslag 2013 dat u kunt vinden op onze website anwb.nl.
9
2.3
Risicomanagement
De ANWB heeft een risicomanagementsysteem gebaseerd op het wereldwijd toegepaste COSO
framework. De verschillende activiteiten die binnen de onderdelen van de ANWB worden uitgevoerd
brengen een diversiteit aan risico’s met zich mee. Met periodieke risico-inventarisaties binnen de
verschillende activiteiten worden deze risico’s geïdentificeerd en gemonitord. Deze verschillende risicoinventarisaties leiden tot een centrale risicokaart. Onderdelen rapporteren over hun risico’s in de P&C
cyclus. Bij de beheersing van de risico’s spelen verschillende (centrale) afdelingen en functies een
belangrijke rol. In 2013 is gestart met het uitvoeren van risicoreviews bij twee dochterbedrijven, Fox
Vakanties en Logicx. Deze ondersteunen de inbedding van risicomanagement binnen die bedrijven. Bij
Hulpverlening (HV) is gewerkt aan de ontwikkeling van een integraal risicoprofiel, een aggregatie van de
profielen van de HV-onderdelen.
Vanwege de voortgaande ontwikkelingen op het gebied van regelgeving en de daaruit voortvloeiende
toenemende eisen aan risicomanagement, zijn inmiddels naast de centrale risicomanagementfunctie
ook risicomanagementfuncties gecreëerd binnen de ANWB-dochtervennootschappen UVM
Verzekeringsmaatschappij NV, Unigarant NV en Reis- en Rechtshulp NV. Deze leveren een bijdrage aan
de voorbereiding op de nieuwe eisen die met Solvency II gaan gelden.
De risicokaart
Ter voorbereiding op de verversing van de risicokaart voor 2013 is een enquête uitgevoerd onder het 1e
echelon management. In de enquête werd gevraagd om de visie op de bestaande toprisico’s en input
voor eventuele nieuwe toprisico’s. De uitkomsten zijn door de hoofddirectie meegenomen bij het
bepalen van de risicokaart voor 2013. In het kader van verdere verbetering van de beheersing van risico’s
wordt, voor elk risico dat al langer niet voldoende in control is, een specifiek actieplan ontwikkeld om
voldoende in control te komen.
De risicokaart van 2013 verschilt niet wezenlijk van de voorgaande. In de risicokaart van 2013 zien we
het specifieke risico ten aanzien van pensioenen en de pensioenregeling niet meer terug. De introductie
van onder meer een nieuwe pensioenregeling heeft dit risico verminderd. Belangrijke verschuivingen in
de lijst betreffen het op nummer 1 komen van het risico van snel veranderende markten, waar diverse
disciplines binnen ANWB mee te maken hebben en de stijging in de lijst van het risico van stijgende
bedrijfskosten en dalende winstmarges in combinatie met door regelgeving gedreven verhoogd
kapitaalsbeslag. Het risico rond het aantrekken en behouden van goed gekwalificeerd personeel staat,
gezien de economische situatie, beduidend lager, maar wordt wel gehandhaafd in de lijst omdat zich
hierin de komende jaren weer een kentering zou kunnen voordoen.
Strategische risico’s
Het kostenreductietraject dat begin 2013 is gestart heeft inmiddels concrete resultaten opgeleverd en
zal een vervolg krijgen in 2014. Hiermee is de grip op de marges verbeterd. In het kader van de verdere
concretisering van Ambitie 20/20 en de snel veranderende buitenwereld zijn investeringsplannen in
ontwikkeling om het hoofd te kunnen bieden aan de toenemende concurrentie.
Op het gebied van imago en merknaam blijft de veiligheid en beveiliging van gegevens in de digitale
wereld onder de aandacht. De organisatie heeft het informatiebeveiligingsbeleid verder versterkt. Op ITgebied is, mede gedreven door de SEPA-regelgeving, de verkoopketen vernieuwd, een belangrijke stap in
de vervanging van legacysystemen. Verder wordt in stappen het nieuwe systeem voor hulpverlening,
FLOW, uitgerold.
Operationele risico’s
Hulp verlenen gebeurt 24/7. Het waarborgen van de continuïteit van de dienstverlening is daarom
uiterst belangrijk. In 2013 is een BCM-beheerorganisatie ingericht en is een vernieuwde crisisorganisatie
gelanceerd, waarbij het nieuwe crisisteam een oefening in het opvangen van een crisis heeft gedaan.
10
De continuïteit van de systemen wordt verbeterd door de realisatie van een datacenter in Delft. Voor
2014 staat een live IT-uitwijk test op de planning.
Financiële en verslagleggingsrisico’s
De ANWB blijft investeren in de controle-omgeving van de interne processen. Het traject Finance 2015 is
bedoeld om een efficiëntieslag te combineren met een verhoogde effectiviteit van het control
framework binnen de ANWB.
Op het gebied van vermogensbeheer is de in 2012 geselecteerde fiduciair manager van start gegaan
waarmee de kosten van vermogensbeheer zijn verlaagd en een extra professionaliseringsslag is
gemaakt.
Compliance risico’s
Door de diversiteit van haar activiteiten heeft de ANWB te maken met een veelheid aan regelgeving en
verschillende toezichthouders. Belangrijke wetgeving betreft onder meer de Wet Bescherming
Persoonsgegevens (WBP), Wet financieel toezicht (Wft) en in de toekomst Solvency II. De ANWB vindt
het belangrijk, onder meer vanwege haar positie in de maatschappij, te voldoen aan alle wet- en
regelgeving. Periodiek worden dan ook compliance audits uitgevoerd om te toetsen of voldaan wordt
aan wet- en regelgeving.
11
2.4
Corporate Governance
In 2003 is de Nederlandse Corporate Governance Code verschenen (de Code). Hoewel de Code strikt
genomen slechts geldt voor Nederlandse beursgenoteerde vennootschappen, heeft de ANWB de Code
vertaald naar reglementen voor haar raad van commissarissen en hoofddirectie. In deze reglementen
zijn de wijze waarop de ANWB wordt bestuurd en het toezicht op dat bestuur duidelijk en transparant
verwoord. Vanaf 2005 wordt binnen de ANWB gewerkt met deze reglementen. De reglementen zijn
vervolgens uitgewerkt in een bevoegdhedenschema ten behoeve van de managementlaag onder de
hoofddirectie.
In lijn met de Code en de ANWB-reglementen kent de raad van commissarissen van de ANWB twee
commissies die te bespreken onderwerpen voor de raad van commissarissen voorbereiden. Het gaat om
de auditcommissie en de benoemings-, selectie- en bezoldigingscommissie. Deze commissies werken op
grond van een eigen reglement.
De Monitoring Commissie Corporate Governance Code publiceert doorgaans elk jaar in december een
rapport waarin de toepassing van de Code wordt geëvalueerd en eventueel de Code wordt aangepast. In
december 2008 heeft dat geleid tot een hernieuwde versie van de Code door de Commissie Frijns.
Uit de evaluaties blijkt dat de Code (en de faciliterende wetgeving) heeft geleid tot een verbeterde
governancestructuur bij beursgenoteerde vennootschappen. Met name het interne toezicht door
commissarissen is intensiever en gespecialiseerder geworden.
Zowel de hoofddirectie als de raad van commissarissen bespreken jaarlijks de bevindingen van de
Monitoring Commissie en de daaruit voortvloeiende eventuele wijzigingen in de ANWB-reglementen.
In december 2012 is wederom een rapport over de naleving van de Code over het boekjaar 2011
gepubliceerd. De belangrijkste conclusies en bevindingen van de Monitoring Commissie zijn in april 2013
besproken door de hoofddirectie en de raad van commissarissen:
1. De kwaliteit van de uitleg van de afwijkingen van de Code (“pas toe of leg uit”) blijft punt van
aandacht.
Voor de ANWB geldt dat bij de totstandkoming van de ANWB-reglementen ervoor is gekozen de
keuzes (en de achtergronden daarvan) die de raad van commissarissen en de hoofddirectie
hebben gemaakt bij de opstelling van de reglementen, niet te publiceren.
2. Ten aanzien van de maximale zittingstermijn en vertrekvergoedingen van bestuurders wordt
relatief veel uitleg gegeven. De Commissie dringt aan op naleving van de Code.
Voor de ANWB geldt dat deze best practice door de raad en hoofddirectie niet is overgenomen.
3. Veel ondernemingen melden iets over het meewegen van de interne beloningsverhoudingen bij
de vaststelling van de beloning van de bestuurders (terwijl de Code daarover niet rept). De
Commissie beveelt aan om ook te vermelden op welke wijze deze interne beloningsverhouding
wordt meegewogen. Voor de ANWB geldt dat hiervan geen melding wordt gemaakt.
4. In de commissarissenverslagen wordt meer aandacht besteed aan de zelfevaluatie in
vergelijking met voorgaande jaren, ook ten aanzien van de uitkomsten van de evaluatie. De
Commissie vindt de evaluatie van essentieel belang voor het goed functioneren van de raad.
Voor de ANWB geldt dat in de berichten van de raad van commissarissen over de jaren 2012 en
2011 meer informatie is gegeven over de zelfevaluatie.
5. Het verslag van de raad van commissarissen is kwalitatief verbeterd ten opzichte van vorig jaar.
De commissie meent dat het informeren over de verhouding van de onderneming met zijn
aandeelhouders en MVO nog te weinig aandacht krijgt.
Voor de ANWB geldt dat het bericht van de raad van commissarissen elk jaar in omvang
toeneemt en meer informatie wordt gegeven. In het jaarverslag wordt informatie gegeven over
de relatie met de aandeelhouder en de ANWB kent een separaat MVO-jaarverslag.
6. Het afzonderlijk vergaderen van de raad van commissarissen (zonder bestuursleden)
voorafgaand of aansluitend op de gezamenlijke vergadering lijkt steeds gangbaarder te worden.
Voor de ANWB geldt dat dit al geruime tijd gebruik is.
12
7.
8.
Diversiteit in geslacht is nauwelijks toegenomen en de toelichting daarop in het jaarverslag
verdient aandacht. De Commissie verzoekt in de profielschetsen aandacht te besteden aan
diversiteit.
Voor de ANWB geldt dat de raad van commissarissen voldoet aan de wettelijke norm voor de
verhouding man - vrouw van 30%. Met het vertrek van mevrouw Sijmons uit de hoofddirectie
per 1 januari 2014 voldoet de hoofddirectie niet meer aan deze norm. In 2014 zullen de raad van
commissarissen en de hoofddirectie zich beraden over de gewenste omvang en samenstelling
van de hoofddirectie, waarbij ook het aspect diversiteit wordt meegenomen.
De Commissie heeft zich gebogen over de vraag of het noodzakelijk is een aparte subcommissie
voor MVO binnen de raad van commissarissen te voeren. De Commissie vindt dit niet
noodzakelijk omdat MVO integraal deel uitmaakt van de strategie en daarom dienen zowel het
bestuur als de rvc daaraan (in het jaarverslag) aandacht te besteden.
Voor de ANWB geldt dat elk jaar een MVO jaarverslag wordt opgesteld. Het belang van MVO is
ook belegd in de reglementen en het profiel van de raad van commissarissen.
De bevindingen van de monitoringcommissie hebben niet geleid tot een aanpassing van de reglementen
van de ANWB.
13
2.5
Vooruitzichten
Het jaar 2014 zal voor de ANWB opnieuw een uitdagend jaar worden. Hoewel Nederland officieel uit de
recessie is, zal het economisch herstel voorlopig slechts marginaal zijn. De werkloosheid neemt naar
verwachting nog verder toe, en ook de koopkracht zal in het komende jaar onder druk blijven staan.
Tegelijkertijd zal de wereldwijde beweging richting het internet in volle vaart doorgaan.
Voor de ANWB zal 2014 daarom opnieuw in het teken staan van kostenbeheersing enerzijds, en
innovatie anderzijds. Bij de vernieuwing van ons producten- en dienstenpakket is een belangrijke rol
weggelegd voor mobiel internet. Tegelijkertijd bereiden wij ons voor op nieuwe technologische
ontwikkelingen die de automobiliteit blijvend zullen beïnvloeden. Omdat wij voor zoveel mogelijk
mensen relevant willen zijn, zullen wij ook verder gaan met de vernieuwing van onze
lidmaatschapspakketten. Binnen onze bestaande activiteiten zal de nadruk liggen op het verbeteren van
de kostenefficiency en het zoeken naar uitbreidingsmogelijkheden.
In 2014 zal in het kader van periodieke evaluatie tevens worden bezien of het meerjarenplan van de
organisatie, de Ambitie 20/20, en de concrete invulling daarvan op onderdelen moeten worden
aangepast. In het verlengde hiervan zal ook worden gekeken naar de besturingsstructuur, inclusief de
topstructuur, van de ANWB.
Guido van Woerkom heeft aangekondigd de ANWB per 1 augustus 2014 te zullen verlaten. Hij heeft de
organisatie op dat moment 15 jaar geleid als hoofddirecteur en vindt de heroriëntatie op de
besturingsstructuur een goed moment om het stokje door te geven. Vanwege zijn aankomend vertrek
zal dit proces dan ook niet onder zijn leiding plaatsvinden.
De bezuinigingsmaatregelen van het kabinet hebben niet alleen voor de burger, maar ook voor onze
werkvelden mobiliteit, vakantie en vrije tijd, aanzienlijke gevolgen. De ANWB zal zich waar mogelijk
inzetten voor een goede wending en samen met haar leden en partners blijven werken aan duurzame
oplossingen. Wij zijn goed toegerust om de kansen die zich in een snel veranderende wereld zullen
voordoen, op te pakken en daarmee leden én samenleving verder te helpen. Wij kijken dan ook met
vertrouwen naar 2014.
