STEEKKAARTEN VOOR DIABETESEDUCATOREN Deze steekkaarten bieden u een houvast bij het geven van educatie: Wat kan aan bod komen over dit thema tijdens educatie? Naar wie kan ik doorverwijzen? Waar vind ik meer informatie? Thema’s: Andere culturen Beweging Chronische oogaandoeningen Complicaties op lange termijn Diabetes Liga Educatief Materiaal Hypo-hyper Insuline-injecties Motiverende gespreksvoering Niet insuline medicatie Ondersteuningsaanbod Reizen Rijbewijs Roken en alcohol Seksualiteit Starten als diabeteseducator Tegemoetkomingen Terugkoppeling naar de huisarts Voeding Voetzorg Werk en verzekering zelfcontrole Initiatief van Huis voor Gezondheid, de Lokale Multidisciplinaire Netwerken Vlaanderen en de Vlaamse Diabetes Vereniging ANDERE CULTUREN AANDACHTSPUNTEN Beweging en allochtonen (aandacht voor vrouwen) Eventuele doorverwijzing naar OCMW Medimmigrant geeft ondersteuning aan mensen zonder wettig verblijf of met een precair verblijfsstatuut met medische noden Mensen zonder papieren Overbruggen van de taalbarrière (gebruik maken van interculturele bemiddelaars, tolken, visueel materiaal) Ramadan, suikerfeest, offerfeest Reizen (zie steekkaart reizen) Voedingsgewoonten (zie steekkaart voeding) DOORVERWIJZING Doorverwijzing voor bijkomend voedingsadvies door diëtist(educator) bespreken met huisarts de Acht Minderhedencentrum (Antwerpen) o Diversiteitscentrum (Oost-Vlaanderen) o Of via www.desom.be Foyer (Brussel en rand): [email protected] of 02/410 75 81 o Of via www.odice.be De Som (West-Vlaanderen) o Of via www.de8.be Of via www.foyer.be Inburgering (Oost-Vlaanderen) o Of via www.onov.be Initiatief van Huis voor Gezondheid, de Lokale Multidisciplinaire Netwerken Vlaanderen en de Vlaamse Diabetes Vereniging Integratiecentrum (Limburg) o Intercultureel Netwerk (Gent) o Of via www.ingent.be Medimmigrant (Brussel) o Of via www.pric.be Of via www.medimmigrant.be Provinciaal Integratiecentrum (Vlaams Brabant) o Of via www.vlaamsbrabant.be / welzijn-gezondheid / minderheden / etnisch culturele minderheden / provinciaal integratiecentrum INTERESSANTE BRONNEN Actieve voedingsdriehoek Marokkaanse gemeenschap o Actieve voedingsdriehoek Turkse gemeenschap o Of via www.medimmigrant.be / Specifieke medische situaties/ Diabetes Educatiemap: Voedingsadvies bij diabetes in beeld voor andere culturen (Vlaamse Diabetes Vereniging) o Of via www.health.belgium.be / mijn gezondheid / patiënten rechten en interculturele bemiddeling Dringende medische hulp voor diabetespatiënten zonder papieren (Brussel) o Of via www.vlaamsetolkentelefoon.be Cel interculturele bemiddeling in ziekenhuizen o Of via www.vigez.be / voeding / materialen en downloads / Turkse Gemeenschap Ba-bel Vlaamse tolkentelefoon (Vlaanderen en Brussel) o Of via www.vigez.be / voeding / materialen en downloads / Marokkaanse Gemeenschap Of via www.diabetes.be / Professionelen / Voedingsadvies bij diabetes in beeld voor andere culturen Interculturele bemiddelaars (Brussel en de rand) o Of via www.foyer.be / hulpverlening / bemiddeling / ICB Initiatief van Huis voor Gezondheid, de Lokale Multidisciplinaire Netwerken Vlaanderen en de Vlaamse Diabetes Vereniging Medimmigrant o Pasta (Vlaams Brabant en Brussel) o Of via www.sociaalvertaalbureau.be Tolkendienst (Limburg) o Of via www.vlaamsbrabant.be / welzijn-gezondheid / voor organisaties en professionelen / provinciaal integratiecentrum / sociaal tolken Sociaal vertaalbureau Brussel Onthaal (tolken ter plaatse + telefoontolken) o Of via www.medimmigrant.be Of via www.limburg.be / tolkendienst Training interculturalisatie: Diabetes in verschillende culturen o Of via www.voorlichtersgezondheid.nl / Trainingen interculturalisatie/ Diabetes EIGEN