Jaarverslag 2013
Jaarverslag 2013
Sectorinstituut Openbare Bibliotheken
28 maart 2014
Colofon
Jaarverslag 2013 is een uitgave van het Sectorinstituut Openbare Bibliotheken.
© 2014 Sectorinstituut Openbare Bibliotheken, Den Haag
Sectorinstituut Openbare Bibliotheken
Koninginnegracht 14, 2514 AA Den Haag
Postbus 16160 2500 BD Den Haag
T +31 (0) 70 3090 222
F +31 (0) 70 3090 299
[email protected]
www.siob.nl
Mits niet anders vermeld valt de inhoud van deze publicatie van het Sectorinstituut
Openbare Bibliotheken onder een Creative Commons NaamsvermeldingNietCommercieel-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Zie de licentievoorwaarden op:
http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/3.0/nl/
Inhoudsopgave
Voorwoord7
Exploitatierekening in één oogopslag
11
Bestuursverslag
1Bedrijfsvoering
13
2 Verantwoording naar rol
25
3Vaststelling
61
Jaarrekening
4 Balans 2013
63
5 Exploitatierekening 2013
73
Bijlagen
Controleverklaring82
Prestatieverantwoording 2013 (Model III)86
5
Toelichting prestatieverantwoording 2013
88
Overzicht van (inter-)nationale activiteiten en publicaties
90
Lijst van namen, begrippen en afkortingen
94
Voorwoord
“Niemand keert terug van een lange reis, zoals hij vertrokken is.” Dat zijn de woorden van Graham
Greene. Een Engels schrijver die leefde van 1904-1991. Onderweg maak je veel dingen mee, die je
vormen en verrijken. Iedere reiziger weet dat; heeft dat ervaren. De mooie dingen en successen,
maar ook de tegenslagen en barrières maken een reis de moeite waard. Dat geldt ook voor het
Sectorinstituut Openbare Bibliotheken.
In het reisschema van het afgelopen jaar staan veel verschillende onderwerpen waar onze
medewerkers zich energiek voor hebben ingezet. Zij hebben veel activiteiten uitgevoerd en
nieuwe ontwikkelingen in gang gezet, waarmee stippen op de horizon zijn bereikt of dichterbij
zijn gekomen.
Ik denk bijvoorbeeld aan het inrichten van de landelijke innovatieagenda, het meten van rendement en effect, het contextualiseren van de collectie Nederland en kwaliteitsbeheersing. Deze
onderwerpen passen bij onze rol van landelijk regisseur, waarbij we het voortouw nemen om
landelijk beleid, innovaties, efficiency en effectiviteit in het bibliotheekstelsel te bewerkstelligen.
Maar ik denk ook aan het op een hoger plan tillen van laaggeletterden en digibeten, leesbevordering via de Bibliotheek op school, mediawijsheid en Aangepast Lezen. Deze onderwerpen passen
bij de rol van facilitator, waarbij we lokale en provinciale bibliotheekorganisaties ondersteunen
met landelijke voorzieningen. Dit alles doen we om de samenhang, verbinding en efficiëntie
voor het openbare bibliotheekbestel te bevorderen. In dit jaarverslag leest u meer over deze
onderwerpen.
De Nederlandse schrijver Jan Brokken noemde reizen ooit eens “naar jezelf kijken tegen een
andere achtergrond”. Regelmatig hebben we naar ons zelf gekeken het afgelopen jaar. Niet om
te navelstaren, maar om onszelf te veranderen en aan te passen aan de nieuwe achtergrond
(context) waarmee we te maken hebben. Want dat die aan verandering onderhevig is tijdens
onze reis, staat buiten kijf. Meerdere achtergronden passeren in 2013 de revue. Zo hebben we
het integratieproces met de Koninklijke Bibliotheek in gang gezet, om in januari 2015 te komen
tot een nieuwe invulling van de nationale bibliotheek. Ook investeren we volop in digitalisering
en integratie van de fysieke en digitale collectie, om de dienstverlening te laten aansluiten bij
de moderne wensen van bibliotheekgebruikers. En de commissie Cohen heeft in samenwerking
met het Sectorinstituut Openbare Bibliotheken gewerkt aan een toekomstperspectief voor de
7
bibliotheken in 2025, om zo de maatschappelijke meerwaarde van bibliotheken in de toekomst
verder te verstevigen. In januari 2014 heeft de commissie dit perspectief gepresenteerd en overhandigt aan de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.
De bibliotheeksector en het SIOB zijn sterk in beweging om de vraagstukken van deze tijd het
hoofd te bieden. Samen hebben we de uitdaging om het netwerk van openbare bibliotheken
toekomstbestendig te maken. Gezien de daadkracht in onze sector, heb ik daar alle vertrouwen
in. Laten we elkaar daarbij scherp houden, met in gedachten de woorden van de Duitse schrijver
en dichter Johann Wolfgang von Goethe: “Benader iemand zoals hij is en hij zal zo blijven. Benader
hem zoals hij kan worden en hij zal zo worden”.
Mr. Frank de Grave
Voorzitter Raad van Toezicht
8
Exploitatierekening
in één oogopslag
10
Exploitatie (bedragen x G 1.000)
Beheerlasten personeel
Lonen
Sociale lasten
Initiële begroting 2013
Realisatie 2013
Realisaties 2012
1.080
1.032
1.061
153
166
148
Pensioenpremies
170
180
220
Inhuur derden
320
449
494
Opleidingen / bijscholing
35
23
108
Reis- en verblijfkosten
20
49
52
Overig
70
42
35
--
757
--
Frictiekosten
Kantoorkosten
Beheerlasten materieel
147
145
135
Huisvestingskosten
225
177
345
43
48
46
Afschrijvingen
Overig
266
--
--
Frictiekosten
--
137
--
Activiteitenlasten materieel
114
114
186
Bedrijfsvoering Corporate communicatie
Lezen, Leren en Informeren Aangepast Lezen
10.370
11.014
11.072
Lezen, Leren en Informeren
1.074
1.321
3.941
Beleid, Kennis en Innovatie
1.045
718
--
--
--
529
Materieel internationale promotie
Materieel educatie, informatie en reflectie
Totale lasten
--
--
629
15.132
16.372
19.001
Directe opbrengsten
Inkomsten uit detachering
--
80
59
Bijdrage de Bibliotheek op school
--
--
582
Doorbelaste kosten en opbrengsten
--
--
251
Terugvordering project opleidingen
--
--
49
Doorbelaste kosten VNG
--
--
33
Doorbelaste kosten helpdesk
--
--
13
Vacatiegelden
--
--
6
Overig
--
8
0
Structurele subsidies
14.440
14.728
6.655
Aangepast Lezen
Reguliere subsidie Basis Infrastructuur
--
--
11.072
Niet-structurele subsidies / bijdragen
692
697
693
Subsidie frictiekosten
--
894
--
Projectsubsidie laaggeletterdheid
--
100
250
Subsidie uitvoering digitale innovatie
Totale baten
15.132
16.507
19.663
Saldo uit gewone bedrijfsvoering
0
135
663
Saldo rentebaten/-lasten
--
145
240
Exploitatieresultaat
0
280
903
11
Bestuursverslag
Bestuursverslag
12
Bestuursverslag
1 Bedrijfsvoering
1.1 Integratie met de Koninklijke Bibliotheek
Op 18 september 2012 ontvangt het Sectorinstituut Openbare Bibliotheken (SIOB) van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) de bevestiging dat de subsidierelatie per 2015
wordt beëindigd. De activiteiten van het SIOB krijgen per die datum een andere organisatorische
inbedding. OCW vraagt op 16 april 2013 aan het SIOB om uiterlijk 15 juni 2013 een plan van aanpak
(PvA) in te dienen voor de integratie van de taken van het SIOB in de Koninklijke Bibliotheek (KB).
Bij dit verzoek zijn ook een aantal richtinggevende voorwaarden benoemd door OCW.
–– OCW is de opdrachtgever van de integratie. De KB en het SIOB formeren een stuurgroep,
voorgezeten door een onafhankelijke procesbegeleider. De Vereniging van Openbare
Bibliotheken (VOB) wordt als vertegenwoordiger van de openbare bibliotheeksector zorgvuldig betrokken bij het transitieproces,
–– Continuïteit van de stelseltaken van het SIOB is essentieel. In verband hiermee zijn de financiën van het SIOB voor de periode 2013-2016 geborgd,
–– De kennis en de expertise van het SIOB op het gebied van Openbare Bibliotheken dienen
behouden te blijven in de nieuwe KB,
–– Voor het openbaar bibliotheekveld dienen de SIOB-activiteiten herkenbaar en zichtbaar gepositioneerd te worden binnen de KB,
–– In het kader van de integratie vindt bij beide organisaties een due diligence-onderzoek plaats.
De streefdatum voor de integratie van beide organisaties is vastgesteld op 1 januari 2015. Hierbij
is rekening gehouden met de tijd die nodig is om de nieuwe Wet stelsel openbare bibliotheekvoorzieningen (Wsob) tot stand te brengen. De Wsob regelt namelijk dat de stelseltaken en
bijkomende taken van het SIOB worden geïncorporeerd in de KB. Naast de professionele invulling
van haar wetenschappelijke functie, zal de KB ook haar nieuwe, ondersteunende functie voor de
openbare bibliotheeksector professioneel inrichten. Beide functies zullen elkaar zoveel mogelijk
aanvullen, versterken, stimuleren en inspireren. Hierdoor zullen er binnen de nieuwe KB en in het
bibliotheekveld vernieuwende vormen van samenwerking en innovatieve diensten ontstaan.
13
Bestuursverslag
De gezamenlijke stuurgroep van het SIOB en de KB is in april 2013 ingesteld. Naast de stuurgroep
is een regiegroep ingesteld, bestaande uit medewerkers van SIOB en KB. De regiegroep bereidt
stukken voor de stuurgroep voor.
Het PvA is in juni 2013 afgerond en werkt drie kernonderdelen uit:
–– waarom: achtergrond en voorgeschiedenis,
–– wat: doelstelling van de integratie, randvoorwaarden, contouren van de nieuwe KB,
–– hoe: aanpak en fasering van het proces van samenvoeging.
De doelstelling die in dit PvA is geformuleerd, luidt: “Door de integratie van de SIOB-taken en
-expertise in de KB, ontstaat een nationale bibliotheekorganisatie die zich richt op de verbinding
van dienstverlening aan een algemeen publiek en aan de wetenschap, waarbij de kwalitatief
hoogwaardige kennis en kunde van beide organisaties elkaar versterken. Dit komt het gehele
bibliotheekstelsel ten goede; het zorgt voor meer samenhang, eenduidigheid, continuïteit en
innovatie in de openbare bibliotheeksector. De SIOB-taken zullen op een herkenbare en zichtbare
wijze worden geborgd in de KB-organisatie.”
Na afronding van het PvA in juni 2013, is het aan de minister van OCW Jet Bussemaker aangeboden. In juli 2013 vindt er een gezamenlijk overleg plaats in aanwezigheid van beide
directeuren-generaal OCW (Cultuur en Wetenschapsbeleid), voorzitters Raad van Toezicht (RvT)
van het SIOB en KB, Algemeen Bestuurscollege KB, directeuren van SIOB en KB, directeur OCW
Media, Letteren, Bibliotheken en het hoofd OCW Letteren en Bibliotheken. Het PvA voorziet in
de opzet van een viertal werkgroepen: Organisatie (Financiën en P&O), Visie, Kennismaking &
Communicatie en Inhoud.
Onderdeel van de integratie is een due diligence-onderzoek. Voor het SIOB zijn daar geen speciale aandachtspunten uit naar voren gekomen.
Eind augustus brengen leidinggevenden van de KB een bezoek aan het SIOB. De activiteiten van
het SIOB worden op een interactieve wijze gepresenteerd, met als doel de KB medewerkers te
verrassen en een zekere mate van openheid naar elkaar toe te bewerkstelligen. De bijeenkomst is
een goede stap in het proces van kennismaking.
Een onderdeel van het integratieproces is het formuleren van een perspectief op de maatschappelijke functie van de openbare bibliotheek. Dit perspectief levert input op voor de visie
op het openbare bibliotheekbestel, dat het resultaat moet zijn van de werkgroep Visie. Het SIOB
heeft deze taak op zich genomen in het verlengde van wat al in het Activiteitenplan 2013 stond.
Besloten is een ‘zware’ externe commissie samen te stellen, met Job Cohen als voorzitter.
De medewerkers van het SIOB die samen met medewerkers van de KB in een van de vier
werkgroepen zitten, ervaren grote cultuurverschillen. Activiteiten om dit aan te pakken starten
in 2014. Verder zal er in februari 2014 een heisessie plaatsvinden met medewerkers van de KB, het
SIOB en Stichting Bibliotheek.nl (B.nl), om met elkaar te bespreken hoe de geïntegreerde organisatie er in 2015 uitziet.
1.2 Cultural governance
Het sectorinstituut past de principes- en best practice-bepalingen van de code Cultural
Governance toe, welke veelal statutair zijn vastgelegd.
Als besturingsmodel is het raad-van-toezicht-model gekozen. Hierbij wordt onderscheid
gemaakt tussen de directie, die belast is met het besturen van het sectorinstituut, en de Raad van
Toezicht, die als taak heeft om toezicht te houden op het beleid van de directie en op de algemene gang van zaken.
14
Bestuursverslag
Per 1 oktober is V.A.J. Frissen op interim-basis in functie getreden als directeur/bestuurder. De
directie van het SIOB bestaat in 2013 uit de volgende personen:
Aantreden
Aftreden
Mevrouw drs. M.A.M. Heijne
Directie
01-08-2011
01-10-2013
Mevrouw prof. Dr. V.A.J. Frissen
01-10-2013
--
De directie opereert vanuit haar missie, namelijk: SIOB voert de landelijke regie op het
bibliotheekbestel, bevordert de samenhang, verbinding en efficiëntie binnen het openbare
bibliotheekstelsel als geheel en ontwikkelt en initieert beleid en innovatie binnen de sector.
De missie ligt ten grondslag aan de algemene doelstellingen van de rollen, die in hoofdstuk
twee worden verantwoord.
De taken, bevoegdheden maar ook verantwoordelijkheden van de directie zijn opgenomen in
de Akte van Oprichting (2009), namelijk onder artikelen zeven, acht en negen.
Als topfunctionaris van het SIOB ontvangt M.A.M. Heijne een bezoldiging van € 85.958 voor
haar werkzaamheden in 2013. De bezoldiging is € 114.611 op jaarbasis en is beneden de WNTnorm, als gesteld in de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke
sector (WNT).
De Raad van Toezicht bestaat in 2013 uit de volgende personen:
Raad van Toezicht
Aantreden
Aftreden
De heer mr. F.H.G. de Grave, voorzitter
01-02-2010
--
Mevrouw prof. Dr. V.A.J. Frissen, lid
01-02-2010
30-09-2013
Mevrouw drs. J.S. Calff, lid
01-02-2010
--
De heer J.H.M. van Velzen, lid
01-02-2010
--
De heer dr. J.A. Brandenbarg, lid
01-02-2010
01-02-2013
De Raad van Toezicht vergadert vier maal, onder meer voor het goedkeuren van het jaarplan met
bijbehorende begroting en voor het vaststellen van het jaarverslag en jaarrekening. Ook worden
diverse beleidsdocumenten behandeld en de bestuursrapportages waarin de directie verantwoording aflegt over de voortgang op (voorgenomen) activiteiten.
De taakverdeling, de werkwijze van de RvT en de omgang met de directie zijn opgenomen in de
Akte van Oprichting (2009), namelijk onder artikelen tien, elf, twaalf en dertien.
De vacatievergoeding voor de leden van de RvT is passend voor het karakter van het SIOB en
bedraagt op jaarbasis € 5.000. De vergoeding is niet afhankelijk van de resultaten van het SIOB.
Ook de vacatievergoeding voor de voorzitter van de RvT is passend voor het karakter van het
SIOB en bedraagt op jaarbasis A 12.500.
1.3 Herinrichting van de organisatie
Met ingang van 2013 heeft OCW op advies van de Raad voor Cultuur het SIOB-budget gekort met
vijftig procent. Door deze bezuinigingsmaatregel is herinrichting van de organisatie noodzakelijk.
Het SIOB moet zijn personeelsbestand verkleinen en op zoek gaan naar kleinere huisvesting. Voor
de bekostiging van deze reorganisatie is het mogelijk om gebruik te maken van een frictiekostenregeling die door OCW beschikbaar is gesteld. Vooruitlopend op de budgetkorting is in 2012
gestart met personeelsgesprekken en het treffen van regelingen om te komen tot de benodigde
15
Bestuursverslag
formatiebezuiniging. De benodigde besparingen zijn in 2013 behaald door het betrekken van
kleinere en goedkopere huisvesting en het reduceren van het aantal vaste formatieplaatsen, via
vermindering van contracturen en uitdiensttreding. Hiervoor zijn met de betreffende medewerkers overeenkomsten gesloten.
1.4 Indirecte baten
Exploitatie
(bedragen x € 1.000)
Begroting 2013
incl. wijzigingen
Jaarrekening
2013
Saldo
2013
Voordeel (V)
Nadeel (N)
Lasten
Frictie- en transitiekosten basisinfrastructuur
2009-2012
0
894
-894
N
Baten
Verkoop overigen
6
7
-1
V
Subsidie vanuit de culturele basisinfrastructuur
14.687
14.728
-41
V
Subsidie OCW uitvoering opdrachttaak digitale
innovatie
693
697
-5
V
0
894
-894
V
100
100
0
60
80
-20
V
168
145
23
N
Subsidie frictie- en transitiekosten culturele
basisinfrastructuur 2009-2012
Projectsubsidie laaggeletterdheid, via steunpunt
Taal & Rekenen VE
Bijdragen uit detachering
Rentebaten bank
Subtotaal
Totaal bedrijfsvoering,
m.u.v. indirecte kosten (paragraaf 1.5)
15.714
16.653
-939
V
-15.714
-15.758
44
V
Verkoop overigen
Het SIOB ontvangt een vergoeding van Kennisnet en ECP (platvorm voor de informatiesamenleving; te benaderen via www.ecp.nl) voor deelname aan hun projecten.
Subsidie vanuit de culturele basisinfrastructuur
Dit is de ‘reguliere’ subsidie waarmee taken van het SIOB worden bekostigd. Met ingang van 2013
is de subsidie voor Aangepast Lezen en voor Varenden inbegrepen in deze basisinfrastructuursubsidie. Het subsidiebedrag ligt lager dan in 2012, vanwege een korting van vijftig procent op het
reguliere SIOB-budget en een generieke korting van vijf procent op het budget voor Aangepast
Lezen. Eind december is het bedrag bijgesteld voor de overheidsbijdrage in de arbeidskostenontwikkeling.
Subsidie OCW uitvoering opdrachttaak digitale innovatie
Het SIOB ontvangt subsidie om de opdrachttaak digitale innovatie uit te voeren. In dit kader is
de directeur SIOB gemandateerd om namens de minister van OCW subsidie te verstrekken. Zo
ontvangt Bibliotheek.nl subsidie voor haar activiteiten op het gebied van digitale innovatie.
16
Bestuursverslag
Subsidieregeling frictie- en transitiekosten culturele basisinfrastructuur 2009-2012
Het betreft hier het deel van de subsidie frictie- en transitiekosten wat daadwerkelijk aangewend
is. Het SIOB heeft een voorschot ontvangen van € 1.170.100. De daadwerkelijk gemaakte kosten
zijn € 894,272.
Frictiekosten (in euro’s)
Jaarrekening 2013
Personeel
757.407
Huisvesting
129.822
Overig
7.043
Saldo
894.272
Projectsubsidie laaggeletterdheid (via steunpunt Taal & Rekenen VE)
Het SIOB participeert als hoofdaannemer met professionals uit Provinciale Service Organisaties
(PSO’s) in een project om laaggeletterdheid in Nederland aan te pakken.
Bijdragen uit detachering
Het betreft hier kosten van een medewerker die voor langere tijd is uitgeleend aan Stichting
Lezen (te benaderen via www.lezen.nl) in de functie van programmamanager Kunst van
Lezen (KvL).
Rentebaten bank
De rentebaten zijn afkomstig van de renterekening bij de Deutsche Bank. De spaarrente is in 2013
erg laag, maar volgt de rentemarkt.
1.5 Indirecte kosten
De indirecte kosten bestaan uit huisvestingskosten, afschrijvingskosten, kantoorkosten, salariskosten, kosten voor inhuur van derden en overige personeelskosten. Alle indirecte kosten worden
verdeeld over de stelseltaken. Op deze wijze wordt de verantwoording naar OCW in beheerslasten en activiteitenlasten vormgegeven.
Exploitatie (bedragen x € 1.000)
Begroting 2013
incl. wijzigingen
Jaarrekening
2013
Saldo 2013
Voordeel (V)
Nadeel (N)
Huisvestingskosten
Datalijnen
7
6
1
V
143
130
13
V
Huurlasten
Reparatie en onderhoud
45
8
37
V
Schoonmaakkosten en beveiligingskosten
24
27
-3
N
Overige huisvestingskosten
22
7
15
V
241
178
63
V
Subtotaal
17
Bestuursverslag
Exploitatie (bedragen x € 1.000)
Afschrijvingskosten
Begroting 2013
incl. wijzigingen
Jaarrekening
2013
Saldo 2013
Voordeel (V)
Nadeel (N)
Afschrijving meubilair
20
20
0
--
Afschrijving pc’s
10
21
-11
N
Afschrijving centrale computerapparatuur
4
7
-3
N
Investeringsruimte
12
0
12
V
46
48
-2
N
Subtotaal
Kantoorkosten
Kantoorartikelen
19
14
5
V
Huur/leasekosten
20
17
3
V
Kleine software
25
30
-5
N
2
0
2
V
45
43
2
V
6
3
3
V
Telefoonkosten
22
21
1
V
Abonnementen, contributies en lidmaatschappen
18
15
3
V
2
2
0
-- Arbo aanpassingen
Reparatie en onderhoud pc’s / meubilair
Bedrijfsverzekeringen
Bankkosten, incassokosten
159
145
14
V
Salariskosten
Salariskosten
1.200
1.023
177
V
323
347
-24
N
1.523
1.370
153
V
Subtotaal
Werkgeverslasten
Subtotaal
Uitzendkrachten, inhuur personeel
Inhuur en advies
216
130
86
V
Extern advies
328
230
99
V
Accountantskosten
31
58
-27
N
Kosten RvT
45
32
13
V
Reiskosten
67
49
18
V
687
499
188
V
Subtotaal
Overige personeelskosten
Opleidingskosten
Verwerkingskosten salarissen
Overige personeelskosten
35
26
9
V
5
6
-1
N
24
22
2
V
Arboadvies
6
7
-1
N
Representatiekosten
5
5
0
75
66
9
V
2.731
2.306
425
V
Subtotaal
Totaal indirecte kosten
18
Bestuursverslag
Datalijnen
Het SIOB maakt gebruik van een private cloud oplossing voor zijn ICT. Alle serverapparatuur
wordt gehuurd en staat in een datacenter in Amsterdam, met een backup-opstelling elders in
Nederland. De telefonie is geregeld via een Voice over IP (VOIP)-oplossing. Om op deze manier
te kunnen werken maakt het SIOB gebruik van een glasvezelverbinding, een snelle internetlijn,
een DSL-lijn voor VOIP en een ADSL-lijn voor back-ups. De kosten vallen in 2013 iets lager uit dan
begroot, omdat de glasvezelaansluiting later is gerealiseerd dan voorzien.