Den Haag, 11 maart 2014
Hoofddirectie ANWB
mr. G.H.N.L. van Woerkom (hoofddirecteur)
drs. F.J. van Bruggen
drs. R.J.X. Wanders
Mevrouw drs. M. Sijmons MBA heeft tot en met december 2013 deel uitgemaakt van de hoofddirectie.
14
3
3.1
Bericht van de Raad van Commissarissen van ANWB BV
Verslag over boekjaar 2013
De raad van commissarissen vergaderde in 2013 acht keer in aanwezigheid van de leden van de
hoofddirectie. Vijf vergaderingen waren regulier. In april vergaderde de raad van commissarissen met de
directies en raden van commissarissen van de verzekeringsdochtermaatschappijen, waar dieper werd
ingegaan op bepaalde aspecten van het verzekeringsbedrijf en de nieuwe Solvency II regelgeving. Tevens
werd de financiële eed afgelegd door de aanwezige directies en toezichthouders. In de zomer vond een
telefonische vergadering plaats. Voorts was er in oktober de jaarlijkse strategiedag, waaraan een
vergadering vooraf ging van de raad van commissarissen buiten aanwezigheid van de leden van de
hoofddirectie.
Alle reguliere vergaderingen van de raad van commissarissen zijn vooraf gegaan door een besloten
overleg van de leden van de raad. De vergaderingen van de raad van commissarissen worden voorbereid
door de voorzitter en de hoofddirecteur. De voorzitter van de raad van commissarissen had tussentijds
regelmatig persoonlijk en telefonisch contact met de hoofddirecteur. De voorzitter fungeert voor de
hoofddirecteur als eerste aanspreekpunt binnen de raad van commissarissen.
Geen enkele commissaris is meer dan een keer afwezig geweest bij de reguliere vergaderingen. Het
aanwezigheidspercentage van de raad van commissarissen in de reguliere vergaderingen bedraagt 93%.
In tegenstelling tot voorgaande jaren, heeft in 2013 geen evaluatie plaatsgevonden van het
functioneren van de raad, van de afzonderlijke commissies en van de individuele leden van de raad. De
raad van commissarissen heeft daartoe besloten vanwege het feit dat in 2013 drie leden de raad hebben
verlaten en drie nieuwe leden zijn toegetreden, waardoor een evaluatie minder zinvol werd geacht. Wel
besprak de raad van commissarissen het functioneren van de hoofddirectie en dat van de individuele
leden van de hoofddirectie en de daaraan verbonden conclusies. Een afvaardiging van de raad van
commissarissen heeft in dit verband gesprekken gevoerd met alle leden van de hoofddirectie.
Wijzigingen in de samenstelling
Medio 2013 heeft de heer Hensel conform het rooster van aftreden de raad van commissarissen
verlaten. De heer Hensel heeft vanaf het moment van aantreden in 2001 een belangrijke rol gespeeld bij
de aanpassing van het bestuur en het toezicht aan de Nederlandse corporate governance code. Ook
heeft hij de destijds ingestelde auditcommissie vorm gegeven en als voorzitter geleid. Zijn aandacht voor
rapportages, risicobeheersing, auditing, compliance en vermogensbeheer heeft de organisatie geholpen
hier stappen te zetten en te professionaliseren.
De heer Van der Graaf heeft zich na zeven jaar tussentijds teruggetrokken als lid van de raad van
commissarissen vanwege zijn vele andere (buitenlandse) werkzaamheden. De heer Van der Graaf heeft
zich met niet aflatende energie ingezet voor de ontwikkeling van de lidmaatschappen, de ANWB-winkels
en marketing. Ook was hij de grote inspiratiebron voor het vormgeven van en het ontplooien van
initiatieven op het terrein van maatschappelijk verantwoord ondernemen. De raad van commissarissen
is beiden zeer erkentelijk voor hun inzet en de belangrijke rol die zij speelden.
Per januari 2013 zijn de heren Harryvan en Kok toegetreden tot de raad van commissarissen, gevolgd
door mevrouw Van der Zwaan in juli.
Alle leden van de raad van commissarissen zijn onafhankelijk in de zin van de Nederlandse Corporate
Governance Code.
Commissies
De raad van commissarissen kent twee commissies die de vergaderingen van de raad van
commissarissen voorbereiden: de auditcommissie en de benoemings- selectie- en
bezoldigingscommissie. Deze commissies vergaderden in 2013 respectievelijk vijf en vier maal.
15
De heer Kok heeft het voorzitterschap van de auditcommissie overgenomen van de heer Hensel.
Daarnaast bestaat deze commissie uit mevrouw Peijs en de heer Harryvan.
De voorzitter van de auditcommissie bereidde de vergaderingen van de auditcommissie voor met de
financieel directeur. Ook had de voorzitter van de auditcommissie regelmatig tussentijds contact met de
financieel directeur. De financieel directeur woonde de vergaderingen van de auditcommissie bij.
De auditcommissie sprak in 2013 twee maal buiten aanwezigheid van leden van de hoofddirectie met de
externe accountant. De auditcommissie besprak in elke vergadering de financiële gang van zaken
(inclusief de beleggingen), de resultaten van de uitgevoerde audits, evaluaties en onderzoeken en de
stand van zaken van eventuele overnames en evaluaties daarvan. De overdracht van de
bewegwijzeringsactiviteiten aan Rijkswaterstaat was onderwerp van gesprek van de auditcommissie.
De jaarrekening 2012, de bevindingen 2012, de opvolging van de management letter 2012 en de
rapportage over de interimcontrole 2013 zijn door de auditcommissie in aanwezigheid van de externe
accountant besproken.
De auditcommissie besteedde speciale aandacht aan de interne financiële processen en de beheersing
ervan, het vermogensbeheer en de structuur ervan, het kostenbeheersingsprogramma, de toprisico’s en
de beheersing ervan, de structurering van de interne auditrapporten en van de periodieke
risicorapportages (inclusief incidenten), het auditjaarplan 2014, de begroting 2014 en de besluitvorming
ten aanzien van de omvang van het eigen risico van de verzekeringsportefeuille. Ook evalueerde de
auditcommissie de relatie met de externe accountant. De dalende omzet en resultaten bij Media en de
onvermijdelijke sanering waren onderwerp van gesprek. De investering in de nieuwe winkelformule, de
gang van zaken ten aanzien van de gefaseerde ombouw van de winkels en de resultaten van de nieuwe
winkels werden in elke vergadering van de auditcommissie besproken. Ook boog de auditcommissie zich
over de ontwikkeling van het herinrichten van de Wegenwachtpakketten en het ANWB lidmaatschap, de
gang van zaken bij de Stichting ANWB Pensioenfonds en de samenloop van vier projecten waardoor
fundamentele wijzigingen in de belangrijkste ICT-systemen werden doorgevoerd.
De heer Van Amerongen heeft in 2013 het voorzitterschap van de benoemings- selectie- en
bezoldigingscommissie overgenomen van de heer Van der Graaf. De heer Laman Trip is lid van deze
commissie en per januari 2014 treedt mevrouw Van der Zwaan toe.
De bezoldigings- selectie en benoemingscommissie sprak meerdere keren over de stand van zaken van
de onderhandelingen over wijzigingen in de cao en het Sociaal Plan, over de omvang en samenstelling
van de raad van commissarissen, over de samenstelling en competenties van de raad van
commissarissen, over de (her)benoemingen en de profielschetsen in dat verband, het rooster van
aftreden van de commissarissen, het introductie- opleidings- en trainingsprogramma en de behoefte
aan opleiding van de leden van de raad. De beloning(structuur) van de leden van de hoofddirectie en van
het hogere management is besproken. De variabele beloning is beperkt van omvang en gebaseerd op
een aantal collectieve en individuele doelstellingen, zowel kwalitatief als kwantitatief. De commissie
stelde het remuneratierapport 2012 vast en besprak de mutaties binnen het hogere management.
De commissie besteedde aandacht aan management development en talentontwikkeling.
Voorts discussieerde de commissie over de wenselijkheid het aantal herbenoemingen van de leden van
de raad te beperken en voor de leden van de hoofddirectie over te gaan naar benoemingen voor
termijnen van vier jaren in plaats van onbepaalde tijd.
Beide commissies rapporteren via hun voorzitters in de voltallige vergaderingen van de raad van
commissarissen. De schriftelijke verslagen van de vergaderingen van de commissies worden gedeeld met
alle leden van de raad.
Werkzaamheden van de raad van commissarissen
De raad van commissarissen heeft conform haar wettelijke taak toezicht gehouden op het door de
hoofddirectie gevoerde beleid en de algemene gang van zaken binnen de ANWB.
Vanwege hun specifieke kennis en expertise is vanuit verschillende disciplines/afdelingen binnen de
ANWB regelmatig een beroep gedaan op individuele leden van de raad.
16
Telkens terugkerende onderwerpen in de vergaderingen van de raad van commissarissen waren de
financiële gang van zaken (inclusief de beleggingen), de vorderingen van het kostenbesparingstraject, de
voortgang ten aanzien van de nieuwe winkelformule, de gefaseerde ombouw van de winkels en de
resultaten van de winkels, de gang van zaken ten aanzien van wijzigingen in de cao en het sociaal plan,
de stand van zaken bij Media en de noodzakelijke reorganisatie, het traject om de huidige
Wegenwachtpakketten en het WW-lidmaatschap opnieuw in te richten. Ook werd de discussie gevoerd
over het verhogen van het eigen risico ten aanzien van de verzekeringsportefeuille. De overdracht van de
bewegwijzeringsactiviteiten aan Rijkswaterstaat, de ANWB-risicokaart en de daaraan verbonden
beheersmaatregelen, de stand van zaken van het ANWB Pensioenfonds en de vordering van het ITproject dat vier cruciale IT-systemen herziet waren eveneens onderwerp voor de raad van
commissarissen. Ter voorbereiding van de herijking van de huidige strategie van de ANWB besprak de
raad van commissarissen de maatschappelijke, economische en technologische ontwikkelingen die
gaande zijn en invloed (kunnen) hebben op de ANWB.
De jaarrekening 2012 en de bevindingen die voortvloeien uit de controle van de externe accountant zijn
besproken in aanwezigheid van de externe accountant.
Het Meerjarenplan en de begroting 2014 zijn uitvoerig behandeld door de raad van commissarissen.
Het jaarverslag en de jaarrekening van ANWB BV over het jaar 2013, opgesteld door de hoofddirectie en
gecontroleerd door accountant Ernst & Young, zijn aan de raad van commissarissen voorgelegd en
ondertekend. De raad van advies van de vereniging Koninklijke Nederlandse Toeristenbond ANWB zal
overeenkomstig artikel 35 lid 4 van de statuten worden gehoord in diens vergadering van 16 mei 2014.
De raad van commissarissen biedt het jaarverslag en jaarrekening 2013 van ANWB BV aan de algemene
vergadering van aandeelhouders ter vaststelling aan. Mede gelet op de accountantscontroleverklaring
adviseert de raad van commissarissen de jaarrekening van ANWB BV over het jaar 2013 vast te stellen en
voor het jaar 2013 decharge te verlenen aan de hoofddirectie voor het gevoerde bestuur en aan de raad
van commissarissen voor het gehouden toezicht.
De raad van commissarissen betreurt het zeer dat Mirjam Sijmons per 1 januari 2014 de hoofddirectie
van de ANWB heeft verlaten. De raad van commissarissen dankt haar zeer voor haar bijdrage aan de
ANWB en de energieke en inspirerende wijze waarop zij invulling gaf aan haar functie. De raad van
commissarissen respecteert het besluit van hoofddirecteur Guido van Woerkom per 1 augustus 2014 na
15 jaar de ANWB te verlaten. De waardering voor hetgeen hij heeft betekend voor de ANWB is groot. De
uitdaging zal zijn in 2014 na de herijking van de strategie ook de topstructuur van de ANWB tegen het
licht te houden en zorg te dragen voor een goed bestuur.
Hoewel de recessie aanhield in 2013, nieuwe ontwikkelingen grote invloed hebben op de producten en
diensten van de ANWB en veel veranderingen gaande zijn, zijn de medewerkers en de hoofddirectie van
de ANWB in staat geweest over het jaar 2013 goede resultaten neer te zetten. De raad van
commissarissen realiseert zich dat dit geen eenvoudige opgave is geweest en dankt alle medewerkers en
de hoofddirectie voor hun inzet en betrokkenheid die hebben geleid tot deze goede resultaten.
Den Haag, 12 maart 2014
De raad van commissarissen
jhr. drs. D. Laman Trip (voorzitter)
mw. drs. K.M.H. Peijs (vice voorzitter)
E.A. van Amerongen
drs. D. Harryvan
mr. P.J.W.G. Kok
mw. drs. M.S. van der Zwaan (vanaf 1 juli 2013)
17
3.2
Samenstelling Raad van Commissarissen
jhr. drs. D. Laman Trip
67 jaar. Eerste benoeming 2000.
Voormalig voorzitter van het bestuur van ING Nederland.
Voorzitter Comité Ondernemerschap en Financiering in Nederland. Tevens voorzitter van de Raad van
Advies van Burgers Zoo, bestuurslid van de stichting NL Financial Investments, voorzitter van Bio
Kinderrevalidatie en van diverse andere organisaties. Tevens coach bij Quist Executive Coaching.
E.A. van Amerongen
60 jaar. Eerste benoeming 2006.
Voorheen voorzitter van de directie van Kon. Swets & Zeitlinger NV en CEO Europa, Midden Oosten en
Afrika van Lucent Technologies.
Voorzitter van de raad van Commissarissen van HITT NV. Vice voorzitter van de raad van commissarissen
van BT Nederland NV, van Thales Nederland BV en van Kon. Wegener NV, alsmede lid van de raad van
commissarissen van Essent BV en senior independent non executive board member van Shanks Plc.
drs. D. Harryvan
60 jaar. Eerste benoeming 2013.
Voorheen lid van de Raad van Bestuur ING Groep NV.