NOTITIES … … … Initiatief van Huis voor Gezondheid, de Lokale Multidisciplinaire Netwerken Vlaanderen en de Vlaamse Diabetes Vereniging BEWEGING AANDACHTSPUNTEN Adviseer de patiënt om de voordelen van zijn mutualiteit na te gaan in kader van diëtetiek, gewichtsbehoud, sport,… Belang van voldoende water drinken tijdens het bewegen Bepaalde sporten en het spuiten van insuline Beweging en invloed op de glycemie + aanpassen insuline-inspuitingen Gebruik van medicatie kan hypoglycemie veroorzaken, vooral in combinatie met bewegen Geschikte uitrusting (degelijke schoenen, katoenen T-Shirt,…) Mogelijkheid om de kinesitherapeut te betrekken in het activeren van de patiënt (recht op 2x9 sessies op voorschrift van de huisarts) Opbouwen van intensiteit van het bewegen Opgelet met sportdranken en energierepen Tussendoortjes tijdens het bewegen Sportclubs Zelfreflectie DOORVERWIJZING Doorverwijzing naar de diëtist(educator), de kinesitherapeut en de podoloog bespreken met de huisarts INTERESSANTE BRONNEN 10000 stappen o Diabetes Liga: Sport o Of via www.10000stappen.be Of via www.diabetes.be / Over Diabetes/ Beweging Hoe kies ik de juiste stappenteller o Of via www.radio2.be Initiatief van Huis voor Gezondheid, de Lokale Multidisciplinaire Netwerken Vlaanderen en de Vlaamse Diabetes Vereniging Hou rekening met gemeentelijke activiteiten en lokale initiatieven o Lichaamsbeweging o Of via www.sportelen.be Sporten en Diabetes o Of via www.dieponline.be / Diabetes en leefstijl / Lichaamsbeweging Sportelen (BLOSO) o Of via www.datvoeltbeter.be Of via www.uzleuven.be / Diensten/ Diabetes/ Behandeling/ Bewegen Voordelen voor diabetespatiënten per mutualiteit Of via www.huisvoorgezondheid.be / Tools / Diabeteseducatoren/ Starten met een zorgtraject diabetes Limburg: www.lmnwk.be / sociale kaart EIGEN NOTITIES … … … Initiatief van Huis voor Gezondheid, de Lokale Multidisciplinaire Netwerken Vlaanderen en de Vlaamse Diabetes Vereniging CHRONISCHE OOGAANDOENINGEN AANDACHTSPUNTEN Diabetici hebben een verhoogde kans op chronische oogaandoeningen, waaronder diabetische retinopathie en diabetisch maculair oedeem (DME). Diabetische retinopathie kan evolueren op 2 manieren: o Door retinale ischemie waar bepaalde bloedvaten van de retina “verstopt” geraken en zodoende kan het bloed de retina niet meer bereiken o Door oedeem, waardoor er vocht zich opstapelt in de retina. Als dit ter hoogte van de macula gebeurt, spreken we van DME. De symptomen in het begin zijn vaag. Vaak ziet met wat waziger. Uiteindelijk kunnen de beelden misvormd zijn (metamorfopsie) en er kunnen grijze/zwarte vlekken in het beeld verschijnen (scotomen). Een eerste behandeling is goede controle van de glycemie Hb1A1c < 7% en bloeddruk < 140 mm Hg/85 mmHg Preventieve maatregelen zijn belangrijk om het zicht van uw patiënt te behouden. o De patiënt kan zelf zijn visie beoordelen met behulp van een Amsler-rooster. Deze test kan ook gebruikt worden bij screening naar Leeftijdsgebonden Maculadegeneratie (LMD). Belangrijk is dit oog per oog te doen, en dit regelmatig (wekelijks of tweewekelijks) te herhalen. o Een kruiswoordraadsel of de tegels aan de wand kunnen ook dienen. De werkwijze is eenvoudig : de patiënt fixeert een centraal punt en kijkt of er geen vervormingen, zwarte of vlekken of uitval is. Indien hij dit constateert, is het uitermate belangrijk onmiddellijk de oftalmoloog te contacteren met de melding van wat hij vastgesteld heeft met de test en dat hij diabetespatiënt is. DOORVERWIJZING Een jaarlijkse controle bij de oftalmoloog wordt erg aangeraden. Neem steeds de recente HbA1c waarden mee. Zeker bij vaststelling van scotomen en/of metamorfopsie is een dringende raadpleging noodzakelijk. Wees