Huurlasten
Het SIOB huurt sinds zijn oprichting kantoorruimte op de Grote Marktstraat in Den Haag. In
verband met een renovatie van het pand kan de huurperiode niet worden verlengd. Daarom is er
gekeken naar een versnelde overgang naar de KB, maar dit blijkt niet mogelijk te zijn. Er is namelijk onvoldoende aaneengesloten ruimte te vinden in het KB-gebouw. Het SIOB huurt daarom tot
aan de integratie met de KB een pand aan de Koninginnegracht in Den Haag. Zowel het aantal
vierkante meters als de prijs per vierkante meter is lager dan aan de Grote Marktstraat. Naast
kantoorruimte huurt het SIOB opslagruimte voor beursmaterialen.
Reparatie en onderhoud
De kosten voor reparatie en onderhoud bestaan in 2013 uit kosten voor huurmeubilair, belettering
van de beglazing in het kantoor en kleine reparaties. In verband met de verwachte opheffing van
het instituut per 1 januari 2015 investeert het SIOB niet meer in meubilair, maar neemt zij waar
nodig huurmeubilair af. De verhuurder heeft bij het afsluiten van het huurcontract de kosten
voor het benodigde schilderwerk en de aanpassing van plafonds en verlichting voor zijn rekening
genomen, dit drukt dus niet op het SIOB-budget. Uitgevoerde reparaties in 2013 vielen veelal
onder de garantie.
Schoonmaakkosten en beveiligingskosten
Vanwege het kleinere kantooroppervlak zijn de schoonmaakkosten lager dan in 2012. De
beveiligingskosten zijn toegenomen. Op de vorige locatie waren beveiligingsmedewerkers in
het gebouw aanwezig, dat is op de nieuwe locatie niet het geval. Daardoor worden er extra uren
(reistijd) gemaakt voor het uitvoeren van de controlerondes.
Overige huisvestingskosten
De overige huisvestingskosten bestaan uit de koffievoorziening, de interieurbeplanting en kleine
kosten voor bijvoorbeeld extra sleutels, deurdrangers en dergelijke. Ook zijn er kosten ingecalculeerd voor het aanpassen van thuiswerkplekken. Hiervan is geen gebruik gemaakt.
Afschrijvingskosten
In verband met de verwachte opheffing van het SIOB per 1 januari 2015 zijn de afschrijvingstermijnen aangepast. Daardoor zijn alle investeringen per eind 2014 afgeschreven. De
investeringsruimte is ongemoeid gelaten. Er worden alleen vervangingsaankopen gedaan als dat
nodig is, of er wordt gehuurd.
Kantoorartikelen
De aanschaf van de benodigde kantoorartikelen en computersupplies is lager uitgevallen.
Kleine software
De kosten voor licenties van software zijn in 2013 hoger uitgevallen vanwege de installatie van
Sharepoint. Overige licenties betreffen: Principal toolbox, Exact, Microsoft office, Sumatra, Abby
en de aansluitkosten bij internetdiensten.
19
Bestuursverslag
Arbo-aanpassingen
Het betreft hier voorzieningen die vanuit het oogpunt van arbeidsomstandigheden worden
aangeschaft of vergoed.
Reparatie en onderhoud pc’s/meubilair
Het SIOB heeft een flexibel contract voor zijn ICT en betaalt per werkplek per maand een vast
bedrag. De kosten zijn afhankelijk van het aantal gebruikers. Dit aantal varieert naar gelang het
aantal mensen dat meedraait in projecten van het SIOB en ICT-ondersteuning nodig heeft.
Bedrijfsverzekeringen
Het betreft hier de schade- en brandverzekering, de reisverzekering en de bestuursaansprakelijkheidsverzekering.
Telefoonkosten
De vaste telefoonkosten hebben betrekking op het aantal werkplekken dat is aangesloten op
de VOIP-oplossing. De mobiele telefoonkosten bestaan uit de afgesloten abonnementen bij
Vodafone. De kosten hebben zich volgens verwachting ontwikkeld.
Abonnementen, contributies en lidmaatschappen
Het betreft hier voornamelijk kosten voor vakliteratuur en losse aanschaf van publicaties.
Bankkosten, incassokosten
De bankkosten zijn in 2013 hoger uitgevallen als gevolg van het afsluiten van een bankgarantie
voor de nieuwe huurovereenkomst.
Salariskosten
De salariskosten zijn in 2013 lager uitgevallen als gevolg van het niet of later opvullen van
vacatures.
Uitzendkrachten, inhuurpersoneel
Het SIOB heeft in 2013 gebruik gemaakt van uitzendkrachten en inhuurpersoneel voor de functies
van administrateur, medewerker planning & control, P&O-adviseur en directeur. De kosten zijn
lager dan begroot doordat er minder inzet nodig was voor advies over de subsidieregeling voor
digitale innovatie. Daarnaast heeft het SIOB in 2013 gebruik gemaakt van inhuurpersoneel voor
de functies van programmamedewerker en projectleider. Deze kosten zijn verantwoord als activiteitenlasten.
Extern advies
In 2013 zijn kosten gemaakt voor juridisch advies, aanpassing van de managementinformatie,
extra P&O-inzet in het kader van de integratie met de KB en implementatie van Sharepoint. Ook
valt deelname aan het traineeprogramma van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG)
onder deze post.
Accountantskosten
De accountantskosten bestaan uit de kosten voor de controle van de jaarrekening en de interim
controle. In 2013 zijn extra kosten gemaakt voor een due diligence-onderzoek, fraudepreventieonderzoek en extra inzet bij de jaarrekening in verband met de mandaatregeling.
20
Bestuursverslag
Kosten RvT
Kosten van de RvT bestaan voornamelijk uit vacatiegelden en ondersteuning. In verband met het
aftreden van enkele leden van de RvT en het niet opvullen van de ontstane plekken, is het budget
niet volledig uitgeput.
Reiskosten
De reiskosten bestaan uit kosten voor dienstreizen en woon-werkverkeer. De uitgaven zijn lager
dan begroot.
Opleidingskosten
Het betreft hier opleidingskosten voor opleidingen voor medewerkers. Ook is in 2013 een personeelsvertegenwoordiging opgericht en zijn studiekosten gemaakt voor dit specifieke onderwerp.
Daarnaast zijn kosten gemaakt voor deelname aan congressen van de International Federation of
Library Association (IFLA) en de Europese organisatie van openbare bibliotheken (Eblida). Ook zijn
er wervingskosten gemaakt (advertentiekosten) voor ontstane vacatures in 2013.
Verwerkingskosten salarissen
Het SIOB maakt gebruik van een externe salarisverwerker. De kosten zijn iets hoger uitgevallen in
verband met extra werkzaamheden.
Arboadvies
Het SIOB heeft een contract met Achmea-vitale voor arbo-dienstverlening. In 2013 zijn extra
kosten gemaakt vanwege een adviesvraag met betrekking tot het instellen van de werkplekken.
Representatiekosten
Het betreft hier veelal kleine kosten, zoals het weggeven van een bloemetje bij een opening of
een fles wijn bij een receptie.
1.6 Communicatie
De beleidsverantwoordelijke informatie is verdeeld naar de onderdelen:
–– basisgegevens,
–– wat willen we bereiken,
–– wat hebben we bereikt,
–– wat heeft het ons gekost.
Basisgegevens
Projecten/activiteiten
Onder Communicatie vallen onder meer de volgende projecten en activiteiten:
–– opstellen van een strategisch communicatieplan,
–– realiseren nieuwe SIOB-website en -huisstijl,
–– verzorgen/begeleiden ‘Cycling for libraries’.
21
Bestuursverslag
Hoofddoel
Communicatie wordt gestructureerd en gecoördineerd ingezet om de strategie en activiteiten
van het SIOB te ondersteunen.
Primaire doelgroepen
Het SIOB kent de volgende primaire doelgroepen: management van openbare bibliotheken,
bestuurlijke stakeholders (OCW, VNG, Interprovinciaal Overleg (IPO), Raad van Cultuur (RvC),
stakeholders in de sector (VOB, Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren (DBNL),
KB, Samenwerkende Provinciale serviceorganisaties Nederland (SPN), PSO’s, Vereniging van
Leesgehandicapten (NLBB), Visio, opdrachtnemers (Stichting Aangepast Lezen (SAL), Dedicon,
B.nl), Lezersraad, partners in programma’s en landelijke politiek.
Secundaire doelgroepen.
Het SIOB kent de volgende secundaire doelgroepen: universiteitsbibliotheken, landelijke politiek,
erfgoedinstellingen en internationale partners.
Kengetal(len)
Er zijn geen kengetallen bekend.
Wat willen we bereiken
Algemene doelstelling(en)
De volgende algemene doelstellingen zijn voor Communicatie benoemd:
–– het SIOB is bekend onder zijn (primaire) doelgroepen en zij weten waarvoor ze bij het SIOB
terecht kunnen,
–– het SIOB heeft een consistente identiteit en imago die past bij zijn missie en doelen,
–– het SIOB is aanwezig in voor hem relevante media en platforms/netwerken,
–– Het SIOB is een communicatieve organisatie.
Wat hebben we bereikt
Gerealiseerd
Het afgelopen jaar is op het gebied van Communicatie het volgende bereikt:
–– oplevering van het strategisch communicatieplan,
–– publicatie van het activiteitenplan 2013-2014,
–– restylen huisstijl. Door een doorontwikkeling van de huisstijl sluit deze nu beter aan op de
doelstellingen en het gewenste imago van het SIOB. Binnen dit project is het volgende gerealiseerd: vormgevingsstrategie, doorontwikkeling logo, doorontwikkeling correspondentieset
en powerpointpresentatie, verhuiskaart en vormgeving website. Daarnaast is de koppeling
met de kennisbank verbeterd en wordt nader gekeken naar de functie van de bibliotheekmonitor. De website en de digitale nieuwsbrief zijn gelanceerd,
–– cycling for libraries is een internationale ‘conferentie’ voor bibliothecarissen en bibliotheekliefhebbers. Samen met de Netherlands library Forum (Fobid), de KB en de Openbare
Bibliotheek Den Haag organiseert SIOB in dit kader een bijeenkomst om in discussie te gaan
met onder andere Nederlandse parlementariërs en genodigden uit de Nederlandse bibliotheeksector,
–– het verzorgen van twee workshops tijdens het KNVI- congres ´Hoera! Het is een
Informatieprofessional’,
22
Bestuursverslag
–– boekenbuffet. In plaats van een Bibliotheek tweedaagse heeft SIOB in samenwerking met
VOB en B.nl een boekenbuffet georganiseerd,
–– voorleesestafette. 2013 is het jaar van het Voorlezen, uitgeroepen door de Leescoalitie waar
het SIOB deel van uitmaakt. In dit kader vond er een speciale voorleesestafette plaats rondom
‘Erik of het klein insectenboek’.
Wat heeft het ons gekost
Exploitatie
(bedragen x € 1.000)
Begroting 2013
Begroting
2013 incl.
wijzigingen
Jaarrekening
2013
Saldo 2013
Voordeel (V)
Nadeel (N)
Bedrijfsvoering
114
122
114
8
V
114
122
114
8
V
Corporate communicatie
Saldo
Corporate communicatie
Budgetten voor communicatie-actviteiten die verband houden met primaire taken van het SIOB,
worden verantwoord bij de desbetreffende toelichting op de taken.
Het budget van € 40.000 voor tijdelijke inhuur van een communicatieadviseur is niet verbruikt.
In plaats van inhuur is een overeenkomst voor bepaalde tijd gesloten. De kosten daarvan worden
verantwoord als deel van de salariskosten.
Ook het budget van € 20.000 voor beurzen, congressen en sponsorschap KNVI is niet verbruikt.
Hiervoor is separaat budget vrijgemaakt, welke in dit jaarverslag wordt verantwoord onder de rol
‘kennisdeler’.
Naast deze niet benutte budgetten van in totaal € 67.500, staan enkele alternatieve aanwendingen. Voor restyling van www.siob.nl, www.thisweekinlibraries.com en de huisstijl is € 46.500
meer uitgegeven. Ook zijn er extra, onvoorziene kosten gemaakt voor het jaarverslag 2013 en het
sponsorschap Eblida 2014 (€ 13.000). Het sponsorschap voor 2013 wordt in dit jaarverslag verantwoord onder de rol ‘advies’ en is niet bekostigd uit het communicatiebudget.
23
Bestuursverslag
2Verantwoording
naar rol
OCW heeft vanuit zijn stelselverantwoordelijkheid voor het openbare bibliotheekbestel het SIOB
de regie gegeven. Tevens heeft het SIOB vanaf 2012 de opdrachttaak digitale innovatie gekregen.
Om aan zijn regietaak invulling te geven vervult het SIOB twee sturende rollen, namelijk: landelijk regisseur en facilitator. De sturende rollen worden versterkt én mogelijk gemaakt door een
viertal andere rollen, namelijk: adviseur, expert, kennisdeler en kwaliteitsbewaker.
In dit hoofdstuk zijn de zes rollen nader onderscheiden naar activiteiten. Ook is er in lijn met het
SIOB activiteitenplan 2013-2014, onderscheid gemaakt tussen clusters en is de beleidsverantwoordelijke informatie nader onderverdeeld.
De clusters bestaan uit:
–– lezen, leren en informeren (LLI), waarbij aangepast lezen apart wordt toegelicht,
–– beleid, kennis en innovatie (BKI).
Net als voor de paragraaf Communicatie geldt voor de beleidsverantwoordelijke informatie in dit
hoofdstuk dezelfde onderverdeling:
–– basisgegevens,
–– wat willen we bereiken,
–– wat hebben we bereikt,
–– wat heeft het ons gekost.
25
Bestuursverslag
2.1 De rol van landelijk regisseur
2.1.1 Beleidsverantwoordelijke informatie
Basisgegevens
Projecten/activiteiten
Onder deze rol vallen de volgende projecten en activiteiten, waarvan een business-case en/of
projectplan is opgenomen in www.siob.nl/kennisbank/ :
Onderdeel LLI
–– onderwijsdiensten,
–– de Bibliotheek op school PO,
–– keurmerk informatie architectuur.
Onderdeel BKI
–– visievorming,
–– samenhangend collectiebeleid,
–– advies collectie NL,
–– collectiebeleid Jeugd in context,
–– collectiebeleid Slavernij in context,
–– innovaties in de sector,
–– innovatieagenda 2013-2014.
Hoofddoel
Als landelijk regisseur heeft SIOB als hoofddoel landelijk beleid en innovaties te ontwikkelen en
het op afstand aansturen van de implementatie daarvan. De focus ligt bij onderwijsdiensten, visie,
collectiebeleid en innovaties in de sector.
Het SIOB heeft samen met Stichting Lezen (penvoerder) de opdracht gekregen de uitvoering
van het programma KvL te coördineren. Dit heeft onder andere betrekking op het realiseren van
de programmalijnen BoekStart, de Bibliotheek op school en strategische leesbevorderingsnetwerken. De programmacoördinator wordt in 2013 rechtstreeks aangestuurd door de directeuren
van beide instellingen. Met het vertrek van de SIOB-directeur is deze taak overgenomen door de
SIOB-clustermanager LLI. De programmacoördinator krijgt per programmalijn ondersteuning van
medewerkers uit beide organisaties.
Het SIOB richt zich op het ontwikkelen van een visie op de maatschappelijke functie van de
(geïntegreerde) bibliotheek. Deze visie biedt bibliotheken handvatten voor keuzes in de lokale
omgeving.
Het SIOB stelt op landelijk niveau prioriteiten en bundelt activiteiten in een gezamenlijke innovatieagenda.
Ook werkt het SIOB aan het ontsluiten van alle analoge en digitale bronnen in bibliotheekcollecties. Deze bronnen worden met elkaar verbonden, zodanig dat een verrijkt aanbod ontstaat.
Primaire doelgroepen
Het SIOB kent voor deze rol de volgende primaire doelgroepen: Stichting Lezen, het management
van openbare bibliotheken, bibliotheekmedewerkers, bestuurlijke stakeholders (OCW, VNG,
IPO, RvC, EZ, SZW), stakeholders in de sector (CPNB, Stichting Lezen & Schrijven, VOB, DBNL,
CDR, KB, SPN, PSO’s, NLBB, Visio, NBD Biblion), opdrachtgevers (SAL, partners in programma’s),
26
Bestuursverslag
opdrachtnemers (B.nl, Dedicon, CBB, SAL) en (onderzoeks)partners in programma’s (Stichting
Lezen), uitvoeringsorganisaties van ministeries en landelijke educatieve organisaties.
Secundaire doelgroepen.
Het SIOB kent voor deze rol de volgende secundaire doelgroepen: universiteitsbibliotheken,
landelijke politiek, lokale politiek, onderzoekspartners, erfgoedinstellingen en internationale
partners.
Kengetal(len)
Onderwijsdiensten, in cijfers Huidig boekjaar
Vorig boekjaar
35%
Niet bekend
1.706
1200
108
76
Landelijke dekking Boekstart
Basisscholen met Bibliotheek op school*
Deelnemende basisbibliotheken aan Bibliotheek op school**
Deelnemende basisbibliotheken aan Boekstart**
158
149
Deelnemende vestigingen van basisbibliotheken aan Boekstart
826
751
Deelnemende kinderdagverblijven/peuterspeelzalen aan Boekstart*
580
300
55.000
40.000
Boekstartkoffertjes verstuurd naar bibliotheken
*
Betreft locaties in Nederland.
** Eind 2013 bestaan er 160 basisbibliotheken.
2.1.2 Beleidsverantwoordelijke informatie, onderdeel lezen, leren en
informeren
Wat willen we bereiken
Algemene doelstelling(en)
De volgende algemene doelstellingen zijn voor dit onderdeel benoemd:
–– het ontwikkelen van de digitale bibliotheek in lijn met de bepalingen in de Wsob, waarbij
activiteiten zich richten op het optimaal gebruik van het openbare bibliotheekveld,
–– één landelijke marketingstrategie met dienstenpakket voor de invulling van educatieve functie(s) voor het onderwijs, dat in samenwerking met bibliotheken wordt uitgerold bij scholen.
Specifieke toelichting(en)
Keurmerk informatiearchitectuur
Naast normen voor het openbare bibliotheekwerk houdt het SIOB zich samen met VOB en B.nl
bezig met normstelling en certificering in het kader van de informatiearchitectuur. De activiteiten
voor 2013 richten zich op de doorontwikkeling van (proef)certificering van RFID-leveranciers voor
bibliotheken.
Onderwijsdiensten
Het SIOB beoogt met onderwijsdiensten een aangenaam leesklimaat te creëren voor baby’s, peuters, kleuters, jongeren en jongvolwassenen. Beleidsuitgangspunt is dat voorlezen en vrij lezen
27
Bestuursverslag
van belang zijn voor het bereiken van een beter taalniveau. De ontwikkeling en coördinatie van
het beleid ligt bij het SIOB en Stichting Lezen, specifieker binnen het programma KvL. Hieronder
volgt een toelichting op de verschillende programmalijnen.
Strategische leesbevorderingsnetwerken
Het opzetten van lokale en bovenlokale strategische leesbevorderingsnetwerken is de kern van
KvL. De programmaonderdelen BoekStart en de Bibliotheek op school worden zo verankerd in
het beleid van basisbibliotheken en de samenwerkende partners, waaronder lokale overheden,
kinderopvanginstellingen en onderwijsinstellingen. Het doel is om bibliotheken te ondersteunen
bij de strategische en bedrijfsmatige omslag die nodig is om een groter en toekomstbestendig
bereik te realiseren van het educatieve programma in het algemeen, en BoekStart in de kinderopvang en de Bibliotheek op school in het bijzonder.
BoekStart voor baby’s en BoekStart in de kinderopvang
Voor velen is BoekStart voor baby’s de letterlijke start van de doorgaande leeslijn. Dankzij
BoekStart voor baby’s zijn circa vijftigduizend baby’s in 2013 lid geworden van de bibliotheek (35%
van de aangeschreven baby’s). BoekStart voor baby’s betekent een ingerichte BoekStart-hoek in
de bibliotheek, waar het veilig is en waar getraind bibliotheekpersoneel klaarstaat.
BoekStart in de kinderopvang is in 2010 gestart als uitbreiding van BoekStart voor baby’s.
Doelstelling is kinderen in de leeftijd van nul tot vier jaar, ouders en pedagogisch medewerkers via de kinderopvang intensief in aanraking te brengen met boeken en (voor)lezen, en
hen te binden aan de bibliotheek. De nadruk ligt vooral op pedagogisch medewerkers die tot
leescoördinator worden opgeleid en bibliothecarissen. Verder is een aantrekkelijke leesomgeving speerpunt, evenals betrokkenheid op strategisch niveau bij de samenwerkingspartners
om zo borgingsprocessen te versnellen. Via de bibliotheek ontvangen geselecteerde kansrijke
kinderopvanginstellingen ruim € 2.400 om doelstellingen te bereiken op het gebied van deskundigheidsbevordering, leesomgeving, collectie en borging.
De Bibliotheek op school primair en voortgezet onderwijs
Vanaf maart 2013 valt de beleidsuitvoering van de Bibliotheek op school voor het primair
onderwijs (PO) onder gemandateerde bevoegdheid van een aantal coördinatoren bij SPN. De
aangewezen portefeuillehouder is Biblionet Drenthe. In navolging van de uitvoering door SPN bij
het PO, zal op termijn ook de Bibliotheek op school voor het voortgezet onderwijs (VO) door SPN
worden uitgevoerd. De regie, aansturing en doorontwikkeling van de Bibliotheek op school blijven
taken van Stichting Lezen en SIOB.
Het beleid van de Bibliotheek op school heeft tot doel meer kinderen met plezier te laten lezen,
zodat spelenderwijs de taal-, lees- en informatievaardigheden van kinderen verbeteren. Kritische
succesfactoren bij dit beleid zijn: expertise, enthousiasme en een goed uitgebalanceerde, aantrekkelijk gepresenteerde collectie die aansluit bij de (school)populatie. De Bibliotheek op school
richt zich vooral op de strategische laag van organisaties, zodat de kans op borging in beleid van
gemeente, onderwijs en bibliotheek het grootst is. Uiteraard bouwt de Bibliotheek op school VO
(dat nu in de pilotfase verkeert) voort op de ontwikkelde bouwstenen binnen de Bibliotheek op
school PO. Zo wordt de ‘monitor de Bibliotheek op school’ doorontwikkeld voor het voortgezet
middelbaar beroepsonderwijs (vmbo).
