Palliatief consult door de verpleegkundig specialist: de arts overbodig? Ellen de Nijs Verpleegkundig specialist chronische zorg Expertisecentrum Palliatieve Zorg Leids Universitair Medisch Centrum Expertisecentrum Palliatieve Zorg (EPZ) Kennis en Innovatie Palliatief Advies Team (Kennis) Centrum Palliatieve Zorg (PAT) Onderwijs Onderzoek Patiëntenzorg Klinische consultatie Poliklinische consulatie o.a. Polikliniek Palliatieve zorg en symptoombehandeling Expertisecentrum Palliatieve Zorg Conclusie Consultatie palliatieve zorg in ziekenhuis: Verrichting voor Verpleegkundig Specialist Kwaliteit van zorg Communicatie Kosten Expertisecentrum Palliatieve Zorg Definitie Palliatieve Zorg ‘Palliatieve zorg is een benadering die de kwaliteit van het leven verbetert van patiënten en hun naasten die te maken hebben met een levensbedreigende aandoening, door het voorkomen en het verlichten van lijden door middel van vroegtijdige signalering en zorgvuldige beoordeling en het behandelen van pijn en andere problemen van lichamelijke, psychosociale en spirituele aard.’ Wereldgezondheidsorganisatie 2002 Expertisecentrum Palliatieve Zorg Multiproblematiek Zorg voor kinderen Minder eetlust Vermoeidheid Jeuk Sociaal netwerk 1e aanspreekpunt Intimiteit Huishoudelijke zorg Geur Terminale thuiszorg Sociaal isolement Contact Huisarts Palliatieve sedatie Testament Mantelzorgers Schaamte Somberheid Slecht slapen Bijwerkingen Obstipatie Bloedingsrisico Hospice Euthanasie Zorgen toekomst Pijn Expertisecentrum Palliatieve Zorg Angst Droge mond Benauwdheid Palliatieve Zorg, voor wie? • Patiënten met oncologische ziekte • Maar ook patiënten met de diagnose: • Dementie • COPD • Orgaanfalen: Hart, nier, lever • Neurologische ziekten (CVA, Parkinson, MS, ALS) Expertisecentrum Palliatieve Zorg Effect palliatieve zorg • Fase III 1 • N= 151 patiënten, NSCLC st IV Standaard zorg palliatieve zorg Uitkomst • Minder behandelingen • Minder opname/ ziekenhuisbezoek • Overleving ↑ • Kwaliteit van leven ↑ • Kosten ↓ 2 PAT in ziekenhuizen: ministerie VWS • DOT Palliatieve zorg sinds 2012 1: • Patient gezien door arts (klinisch of poliklinisch) • Multidiscplinair overleg: twee medisch specialisten zitting (oa. internist) + verpleegkundig specialist of verpleegkundig consulent palliatieve zorg • Consultatie en behandeling volgens de richtlijnen palliatieve zorg • Ministerie VWS: “palliatieve zorg is onderdeel is van de reguliere zorgverlening. Het karakter van palliatieve zorg is generalistisch,…. Waar nodig, is specialistische kennis snel beschikbaar “. 2 1 DBC onderhoud 2 M.J. van Rijn, staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (december 2013) Brief aan tweede kamer. Expertisecentrum Palliatieve Zorg PAT ziekenhuizen : landelijke ontwikkelingen • Kwaliteitseis SONCOS: “De zorginstelling dient binnen drie jaar te beschikken over een multidisciplinair team palliatieve zorg dat werkt volgens de richtlijn palliatieve zorg”.1 • 80% van de ziekenhuizen heeft/ start een PAT 2 1 SONCOS (Stichting Oncologische Samenwerking) (november 2013) Concept normeringsrapport oncologische zorg in ziekenhuizen. 2 C. Galesloot (IKNL), A. Brinkman-Stoppelenburg (Erasmus MC), M. Klinkenberg (IKNL), A. van der Heide (Erasmus MC), F.P.M. Baar (Stichting Leerhuizen Palliatieve Zorg) (oktober 2013) Enquête palliatieve zorg in ziekenhuizen. Expertisecentrum Palliatieve Zorg Consultatie: Specialistische palliatieve zorg Ondersteunen ‘generalistische’ consultvrager bij 1: • Moeilijk te behandelen, complexe of weinig voorkomende symptomen. • Moeilijkheden communicatie over behandeldoelen • Ontbreken van kennis en ervaring generalisten Praktijk vaak een combinatie van consulent en behandelaar 1Timothy E. Quill, Amy P. Abernethy, M.D. (2013) Generalist plus Specialist Palliative Care — Creating a More Sustainable Model. NEJM 368;13 Expertisecentrum Palliatieve Zorg Consult palliatief Advies Team LUMC Supportive & Palliative Care Indicator Tool (SPICT) Moss AH et all (2010) Prognostic significance of the "surprise" question in cancer patients. J Palliat Med. 2010 Jul;13(7) Spectrum van de palliatieve zorg www.pallialine.nl Expertisecentrum Palliatieve Zorg Ziektebeloop in palliatieve fase (kanker) Scott A Murray, et al. (2005) Illness trajectories and palliative