attent op plotse veranderingen van het zicht, die zich kunnen manifesteren (verwarring van kleuren, plots minder goed zien, licht op zoeken,…). Bij deze veranderingen kan een bezoek aan de oftalmoloog aangewezen zijn buiten de jaarlijkse controle. Dit kan het zicht redden van uw patiënt. Initiatief van Huis voor Gezondheid, de Lokale Multidisciplinaire Netwerken Vlaanderen en de Vlaamse Diabetes Vereniging INTERESSANTE BRONNEN o http://www.braille.be/nl/documentatie/oogaandoeningen/diabetischeretinopathie o http://vriendenderblinden.be/wpcontent/uploads/2012/10/LMD_Brochure_NL.pdf o http://www.cibavision.be/academy/files/training_lmd_ciba_rea_nl.pdf o http://www.uzleuven.be/video/Diabetische%20Retinopathie o Artikel over diabetisch maculair oedeem: zie overzicht steekkaarten EIGEN NOTITIES … … … Initiatief van Huis voor Gezondheid, de Lokale Multidisciplinaire Netwerken Vlaanderen en de Vlaamse Diabetes Vereniging COMPLICATIES OP LANG E TERMIJN AANDACHTSPUNTEN Diabetesvoet (advies voetverzorging, hygiëne, belang goede schoenen,…) Aandoeningen van de bloedvaten (risicoverhogende factoren: hoge bloeddruk, hoge bloedvetten, roken, stress, aantasting grote bloedvaten, aantasting kleine bloedvaten) Aandoeningen van de zenuwen (ongevoeligheid of overgevoeligheid) Infecties (vaak voorkomend: nierinsufficiëntie, blaasontsteking, verminderde oogfunctie, huidproblemen) DOORVERWIJZING Doorverwijzing naar huisarts INTERESSANTE BRONNEN Diabetes Liga (Vlaanderen) o Of via www.diabetes.be / over diabetes / chronische verwikkelingen Diabetesfederatie (Nederland) o Of via www.diabetesfederatie.nl / diabetes / diabetes type 2 / complicaties Diabetesfonds (Nederland) o Of via www.diabetesfonds.nl / over diabetes / gevolgen van diabetes Diabetes Mellitus (Vlaanderen) o Of via www.diabetesmellitus.be / complicaties EIGEN NOTITIES ... … … Initiatief van Huis voor Gezondheid, de Lokale Multidisciplinaire Netwerken Vlaanderen en de Vlaamse Diabetes Vereniging Initiatief van Huis voor Gezondheid, de Lokale Multidisciplinaire Netwerken Vlaanderen en de Vlaamse Diabetes Vereniging DIABETES LIGA AANDACHTSPUNTEN De Diabetes Liga vertegenwoordigt 22000 leden anno 2014 Is al 70 jaar dé themavereniging rond diabetes De vereniging heeft een uitgebreid informatie-aanbod: o ledentijdschrift Diabetes Info, 6 keer per jaar o diverse publicaties, folders… o website o gratis Diabetes Infolijn De vereniging geeft mensen met diabetes een stem en verdedigt hun belangen in moeilijke situaties Via de regionale werking biedt de vereniging een ontmoetingsplek voor mensen met diabetes De vereniging verspreidt informatie via plaatselijke informatiepunten De vereniging biedt de mogelijkheid om diabetesmateriaal, (kook)boeken… tegen ledenprijzen aan te kopen Lidmaatschap bedraagt € 25 /jaar zowel voor mensen met diabetes als voor professionelen DOORVERWIJZING Algemeen secretariaat : vragen rond lidgeld, giften, werking Diabetes Liga, plaatselijke afdelingen, diabetesmateriaal,… Gratis Diabetes Infolijn: vragen rond diabetes en sociale onderwerpen als rijbewijs, verzekering,… Plaatselijke afdelingen van de Diabetes Liga: contact met lotgenoten, deelname aan infomomenten of activiteiten, aanschaf van diabetesmateriaal INTERESSANTE BRONNEN Algemeen contactadres: Ottergemsesteenweg 456, 9000 Gent dagelijks tussen 09.00u. en 17.00 u Initiatief van Huis voor Gezondheid, de Lokale Multidisciplinaire Netwerken Vlaanderen en de Vlaamse Diabetes Vereniging Tel. 09/220 05 20 (secretariaat) – [email protected] Gratis Diabetes Infolijn : 0800/96 333 – [email protected] Website: www.diabetes.be EIGEN NOTITIES … … … Initiatief van Huis voor Gezondheid, de Lokale Multidisciplinaire Netwerken Vlaanderen