Amsterdam - Kneppers

Advertentiebijlage bij deze krant
Museum Van Loon
Amsterdam
donderdag 27 februari 2014
28 feb - 9 juni
Kinderportretten
van Santvoort tot Lampe
Willem van Loon van Dirck Santvoort en Felix of 600252 van Katinka Lampe / foto Studio Hans Wilschut
P.2 Historische portretten de Van Loon kinderen / P.3 Katinka Lampe Youtube, pubers en kinder
portretten / P.4 Kinderconcerten Nederlands Philharmonisch Orkest / P.5 Go4Children Een bijzondere
samenwerking / P.6 Theodoor Gilissen Ouders zijn nu veel opener over geld / P.8 Agenda
2
Kinder
portretten
zijn mij
dierbaar
advertentiebijlage van Museum Van Loon
3
Grote ogen,
bolle wangen
Katinka Lampe
Nergens zijn zoveel kleine kinderen
geschilderd als in de Nederlanden in de
Gouden Eeuw. Niet alleen adellijke lieden,
iedereen die het zich kon veroorloven, liet
zijn kinderen portretteren. Het motief van al
die portretopdrachten was simpel: de grote
trots en liefde van ouders voor hun kinde
ren. Zij werden in hun mooiste kleren afge
beeld, vaak versierd met kant en strikken.
Kleding vertelde veel over wie het kind was,
evenals de pose die het innam, de sieraden
die het droeg, het speelgoed dat het vast
hield en de eventuele meubelen en wapen
schilden die op de achtergrond werden
afgebeeld. Het waren allemaal aanwijzingen
voor de leeftijd van de geportretteerde
kinderen, hun geslacht, hun afkomst, hun
rijkdom. Ook werden op de portretten vaak
allerlei attributen afgebeeld met een alle
gorische betekenis. Bloemen en vruchten,
maar ook dieren. Zij droegen symbolische
verwijzingen in zich die iedereen in die
De bovenste verdieping van Keizersgracht
672 in Amsterdam ligt bezaaid met jurkjes,
jasjes, kralenkettingen, prinsessenkroontjes
en allerlei andere kleurrijke, glimmende
accessoires. Katinka Lampe doet een
fotosessie met de kinderen van Philippa
Van Loon in het appartement boven het
museum. Een sessie die uiteindelijk zal
resulteren in de geschilderde portretten van
alle drie de jonge kinderen. Lampe toont
dochter Gisèle een internetfilmpje van een
meisje dat voor de webcam mooi staat te
zijn. Zoons Felix en Casimir laat ze naar
een paar uitgeknipte plaatjes van jongens
uit tijdschriften kijken. Dan vraagt ze hun
om de poses en gezichtsuitdrukkingen van
de jongeren op de beelden na te doen. De
Van Loon kinderen hebben zichtbaar ple
zier in het rollenspel. Gisèle komt nog met
nepwimpers, pruikjes en handschoenen uit
haar eigen slaapkamer aanzetten en ook de
kostbare familiesieraden worden uit de kast
gehaald. Met een berg bruikbaar fotomateri
aal vertrekt Lampe aan het eind van de mid
dag naar haar atelier in Rotterdam.
tijd begreep. Een kers in een kinderhandje
werd herkend als een teken van een deugd
zaam leven, versgeplukte bloemen gaven de
kinderlijke onschuld aan en een kind dat
een paard bij de teugels vast had, genoot
een deugdelijke opvoeding.
Schilders schroomden niet de natuurlijke
aantrekkingskracht van het kind hier en
daar wat aan te dikken. Specifieke jeugdige
kenmerken werden uitvergroot, zodat een
kind extra ‘kinderlijk’ oogde en daarmee
nog snoeziger. De lijfjes werden bijvoor
beeld wat molliger afgebeeld. Bijna altijd
werden de ogen vergroot. Wijd open ogen
met grote pupillen drukken opwinding of
blijdschap uit en roepen veel genegenheid
op.
Het hoogtepunt van de zeventiende-eeuwse
kinderportretten op de tentoonstelling
in Museum Van Loon is het portret uit
1636 van Willem van Loon als tweejarige
peuter, door Dirck Dircksz. Santvoort, de
Amsterdamse kinderschilder bij uitstek
in die periode. Het werk kreeg nationale
bekendheid toen het in 1955 op een kin
derpostzegel werd afgedrukt. Maar ook uit
andere eeuwen zitten er absolute juweel
tjes bij, die nooit eerder getoond zijn aan
publiek. Alexandre-Jean Dubois-Drahonet,
leerling van de Neoclassicistische meester
Jean Auguste Ingres en bekend van zijn
portret van de Britse Koningin Victoria als
jong meisje, schilderde het dubbelportret
van Wilhelmine en Henriëtte van Loon
uit 1826. Hij beeldde de zusjes op hun
schattigst af. Vooral de enorme valhoed is
aandoenlijk. De meisjes lijken met hun wit
romige huid, bolle blozende wangetjes en
grote, onschuldige kijkertjes, engeltjes in
een pastelkleurige hemel.
Schilders schroomden niet de natuurlijke aantrekkings
kracht van het kind hier en daar wat aan te dikken
Figureren in de ideeënwereld
van een schilder
Het is een eeuwenlange traditie dat de fami
lie Van Loon haar kinderen laat portretteren
door vooraanstaande portretschilders. In de
indrukwekkende familiecollectie bevinden
zich schilderijen van bijvoorbeeld Nicolaas
Maes en Thérèse Schwartze, schilders die
de adel en burgerlijke elite van Amsterdam
op haar fraaist in beeld brachten. Dat de
jongste telg van het Van Loon geslacht voor
het vereeuwigen van haar kinderen een
kunstenaar heeft gekozen die zegt vooral
ideeën te verbeelden en niet zozeer kinde
ren, is exemplarisch voor de avontuurlijke
geest van Philippa van Loon als het op
hedendaagse kunst aankomt. De portret
ten van haar kinderen - Lampe maakte er
acht in totaal - hangen momenteel, met nog
dertig andere werken van Lampe, tussen de
oudere kinderportretten uit de familiecol
lectie in Museum Van Loon.