Lid van de Raad van Commissarissen van ING Diba (Duitsland) en ING US Inc (USA). Lid van de Raad van
Advies van het Official Monetary Financial Institutions Forum (OMFIF). Co-Chairman van de International
Academy of Retail Banking (UK). Tevens coach en adviseur voor bedrijven in de sector financiële
dienstverlening.
mr. P.J.W.G. Kok
59 jaar. Eerste benoeming 2013.
Voorheen lid Raad van Bestuur Delta Lloyd Groep.
Lid van de Raad van Bestuur APG a.i.
Lid van de raad van commissarissen van Optimix Investment Funds, Vesteda. Tevens voorzitter van de
Raad van Commissarissen van Airport Real Estate Management en bestuurslid van de Stichting Toetsing
Verzekeraars.
Tot december 2013 lid van de Raad van Commissarissen van MN Services, Dunea, Q-Park en Triodos
Vastgoedfonds.
mw. drs. K.M.H. Peijs
69 jaar. Eerste benoeming 2007.
Voorheen Minister van Verkeer en Waterstaat en Commissaris van de Koningin in de provincie Zeeland
tot maart 2013. Tot 1 oktober 2013 lid van de raad van commissarissen van Aegon.
Thans voorzitter van Veilig Verkeer Nederland en van NIDV (vanaf 1 maart 2013). Voorzitter van het
bestuur van het Watersnoodmuseum, lid van de Raad van Commissarissen van Q-Park en lid van Raad
van Toezicht van de TU Delft.
mw. drs. M.S. van der Zwaan
45 jaar. Eerste benoeming 2013.
Voorheen o.a. algemeen directeur Servex Retailbedrijf bij de Nederlandse Spoorwegen, directeur
marketing & concept development V&D Warenhuizen en diverse functies bij Unilever.
Algemeen directeur van Koninklijk Theater Carré.
18
3.2.1.1
Wit regel
Geconsolideerde jaarrekening
(voor bestemming resultaat)
19
4
Geconsolideerde balans ANWB BV per 31 december 2013
(voor bestemming resultaat)
(bedragen in duizenden euro's)
Noot
31-12-2013
31-12-2012
Vaste activa
Immateriële vaste activa
1
Materiële vaste activa
Gebouwen en terreinen
Machines en installaties
Auto's
Automatisering en inventaris
Activa in uitvoering
2
12.262
71.081
27.641
34.010
24.490
5.275
12.294
73.917
26.949
40.227
10.925
8.712
162.497
Financiële vaste activa
Andere deelnemingen
Effecten en beleggingen
Leningen en voorschotten
3
4
5
4.869
409.937
5.545
160.730
4.529
384.941
5.621
420.351
395.091
Vlottende activa
Voorraden
6
23.385
24.175
Onderhanden projecten
7
0
384
Vorderingen
Debiteuren
Vorderingen inzake pensioenen
Overige vorderingen
Overlopende activa
Liquide middelen
Totaal activa
8
9
84.492
0
13.282
34.975
86.533
1.581
20.302
30.763
132.749
139.179
116.370
102.170
867.614
834.023
20
(bedragen in duizenden euro's)
Groepsvermogen
Eigen vermogen
Aandeel derden
Noot
10
31-12-2013
210.848
1.314
31-12-2012
188.731
1.444
212.162
190.175
Voorzieningen en schulden
Voorzieningen
Voorzieningen voor personeelsbeloningen
Reorganisatievoorziening
Overige voorzieningen
11
12
13
17.682
11.818
45.555
39.487
6.003
36.099
75.055
Kortlopende schulden
Crediteuren
Belastingen en sociale lasten
Schulden inzake pensioenen
Overige schulden
Overlopende passiva
Totaal passiva
14
15
43.171
70.260
1.459
27.721
437.786
81.589
33.584
66.323
0
26.399
435.953
580.397
562.259
867.614
834.023
21
5
Geconsolideerde winst-en-verliesrekening ANWB BV over 2013
(bedragen in duizenden euro's)
Netto-omzet
Wijzigingen in onderhanden projecten
Som der bedrijfsopbrengsten
Inkoop goederen en diensten
Personeelskosten
Afschrijvingen immateriële vaste activa
Afschrijvingen materiële vaste activa
Overige bedrijfslasten
Som der bedrijfslasten
Noot
2013
974.018
-5.446
18
19
1
2
20
3
21
Resultaat voor belastingen
Belastingen
Aandeel derden
Resultaat na belastingen
23
1.037.394
-2.264
968.572
486.840
277.937
4.365
19.835
169.435
Bedrijfsresultaat
Resultaten andere deelnemingen
Gerealiseerde resultaten beleggingen
Ongerealiseerde resultaten beleggingen
Rentebaten en -lasten
Financieel resultaat
2012
1.035.130
547.925
304.588
3.401
19.967
198.695
958.412
1.074.576
10.160
-39.446
315
19.639
-5.073
-136
206
-54
22.580
252
14.745
22.984
24.905
-16.462
-4.121
130
3.590
352
20.914
-12.520
22
6
Geconsolideerd kasstroomoverzicht ANWB BV over 2013
2013
(bedragen in duizenden euro's)
2012
Kasstroom uit operationele activiteiten
Bedrijfsresultaat
Afschrijvingen immateriële vaste activa
Afschrijvingen materiële vaste activa
Bijzondere waardeverminderingen
Aanpassing voor afschrijvingen
Dotatie en vrijval voorziening
Onttrekking voorziening
Aanpassing voor mutatie voorziening
Aanpassing consolidatiekring
Veranderingen in werkkapitaal:
Mutatie debiteuren
Mutatie overige vorderingen
Mutatie voorraden en onderhanden projecten
Mutatie crediteuren
Mutatie overige schulden
10.160
4.365
19.835
827
3.401
19.967
1.689
25.027
105.307
-111.841
25.057
106.152
-108.186
-6.534
0
2.041
4.389
1.174
9.587
9.772
-2.034
1.371
-15.544
-7.782
8.928
-10.627
35.568
26.963
55.616
Kasstroom uit bedrijfsoperaties
Saldo rentebaten en -lasten
(Betaalde)/ontvangen winstbelasting
-39.446
-136
-4.121
10.543
-4.509
252
3.590
-4.257
51.359
Totaal kasstroom uit operationele activiteiten
3.842
-667
Kasstroom uit investeringsactiviteiten
Verwervingen van groepsmaatschappijen
Investeringen in andere deelnemingen
Netto investeringen in materiële vaste activa
Netto investeringen in immateriële vaste activa
Netto transacties van effecten en beleggingen
Mutatie leningen en voorschotten
Totaal kasstroom uit investeringsactiviteiten
0
-25
-22.429
-4.333
-10.430
76
-634
0
-23.002
-6.569
15.999
-462
-37.141
-14.668
Kasstroom uit financieringsactiviteiten
Betaald dividend aan aandeelhouder
Storting agio op aandelen door aandeelhouder
Totaal kasstroom uit financieringsactiviteiten
-1.584
1.566
Mutatie geldmiddelen
Totaal liquide middelen ultimo boekjaar
Totaal liquide middelen per 1 januari
Mutatie geldmiddelen
0
0
-18
0
14.200
-15.335
116.370
102.170
102.170
117.505
14.200
-15.335
23
7
Overzicht totaalresultaat ANWB BV over 2013
ANWB
Beleggingen
BV
Totaal 2013
Totaal 2012
147.953
40.778
188.731
201.885
18.772
2.142
20.914
-12.520
1.221
0
1.221
-634
19.993
2.142
22.135
-13.154
0
0
1.566
-1.584
1.566
-1.584
0
0
Totaal mutaties eigen vermogen:
19.993
2.124
22.117
-13.154
Eigen vermogen per 31 december
2013 resp. 31 december 2012
167.946
42.902
210.848
188.731
(bedragen in duizenden euro's)
Eigen vermogen per begin boekjaar
Netto resultaat na belastingen
toekomend aan de rechtspersoon
Rechtstreekse mutaties in het eigen vermogen:
- Betaalde goodwill
Totaalresultaat van de rechtspersoon:
- Agiostorting
- Betaalde dividend
ANWB BV
24
8
Toelichting algemeen
Algemeen
Aandeelhouder
De certificaten van de aandelen van ANWB BV,
gevestigd aan de Wassenaarseweg 220 te Den
Haag, worden voor 100% gehouden door de
Koninklijke Nederlandse Toeristenbond ANWB
(hierna ook wel: de Vereniging) door middel van
de Stichting Administratiekantoor ANWB.
Samenhang vereniging en bedrijf
De Koninklijke Nederlandse Toeristenbond
ANWB heeft al haar activiteiten ondergebracht
in de besloten vennootschap met beperkte
aansprakelijkheid ANWB BV. Daarnaast is een
deel van het vermogen ondergebracht in de
beleggingsinstelling ANWB Beleggingen BV.
Alle aandelen van de twee besloten
vennootschappen worden gehouden door de
Stichting Administratiekantoor ANWB. De
stichting heeft daarvoor certificaten op naam
van aandelen uitgegeven, die alle in het bezit
zijn van de vereniging. Sinds deze structuur
bestaat, geldt een personele unie tussen de
hoofddirectie van de vereniging en de
hoofddirectie van het bedrijf ANWB BV en
tussen de raad van toezicht van de vereniging
en de raad van commissarissen van ANWB BV.
De voorzitter van de raad van toezicht is tevens
voorzitter van de vereniging. De leden van de
hoofddirectie van de vereniging worden
benoemd door de bondsraad op bindende
voordracht van de raad van toezicht (gehoord
de raad van advies). De leden van de
hoofddirectie van ANWB BV worden benoemd
door de raad van commissarissen van ANWB BV.
De bondsraad bestaat uit afgevaardigden van
de leden van de twaalf provinciale afdelingen
waaruit de vereniging bestaat. Het is als
algemene ledenvergadering het ‘parlement’ van
de vereniging. Het aantal bondsraadsleden per
afdeling is afhankelijk van het aantal leden per
afdeling. De bondsraad keurt begroting en
jaarrekening van de vereniging goed, stelt
wijzigingen vast in de statuten en de
reglementen, en stelt de contributie vast.
Doelstelling vereniging
In de statuten van de Koninklijke Nederlandse
Toeristenbond ANWB is in artikel 3 de
doelstelling van de Vereniging als volgt
omschreven: "de vereniging heeft ten doel het
behartigen van de belangen van haar leden op
het gebied van recreatie, toerisme, verkeer en
vervoer. Daarbij zal zij zich waar nodig mede
inspannen voor het behoud en de verbetering
van de kwaliteit van het milieu, alsmede van
landschappelijke en cultuurhistorische
waarden."
Uitvoering doelstelling
Zowel de maatschappelijke als de
dienstverlenende activiteiten van de ANWB
vloeien hier rechtstreeks uit voort. De
activiteiten om deze statutaire doelstelling te
realiseren heeft de vereniging ANWB door
middel van een uitbestedingsovereenkomst
ondergebracht bij ANWB BV. De statutaire
doelstelling vormt de basis voor de wijze
waarop de ANWB zich bij overheden, bedrijven
en brancheorganisaties inzet voor de belangen
van leden en voor een aantrekkelijk en breed
assortiment producten en diensten, met name
in de sfeer van hulpverlening, reizen,
verzekeringen en informatie.
Toegepaste regelgeving voor de jaarrekening
De jaarrekening 2013 is opgesteld in
overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW en de
Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving.
25
8
Toelichting algemeen (vervolg)
Consolidatiegrondslagen
In de geconsolideerde jaarrekening zijn
opgenomen de financiële gegevens van ANWB
BV en van haar groepsmaatschappijen, voor
zover van toepassing onder opvoering van de
post ‘aandeel van derden’. In de consolidatie is
als groepsmaatschappij tevens betrokken de
beleggingsinstelling ANWB Beleggingen BV.
Aangezien ANWB BV en ANWB Beleggingen BV
zustermaatschappijen zijn, is sprake van
horizontale consolidatie (het eigen vermogen
van de beide vennootschappen is
samengevoegd).
Waarderingsgrondslagen
Vergelijkende cijfers
Voorzover posten van de jaarrekening anders
zijn gerubriceerd dan in de jaarrekening van het
voorafgaande boekjaar, zijn de vergelijkende
cijfers voor de vergelijkbaarheid aangepast.
Waarderingsgrondslagen algemeen
Voorzover niet anders vermeld, zijn de activa en
passiva gewaardeerd tegen nominale waarde.
Posities in vreemde valuta zijn omgerekend
tegen de koers per balansdatum. Valutatermijncontracten worden gewaardeerd tegen
kostprijs, daar zij afgesloten worden om de
koersrisico’s inzake de operationele marge af te
dekken.
Immateriële vaste activa
• De immateriële vaste activa worden
gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs
onder aftrek van de cumulatieve
afschrijvingen.
• Software licenties en ontwikkelde software
worden afgeschreven in lijn met de
licentietermijn en/of de verwachte
levensduur (drie tot vijf jaar).
• Overgenomen klantenportefeuilles en
intellectuele eigendommen worden lineair
afgeschreven over een periode van vier jaar.
• Goodwill wordt rechtstreeks ten laste van
het eigen vermogen gebracht. Goodwill
wordt gedefinieerd als zijnde het verschil
tussen de verkrijgingsprijs van nieuw
verworven deelnemingen en de waarde van
het groepsaandeel in de nettovermogenswaarde gebaseerd op de
waarderingsgrondslagen van de ANWB BV
op het moment van verwerving.
Materiële vaste activa
• De terreinen zijn gewaardeerd tegen
aankoopprijs.
• De bedrijfsgebouwen, machines en
installaties, automatiseringsactiva,
inventarissen en andere vaste
bedrijfsmiddelen zijn gewaardeerd tegen
aankoopprijs, verminderd met jaarlijks
gelijkblijvende afschrijvingen, gebaseerd op
de geschatte levensduur. Hierbij wordt
rekening gehouden met een mogelijke
restwaarde.