en de Vlaamse Diabetes Vereniging EDUCATIEF MATERIAAL ANDERE CULTUREN Diabetes Type 2 en Hindoestanen (U zal een melding krijgen i.v.m. de betrouwbaarheid van de bron, maar u kan gewoon doorklikken en dan komt u op de webpagina terecht) De winkelgids – contactpersoon Nina Vandenbroucke ([email protected]) Lilly Diabetes Conversation Maps online Anderstalige brochures over diabetes (Lilly Diabetes) Diabetes en Ramadan informatiefilm Diabetes en ramadan informatiebrochure (U zal een melding krijgen i.v.m. de betrouwbaarheid van de bron, maar u kan gewoon doorklikken en dan komt u op de webpagina terecht) BEWEGING ViGEZ voeding en bewegen GEZONDE VOEDING Diabatable (Abbott) – contactpersoon Christophe Martinot 003210/475347 De winkelgids - contactpersoon Nina Vandenbroucke ([email protected]) Diabetes Meal Guide (EN) Sweetbee – aanvragen via de website Diabetes Liga Kwartetspel Diabetes Liga App DiabEATquiz Diabetes Liga literatuur VIGEZ Voedingsdriehoek-quiz LOGO voeding en beweging - winkeloefening LOGO Spelmateriaal gezonde voeding volwassenen LOGO Spelmateriaal gezonde voeding kinderen Initiatief van Huis voor Gezondheid, de Lokale Multidisciplinaire Netwerken Vlaanderen en de Vlaamse Diabetes Vereniging Voedingscentrum NL BMI meting Literatuur gezonde voeding volwassenen Literatuur Voeding en Diëtetiek algemeen DIEP visuele filmpjes INSULINE INJECTIES Vraag demopakketten bij de verschillende firma’s ZELFZORG Lilly Diabetes Zelfzorgdagboek (U zal een melding krijgen i.v.m. de betrouwbaarheid van de bron, maar u kan gewoon doorklikken en dan komt u op de webpagina terecht) Lilly Diabetes Logboek bloedglucose/insulinemeting Conversation Maps - training Lilly Diabetes Conversation Maps online DIEP Diabetes Algemeen Sanofi Diabetes educatiemap met illustraties Diabetes Liga Kwartetspel Dagboekje Diabetes Liga Initiatief van Huis voor Gezondheid, de Lokale Multidisciplinaire Netwerken Vlaanderen en de Vlaamse Diabetes Vereniging HYPOGLYCEMIE - HYPERGLYCEMIE AANDACHTSPUNTEN Definitie Symptomen interpretatie op basis van behandeling Onderscheid tussen snelle en trage koolhydraten Glycagen hypokit Hypoglycemie t.g.v. alcoholgebruik Light frisdranken hebben geen effect Invloed van medicatie Belang van goede handhygiëne om correcte glycemiewaarden te verkrijgen DOORVERWIJZING Doorverwijzingen voor bijkomende educatie door diëtist bespreken met huisarts INTERESSANTE BRONNEN www.diep.info www.diabetes.be/wat-is-diabetes EIGEN NOTITIES … Initiatief van Huis voor Gezondheid, de Lokale Multidisciplinaire Netwerken Vlaanderen en de Vlaamse Diabetes Vereniging … … Initiatief van Huis voor Gezondheid, de Lokale Multidisciplinaire Netwerken Vlaanderen en de Vlaamse Diabetes Vereniging INSULINE-INJECTIES AANDACHTSPUNTEN Insuline Hoe en waar is materiaal te verkrijgen? Soorten insuline – werkingsprofielen Inspuitplaatsen, rotatie en absorptiesnelheid (i.f.v. insulinesoort) Keuze van pen en pennaald/gratis herbruikbare insulinepen Techniek van injecteren (enkel verpleegkundige-diabeteseducatoren) Wat bij verkeerd injecteren? Injecteren vergeten? Wat bij verlies/diefstal? Bewaren van insuline Levensduur materiaal (naald en insuline) Medisch afval DOORVERWIJZING Medisch afval: contacteer het lokaal containerpark Huisarts INTERESSANTE BRONNEN Aanbeveling voor injecties bij mensen met diabetes o Of via www.bd.com Informatie insulinetherapie van de Diabetes Liga o Of via www.diabetes.be/over diabetes/insuline Informatie insulinetherapie o Of via www.diep.info/DIEP/behandeling/insuline Medisch afval van OVAM o Of via www.ovam.be/afvalstromen/huishoudelijke afvalstoffen/gebruikte naalden en spuiten Richtlijn ‘het toedienen van insuline met de insulinepen’ van de EADV (Nederlandse beroepsorganisatie voor diabeteszorgverleners) o Of via http://www.eadv.nl/Richtlijnen/Medicatie Initiatief van Huis voor Gezondheid, de Lokale Multidisciplinaire Netwerken Vlaanderen en de Vlaamse Diabetes Vereniging EIGEN NOTITIES … … … Initiatief van Huis voor Gezondheid, de Lokale Multidisciplinaire Netwerken Vlaanderen en de Vlaamse Diabetes Vereniging MOTIVERENDE GESPREKS VOERING AANDACHTSPUNTEN BASISREGELS Niet spreken vanuit een expertpositie: de deskundige hulpverlener schrijft niet voor wat de patiënt/ cliënt moet doen Zich afstemmen op de leef- en gevoelswereld van de patiënt/ cliënt Bij elke stap toestemming vragen aan de patiënt/ cliënt ‘Objectieve realiteit’ ↔ beleving van de patiënt/ cliënt BASISTECHNIEKEN reflecteren open vragen stellen suggestie vermijden parafraseren beleving exploreren informatie geven INTERESSANTE BRONNEN Basis motiverende gespreksvoering (VIGeZ): http://www.motiverentotrookstop.be/algemeen/meer_over_mi.html Samenvatting: http://www.andreasvds.be/therapie-coaching/motiverende-gespreksvoering/ Wat werkt bij motiverende gespreksvoering? http://www.nji.nl/nji/dossierDownloads/Watwerkt_Motiverendegespreksvoering.pdf Initiatief van Huis voor Gezondheid, de Lokale Multidisciplinaire Netwerken Vlaanderen en de Vlaamse Diabetes Vereniging DOORVERWIJZING De huisarts kan doorverwijzen naar een psycholoog (gespecialiseerd in gedragstherapie) EIGEN NOTITIES Initiatief van Huis voor Gezondheid, de Lokale Multidisciplinaire Netwerken Vlaanderen en de Vlaamse Diabetes Vereniging NIET-INSULINE MEDICATIE AANDACHTSPUNTEN Orale antidiabetica Incretinemimetica Tijdstip van inname Risico op hypoglycemie Mogelijkheid tot gewichtstoename of –verlies Invloed van medicatie op maaltijdpatroon Contra-indicatie Interacties medicatie Wat als je ziek bent? Invloed van bepaalde medicatie op glycemie Bewaarplaats medicatie Ga na of er een behandelplan/ -protocol is in uw regio van het LMN Medisch afval DOORVERWIJZING Apotheker (info-materiaal verkrijgen – afval) Afval: informeer in je eigen containerpark Bij vragen neem steeds contact op met de behandelend huisarts of diabetesspecialist INTERESSANTE BRONNEN Bijsluiter van geneesmiddelen o Of via www.e-compendium.be Geneesmiddelenrepertorium Belgisch Centrum voor Farmacotherapeutische Informatie (BCFI) o Of via www.bcfi.be Initiatief van Huis voor Gezondheid, de Lokale Multidisciplinaire Netwerken Vlaanderen en de Vlaamse Diabetes Vereniging Informatie over bloedsuikerverlagende medicatie van de Diabetes Liga o Informatie over geneesmiddelen o Of via www.dieponline.be/zelfzorg/medicatie Informatie over orale antidiabetica o Of via www.diabetes.be/over diabetes/bloedsuikerverlagende medicatie Of via www.diep.info/DIEP/behandeling/tabletten Richtlijnen ‘diabetes mellitus type 2’ van Domus Medica o Of via www.domusmedica.be/documentatie/richtlijnen/diabetes mellitus type 2 EIGEN NOTITIES … … … Initiatief van Huis voor Gezondheid, de Lokale Multidisciplinaire Netwerken Vlaanderen en de Vlaamse Diabetes Vereniging ONDERSTEUNINGSAANBOD AANDACHTSPUNTEN LMN De Diabetes Liga vzw is jouw partner in de diabeteszorg! Als vereniging met 22000 leden, en 70 jaar ervaring in diabetes, wordt aangeboden: o Kwaliteitsvolle informatie rond diverse diabetestopics: voeding, behandeling, onderzoek… Ook sociale items volgen we op de voet: rijbewijs, verzekeringen, tegemoetkomingen o Gratis ondersteuning via Diabetes Infolijn tijdens de kantooruren, telefonisch of via e-mail o Voor professionele leden is er naast het tweemaandelijkse ledentijdschrift Diabetes Info ook 2 x per jaar het Vlaams tijdschrift voor Diabetologie (www.diabetologie.be) Voor bijscholing en een gezellige ontmoeting met collega’s