Binnen de Bibliotheek op school kunnen leerlingen en leerkrachten gebruikmaken van vijftig
canonvensters, die vanuit een literair perspectief toegankelijk zijn gemaakt voor het onderwijs.
Door middel van het koppelen van relevante (jeugd)boeken aan de vijftig vensters, komt de
geschiedenis tot leven.
28
Bestuursverslag
Wat hebben we bereikt
Gerealiseerd
Het afgelopen jaar heeft het SIOB op dit onderdeel het volgende bereikt:
Keurmerk informatiearchitectuur
De pilot betreffende het uitreiken van keurmerken aan leveranciers heeft in de loop van het
proces een andere wending genomen. De veronderstellingen bij aanvang bleken niet overeen te
komen met de praktijk. Daarop is de pilot anders vormgegeven en alsnog langs de aangepaste
lijnen uitgevoerd. Dat heeft wel een groter urenbeslag gevraagd dan vooraf was voorzien. Op
verzoek van de leveranciers vindt op korte termijn een studiebijeenkomst plaats over de resultaten van de pilot en de verder te nemen stappen. Een keurmerk moet de bibliotheken zekerheid
geven over de leverancier waarmee zaken wordt gedaan en de producten die hij levert. De RFID
technologie vormt immers een belangrijk onderdeel voor de uitvoering van de activiteiten van
de openbare bibliotheken. De leverancier moet echter ook het belang van het keurmerk zien en
er tijd en geld in willen stoppen. Bij de start van de pilot was het voornemen deze activiteit over te
dragen aan B.nl. Met de integratie van het SIOB, B.nl en de KB doet zich de vraag voor welke partij
dit proces het beste kan gaan trekken. Daarvoor wordt in samenwerking met het platform RFID
een overdrachtsdocument gemaakt.
Onderwijsdiensten
In 2013 is in samenwerking met Stichting Lezen de regie, aansturing en doorontwikkeling van
het programma KvL voortgezet. Daarbij wordt nauw samengewerkt met B.nl voor wat betreft de
digitale infrastructuur.
Strategische leesbevorderingsnetwerken
De in 2012 opgestelde beleidsnota ‘Campagne strategische leesbevorderingsnetwerken’ is in 2013
uitgevoerd. De campagne bestaat uit een workshoptraject waaraan drie tot acht bibliotheken
tegelijkertijd deelnemen en een conferentie op provinciaal niveau. De workshops beogen de
implementatie van de programma’s de Bibliotheek op school en BoekStart te versnellen en te verdiepen. Ook hebben ze tot doel het maatschappelijk draagvlak voor de bibliotheek te versterken
en relaties met samenwerkingspartners te verrijken. De workshops richten zich op directeuren
van basisbibliotheken, omdat zij de aanvoerders zijn van het leesbevorderingsnetwerk.
Het volgende is gerealiseerd:
–– uitvoering workshops binnen de Campagne Strategische leesbevorderingsnetwerken in de
provincies Drenthe, Friesland, Noord-Brabant NO, Noord-Brabant ZO, Limburg, Flevoland,
Zeeland, Utrecht, Zuid-Holland, Noord- Holland en Limburg,
–– afsluiting van Campagne strategische leesbevorderingsnetwerken in Utrecht, Zuid-Holland,
Limburg en Friesland door middel van het organiseren van vier provinciale conferenties.
BoekStart voor baby’s en BoekStart in de kinderopvang
Ook in 2013 staan diverse promotiematerialen ter beschikking van bibliotheken om BoekStart
onder de aandacht te brengen. In het oog springt het BoekStart-koffertje, maar ook folders met
leestips, posters, stickers, banieren, dvd’s en diverse brochures. Met, ook dit jaar, activiteiten
als de BoekStart Karavaan, BoekStart babyboek van het jaar, een voorleesrecord (in het kader
van 2013, Jaar van het Voorlezen, georganiseerd door de Leescoalitie waar SIOB onderdeel van
uitmaakt) en deelname aan diverse congressen en beurzen met een BoekStart-stand. Hiermee is
BoekStart een gevestigde naam geworden.
29
Bestuursverslag
Het volgende is gerealiseerd:
–– veertien nieuwe basisbibliotheken zijn in 2013 gestart met BoekStart voor baby’s. Nog eens
elf basisbibliotheken hebben nieuwe vestigingen aangesloten. In totaal zijn vijfenzeventig
nieuwe vestigingen geopend. In totaal doen honderdachtenvijftig (99%) basisbibliotheken
met achthonderdzesentwintig vestigingen mee (98%),
–– zestien nieuwe basisbibliotheken zijn gestart met BoekStart in de kinderopvang in 2013.
Tweeëntwintig basisbibliotheken die al gestart waren, hebben nieuwe locaties geopend met
geld van KvL. In totaal zijn honderdtweeënveertig kinderdagverblijven/peuterspeelzalen
begonnen in 2013. In totaal doen zesenzeventig basisbibliotheken (47%) mee met zeshonderd
kinderopvanglocaties,
–– zeven congressen/beurzen zijn bezocht,
–– zes keer is de BoekStart Karavaan gehouden,
–– het BoekStart babyboekje van het jaar is gepresenteerd,
–– de kraamzorg is actief betrokken bij BoekStart.
De Bibliotheek op school PO en VO
Met de monitor ‘de Bibliotheek op school’ is in 2013 verder meetonderzoek gedaan naar leesmotivatie en leesgedrag op school. Er lopen twee wetenschappelijke onderzoeken naar effecten van
de Bibliotheek op school, namelijk in Den Bosch (de resultaten worden verwacht in 2015) en in de
wijk Oosterwijs in Gouda (de resultaten worden verwacht in 2016).
De cultuurhistorische canon van Nederland wordt binnen KvL vanuit een literair perspectief
naar het onderwijs vertaald. Voor redactionele werkzaamheden voor de canonvensters heeft
SIOB.nl eenmalig een financiële bijdrage verstrekt van € 168.000.
Het volgende is gerealiseerd:
–– coördinatie en aansturing wordt door KvL georganiseerd,
–– opzet landelijke uitvoeringsorganisatie door SPN voor PO,
–– uitrol landelijke aanpak de Bibliotheek op school PO,
–– monitor de Bibliotheek op school PO is verder doorontwikkeld en er is een brochure met
resultaten verschenen. Uit analyse van de monitorgegevens zijn drie potentieel succesvolle
profielen gedestilleerd, namelijk: de enthousiaste lezer, de leesbevorderende leerkracht en de
betrokken ouder. Als deze haalbare profielen als doel gehanteerd worden, zal het leesniveau
en daarmee de leesprestaties op scholen aantoonbaar toenemen,
–– in de tweede helft van 2013 zijn zes pilots voor de Bibliotheek op school ontwikkeld en gestart.
De eerste pilot is Opleiding Onderwijsspecialist VO. De andere pilots zijn gericht op samenwerking tussen de bibliotheek en een achttal vmbo-scholen op het terrein van lezen en
informatievaardigheden binnen het vmbo.
De ervaringen van de pilots worden gebruikt voor de invulling van de bouwstenen en de toolkit
van de Bibliotheek op school VO.
–– honderd extra jeugdtitels zijn toegevoegd aan de canonvensters, te benaderen via
www.leesplein.nl en www.leesplein.nl/jongerenliteratuurplein/,
–– duizend titels voor vijftien jaar en ouder zijn geselecteerd en toegevoegd aan de canonvensters, te benaderen via www.literatuurplein.nl,
–– er is een voorleeswedstrijd georganiseerd op dertig PABO’s (lerarenopleiding basisonderwijs)
met de finale in Utrecht,
–– 340 brugklassen uit acht provincies hebben meegedaan met het event read2me!. De finale
was in Amsterdam.
30
Bestuursverslag
De activiteiten vanuit het programma KvL richten zich op leesbevordering, namelijk: het versterken van de maatschappelijke positie van bibliotheken binnen taal- en leesonderwijs. De
activiteiten gericht op leesbevordering worden bekostigd vanuit het programma KvL, waarvoor
SIOB menskracht levert zoals de programmacoördinator. Daarnaast richten de activiteiten vanuit
het programma KvL zich op mediawijsheid, namelijk: de verzameling competenties die iemand
nodig heeft om actief en bewust deel te kunnen nemen aan de mediasamenleving. De activiteiten gericht op mediawijsheid worden bekostigd en primair bemenst door het SIOB.
Leesbevordering/mediawijsheid
In samenwerking met het programma KvL heeft SIOB aan DUO Onderwijsonderzoek gevraagd
een onderzoek uit te voeren onder alle bibliotheken om inzicht te krijgen in de huidige samenwerking tussen bibliotheken en basisscholen op het gebied van leesbevordering en mediawijsheid.
Het onderzoeksrapport is in maart gepubliceerd en is te benaderen via www.siob.nl/kennisbank/
SIOB bekostigt de activiteiten met betrekking tot mediawijsheid, terwijl het programma KvL
de activiteiten met betrekking tot leesbevordering bekostigt. De kosten voor onderzoek naar
samenwerking tussen bibliotheken en basisscholen zijn gedeeld.
Mediawijsheid
In het verlengde van de Bibliotheek op school PO zijn onder regie van SIOB de projecten
‘Doorgaande lijn informatievaardigheden PO’, ‘Voorstel monitor informatievaardigheden’ en
‘Ontwikkelen van lesmateriaal voor de module informatievaardigheden’ opgestart.
In het verlengde van Bibliotheek op school VO is onder regie van SIOB het project ‘Informatievaardigheden beter mediawijs’ opgestart. SIOB bekostigt deze activiteiten, omdat ze betrekking
hebben op mediawijsheid.
Wat heeft het ons gekost
Exploitatie (bedragen x € 1.000)
LLI
Onderwijsdiensten
De bibliotheek op school PO
Keurmerk informatie architectuur
Saldo rol landelijk regisseur, onderdeel LLI
Begroting Jaarrekening
2013 incl.
2013
wijzigingen
Begroting
2013
Saldo 2013 Voordeel (V)
Nadeel (N)
205
227
380
-153
N
0
99
99
0
-
20
20
54
-34
N
225
346
533
-187
N
Onderwijsdiensten
De kosten voor onderwijsdiensten hebben betrekking op activiteiten voor de Bibliotheek op
school. De Bibliotheek op school bestaat uit drie pijlers, namelijk Collectie, Leesbevordering
en Mediawijsheid. Alleen activiteiten met betrekking tot de laatste pijler worden bekostigd
door SIOB. Hiervoor heeft SIOB € 30.000 van totaal € 227.000 begroot. Deze deelbegroting
is met ruim € 150.000 overschreden. De overschrijding wordt veroorzaakt door extra inzet op
het gebied van mediawijsheid. De doorontwikkeling van de module Informatievaardigheden
als ook het in de markt zetten van deze cursus heeft geleid tot ruim € 117.000 extra kosten. In
2012 zijn een drietal deelprojecten voor de Bibliotheek op school opgestart, welke in 2013 tot
meerwerk hebben geleid. Deze onvoorziene kosten bedragen ruim € 36.000. De kosten voor
31
Bestuursverslag
promotieactiviteiten zijn niet begroot en komen uit op ruim € 38.000. Hieronder valt onder meer
deelname aan de Nationale Onderwijstentoonstelling in de Jaarbeurs te Utrecht. Daartegenover
staat een onderschrijding van het budget met ruim € 38.000 voor externe inhuur.
De Bibliotheek op school PO
In 2013 is onderzoek gedaan naar de btw-aspecten bij een aantal deelprojecten van de Bibliotheek
op School. Daaruit blijkt dat het onzeker is of de terugvordering van btw bij één van de in dit
project gefinancierde organisaties onduidelijk is. Het SIOB moet er rekening mee houden dat
deze btw alsnog ten laste van het project kan komen en heeft daartoe een reservering gemaakt
van € 98.585. Zodra de btw-situatie bij de betreffende organisatie helder is, kan definitief worden
vastgesteld of de btw wel of niet als last op het project drukt.
Keurmerk informatiearchitectuur
De eerste ronde voor certificering van RFID-leveranciers voor bibliotheken heeft in 2013 een
vervolg gekregen in proefcertificering van de Start-of-Life-Cycle-omgeving en de eigen uitleenomgeving. Mede door ontwikkelingen op het terrein van RFID zijn de kosten voor het
vervolgtraject hoger dan geraamd. De kosten van het vervolgtraject, dat wordt afgerond in 2014,
zijn ten laste gebracht van 2013. Verder is de budgetoverschrijding mede het gevolg van het
vertrek van een SIOB-medewerker met specialistische kennis over RFID. Hierdoor moet het SIOB
in hoge mate een beroep doen op een extern bureau.
2.1.3 Beleidsverantwoordelijke informatie, onderdeel beleid, kennis en
innovatie
Wat willen we bereiken
Algemene doelstelling(en)
De volgende algemene doelstellingen zijn voor dit onderdeel benoemd:
–– visie op de maatschappelijke functie van de (geïntegreerde) bibliotheek als handvat voor
bibliotheken om keuzes te maken voor de toekomst,
–– een samenhangend collectiebeleid dat fysieke en digitale collecties combineert,
–– collectie Nederland in Context: het verbinden van alle collecties van openbare bibliotheken
via de Nationale Bibliotheekcatalogus (NBC+). De informatiebronnen in deze collecties worden zodanig verbonden dat een verrijkt en op de klant afgestemde dienst ontstaat,
–– innovatie in de sector (innovatieagenda): de veranderkracht van de openbare bibliotheeksector mobiliseren door samenhang aan te brengen in innovatie. Het gaat daarbij vooral
om samenhang tussen en prioritering van bestaande en kansrijke initiatieven. De innovatieagenda is tevens een opmaat naar een duurzaam innovatieproces voor de (openbare)
bibliotheeksector.
Specifieke toelichting(en)
Collectie Nederland in context
De activiteiten voor het collectiebeleid in 2013 richten zich op het sleutelproject NBC+ (in samenwerking met B.nl, KB, NBD Biblion en Plusbibliotheken), Collectie Jeugd in Context, Slavernij in
Context en Dinalog (logistiek onderzoekstraject met Rijksuniversiteit Groningen en landelijke
distributeurs, zoals Wehkamp).
32
Bestuursverslag
Innovatie in de sector en Innovatieagenda 2013-2014
De activiteiten in 2013 hebben betrekking op de inventarisatie van innovaties in de openbare
bibliotheeksector, organisatie van innovatiedenkdagen, en het co-financieren van verschillende
initiatieven.
Wat hebben we bereikt
Gerealiseerd
Het afgelopen jaar heeft het SIOB op dit onderdeel het volgende bereikt:
Visie
Zowel de sector als de Raad voor Cultuur heeft het SIOB opgeroepen om een visie op de maatschappelijke functie van de bibliotheek te formuleren en op basis daarvan handvatten te bieden
aan bibliotheken voor keuzes in de lokale omgeving. Het SIOB heeft - mede daarom - in haar
Meerjarenbeleidsplan 2013-2016 en haar Activiteitenplan 2013-2014 aangekondigd dat zij in 2013
een visie op de maatschappelijke functie van de (geïntegreerde) bibliotheek zal ontwikkelen. In
deze visie zijn ook de integratie van het SIOB en de KB, en de wijze waarop de stelseltaken in de
nieuwe bestuurlijke constellatie worden ingevuld, als nieuwe ontwikkelingen meegenomen. Het
visiedocument dat is opgesteld, vormt het startpunt voor het Beleidsplan 2015-2018 van de KB
inclusief de dan geïntegreerde taken van SIOB.
SIOB heeft, om tot dit toekomstperspectief te komen, een commissie samengesteld van
mensen die (vrijwel) geen belangen hebben in de bibliotheeksector. De commissieleden zijn Job
Cohen (voorzitter), Kim Putters, Valentine van der Lande, Joke Hermsen en Paul Rutten. Deze
commissie is sinds september vijf keer bij elkaar gekomen. Er is een toekomstperspectief geschreven over de maatschappelijke functie van de openbare bibliotheek, die de sector als geheel
en bibliotheken afzonderlijk handvatten kan bieden voor keuzes die zij moeten maken voor de
toekomst. In januari 2014 heeft de commissie dit perspectief gepresenteerd en overhandigd aan
de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.
Collectie Nederland in context
Eind 2012 is het SIOB gestart met een verkenning naar het begrip contextualiseren van de
collectie Nederland. Deze verkenning is vastgelegd in het rapport ‘Context & Contextualisering’.
Dit rapport is gepresenteerd tijdens een symposium in maart 2013. Rond dit onderwerp zijn
inmiddels verschillende verslagen van bijeenkomsten verschenen. Binnen het programma
collectie Nederland in context wordt gewerkt aan verschillende projecten.
Herinrichting Veldstructuur
In opdracht van het SIOB is een verkenning uitgevoerd naar de huidige veldstructuur en zijn voorbereidingen getroffen voor een rondetafelbijeenkomst met sleutelpartijen uit het veld (publiek/
privaat) over dit onderwerp.
Collectie Jeugd in Context
Dit project beoogt effectieve samenhang aan te brengen tussen leveranciers van context, gericht
op doelgroep Jeugd. Het SIOB is gestart met de concrete uitwerking van dit project en de voorbereidingen voor een expertmeeting met verschillende content leveranciers Jeugd (partijen die sites
rond leesbevordering en mediawijsheid aanbieden, gericht op nul- tot achttienjarigen). Daarnaast
is een inhoudelijk kader ontwikkeld waarbinnen een sitevergelijking is gemaakt.
33
Bestuursverslag
Slavernij in Context
Dit project beoogt effectieve samenhang aan te brengen tussen contextleveranciers rond
het thema Slavernij, met de afdeling Bijzondere Collecties van de Universiteit van Amsterdam,
Openbare Bibliotheek Amsterdam, NBD Biblion en Zeeuws Archief. Ook dit project heeft concrete invulling gekregen door verschillende leveranciers op dit gebied te identificeren. Bij B.nl is de
vraag om levering van een digitale etalage uitgezet. Daarnaast is content verzameld bij de beoogde partijen (KB, Zeeuws Archief, Universiteit van Amsterdam Bijzondere Collecties en anderen).
Momenteel wordt gewerkt aan een redactieprotocol en een gezamenlijk communicatieplan.
NBC+
Het SIOB heeft in het kader van de collectie Nederland in context in Context verder invulling
gegeven aan het sleutelproject NBC+ van de VOB, passend bij de Strategische agenda 2013-2016
die de VOB in 2012 heeft uitgebracht. Samen met coalitiepartners als B.nl, KB, NBD Biblion en
Plusbibliotheken is een viertal deelprojecten gestart:
–– samenwerking & afstemming collectiebeleid,
–– innovatie logistiek & distributie,
–– samenwerkende contextleveranciers,
–– de NBC+ over 5 jaar.
De invulling en voortgang van de vier deelprojecten zijn tijdens werkconferenties, bijeenkomsten
en ledenvergadering van de VOB gepresenteerd door de betrokken coalitiepartijen. Aan de eerder
genoemde deelnemers is ook SPN toegevoegd. Deze organisatie heeft een portefeuillehouder
benoemd rond het onderwerp Collectie en Interbibliothecair Leenverkeer. Deze persoon is ook
als projectleider aangesteld van het deelproject Innovatie Distributie en Logistiek. Hiermee is
(toekomstig) beleid van SPN verbonden aan dit sleutelproject.
Dinalog
In samenwerking met het consortium Dinalog wordt een breed onderzoekstraject onder aanvoering van Rijksuniversiteit Groningen gerealiseerd. In 2013 is het volgende gerealiseerd:
–– een artikel over onderzoeksresultaten en conceptmodellen logistiek ten behoeve van het
bibliotheekveld in vakblad Informatie Professional,
–– voorbereidingen rond het COPE-congres op 1-11-2013. Tijdens dit congres, dat de
Rijksuniversiteit Groningen organiseerde samen met SIOB en commerciële partijen als
Wehkamp en Bol.com, wordt een aparte bibliotheektrack ingericht waarin innovatie op het
gebied van logistiek en distributie in het bibliotheekveld centraal staat.
Innovatie in de sector en Innovatieagenda 2013-2014
In de zomerperiode is als startsein een inventarisatie van innovatieve ideeën, projecten en initiatieven uitgevoerd. Het rapport is begin september afgerond. De inventarisatie (te benaderen via
www.siob.nl/thema-s/inventarisatie-innovatie-openbaar-bibliotheekwerk/ ) biedt over- en inzicht
in de huidige stand van zaken van innovatie in de openbare bibliotheeksector. Vierennegentig
projectbeschrijvingen zijn verzameld. Onder de noemer ‘innovatiedenkdagen’ (het verslag is te
benaderen via www.siob.nl/thema-s/eindverslag-en-conclusies-innovatiedenkmiddagen/ ) zijn
bijeenkomsten georganiseerd die in het vierde kwartaal hebben plaatsgevonden. Het SIOB heeft
de sector bevraagd over innovatie met als doel helder te krijgen:
welke behoeften er leven bij gebruikers/klanten, en hoe de openbare bibliotheeksector daar
met innovaties aan tegemoet kan komen vanuit haar missie (mensen faciliteren bij hun persoonlijke ontwikkeling),
wat kunnen de landelijke organisaties (SIOB, B.nl en VOB) doen om de sector als geheel in staat
te stellen die innovaties voort te brengen?
34
Bestuursverslag
De aanbevelingen die uit deze twee activiteiten zijn voortgekomen, hebben in grote mate de
plannen voor 2014 gevormd.
Vanuit de innovatieagenda is ook een sessie op het KNVI-congres van 14 november georganiseerd, met als uitgangspunt wat bibliotheken moeten ondernemen om te veranderen in
innovatieve organisaties, evenals wat en hoe groot de rol van innovatie moet zijn.
Verder zijn een viertal projecten gestart, die vanuit de innovatieagenda worden ge(co)financierd:
eLibrary
In dit project wordt onderzocht hoe een zelfstandige eLibrary/shop-in-shop zou kunnen functioneren als digistore, waarin de deelnemende bibliotheken participeren, financieren en sturen. Het
gaat hier om een vervolg op de eerste voorbereidende fase/haalbaarheidsonderzoek. De resultaten zijn een businessplan, realisatieplan en het werven van deelnemers voor een zelfstandige
eLibrary als pilot. Het project is in 2013 gestart en loopt tot april 2014.
Narrowcasting
Vanuit de innovatieagenda wordt voor dit project bijgedragen aan het realiseren van een
koppeling naar de database van G!DS binnen het door DOKLAB te ontwikkelen landelijke narrowcastingsysteem voor bibliotheken. Dit resulteert in het zichtbaar worden van digitale culturele
data binnen de fysieke bibliotheek en in de directe omgeving. Binnen dit deelproject wordt een
koppelvlak naar de database van G!DS gerealiseerd. Daarnaast wordt een aantal aantrekkelijke
templates ontwikkeld om deze informatie te presenteren. Het project is in 2013 gestart en wordt
halverwege 2014 afgerond.