Het is bij een schilder van portretten
bepaald niet het eerste wat in je opkomt,
maar in haar geval staat het buiten kijf:
Katinka Lampe is een geëngageerd kunste
naar. Natuurlijk, ze schildert vrijwel uitslui
tend kindergezichten, maar haar portretten
geven bovenal uitdrukking aan maatschap
pelijke kwesties. Aan de hand van de
portretten probeert ze omstandigheden voor
Philippa met haar kinderen in de blauwe salon
Het is een traditie in mijn familie, zoals in veel vergelijkbare
families, om je kinderen op vroege leeftijd te laten portretteren.
Ook ik heb daarvoor gekozen, omdat je voor altijd iets vastzet, ‘de
jeugd’, die alweer snel voorbij gaat. De portretten vormen altijd
dierbare herinneringen.
Mijn ouders hebben Gisèle d’Ailly gevraagd voor mijn portret.
Ik denk daar met warme gevoelens aan terug. D’Ailly was een
kunstenares en vriendin van de familie op wie ik erg gesteld
was. Haar manier van leven, die in het teken stond van kunst
en vriendschap, heeft mij sterk beïnvloed. Ik heb niet voor niets
mijn eigen dochter ook Gisèle genoemd! Van de portretten in
onze verzameling ben ik het meest gesteld op het portret van
Willem van Loon door Dirck Santvoort uit 1636. Een beetje een
vanzelfsprekende keuze, maar ik kijk er altijd met veel plezier
naar. De keuze om Katinka Lampe te vragen om mijn kinderen
te portretteren is allereerst omdat ik haar werk erg mooi vind.
Bovendien bekijkt ze kinderen en jongeren op de manier zoals ze
zichzelf zien of zouden willen zien. De speelsheid van het kind is
duidelijk aanwezig.
Katinka Lampe vraagt haar model om zich te verkleden en te
spelen met het uiterlijk, dan fotografeert zij ze en daarna maakt
ze schilderijen aan de hand van de foto’s. Ik heb bewust een con
temporaine kunstenaar gekozen. Ik vind dat belangrijk omdat we
tenslotte nu leven. Ik ben helemaal niet nostalgisch naar het ver
leden. Ik vraag me vooral af hoe mensen in de toekomst kunst van
vandaag zullen ervaren. De beste kunst overleeft haar tijd omdat zij
iets te vertellen heeft over de tijd waarin ze gemaakt is. Katinka’s
werk is erg esthetisch, maar dat mag als er ook inhoud is.
Ik verheug ik me erg op de kinderportrettententoonstelling
waarin naast historische werken 35, grotendeels nieuwe werken
van Katinka Lampe te zien zullen zijn. Maar ook kijk ik uit naar
de Tulpen Dagen, 150 jaar rijtuigen in het Vondelpark en de vele
andere bijzondere evenementen dit jaar.
Als museum zonder vaste subsidie zouden we niet kunnen
bestaan zonder vrienden, donateurs en partners. Zonder de bij
zondere samenwerking met de partners zouden we niet zo’n uitge
breide programmering kunnen voeren. Voor deze tentoonstelling
dank ik in het bijzonder Theodoor Gilissen, het Amsterdams
Fonds voor de Kunsten, maar vooral ook Go4Children, een stich
ting die mij nauw aan het hart ligt.
Het belooft een mooi 2014 te worden voor Museum Van Loon!
Philippa Colomb de Daunant - van Loon
Voorzitter Stichting Van Loon
Willem van Loon (detail), Dirck Santvoort, 1636, 52 x 62 cm
advertentiebijlage van Museum Van Loon
De rode slaapkamer met het werk Gisèle of 210021 door Katinka Lampe / foto Studio Hans Wilschut
Kinderen
kunnen
eenvoudiger
uitdrukking
geven aan
de rol die ik
hun opleg.
Hun gezich
ten zijn nog
open, ik kan
er zelf veel
inleggen.
het voetlicht te brengen die haar opvallen,
vaak ook verontrusten. Thema’s van haar
schilderijen zijn bijvoorbeeld effecten van
social media op de jeugd, of de wijze waarop
kinderen met hun kleding uiting geven aan
hun religie. Dat de onderwerpen doorgaans
betrekking hebben op jongeren, is onver
mijdelijk het gevolg van het feit dat Lampe
zelf moeder is van twee kinderen, tieners
inmiddels. En wie haar werk door de jaren
heen heeft gevolgd, ziet dat de verbeelde
thematiek vaak gerelateerd is aan de leef
tijd die haar eigen kinderen op dat moment
hadden. Maar ook als Lampe een thema wil
aansnijden dat helemaal niet per se ver
bonden is met jeugdigheid, dan nog kiest ze
voor een kinderportret. De reden daarvoor
is simpel, verklaart ze: ”Kinderen kunnen
eenvoudiger uitdrukking geven aan de rol
die ik hun opleg. Hun gezichten zijn nog
open, ik kan er zelf veel inleggen. Een vol
wassen gelaat is al grotendeels ingevuld.”
Lampes manier van werken is even uniek
als arbeidsintensief. Het begint met een
nieuwsbericht op televisie, een krantenar
tikel, of een flard van een gesprek dat ze
opvangt in de tram of een maatschappelijk
fenomeen, typerend voor het tijdsbeeld, dat
onder haar aandacht komt, waardoor een
idee voor een schilderijenreeks ontstaat.
Onderwerp van haar meest recente schil
derijen – Lampe werkt altijd in series - is
de manier waarop jongeren zich (denken te
moeten) presenteren. Lampe kwam op het
idee voor de serie Do you like me now? door
een YouTube-filmpje, waarin een jong tie
nermeisje op provocerende wijze doet wat ze
denkt dat van haar wordt verwacht: ze maakt
zich overdreven dik op en neemt een beval
lige pose aan. Zij is een van vele pubers die
met de webcam filmpjes maken waarin ze
vragen of ze mooi zijn of lelijk. De onzeker
heid en tegelijkertijd de vastberadenheid
van jongeren om aan het schoonheidsideaal
te voldoen, dat wilde Lampe laten zien.