care. BMJ. April 30; 330(7498): 1007–1011. Expertisecentrum Palliatieve Zorg Doel consult Versterken/ ondersteunen kwaliteit van leven patiënt en naasten door: • Excellente symptoombehandeling • Ondersteuning coping • Wensen en prioriteiten patient centraal • Versterken eigen regie en zelfmanagement • Crisissituaties (+ eventuele heropnames) voorkomen: pro-actief denken • Transmuraal, versterken ketenzorg Ter ondersteuning generalisten, soms overnemen Expertisecentrum Palliatieve Zorg Werkwijze consult • (Zaal)arts veelal consultvrager • 1-2 contacten met consulent PAT, soms meer • Anamnese door verpleegkundig specialist • Diezelfde dag advies aan arts en verpleegkundige • 1 maal per week MDO aanvullend advies • Advies ook terugkoppelen aan huisarts Expertisecentrum Palliatieve Zorg Inhoud consult LUMC Expertisecentrum Palliatieve Zorg Gebaseerd op het 5A Behavorial Change model (Glasgow et al, 2002; Whitlock et al, 2002). Inhoud consult anamnese Anamnese • Voorbereiding patiënt: • Utrecht Symptoom Dagboek 1 • Lijst potentiële onderwerpen en vragen 2 • Uitnodiging met doel PAT en doel gesprek • Medische en verpleegkundige multidimensionele anamnese 3 1 De Nijs, E.J.M. et al. The Utrecht Symptom Diary: measurement properties of a Dutch patient-reported symptom score list. In progress 2 Clayton, J. M et al. (2007). Randomized controlled trial of a prompt list to help advanced cancer patients and their caregivers to ask questions about prognosis and end-of-life care. J Clin Oncol, 25(6), 715-723. 3 IKNL Methode voor besluitvorming in de palliatieve fase, www.pallialine.nl Expertisecentrum Palliatieve Zorg Inhoud consult: interventies In overleg met andere consulenten PAT (multidisciplinair) Richtlijnen palliatieve zorg (www.pallialine.nl) 1. Problemen en meest waarschijnlijke oorzaak 2. Multidisciplinaire interventies Expertisecentrum Palliatieve Zorg Pro-actieve palliatieve zorg hulpverlener • Stappenplannen: wat te doen voor afdeling en voor huisarts • Vaststellen potentiele problemen + wat dan te doen • Afspreken wie aanspreekpunt is voor patiënt (ziekenhuis of huisarts) • Informeren van betrokken hulpverleners (mondeling en schriftelijk) Expertisecentrum Palliatieve Zorg Inhoud pro-actieve palliatieve zorg patiënt Versterken zelfmanagement patiënt: • Herkennen van problemen door patiënt • Wat kan patiënt zelf doen • Wie kan hem helpen (mantelzorgers, professionals) Expertisecentrum Palliatieve Zorg Voorbeeld: Pro- actief stappenplan Misselijkheid/braken, obstipatie Algemeen: •Gebruik frequente, kleine maaltijden •Laxantia blijven innemen, gebruik 2x daags Movicolon Indien u harde ontlasting krijgt, of 24 uur geen ontlasting heeft: •Movicolon verhogen naar 2x daags •Indien na 24 uur geen effect en klachten aanhouden : contact opnemen met huisarts/ thuiszorg •Vervolgstappen al bij HA en Thuiszorg: movicolon verder ophogen naar max 6-8 xdaags en zo nodig 2 maal daags hoogopgaand fosfaat klysma, richtlijn obstipatie Contact opnemen met huisarts (of thuiszorg verpleegkundige/ huisartsenpost) bij: •braken meer dan 2 maal per dag of explosief •pijnklachten met cijfer >5 voor meer dan 6 uur Expertisecentrum Palliatieve Zorg Consultatie door verpleegkundig specialist 1 A. Verbeteren van de kwaliteit van zorg Consultatie Palliatieve zorg 1. Richt zich op gevolgen ziekte en behandeling verpleegkundig domein 2. In ziekenhuis vaak gericht op (fysieke) symptomen medisch domein Integratie medisch en verpleegkundig domein Verpleegkundig specialist Expertisecentrum Palliatieve Zorg Consultatie door verpleegkundig specialist 2 B. Communicatie tussen hulpverleners: • Gelijkwaardige gesprekspartner arts-assistenten • Terugkoppeling advies zowel naar arts als verpleegkundige C. Kosten: • Veel niet-declarabele zorg: 2013 slechts 20% van de consulten LUMC declareerbare DOT • Kosten indien bij consult ook arts aanwezig + is patientonvriendelijk. D. Onderwijs: • Ieder advies is ook leermoment voor consultvrager • Consulten nemen toe als consultvrager meer weet over PZ Expertisecentrum Palliatieve Zorg Conclusie Consultatie palliatieve zorg in ziekenhuis: Verrichting Verpleegkundig specialist Kwaliteit van zorg Communicatie Kosten Expertisecentrum Palliatieve Zorg Dank voor uw aandacht [email protected]
© Copyright 2025 ExpyDoc