kun je terecht op de jaarlijkse terugkomdag voor educatoren o Voor de snelle info heet van de naald, is er een maandelijkse professionele e-nieuwsbrief o De mogelijkheid toegang te hebben tot een extranet met informatie voor professionelen Dit alles wordt aangeboden voor de jaarlijkse lidgeldbijdrage van €25. Wie professioneel lid wil worden, wordt gevraagd dit aan te geven. DOORVERWIJZING INTERESSANTE BRONNEN Diabetes Liga: www.diabetes.be (lid worden) – [email protected] Ottergemsesteenweg 456, 9000 Gent – 09/220 05 20 Gratis Diabetes Infolijn : 0800/96 333 - [email protected] LMN: www.zorgtraject.be EIGEN NOTITIES Initiatief van Huis voor Gezondheid, de Lokale Multidisciplinaire Netwerken Vlaanderen en de Vlaamse Diabetes Vereniging … … … Initiatief van Huis voor Gezondheid, de Lokale Multidisciplinaire Netwerken Vlaanderen en de Vlaamse Diabetes Vereniging REIZEN AANDACHTSPUNTEN Meenemen op reis in handbagage: o Insuline/incretinemimetica (eventueel in koeltasje) en/of orale medicatie o Zelfzorgmateriaal o Attest veiligheidscontrole (Security Declaration) en extra voorschriften op stofnaam o Extra informatie, bv. benaming insuline in land van bestemming Rekening houden met klimaat en type activiteit Reizen met de wagen: o Regelmatig stoppen o Wagen fris houden en insuline in koeltasje bewaren Reizen met het vliegtuig: o Rekening houden met tijdzones o Aangepast meet- en injectieschema Temperatuur beïnvloedt metingen en glycemiewaarden Voeding in het buitenland is anders dan in België Informeren bij ziekenfonds naar mee te nemen documenten en dekking bij ziekte / ongeval Voorwaarden van de reisbijstandsverzekering controleren (diabetes en vooraf bestaande aandoeningen gedekt?) Bij terugkomst insulinepen weggooien en nieuwe in gebruik nemen DOORVERWIJZING Doorverwijzing naar de huisarts en / of diabetesspecialist Initiatief van Huis voor Gezondheid, de Lokale Multidisciplinaire Netwerken Vlaanderen en de Vlaamse Diabetes Vereniging Doorverwijzing naar de diëtist(-educator) bespreken met de huisarts INTERESSANTE BRONNEN Infolijn diabetes: [email protected] of 0800/96.333 Reizen met de Diabetes Liga: o Of via www.diabetes.be / home / werking voor jou / activiteiten / vakantie-aanbod van de vereniging Sweetbee: in het boekje is een deel over reizen. Boekje te verkrijgen via: o www.sweetbee.be EIGEN NOTITIES … … … Initiatief van Huis voor Gezondheid, de Lokale Multidisciplinaire Netwerken Vlaanderen en de Vlaamse Diabetes Vereniging RIJBEWIJS AANDACHTSPUNTEN Bespreek dit zeker met de patiënt Bij diagnose van diabetes, ongeacht behandeling of vorm, binnen de 4 werkdagen na diagnose: rijbewijs aanpassen Steeds snel- en traagwerkende suikers in de auto bij hebben + andere tips Rijgeschiktheidsattest (groep 1): wordt opgesteld door huisarts of diabetesspecialist (o.a. afhankelijk van diabetesbehandeling) Vraag aangepast rijbewijs aan bij dienst bevolking (gemeente): 1ste maal betalend, bij vernieuwing is kost afhankelijk van gemeente tot gemeente. Het is verplicht om de autoverzekering op de hoogte te stellen, premie verhoogt niet o Niet in orde: geen geldig rijbewijs + probleem autoverzekering 2 categorieën aangepast rijbewijs o Groep 1: privé-rijbewijs = rijbewijs AM, A1, A2 en A, B, B+E of G (geldigheid maximum 5 jaar) o Groep 2: professioneel-rijbewijs (geldigheid maximum 3 jaar) DOORVERWIJZING Huisarts / diabetesspecialist voor het opstellen van het rijgeschiktheidsattest/ -advies INTERESSANTE BRONNEN Aangepast rijbewijs: o Of via www.diabetes.be / home / hulp voor jou / met diabetes in het verkeer Initiatief van Huis voor Gezondheid, de Lokale Multidisciplinaire Netwerken Vlaanderen en de Vlaamse Diabetes Vereniging Rijgeschiktheidsattest