Fab the Library
In Fab the library wordt een methode ontwikkeld die het mogelijk maakt voor elke bibliotheek
een FabLab of daaraan gerelateerde diensten in het productportfolio op te nemen. Daarvoor
worden drie modules ontwikkeld, die samen een leergang vormen voor professionals in de
bibliotheeksector. De modules zijn ook los van elkaar te volgen. Vanaf maart 2014 zijn de modules
beschikbaar. Bibliotheken kunnen dan vaardigheden en competenties vergaren om een FabLab
te realiseren en bezoekers kennis te laten maken met de principes van digitale fabricage en open
design. Het project is in 2013 gestart en wordt begin 2015 afgerond.
Linked Open Data Slavernij
In deze pilot wordt onderzocht welke rol Linked Open Data (LOD) kan spelen in de informatiefunctie van de bibliotheek. Dit resulteert in het ontwikkelen van een voorbeeldtoepassing
middels een ontwerpend onderzoekstraject waarbij het thema Slavernij als kapstok dienst.
Diverse bronnen worden aan elkaar gerelateerd, verrijkt en ontsloten. De wijze van ontsluiting
maakt het potentieel en de meerwaarde van LOD inzichtelijk voor bibliotheekgebruikers. Het
project is in 2013 gestart en wordt halverwege 2014 afgerond.
Innovatieraad
Eind 2013 is een innovatieraad (het projectplan is te benaderen via www.siob.nl/thema-s/innovatieraad/ ) opgericht. De raad heeft tot doel inspraak, krachtenbundeling en draagvlak te creëren
en te organiseren op het gebied van innovatie. Dat zal mede richting geven aan de investeringen
in en de inhoudelijke richting van de landelijke innovatieagenda. De raad adviseert over en geeft
richting aan projecten die gecofinancierd of landelijk opgeschaald worden, ideeën en pilots.
Daarnaast zal de raad als gesprekspartner en klankbord voor het project landelijke innovatieagenda dienen. En tot slot formuleert en draagt hij een gezamenlijke visie uit op bibliotheekinnovatie.
35
Bestuursverslag
Wat heeft het ons gekost
Exploitatie (bedragen x € 1.000)
Begroting 2013
Begroting
2013 incl.
wijzigingen
Jaarrekening
2013
Saldo 2013
Voordeel (V)
Nadeel (N)
BKI
Visievorming
35
35
104
-69
N
170
107
42
65
V
Advies collectie NL
0
0
35
-35
N
Collectiebeleid Jeugd in context
0
30
31
-1
N
Collectiebeleid Slavernij in context
0
33
12
21
V
Samenhangend collectiebeleid
Innovaties in de sector
260
0
1
-1
N
Innovatieagenda 2013-2014
0
110
94
16
V
Rentebaten digitale innovatie
0
123
183
-60
N
465
438
502
-64
N
Saldo rol landelijk regisseur,
onderdeel BKI
Visievorming
In de loop van 2013 is besloten om het traject zwaarder in te zetten, om een zo groot mogelijk
effect en uitstraling te bereiken. Dit heeft gevolgen gehad voor het budget, vanwege het instellen van een commissie, intensievere ondersteuning en het drukken van een grotere oplage.
Innovatieagenda 2013-2014
Het projectbudget voor 2013 en 2014 bedraagt € 260.000 en is in 2013 verantwoord onder
innovaties in de sector. Gedurende het jaar 2013 is op enkele onderdelen van het project vertraging ontstaan. Voor de doorgeschoven onderdelen en de voor 2014 geplande onderdelen
wordt opnieuw projectbudget vrijgemaakt. Een groot deel van het niet benutte projectbudget
2013, namelijk € 150.000, is ingezet voor gedeeltelijke financiële dekking van de marketing voor
Aangepast Lezen (cluster LLI).
Samenhangend collectiebeleid
Een deel van het budget is vrijgemaakt voor de projecten Collectiebeleid Jeugd in Context en
Collectiebeleid Slavernij in Context. Ook de kosten voor het project Advies collectie NL hebben
betrekking op dit budget. Uitgaven zijn gedaan voor context en contextualisering, samenstelling van het rapport ‘Context & Contextualisering’ en verstrekking van een financiële bijdrage
aan Stichting Samenwerkingsverband Plusbibliotheken (€ 12.100) voor het sleutelproject NBC+.
Verdere activiteiten zijn ontplooit door inzet van eigen personeel, met als gevolg een voordelig
resultaat.
Advies collectie NL
De kosten voor het opstellen van een maatschappelijke business case over het slimmer en in
samenhang organiseren van spelers in de bibliothekensector komen ten laste van het budget
Samenhangend collectiebeleid. De activiteiten worden in 2014 afgerond.
Collectiebeleid Slavernij in context
Het projectbudget heeft betrekking op 2013, maar de activiteiten worden naar verwachting pas
in 2015 afgerond. Er zijn geen juridisch bindende afspraken, zodat het resultaat ten gunste van
2013 komt.
36
Bestuursverslag
Innovaties in de sector
De integratie van het SIOB en de KB heeft geleid tot herprioritering van enkele activiteiten. Het
vrijgekomen budget is ingezet voor de marketing van Aangepast Lezen.
Rentebaten digitale innovatie
Het subsidiegeld voor de opdrachttaak Digitale innovatie is bij aanvang van het jaar ontvangen.
In overeenstemming met de subsidiebeschikking is de subsidie per kwartaal aan B.nl verstrekt.
Het verschil in cashflow heeft gaandeweg het jaar tot rentebaten geleid. De rentepercentages zijn
in 2013 laag, maar volgen de rentemarkt.
2.2 De rol van facilitator
2.2.1 Beleidsverantwoordelijke informatie
Basisgegevens
Projecten/activiteiten
Onder deze rol vallen de volgende projecten/activiteiten:
Onderdeel LLI
–– leesbevordering,
–– mediawijsheid,
–– mediawijsheid/laaggeletterdheid,
–– bibliotheek voor varenden,
–– bibliotheek voor ondernemers,
–– uitrol Digisterker,
–– meet- & monitoringinstrumenten (Klik & Tik),
–– laaggeletterdheid,
–– monitor laaggeletterdheid,
–– portal basisvaardigheden.
Onderdeel LLI AL
–– subsidieovereenkomst met SAL,
–– prestatieovereenkomst met Dedicon,
–– prestatieovereenkomst met CBB,
–– onderzoek en ontwikkeling,
–– lezersraad,
–– integratiebudget openbare bibliotheken,
–– marketing Aangepast Lezen,
–– uitrol aanvragen gesproken boeken en integratie met SAL,
–– ketenonderzoek,
–– integratiebudget Strategische toekomstverkenning,
–– contributieonderzoek.
37
Bestuursverslag
Hoofddoel
SIOB faciliteert op strategisch niveau landelijke voorzieningen voor het vergroten van taal- en
mediavaardigheid van burgers waar die de efficiëntie en effectiviteit vergroten, zodanig dat maatschappelijke verankering van beleid ontstaat. Daarmee beoogt zij instandhouding en verbetering
van de bibliotheekvoorzieningen voor mensen met een leeshandicap enerzijds en bevordering
van mediawijsheid van alle burgers door middel van een specifieke aanpak per doelgroep anderzijds. Bij mediawijsheid van kinderen ligt de nadruk van beleid meer op het aanleren van de juiste
informatievaardigheden (zoeken, vinden, verwerken en beoordelen van informatie), terwijl bij
volwassenen eerder de nadruk ligt op het aanleren van de benodigde digitale vaardigheden.
Primaire doelgroepen
Aangepast Lezen richt zich op een ieder bij wie het gewone lezen niet (meer) gaat. Naast mensen
met een visuele beperking kunnen ook dyslectici en mensen met een cognitieve of motorische
beperking gebruik maken van de dienstverlening. Primair ligt de focus bij: management van
openbare bibliotheken, bestuurlijke stakeholders (OCW, VNG, IPO, RvC), stakeholders in de sector (VOB, DBNL, KB, SPN, PSO’s, NLBB, Visio, de Oogvereniging), opdrachtnemers (SAL, Dedicon,
CBB), Lezersraad, partners in programma’s en landelijke politiek.
Mediawijsheid richt zich op alle burgers. Primair ligt de focus bij bestuurlijke stakeholders EZ en
SZW, uitvoeringsorganisaties van ministeries en landelijke educatieve organisaties.
Secundaire doelgroepen.
Het SIOB kent voor deze rol de volgende secundaire doelgroepen: universiteitsbibliotheken, landelijke/lokale politiek, erfgoedinstellingen en internationale partners.
Kengetal(len)
Voor LLI zijn geen kengetallen bekend.
De kengetallen voor LLI AL zien er als volgt uit:
Particuliere gebruikers*
Instellingen*
Van de particuliere gebruikers is:
Jeugd (tm 17 jaar)
Volwassenen (18-64 jaar)
Huidig boekjaar
Vorig boekjaar
31.120
29.330
639
502
5.777
4.721
11.459
10.690
Senioren (65-79 jaar)
5.178
5.081
Senioren (80 jaar en ouder)
8.707
8.838
1.586
1.505
29.685
27.952
4.187
4.491
De dienstverlening voor aangepast lezenden, onderscheiden naar:
Braillelezers
Gesproken boeklezers
Abonnees kranten en tijdschriften
Collectie braille**
11.544
10.733
Collectie gesproken**
68.116
66.231
1.079.699
1.096.598
6.458
6.990
283.628
288.681
Uitleningen gesproken boeken
Uitleningen brailleboeken
Uitleningen kranten en tijdschriften
38
Bestuursverslag
* De doelgroep is ongeveer 300.000 aangepast lezenden.
** In verhouding tot de doelgroep is de collectie van Openbare Bibliotheken factor 2,7 groter dan de collectie van
aangepast lezenden. De doelgroep van Openbare Bibliotheken is ruim 16 mln. leden, waarvan ongeveer 4 mln. al lid zijn.
Particuliere gebruikers en instellingen
Het totaal aantal klanten is in 2013 ten opzichte van 2012 met negentienhonderdzevenentwintig
toegenomen. Dit is een toename van 6%. De groei van het aantal klanten is te danken aan verschillende factoren:
–– Vanaf mei 2013 is in goed overleg met de ketenpartners het bestaande marketingbeleid
geïntensiveerd en op een aantal punten verbeterd. Punten van verbetering hebben vooral betrekking op de zichtbaarheid van SAL in het algemeen en de dienstverlening in het
bijzonder.
–– De dienstverlening, en de ondersteuning daarvan, richting openbare bibliotheken is verder
geïntensiveerd. Dit heeft geresulteerd in een toename van 27% ten opzichte van 2012 in het
aantal ingeschreven instellingen, waarvan het merendeel bibliotheken.
–– Eind 2013 is een website voor de jeugd - Superboek.nl - gelanceerd. Direct vanaf de lancering
heeft dit tot nieuwe inschrijvingen geleid. In december alleen al waren dit er circa driehonderd. Dit verklaart ook voor een deel de toename van het aantal klanten met dyslexie. Het
aantal jeugdleden tot en met zeventien jaar met dyslexie steeg bijvoorbeeld met 22%.
Afnemers van diensttypen
Het aantal abonnees op kranten en tijdschriften vertoont al een aantal jaren een licht dalende
trend. Deze zet zich door in 2013. Deze trend valt ook waar te nemen in de reguliere markt en valt
ook deels hierdoor te verklaren.
Uitleningen
Steeds meer klanten maken gebruik van het Gesproken boek. Er vindt een gestage toename
plaats van het aantal klanten registraties voor deze digitale dienstverlening. Klanten worden
actief gestimuleerd om gebruik te maken van de online dienstverlening om daarmee hun zelfredzaamheid te stimuleren. Mede door dit beleid is er een toename in het aantal uitleningen via
stream, 101% ten opzichte van 2012. Deze toename verklaart deels de afname in het aantal uitgeleende cd’s, -6% ten opzichte van 2012. Het aantal uitleningen van brailleboeken is met 8% licht
gedaald. In de tweede helft van 2013 is veel energie gestoken in het verbeteren van de kwaliteit
van de brailleboeken.
Betreffende de uitlevering van kranten en tijdschriften valt een flinke toename in het aantal
streams waar te nemen, 40% ten opzichte van 2012. Net als bij de gesproken boeken speelt hier
de Daisylezer-applicatie een belangrijke rol.
2.2.2 Beleidsverantwoordelijke informatie, onderdeel lezen, leren en
informeren
Wat willen we bereiken
Algemene doelstelling(en)
De volgende algemene doelstelling is voor dit onderdeel benoemd:
Het effectief faciliteren van initiatieven voor het vergroten van de taal- en mediavaardigheden
van alle burgers.
39
Bestuursverslag
Specifieke toelichting(en)
Leesbevordering
Leesbevordering richt zich op het vergroten van taalvaardigheid.
Mediawijsheid voor volwassenen
Hierin werken de openbare bibliotheken samen met landelijke partners om de open leeromgeving te benutten voor het digivaardig- en informatievaardig maken van burgers, waaronder het
bijscholen van ondernemers en digibeten.
Bibliotheek voor ondernemers
Uitbreiden van de dienstverlening aan speciale doelgroepen door bibliotheken, in dit geval
ondernemers.
Digisterker
Voorbereidende werkzaamheden voor uitrol van Digisterker onder tenminste tien bibliotheken.
Meet- & monitoringinstrumenten (Klik & Tik)
Stimuleren van het gebruik bij bibliotheken van Klik & Tik en de landelijke Klik & Tik-monitor.
Projectsubsidie (monitor) laaggeletterdheid
Het project Voortzetting laaggeletterdheid richt zich op laagopgeleide volwassenen/anderstaligen en inburgeraars. De algemene doelstelling voor de activiteiten is het versterken van de rol
van openbare bibliotheken bij de aanpak van laaggeletterdheid. Specifieke doelstellingen voor
2013 zijn: verbeteren van de kennis over de collectie, delen van informatie over succesvolle projecten, verbeteren van informatievoorziening voor bibliotheekprofessionals en verkrijgen van (meer)
inzicht in de effecten van aanpak laaggeletterdheid door bibliotheken.
Portal basisvaardigheden
Op de portal basisvaardigheden staat het volledige dienstverleningsaanbod op het gebied van
taal- en mediavaardigheden bij elkaar. Deze portal moet voor bibliotheken die een dienstverlening op het gebied van basisvaardigheden willen gaan opzetten, als startpunt dienen. De portal
bevat naast dit aanbod ook voorbeelden van beleidsplannen, inspirerende best practices, filmpjes,
relevant onderzoek en promotiemateriaal.
Voorzieningen speciale doelgroepen
Het SIOB verstrekt subsidie aan Bibliotheek Rotterdam voor continuering van de Bibliotheek voor
Varenden. In een landelijke pilot wordt bezien of de vervoer- en vrachtkosten geheel of gedeeltelijk kunnen komen te vervallen door het werken met floating collecties. Verder wordt onderzocht
in hoeverre de dienstverlening aan zeevarenden en expats kan worden verbeterd door het digitaal
aanbieden van materialen.
Wat hebben we bereikt
Gerealiseerd
Het afgelopen jaar heeft het SIOB op dit onderdeel het volgende bereikt:
40
Bestuursverslag
Bibliotheek voor ondernemers
De volgende activiteiten zijn gerealiseerd:
–– trainingen PSO’s en bibliotheken,
–– overdrachtsdocumenten (actieplan, handleiding, formats voor omgevingsanalyse en
voorwaarden BVO),
–– onderhouden website BVO (de website is te benaderen via
www.debibliotheekvoorondermers.nl).
Klik & Tik
In 2012-2013 is de dienstverlening bij vijftien bibliotheken en zeventien vestigingen gemonitord.
De monitor loopt in 2013-2014 nog door en zal dan opgenomen worden in de grotere educatiemonitor die SIOB in 2014 zal bouwen.
Projectsubsidie (monitor) laaggeletterdheid
De volgende activiteiten zijn gerealiseerd:
–– actuele advieslijsten voor bibliotheekprofessionals over collecties en thema-aanbieding voor
inkoop door bibliotheekprofessionals (uitgebracht door NBD Biblion),
–– aanbodoverzicht van bibliotheken voor taalcoaches/taaltrainers,
–– actueel overzicht over inburgereisen, examentraining en oefenwebsites; samenstelling en
uitgave van de brochure ‘Samenwerken aan laaggeletterdheid’,
–– organisatie van Landelijke Dag Laaggeletterdheid,
–– realisatie website en toolkit betreffende portal basisvaardigheden,
–– en onderzoek naar social return on investment.
Met deze activiteiten zijn de projectdoelstellingen voor 2013 behaald en is er, door Bibliotheek
Graafschap en SW-bedrijf Delta, onderzoek gedaan naar de bibliotheek als oefen- en leerplek voor
laaggeletterde cursisten.
Portal basisvaardigheden
Het project loopt conform planning. Er is een portal basisvaardigheden gerealiseerd voor de
laagopgeleide ondernemer, met instructiefilmpjes en instructiebladen voor de bibliotheken.
Speciale doelgroepen – Varenden
Er is onderzoek gedaan naar de waardering voor en verbetering van de dienstverlening aan doelgroepen binnen de zeevaart en binnenvaart. Besloten is om de depots in Duisburg en Terneuzen
eind 2014 op te heffen. In 2013 is het gebruik van deze dienstverlening licht teruggelopen.
Dienstverlening voor niet-werkende vrouwen (in samenwerking met het ministerie van OCW, Stichting
Lezen & Schrijven)
In 2013 is een eerste oriënterend gesprek geweest met het ministerie van OCW en Stichting
Lezen & Schrijven.
41
Bestuursverslag
Wat heeft het ons gekost
Exploitatie (bedragen x € 1.000)
Begroting
2013
Begroting Jaarrekening
2013 incl.
2013
wijzigingen
LLI
Saldo 2013 Voordeel (V)
Nadeel (N)
Mediawijsheid/laaggeletterdheid
35
0
0
0
-
Leesbevordering
20
20
5
15
V
Mediawijsheid
30
30
13
17
V
Bibliotheek voor ondernemers
0
44
85
-41
N
Uitrol Digisterker
0
30
30
0
-
Meet- & monitoringinstrumenten (Klik & Tik)
0
0
20
-20
N
65
89
90
-1
N
11
11
11
0
-
Projectsubsidie laaggeletterdheid
Projectsubsidie (monitor) laaggeletterdheid
Portal basisvaardigheden
Varenden
89
50
29
21
V
259
259
259
0
-
509
533
542
-9
N
Saldo rol facilitator, onderdeel LLI
Mediawijsheid/laaggeletterdheid
Het budget is bij aanvang van het jaar overgeheveld naar het project Portal basisvaardigheden.
Leesbevordering
Het budget voor Leesbevordering heeft impliciet betrekking op het onderdeel ‘Strategische
leesbevorderingsnetwerken’ van het programma KvL. Te denken valt aan de activiteiten betreffende de ‘Leescoalitie’ (hierin participeren Stichting Lezen, SIOB, Stichting Lezen &Schrijven en
CPNB, met als doel leesbevordering een zichtbaarder profiel te geven), waaronder een financiële
bijdrage voor de voorleesmarathon te Rotterdam.
Mediawijsheid
De kosten hebben betrekking op activiteiten voor metadatering van onderzoeksliteratuur
en onvoorziene uitgaven voor de effectmeting Klik & Tik van € 4.000. Het budget heeft ook
betrekking op het project Bibliotheek voor ondernemers en het project Meet & monitoringsinstrumenten.
Bibliotheek voor ondernemers
Dit onderdeel kent een budgetoverschrijding als gevolg van:
–– onvoorziene kosten uit 2012 (€ 8.000),
–– extra open inloopdagen bij bibliotheken (€ 6.700),
–– gereserveerde gelden voor de Bibliotheek voor ondernemers 2014 vanwege al gestarte
activiteiten (€ 25.840).
Meet- & monitoringinstrumenten (Klik & Tik)
In 2013 en 2014 worden activiteiten ontplooid voor monitoring van Klik & Tik (€ 20.000). De kosten zijn voorzien in het projectbudget Mediawijsheid.
42
Bestuursverslag
Portal basisvaardigheden
De activiteiten zijn deels uitgevoerd binnen het projectsubsidie laaggeletterdheid. Een deel van
het budget is ingezet voor het project Uitrol digisterker.
2.2.3 Beleidsverantwoordelijke informatie, onderdeel lezen, leren en
informeren Aangepast Lezen
Wat willen we bereiken
Algemene doelstelling(en)
Voor mensen met een leesbeperking wil het SIOB de producten van Aangepast Lezen onder
bereik brengen. Op de lange termijn beoogt de voorziening Aangepast Lezen dat mensen met
een leesbeperking volwaardig participeren; zowel in maatschappelijk als in cultuur opzicht.
Toegankelijkheid tot en beschikbaarheid van materialen van Aangepast Lezen zijn van wezenlijk
belang voor onze doelgroep.
Specifieke toelichting(en)
De bibliotheekvoorziening
Voor het in standhouden van de bibliotheekvoorziening voor mensen met een leesbeperking richt
het SIOB zich op collectiebeleid, innovatie in de productie en distributie van producten en op initiatieven die het bereik onder de doelgroep kunnen vergroten. Het SIOB realiseert deze plannen
in diverse projecten, in samenwerking met de verschillende organisaties in het netwerk.
Om de dienstverlening zo efficiënt mogelijk te laten verlopen werken drie organisaties samen,
ieder naar hun eigen kennis en kunde. De SAL verzorgt het klantencontact, de selectie van titels
voor de collectie en de toegankelijkheid van deze collectie via haar website en catalogi. Dedicon
en CBB dragen zorg voor de vervaardiging en distributie van het aangepaste materiaal, zoals
gesproken boeken, braille, grote-lettertijdschriften en digitale data. De dienstverlening vindt
plaats langs elektronische weg.
SAL
SAL voert aangepaste bibliothecaire dienstverlening uit onder regie van het SIOB. Doelstellingen
van de stichting zijn: het uitvoeren van de collectionerings- en klantcontactfunctie voor de landelijke voorziening Aangepast Lezen en het voorlichten van en samenwerken met de plaatselijke en
regionale openbare bibliotheken. Voor de tenuitvoerlegging van haar collectiebeleid werkt SAL
nauw samen met uitvoeringsorganisaties Dedicon en CBB.
Dedicon
Dedicon produceert boeken, kranten en tijdschriften en levert deze in opdracht van SAL
rechtstreeks aan de klanten. Bovendien zorgt Dedicon voor veilige opslag en back-up van de
bestanden. Dedicon voert in opdracht van het SIOB onderzoeks- en ontwikkelingsprojecten uit.