Overigens zonder te oordelen, dat moet
het publiek eventueel zelf maar doen. Het
formuleren van het concept is tegelijk het
startsignaal van een researchperiode waarin
Lampe zich, naar eigen zeggen, obsessief in
het onderwerp stort en al het beeldmateriaal
verzamelt dat ze vinden kan. Als het onder
zoek is afgerond, worden geschikte modellen
gezocht. Vaak vindt Lampe die in haar eigen
omgeving. Kinderen van vrienden, of uit de
4
straat. Of nog dichterbij: haar eigen zoon
en dochter zijn het al lang gewoon zich voor
moeders metier een rol te laten aanmeten.
Hun portretten hangen veelvuldig door heel
Nederland en daarbuiten.
Lampes modellen krijgen een selectie van
het door haar verzamelde beeldmateri
aal te zien en worden geacht de jongeren
op de beelden te imiteren, zich zo goed
mogelijk in hen te verplaatsen. Behalve
koffers vol kleren en versiersels, voor een
prikkie gekocht op het Zuidplein vlakbij
haar atelier, neemt Lampe vaak ook een
visagiste mee. ‘Zo is het voor de kinderen
echt alsof ze voor een dagje filmster zijn
en geven ze zich met de grootste lol over
aan hun tijdelijke personage’, licht ze toe.
Van de poseersessies maakt Lampe foto’s.
Daarvan kiest ze er enkele uit, die ze later
in haar studio met Photoshop nog aanpast.
De bewerkte foto’s van de geënsceneerde
situaties staan uiteindelijk aan de basis van
een schilderij.
Deze werkwijze lijkt misschien omslachtig,
maar is cruciaal voor de totstandkoming van
Lampes werk. Schilderijen maken direct
naar een gevonden beeld is niet denkbaar,
zegt Lampe stellig, ze is immers geen docu
mentair schilder. Ze heeft al die stappen
tussen het oorspronkelijke beeld en haar
schilderij nodig om zich het onderwerp
eigen te maken, om tot een persoonlijke
vorm van de thematiek te komen. Lampe:
‘Door te ensceneren, creëer ik mijn eigen
werkelijkheid en zorg ik voor eigenheid in
mijn schilderijen.’
Vergelijking tussen de gebruikte foto’s en
het uiteindelijke portret laat zien dat ook
tussen deze twee nog allerlei verschil
len kunnen bestaan. De oogkleur van het
model kan zomaar veranderd zijn, of het
kapsel. Ook kan het kind op het schilderij
opeens een muts of masker dragen dat het
tijdens de fotosessie helemaal niet droeg.
Tijdens het schilderen laat Lampe op een
advertentiebijlage van Museum Van Loon
gegeven moment de foto los, zegt ze, anders
is ze alleen maar aan het naschilderen.
Het schilderij heeft zijn eigen wetten en
tempo, waaraan ze zich in het schilderpro
ces overgeeft. Daar regeren vorm, kleur en
compositie. Zo kan het ook voorkomen dat
de leeftijd van het kind op het doek anders
lijkt, of zelfs het geslacht.
Zo is het voor de kinderen echt alsof ze voor
een dagje filmster zijn en geven ze zich met de
grootste lol over aan hun tijdelijke personage.
Uit haar werkwijze wordt duidelijk dat
Lampe niet bezig is met het schilderen van
individuen. Ze is niet geïnteresseerd in
het karakter of de psyche van haar model
len. Soms kent Lampe ze amper. Dat hoeft
ook niet. De kinderen figureren immers in
haar ideeënwereld. Niet voor niets hebben
de portretten een nummer en geen titel.
Alleen de namen die ze haar series mee
geeft, zetten de kijker op het spoor van haar
gedachten. Het onpersoonlijke karakter
van haar schilderijen wordt nog eens extra
benadrukt door Lampes schildertechniek.
De achtergrond is altijd effen, er wordt geen
enkele context geboden. Bovendien is de
verf heel dun aangebracht, en met een grote
kwast is elk spoor van de kunstenaarshand
uitgewist. Het effect van al die ingrepen, in
combinatie met de grote aantrekkingskracht
van de schilderijen die zijn opgebouwd uit
zachte kleurvlakken, harde contrasten en
fijn geschilderde details, is dat Lampes
werk bij uitstek open staat voor interpre
taties en associaties. Dat gebeurt dan ook
veelvuldig, beaamt ze: ‘Onherroepelijk
gaan mensen allerlei persoonlijkheidsken
merken en karaktertrekken in die gezichten
leggen. Dat hoeft niets met de realiteit te
maken te hebben. Mensen zien wat ze wil
len zien.’
5
advertentiebijlage van Museum Van Loon
Stichting Go4Children
Onderzoek voor kinderen
met kanker is noodzakelijk
Van alle kinderen met kanker overlijdt 25 tot 30% aan de ziekte of aan complicaties
van de zware behandeling. Van de kinderen die de ziekte overwinnen heeft echter 70
tot 80% van de kinderen nog langdurig last van bijwerkingen van deze behandeling.
Kinderen krijgen namelijk vaak dezelfde medicijnen als volwassen patiënten, waarbij
alleen de dosering is aangepast aan hun lichaamsgewicht. Maar het is juist belangrijk
om pas medicijnen te geven als die goed zijn onderzocht qua dosering, werkzaamheid
en veiligheid voor kinderen. Hiernaar is helaas nog veel te weinig onderzoek verricht.