groep 1: o Of via: www.bivv.be / particulieren / cara / nuttige documenten Websites LMN: o Of via: www.zorgtraject.be / NL / professioneel / lokale netwerken / erkende netwerken EIGEN NOTITIES … … … ROKEN EN ALCOHOL AANDACHTSPUNTEN Rookstop Effecten van roken : algemeen en bij diabetes Patiënt motiveren tot stoppen met roken (cf. steekkaart ‘Motiverende gespreksvoering’) Patiënt informeren welke middelen er zijn tot rookstop Tegemoetkoming rookstopconsulent Alcohol Effecten van alcohol: algemeen en bij diabetes Invloed van verschillende soorten alcohol op glycemiewaarde Gevaar voor hypoglycemie bij gebruik van alcohol zonder KH-inname Voedingstips Motiveren tot beperken van alcoholgebruik in het kader van risico’s op acute (hypoglycemie) en chronische (overbelasting lever,…) complicaties Overmatig alcoholgebruik signaleren bij huisarts DOORVERWIJZING Initiatief van Huis voor Gezondheid, de Lokale Multidisciplinaire Netwerken Vlaanderen en de Vlaamse Diabetes Vereniging Huisarts Tabakoloog o Of via www.erkendetabakologen.be Online tabakstopcoach o Of via www.tabakstop.be Tabakstoplijn: 0800 111 00 Verwijs bij overmatig alcoholgebruik door naar de huisarts Doorverwijzing naar diëtist(educator) bespreken met de huisarts INTERESSANTE BRONNEN Roken Diabetes en roken o Stichting tegen kanker o Of via www.tabakstop.be / Hoe stoppen? / Terugbetaling VIGeZ o Of via www.tabakstop.be Terugbetalingen o Of via www.diep.info / Start diep / Leefstijl / Roken, waarom niet? Of via www.vlaanderenstoptmetroken.be. Webwinkel VIGeZ (brochures,…) o Of via www.vigez.be / Webwinkel / Tabak Alcohol Diabetes en alcohol o Druglijn o Of via www.alcohulp.be / Problematisch drinken / Risico’s / Suikerziekte (diabetes) Of via www.druglijn.be Voedingsatlas o Of via www.voedingsatlas.be / Download / Alcoholische dranken Initiatief van Huis voor Gezondheid, de Lokale Multidisciplinaire Netwerken Vlaanderen en de Vlaamse Diabetes Vereniging EIGEN NOTITIES ... … … Initiatief van Huis voor Gezondheid, de Lokale Multidisciplinaire Netwerken Vlaanderen en de Vlaamse Diabetes Vereniging SEKSUALITEIT AANDACHTSPUNTEN ▪ Verhoogde kans op seksuele stoornissen voor zowel mannen als vrouwen met diabetes (type 1 en 2) ▪ Problemen kunnen lichamelijk en / of psychologisch zijn o Erectiestoornissen zijn het meest voorkomende probleem bij de man. o Vrouwen kunnen last hebben van pijn tijdens de geslachtsbetrekkingen. De pijn kan verband houden met droogheid van de vagina (wegens problemen met de bloedvaten) of met een genitale infectie. ▪ Oorzaak: door verhoogd risico op vasculaire, neurologische, endocriene complicaties alsmede medicatiegebruik en nog andere onafhankelijke factoren ▪ Belang van levensstijlaanpassing: stoppen met roken! DOORVERWIJZING Huisarts moet dit bespreekbaar maken en indien nodig doorverwijzen naar een specialist INTERESSANTE BRONNEN ▪ Leven met diabetes, zin in seks maar:….. ○ Of via www.diep.info/Overzicht / Leven met diabetes / Zin in seks, maar… ▪ Seksualiteit en diabetes (vrouwen) ○ Of via www.sfg.nl / Aandoening: Diabetes Mellitus / Voorlichting / Folders ▪ Seksualiteit en diabetes (mannen) ○ Of via www.sfg.nl / Aandoening: Diabetes Mellitus / Voorlichting / Folders ▪ Diabetes Liga: brochure erectiestoornissen ○ Of via www.diabetes.be / Aanbod / Webshop / Brochures en katernen / Seksualiteit bij diabetici ▪ Diabetes Liga: Leven met diabetes: seksualiteit ○ Of via www.diabetes.be / Home / Over diabetes / Leven met diabetes / Seksualiteit EIGEN NOTITIES ▪… ▪… ▪… Initiatief van Huis voor Gezondheid, de Lokale Multidisciplinaire Netwerken Vlaanderen en de Vlaamse Diabetes Vereniging STARTEN ALS DIABETES EDUCATOR AANDACHTSPUNTEN ALGEMEEN Specifiek registratienummer