SIOB sluit ieder jaar een prestatieovereenkomst met Dedicon, welke aansluit op de beleidslijn
uit de meerjarige raamovereenkomst. In de prestatieovereenkomst zijn technische (product/
dienst)specificaties, productiefrequenties, productieaantallen en uitvoeringsvereisten voor het
distributie- en collectiebeleid vastgelegd. Verder worden binnen het Projectprogramma 2013 een
aantal ‘research and development’ projecten opgestart, te weten:
–– benutting tekst naar spraak voor nieuwe diensten,
–– ontwikkeling Hybride boekdiensten,
43
Bestuursverslag
–– benutting van eBook/ ePub-bestanden voor de doelgroep,
–– landelijke uitrol Aanvragen Gesproken Boek,
–– digitale televisie als distributiekanaal,
–– uitbreiding Online Dienstverlening
–– catalogus van Aangepast Lezen.
CBB
CBB produceert boeken en tijdschriften en levert die aan Dedicon voor de collectie van SAL.
SIOB sluit ieder jaar een prestatieovereenkomst met CBB, welke aansluit op de beleidslijn uit de
meerjarige raamovereenkomst. In de prestatieovereenkomst zijn technische (product/dienst)
specificaties, productiefrequenties, productieaantallen en uitvoeringsvereisten voor het distributie- en collectiebeleid vastgelegd.
Lezersraad
De raad is ingesteld om de communicatie met de achterban te vergroten en om de achterban
meer directe invloed te laten uitoefenen op het te voeren beleid en de uitvoering ervan. Voor de
uitvoering is een reglement opgesteld.
Ontwerpverdrag
Vanuit Nederland wordt onder regie van het SIOB (uitvoering Dedicon) door overheid, belangenorganisaties en producenten gewerkt aan de totstandkoming van een verdrag voor internationale
uitwisseling van Aangepast Lezen-documenten ten behoeve van mensen met een leeshandicap.
Ook in 2013 levert SIOB input aan deze discussie met het oog op internationale acceptatie van de
ontwerp-verdragstekst.
Subsidiering van Openbare Bibliotheken
Over de afgelopen jaren maakten 537 bibliotheekvestigingen en twee PSO’s (namelijk PSO
Noord-Brabant en PSO Limburg) gebruik van de mogelijkheid om met een bijdrage van het SIOB
een aanbod voor Aangepast Lezen te realiseren.
Innovatie Aangepast Lezen
Er zijn op dit terrein diverse activiteiten uit 2012 die doorwerken in 2013, te weten: Lezergame
(de game voor lezers), lezen in hybride vormen, uitbreiden aanbod (ABC, Dedicon) en synthetische stem.
Niet-gebruikersonderzoek
Het SIOB wil inzicht krijgen in de redenen van het niet-gebruiken van de AL-dienstverlening,
zodanig dat de activiteiten van Aangepast Lezen efficiënt en effectief kunnen worden ingezet.
Uiteindelijk wil het SIOB het bereik van de dienstverlening vergroten en zo meer mensen laten
profiteren van de producten en diensten van Aangepast Lezen. Het onderzoek is de opmaat voor
het project Marketing Aangepast Lezen.
Marketing Aangepast Lezen
In samenwerking met Dedicon, CBB en SAL beoogt het SIOB met dit project het bereik van de
dienstverlening voor aangepast lezenden te vergroten. Onder meer met de uitkomsten van het
niet-gebruikersonderzoek wordt een campagne opgesteld om de dienstverlening beter bekend
te maken bij de doelgroep.
44
Bestuursverslag
Landelijke uitrol aanvragen gesproken boeken
Het landelijk beschikbaar stellen van vijfenzestigduizend gesproken boeken voor de leden van de
openbare bibliotheken.
Strategische toekomstverkenning
Het ontwikkelen van een visie op Aangepast Lezen met een tijdshorizon van tien tot vijftien jaar.
Ketenonderzoek
Het verzamelen van feiten over wat een klant ervaart aan mogelijkheden, informatie en hindernissen vanaf verwijzing of signalering tot en met het feitelijk gebruik maken van de diensten van SAL.
Contributieheffing
Verkennend onderzoek naar contributieheffing in de keten van Aangepast Lezen.
Pilot de Bibliotheek op school Aangepast Lezen en makkelijk lezen plein
Het SIOB onderzoekt wat er nodig is om leerlingen met een leesbeperking voldoende te ondersteunen, zodat ze in staat zijn voor hun plezier te lezen in boeken die zij leuk vinden.
Wat hebben we bereikt
Gerealiseerd
Het afgelopen jaar heeft het SIOB op dit onderdeel het volgende bereikt:
De bibliotheekvoorziening
Kwaliteit
In 2012 is een set kwaliteitseisen voor het geheel van Aangepast Lezen opgesteld, waarbij in
samenhang wordt gekeken naar de Activiteiten van SAL, Dedicon en CBB. Ook voor dit segment
is kwaliteitsbewustzijn en ondernemerschap van belang en kwaliteitseisen (normen) kunnen
daarin een rol spelen. Vervolgens heeft Cubiss in de praktijk getoetst of deze set hanteerbaar is
en daarover (positief) advies uitgebracht. Begin 2013 zijn de normen vastgesteld door het SIOB. In
aanloop van 2013 heeft Stichting Certificering Openbare Bibliotheken (SCOB) audits uitgevoerd
ten behoeve van de certificering. De eindrapportages zijn gereed en inmiddels is gebleken dat de
drie organisaties aan de gestelde eisen voldoen.
SAL
In 2013 is SAL gestart met de uitvoering van het meerjaren-Jeugdplan, te weten:
–– het vergroten van de collectie door aankoop van brailleboeken voor de doelgroep onderbouw
en middenbouw van het basisonderwijs en door aankoop van luisterboeken voor scholieren
op de middelbare school,
–– ontwikkeling van een hoorspel voor scholieren op de middelbare school,
–– opname van vijftien titels in hybride vorm, bestemd voor leerlingen met dyslexie in het VO (te
benaderen via www.lezenvoordelijst.nl),
–– zoveel als mogelijk jeugdboeken voorzien van een leeftijdsaanduiding,
–– productie en distributie van een nieuwsbrief in gesproken, braille- en ‘dyslexieversie’-vorm, in
aanloop naar de Kinderboekenweek,
–– de realisatie van een nieuwe website voor de jeugd, www.superboek.nl, met meer aandacht
voor jeugdboeken, tekstpresentatie voor dyslectici en verplichte literatuur voor middelbare
scholieren.
45
Bestuursverslag
Het SIOB heeft daarnaast ook acties ingezet om het product Aangepast Lezen onder de aandacht
van schoolgaande jeugd te brengen. Daarvoor heeft het twee games laten ontwikkelen die op de
Nationale Onderwijs Tentoonstelling in januari 2013 zijn gepresenteerd. Het gaat om Yoleo, Kees
Komma en de Boekenbende. Deze games zijn separaat gesubsidieerd vanuit de subsidie digitale
innovatie. Dedicon heeft Yoleo medegefinancierd.
Jaarlijks stelt SAL een dienstverleningsplan en een begroting op, die door SIOB wordt goedgekeurd. De activiteiten zijn uitgevoerd conform de subsidieovereenkomst. Een uitgebreide
verantwoording over de activiteiten is te vinden in het Jaarverslag Aangepast Lezen 2013.
Dedicon
In 2013 is duidelijkheid gekomen over het btw-regime voor diverse activiteiten. Voor productie en
inkoop van audio betreffende algemene lectuur (boeken), voor productie tekst/braille betreffende algemene lectuur (boeken), voor (re-)productie van reliëfwerk en voor (re-)productie online,
op CD en op braillepapier geldt een btw-regime van 6%. Voor alle andere activiteiten geldt een
btw-regime van 21%. De uitzondering hierop betreft de financiële bijdrage voor het projectprogramma, welke is vrijgesteld van btw. Voorheen is uitgegaan van 21% voor alle activiteiten, met
uitzondering van het projectprogramma. Als gevolg hiervan heeft het SIOB een vordering op
Dedicon voor het verschil aan af te dragen btw. Er is een overeenkomst opgemaakt, die nog nadere invulling behoeft, om de terug te storten gelden in te zetten voor incidentele activiteiten in het
kader van de dienstverlening voor blinden- en slechtzienden en anderen die in hun leesvermogen
zijn beperkt. De activiteiten zijn uitgevoerd conform prestatiecontract.
CBB
Besloten is om in plaats van maatwerk de productie van brailleboeken te verhogen. Verdere activiteiten zijn uitgevoerd conform prestatiecontract.
Lezersraad
De samenwerking met de Lezersraad verloopt goed en constructief. Door persoonlijke omstandigheden hebben drie leden van de raad hun lidmaatschap moeten beëindigen. Eind 2013 zijn
drie nieuwe leden aangesteld. Het activiteitenoverzicht van de Lezersraad is te vinden in het
Jaarverslag Aangepast Lezen 2013. De Lezersraad heeft advies uitgebracht over het opnemen
van gesproken relatiemagazines die Dedicon in opdracht van derden maakt, in de catalogus van
Aangepast Lezen. Dit advies wordt opgevolgd. De Lezersraad volgt nauwgezet de kwaliteit van de
brailleproducties, waarvoor bij Dedicon een verbeterplan is ingezet.
Subsidie aan openbare bibliotheken
In 2013 hebben openbare bibliotheken de mogelijkheid gekregen vervolgsubsidie aan te vragen
voor projecten op het gebied van Aangepast Lezen. Tweeënveertig basisbibliotheken hebben hiervan gebruik gemaakt, Zeven bibliotheken hebben een startsubsidie aangevraagd. De
vervolgsubsidie dient om de dienstverlening van Aangepast Lezen verder uit te bouwen. De
subsidies worden vooral ingezet voor marketingactiviteiten, deskundigheidsbevordering van
medewerkers en voorlichtingsbijeenkomsten over Aangepast Lezen voor externe partijen. Het
project Aanvragen Gesproken Boek zal naar verwachting de integratie van Aangepast Lezen in de
openbare bibliotheek versnellen.
Innovatie Aangepast Lezen
In 2013 zijn de volgende innovatieprojecten afgerond, te weten: Lezergame, game voor lezers,
lezen in hybride vormen, uitbreiden aanbod en synthetische stem.
46
Bestuursverslag
Marketing Aangepast Lezen
SAL, Dedicon en CBB hebben een gezamenlijk strategisch marketingplan gemaakt voor het
meerjarenplan vergroten bereik. Het plan is goedgekeurd in 2013, de uitvoer ligt in de periode
2014-2015.
Niet-gebruikersonderzoek
Het project is in 2013 opgestart, de onderzoeksresultaten volgen in 2014.
Landelijke uitrol Aanvraag Gesproken Boek
Het projectplan is opgeleverd en de uitvoering is gestart.
Strategische toekomstverkenning
In 2013 is onderzoek gedaan naar trends en ontwikkelingen en is gekeken naar (innovatieve)
producten en diensten voor aangepast lezenden in de toekomst. Het visierapport ‘De wereld van
aangepaste leesvormen in 2025’ schetst mogelijke ontwikkelpaden. Het rapport is in december
2013 gepresenteerd. In 2014 start de uitwerking ervan.
Contributieonderzoek
Het offertetraject is afgerond. De verkenning wordt in 2014 gestart.
Ketenonderzoek
Er is onderzoek gedaan naar de ervaringen van de doelgroep met de faciliteiten van Aangepast
Lezen. Het onderzoek is afgerond. Tijdens een bijeenkomst zijn de resultaten aan ketenpartners
gepresenteerd. Conclusie is dat de samenwerking binnen de keten Aangepast Lezen op een groot
aantal punten goed werkt. Op een aantal punten kan de dienstverlening aan klanten verbeterd
worden. Het gaat onder meer om de toegankelijkheid van de website en het ontbreken van een
centrale vindplek met informatie over hulpmiddelen. De aanbevelingen worden opgevolgd.
Pilot Aangepast Lezen en makkelijk lezen plein – de Bibliotheek op school
Het project is voorbereid in 2013. De uitvoering van activiteiten vindt plaats in 2014.
Voorleesfeest
In het kader van het jaar van het voorlezen heeft SIOB in samenwerking met NLBB, Dedicon, SAL,
Visio, Bartimeus en Stichting Leen het ‘Grote Voorleesfeest’ georganiseerd. Centraal stond het
(voor)leesplezier voor slechtziende en blinde kinderen en het informeren van hun ouders over
nieuwe lees- en prentenboeken voor hun kind. Tijdens het feest zijn twee producten van Dedicon
gepresenteerd: de jumboprint en de voelboekjes.
Uitleenservice Daisyspelers
Sinds 2011 hebben ouders en scholen de mogelijkheid om gratis Daisypelers te lenen voor een
periode van zes weken. Dit geeft hen de gelegenheid om kennis te maken met het apparaat en
met het gesproken boek. Zo’n tweehonderd spelers zijn hiervoor in omloop. Van deze dienstverlening wordt goed gebruikgemaakt.
47
Bestuursverslag
Wat heeft het ons gekost
Exploitatie (bedragen x € 1.000)
Begroting
2013
Begroting Jaarrekening
2013 incl.
2013
wijzigingen
Saldo 2013 Voordeel (V)
Nadeel (N)
LLI AL
SAL - algemene lectuur, kranten/tijdschriften
1.538
1.538
1.601
-63
N
Productie algemene lectuur braille/groot-letter
0
0
-17
17
V
Productie/omwerken kranten ed
0
0
-4
4
V
6.988
6.988
7.051
-63
N
0
0
-11
11
V
1.199
1.199
1.214
-15
N
0
0
51
-51
N
0
0
36
-36
N
56
56
58
-2
N
Prestatiecontract Dedicon
Uitlenen tekst
Prestatiecontract CBB
Te verrekenen inkomsten
Onderzoek en ontwikkeling
Vrijwilligers SAL/CBB/DED
Lezersraad
59
59
14
45
V
530
359
301
58
V
0
0
2
-2
N
Marketing Aangepast Lezen
0
420
420
0
-
Uitrol aanvragen gesproken boeken en integratie SAL
0
145
164
-19
N
Integratiebudet NUV
0
0
15
-15
N
Integratiebudget Vergroten Bereik
0
0
2
-2
N
Integratiebudget kwaliteit (Ketenonderzoek)
0
25
25
0
-
Integratiebudget Strategische toekomstverkenning
0
0
75
-75
N
Contributieonderzoek
0
0
15
-15
N
Overige posten
0
99
0
99
V
10.370
10.888
11.012
-124
N
Integratiebudget Openbare Bibliotheken
Innovatie Aangepast Lezen
Saldo rol facilitator, onderdeel LLI AL
SAL
Naast verstrekking van subsidie voor kernactiviteiten van SAL zijn er niet begrote kosten gemaakt
voor het tweede deel van project Jeugd en voor loon-prijsbijstelling voor gesubsidieerde activiteiten. De loon-prijsbijstelling is verrekend met ontvangen gelden van OCW.
Prestatiecontract Dedicon
In 2013 is meer duidelijk gekomen over het btw-regime voor diverse uitvoeringsactiviteiten. Het
deel van de financiële bijdrage dat teveel is ontvangen, is opnieuw bestemd. Zo wordt in de periode 2013-2014 € 405.000 incidenteel ingezet voor activiteiten in het kader van de dienstverlening
voor blinden- en slechtzienden en anderen die in hun leesvermogen zijn beperkt. Specifieker gaat
het om verbetering van de kwaliteit van braille, innovatie van het productieproces en de productie van brailleboeken.
Prestatiecontract CBB
Minder vraag naar maatwerk heeft ertoe geleid dat € 50.000 is ingezet voor de productie van
extra brailleboeken.
48
Bestuursverslag
Lezersraad
Er is sprake van incrementele budgettering; echter, incidentele activiteiten voor samenstelling
van de Lezersraad in 2012 hebben plaats gemaakt voor activiteiten als de invulling van de rol van
secretaris. Voor samenstelling van de Lezersraad is eind 2012 een reservering gevormd, waarvan
het restant in 2013 is vrijgevallen. Hiernaast zijn er kosten gemaakt voor onkostenvergoedingen
aan betrokkenen.
Integratiebudget Openbare Bibliotheken
€ 145.000 van het integratiebudget is geoormerkt voor het project Uitrol Aanvragen Gesproken
Boeken en € 25.000 is geoormerkt voor het project Ketenonderzoek. Het restantbudget is niet
volledig benut vanwege het achterblijven van subsidieaanvragen voor diensten/producten voor
aangepast lezenden in Openbare Bibliotheken. Er zijn onvoorziene kosten gemaakt voor promotie
van Kees Komma en de boekenbende, de pilot Makkelijk Lezen Plein in de openbare bibliotheek
Den Bosch en de ontwikkeling van voelboekjes. De onvoorziene kosten bedragen ruim € 39.000.
Uitrol Aanvragen Gesproken Boeken en integratie SAL
Met het vaststellen van de business case is ook een budget van € 145.000 vrijgemaakt. Ook zijn er
voorbereidende werkzaamheden ontplooit.
Integratiebudget Strategische toekomstverkenning
Het onderzoek is verricht conform opdracht. Het onderzoeksrapport is opgeleverd.
Overige posten
In overeenstemming met een subsidieovereenkomst en twee prestatiecontracten compenseert
het SIOB de loon-prijsontwikkeling voor 2012 en 2013. De kosten zijn verantwoord binnen kostendragers SAL, Prestatiecontract Dedicon en Prestatiecontract CBB.
2.3 De rol van adviseur
2.3.1 Beleidsverantwoordelijke informatie
Basisgegevens
Projecten/activiteiten
Onder deze rol valt de volgende activiteit:
–– adviesverstrekking.
De activiteiten zijn nauw verbonden met de activiteit visievorming van rol landelijk regisseur.
Hoofddoel
Vanuit een gezaghebbende en onafhankelijke positie adviseert het SIOB betrokken stakeholders
over de ontwikkeling van de sector als geheel en over ontwikkelingen op specifieke thema’s als
daartoe aanleiding is.
49
Bestuursverslag
Primaire doelgroepen
Het SIOB kent voor deze rol de volgende primaire doelgroepen : openbare bibliotheken, bestuurlijke stakeholders, stakeholders in de sector (VOB, DBNL, CDR, KB, SPN, PSO’s, NLBB, Visio, NBD
Biblion), opdrachtgevers (Aangepast Lezen, partners in programma’s), opdrachtnemers (B.nl,
Dedicon, CBB, SAL) en (onderzoeks)partners in programma’s.
2.3.2 Beleidsverantwoordelijke informatie, onderdeel beleid, kennis en
innovatie
Wat willen we bereiken
Algemene doelstelling(en)
Het SIOB voert de landelijke regie op het bibliotheekbestel, bevordert de samenhang, verbinding
en efficiëntie binnen het openbare bibliotheekstelsel als geheel en ontwikkelt en initieert beleid
en innovatie binnen de sector.
Specifieke toelichting(en)
Het adviseren van betrokken stakeholders over de ontwikkeling van de sector als geheel en ontwikkelingen op specifieke thema’s.
Wat hebben we bereikt
Gerealiseerd
Er is geen aanleiding geweest tot het verstrekken van adviezen aan stakeholders, wel is de gezaghebbende en onafhankelijke positie van het SIOB als ook de expertise van het SIOB benut voor
visievorming over het bibliotheekbestel.
Wat heeft het ons gekost
Exploitatie (bedragen x € 1.000)
BKI
Adviesverstrekking
Saldo rol advies, onderdeel BKI
Begroting
2013
Begroting Jaarrekening
2013 incl.
2013
wijzigingen
Saldo 2013 Voordeel (V)
Nadeel (N)
80
30
31
-1
N
80
30
31
-1
N
Adverstrekking
Het budget is overgeheveld naar de rol van facilitator voor het project Marketing Aangepast
Lezen. De kosten bestaan voor het grootste deel uit de financiële bijdrage aan Fobid.
50
Bestuursverslag
2.4 De rol van expert
2.4.1 Beleidsverantwoordelijke informatie
Basisgegevens
Projecten/activiteiten
Onder deze rol vallen de volgende projecten/activiteiten:
–– onderzoek,
–– meten maatschappelijke opbrengst,
–– consumer insight.
Onderzoeken die ten gunste van of in het verlengde van specifieke (project)activiteiten zijn verricht, worden verantwoord bij de betreffende rol.
Hoofddoel
Het SIOB richt zich op voortzetting van (wetenschappelijk) onderzoek ter onderbouwing van
strategische beleidsvoornemens, door te werken aan een landelijke onderzoeksagenda en aan
trendrapporten.
Primaire doelgroepen
Het SIOB kent voor deze rol de volgende primaire doelgroepen: het management van openbare
bibliotheken van de vier grote steden, bibliotheekmedewerkers, bestuurlijke stakeholders (OCW,
VNG, IPO, RvC), stakeholders in de sector (VOB, DBNL, CDR, KB, SPN, PSO’s, NLBB, Visio, NBD
Biblion), opdrachtgevers (Aangepast Lezen, partners in programma’s), opdrachtnemers (B.nl,
Dedicon, CBB, SAL) en (onderzoeks-)partners in programma’s (Stichting Lezen).
Secundaire doelgroepen.
Het SIOB kent voor deze rol de volgende secundaire doelgroepen: management van overige
openbare bibliotheken, universiteitsbibliotheken, landelijke politiek, lokale politiek, onderzoekspartners, erfgoedinstellingen, internationale partners.
2.4.2 Beleidsverantwoordelijke informatie, onderdeel beleid, kennis en
innovatie
Wat willen we bereiken
Algemene doelstelling(en)
De volgende algemene doelstellingen zijn voor dit onderdeel benoemd:
–– onderzoek ter onderbouwing van strategische beleidsvoornemens,
–– meten maatschappelijke opbrengst
–– verbeteren vertegenwoordiging en samenwerking bibliotheekstelsel,
–– consumer insight: inzicht in consument voor input voor en toets van beleid, product- en
dienstontwikkeling, bundeling en efficiency,
–– trends: ervoor zorgen dat bibliotheken voorzien worden van informatie en kennis die hen in
staat stelt om te anticiperen op de ontwikkelingen in de maatschappij.
51
Bestuursverslag
Specifieke toelichting(en)
Aan de basis van SIOB-activiteiten en -beleid staat (wetenschappelijk) onderzoek. Ook in de
bibliotheeksector wordt op deze manier gewerkt. Onderzoek wordt zo geprogrammeerd dat
het inzicht biedt in de effecten van beleid en activiteiten. De onderzoeksagenda wordt breed
gedragen en geeft landelijk richting aan onderzoek in de sector. Er is een bijdrage geleverd aan
de wetenschappelijke kennis over de effectiviteit en de maatschappelijke opbrengst van de sector.
Op basis hiervan is een beleidslijn uitgezet in de sector.
Wat hebben we bereikt
Gerealiseerd
Het afgelopen jaar heeft het SIOB op dit onderdeel het volgende bereikt:
Onderzoek – (trendrapportages)
De geplande activiteit(en) om in 2013 vier trendrapporten uit te brengen en daar (extra) ruchtbaarheid aan geven is niet gerealiseerd. In plaats daarvan is de focus komen te liggen op het
visietraject met trendrapporten als onderbouwing.
Landelijke onderzoeksagenda
Dit jaar is een start gemaakt met de inventarisatie van onderzoeksvragen en kennisthema’s.