Go4Children is een stichting die fondsen
werft om medicijnenonderzoek bij kinderen
met kanker mogelijk te maken, wat ervoor
zorgt dat deze kinderen de juiste, dus goed
uitgeteste medicatie krijgen. Met als resul
taat dat de behandeling effectiever en vei
liger wordt. En dat er meer kinderen beter
worden, met minder bijwerkingen. Goed
onderzoek is dus noodzaak. En omdat de
farmaceutische industrie dit onderzoek niet
financiert, werft Go4Children zoveel moge
lijk fondsen om dit wél mogelijk te maken.
Toch herken je de kinderen die model
stonden onmiddellijk terug in Lampe’s
portretten. Dat heeft te maken met de vak
kundige uitdaging, verklaart ze, simpelweg
het ‘technisch goed willen schilderen’.
Bekenden van de familie zullen in Museum
Van Loon Gisèle, Felix en Casimir er dus
feilloos uitpikken.
Veel medicatie
Niet iedereen weet hoeveel medicijnen
kinderen met kanker te verwerken krijgen.
Maar het zijn er veel, heel veel. Nu moeten
artsen door het gebrek aan onderzoeks
gegevens 40 tot 80% van de medicijnen
ongeregistreerd en ‘off-label’ aan kinderen
geven. Dat laatste betekent dat de dosis
niet officieel is getest. Vanuit deze situatie
is in 2009 Go4Children ontstaan, mede op
verzoek van prof. dr. Rob Pieters, prof. dr.
Huib Caron en dr. Michel Zwaan. Alle drie
artsen die toen en vandaag een voortrek
kersrol spelen in het opstellen en uitvoeren
van onderzoeksprotocollen in Europa. Dr.
Michel Zwaan: ‘Onderzoek komt niet alleen
ten goede aan het zieke kind zelf, maar ook
aan de kinderen die daarna ziek worden. Ik
zie al kinderen van 10 jaar oud die zeggen:
“Als ik het niet voor mezelf doe, dan doe ik
het voor een ander”’.
Onderzoeken
Stichting Go4Children heeft al diverse
onderzoeken gefinancierd en werft momen
teel fondsen om het restant bedrag van
€180.000,- voor het ALL PK/PD onderzoek
te kunnen financieren. Deze studie is eind
2012 gestart bij kinderen met acute lymfa
tische leukemie, de meest voorkomende
kankersoort bij kinderen. Het onderzoek,
dat in alle Nederlandse kinderoncologi
sche centra loopt, wil de werking van drie
belangrijke medicijnen uit de behandeling,
waaronder prednison, optimaliseren. Met
als doel dat er voor elk kind een behande
ling op maat kan worden gemaakt. Meer
informatie over de onderzoeken en de stich
ting kunt u vinden op www.go4children.com
Aandacht
Stichting Go4Children hoopt met de samen
werking met Museum Van Loon en de
expositie Kinderportretten ‘Van Santvoort
tot Lampe’ meer aandacht te krijgen voor
haar missie. Bezoekers van de expositie
hebben de mogelijkheid om geld te done
ren en een deel van de opbrengst van een
kaartenmapje uit de expositie gaat naar
Go4Children.
Speciaal aanbod
Steun nu Go4Children
en maak kans op 2 van de 50 gratis kaarten
voor de expositie ‘Van Santvoort tot Lampe’
Kom naar www.go4children.com/doneer/ en steun medicijnen
onderzoek voor kinderen met kanker. De eerste 25 donateurs die
minimaal € 25,- geven, ontvangen 2 gratis kaarten t.w.v. € 16,voor de expositie. Vermeld ‘Van Loon’ bij uw betaling om kans te
maken op deze kaarten. Alvast bedankt voor uw bijdrage!
HKH Prinses Margarita de Bourbon de Parme,
lid van de Commissie van Aanbeveling van Go4Children
Overleven en kwaliteit van
leven gaan hand in hand
Geneesmiddelenonderzoek voor kinde
ren is een ondergeschoven kindje. Er is
veel discussie, maar weinig aandacht
en geld voor. Te-veel medicatie is niet
onderzocht op mogelijke gevolgen bij
opgroeiende kinderen. Kinderen die
kanker overleven, houden er vaak wat
aan over. Mentaal en fysiek. Overleven
en kwaliteit van leven gaan hand in
hand. Het is niet wenselijk dat er nog zo
weinig bekend is over de juiste medica
tie. Ook de ouders, die plotseling in een
vreselijke situatie terecht komen, weten
141016, Katinka Lampe, 140 x 100 cm
Grace
Katinka
Lampe
1316131, Katinka Lampe, 160 x 130 cm
Kinderconcerten
18 mei & 8 juni
Ter gelegenheid van de tentoonstelling
Kinderportretten is Museum Van Loon
een samenwerking aangegaan met het
Nederlands Philharmonisch Orkest
|Nederlands Kamerorkest. Musici van deze
orkesten zullen een viertal kinderconcerten
geven in het koetshuis van het museum. De
concerten Op Reis en Tap 5 zijn speciaal
voor kinderen gemaakt. Op Reis gaat over
de herkenbare ervaring van het reizen. In
dit geval een reis met het rijtuig, én voor
het eerst. Alles wat er zoal komt kijken aan
gevoelens en ervaringen bij een reis wordt
muzikaal en theatraal verbeeld door een
blaaskwintet. Tap 5 is een mooie en vrolijke
voorstelling waarbij het tapdansen cen
traal staat, gespeeld door een strijkkwartet
en tapdanseres Marije Nie. De kinderen
kunnen luisteren, kijken en mogen zelfs
meedoen!
Voor meer informatie zie agenda.
Nu verkrijgbaar
in de webshop
en het museum:
‘Grace’. Deze
publicatie biedt
een overzicht van
Katinka Lampe’s
werk van de
laatste 4 jaar.
te weinig. Voor hen is het heel belangrijk
dat ze op de hoogte zijn van wat er met
hun kind gebeurt.
Bij geneesmiddelenonderzoek voor kin
deren moeten we ons blijven realiseren
dat het enkel en alleen draait om het
kind. Het kind maakt zelf geen bewuste
keuzes, maar ook de medische weten
schap heeft een kennisachterstand op
het gebied van medicatie. Go4Children
verbetert dat door zoveel mogelijk medi
cijnenonderzoek mogelijk te maken. Als
moeder vind ik dat heel belangrijk.