• De auto’s zijn gewaardeerd tegen
aankoopprijs en bijkomende kosten,
verminderd met jaarlijks gelijkblijvende
afschrijvingen, gebaseerd op de geschatte
levensduur.
De jaarlijkse afschrijvingen van de materiële
vaste activa zijn berekend volgens het
onderstaande schema:
Bedrijfsgebouwen en terreinen
Grond
ANWB-vestigingen,
wegenwachtstations en buitenlandse steunpunten
Keuringsstations
Verbouwingskosten (van huurpanden afhankelijk van de duur van
de huurcontracten)
Overige panden (waaronder kantoren
en magazijnen)
Machines en installaties
Beveiligingssystemen,
telefoniesystemen, inrichting
keuring- en servicestations
Helikopters en parkeersystemen
Andere machines en installaties
0%
3%
5%
10 - 20%
2,5 - 4%
10%
5%
10 - 25%
26
8
Toelichting algemeen (vervolg)
Auto’s
Het afschrijvingspercentage
bedraagt, afhankelijk van de
geschatte levensduur:
Automatisering en inventaris
Automatiseringsactiva
Inventaris
12,5 - 25%
20 - 33%
10 - 33%
Financiële vaste activa
• De deelnemingen in groepsmaatschappijen
zijn gewaardeerd tegen de nettovermogenswaarde.
• Andere deelnemingen zijn gewaardeerd
tegen de netto-vermogenswaarde voor
zover er sprake is van invloed van betekenis.
In de overige gevallen wordt gewaardeerd
tegen kostprijs onder aftrek van de
noodzakelijk geachte voorziening.
• Participaties in besloten fondsen voor
gemene rekening worden gewaardeerd
tegen actuele waarde. Gerealiseerde en
ongerealiseerde waardeveranderingen
worden verantwoord in het resultaat.
Inzake de ongerealiseerde
waardeveranderingen wordt een wettelijke
reserve aangehouden voor die effecten
waarvoor geen frequente marktnotering is.
ANWB BV heeft geen meerderheid van
stemrechten in de vergadering van
participatiehouders. Dit betekent dat de
besloten fondsen voor gemene rekeningen
niet meegeconsolideerd hoeven te worden
in de geconsolideerde jaarrekening.
• Leningen en voorschotten zijn opgenomen
tegen nominale waarde, onder aftrek van
de noodzakelijk geachte voorziening.
Voorraden
De voorraden zijn gewaardeerd tegen kostprijs
inclusief voorbereidingskosten, dan wel lagere
directe opbrengstwaarde, onder aftrek van de
noodzakelijk geachte voorziening voor
incourantheid.
Onderhanden projecten
Onderhanden projecten zijn gewaardeerd op
basis van gerealiseerde projectkosten, inclusief
voorbereidings- en inkoopkosten. Ontvangen
voorschotten worden in mindering gebracht.
Verwachte verliezen op lopende projecten
worden voorzien.
Vorderingen
De vorderingen zijn opgenomen tegen de
nominale waarde onder aftrek van de
noodzakelijk geachte voorziening.
Liquide middelen
De liquide middelen staan, voorzover niet
anders vermeld, ter vrije beschikking van de
rechtspersoon.
Valutaderivaten
De ANWB maakt gebruik van valutatermijncontracten om de valutarisico’s inzake haar
inkopen in vreemde valuta af te dekken. De
looptijd van de valutatermijncontracten is
korter dan één jaar.
Kostprijshedge accounting wordt toegepast
teneinde de resultaten uit waardeverandering
van het valutatermijncontract en de afgedekte
toekomstige transactie gelijktijdig in de winsten-verliesrekening te verwerken. Zolang het
valutatermijncontract betrekking heeft op een
verwachte toekomstige transactie wordt het
valutatermijncontract niet geherwaardeerd.
Zodra de afgedekte positie van de verwachte
toekomstige transactie tot de verwerking van
een financiële verplichting leidt, worden de met
het valutatermijncontract verbonden winsten
of verliezen in dezelfde periode in de winst- en
verliesrekening verwerkt als waarin de
aangegane verplichting van invloed is op de
winst of het verlies. Resultaten uit het nieteffectieve deel van de hedge-relatie worden
direct in de winst- en verliesrekening
verantwoord.
Indien een valutatermijncontract niet langer
voldoet aan de criteria voor ‘hedge accounting’,
wordt verkocht, afloopt, wordt beëindigd of
uitgeoefend, dan wordt hedge accounting
prospectief beëindigd. Als de verwachte
transactie niet langer waarschijnlijk is, wordt
het cumulatieve resultaat op het
valutatermijncontract dat in de periode waarin
de hedge effectief was en derhalve off-balance
was gehouden, in de winst-en-verliesrekening
verantwoord.
27
8
Toelichting algemeen (vervolg)
Voorzieningen
Voorzieningen voor personeelsbeloningen
De verplichting voor personeelsbeloningen
wordt opgenomen tegen de contante waarde
en betreft verplichtingen inzake:
• Pensioenen;
• Overige regelingen, bestaande uit
Kostenregelingen voor
gepensioneerden en
Jubileumuitkeringen.
Reorganisatievoorziening
De voorziening voor reorganisatiekosten en de
daarmee samenhangende personeelskosten
wordt jaarlijks bij het opmaken van de
jaarrekening gebaseerd op de meest actuele,
beste inschatting op basis van actuele plannen
zoals die zijn gecommuniceerd binnen de
organisatie. Aangezien de
reorganisatievoorziening een schatting blijft en
een periode van meerdere jaren omvat, kunnen
de werkelijke reorganisatiekosten belangrijk
afwijken van de opgenomen voorziening.
De in de voorziening opgenomen kosten
hebben betrekking op:
• Salarisbetalingen van medewerkers die
“overcompleet” zijn geworden en die
vanaf het moment van overcompleet
zijn tot het moment van herplaatsing
niet meer op een afdeling werkzaam
zijn;
• Aanvullingen op het salaris bij externe
herplaatsing;
• Opleidingskosten welke moeten leiden
tot externe herplaatsing van
medewerkers;
• Eenmalige uitkeringen;
• Overige kosten, zoals kosten van
outplacement.
Tevens zijn de van toepassing zijnde sociale
lasten voorzien.
Overige voorzieningen
De overige voorzieningen zijn gewaardeerd
tegen nominale waarde.
Resultaatbepalingsgrondslagen
De resultaten zijn berekend op basis van
historische kostprijzen, waarbij de baten en
lasten zijn toegerekend aan het jaar waarop zij
betrekking hebben.
Tot de omzet worden gerekend de op het jaar
betrekking hebbende uitbestedingsvergoedingen c.q. contributieontvangsten, de
verdiende premie-opbrengsten en de nettoopbrengsten uit de verkoop en levering van
goederen en diensten.
De resultaten op onderhanden projecten
bewegwijzering worden genomen bij volledige
oplevering van deze projecten. Voor zover
verliezen worden verwacht, zijn deze volledig
voorzien.
De beloningsverplichtingen aan het personeel
worden verantwoord volgens de Richtlijn voor
de Jaarverslaggeving RJ 271. De te betalen
pensioenpremies en eventuele dotaties aan de
voorzieningen voor personeelsbeloningen
worden als personeelskosten verantwoord.
Transacties in vreemde valuta zijn omgerekend
tegen de afrekenkoersen, voor zover zij niet
afgedekt zijn door middel van valutatermijncontracten. Gerealiseerde koersverschillen zijn
verantwoord onder het resultaat. Indien de
omvang van de valutatermijncontracten hoger
is dan de af te dekken positie en de reële
waarde lager dan de kostprijs, dan wordt het
verschil tussen de kostprijs en de reële waarde
in het resultaat verantwoord.
Belastingen
De belastingen over het resultaat zijn bepaald
op basis van het geldende tarief en met
inachtneming van de geldende fiscale
faciliteiten.
ANWB BV vormt een fiscale eenheid voor de
vennootschapsbelasting, tezamen met haar
Nederlandse 100% dochterondernemingen.
28
8
Toelichting algemeen (vervolg)
De berekende belastingen van
groepsmaatschappijen worden in rekeningcourant verrekend met de afdrachtplichtige
moedermaatschappij ANWB BV.
Voor tijdelijke verschillen wordt een latente
belasting vordering (of schuld) in de balans
opgenomen tot het bedrag waarvan het
waarschijnlijk is dat er fiscale winst beschikbaar
zal zijn voor de verrekening.
De zustermaatschappij ANWB Beleggingen BV
is zelfstandig belastingplichtig voor de
vennootschapsbelasting.
Kasstroomoverzicht
Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de
indirecte methode.
29
9
Toelichting op de geconsolideerde balans ANWB BV per 31 december 2013
1) Immateriële vaste activa
Het verloop van deze post is als volgt:
(bedragen in duizenden euro's)
Boekwaarde per 31 december 2012
Aanschafwaarden
Cumulatieve afschrijvingen
Overzicht mutaties gedurende het boekjaar
Investeringen
Overboeking gerede projecten
Desinvesteringen
Cumulatieve afschrijving desinvesteringen
Netto investeringen
Afschrijvingen
Recapitulatie van de boekwaarde per 31 december 2013
Aanschafwaarden
Cumulatieve afschrijvingen
Software
Overig
Activa in
uitvoering
Totaal
20.337
-8.351
11.986
288
-207
81
227
0
227
20.852
-8.558
12.294
2.426
787
-105
44
3.152
-4.309
-1.157
0
0
0
0
0
-56
-56
1.968
-787
0
0
1.181
0
1.181
4.394
0
-105
44
4.333
-4.365
-32
23.445
-12.616
10.829
288
-263
25
1.408
0
1.408
25.141
-12.879
12.262
De activa in uitvoering en de investeringen betreffen met name (vooruitbetalingen op) ontwikkelde
software en aangekochte software-licenties. De activa worden lineair afgeschreven vanaf het moment
van ingebruikname. In 2013 is bij vervangingen operationele software buiten gebruik gesteld.
Onder de post 'overig' zijn overgenomen klantportefeuilles opgenomen.
30
9
Toelichting op de geconsolideerde balans ANWB BV per 31 december 2013 (vervolg)
2) Materiële vaste activa
Het verloop van deze post is als volgt:
(bedragen in duizenden euro's)
Gebouwen
en terreinen
Boekwaarde per 31 december 2012
Aanschafwaarden
Cumulatieve afschrijvingen
Machines
en
installaties
Auto's
Automatisering en
inventaris
Activa in
uitvoering
Totaal
138.878
-64.961
73.917
65.410
-38.461
26.949
69.961
-29.734
40.227
49.667
-38.742
10.925
8.712
0
8.712
332.628
-171.898
160.730
Overzicht mutaties gedurende het boekjaar
Investeringen
456
Overboekingen gerede projecten
392
Desinvesteringen
-7.627
Cumulatieve afschrijving desinv.
7.399
Netto investeringen
620
Bijzondere waardevermindering
-208
Afschrijvingen
-3.248
-2.836
165
3.981
-6.050
5.597
3.693
-446
-2.555
692
13.378
0
-17.246
6.101
2.233
0
-8.450
-6.217
2.052
17.358
-5.750
5.660
19.320
-173
-5.582
13.565
18.294
-21.731
0
0
-3.437
0
0
-3.437
34.345
0
-36.673
24.757
22.429
-827
-19.835
1.767
Recapitulatie van de boekwaarde per 31 december 2013
Aanschafwaarden
132.099
63.506
Cumulatieve afschrijvingen
-61.018
-35.865
71.081
27.641
66.093
-32.083
34.010
63.327
-38.837
24.490
5.275
0
5.275
330.300
-167.803
162.497
0
0
0
0
0
De actuele waarde van de gebouwen en terreinen wordt per 31 december 2013 geraamd op totaal circa
€ 91 miljoen, gebaseerd op de WOZ-waarde (31 december 2012: € 97 miljoen).
In 2013 zijn investeringen gedaan in het kader van de nieuwe winkelformule voor het ANWB
winkelnetwerk. De desinvesteringen en bijzondere waardevermindering in gebouwen, installaties en
inventaris hebben hier ook voornamelijk betrekking op.
Daarnaast is op het gebied van de automatisering voor een belangrijk deel geïnvesteerd in de
digitalisering van wegenwachtauto's en in energiezuinige datacenters in Den Haag en Delft.
De investeringen en desinvesteringen in auto’s hebben betrekking op de jaarlijkse vervanging van delen
van het wagenpark.
31
9
Toelichting op de geconsolideerde balans ANWB BV per 31 december 2013 (vervolg)
3) Andere deelnemingen
Het verloop van deze post is als volgt:
2013
(bedragen in duizenden euro's)
Boekwaarde per 1 januari
4.529
4.323
25
315
0
206
4.869
4.529
Investeringen
Resultaten andere deelnemingen
Boekwaarde per 31 december
2012
De per 31 december 2013 rechtstreeks of indirect gehouden andere deelnemingen (minderheidsbelangen,
waaronder belangen in samenwerkingsverbanden) zijn als volgt weer te geven:
Deelneming
Statutair
gevestigd
-
Aandelenbelang in
procenten
ACTA Assistance SA
Frankrijk
21,79%
ARC Europe SA
België
20,00%
Bxmail AG
Zwitserland
Camping Key Alliance Handelsbolag
Zweden
25,00%
Den Haag
28,00%
Polen
16,00%
Nijmegen
33,33%
Eric 2000 EESV
*1
Starter Spzoo
Yomads Travel BV
*2
6,25%
*1 = Het belang in Eric 2000 EESV is 28,00% winstrecht en 33,33% stemrecht.
*2 = Yomads Travel BV is op 8 mei 2013 opgericht. SNP Natuurreizen BV heeft hierin een belang van 33,33%.