Consumer insights
Het project is gestart en er wordt gewerkt aan een Plan van Aanpak voor fase 2.
De volgende producten/resultaten zijn gerealiseerd:
–– desk research,
–– field research.
Ontwikkeling datawarehouse (DWH)
De ontwikkeling van een datawarehouse is vanuit de opdrachttaak Digitale innovatie belegd bij
B.nl. Als regievoerder heeft SIOB zitting in de werkgroep.
Trendstudie mediawijsheid
Het onderzoek is in juni gepubliceerd en vormt een naslagwerk voor bibliotheekmedewerkers,
alsmede een sterke basis voor de formulering van beleid en visie op de rol van de bibliotheken op
het gebied van mediawijsheid. Aan deze visie wordt momenteel gewerkt.
Koop-, leen- en leesgedrag
In samenwerking met partners uit het Boekenvak is door het consortium ‘Stichting marktonderzoek Boekenvak’ thema-onderzoek gedaan naar het koop-, leen- en leesgedrag van de doelgroep
jongeren (dertien tot en met vijfentwintig jaar).
Door Gfk is een reguliere trendmeting uitgevoerd.
Niet-gebruikers onderzoek Aangepast Lezen
Hiermee is een start gemaakt in 2013. Het onderzoek wordt begin 2014 afgerond.
Meten maatschappelijke opbrengst
De volgende producten/resultaten zijn gerealiseerd:
–– data-analyse van het surveyonderzoek,
52
Bestuursverslag
–– rapportage en publicatie in vakbladen en wetenschappelijke tijdschriften,
–– presentatie en kennisuitwisseling op internationale congressen.
Daarnaast is een kwalitatieve verkenning gestart naar de breedte van diensten en producten van
openbare bibliotheken.
Onderzoeksactiviteiten betreffende de Bibliotheek op school
De volgende producten/resultaten zijn gerealiseerd:
–– begeleiden en adviseren ten aanzien van de doorontwikkeling van de monitor ‘de Bibliotheek
op school VO’ en informatievaardigheden,
–– begeleiden en afstemmen promotieonderzoeken Universiteit van Amsterdam en Universiteit
van Leiden,
–– opzetten jaarpeiling de Bibliotheek op school,
–– opzetten jaarpeiling Boekstart.
Evaluatie van de leerstoel
De evaluatie van de leerstoel stond gepland in 2013, maar zal in 2014 plaatsvinden.
Wat heeft het ons gekost
Exploitatie (bedragen x € 1.000)
Begroting
2013
Begroting Jaarrekening
2013 incl.
2013
wijzigingen
Saldo 2013 Voordeel (V)
Nadeel (N)
BKI
400
76
49
27
V
Meten maatschappelijke opbrengst
Onderzoek
0
20
8
12
V
Consumer insight
0
44
7
37
V
400
140
64
76
V
Saldo rol expert, onderdeel BKI
Onderzoek
In overeenstemming met de begroting is budget vrijgemaakt voor de projecten Meten maatschappelijke opbrengst en Consumer insight. Er zijn kosten gemaakt voor de publicatie ‘Buiten de
boeken’, het onderzoek naar lezen door kinderen van 14-25 jaar en vier consumentenonderzoeken
voor de boekenbranche.
Niet voorziene activiteiten als de integratie van het SIOB met de KB hebben geleid tot herprioritering van de trendrapportages. Een deel van het budget is opnieuw bestemd voor het project
Marketing Aangepast Lezen.
Meten maatschappelijke opbrengst
De oorspronkelijke budgettering is gebaseerd op oude gegevens. De begrote kosten voor onderzoek naar samenwerking tussen bibliotheken en basisscholen op het gebied van leesbevordering
en mediawijsheid zijn gerealiseerd en verantwoord binnen cluster Lezen, Leren en Informeren.
Consumer insight
Het project wordt niet in 2013 maar in 2014 afgerond. Daardoor is een significant deel van het
budget niet benut.
53
Bestuursverslag
2.5 De rol van kennisdeler
2.5.1 Beleidsverantwoordelijke informatie
Basisgegevens
Projecten/activiteiten
Onder deze rol vallen de volgende projecten en activiteiten:
–– kennisdeling,
–– biebtobieb,
–– KNVI 2013.
Hoofddoel
Het SIOB bevordert kennisdeling binnen de bibliotheeksector. Hij voorziet daarom in een kennisen innovatieplatform en stimuleert kennisdeling.
Primaire doelgroepen
Het SIOB kent voor deze rol de volgende primaire doelgroepen: het management van openbare
bibliotheken van de vier grote steden, bibliotheekmedewerkers, bestuurlijke stakeholders (OCW,
VNG, IPO, RvC), stakeholders in de sector (VOB, DBNL, CDR, KB, SPN, PSO’s, NLBB, Visio, NBD
Biblion), opdrachtgevers (Aangepast Lezen, partners in programma’s), opdrachtnemers (B.nl,
Dedicon, CBB, SAL) en (onderzoeks)partners in programma’s (Stichting Lezen).
Secundaire doelgroepen.
Het SIOB kent voor deze rol de volgende secundaire doelgroepen: management van overige
openbare bibliotheken, universiteitsbibliotheken, landelijke politiek, lokale politiek, onderzoekspartners, erfgoedinstellingen en internationale partners.
Kengetal(len)
Huidig boekjaar
Aantal deelnemers KNVI-congres
Vorig boekjaar
947
650* 2.300
N.v.t. 213
N.v.t.
Kennis- en innovatieplatform voor openbare bibliotheken: biebtobieb.nl
Deelnemers**
Groepen**
* In 2012 heeft een bibliotheek tweedaagse plaatsgevonden.
** Vanaf 2013 is het kennis- en innovatieplatform actief.
54
Bestuursverslag
2.5.2 Beleidsverantwoordelijke informatie, onderdeel beleid, kennis en
innovatie
Wat willen we bereiken
Algemene doelstelling(en)
Het SIOB stimuleert kennisdeling binnen de bibliotheeksector.
Specifieke toelichting(en)
Kennisdeling
Het SIOB verzamelt gegevens over de bibliotheeksector en presenteert die op overzichtelijke
en intuïtieve wijze in tekst en beeld binnen de Bibliotheekmonitor. Deze is te benaderen via
www.siob.nl/bibliotheekmonitor/ .
Het SIOB biedt toegang tot kennis over de bibliotheeksector door onderzoeksrapporten, beleids- en visiedocumenten, artikelen en links naar relevante websites te ontsluiten.
Het instrument dat daarvoor wordt gebruikt is de Kennisbank. Deze is te benaderen via
www.siob.nl/kennisbank/.
Biebtobieb – Terugblik 2012-2013
In juni 2012 is het projectplan door de stuurgroep goedgekeurd en start het project Kennis– en
innovatieplatform. Doel van dit project is een landelijk digitaal platform te ontwikkelen voor
(grensoverschrijdende) kennisdeling.
In de tweede helft van 2012 zijn binnen dit project een visie en strategie geformuleerd aangaande digitale kennisdeling en een aanpak voor de ontwikkeling van een platform, dat de naam
biebtobieb draagt. Eind 2012 is na enkele hindernissen gekozen voor het ontwikkelen van het
platform in Drupal 7 in samenwerking met Merge. In december is een eerste demoversie van het
platform opgeleverd, die tijdens de Bibliotheek tweedaagse in Middelburg is gepresenteerd.
De KNVI 2013
SIOB, VOB en B.nl willen ook dit jaar een meerdaags congres voor de gehele sector organiseren,
samen met alle partners. In 2013 zijn er onvoldoende middelen voor. Daarvoor in de plaats is
aangesloten op het programma van het KNVI-congres 2013.
Wat hebben we bereikt
Gerealiseerd
Het afgelopen jaar heeft het SIOB op dit onderdeel het volgende bereikt:
Kennisdeling
In 2013 zijn de Kennisbank en de Bibliotheekmonitor wekelijks geactualiseerd en zijn beide binnen
de website van het SIOB geïncorporeerd.
Biebtobieb
Begin 2013 is de initiële ontwikkeling van het platform afgerond en in februari is het geopend
voor het brede publiek. Sindsdien heeft een gestage groei in leden en groepen plaatsgevonden
op het platform. In de loop van 2013 hebben er enkele ‘ontwikkelsprints’ plaatsgevonden waarin
functionaliteiten zijn verbeterd en toegevoegd. Daarnaast is in 2013 actief ingezet en resultaat
55
Bestuursverslag
geboekt op de volgende punten: communicatie en promotie, ambassadeurschap en moderatie.
Ten aanzien van dat laatste is een landelijk netwerk van moderatoren van start gestaan, waarin
naast een landelijke moderator namens het SIOB zes provinciale moderatoren namens de PSO’s
hebben plaatsgenomen.
KNVI 2013
Op 14 november vond in het NBC Congrescentrum te Nieuwegein het KNVI-congres ‘Hoera! Het
is een Informatieprofessional’ plaats. SIOB verzorgde hier twee workshops: ‘openbare bibliotheek
in 2025 - een toekomstperspectief’ en ‘van informatieprofessional naar innovatieprofessional’.
De workshops zijn goed bezocht. Door een verbreding van het programma kreeg de openbare
bibliotheeksector substantiële aandacht binnen het congres. Dit is een goede stap op weg naar
een nauwere verwevenheid.
Omdat er dit jaar geen bibliotheek tweedaagse plaatsvindt en daarmee een belangrijk moment
van ontmoeting en kennisdeling binnen de sector wegvalt, heeft SIOB in samenwerking met
VOB en B.nl een boekenbuffet georganiseerd. Het buffet vond plaats in aansluiting op het KNVIcongres. De insteek van de avond was ontspanning, netwerken en kennisdelen. Het was een
geslaagde avond met circa honderddertig gasten. Tijdens het buffet werd bovendien ook de
campagne ‘Geek de bibliotheek’ gelanceerd.
Wat heeft het ons gekost
Exploitatie (bedragen x € 1.000)
BKI
Kennisdeling
Begroting
2013
Begroting Jaarrekening
2013 incl.
2013
wijzigingen
Saldo 2013 Voordeel (V)
Nadeel (N)
100
14
12
2
V
Biebtobieb
0
86
71
15
V
KNVI 2013
0
40
37
3
V
Saldo rol kennisdeler, onderdeel BKI
100
140
120
20
V
Kennisdeling
Het budget voor kennisdeling is benut binnen de projecten Biebtobieb en KNVI 2013.
Biebtobieb
Het budget van biebtobieb laat een onderbesteding zien. Er zou een evaluatieonderzoek plaatsvinden in december 2013, maar vanwege de recente start van het platform is dat verschoven
naar 2014.
56
Bestuursverslag
2.6 De rol van kwaliteitsbewaker
2.6.1 Beleidsverantwoordelijke informatie
Basisgegevens
Projecten/activiteiten
Onder deze rol valt de certificering van bibliotheken.
Hoofddoel
Het SIOB bevordert en bewaakt de kwaliteit van het openbare bibliotheekstelsel als geheel. Dit
doet hij door middel van certificering van bibliotheken (zie ook www.bliotheekcertificaat.nl ). Het
SIOB behoudt een overall regierol in het kwaliteitstraject, onder andere via de rol binnen de SCOB.
Daarnaast bevordert en bewaakt hij de kwaliteit van het openbare bibliotheekstelsel door actief
toe te zien op het in stand houden van de in 2012 gerealiseerde infrastructuur voor opleidingen.
Primaire doelgroepen
Het SIOB kent voor deze rol de volgende primaire doelgroepen: het management van openbare bibliotheken van de vier grote steden, bibliotheekmedewerkers, bestuurlijke stakeholders
(OCW, VNG, IPO, RvC, EZ, SZW), stakeholders in de sector (VOB, DBNL, KB, SPN, PSO’s),
opdrachtnemers (SAL, Dedicon, B.nl), partners in programma’s, uitvoeringsorganisaties, uitvoeringsorganisaties van ministeries en landelijke educatieve organisaties.
Secundaire doelgroepen.
Het SIOB kent voor deze rol de volgende secundaire doelgroepen: universiteitsbibliotheken, landelijke politiek, lokale politiek, erfgoedinstellingen en internationale partners.
Kengetal(len)
Certificeren, in cijfers
Huidig boekjaar, cumulatief*
Vorig boekjaar, cumulatief
Audits, waarvan:
152
113
Complexe audits
36
31
Zeer complexe audits
10
9
Zeer complexe audits: SAL. Dedicon en CBB
Gewone audits
Geweigerde audits
*
57
3
Niet van toepassing
97
67
6
6
Zes geplande audits 2013 vinden plaats in 2014; waarvan één complex en één zeer complex. Twee bibliotheken bevinden
zich in een fusie. In de periode 2010-2014 zijn alle bibliotheken bezocht/benadert door een auditor.
Bestuursverslag
2.6.2 Beleidsverantwoordelijke informatie, onderdeel lezen, leren en
informeren
Wat willen we bereiken
Algemene doelstelling(en)
Certificering van bibliotheken en in stand houden van een actueel opleidingsaanbod.
Specifieke toelichting(en)
Opleiding
Het SIOB ziet actief toe op het in stand houden van de in 2012 gerealiseerde infrastructuur voor
opleidingen, zodat een actueel opleidingsaanbod gewaarborgd is.
Certificering
SIOB bevordert en bewaakt de kwaliteit van het openbare bibliotheekstelsel als geheel. Dit doet
zij door certificering van bibliotheken in zijn algemeen en op specifieke aspecten.
In 2012 is een set kwaliteitseisen voor het geheel van Aangepast Lezen opgesteld. Naast de
toepassing van de set kwaliteitseisen voor de begrote audits wordt uitgekeken naar belegging
van taken en financiering van SCOB voor de nabije toekomst. Andere voorziene activiteiten zijn
certificering van RFID-leveranciers van openbare bibliotheken alsmede een stuk advieswerk
betreffende beide trajecten.
Wat hebben we bereikt
Certificering
De werkzaamheden zijn uitgevoerd conform planning. De werkgroep Herziening normen heeft
vertraging opgelopen, doordat de algemene ledenvergadering van de VOB de eerste voorstellen
van de commissie heeft afgewezen. In september heeft het bestuur van de SCOB in samenwerking met het bestuur van de VOB een nieuwe opdracht gegeven aan de werkgroep, die daarmee
aan de slag is gegaan. Een en ander betekent wel dat de nieuwe norm niet voor besluitvorming
kan worden voorgelegd in 2013. Om het draagvlak te vergroten plant SCOB drie studiebijeenkomsten, waarna de training van auditoren start. De voorbereidingen daarvoor zijn gestart.
Paragraaf 2.1.2 verantwoord certificering van RFID leveranciers.
58
Bestuursverslag
Wat heeft het ons gekost
Exploitatie (bedragen x € 1.000)
Begroting 2013
Begroting
2013 incl.
wijzigingen
Jaarrekening
2013
Saldo 2013
Voordeel (V)
Nadeel (N)
LLI
Vmbo
0
0
9
-9
N
Hbo
0
0
-9
9
V
Pr.tr. HBO + Excelleren NU
0
0
-1
1
V
340
340
247
93
V
Certificering bibliotheken /
certificering 3e ronde
Saldo rol kwaliteitsbewaker,
onderdeel LLI
340
340
246
94
V
Certificering bibliotheken / certificering 3e ronde
Voor certificering van bibliotheken heeft SCOB € 244.000 subsidie ontvangen. De hiervoor
geplande activiteiten zijn ook gerealiseerd. Daarnaast is budget gereserveerd voor certificering
RFID-leveranciers en voor extern advies inzake deze beide trajecten. De kosten voor activiteiten betreffende certificering RFID bedragen ruim € 70.000 en worden verantwoord binnen
Certificering 3e ronde en Keurmerk informatiearchitectuur (zie ook paragraaf 2.1.2). Het feitelijke
resultaat voor begrote activiteiten komt uit op ruim € 25.000 voordeel.
59
Bestuursverslag
3 Vaststelling
Directie
Behandeld (in de vergadering) op 4 maart 2014,
Prof. dr. Valerie Frissen
Directeur SIOB
Raad van Toezicht
Aldus vastgesteld het jaarverslag en de jaarrekening op het niveau van clusters, inclusief
bedrijfsvoering, en rollen op 3 maart 2014,
Mr. Frank de Grave
Voorzitter Raad van Toezicht SIOB
Drs. Josje Calff
Lid Raad van Toezicht SIOB
Hans van Velzen
Lid Raad van Toezicht SIOB
61
Jaarrekening
Jaarrekening
62
Jaarrekening
4 Balans 2013
4.1 De balans per 31 december 2013, na resultaatverwerking
ACTIVA (in euro’s)
I. Immateriële vaste activa
II. Materiële vaste activa
III. Financiële vaste activa
Totale vaste activa
Huidig boekjaar
Vorig boekjaar
0
0
24.772
68.538
0
0
24.772
68.538
I. Voorraden
0
2.305
120.916
192.969
II. Vorderingen
III. Effecten
0
0
IV. Liquide middelen
7.872.014
7.134.676
Totale vlottende activa
7.992.931
7.329.950
Totale activa
63
8.017.703
7.398.488
Jaarrekening
PASSIVA (in euro’s)
Huidig boekjaar
Vorig boekjaar
I. Algemene reserve
115.972
114.481
II. Bestemmingsreserves
0
0
III.a Bestemmingsfonds OCW Aangepast Lezen
0
561.209
III.b Bestemmingsfonds OCW algemeen
III.c Bestemmingsreserve restant subsidie OCW 2010-2012
III.d Bestemmingsfonds OCW algemeen 2013-2016
IV. Overige bestemmingsfondsen
Totale eigen vermogen
Totale voorzieningen
0
4.736.653
5.297.862
0
278.927
0
0
0
5.692.761
5.412.343
301.003
0
Totale langlopende schulden
0
0
Totale kortlopende schulden
2.023.939
1.986.145
Totale passiva
8.017.703
7.398.488
4.2 Grondslagen
4.2.1 Algemene grondslagen
Algemeen
De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met Richtlijn 640 organisaties-zonder-winststreven en de vereisten vanuit het Handboek Verantwoording Cultuursubsidies instellingen
2013-2016 van OCW.
Activiteiten
Het SIOB, statutair gevestigd te Den Haag, heeft volgens de oprichtingsakte tot doel: Vanuit de
kernfuncties Lezen, Leren en Informeren het stelsel van Openbare Bibliotheken te bewaken en
bevorderen. Zij investeert alleen zeer gericht in zaken die op landelijk niveau van belang zijn. Het
SIOB beoogt hiermee de versterking van het maatschappelijk belang, de positie en het functioneren van (digitale) Openbare Bibliotheken.
Continuïteit
In september 2012 is door OCW besloten subsidie toe te kennen aan het SIOB voor de periode
2013-2016. Voor de jaren 2015 en 2016 heeft OCW hieraan een ontbindende voorwaarde inzake
de bibliotheekwetgeving verbonden. Het voorwaardelijke karakter houdt in dat de subsidie voor
zowel het jaar 2015 als het jaar 2016 afhankelijk is gesteld van de inwerkingtreding van de Wsob,
waarbij de subsidiëring voor beide jaren vervalt op het moment dat vóór 2015 de ontbindende
voorwaarde (de inwerkingtreding van de Wsob) van kracht wordt. Mocht de ontbindende voorwaarde pas in 2015 van kracht worden, dan zal alleen de grondslag voor de subsidieverlening voor
het jaar 2016 met terugwerkende kracht wegvallen. In de Wsob worden de taken die het SIOB vervult in het kader van Digitale Innovatie, evenals de stelseltaken gericht op samenhang, verbinding
en efficiency geïntegreerd met de taken van de KB. De beoogde in werking treding van de Wsob
64
Jaarrekening
is 1 januari 2015. In de waardering van de activa en passiva is rekening gehouden met het beëindigen van de activiteiten van het SIOB per 1 januari 2015.
Financiële positie
De financiële positie van het SIOB is goed. Alle tegoeden van het SIOB zijn direct opeisbaar.
OCW heeft besloten dat het gevormde bestemmingsfonds OCW 2010-2012 in 2013 en 2014 mag
worden ingezet. Verdere bevoorschotting c.q. termijnbetalingen aan subsidieontvangers of
leveranciers volgt het tempo van bevoorschotting door OCW waardoor er geen liquiditeitstekort
in de loop van het jaar kan ontstaan.
WNT
Voor de toelichting in de jaarrekening is uitgegaan van de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector zoals deze zal komen te luiden nadat het wetsvoorstel
Aanpassingswet in werking is getreden. Op het moment van het opmaken van de jaarrekening is
het wetsvoorstel wel door de Tweede Kamer, maar nog niet door de Eerste Kamer aangenomen.
Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) heeft een mededeling in de
Staatcourant gepubliceerd dat voor het kalenderjaar 2013 de WNT zal worden gehandhaafd als
ware het bij de Eerste Kamer aanhangige wetsvoorstel Aanpassingswet WNT in werking getreden. Op 26 februari 2014 heeft BZK het normenkader WNT gepubliceerd. Dit normenkader is
toegepast.
4.2.2 Grondslagen voor waardering van activa en passiva
Algemeen
De waardering van activa en passiva en de bepaling van het saldo vinden plaats op basis van historische kosten, tenzij in de onderstaande toelichting anders is vermeld.
Materiële vaste activa
De materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen aanschafwaarde onder aftrek van lineaire
afschrijvingen op basis van de geschatte economische levensduur (tot 1 januari 2015).
De minister heeft aangegeven dat het SIOB als zelfstandige stichting in ieder geval tot en met
2014 subsidie ontvangt voor activiteiten. Dit heeft ertoe geleid dat alle gedane investeringen
gelijk worden afgeschreven over de resterende subsidieperiode van het SIOB. Er is derhalve een
inhaalafschrijving gedaan.
Inrichting en meubilair worden in gelijke delen afgeschreven over 2013 en 2014. De investering
2013 ad € 4.528 wordt in 2013 en 2014 afgeschreven.
Vorderingen
Vorderingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde, waar nodig onder aftrek van een
voorziening voor oninbaarheid. De voorziening wordt bepaald op grond van een individuele
beoordeling van de openstaande vorderingen.
Algemene reserve
De algemene reserve bestaat uit een deel van de in het verleden behaalde positieve resultaten.
Dotatie aan de algemene reserve vindt plaats naar rato van de eigen inkomsten ten opzichte van
de totale inkomsten.
65
Jaarrekening
Bestemmingsreserves
Een door het bestuur aangebrachte beperking in de reserves wordt aangeduid als bestemmingsreserve.
Bestemmingsfondsen
Een eventuele onderbesteding van de ontvangen subsidies wordt in het desbetreffende boekjaar
gedoteerd aan het bestemmingsfonds. Het resultaat wordt met het resultaatbestemming toegevoegd aan het bestemmingsfonds van OCW, de algemene reserve of een bestemmingsreserve.
