26-5-2014 Ik ben toch niet gek of hoe gek is Nederland? Frenk Peeters Academisch Centrum voor Stemmingsstoornissen Maastricht Inhoud • Hoe gek is Nederland? • Stemmingsstoornissen • Depressie in het bijzonder – Symptomen – Beloop – Risicofactoren – Behandeling Hoe gek is Nederland? Hoe gek is Nederland? Ziekten of dimensies van klachten? Is dat nog normaal of kan het nog gekker? 1 26-5-2014 Stemmingsstoornissen • Depressie • Bipolaire stoornis Hoeveel komen stemmingsstoornissen voor? Depressie Kernsymptomen Verdere symptomen • Depressieve stemming • Verlies van interesse en plezier • Verandering van eetlust • Slaapproblemen • Psychomotorische remming of agitatie • Moeheid • Insufficientie gedachten • Concentratie problemen of besluiteloosheid • Doodsgedachten Minstens 2 weken gedurende de meeste dagen en het grootste gedeelte van de dag minimaal 5 symptomen waarvan 1 kernsymptoom Hoe lang duurt een depressie? 1,2 Oorzaken voor het ontstaan van depressie 1,0 ,8 Geen enkele “oorzaak” bekend..... ,6 proportion still in episode ,4 ,2 0,0 0 censored 10 20 30 duration (months) maar we kennen wel veel risico- en beschermende factoren • 50% herstelt binnen 3 maanden • 20% duurt langer dan een jaar 2 26-5-2014 Risicofactoren Invloed van genen op het ontstaan van depressie; een voorbeeld • Genetische variaties Maar...... is geen gen dat depressie veroorzaakt Risicofactoren Behandeling • Genetische variaties • Ontwikkelingsfactoren (verwaarlozing, misbruik) • Persoonlijkheid (piekeren, onzekerheid) • Sociale factoren (werkeloosheid, geldproblemen) • Kans op recidief na 1e depressie 50% • Kans op recidief na 2e depressie 70-80% • Kans op recidief na 3e depressie 80% • Ingrijpende levensgebeurtenissen • Ziekten (suikerziekte, immuunziekten) • Maatschappelijke factoren (sociale steun, stress) • Westerse leefstijl (voeding, afweersysteem) Fasen van behandeling De grote uitdaging: “niet alleen uit de put komen maar er ook uitblijven” Psychiatrie: stumpertje van de geneeskunde? Leucht S et al. BJP 2012;200:97-106 3 26-5-2014 Behandelingen voor depressie Gesprekstherapie • Goede voorlichting • Leefstijl veranderen (bewegen, voeding) • Gesprekstherapie • Farmacotherapie • Lichttherapie • Stimulatie van de hersenen Gesprekstherapie Effectiviteit van gesprekstherapie voor depressie • Cognitieve gedragstherapie • Interpersoonlijke psychotherapie • Mindfulness (alleen als terugvalpreventie) Behandelingen voor depressie Farmacotherapie • Goede voorlichting • Leefstijl veranderen (bewegen, voeding) • Gesprekstherapie • Farmacotherapie • Lichttherapie • Stimulatie van de hersenen 4 26-5-2014 Farmacotherapie • Selectieve serotonine heropname remmers • Serotonine noradrenaline heropname remmers • Tricyclische antidepressiva • Mono-amine oxidase remmers • Lithium • Anti-psychotica Lichttherapie Behandelingen voor depressie • Goede voorlichting • Leefstijl veranderen (bewegen, voeding) • Gesprekstherapie • Farmacotherapie • Lichttherapie • Stimulatie van de hersenen Behandelingen voor depressie winterdepressie • Goede voorlichting • Leefstijl veranderen (bewegen, voeding) • Gesprekstherapie • Farmacotherapie • Lichttherapie • Stimulatie van de hersenen Stimulatie van de hersenen Electro-convulsieve therapie • Electro-convulsieve therapie • r-Transcraniële magnetische stimulatie • Deep brain stimulation • Neurofeedback 5 26-5-2014 Electro-convulsieve therapie rTMS DBS Neurofeedback Samenvatting Meer weten? • Hoe gek is Nederland? • Stemmingsstoornissen • Depressie in het bijzonder – Symptomen – Beloop – Risicofactoren – Behandeling • www.nedkad.nl • www.kenniscentrumbipolairestoornissen.nl • www.vmdb.nl • www.psychischegezondheid.nl/depressiecentrum • www.trimbos.nl 6