HKH Prinses Margarita de Bourbon de Parme
Directeur Museum Van Loon zoekt samenwerking met Go4Children
Een bijzondere dimensie
5060145, Katinka Lampe, 60 x 50 cm
Katinka Lampe over haar werk en de samenwerking met Go4Children
600143, Katinka Lampe, 60 x 60 cm
Dit zijn kinderen met een
ander verhaal
‘In opdracht van Stichting
Go4Children maakte ik voor de
tentoonstelling schilderijen van 3
bijzondere modellen. Daarvoor kwam
ik in contact met ernstig zieke kin
deren die worden behandeld op de
afdeling Oncologie van het Sophia
Kinderziekenhuis. Deze kinderen kwa
men op dezelfde manier voor mijn lens
als mijn andere modellen. Natuurlijk
brachten ze een andere verhaal met
zich mee. Maar, de uitdaging voor mij
was om dat slechts op een subtiele
manier toe te laten in het uiteindelijke
schilderij. Ik heb geprobeerd het
gevoel onderhuids te laten zien. Je
kan een ziek kind bekijken vanuit de
ellende en de pech waar het in beland
is, maar je kunt ook kijken naar de
kracht en wijsheid. En dat is precies
wat ik heb geprobeerd te benadruk
ken.’
600144, Katinka Lampe, 60 x 60 cm
Tonko Grever, directeur/conservator
van Museum Van Loon, zag tijdens het
samenstellen van de expositie ‘Van
Santvoort tot Lampe’ vooral veel blo
zende gezichtjes van kinderen die onder
een goed gesternte ter wereld kwamen.
Met dat inzicht leek het hem een goed
idee om ook aandacht te geven aan kin
deren die minder geluk hebben.
Grever: ‘Via Theodoor Gilissen
werd ik geattendeerd op de Stichting
Go4Children en toen zag ik dat diverse
familieleden van de familie Van Loon
bij de stichting betrokken zijn. Daarmee
had ik het goede doel gevonden om de
extra diepgang in deze expositie te krij
gen. Zo moet je de samenwerking ook
zien: het is geen fondsenwerving, maar
een relevante manier om aandacht te
krijgen voor de stichting en een dimen
sie toe te voegen aan de tentoonstelling.’
Hij prijst ook de betrokkenheid van
kunstenaar Katinka Lampe bij het
project. ‘Eerst was er alleen sprake
van exposeren. Maar uiteindelijk is
Katinka ook nieuw werk gaan maken
voor de expositie, ook in samenwer
king met de stichting en het Sophia
Kinderziekenhuis.’ Het resultaat noemt
hij ‘echte Lampes’. Geen portretten,
maar vrij werk waarin je thema’s kunt
zien als kracht, verwachting en adoles
centie.
Volgens Grever hoort het project bij de
maatschappelijke verantwoordelijkheid
van het museum. ‘We hebben al een
educatieproject voor MBO-opleidingen
waar jongeren leren voor oude ambach
ten als stoffeerder, meubelmaker, zil
versmid of glasblazer. Maar ons beleid
gaat verder. We willen graag verrassen.
Daarom deze bijzondere samenwerking
met Go4Children en Katinka Lampe.’
Deze pagina wordt mogelijk gemaakt door
6
advertentiebijlage van Museum Van Loon
7
Bijzondere monumenten verdienen bijzondere zorg
Lodewijk Siertsema, lid Raad van Bestuur Theodoor Gilissen
Ouders zijn nu veel opener over geld
Al meer dan honderddertig jaar begeleidt
Theodoor Gilissen families bij het veilig
stellen en overdragen van hun vermogens.
Bestuurslid Siertsema sprak onlangs tij
dens een bankbijeenkomst nog uitgebreid
met een cliënt die al vanaf zijn geboorte,
begin jaren twintig van de vorige eeuw,
in de boeken staat. Zijn kinderen en
kleinkinderen bankieren nu ook aan de
Amsterdamse Keizersgracht.
Vertrouwen en tegengas
Dat families die continuïteit zoeken, is
volgens Siertsema vooral een kwestie van
vertrouwen. ‘Het is een grote stap om ver
mogen in beheer te geven dat van generatie
op generatie is verdiend. Dan moet er ver
trouwen zijn, goed persoonlijk contact. Om
dat in stand te houden mag er geen kink in
de kabel komen, zoals bankiers die steeds
weer vertrekken of een bank die in de pro
blemen raakt.’ Met een opvallend hoge sol
vabiliteit en een laag verloop van bankiers,
is daarop bij Theodoor Gilissen weinig
kans. ‘Omdat wij een duidelijke focus heb
ben op beleggen, raakt onze aandacht niet
versnipperd en kiezen onze mensen heel
bewust voor dit vak. Dat zorgt ervoor dat zij
meestal lang bij ons blijven.’
Voordeel van een langdurige relatie is dat
de bankier zo nodig ook eens tegengas kan
geven. Siertsema: ‘Een bankier moet de
cliënt van repliek kunnen dienen, bijvoor
beeld bij te riskante of te eenzijdige beleg
gingen. Wat we wel eens zien gebeuren, is
dat een cliënt zijn onderneming verkoopt
en de opbrengst in veel illiquide beleg
gingen wil steken, terwijl zijn verwachte
uitgavenpatroon groot blijft. Zo komt de
cashflow in gevaar. Teveel illiquide beleg
‘Een monument heeft vaak onderhoud nodig om het in originele staat te behouden of te restaureren.
Dat zien wij vooral terug in de werken die wij in de afgelopen jaren met Kneppers hebben mogen uitvo
eren, zoals de Ronde Lutherse kerk, de Mozes en Aron kerk, Het Rembrandthuis, de St. Jeroenskerk
te Noordwijk en uiteraard het koetshuis van het Museum Van Loon’, zegt Toine van der Vliet, directeur
van Kneppers Bouw- en aannemingsbedrijf.
gingen brengen ook een te groot risico met
zich mee. Het is onze taak de cliënt met
beide benen op de grond te houden.’