Door OCW is besloten om de bestemmingsfondsen OCW en Aangepast Lezen aan te wenden
voor het doel in de subsidieperiode 2013-2014, waarvoor aan het SIOB een vierjaarlijkse instellingssubsidie 2013-2016 is verleend, dan wel aan eventuele frictiekosten, die ontstaan bij de fusie
met de KB. Een niet besteed deel wordt opgenomen in de bestemmingsreserve “restant subsidie
OCW 2010-2012”.
Onttrekkingen aan de bestemmingsreserve “restant subsidie OCW 2010-2012” mogen plaatsvinden bij zowel een positief als een negatief exploitatieresultaat. Indien aan het eind van de periode
2013-2014 een positief saldo resteert, dient het saldo toegevoegd te worden aan het bestemmingsfonds OCW ultimo 2016.
Voorzieningen
Voorzieningen worden gevormd voor verplichtingen die op de balansdatum bestaan en waarvan
de omvang op betrouwbare wijze is te schatten.
Mandaatregeling Digitale Innovatie
OCW heeft de directeur van het SIOB gemandateerd om de opdrachttaak Digitale Innovatie uit te
voeren. Het gevolg hiervan is dat het SIOB namens OCW subsidie zal verlenen aan B.nl. Dit betekent voor het SIOB een nieuwe manier van werken, waarbij ze voor wat betreft het uitvoeren van
de subsidietaak is onderworpen aan onder meer de Algemene wet bestuursrecht. Het SIOB heeft
inmiddels een eerste maal subsidie verleend aan B.nl. Hiermee geeft het SIOB op dit moment
volop invulling aan zijn subsidietaak, zij het nog niet optimaal. De jaren 2012 en 2013 zijn immers
overgangsjaren, waarin het subsidieproces verder ingeregeld moet worden.
66
Jaarrekening
4.3 Toelichting op de balans
4.3.1 Vaste activa
(in euro’s)
Stand per 1 januari 2013
Inventarissen
Computerapparatuur
Totaal
Aanschaffingswaarde
60.699
77.389
138.088
Cumulatieve afschrijvingen
-20.233
-49.318
-69.551
Boekwaarden
40.466
28.071
68.538
Mutaties
Investeringen
--
4.528
4.528
-20.233
-28.060
-48.293
-20.233
-23.532
-43.765
Afschrijvingen
Saldo
Stand per 31 december 2013
60.699
81.917
142.616
-40.466
-77.378
-117.844
20.233
4.539
24.772
Aanschaffingswaarde
Cumulatieve afschrijvingen
Boekwaarden
Afschrijvingspercentages
10%
33,30%
31-12-2013
31-12-2012
4.3.2Vlottende activa
(in euro’s)
Debiteuren
75.892
165.682
Overige vorderingen en overlopende activa
45.024
27.287
120.916
192.969
Debiteuren
Debiteuren
124.692
214.482
Voorziening dubieuze debiteuren
-48.800
-48.800
75.892
165.682
Overige vorderingen en overlopende activa
45.024
18.049
--
9.238
45.024
27.287
Nog te ontvangen / vooruitbetaalde bedragen
Diversen
Liquide middelen
Liquide middelen
Gelden onderweg
De liquide middelen staan ter vrije beschikking van de stichting.
67
7.970.787
7.134.676
-98.773
--
7.872.015
7.134.676
Jaarrekening
4.3.3 Eigen vermogen
(in euro’s)
2013
2012
Algemene reserve
114.481
68.845
Resultaatverdeling
1.491
45.636
Stand per 1 januari
Toevoeging resultaat
Stand per 31 december
115.972
114.481
De toevoeging van het resultaat is als volgt berekend: Overige inkomsten (€ 87.745) / Totale
inkomsten (€ 16.507.341) * Exploitatieresultaat (€ 280.418) = € 1.491.
(in euro’s)
2013
2012
Bestemmingsfonds OCW Aangepast Lezen
Stand per 1 januari
Toevoeging aan bestemmingsreserve restant subsidie OCW 2010-2012
561.209
561.209
-561.209
--
--
561.209
Stand per 31 december
Dit betreft het bestemmingsfonds waarop een overschot van de subsidie voor Aangepast Lezen
is opgenomen. In 2013 is de reserve vrijgevallen ten gunste van de bestemmingsreserve restant
subsidie OCW 2010-2012.
(in euro’s)
Bestemmingsfonds OCW algemeen
Stand per 1 januari
Toevoeging aan bestemmingsreserve restant subsidie OCW 2010-2012
OCW 2010-2012
2013
2012
4.736.653
2.988.308
-4.736.653
--
Toevoeging vanuit bestemmingsfonds OCW frictiekosten
--
891.279
--
3.879.587
Resultaatverdeling
Toevoeging resultaat
--
857.066
Stand per 31 december
--
4.736.653
In 2013 is de bestemmingsreserve OCW algemeen vrijgevallen ten gunste van de bestemmingsreserve restant subsidie OCW 2010-2012.
68
Jaarrekening
(in euro’s)
2013
2012
Bestemmingsfonds OCW frictiekosten
Stand per 1 januari
--
891.279
Toevoeging aan bestemmingsfonds OCW algemeen
--
-891.279
Stand per 31 december
--
--
Op 27 januari 2012 heeft staatssecretaris van OCW het SIOB een aankondiging en besluit
Vergoeding kosten toegezonden. Hierin wordt besloten dat middelen die in een bestemmingsfonds van OCW zijn gevormd aangewend mogen worden ter bestrijding van de frictiekosten.
In 2012 is de regeling aangepast. De te maken frictiekosten worden niet vanuit een bestemmingsfonds betaald maar uit de regeling die hiervoor in werking is getreden. In 2012 is de reserve
hierdoor vrijgevallen ten gunste van het bestemmingsfonds OCW.
(in euro’s)
2013
Bestemmingsreserve restant subsidie OCW 2010-2012
Stand per 1 januari
Toevoeging vanuit bestemmingsreserve OCW
--
--
561.209
--
Aangepast Lezen
Toevoeging vanuit bestemmingsfonds OCW frictiekosten
4.736.653
--
Stand per 31 december
2012
5.297.862
--
Het saldo van het bestemmingsfonds algemeen per 31 december 2013 is tot stand gekomen
door toevoeging vanuit de bestemmingsfondsen Aangepast Lezen en Algemeen op basis van de
beschikking datum 25 november 2013 van OCW.
(in euro’s)
2013
2012
Bestemmingsfonds OCW algemeen 2013-2016
Stand per 1 januari
--
--
Resultaatverdeling
278.927
--
278.927
--
Toevoeging resultaat
Stand per 31 december
Het saldo van het bestemmingsfonds algemeen per 31 december 2013 is tot stand gekomen door
toevoeging van het resultaat 2013 na aftrek voor toegestane dotatie aan de algemene reserve.
69
Jaarrekening
4.3.4Voorzieningen
(in euro’s)
31-12-2013
31-12-2012
Voorziening frictiekosten
Voorziening frictiekosten
301.003
--
Als gevolg van bezuinigen is het personeelbestand verkleind. Voor de hiermee verwachte pensioenkosten is door het bestuur een voorziening gevormd. Voor berekening van voorziening is
uitgegaan van 22,5% van het pensioengevend salaris, rekening houdend met de franchise voor de
betreffende periode tot pensioendatum van betreffende medewerkers. Van de voorziening wordt
€ 42.984 in 2014 af gedragen.
4.3.5 Kort lopende schulden
(in euro’s)
Crediteuren
Belastingen en premies sociale verzekeringen
31-12-2013
31-12-2012
123.546
450.364
59.552
12.610
Overige schulden en overlopende passiva
1.840.841
1.523.171
2.023.939
1.986.145
31-12-2013
31-12-2012
(in euro’s)
Belastingen en premies sociale verzekeringen
Loonheffing
43.399
12.610
Pensioenen
16.153
--
59.552
12.610
70
Jaarrekening
(in euro’s)
31-12-2013
Overige schulden en overlopende passiva
31-12-2012
Vooruitontvangen subsidie Frictiekosten
275.829
--
Terug te betalen subsidie Aangepast Lezen en realisatie
--
486.412
Nog te betalen looncompensatie Mandaatregeling
--
21.237
Digitale Innovatie
Nog te betalen projectkosten
223.740
239.967
Reservering vakantiegeld en -dagen
89.562
112.594
Nog te betalen bedragen
98.585
--
Gelden onderweg
Overige verplichtingen
--
67.449
1.153.125
595.512
1.840.841
1.523.171
Vooruitontvangen subsidie Frictiekosten
De vooruitontvangen subsidie Frictielasten bestaat uit het verschil tussen de ontvangen subsidie
van € 1.170.100 en de gerealiseerde kosten van € 894.272.
(in euro’s)
2013
Verloopoverzicht Mandaatregeling Digitale Innovatie
Stand per 1 januari
Betaalde looncompensatie 2012
Looncompensatie 2012 t.b.v. SIOB
Ontvangen van OCW
Subsidieverlening aan B.nl
Betaalde looncompensatie aan B.nl, 2013
Looncompensatie 2013 t.b.v. SIOB
2012
21.237
--
-18.284
--
-2.953
--
17.270.393
17.270.638
-17.249.401
-17.249.401
-19.351
--
-1.641
--
Terug ontvangen van B.nl
--
--
Stand per 31 december
--
21.237
Jaarschijf 2013
Jaarschijf 2014
(in euro's)
Gemandateerd aan het SIOB door OCW
Ontvangen loonbijstelling
Ontvangen van OCW
Jaarschijf 2012
-17.249.401
-17.249.401
-17.249.401
-18.284
-19.351
--
-17.267.685
-17.268.752
--
Door het SIOB bevoorschot aan B.nl, 2012
17.249.401
--
--
Door het SIOB bevoorschot aan B.nl, 2013
18.284
17.268.752
--
17.267.685
17.268.752
--
--
--
--
Nog te betalen / terug te ontvangen door het SIOB
71
Jaarrekening
Jaarschijf 2012
Verantwoording afgelegd door B.nl
Jaarschijf 2014
Ja
Nee
Nee
Ja
Nee
Nee
Nee
Nee
Nee
Vastgesteld door het SIOB
Vastgesteld door OCW
Jaarschijf 2013
(in euro’s)
31-12-2013
Overige verplichtingen
Marketing AC
420.000
Buca uitrol AGB
145.000
Informatievaardigheden
31.470
Vervolginzet RFID
35.038
Onderzoek naar contributieheffing
15.000
Monitor informatievaardigheid
23.000
20.190
Financiële bijdrage realisatie koppeling database
Realisatie jaarverslag 2013
20.000
Financiële bijdrage Fab the Library
23.780
Financiële bijdrage LOD slavernij
24.200
Bibliotheek voor ondernemers 2014
25.840
Overig
369.607
1.153.125
4.3.6Niet uit de balans blijkende verplichtingen
Huurverplichtingen
Het SIOB heeft een huurovereenkomst voor de huisvesting aan de Koninginnegracht 14 te Den
Haag. De jaarlijkse kosten bedraagt € 95.300. Het contract loopt tot 1 mei 2015, waarna het
eindigt vanwege de overgang van het SIOB naar het gebouw van de KB. Ten behoeve van het
gehuurde pand is een bankgarantie afgegeven van € 31.325.
Het SIOB heeft een contract met Veenman voor printers en kopieermachines. De contracten
zijn begin 2011 ingegaan, met een looptijd van 72 maanden. De kosten bedragen ca. € 13.000
per jaar.
Overige verplichtingen
Het SIOB heeft een overeenkomst met Universiteit van Amsterdam over de bijzondere leerstoel
Bibliothekenwetenschap. De benoemingstermijn loopt van 1 september 2010 tot en met 1 september 2015. De kosten bedragen ca. € 43.000 per jaar
72
Jaarrekening
5 Exploitatierekening
2013
5.1 De (categoriale) exploitatierekening
Baten (in euro's)
Huidig boekjaar
Begroting
Vorig boekjaar
Directe opbrengsten
Publieksinkomsten totaal
0
0
0
Sponsorinkomsten
0
0
0
Overige inkomsten
87.745
66.000
994.032
Indirecte opbrengsten
Indirecte opbrengsten
0
0
87.745
66.000
994.032
Totale opbrengsten
Structurele subsidies
Structurele subsidie OCW
14.728.132
14.688.035
17.726.634
Structurele subsidie provincie
0
0
0
Structurele subsidie gemeente
0
0
0
Structurele subsidie ander orgaan dan OCW,
provincie, gemeente
0
0
0
Niet-structurele subsidies/bijdragen
1.683.704
792.000
942.599
0
0
0
16.411.836
15.480.035
18.669.233
16.499.581
15.546.035
19.663.265
Overige subsidies/bijdragen uit publieke middelen
Overige bijdragen uit private middelen
Totale subsidies/bijdragen
Totale baten
73
Jaarrekening
Lasten (In euro’s)
Fte (aantal)
Huidig boekjaar
Begroting
Vorig boekjaar
2,9
169.101
208.205
197.776
Beheerlasten personeel
Waarvan vast contract, beschikking
instellingssubsidie*
Waarvan vast contract, digitale innovatie*
Waarvan tijdelijk contract*
Waarvan inhuur**
265.718
266.709
266.940
0,8
37.565
47.084
44.726
1,7
107.733
163.346
125.729
580.117
685.344
635.172
Beheerlasten materieel
Beheerlasten materieel, beschikking
16.413
89.508
170.732
354.500
355.821
356.129
5,4
951.030
1.130.673
1.162.032
11,9
842.637
936.697
912.755
69.212
69.470
69.530
Waarvan tijdelijk contract*
3,3
190.382
211.829
206.415
Waarvan inhuur**
1,2
251.376
381.140
293.368
16,4
1.353.607
1.599.135
1.482.067
instellingssubsidie
Beheerlasten materieel, digitale innovatie
Totale beheerlasten
Activiteitenlasten personeel
Waarvan vast contract, beschikking
instellingssubsidie*
Waarvan vast contract, digitale innovatie*
Activiteitenlasten materieel
Activiteitenlasten materieel
13.165.335
12.984.115
16.356.330
21,8
14.518.942
14.583.250
17.838.397
Frictielasten
Totale activiteitenlasten
Frictielasten
894.271
0
0
Totale frictielasten
894.271
0
0
Totale lasten
16.364.243
15.713.923
19.000.430
Saldo uit gewone bedrijfsvoering
135.338
-167.888
662.836
Saldo rentebaten/-lasten
145.080
167.888
239.864
Saldo bijzondere baten/lasten
0
0
0
280.418
0
902.700
Exploitatieresultaat
*
**
74
Voor bepaling van het aantal fte is rekening gehouden met (gedeeltelijk) ontslag met wederzijds goedvinden van zes
medewerkers. De arbeidsinzet dient gecorrigeerd te worden met een ziekteverzuimpercentage 2013 van 1,53% (de
ziektemeldingsfrequentie 1,17). Voorts is per november 2013 een medewerker met zwangerschaps-/bevallingsverlof.
Deze gegevens overwegende komt het arbeidsvolume 2013 uit op 18,5 jaar exclusief inhuur en op 21,4 jaar inclusief
inhuur. Hiervoor geldt dat het ziekteverzuimpercentage niet van invloed is op inhuur.
In 2012 was het aantal fte inhuur respectievelijk 1,4 en 1,9; totaal 3,3.
Jaarrekening
5.2 Grondslagen voor de resultaatbepaling
Algemeen
Baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Winsten worden
slechts genomen voor zover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. Verliezen die hun oorsprong
vinden voor het einde van het verslagjaar, worden in acht genomen, indien zij voor het opmaken
van de jaarrekening bekend zijn geworden.
Vergelijkende cijfers
Vanaf het boekjaar 2013 is door OCW voorgeschreven om de categoriale exploitatierekening te
hanteren (2012: functionele exploitatierekening). De cijfers voor 2012 zijn, waar nodig, geherrubriceerd teneinde vergelijkbaarheid met 2013 mogelijk te maken.
Baten
De baten betreffen directe exploitatieopbrengsten en de toegezegde subsidies van OCW. De
subsidies worden toegerekend aan het jaar waarin de prestaties zijn verricht.
Pensioenlasten
De vennootschap is aangesloten bij het bedrijfstakpensioenfonds voor Openbare Bibliotheken.
De door het fonds verzorgde pensioenregeling is een toegezegd-pensioenregeling op basis van
een middelloonregeling. Deze toegezegd-pensioenregeling is verwerkt als zou sprake zijn van
een toegezegde-pensioenregeling op basis van een toegezegde-bijdrageregeling. Dit is gebeurd,
omdat de stichting in geval van een tekort geen verplichting heeft tot het voldoen van aanvullende bijdragen anders dan voor hogere toekomstige premies. Het pensioenfonds heeft per
balansdatum een dekkingsgraad van 116% (2012: 112%). Op grond hiervan worden de komende
jaren, naast de reguliere premies, geen additionele premies verwacht.
Beheerlasten personeel en materieel
De beheerlasten personeel worden bepaald op basis van historische kostprijs en toegerekend aan
het verslagjaar waarop zij betrekking hebben. Tot de beheerlasten worden gerekend alle personele en materiële lasten die samenhangen met het beheer van de organisatie (overheadlasten).
Afschrijvingen
Afschrijvingen worden berekend op basis van de geactiveerde waarden met inachtneming van de
geschatte levensduren van de betreffende activa.
Activiteitenlasten personeel en materieel
De activiteitenlasten personeel worden bepaald op basis van historische kostprijs en toegerekend
aan het verslagjaar waarop zij betrekking hebben. Tot de activiteitenlasten behoren de lasten die
direct samenhangen hangen met de activiteiten van de organisatie.
75
Jaarrekening
5.3 Toelichting op de exploitatierekening
Directe opbrengsten (in euro’s)
Begroting 2013
Realisatie 2013
Overige inkomsten
Inkomsten uit detachering
Realisatie 2012
60.000
79.985
59.083
Bijdrage de Bibliotheek op school
--
--
582.365
Doorbelaste kosten en opbrengsten B2D
--
--
250.629
Terugvordering project opleidingen
--
--
48.800
Doorbelaste kosten VNG
--
--
33.358
Doorbelaste kosten helpdesk
--
--
13.000
Vacatiegelden
Overig
Structurele subsidies (in euro's)
--
--
6.335
6.000
7.760
462
66.000
87.745
994.032
Realisatie 2013
Realisatie 2012
Begroting 2013
Structurele subsidie OCW
Reguliere subsidie BIS
Aangepast Lezen
14.688.035
14.728.132
6.655.174
--
--
11.071.460
14.688.035
Niet-structurele subsidies / bijdragen (in euro's)
Begroting 2013
14.728.132
17.726.634
Realisatie 2013
Realisatie 2012
Overige subsidies / bijdragen uit publieke middelen
692.000
689.430
692.599
--
894.271
--
100.000
100.000
250.000
792.000
1.683.701
942.599
Begroting 2013
Realisatie 2013
Realisatie 2012
1.080.000
1.022.952
1.060.780
Sociale lasten
152.888
166.405
147.881
Pensioenpremie
170.000
180.424
219.548
Overige personeelslasten
444.560
563.942
689.026
1.847.448
1.933.723
2.117.235
Subsidie uitvoering digitale innovatie
Subsidie frictiekosten
Subsidieproject laaggeletterdheid
Lasten (in euro’s)
Lonen, salarissen, sociale lasten en overige personeelslasten
Lonen
76
Jaarrekening
Gemiddeld aantal werknemers
Gedurende het jaar 2013 waren gemiddeld 18,9 werknemers in dienst op basis van een volledig
dienstverband (2012: 17,7).
Beloningen topfunctionarissen publieke en semipublieke sector
Naam:
Mevr. M.A.M. Heijne
Functie:
Directeur-bestuurder
Dienstverband:
1 augustus 2011 tot en met 30 september 2013
Parttime %:
100%
Realisatie 2013
Beloning:
82.614
Belastbare vaste / variabele onkostenvergoeding:
--
Beloning op termijn:
9.351
Per 1 oktober 2013 is mevr. V.A.J. Frissen als directeur-bestuurder in functie getreden bij het SIOB.
Mevr. V.A.J. Frissen is gedetacheerd vanuit een externe organisatie en heeft in 2013 geen bezoldiging ontvangen van het SIOB.
Pensioenregeling
Voor medewerkers is een individuele pensioenregeling afgesloten bij het Pensioenfonds
Openbare Bibliotheken. Het betreft een toegezegde bijdrageregeling.
(in euro’s)
Begroting 2013
Realisatie 2013
Overige personeelslasten
Inhuur derden
Realisatie 2012
620.485
448.793
494.120
Opleidingen / bijscholing
35.000
23.482
108.108
Reis- verblijfkosten
67.000
49.379
52.182
Overig
39.565
42.288
34.983
762.050
563.942
689.393
De lonen en salarissen en overige personeelskosten zijn als volgt toegerekend aan de beheer- en
activiteitenlasten:
(in euro’s)
Beheerlasten personeel en materieel
Begroting 2013
Realisatie 2013
Realisatie 2012
Beheerlasten personeel
685.344
580.117
635.172
Beheerlasten materieel
445.329
370.913
526.861
77
Jaarrekening
1.130.673
951.030
1.162.032
Activiteitenlasten personeel
1.599.135
1.353.607
1.482.067
2.729.808
2.304.637
2.644.099
(in euro’s)
Vast
contract
Tijdelijk
contract
Inhuur
Subtotaal
Beheerl.
materieel
Totaal
Beheerlasten personeel
Lonen, sociale lasten en
pensioenpremies
Overige personeelslasten
403.390
28.895
--
432.285
--
432.285
31.429
8.670
107.733
147.832
370.913
518.745
434.819
37.565
107.733
580.117
370.913
951.030
Activiteitenlasten personeel
782.880
154.618
--
937.498
--
937.498
Lonen, sociale lasten en
pensioenpremies
Overige personeelslasten
128.969
35.764
251.376
416.109
--
416.109
911.849
190.382
251.376
1.353.607
--
1.353.607
1.346.668
227.947
359.109
1.933.724
370.913
2.304.637
(in euro’s) Begroting 2013
Realisatie 2013
Realisatie 2012
Beheerlasten materieel
Kantoorkosten
157.882
145.132
135.410
Huisvestingskosten
241.040
177.488
345.422
46.407
48.293
46.029
445.329
370.913
526.861
Afschrijvingen
78
Jaarrekening
(in euro’s)
Begroting 2013
Realisatie 2013
Realisatie 2012
Kantoorkosten
Kantoorbenodigheden
18.785
13.589
8.556
Licentiekosten
25.000
30.205
17.080
Huur / leasekostem machines
20.299
16.526
14.098
Abonnement, contributies en lidmaatschappen
17.500
14.922
13.540
Onderhoud inventaris
45.298
43.493
62.397
Telefoonkosten
22.000
21.097
18.540
9.000
5.300
1.199
157.882
145.132
135.410
Overig
(in euro’s)
Begroting 2013
Realisatie 2013
Realisatie 2012
Huisvestingskosten
Huurlasten, servicekosten en energie
142.761
129.501
177.528
Reparatie en onderhoud
45.000
7.819
104.307
Schoonmaakkosten en beveiligingskosten
24.488
26.902
37.379
6.912
6.277
5.841
21.879
6.989
20.367
241.040
177.488
345.422
Datalijnen
Overig
(in euro’s)
Begroting 2013
Realisatie 2013
Realisatie 2012
Afschrijvingen
Inventarissen
20.233
20.233
20.233
Computerapparatuur
14.037
28.060
25.796
12.137
--
--
46.407
48.293
46.029
Investeringsruimte
79
Jaarrekening
Activiteitenlasten materieel (in euro’s)
Begroting 2013
Realisatie 2013
Bedrijfsvoering Corporate communicatie
Lezen, Leren en Informeren Aangepast Lezen
Realisatie 2012
121.748
113.740
186.043
10.889.073
11.012.425
11.071.460
Lezen, Leren en Informeren
1.119.192
1.220.734
3.691.053
Lezen, Leren en Informeren – Projectsubsidie
100.000
100.000
250.000
laaggeletterdheid
Beleid, Kennis en Innovatie
748.102
718.436
--
Materiaal internationale promotie
--
--
528.887
Materieel educatie, informatie en reflectie
--
--
628.763
12.978.115
13.165.335
16.356.206
Realisatie
Realisatie
Frictielasten (in euro’s)
Realisatie 2012
Personeel
--
757.406
--
Huisvesting
--
129.822
--
Overig
--
7.043
--
--
894.271
--
Met ingang van 2013 is het budget met 50% ingekort door OCW. Door de bezuiniging is herinrichting van de organisatie noodzakelijk. Het SIOB moet zijn personeelsbestand verkleinen en op
zoek gaan naar kleinere huisvesting. Voor de bekostiging van de reorganisatie is het mogelijk om
gebruik te maken van een frictekostenregeling.