Euro Nederland BV, waarin een 50% belang werd gehouden, is op 1 mei 2013 geliquideerd.
32
9
Toelichting op de geconsolideerde balans ANWB BV per 31 december 2013 (vervolg)
4) Effecten en beleggingen
Het verloop van deze post is als volgt:
(bedragen in duizenden euro's)
Boekwaarde per 1 januari
FGR
Matching
Geldmarkt
FGR
Matching
Vastrentende
Waarden
FGR
Return
Aandelen
FGR
Return
Alternatieve
Waarden
FGR
Return
Vastrentende
Waarden
Totaal
2013
Totaal
2012
0 208.690
80.486
95.765
0
384.941
378.414
Transitie fondsen
Aankopen
Verkopen
Netto transacties
68.920
61.771
0
130.691
-37.900
38.964
-66.275
-65.211
-20.600
7.147
-17.570
-31.023
-26.195
4.004
-54.506
-76.697
15.775
56.782
-19.887
52.670
0
168.668
-158.238
10.430
0
12.100
-28.099
-15.999
Mutatie marktwaarde
-17
271
0
0
130.674 143.750
18.367
0
67.830
-3.728
0
15.340
-327
0
52.343
14.566
22.526
409.937
384.941
Boekwaarde per 31 december
Gelijksoortige beleggingen van de ANWB groepsonderdelen zijn ondergebracht in beleggingspools. De
beleggingspools hebben de vorm van besloten fondsen voor gemene rekening (FGR). De groep houdt
beleggingen in het Matching Geldmarkt Fonds, het Return Aandelen Fonds, het Matching Vastrentende
Waarden Fonds, het Return Vastrentende Waarden Fonds en het Return Alternatieve Waarden Fonds.
Gedurende 2013 is de inrichting van de fondsen aangepast. Hieronder wordt zowel de initiële
strategische inrichting als de nieuwe strategische inrichting aan het eind van het jaar toegelicht:
1.
2.
3.
4.
5.
Het Matching Geldmarkt Fonds: De initiële inrichting betreft beleggingen in een tweetal
geldmarktfondsen en een geldmarktrekening. De uiteindelijke inrichting betreft 50/50 procent
verdeling over de twee geldmarktfondsen.
Het Matching Vastrentende Waarden Fonds: De initiële inrichting betreft 80% in Europese AAA
staatsleningen, 20,0% in bedrijfsobligaties (investment grade en high yield). De uiteindelijke
inrichting betreft 100% Europese staatsobligaties (80,0% AAA-rating en 20,0% AA-rating).
Het Return Aandelen Fonds: De initiële inrichting betreft 50,0% in Europa, 35,0% in Amerika,
10,0% in het Verre Oosten en 5,0% in opkomende markten. De uiteindelijke inrichting betreft
64,5% in ‘developed markets’, 10,5% in wereldwijde hoog dividend aandelen, 15,0% in Europese
small cap aandelen en 10,0% in opkomende markten.
Het Return Alternatieve Waarden Fonds: De initiële inrichting betreft beleggingen in onder meer
hedge funds, valutastrategieën, commodities en Emerging Market Debt. De uiteindelijke
inrichting betreft 100% grondstoffen.
Het Return Vastrentende Waarden Fonds: Dit fonds is in september 2013 opgericht. De
beleggingen bestaan uit bedrijfsobligaties (investment grade en high yield) en Emerging Market
Debt. De uiteindelijke verdeling over deze categorieën bedraagt investment grade 47,5%, high
yield 30,0% en EMD 22,5%.
De mutatie van de marktwaarde is in de winst-en-verliesrekening opgenomen als gerealiseerde en
ongerealiseerde resultaten op beleggingen.
33
9
Toelichting op de geconsolideerde balans ANWB BV per 31 december 2013 (vervolg)
De verschillende beleggende juridische entiteiten van de ANWB-groep kunnen afhankelijk van het eigen
beleggingsplan in meer of mindere mate participeren in de diverse beleggingspools. De Stichting Bewaar
ANWB is juridisch eigenaar van de beleggingen en houdt toezicht op de Stichting Beheer ANWB, aan wie
het dagelijks beheer is uitbesteed. De Stichting Beheer ANWB laat zich bij de inrichting van de
beleggingspools adviseren door de fiduciair manager. Daarnaast is de fiduciair manager
verantwoordelijk voor de uitvoering van het beleggingsbeleid binnen de beleggingspools. De
beleggingspools dienen te voldoen aan de afgesproken restricties en richtlijnen. Het daadwerkelijke
vermogensbeheer binnen de beleggingspools wordt door externe vermogensbeheerders gevoerd. De
fiduciair manager ondersteunt de Stichting Beheer ANWB bij de monitoring van deze externe
vermogensbeheerders. De financiële- en effectenadministratie van de FGR's is uitbesteed aan de KAS
Bank.
5) Leningen en voorschotten
Het verloop van deze post is als volgt:
(bedragen in duizenden euro's)
2013
2012
Boekwaarde per 1 januari
5.621
5.159
Verstrekkingen
Aflossingen
Boekwaarde per 31 december
535
-611
5.545
1.210
-748
5.621
0
0
5.406
0
139
5.545
5.489
36
96
5.621
De boekwaarde van de leningen kan als volgt nader worden gespecificeerd:
Leningen aan leasemaatschappijen inzake auto's
Leningen aan personeel inzake auto's
Overige leningen en voorschotten
0
De leningen aan leasemaatschappijen zijn verstrekt tot financiering van leaseauto's en zijn gewaardeerd
tegen geamortiseerde kostprijs. De omvang en gemiddelde looptijd van de leningen varieert met het
aantal geleasede auto's. Zowel de lening als het leasecontract draagt geen rente. Bij een tussentijdse
beëindiging zal de leasemaatschappij voor de financiering van de dan lopende leasecontracten
zorgdragen tegen dan geldende rentecondities.
0
6) Voorraden
De samenstelling van deze post is als volgt:
(bedragen in duizenden euro's)
2013
2012
Grond- en hulpstoffen
Onderhanden werk
Gereed product en handelsgoederen
1.470
12
21.903
23.385
1.738
808
21.629
24.175
In de post voorraden is een voorziening voor incourante voorraden opgenomen ad € 6,8 miljoen (2012:
€ 6,0 miljoen).
34
9
Toelichting op de geconsolideerde balans ANWB BV per 31 december 2013 (vervolg)
7) Onderhanden projecten
Deze post is als volgt nader gespecificeerd:
(bedragen in duizenden euro's)
2013
Uitgaven onderhanden projecten
Ontvangen voorschotten
2012
0
0
0
5.446
-5.062
384
0
0
8) Overige vorderingen
De samenstelling van deze post is als volgt:
(bedragen in duizenden euro's)
2013
2012
Vennootschapsbelasting
Diversen
10.861
2.421
13.282
14.130
6.172
20.302
0
0
10.861
14.130
Vennootschapsbelasting
De post vennootschapsbelasting kan als volgt nader worden gespecificeerd:
Latente belastingvorderingen
De latente belastingvorderingen betreffen latente vorderingen als gevolg van tijdelijke verschillen
tussen de in de jaarrekening verantwoorde belastingdruk en de werkelijk over het betreffende boekjaar
verschuldigde belastingen zoals berekend op basis van de fiscale cijfers. Deze tijdelijke verschillen
betreffen fiscaal met toekomstige winsten te verrekenen verliezen alsmede verschillen tussen de
commerciële en fiscale waardering van balansposten. De latente belastingen worden berekend tegen
nominaal tarief en hebben een overwegend langlopend karakter.
Inzake de te verrekenen verliezen is per 31 december 2013 een bedrag van € 0,3 miljoen aan
voorvoegingsverliezen van deelnemingen voorzichtigheidshalve op nihil gewaardeerd (31 december
2012: € 0,8 miljoen).
De belastingen over het resultaat zijn bepaald op basis van het geldende tarief en met inachtneming van
de geldende fiscale faciliteiten, te weten in 2013 tegen het tarief in Nederland van 25,0%.
De latente belastingvorderingen zijn per 31 december 2013 gewaardeerd tegen het geldende
vennootschapsbelastingtarief per 1 januari 2014 van 25,0% (1 januari 2013: 25,0%).
Diversen
In de post diversen is een vordering van € 237.641 op de Koninklijke Nederlandse Toeristenbond ANWB
opgenomen. Over deze vordering wordt geen rente vergoed.
35
9
Toelichting op de geconsolideerde balans ANWB BV per 31 december 2013 (vervolg)
9) Liquide middelen
2013
(bedragen in duizenden euro's)
Banktegoeden
Termijndeposito's
2012
96.370
20.000
116.370
82.170
20.000
102.170
0
Het termijndeposito heeft een looptijd tot 23 januari 2014 en de rentevergoeding bedraagt 0,15% op
jaarbasis (2012: ca. 0,02% op jaarbasis).
0
10) Eigen vermogen
Het groepsvermogen omvat het samengevoegde eigen vermogen van ANWB BV alsmede van
zustermaatschappij ANWB Beleggingen BV. De specificatie luidt als volgt:
(bedragen in duizenden euro's)
Geplaatst kapitaal
Agio
Wettelijke reserves
Algemene reserves
Resultaat boekjaar
ANWB BV
15.334
15.574
3.357
114.909
18.772
167.946
ANWB
Beleggingen
BV
Totaal 2013
Totaal 2012
19
41.695
0
-954
2.142
42.902
15.353
57.269
3.357
113.955
20.914
210.848
15.353
55.703
3.024
127.171
-12.520
188.731
Voor een toelichting op het eigen vermogen wordt verwezen naar de enkelvoudige jaarrekeningen van
ANWB BV en ANWB Beleggingen BV.
36
9
Toelichting op de geconsolideerde balans ANWB BV per 31 december 2013 (vervolg)
11) Voorzieningen voor personeelsbeloningen
De samenstelling van deze post is als volgt:
(bedragen in duizenden euro's)
2013
2012
Voorziening voor pensioenen
Voorziening voor overige regelingen personeelsbeloningen
0
17.682
17.682
21.606
17.881
39.487
Het verloop van de voorziening voor pensioenregelingen en de voorziening voor overige regelingen
personeelsbeloningen is als volgt weer te geven:
(bedragen in duizenden euro's)
Stand per 1 januari
Onttrekking in verband met betalingen herstelplan,
indexatie en nagekomen facturatie
Dotaties
Vrijval
Mutaties boekjaar
Stand per 31 december
Pensioen
Overige
regelingen
Totaal
2013
Totaal
2012
21.606
17.881
39.487
26.170
-14.506
-1.012
-15.518
-9.619
0
-7.100
-21.606
813
0
-199
813
-7.100
-21.805
22.936
0
13.317
0
17.682
17.682
39.487
-
-
Voorziening voor pensioenen
De ANWB kent meerdere pensioenregelingen. In 2006 zijn de belangrijkste pensioenregelingen omgezet
naar een opbouwregeling met een pensioenopbouw van 2,25% per deelnemersjaar. Per 1 januari 2013 is
een nieuwe pensioenregeling van kracht geworden waarbij het opbouwpercentage verlaagd is naar
2,15% en de pensioengerechtigde leeftijd verhoogd is van 65 naar 67 jaar. De geldigheidsduur van deze
nieuwe regeling is 4 jaar.
In 2013 is deze opbouw verder tijdelijk verlaagd naar 1,95% (2012: 2,05%) in het kader van een extra
bijdrage aan het herstelplan. De gehanteerde pensioenregelingen van de vennootschap en haar
geconsolideerde maatschappijen zijn toegezegde-pensioenregelingen, die voor het merendeel zijn
ondergebracht bij het ondernemingspensioenfonds.
De te betalen pensioenpremies voor het verslagjaar komen direct ten laste van de winst-enverliesrekening.
Voor de onvoorwaardelijke verplichtingen inzake pensioenen wordt per balansdatum een voorziening
gevormd. Per ultimo 2013 zijn er geen onvoorwaardelijke verplichtingen uit hoofde van het herstelplan
en in 2013 is er geen sprake van onvoorwaardelijke indexatie pensioenen van actieve deelnemers die
nog niet af gefinancierd zijn per ultimo boekjaar.
Gedurende 2013 is de laatste termijn van de verplichtingen uit het initieel herstelplan 2009-2013
voldaan evenals de tweede termijn van de voorwaardelijk toegezegde additionele bijdrage ad € 7,2
miljoen. Daar de minimaal benodigde dekkingsgraad van 104,4% is behaald per ultimo 2013 is de laatste
termijn van de voorwaardelijke additionele bijdrage ad € 7,1 miljoen vervallen en is dit bedrag
vrijgevallen ten gunste van het resultaat 2013.
De dekkingsgraad van het Pensioenfonds per 31 december 2013 bedraagt 104,6% (ultimo 2012: 95,0%).
37
9
Toelichting op de geconsolideerde balans ANWB BV per 31 december 2013 (vervolg)
Voorziening voor overige regelingen personeelsbeloningen
De overige regelingen bestaan uit:
- Verplichtingen inzake Vut en stamrechtuitkeringen. Deze worden opgenomen voor zover deze nog niet
af gefinancierd zijn;
- Kostenregelingen voor gepensioneerden (ziektekosten en kortingsregeling), gebaseerd op actuariële
berekeningen;
- Verplichtingen voor jubileumuitkeringen, eveneens gebaseerd op actuariële berekeningen waarbij
rekening gehouden wordt met de arbeidsvoorwaarden en personeelsbestand (er wordt geen rekening
gehouden met toekomstige salarisstijgingen).
De verplichtingen uit hoofde van deze regelingen zijn contant gemaakt tegen de geldende marktrente.
Het gehanteerde disconteringstarief bedraagt 4,5% (2012: 4,5%). De gehanteerde overlevingskans is AG
prognosetafel 2012-2062.