Plezier van vermogen
Vermogensbeheer begint bij het helder
krijgen van de doelstellingen. Beleggen is
immers maar een middel tot een doel, zoals
vermogensbehoud voor de latere generaties.
Belangrijk onderdeel is vermogensover
dracht. Wat Siertsema daarbij opvalt, is dat
ouders veel opener zijn over het vermogen
dan vroeger. ‘Vroeger werd een kind bij het
overlijden van de ouders vaak volledig ver
rast door de financiële situatie. Nu worden
kinderen er eerder bij betrokken. Het is
belangrijk om hen aan de hand te nemen,
dan gaan zij er later ook beter mee om.’ Ook
de bank heeft hierin een taak. Zo organiseert
Theodoor Gilissen met regelmaat bijeen
komsten waarbij volwassen (klein)kinderen
van vermogende (groot)ouders vertrouwd
worden gemaakt met de beginselen van het
beleggen, financiële planning en vermogens
structurering. Op zaterdag 5 april staat de
eerstvolgende bijeenkomst op stapel, inclu
sief een bezoek aan de tentoonstelling over
familieportretten bij Museum Van Loon.
Daarnaast adviseert de private banker actief
over vermogensoverdracht tijdens het leven,
wat fiscaal gunstig is gezien de forse erfbe
lasting. Ouders zijn hier tegenwoordig ook
veel meer voor in, merkt Siertsema. ‘Voor
kinderen is het prettig als zij steun krijgen
bij bijvoorbeeld de aankoop van een huis,
het aflossen van de studieschuld of het
opzetten van een onderneming. Je ziet dit
beslist vaker gebeuren dan vroeger. Zo heb
ben de kinderen nu al plezier van het vermo
gen en geven ouders hun een goede start.’
Museum Van Loon en Theodoor Gilissen Bankiers zijn elkaars overburen aan de
Amsterdamse Keizersgracht. Zij werken op verschillende manieren samen.
Wilt u weten wat Theodoor Gilissen voor u en uw (familie)vermogen kan betekenen?
Breng een bezoek aan gilissen.nl of neem contact op met Jacco Schoeber (directeur Private
Banking Amsterdam) via [email protected] of +31 (20) 527 64 48.
In de jaren negentig heeft Kneppers het
hoofdhuis van het Museum Van Loon suc
cesvol gefundeerd. Door de goede relatie
tussen het museum en het aannemings
bedrijf, kwam Kneppers in aanmerking
om de verbouwing van het koetshuis uit te
voeren. Voor dit project was de wens van
de opdrachtgever om de bestaande situ
atie naar de oorspronkelijke te herstellen.
Hierbij kwam de vakkundigheid, oog voor
kwaliteit en duurzaamheid van Kneppers
zeer goed van pas. Door vakmensen, des
kundige begeleiding en kennis van histori
sche materialen was Kneppers in staat om
het koetshuis naar alle tevredenheid op te
leveren en een duurzame relatie te behou
den met het museum.
Kneppers heeft gedurende een jaar de ver
bouwingen vanaf 1916 ongedaan gemaakt.
Toen werd het koetshuis omgebouwd tot
garage door architect C.W. Royaards voor
Jonkheer Maurits. Deze latere toevoegingen
aan het museum zijn zorgvuldig verwijderd
zoals het trillingsvrij verwijderen van de uit
1919 daterende betonvloer. Eén van de vele
herstelwerkzaamheden die zeer nauwkeurig
uitgevoerd moesten worden om verdere
schade aan het koetshuis te voorkomen.
Om de restauratie binnen budget en binnen
een jaar uit te voeren, is een goede drie
hoeksverhouding tussen het museum, de
architect Leo Wevers en Kneppers essenti
eel geweest. Het Museum van Loon is sinds
2011 weer een prachtig koetshuis rijker en
Kneppers is trots dat zij dit project heeft
mogen realiseren en hiermee een bijdrage
heeft geleverd aan het restaureren van een
stuk historisch Amsterdam!
foto Peter Kooijman
Lodewijk Siertsema, lid Raad van Bestuur
Theodoor Gilissen
Via kinderportretten komen eeuwen fami
liegeschiedenis tot leven. Die continuïteit
strekt zich uit tot het beheer van het fami
lievermogen, dat doorgaans van genera
tie op generatie wordt toevertrouwd aan
dezelfde private bank. Verschillen met
vroeger zijn er ook. ‘Ouders zijn nu veel
opener over geld’, constateert Lodewijk
Siertsema van Theodoor Gilissen.
advertentiebijlage van Museum Van Loon
Voor meer informatie over Kneppers
en ons werk, neemt u een kijkje op
www.kneppers.nl of neem contact met
ons op via 020-6322621.
Een
nieuw
historisch
behang
Willemine en Henrietta van Loon, Alexandre Jean Dubois-Drahonet, 1826
Jacco Schoeber, directeur Private Banking Amsterdam
bij Theodoor Gilissen
Bereid kinderen voor
op vermogen
Eeuwen geleden hadden kinderen van vermogende ouders een
bijzondere positie, en dat is in deze tijd niet anders. Hoe daar
mee om te gaan? Private bank Theodoor Gilissen merkt dat zowel
ouders als hun volwassen kinderen soms met deze vraag worstelen.
Over geldzaken hielden haar ouders de lippen
altijd stijf op elkaar, vertelt een mevrouw uit een
welgestelde familie aan directeur Private Banking
Jacco Schoeber van Theodoor Gilissen. Op het
moment dat zij hun aanzienlijke vermogen erfde,
had zij geen idee wat zij ermee aan moest. Van een
aandeel of obligatie had ze zelfs nog nooit gehoord.
‘Dat moet bij mijn kinderen anders’, zegt ze, nu
in de zestig. ‘Zij moeten zich thuis voelen bij de
bank.’