Op 27 januari 2012 heeft het SIOB een beschikking gehad van OCW waarin de maximale vergoeding voor frictiekosten € 2.176.213 bedraagt. In 2013 is een bedrag van € 1.170.100 als voorschot
van OCW ontvangen. In 2012 is het SIOB gestart met gesprekken met het personeel en het treffen
van regelingen. In 2013 zijn met werknemers overeenkomsten afgesloten voor het uit dienst
treden bij de stichting en heeft het SIOB een kleinere huisvesting gevonden.
80
Bijlage 1
Controleverklaring
Accountants
Stichting Sectorinstituut Openbare Bibliotheken
Postbus 16146
2500 BC DEN HAAG
Baker Tilly Berk N.V.
Scheveningseweg 80-82
Postbus 85745
2508 CK Den Haag
T: +31 (0)70 358 90 00
F: +31 (0)70 350 20 20
E: [email protected]
KvK: 24425560
www.bakertillyberk.nl
Referentie
MdG\RvdK\0014794\000002
CONTROLEVERKLARING VAN DE ONAFHANKELIJKE ACCOUNTANT
Afgegeven ten behoeve van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
Verklaring betreffende de jaarrekening
Wij hebben de in dit verslag opgenomen jaarrekening 2013 van Stichting Sectorinstituut
Openbare Bibliotheken te Den Haag gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de
balans per 31 december 2013 en de exploitatierekening over 2013 met de toelichting,
waarin zijn opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële
verslaggeving en andere toelichtingen.
Verantwoordelijkheid van het bestuur
Het bestuur van Stichting Sectorinstituut Openbare Bibliotheken is verantwoordelijk voor
het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer
te geven, alsmede voor het opstellen van het bestuursverslag, beide in
overeenstemming met het Handboek Verantwoording Cultuursubsidies Instellingen. Het
bestuur is tevens verantwoordelijk voor de financiële rechtmatigheid van de in de
jaarrekening verantwoorde baten, lasten en balansmutaties. Dit houdt in dat deze
bedragen in overeenstemming dienen te zijn met de in de relevante wet- en regelgeving
opgenomen bepalingen. Het bestuur is tenslotte verantwoordelijk voor een zodanige
interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening en de
naleving van de relevante wet- en regelgeving mogelijk te maken zonder afwijkingen
van materieel belang als gevolg van fraude of fouten.
Alle diensten worden verricht op basis van een
overeenkomst van opdracht, gesloten met
Baker Tilly Berk N.V., waarop van toepassing zijn de
algemene voorwaarden, gedeponeerd bij de Kamer
van Koophandel onder nr. 24425560.
In deze voorwaarden is een beperking van
aansprakelijkheid opgenomen.
Accountants
Verantwoordelijkheid van de accountant
Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis
van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met
Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden en het
Controleprotocol Cultuursubsidies Instellingen. Dit vereist dat wij voldoen aan voor ons
geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren
dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen
afwijkingen van materieel belang bevat.
Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle
informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde
werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming,
met inbegrip van het inschatten van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van
materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico
inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is
voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan alsmede
voor de naleving van de relevante wet en regelgeving, gericht op het opzetten van
controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico
inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de
effectiviteit van de interne beheersing van Stichting Sectorinstituut Openbare
Bibliotheken. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de
gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en de gebruikte financiële
rechtmatigheidcriteria en van de redelijkheid van de door het bestuur van Stichting
Sectorinstituut Openbare Bibliotheken gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van
het algehele beeld van de jaarrekening.
Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle informatie voldoende en
geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden.
Oordeel
Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de
samenstelling van het vermogen van Stichting Sectorinstituut Openbare Bibliotheken per
31 december 2013 en van het resultaat over 2013 in overeenstemming met het
Handboek Verantwoording Cultuursubsidies Instellingen.
Voorts zijn wij van oordeel dat de in deze jaarrekening verantwoorde baten, lasten en
balansmutaties over 2013 voldoen aan de eisen van financiële rechtmatigheid. Dit houdt
in dat deze bedragen in overeenstemming zijn met de in de relevante wet- en
regelgeving opgenomen bepalingen, zoals die in de subsidiebeschikking en het
Controleprotocol Cultuursubsidies Instellingen zijn vermeld.
2/3
Accountants
Toelichtende paragraaf inzake de continuïteit van Stichting Sectorinstituut
Openbare Bibliotheken
Wij vestigen de aandacht op punt 4.2.1 onder het kopje ‘Continuïteit’ in de Algemene
grondslagen van de jaarrekening, waarin uiteengezet is dat aan de subsidie voor de
jaren 2015 en 2016 door het Ministerie van OCWeen ontbindende voorwaarde is
gesteld. Op het moment dat de Wet stelselopenbare bibliotheekvoorzieningen in
werking treedt, zal de subsidierelatie met Stichting Sectorinstituut Openbare
Bibliotheken door het Ministerie van OCWworden beëindigd en zullen haar taken
geïntegreerd worden met die van de Koninklijke Bibliotheek. Als gevolg hiervan zal
Stichting Sectorinstituut Openbare Bibliotheken naar verwachting per 1 januari 2015 niet
meer zelfstandig subsidie ontvangen en worden geliquideerd. In de waardering van de
activa en passiva is rekening gehouden met de beleidsintentie van het Ministerie om de
Wet stelselopenbare bibliotheekvoorzieningen per 1 januari 2015 in werking te laten
treden. Deze situatie doet geen afbreuk aan ons oordeel.
Benadrukking van een aangelegenheid inzake de Aanpassingswet WNT
Wij vestigen de aandacht op de waarderingsgrondslag inzake de WNT op pagina 10 in
het jaarverslag, waarin is uiteengezet dat voor de vermeldingen in het kader van de Wet
normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT) is
uitgegaan van de wet zoals deze zal komen te luiden nadat het wetsvoorstel
Aanpassingswet WNT in werking is getreden. Deze situatie doet geen afbreuk aan ons
oordeel.
Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen
Ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder e en f BW vermelden wij dat ons geen
tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of het bestuursverslag,
voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig Titel 9 Boek 2 BW en het
Handboek Verantwoording Cultuursubsidies Instellingen is opgesteld, en of de in artikel
2:392 lid 1 onder g en h BW vereiste gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden wij
dat het bestuursverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de
jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW.
Den Haag, 26 maart 2014
Baker Tilly Berk N.V.
Was getekend
M.J. de Graaf
Registeraccountant
3/3
Bijlage 2 a
Prestatieverantwoording 2013 (Model III)
Bijlagen
(Inter)nationale promotie
Internationale activiteiten
Educatie, informatie en reflectie
Conferenties/debatten
Publicaties
Anders, namelijk …*
*
**
87
Huidig boekjaar Aantal
Activiteitenplan Aantal
Vorig boekjaar Aantal
9*
Niet benoemd
8
17*
Niet benoemd
17
28*
Niet benoemd
7
Bijlage 3 bevat een specificatie van het aantal.
Vanaf 4 juni 2012 moeten websites wettelijk toestemming vragen voor het plaatsen van niet noodzakelijke cookies.
De praktijk leert dat hierdoor een vertekening van bezoekersgegevens van websites ontstaat, daarom worden dergelijke
gegevens niet gepresenteerd.
Bijlage 2 b
Toelichting prestatieverantwoording 2013
Bijlagen
Huidig boekjaar
Aantal
Afstemming en coördinatie
Activiteitenplan
Aanta
Vorig boekjaar
Aantal
2.300
200
N.v.t.
anders, namelijk …
Educatie, informatie en reflectie
Onderwijsondersteuning: aantal bibliotheek-organisaties dat
intensief samenwerkt met het onderwijs
108
160
93
Kwaliteitszorg: aantal gecertificeerde bibliotheekorganisaties
132
145
105
Aantal actieve deelnemers aan het digitaal kennisplatform
(digitaal innovatie-netwerk)
anders, namelijk …
Vertegenwoordiging en promotie
Aantal bibliotheekorganisaties dat participeert in de digitale
bibliotheek*
anders, namelijk …
Bibliotheekvoorziening leesgehandicapten en varenden
Collectiebeleid: aantal omzettingen van tekst naar braille
160
160
160
811
720
832
Collectiebeleid: aantal omzettingen van tekst naar spraak
1.885
1.800
1.775
Vergroting bereik: aantal uitleningen Aangepast Lezen**
1.086.157
1.100.000
1.103.588
29.832
32.000
31.759
Vergroting bereik: aantal gebruikers van de dienstverlening
(gemeten naar uitleningen incl. streaming)***
anders, namelijk …
*
Eind 2013 bestaan er 160 basisbibliotheken.
** Uitleningen van gesproken boeken via Daisy en stream en uitleningen van brailleboeken.
*** Particuliere gebruikers / instellingen.
89
Bijlage 3
Overzicht van (inter-)nationale
activiteiten en publicaties
Bijlagen
Datum
(Inter)nationale promotie
Internationale activiteiten
apr - 13
1.aborate to provide access to information for all (IATUL congres –
International Association for scientific and technological University
Libraries).
mrt - 13
2.Presentatie Maria Heijne – A national strategy for public libraries: the
“cross channel” model in the Netherlands (Kongress Bibliothek und
Information Deutschland (BID)).
3.Congres IFLA te Singapore. Deelname Adriaan Langendonk aan plenaire en
aug - 13
deelsessies.
4.Deelname Adeline van den Berg – OCLC EMEA Regional Council meeting,
feb - 13
Straatsburg (Frankrijk).
5.Deelname Adeline van den Berg – Internet Librarian Conferentie, London
okt - 13
(Engeland).
6.Presentatie Marjolein Oomes op het Berliner Bibliothekswissenschaftlichen
apr - 13
Kolloquium (Berlijn).
jul - 13
7.Presentatie Marjolein Oomes op het 10th Northumbria International
Conference on Performance Measurement in Libraries and Information
Services (York, UK).
8.Presentatie Frank Huysmans op het 5th International Conference on
mei - 13
Qualitative and Quantitative Methods in Libraries (Rome, Italie).
9.Presentatie en workshop voor Gerència de Serveis de Biblioteques Àrea de
mei - 13
Presidència, Diputació de Barcelona (Barcelona, Spanje).
Educatie, informatie en reflectie
Datum
Conferenties/debatten
1. Spel en Leaflet Kees Komma.
jan - 13
2.Nationale Onderwijs Tentoonstelling Grote stand van de Bibliotheek op
jan - 13
school (AL).
3.Boekstartkaravaan in het kader van vijf jaar BoekStart: Bibliotheek Nijkerk,
Bibliotheek Zuid-Hollandse Delta Hellevoetsluis, Bibliotheek Almere,
mei, jun, sep,
okt - 13
Bibliotheek Hoogezand en Bibliotheek Helmond-Peel.
4.BoekStart congressen beurzen: stand op Negenmaandenbeurs;
Jaarcongres Leve het jonge kind!; Heit & Mem Beurs Friesland; stand op
feb, mei, okt,
nov, dec - 13
Kinderopvang Live; stand op Kraamcafe; Jaarcongres JGZ.
5.Innovatiedenkmiddagen http://www.siob.nl/thema-s/eindverslag-
sep, okt - 13
en-conclusies-innovatiedenkmiddagen/item2527.
6.Sessie KNVI congres – ‘van informatieprofessional naar
nov - 13
innovatieprofessional’.
7.Landelijke dag laaggeletterdheid. Congres “De bibliotheek als verbindende
nov - 13
schakel: Samenwerken als basis’.
8. Expertmeeting: Collectie Jeugd in Context.
91
okt - 13
Bijlagen
Publicaties
Soort
Door
1. Lesen lernen leicht gemacht (BIX).
Artikel over
Lourina Voogd
aanbod voor
volwassen
laaggeletterden
in de bibliotheek.
2.Jaarverslag 2012: algemene lectuurvoorziening
voor leesgehandicapten.
Jaarverslag 2012
SIOB
aangepast lezen.
3. Keten aangepast lezen: Onderzoek naar
Rapport
De
klantbeleving.
Ketenonderzoek.
Processhoppers
4.De Wereld van aangepaste leesvormen in 2025:
Visierapport.
Aan de Wind BV
Rapport over
Sardes
strategische toekomstverkenning en innovatieve
diensten voor toekomstige gebruikers.
5. Lezen meten: een basis voor beleid.
Monitor de
Bibliotheek op
school, in 20122013.
6.Literatuurstudie informatievaardigheden primair
Onderzoeksrapport. NextValue
onderwijs: Kennisbasis voor de ontwikkeling,
Research
inzet en monitoring van een doorgaande lijn van
informatievaardigheden binnen de Bibliotheek
op school.
7.Beter leren door informatievaardigheden:
Rapport over
Informatievaardigheden als basisvaardigheid in
het omgaan met
het vmbo.
analoge en digitale
Sardes
bronnen.
8. Meer lezen beter in taal – VMBO.
Brochure.
Sardes Bronbeschrijvingen
over de positieve
invloed van lezen
ophet taalniveau. 9.De Bibliotheek op school in het VMBO. Samen
werken aan lezen en leren.
10. Inventarisatie innovatie openbaar bibliotheekwerk.
Best practise
Oberon beschrijvingen.
Rapport over
M.I. Webwerk
innovatie in het
bibliotheekbestel.
11. Eindverslag en conclusies innovatiedenkmiddagen.
Rapport.
Frank Huysmans
12.Perceived outcomes of public libraries inFinland,
Wetenschappelijk
Marjolein
artikel in het
Oomes en Frank
Journal of
Huysmans, i.s.m.
Documentation
onderzoekers
(in 2013
uit Finland en
geaccepteerd,
Noorwegen
Norway and the Netherlands.
in 2014
gepubliceerd).
13. De waarde van Bibliotheken gepeild (1).
92
Artikel
Marjolein
Bibliotheekblad
Oomes en Frank
(augustus).
Huysmans
Bijlagen
14. De waarde van Bibliotheken gepeild (2).
15.Measuring the public library’s societal value:
a research program.
Artikel
Marjolein
Bibliotheekblad
Oomes en Frank
(oktober).
Huysmans
Conference paper
Frank Huysmans
in Ifla journal.
en Marjolein
Oomes
16.Tussenrapportage monitor Klik en Tik: sept 2012
t/m feb 2013.
Monitor educatief
online internet
oefenprogramma. 17. Eindrapportage monitor Klik & Tik 2012-2013.
Monitor educatief
NextValue
online internet
Research
oefenprogramma.
Breed
literatuuronderzoek
over mediawijsheid
in relatie tot de
bibliotheken. Rapport over
NextValue
thema’s en ontwikkelingen op het gebied van
ontwikkelingen,
Research
mediawijsheid.
concepten en
18.Buiten de boeken: Een brede verkenning van
inzichten op
het gebied van
mediawijsheid.
19. Samenwerking bibliotheken en basisscholen.
Onderzoeksrapport. DUO onderwijs-
20.Monitor bestrijding laaggeletterdheid door
Monitor.
onderzoek
bibliotheken: tussenrapportage.
Kasperkovitz
beleidsonderzoek
en advies
21.De Bibliotheek op school – voortgezet onderwijs
Rapport.
Marlijn Wijnen
Brochure: najaar
GO opleidingen
in 2013: Resultaten vervolgtraject.
22.GO opleiding mediacoach voor
bibliotheekprofessionals.
23. Iene Miene Media 2013.
2013.
Een onderzoek
Stichting Mijn
naar
Kind Online
mediagebruik
door kleine
kinderen.
24.Verkenning Context & Contextualisering.
Verkenningsstudie.
Brandenbarg
Advies en Norma
Verheijen
25.Slimmer zoeken – informatievaardigheden
Brochure.
op de basisschool.
26.Van woordjes naar wereldliteratuur:
Stichting Mijn
Kind Online
Onderzoeksrapport. Frank Huysmans
de leerwereld van kinderen van 7-15 jaar.
27. Samenwerken aan laaggeletterdheid.
Brochure.
B.nl
28. SROI: een kans voor de bibliotheek!?
Onderzoeksrapport. MMIJ meetbaar &
zichtbaar
93
Bijlage 4
Lijst van namen, begrippen en afkortingen
Bijlagen
Arbeidsvolume
De hoeveelheid arbeid die is ingezet in het proces, uitgedrukt in arbeidsjaren.
B.nl
Stichting Bibliotheek.nl bouwt de landelijke digitale bibliotheek.
CBB
Christelijke Bibliotheek voor Blinden en Slechtzienden en producent van aangepast lectuur.
DBNL
Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren, is een website over
de Nederlandse literatuur, taal en cultuurgeschiedenis; te benaderen via
www.dbnl.org.
Dedicon
Hoofdproducent van aangepaste lectuur en tevens verantwoordelijk voor
de functie studielectuur voor mensen met een leesbeperking in opdracht
van OCW.
EBLIDA
European Bureau of Library, Information and Documentation Associations,
zij is een onafhankelijk instituut dat vooral is gericht op Europese aangelegenheden betreffende informatie(-voorziening/verspreiding).
Fobid
Netherlands library Forum is het nationale samenwerkingsverband van de
landelijke bibliotheekorganisaties.
IPO
Interprovinciaal Overleg, koepelorganisatie van de twaalf provinciën.
KvL
Kunst van Lezen levert een wezenlijke aanvullende bijdrage aan de reguliere
subsidieverstrekking aan culturele instellingen en scholen. Het programma
versterkt tevens de maatschappelijke functie die bibliotheken vervullen en
ondersteunt daarmee de bibliotheekvernieuwing.
Lezersraad
Uit lezers samengesteld adviesorgaan dat is ingesteld ten behoeve van de
lezersinbreng.
Maatwerk
Het omzetten in aangepaste leesvorm van teksten voor persoonlijk gebruik,
zoals: brieven, handleidingen, vergaderstukken, artikelen tijdschriften, brochures, verslagen, recepten, nieuwsbrief/bulletin en facturen.
Mediawijsheid
De verzameling competenties die je nodig hebt om actief en bewust deel te
kunnen nemen aan de mediasamenleving.
NBC+
Nationale Bibliotheekcatalogus is een gebruikersinterface die met een open
zoekplatform is verbonden om alle bezit van de Nederlandse bibliotheken te
(kunnen) ontsluiten.
NLBB
Vereniging van Leesgehandicapten, de landelijke belangenvereniging op het
gebied van het lezen in aangepaste vorm; te benaderen via www.nlbb.nl.
OCW
Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.
Oogvereniging
Belangenvereniging van mensen met een visuele beperking, oogaandoening
of doofblindheid. Te benaderen via www.oogvereniging.nl.
95
Bijlagen
PSO
Provinciale Service Organisatie, ondersteunt de Openbare Bibliotheken in zijn
provincie.
Reliëfwerk
Topografische (land-)kaarten, situatietekeningen, plattegronden en kaarten van het menselijke lichaam waarop de informatie zo is weergegeven dat
elementen voelbaar zijn en dus op een tactiele wijze kunnen worden onderscheiden.
RFID
Radio Frequency Identification, oftewel identificatie met radiogolven. Het is
een methode om van een afstand informatie op te slaan en te lezen van zogenaamde RFID tags die in of op objecten zit.
RvC
Raad van Cultuur, het wettelijke adviesorgaan van de regering en het parlement op het terrein van kunst, cultuur en media.
RvT
Raad van Toezicht van het SIOB.
SAL
Stichting Aangepast Lezen verzorgt dienstverlening voor alle mensen met
een leesbeperking en functioneert als centrale backoffice van openbare
bibliotheken die hun dienstverlening willen verbreden. Te benaderen via
www.aangepastlezen.nl.
SCOB
Stichting Certificering Openbare Bibliotheken. Zij organiseert/ voert
uit de certificering van Openbare Bibliotheken. Te benaderen via
www.bibliotheekcertificaat.nl.
SIOB
Sectorinstituut Openbare Bibliotheken. Zij voert de landelijke regie op het
bibliotheekbestel, bevordert de samenhang, verbinding en efficiëntie binnen
het openbare bibliotheekstelsel als geheel en ontwikkelt en initieert beleid en
innovatie binnen de sector. Te benaderen via www.siob.nl.
SPN
Samenwerkende Provinciale serviceorganisaties Nederland, zij organiseert
samenwerking tussen de PSO’s onderling en met andere organisaties, als het
SIOB en B.nl.
Visio
Visio behandelt vragen over slechtziend of blind zijn. Zij biedt informatie en
advies, maar ook verschillende vormen van onderzoek, begeleiding, revalidatie, onderwijs en wonen. Te benaderen via www.visio.org.
VNG
Vereniging van Nederlandse Gemeenten.
VOB
Vereniging van Openbare Bibliotheken, de brancheorganisatie van de openbare bibliotheken en landelijke en provinciale ondersteuningsorganisaties.
Wsob
Wet stelsel openbare bibliotheekvoorzieningen heeft tot doel te komen tot
een actualisering van de wettelijke bepalingen voor de openbare bibliotheek.
96
Bijlagen
97

Openbare bibliotheken overhandigen manifest politiek Den Haag

Zoveel meer dan balies en boeken

Dat zoeken we op!

Verplichtstelling - Pensioenfonds Openbare Bibliotheken

Biebopdracht 2014 - Week van de Mediawijsheid

Reactie VOB op beantwoording vragen

Reactie SP.A

digitale uitnodiging werkplek ZZP-ers

Administratief medewerker (0,6 fte)