12) Reorganisatievoorziening
Het verloop van deze post is als volgt:
(bedragen in duizenden euro's)
Stand per 1 januari
2013
2012
6.003
18.442
Toevoegingen
Vrijval
16.243
-3.590
12.653
9.007
-112
8.895
Onttrekkingen
Stand per 31 december
-6.838
11.818
-21.334
6.003
0
In 2013 is een nieuw sociaal plan met de vakbonden overeengekomen waarbij de begeleiding van werk
naar werk en het voorkomen van gedwongen ontslag centraal staat. Hiertoe is onder andere een
premobiliteitsregeling geïntroduceerd. De dotatie 2013 heeft betrekking op de lopende trajecten in het
kader van herstructurering Media en overheadreductie bij de stafafdelingen. Deze worden onder dit
nieuwe sociaal plan uitgevoerd en bevinden zich deels nog in het premobiliteitsstadium. De onttrekking
2013 bestaat tevens uit de afwikkeling van de in voorgaande jaren gevormde reorganisatievoorziening.
0
38
9
Toelichting op de geconsolideerde balans ANWB BV per 31 december 2013 (vervolg)
13) Overige voorzieningen
(bedragen in duizenden euro's)
2013
2012
Stand per 1 januari
36.099
39.011
Toevoegingen
Vrijval
99.541
-600
98.941
76.565
-2.244
74.321
-89.485
45.555
-77.233
36.099
Onttrekkingen
Stand per 31 december
0
Deze post betreft een voorziening voor de geschatte toekomstige kosten van lopende schadegevallen,
voortvloeiend uit hoofde van verkochte verzekeringen.
0
14) Belastingen en sociale lasten
De samenstelling van deze post is als volgt:
(bedragen in duizenden euro's)
2013
2012
Assurantiebelasting
Omzetbelasting
Loonheffing
Sociale lasten
51.651
9.095
7.951
1.563
70.260
48.923
9.074
6.370
1.956
66.323
0
0
15) Overlopende passiva
Deze post is als volgt nader gespecificeerd:
(bedragen in duizenden euro's)
Vooruitgefactureerde omzet
Nog te betalen kosten
2013
401.330
36.456
437.786
2012
391.074
44.879
435.953
39
9
Toelichting op de geconsolideerde balans ANWB BV per 31 december 2013 (vervolg)
16) Niet uit de balans blijkende verplichtingen
Bankgaranties
Per 31 december 2013 zijn door de rechtspersonen die deel uitmaken van de ANWB-groep bankgaranties
afgegeven voor in totaal € 9,2 miljoen (per 31 december 2012: € 7,1 miljoen).
Huurverplichtingen
De verplichtingen uit hoofde van met derden aangegane huurverplichtingen van onroerende zaken
bedragen ruim € 45 miljoen. Hiervan vervalt € 8 miljoen binnen 1 jaar en heeft een bedrag van € 9
miljoen een looptijd van langer dan 5 jaar. De gemiddelde resterende looptijd van de huurcontracten is
4,3 jaar.
Investerings- en inkoopverplichtingen
De groep is voor een bedrag van circa € 10,5 miljoen aan inkoopverplichtingen aangegaan met
betrekking tot de winkelvoorraden en circa € 0,9 miljoen aan investeringsverplichtingen voor de
vervanging van delen van het technische wagenpark. Tevens is de groep voor circa € 1,6 miljoen aan
verplichtingen aangegaan inzake de afname van vliegtuigstoelen.
Leaseverplichtingen
De verplichtingen uit hoofde van met derden aangegane leaseovereenkomsten bedragen in totaal € 4,9
miljoen. Hiervan vervalt binnen 1 jaar € 2,5 miljoen en binnen 5 jaar € 2,4 miljoen.
Overige langlopende verplichtingen
De groep is voor een bedrag van € 10 miljoen aan verplichtingen aangegaan inzake softwarelicenties en
huisvestingskosten. Onder dit laatste zijn voornamelijk kosten uit hoofde van beveiliging, energie,
schoonmaak en onderhoud opgenomen.
17) Financiële instrumenten en risico’s
Algemeen
De ANWB en haar groepsmaatschappijen houden geen financiële instrumenten voor handelsdoeleinden aan en geven deze ook niet uit.
Kredietrisico
Binnen de beleggingen in besloten fondsen voor gemene rekening (FGR's) worden de kredietrisico’s
gereduceerd door strikte beleggingsrichtlijnen en restricties ten aanzien van de kwaliteit van en
spreiding over vermogensbeheerders, regio's, instrumenten en bedrijven. Er worden geen directe
kredieten verleend. Afgeleide financiële instrumenten worden alleen aangegaan binnen de FGR's met
kredietwaardige banken. Het kredietrisico blijft beperkt tot het contante renteverschil van de marktrente
omdat geen hoofdsommen worden uitgewisseld.
Ook ten aanzien van de liquide middelen en de verstrekte leningen aan leasemaatschappijen inzake
auto’s geldt dat deze alleen met kredietwaardige banken en maatschappijen worden aangegaan. In
geval van herverzekerde verplichtingen wordt het risico op de kredietwaardigheid van de
herverzekeraars gemitigeerd door alleen met krediethoogwaardige herverzekeraars contracten te
sluiten, met voldoende spreiding.
De meeste vorderingen zijn van beperkte omvang en verdeeld over een zeer groot aantal debiteuren.
Hierdoor is er geen sprake van concentratie van risico. Bovendien past de ANWB een actief incassobeleid
toe.
40
9
Toelichting op de geconsolideerde balans ANWB BV per 31 december 2013 (vervolg)
Renterisico
ANWB BV stelt zich ten doel de invloed van de veranderingen in rentetarieven op de resultaten te
beperken en de totale rentebaten te optimaliseren. Daartoe kan gebruik worden gemaakt van het
Matching Vastrentende Waarden Fonds, het Matching Geldmarkt Fonds en het Return Vastrentende
Waarden Fonds. Door meer of minder in deze fondsen te beleggen kan de rentegevoeligheid van de
beleggingen worden gestuurd. Naast deze beleggingen heeft de ANWB geen belangrijke rentedragende
activa. De vennootschap heeft geen renteswaps afgesloten.
Liquiditeitsrisico
Dit risico houdt in dat de vennootschap niet de mogelijkheid heeft om op korte termijn de financiële
middelen te verkrijgen die benodigd zijn om aan verplichtingen te voldoen. Om dit risico te beheersen
dienen de beleggingen binnen de beleggingsfondsen op korte termijn verhandelbaar te zijn. De
beleggingen die per 31 december 2013 door de ANWB worden gehouden betreffen nagenoeg geheel
beursgenoteerde fondsen.
Treasury is centraal georganiseerd, waarbij de bankrekeningen van de meeste groepsmaatschappijen
zijn ondergebracht in een gezamenlijke cashpoolstructuur. Ook heeft de ANWB kredietfaciliteiten
afgesloten bij de Rabobank en de ING Bank, om tijdelijke fluctuaties in de beschikbare liquide middelen
op te vangen. Hierbij zijn geen specifieke bankconvenanten ten aanzien van solvabiliteit van toepassing.
Marktrisico
ANWB loopt risico ten aanzien van de waarde van effecten en beleggingen. Door in meerdere assetklassen te beleggen, wordt de gevoeligheid van prijswijzigingen op markten beperkt. Het
beleggingsbeleid sluit aan op het gematigde risicoprofiel dat door de ANWB wordt nagestreefd.
Valutarisico
Het valutabeleid is gericht op bescherming van de operationele marge, door middel van het afdekken
van de inkooptransacties in vreemde valuta. Dit komt in hoofdzaak voor bij de inkopen van Reizen, maar
ook bij de inkopen voor de winkels. Voor de beheersing van valutarisico's worden valutatermijncontracten aangegaan. De reële waarde van de valutatermijncontracten per 31 december 2013 bedraagt
€ 414.000 negatief (ultimo 2012: € 585.000 negatief). Deze contracten hebben betrekking op een
verwachte uitgaande kasstroom in vreemde valuta ten bedrage van circa € 17,3 miljoen, waarbij de
belangrijkste valuta de Amerikaanse dollar betreft (voor circa € 10,4 miljoen). De afgesloten contracten
zijn in lijn met het vreemde valuta hedging beleid. De valutatermijncontracten zijn derhalve
gewaardeerd op kostprijs (nihil) daar de omvang van de afgesloten valutatermijntransacties lager is dan
de toekomstige uitgaande kasstromen in vreemde valuta.
Voor wat betreft de valutarisico’s binnen de FGR's, worden deze binnen het Return Aandelen Fonds en
het Return Vastrentende Waarden Fonds in principe door middel van termijntransacties afgedekt. De
beleggingen in het Matching Geldmarkt Fonds en het Matching Vastrentende Waarden Fonds luiden in
euro. Binnen het Return Alternatieve Waarden Fonds zijn de valutarisico's onderdeel van de mandaten
van de betrokken vermogensbeheerders.
41
9
Toelichting op de geconsolideerde balans ANWB BV per 31 december 2013 (vervolg)
Verzekeringstechnisch risico
Het verzekeringstechnische risico voor de ANWB betreft het pechrisico en het schadelastrisico. Het
pechrisico is de kans dat een rechthebbende gedurende de contracttermijn voor zijn voertuig een beroep
doet op pechhulpverlening. Het eigen vermogen en het resultaat van de vennootschap zijn slechts
beperkt gevoelig voor verzekeringstechnische ontwikkelingen, doordat het grootste deel van de
schadelast en de verzekeringsverplichtingen zich kenmerkt door een korte uitloop.
Het schadelastrisico betreft de kans dat door een verzekerde een vergoeding voor geleden schade wordt
geclaimd. Dit risico is gedeeltelijk ondergebracht bij herverzekeraars en wordt onder meer beperkt door
een stringent acceptatiebeleid en spreiding naar object, regio, oorzaken, leeftijden en sectoren.
Voor de verzekeringsactiviteiten gelden solvabiliteitseisen, door strengere regelgeving vanuit financieel
toezicht. Zoals uit de ‘toelichting op de verzekeringsactiviteiten’ blijkt, voldoet de ANWB aan deze
vereisten.
Reële waarde van de in de balans opgenomen financiële instrumenten
Onderstaande tabel geeft een overzicht van de boekwaarde van de in de geconsolideerde balans per ultimo
boekjaar opgenomen financiële instrumenten. De boekwaarde is gelijk aan de marktwaarde.
(bedragen in duizenden euro's)
Liquide middelen
Effecten en overige beleggingen
Leningen en voorschotten
2013
116.370
409.937
5.545
531.852
2012
102.170
384.941
5.621
492.732
De volgende methoden en aannames zijn gebruikt voor de bepaling van de marktwaarde van de
financiële instrumenten:
-
-
Liquide middelen
De boekwaarde is de nominale waarde.
Effecten en overige beleggingen
Maandelijks wordt de totale marktwaarde van de besloten fondsen voor gemene rekening
opgesteld door de KAS Bank. Deze marktwaarde wordt uitgedrukt in de koersen van de FGR's. De
marktwaarde van de binnen de FGR's ter beurze genoteerde effecten en beleggingen zijn
gebaseerd op de beursnoteringen. De marktwaarde van niet ter beurze genoteerde effecten en
beleggingen zijn gebaseerd op de geschatte marktprijzen of, als ze rentedragend zijn, berekend
tegen de geldende rentetarieven.
Leningen en voorschotten
De boekwaarde van de overige vorderingen en schulden is gelijk aan de actuele waarde.
42
10
Toelichting op de geconsolideerde winst-en-verliesrekening ANWB BV over 2013
18) Som der bedrijfsopbrengsten
(bedragen in duizenden euro's)
2013
2012
Uitbestedingsvergoeding
Hulpverlening
Verzekeringen
Reizen
Special Products Retail, ANWB Media, overige
50.548
305.249
272.294
190.077
155.850
974.018
50.055
299.041
306.205
205.972
176.121
1.037.394
Wijzigingen in onderhanden projecten
-5.446
968.572
-2.264
1.035.130
0
0
19) Personeelskosten
(bedragen in duizenden euro's)
2013
2012
Lonen en salarissen
Sociale lasten
Pensioenen en andere personeelsbeloningen
203.722
28.020
33.542
265.284
199.981
29.989
65.723
295.693
Dotatie reorganisatievoorziening
12.653
277.937
8.895
304.588
0
0
Aantal personeelsleden van de ANWB BV en de meegeconsolideerde bedrijven
Het gemiddeld personeelsbestand van de medewerkers in dienst van de ANWB en haar dochterbedrijven
in FTE was over het jaar als volgt samengesteld:
2013
Eigen vast personeel
Eigen tijdelijk personeel
3.470
691
4.161
2012
3.591
582
4.173
43
10
Toelichting op de geconsolideerde winst-en-verliesrekening ANWB BV over 2013
(vervolg)
Beloningen Hoofddirectie en Raad van Commissarissen
De samenstelling van de beloningen aan de hoofddirectie is als volgt:
(bedragen in euro's)
Beloningen (vast en variabel)
Pensioenkosten en overige emolumenten
2013
2012
1.745.635
523.718
2.269.353
1.403.347
509.825
1.913.172
De bedragen zijn exclusief de eenmalige belastingen in verband met de crisisheffing over hoge salarissen
van circa € 125.000, die zowel voor 2013 als voor 2012 geheven is.
De mutatie in de beloningen in vergelijking met 2012 bestaat uit een aantal componenten. De vaste
beloningen van de hoofddirectie zijn geïndexeerd conform de ANWB-cao en een vertrekvergoeding van
een lid van de hoofddirectie is verwerkt. Deze verhogingen worden gedeeltelijk gecompenseerd door de
lagere variabele beloning die is toegekend in 2013. Deze variabele beloning is gebaseerd op het behaalde
resultaat in 2012.