Het is belangrijk dat ‘de kinderen van’ voorbereid
zijn op het vermogen dat zij zullen erven, vindt
Schoeber. Of zij van plan zijn om er een Ferrari
mee te kopen of het door te geven aan de volgende
generatie, die keuze is puur persoonlijk. Als ze
zich maar bewust zijn van de mogelijkheden.
Bijvoorbeeld om het vermogen te gebruiken als
een bron van inkomsten, zonder dat de oorspron
kelijke som wordt aangetast. Schoeber: ‘Als je
defensief belegt kunnen de jaarlijkse opbrengsten
zorgen voor aanvullend levensonderhoud, terwijl
het vermogen in stand blijft. Ook zien wij de
laatste tijd dat ouders hun kinderen laten parti
ciperen in een VBI. Dat is een fiscale constructie
geschikt voor belastingbesparing. Als blijvend
voordeel biedt het een dividendstroom aan de
kinderen.’
Jacco Schoeber, directeur Private Banking Amsterdam bij Theodoor Gilissen
Ter voorbereiding hebben sommige kinderen al in
een vroeger stadium een eigen effectenrekening,
constateert Schoeber. Die wordt vaak jaarlijks
aangevuld met de belastingvrije schenking die de
fiscus toestaat aan ouders (ruim 5.000 euro) en
grootouders (ruim 2.000 euro). ‘Vaak mogen zij
met dit bedrag zelf beleggen, zodat zij alvast aan
geld kunnen wennen.’
op termijn bovendien een lucratieve investering
zijn. ‘Stel dat een lening nodig is van 250.000
euro. Optimaal is dan om daar de eenmalige
vrijstelling van ruim 100.000 euro in te steken en
de rest aan te vullen met een lening van 150.000
euro. Tegen een rente van 5% is het kind al gauw
goedkoper uit dan op een studentenkamer’, aldus
Schoeber.
Kansen
Eerste liefde
Een vermogende achtergrond biedt mooie kansen,
die wel wat kennis van zaken vergen. Zo kan een
familiebank uitkomst bieden bij de aankoop van
een huis. ‘Aardig wat hoger opgeleiden kunnen
nu geen baan vinden. Zelf een huis kopen lukt
niet, omdat zij geen vast contract hebben’, aldus
Schoeber.
Bezit is mooi, maar vraagt ook om een verantwoor
delijke opstelling. Bijvoorbeeld wanneer de liefde
om de hoek komt kijken. Stel, een dochter heeft
van haar vermogende ouders een appartement
gekregen of met hun geld gekocht, en zij wil daar
met haar eerste liefde gaan samenwonen. Dan zijn
heldere afspraken in een samenlevingscontract
een must, vindt Schoeber. ‘Bijvoorbeeld dat de
partner een bijdrage betaalt in de kosten. Fijn als
je in de zevende hemel bent, maar houd het wel
zakelijk. Regel dit soort dingen juist als je verliefd
bent en erover kunt praten. In een later stadium
kan dat lastiger worden.’
Een familielening kan de oplossing zijn. Het
kind betaalt een - marktconforme - rente aan
de ouders, die zo een heel wat aantrekkelijker
rendement boeken dan op een gewone spaarreke
ning. Met de huidige lage huizenprijzen kan het
De grote slaapkamer aan de grachtenzijde
was in de tijd van de familie Van Loon in
gebruik als kinderkamer. Het grote vertrek
werd door meerdere kinderen gebruikt
met behulp van kamerschermen, ook het
kindermeisje sliep in de kamer. Jonkheer
Maurits van Loon kon zich nog goed herin
neren hoe hij er met zijn zusters Machteld
en Yvonne logeerde bij zijn grootouders. ’s
Avonds kon hij luisteren naar de geluiden
van de grote mensen in de eetkamer bene
den en genieten van de reflectie van de
lichtjes op gracht.
De kamer heet nu de Vogelkamer, naar de
opvallende stoffen bespanning, een blauwe
Toile du Jouy vol exotische vogels en die
ren. De bespanning werd aangebracht tij
dens de restauratie voor de opening van het
museum in 1973.
Na ruim veertig jaar was de kamer opnieuw
toe aan restauratie. Het plafond vertoonde
scheuren en de verf op de lambrisering was
sleets geworden. Het ergst geleden had de
stoffen bespanning door stof en vuil, maar
vooral ook door een zware lekkage. Philippa
van Loon vond in Frankrijk de oorspronke
lijke stof.
Om de stof op historisch juiste wijze weer te
bevestigen deed het museum een beroep op
Siersema Interieur. Deze gerenommeerde
Amsterdamse firma onder leiding van
Wouter Slop is niet alleen groot in heden
daagse interieur inrichting, maar ook tradi
tioneel behang en wandbespanningen is een
expertisegebied van Siersema Interieur: op
een bestaand tengelwerk plaatsen ze eerst
grondlinnen, grondbehang en boekpapier.
Hier overheen plaatsen ze het gekozen
behang of de stof. Siersema interieur was
recent betrokken bij de restauratie van
Kasteel De Keukenhof, maar ook bij de
restauratie van de Majellakerk, waar het
Nederlands Philharmonisch Orkest de
hoofdgebruiker is.
Met dank aan Siersema Interieur ziet de
kinderkamer er tijdens de kinderportretten
tentoonstelling uit alsof de tijd heeft stil
gestaan.
Siersema plaatst wandbespanning,
voor meer informatie zie www.Siersema.org
of bel 020-6813776
8
advertentiebijlage van Museum Van Loon
Agenda
28 februari – 9 juni
Kinderportretten
van Santvoort tot
Lampe
18 april – 2 mei
Souk
Museum Van Loon is partner van Souk Dutch Arabic
Festival met een presentatie in de Blauwe Salon en
het koetshuis in samenwerking met Pronkzucht, de
Rijksakademie en het Stedelijk Museum.
15 juni – 18 augustus
Tentoonstelling
150 jaar rijtuigen
in het vondelpark
Het beroemdste park van Amsterdam bestaat 150 jaar
en werd ontworpen voor wandelaars en rijtuigen. De
jonkheren Van Loon en hun kinderen maakten vele
ritten door het park. In het koetshuis van Museum Van
Loon zullen onder meer het onlangs prachtig gerestau
reerde ‘Char à Bancs’ rijtuig, de arrenslee, tuigen en de
livreien van de koetsier te zien zijn.
Open Tuinen Dagen
De sfeervolle eetkamer en salon hebben
eeuwenlang dienst gedaan als ontmoetings
plek. Vrienden, familie of hooggeplaatste
personen kwamen langs voor een praatje of
een drankje. Dit open karakter wil Museum
Van Loon behouden. Nog steeds worden
er vele bijzondere evenementen georgani
seerd. Wellicht ook voor u?
Het verborgen groen van Amsterdam zal zichtbaar
worden als ruim 25 grachtentuinen worden opengesteld
voor het publiek. Het thema is dit jaar ‘Grachtentuinen
tot nut en vermaak’. Tuinliefhebbers krijgen de unieke
kans een wandeling te maken langs de groene oases van
de stad: bleekvelden, moestuinen en fruitbomen, maar
ook formele parterres, bloeiende planten, bijzondere
tuinhuizen en ornamenten. Zowel klassieke als heden
daagse tuinen zijn gedurende drie dagen te bezoeken.
Stelt u zich eens voor: een uitgebreid diner
in de eetkamer met vergulde lambriserin
gen en het prachtige rococo stucplafond.
Een stijlvolle ontvangst in de Blauwe Salon
met het mooiste uitzicht op de gracht. Of
in de zomer een ontvangst voor uw gewaar
deerde gasten in het Koetshuis. Ook uw
zakelijke diner wordt tot in de puntjes
verzorgd.
20 – 22 juni
3 – 4 mei
Tulpen Dagen
Amsterdam
Belmont Events en
Museum Van Loon
Belmont Events is preferred partner van
Museum Van Loon voor evenementen, diners
en alle huwelijken. Er kan getrouwd worden
in het huis of het koetshuis. De exclusiviteit
en sfeer van het huis en de romantische
tuin zijn voor veel bruidsparen een droom.
Belmont Events zorgt er voor dat de dag
perfect verloopt, maar met gevoel voor het
historische karakter van de omgeving.
Met veel aandacht voor de zakelijke of per
soonlijke doelstellingen van opdrachtgevers
ontstaan ‘ontmoetingen’ in het huiselijke
Museum Van Loon die hun doel treffen. En
bovendien plezierig, verbindend en onver
getelijk zijn!
www.belmontevents.nl
Museum Van Loon en tuinontwerpster Saskia Albrecht
organiseren voor de derde keer de Amsterdamse Tulpen
Dagen. Op 3 en 4 mei zal een vijftiental grotendeels
niet openbare tuinen, waarin tulpen de show stelen,
opengesteld worden voor publiek. Amsterdam heeft een
lange geschiedenis met de tulp. De Amsterdamse Tulpen
Dagen proberen de tulp terug te brengen in de stad.
18 mei en 8 juni
Kinderconcerten
Musici van het Nederlands Philharmonisch Orkest
|Nederlands Kamerorkest geven vier concerten voor
kinderen en hun (groot)ouders in het koetshuis van het
museum. Op zondag 28 mei, zal de voorstelling Op Reis
twee keer worden uitgevoerd, om 10.30 uur en om 11.30
uur. Op Reis is een voorstelling van 30 minuten en gaat
over de herkenbare ervaring van het reizen. Deze ervaring
wordt muzikaal en theatraal verbeeld door een blaaskwin
tet. Deze voorstelling is voor iedereen vanaf 4 jaar.
Op zondag 8 juni vindt het kinderconcert (6+) TAP
5 tweemaal plaats. Dat tapdansen ontzettend leuk is,
laat tapdanseres Marije Nie zien en horen, samen met
een strijkkwartet van het orkest. Zou het de musici luk
ken om Marije aan het dansen te krijgen op klassieke
muziek? Kinderen kunnen luisteren, kijken en zelfs
meedoen! De concerten beginnen om 11.00 uur en om
12.30 uur.
Kaarten kosten € 8.- voor kinderen tot 12 jaar en voor
volwassenen € 16.- Het aantal kaarten is beperkt en te
koop via het de webshop van het museum.
20 – 24 augustus
Opera in de
Grachtentuin
Dit jaar zal de opera Vom Fischer und seiner Frau van
de Zwitserse componist Othmar Schoeck (1886-1957)
uitgevoerd worden in de tuin van Museum Van Loon.
Schoeck is vooral bekend om zijn liederen en kamer
muziek. Hij componeerde deze ‘dramatische cantate’ in
1930 voor sopraan, tenor, bas-bariton en groot orkest.
Speciaal voor het tienjarige jubileum van Opera Op
Zak en de tienjarige samenwerking met Museum Van
Loon wordt Vom Fischer und seiner Frau in een nieuwe
kamermuziekbewerking van dirigent Ivo Meinen
gespeeld.
Voor actuele informatie www.museumvanloon.nl
Museum Van Loon
Keizersgracht 672
1017 ET Amsterdam
tel +31(0)20.6245255
www.museumvanloon.nl
11.00 - 17.00 uur (dinsdag gesloten)
Verwacht in oktober
Adriaan de Lelie (1755-1820)
en het achttiende-eeuwse familieportret
Colofon
Dit is een uitgave van Museum Van Loon, gedistribueerd bij NRC Handelsblad.
De inhoud van deze bijlage valt niet onder redactionele verantwoordelijkheid van NRC Handelsblad.
Redactie: Tonko Grever en Cato Koole
Teksten: Manon Braat, Lizanne Schipper, Joost Jager en Tonko Grever
Opmaak: Maarten Evenhuis
Met dank aan Katinka Lampe

Download Report