Voorts zijn de pensioenkosten met ingang van 2013 opgenomen op basis van kostendekkende premie in
plaats van doorsneepremie. De vergelijkende cijfers van 2012 zijn hierop aangepast.
Aan de Raad van Commissarissen is in 2013 € 157.496 uitgekeerd (2012: € 147.286). De stijging ten
opzichte van 2012 wordt veroorzaakt door mutaties in de samenstelling van de Raad van
Commissarissen gedurende 2013. De hoogte van de vergoedingen is ongewijzigd ten opzichte van 2012.
20) Overige bedrijfslasten
(bedragen in duizenden euro's)
Inleen personeel van derden
Overige personeelskosten
Huisvestingskosten
Automatiseringskosten
Promotie- en communicatiekosten
Administratiekosten, incl. porti en vrachtkosten
Consultancykosten
Bijzondere waardeverminderingen
Diversen
2013
29.083
14.013
20.537
25.362
37.620
14.781
4.153
828
23.058
169.435
2012
44.713
10.921
22.386
29.311
45.297
15.108
6.069
1.689
23.201
198.695
21) Rentebaten en –lasten
(bedragen in duizenden euro's)
2013
2012
Rentebaten
Rentelasten
1.606
-1.742
-136
3.507
-3.255
252
44
10
Toelichting op de geconsolideerde winst-en-verliesrekening ANWB BV over 2013
(vervolg)
22) Accountantskosten
De in de overige bedrijfslasten opgenomen accountantskosten zijn als volgt gespecificeerd weer te
geven:
(bedragen in duizenden euro's)
Jaarrekeningcontrole
Andere assurance-opdrachten
Belastingadvies
Overige dienstverlening
2013
2012
453
93
0
41
587
390
31
0
31
452
De hierboven vermelde accountantskosten hebben betrekking op het boekjaar van de jaarrekening,
ongeacht of de werkzaamheden door de accountant reeds gedurende dat boekjaar zijn verricht.
23) Belastingen
De afwijking van de effectieve belastingdruk volgens de winst-en-verliesrekening van 17% ten opzichte
van de geldende belastingdruk van 25% is voornamelijk vanwege de belasting tegen 0% van het
resultaat van de beleggingsinstelling ANWB Beleggingen BV en vanwege een herwaardering van
belastinglatenties.
45
11
11.1
Additionele informatie
Toelichting op de verzekeringsactiviteiten
Hoewel ANWB BV geen verzekeringsmaatschappij is zoals bedoeld in artikel 427 lid 1 van Boek 2 Titel 9
van het Burgerlijk Wetboek, maken verzekeringsactiviteiten een belangrijk deel uit van het geheel van
ANWB-activiteiten.
Om inzicht te verschaffen in de verzekeringsactiviteiten conform artikel 406 lid 4 van Boek 2 Titel 9 van
het Burgerlijk Wetboek, zijn een samengevoegde balans en winst-en-verliesrekening van de
verzekeringsactiviteiten opgenomen, waarbij de samenvoeging een arbitrair karakter heeft vanwege de
verwevenheid met de overige ANWB-activiteiten. In deze balans en winst-en-verliesrekening zijn de
financiële gegevens van de volgende deelnemingen van ANWB BV opgenomen:
•
•
Reis- en Rechtshulp NV
UVM Verzekeringsmaatschappij NV
Voor een verdere toelichting wordt verwezen naar de jaarrekeningen van deze vennootschappen.
46
11
11.2
Additionele informatie (vervolg)
Samengevoegde balans verzekeringsactiviteiten per 31 december 2013
31-12-2013
(bedragen in duizenden euro's)
31-12-2012
Activa
Beleggingen
Terreinen en gebouwen
Effecten en overige beleggingen
3.129
280.755
3.300
344.187
283.884
Vorderingen
Overige activa
6.713
81.863
Totaal activa
347.487
7.887
44.431
88.576
52.318
372.460
399.805
160.535
187.845
Passiva
Eigen vermogen
Technische voorzieningen
Voor niet verdiende premies en lopende risico's:
Bruto
Herverzekeringsdeel
69.304
-20.148
75.623
-27.821
49.156
Voor te betalen schaden en uitkeringen:
Bruto
Herverzekeringsdeel
165.506
-119.951
Overige voorzieningen
Kortlopende schulden
Overlopende passiva
47.802
168.712
-132.613
45.555
36.099
51
55
34.683
82.480
47.427
80.577
117.163
128.004
Totaal passiva
372.460
399.805
Solvabiliteit
Aanwezige solvabiliteit
Vereiste solvabiliteit
Overschot
165.187
44.641
120.546
136.297
44.414
91.883
0,00
0,00
47
11
11.3
Additionele informatie (vervolg)
Samengevoegde winst-en-verliesrekening verzekeringsactiviteiten over 2013
2013
(bedragen in duizenden euro's)
Verdiende premies eigen rekening
Toegerekende opbrengst uit beleggingen
Schaden eigen rekening
Bedrijfskosten
Resultaat technische rekening schadeverzekering
Opbrengsten uit beleggingen
Beleggingslasten
Toegerekende opbrengst van beleggingen
Resultaat voor belastingen
Belastingen
Resultaat na belastingen
2012
256.850
4.141
-146.644
-68.883
229.102
6.180
-125.536
-59.236
45.464
50.510
12.468
-54
-4.141
21.184
-12
-6.180
8.273
14.992
53.737
65.502
-13.444
-16.439
40.293
49.063
48
11.3.1.1
Wit regel
Enkelvoudige jaarrekening
(voor bestemming resultaat)
12
Vennootschappelijke balans ANWB BV per 31 december 2013
(voor bestemming resultaat)
(bedragen in duizenden euro's)
Noot
31-12-2013
31-12-2012
Vaste activa
Immateriële vaste activa
1
Materiële vaste activa
Gebouwen en terreinen
Machines en installaties
Auto's
Automatisering en inventaris
Activa in uitvoering
2
2.808
3.878
16.722
22.408
19.540
3.558
1.993
5.120
14.921
22.815
5.248
8.420
66.106
Financiële vaste activa
Deelnemingen in
groepsmaatschappijen
Vorderingen op groepsmaatschappijen
Andere deelnemingen
Effecten en overige beleggingen
Leningen en voorschotten
3
4
5
6
56.524
312.477
313.698
4.301
4.853
13.421
4.728
4.301
4.529
0
4.947
339.780
327.475
Vlottende activa
Voorraden
7
23.213
23.854
Onderhanden projecten
8
0
384
Vorderingen
Debiteuren
Vorderingen op groepsmaatschappijen
Vorderingen inzake pensioenen
Overige vorderingen
Overlopende activa
Liquide middelen
Totaal activa
9
10
11
67.465
33.390
0
12.893
21.112
70.934
51.694
2.046
18.173
18.320
134.860
161.167
117.223
57.844
683.990
629.241
50
(bedragen in duizenden euro's)
Eigen vermogen
Geplaatst kapitaal
Agio
Wettelijke reserves
Algemene reserve
Resultaat boekjaar
Noot
31-12-2013
31-12-2012
12
15.334
15.574
3.357
114.909
18.772
15.334
15.574
3.024
129.185
-15.164
167.946
147.953
Voorzieningen en schulden
Voorzieningen
Voorzieningen voor
personeelsbeloningen
Reorganisatievoorziening
13
17.314
14
11.161
37.967
5.480
28.475
Kortlopende schulden
Crediteuren
Schulden aan groepsmaatschappijen
Belastingen en sociale lasten
Schulden inzake pensioenen
Overige schulden
Overlopende passiva
Totaal passiva
15
9
16
34.219
127.798
49.436
662
23.303
252.151
43.447
25.677
89.421
47.595
0
22.437
252.711
487.569
437.841
683.990
629.241
0
0
51
13
Vennootschappelijke winst-en-verliesrekening ANWB BV over 2013
(bedragen in duizenden euro's)
Noot
Netto-omzet
Wijzigingen in onderhanden projecten
Som der bedrijfsopbrengsten
Inkoop goederen en diensten
Personeelskosten
Afschrijvingen immateriële vaste activa
Afschrijvingen materiële vaste activa
Overige bedrijfslasten
Som der bedrijfslasten
2013
406.373
-5.446
Resultaat voor belastingen
Belastingen
Resultaat na belastingen
428.155
-2.264
400.927
17
1
2
18
127.275
215.791
1.150
10.813
110.840
Bedrijfsresultaat
Resultaten groepsmaatschappijen
Resultaten andere deelnemingen
Gerealiseerde resultaten beleggingen
Ongerealiseerde resultaten beleggingen
Rentebaten en -lasten
Financieel resultaat
2012
3
4
19
425.891
104.496
244.608
818
10.458
134.516
465.869
494.896
-64.942
-69.005
65.161
324
36
171
413
38.056
207
0
0
-840
66.105
37.423
1.163
-31.582
17.609
16.418
18.772
-15.164
0
0
52
14
Toelichting op de vennootschappelijke balans ANWB BV per 31 december 2013
Algemeen
Voor een overzicht van de gehanteerde grondslagen van waardering en resultaatbepaling wordt verwezen
naar de toelichting algemeen bij de geconsolideerde balans en winst-en-verliesrekening.
1) Immateriële vaste activa
Het verloop van deze post is als volgt:
(bedragen in duizenden euro's)
Software
Boekwaarde per 1 januari 2013
Aanschafwaarden
Cumulatieve afschrijvingen
Overzicht mutaties gedurende het boekjaar
Investeringen
Overboekingen gerede projecten
Desinvestering aanschafwaarde
Cumulatieve afschrijvingen desinvestering
Netto investeringen
Afschrijvingen
Recapitulatie van de boekwaarde per 31 december 2013
Aanschafwaarden
Cumulatieve afschrijvingen
Activa in
uitvoering
Totaal
3.177
-1.184
1.993
0
0
0
3.177
-1.184
1.993
901
538
-105
44
1.378
-1.150
228
1.125
-538
0
0
587
0
587
2.026
0
-105
44
1.965
-1.150
815
4.511
-2.290
2.221
587
0
587
5.098
-2.290
2.808
De activa in uitvoering betreffen vooruitbetalingen op ontwikkelde software en aangekochte softwarelicenties. De activa worden lineair afgeschreven vanaf het moment van ingebruikname. In 2013 is bij
vervangingen operationele software buiten gebruik gesteld.
53
14
Toelichting op de vennootschappelijke balans ANWB BV per 31 december 2013 (vervolg)
2) Materiële vaste activa
Het verloop van deze post is als volgt:
(bedragen in duizenden euro's)
Gebouwen
en terreinen
Boekwaarde per 1 januari 2013
Aanschafwaarden
Cumulatieve afschrijvingen
Machines
en
installaties
Auto's
Automatisering en
inventaris
Activa in
uitvoering
Totaal
0
19.671
-14.551
5.120
0
39.409
-24.488
14.921
0
45.742
-22.927
22.815
0
27.319
-22.071
5.248
0
8.420
0
8.420
0
140.561
-84.037
56.524
Overzicht mutaties gedurende het boekjaar
Investeringen
17
Overboekingen gerede projecten
270
Desinvesteringen
-7.509
Cumulatieve afschrijvingen desinv.
6.542
Netto investeringen
-680
Bijzondere waardevermindering
-208
Afschrijvingen
-354
-1.242
22
3.652
-6.026
5.579
3.227
-446
-980
1.801
5.524
0
-3.846
3.635
5.313
0
-5.720
-407
556
17.261
-5.267
5.572
18.122
-71
-3.759
14.292
16.321
-21.183
0
0
-4.862
0
0
-4.862
22.440
0
-22.648
21.328
21.120
-725
-10.813
9.582
Recapitulatie van de boekwaarde per 31 december 2013
Aanschafwaarden
12.449
37.057
Cumulatieve afschrijvingen
-8.571
-20.335
3.878
16.722
47.420
-25.012
22.408
39.869
-20.329
19.540
3.558
0
3.558
140.353
-74.247
66.106
Voor een nadere toelichting op de mutaties in de materiële vaste activa wordt verwezen naar de
toelichting op de geconsolideerde balans van ANWB BV per 31 december 2013.
3) Deelnemingen in groepsmaatschappijen
Het verloop van deze post is als volgt:
(bedragen in duizenden euro's)
2013
2012
Boekwaarde per 1 januari
313.698
301.398
Investeringen als gevolg van juridische herstructurering
Ontvangen dividenduitkeringen
Resultaten groepsmaatschappijen
Goodwill ten gunste/laste van eigen vermogen
Boekwaarde per 31 december
0
-67.603
65.161
1.221
312.477
137.888
-163.010
38.056
-634
313.698
54
14
Toelichting op de vennootschappelijke balans ANWB BV per 31 december 2013 (vervolg)
De per 31 december 2013 rechtstreeks of indirect gehouden deelnemingen in groepsmaatschappijen zijn als
volgt weer te geven:
Statutair
gevestigd
Deelneming
ANWB Beheer BV
ANWB Golf BV
ANWB Leden- en Kampeerreizen BV
ANWB Medical Air Assistance BV
ANWB Reizen Beheer BV
ANWB Test- en Trainingscentrum Beheer BV
ANWB Test- en Trainingscentrum VOF
ANWB Uitwinkel BV
ANWB Vastgoed Beheer BV
ANWB Vastgoed Rotterdam BV
ARO BV
België Reizen Beheer BV
Cruise Travel Nederland BV
Fox Vakanties BV
Garantex BV
KNAC Services BV
Logicx Berging BV
Logicx Mobiliteit BV
Logicx Vervangend Vervoer BV
NV A.T.C. All Travel Consultants
Pharos Reizen van ANWB BV (voorheen ANWB Reizen BV)
Pin High Golf Travel BV
Reis- en Rechtshulp NV
SNP Natuurreizen BV
Telstar Trading BV
Travelhome BV
Uitgeverij Smit BV
Unigarant NV
UVM Verzekeringsmaatschappij NV
Wecruise BV
*1
*1
*1
*1
*1
*1
*1
*1
*1
*1
*1
*1
*1
*1
*1
*1
*1
*1
*1
*2
Den Haag
Den Haag
Den Haag
Den Haag
Den Haag
Den Haag
Den Haag
Den Haag
Den Haag
Den Haag
Eindhoven
Ermelo
Ermelo
Nieuw Vennep
Den Haag
Den Haag
Den Haag
Den Haag
Zaandam
Antwerpen, België
Den Haag
Den Haag
Den Haag
Nijmegen
Harderwijk
Eindhoven
Eindhoven
Den Haag
Hoogeveen
Ermelo
Aandelenbelang in
procenten
100,00%
100,00%
100,00%
100,00%
100,00%
100,00%
75,00%
100,00%
100,00%
100,00%
100,00%
100,00%
100,00%
100,00%
100,00%
100,00%
100,00%
100,00%
100,00%
100,00%
100,00%
100,00%
100,00%
100,00%
100,00%
100,00%
100,00%
100,00%
100,00%
100,00%
*1 = Inzake deze deelnemingen zijn door ANWB BV garantieverklaringen (artikel 403 Titel 9 BW2 verklaring) verstrekt.
*2 = Met ingang van 24 februari 2012 is het volledige aandelenbelang in Uitgeverij Smit BV verworven.
55
14
Toelichting op de vennootschappelijke balans ANWB BV per 31 december 2013 (vervolg)
4) Andere deelnemingen
2013
(bedragen in duizenden euro's)
2012
Boekwaarde per 1 januari
4.529
4.322
Investeringen
Resultaten andere deelnemingen
Boekwaarde per 31 december
0
324
4.853
0
207
4.529
De per 31 december 2013 rechtstreeks of indirect gehouden andere deelnemingen (minderheidsbelangen,
waaronder belangen in samenwerkingsverbanden) zijn als volgt weer te geven:
Deelneming
Statutair
gevestigd
Aandelenbelang in
procenten
ACTA Assistance SA
Frankrijk
21,79%
ARC Europe SA
België
20,00%
Bxmail AG
Zwitserland
Camping Key Alliance Handelsbolag
Zweden
25,00%
Den Haag
28,00%
Polen
16,00%
Nijmegen
33,33%
Eric 2000 EESV
*1
Starter Spzoo
Yomads Travel BV
*2
6,25%
*1 = het belang in Eric 2000 EESV is 28,00% winstrecht en 33,33% stemrecht.
*2 = Yomads Travel BV is op 8 mei 2013 opgericht. SNP Natuurreizen BV heeft hierin een belang van 33,33%.
Euro Nederland BV, waarin een 50% belang werd gehouden, is op 1 mei 2013 geliquideerd.
5) Effecten en overige beleggingen
Het verloop van deze post is als volgt:
(bedragen in duizenden euro's)
Boekwaarde per 1 januari
Transitie fondsen
Aankopen
Netto transacties
Mutatie marktwaarde
Boekwaarde per 31 december
FGR
Matching
Geldmarkt
FGR
Matching
Vastrentende
Waarden
FGR
Return
Aandelen
FGR
Return
Alternatieve
Waarden
FGR
Return
Vastrentende
Waarden
Totaal
2013
Totaal
2012
0
0
0
0
0
0
0
3.227
0
3.227
-3.914
8.991
5.077
-660
2.875
2.215
-782
1.348
566
2.129
0
2.129
0
13.214
13.214
0
0
0
-1
6
239
-23
-14
207
3.226
5.083
2.454
543
2.115
13.421
0
0
Voor een toelichting op de gehouden beleggingen wordt verwezen naar de toelichting op de
geconsolideerde balans van ANWB BV per 31 december 2013.
56
14
Toelichting op de vennootschappelijke balans ANWB BV per 31 december 2013 (vervolg)
6) Leningen en voorschotten
Het verloop van deze post is als volgt:
(bedragen in duizenden euro's)
2013
2012
Boekwaarde per 1 januari
4.947
4.563
Verstrekkingen
Aflossingen
Boekwaarde per 31 december
214
-433
4.728
855
-471
4.947
De boekwaarde van de leningen kan als volgt nader worden gespecificeerd:
2013
Financiering lease-auto's
Leningen contract-auto's
Overige leningen en voorschotten
2012
4.634
0
94
4.728
4.834
36
77
4.947
7) Voorraden
Deze post is als volgt samengesteld:
(bedragen in duizenden euro's)
2013
2012
Grond- en hulpstoffen
Onderhanden werk
Gereed product en handelsgoederen
1.470
12
21.731
23.213
1.722
808
21.324
23.854
In de post voorraden is een voorziening voor incourante voorraden opgenomen ad € 6,8 miljoen (2012:
€ 6,0 miljoen).
8) Onderhanden projecten
Deze post is als volgt nader gespecificeerd:
(bedragen in duizenden euro's)
Uitgaven onderhanden projecten
Ontvangen voorschotten
Onderhanden projecten
2013
2012
0
0
0
5.446
-5.062
384
57
14
Toelichting op de vennootschappelijke balans ANWB BV per 31 december 2013 (vervolg)
9) Vorderingen en schulden inzake pensioenen
Dit betreft met name de vordering of schuld van ANWB BV jegens de Stichting Pensioenfonds ANWB.
10) Overige vorderingen
Deze post is als volgt nader gespecificeerd:
(bedragen in duizenden euro's)
2013
2012
Vennootschapsbelasting
Diversen
10.832
2.061
12.893
14.236
3.937
18.173
-
-
Vennootschapsbelasting
De post vennootschapsbelasting kan als volgt nader worden gespecificeerd:
Latente belastingvorderingen
2013
2012
10.832
14.236
Voor een nadere toelichting op de post latente belastingvorderingen wordt verwezen naar de toelichting
op de geconsolideerde balans van ANWB BV per 31 december 2013.
11) Liquide middelen
(bedragen in duizenden euro's)
Banktegoeden
Termijndeposito's
2013
97.223
20.000
117.223
0
Het termijndeposito heeft een looptijd tot 23 januari 2014 en de rentevergoeding bedraagt 0,15% op
jaarbasis.
2012
57.844
0
57.844
0
58
14
Toelichting op de vennootschappelijke balans ANWB BV per 31 december 2013 (vervolg)
12) Eigen vermogen
Het verloop van het eigen vermogen is als volgt weer te geven:
(bedragen in duizenden euro's)
Stand per 31 december
vorig boekjaar
- Winstbestemming voorgaand
boekjaar
- Goodwill bij koop
deelnemingen
- Dotatie wettelijke reserve
- Resultaat boekjaar
Stand per 31 december
Geplaatst
kapitaal
Agio
Wettelijke
reserves
Algemene
reserve
Resultaat
boekjaar
Totaal
eigen
vermogen,
verloop in
2013
Totaal
eigen
vermogen,
verloop in
2012
15.334
15.574
3.024
129.185
-15.164
147.953
163.751
0
0
0
-15.164
15.164
0
0
0
0
0
1.221
0
1.221
-634
0
0
0
0
333
0
-333
0
0
18.772
0
18.772
0
-15.164
15.334
-
15.574
-
3.357
-
114.909
-
18.772
-
167.946
-
147.953
-
De afwijking tussen het geconsolideerd eigen vermogen en het hier gepresenteerde enkelvoudig eigen
vermogen bestaat uit het eigen vermogen van zustermaatschappij ANWB Beleggingen BV. Deze entiteit
wordt middels horizontale consolidatie opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening van ANWB BV.
Geplaatst kapitaal en Agio
Het maatschappelijk kapitaal bedraagt € 16.796.000 en is verdeeld in 68.000 aandelen van € 247,00
nominaal. Het geplaatst en gestort aandelenkapitaal bedraagt € 15.334.007, zijnde 62.081 aandelen.
De aandelen worden gehouden door de Stichting Administratiekantoor ANWB, welke hiertegenover
certificaten van aandelen op naam aan de Koninklijke Nederlandse Toeristenbond ANWB heeft
uitgegeven.
De post Agio bedraagt € 15.574.000 per balansdatum (evenals vorig jaar) en betreft het gedeelte van de
stortingen door de aandeelhouder op de geplaatste aandelen boven het nominaal bedrag van de
aandelen.
Wettelijke reserves
De wettelijke reserves worden aangehouden in lijn met de wettelijke bepalingen inzake verantwoorde
resultaten van deelnemingen waarin een minderheidsbelang wordt gehouden en inzake verantwoorde
ongerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen voor die effecten waarvoor geen frequente
marktnotering is.
59
14
Toelichting op de vennootschappelijke balans ANWB BV per 31 december 2013 (vervolg)
13) Voorzieningen voor personeelsbeloningen
De specificatie van de voorzieningen voor personeelsbeloningen luidt als volgt:
(bedragen in duizenden euro's)
2013
2012
Voorziening voor pensioenen
Voorziening voor overige regelingen personeelsbeloningen
17.314
17.314
20.439
17.528
37.967
Voor een nadere toelichting op de voorzieningen voor personeelsbeloningen wordt verwezen naar de
toelichting op de geconsolideerde balans ANWB BV per 31 december 2013.
-
14) Reorganisatievoorziening
(bedragen in duizenden euro's)
Stand per 1 januari
2013
2012
5.480
17.858
Onttrekkingen
15.623
-3.590
12.033
-6.352
8.538
-94
8.444
-20.822
Stand per 31 december
11.161
5.480
Toevoegingen
Vrijval
Voor een nadere toelichting op de reorganisatievoorziening wordt verwezen naar de toelichting op de
geconsolideerde balans ANWB BV per 31 december 2013.
-
15) Belastingen en sociale lasten
(bedragen in duizenden euro's)
2013
2012
Assurantiebelasting
Omzetbelasting
Loonheffing
Sociale lasten
31.526
10.238
6.126
1.546
49.436
30.855
10.469
4.362
1.909
47.595
-
-
60
14
Toelichting op de vennootschappelijke balans ANWB BV per 31 december 2013 (vervolg)
16) Overlopende passiva
(bedragen in duizenden euro's)
Vooruitgefactureerde omzet
Nog te betalen kosten
2013
2012
228.151
24.000
252.151
222.663
30.048
252.711
-
-
61
15
Toelichting op de vennootschappelijke winst-en-verliesrekening ANWB BV over 2013
17) Personeelskosten
(bedragen in duizenden euro's)
Lonen en salarissen
Sociale lasten
Pensioenen en andere personeelsbeloningen
Dotatie reorganisatievoorziening
2013
2012
155.393
20.693
27.672
203.758
154.039
23.374
58.751
236.164
12.033
8.444
215.791
244.608
Aantal personeelsleden
Het gemiddeld personeelsbestand van de medewerkers in dienst van ANWB BV in FTE was over het jaar als
volgt samengesteld:
2013
Eigen vast personeel
Eigen tijdelijk personeel
2012
2.639
466
2.744
378
3.105
3.122
18) Overige bedrijfslasten
(bedragen in duizenden euro's)
2013
2012
Inleen personeel van derden
Overige personeelskosten
Huisvestingskosten
Automatiseringskosten
Promotie- en communicatiekosten
Administratiekosten, incl. porti en vrachtkosten
Consultancykosten
Bijzondere waardeverminderingen
Diversen
23.675
8.700
15.353
15.511
24.974
13.003
3.850
725
5.049
34.372
4.983
15.810
17.959
33.407
13.481
5.445
1.256
7.803
110.840
134.516
62
15
Toelichting op de vennootschappelijke winst-en-verliesrekening ANWB BV over 2013
(vervolg)
19) Rentebaten en -lasten
(bedragen in duizenden euro's)
Rentebaten groepsmaatschappijen
Rentelasten groepsmaatschappijen
Rentebaten
Rentelasten
2013
2012
674
-309
1.278
-1.230
691
-975
2.696
-3.252
413
-840
63
15.1.1.1
Wit regel
Overige gegevens
(voor bestemming resultaat)
64
16
Overige gegevens
Statutaire bepalingen winstbestemming
De winst staat op grond van artikel 37.2 van de statuten van ANWB BV ter vrije beschikking van de
Algemene Vergadering van Aandeelhouders.
Voorstel bestemming van het resultaat
Voorgesteld wordt de winst over het boekjaar 2013 te verwerken ten gunste van de post Algemene
reserve.
Ondertekening
Aldus opgemaakt en ondertekend door de hoofddirectie van ANWB BV:
Den Haag, 11 maart 2014
mr. G.H.N.L. van Woerkom
drs. F.J. van Bruggen
drs. R.J.X. Wanders
Aldus ondertekend door de Raad van Commissarissen van ANWB BV:
Den Haag, 12 maart 2014
jhr. drs. D. Laman Trip (voorzitter)
mr. P.J.W.G. Kok
E.A. van Amerongen
mw. drs. K.M.H. Peijs
drs. D. Harryvan
mw. drs. M.S. van der Zwaan
65
Colofon
Jaarrekening 2013 van ANWB BV, Den Haag.
Opgesteld door de hoofddirectie op 11 maart 2014.
Verstrekt aan de Raad van Commissarissen ter ondertekening in de RVC-vergadering van 12 maart 2014.
De jaarrekening wordt ter vaststelling behandeld in de geplande aandeelhoudersvergadering van
16 mei 2014, waarbij conform de statuten de Raad van Advies van de vereniging wordt gehoord.
68

Deelnemingsvoorwaarden - Inschrijfformulier vt wonen

Tariefkaart Waterkampioen 2015

Download hier het aanbod Fietsservicebox ANWB

Deelnameformulier ANWB

Werksessie II: - Toeristische Overstappunten

Olympia_Jol_010 - ANWB Watersport

Aanmeldingslijst Nederland Fietsland: fictie of feit?

Branikruiser_001 - ANWB Watersport

nieuwsbrief 6 - BS De Driestam

Wolff_vlet_1026_002