aanvragen bij het RIZIV Specifieke verstrekkingen zoals educatie tot zelfzorg kunnen met dit nieuwe RIZIV-nummer geattesteerd worden (ook andere verstrekkingen die buiten het zorgtraject vallen) Niet-verpleegkundige diabeteseducatoren zijn niet bevoegd om een diabetespatiënt te leren injecteren. Het kan wel als enkel de educatie gebeurt en niet het injecteren zelf. In een aantal settings verloopt educatie anders (rusthuis, wijkgezondheidscentrum,…), informeer bij je LMN. REGISTRATIEFORMALITEITEN VERPLEEGKUNDIGEN o Registratieaanvraag bij RIZIV, Dienst voor geneeskundige verzorging, directie KLAVVIDT-IDZsectie verpleegkundigen, Tervurenlaan 211, 1050 Brussel o Gegradueerd verpleegkundige of met deze gelijkgestelde, vroedvrouw of verpleegkundige met brevet o Getuigschrift van de opleiding diabetes van 150 uren/20 studiepunten waarvan 100 uren theoretisch onderwijs PODOLOGEN o Registratieaanvraag bij RIZIV, Dienst voor geneeskundige verzorging, directie KLAVVIDT-IDZsectie podologen, Guffenslaan 33, 3500 Hasselt o Afschrift diploma podoloog o Getuigschrift van de opleiding diabetes van 150 uren/ 20 studiepunten waarvan 100 uren theoretisch onderwijs o Podologen die al een registratienummer hebben i.k.v. de diabetespas, moeten een aanvraag indienen voor een nieuw registratienummer als diabeteseducator DIETISTEN o Registratieaanvraag bij RIZIV, Dienst voor geneeskundige verzorging, directie KLAVVIDT-IDZsectie diëtisten, Guffenslaan 33, 3500 Hasselt o Afschrift diploma diëtist o Getuigschrift van de opleiding diabetes van 150 uren/ 20 studiepunten waarvan 100 uren Initiatief van Huis voor Gezondheid, de Lokale Multidisciplinaire Netwerken Vlaanderen en de Vlaamse Diabetes Vereniging theoretisch onderwijs o Diëtisten die al een registratienummer hebben i.k.v. de diabetespas, moeten een aanvraag indienen voor een nieuw registratienummer als diabeteseducator KINESITHERAPEUTEN o Registratieaanvraag bij RIZIV, Dienst voor geneeskundige verzorging, directie KLAVVIDT-IDZsectie kinesitherapeuten, Tervurenlaan 211, 1050 Brussel o Afschrift diploma kinesitherapeut o Getuigschrift van de opleiding diabetes van 150 uren/ 20 studiepunten waarvan 100 uren theoretisch onderwijs PERMANENTE VORMING Wie erkend is als diabeteseducator, is verplicht om elk kalenderjaar 15 uur bijscholing te volgen. Informeer bij uw LMN naar het aanbod permanente vorming en coaching Als diabeteseducator dient u aangesloten te zijn bij een LMN en een diabetesconventiecentrum NUTTIGE TIPS Contact opnemen met de zorgtrajectpromotor van je regio o Of via http://www.zorgtraject.be/NL/index.asp / Professioneel / Lokale netwerken Neem contact op met andere zorgverleners uit je werkingsgebied (podologen, kinesitherapeuten, diëtisten) zodat je een samenwerkingsnetwerk kan creëren Je kan je als diabeteseducator voorstellen bij de huisartsen en LMN in je werkingsgebied DOORVERWIJZING … … … INTERESSANTE BRONNEN Aanvraagformulier bijzondere beroepstitel (BBT) of BKK o Of via www.health.fgov.be / gezondheidszorg / gezondheidszorgberoepen / verpleegkundigen / toegang tot en uitoefening van het beroep / bijzondere beroepsbekwaamheden Criteria bijzondere beroepsbekwaamheid (BBK) diabetologie o Of via www.health.fgov.be / gezondheidszorg / gezondheidszorgberoepen / Initiatief van Huis voor Gezondheid, de Lokale Multidisciplinaire Netwerken Vlaanderen en de Vlaamse Diabetes Vereniging verpleegkundigen / toegang tot en uitoefening van het beroep / bijzondere beroepsbekwaamheden De Diabetes Liga voor professionelen o Registratie diabeteseducator o Of via www.diabetes.be / professionelen Of via www.huisvoorgezondheid.be / Zorgverlener/ Tools/ Diabeteseducator/ Registratie diabeteseducatoren Zorgtrajecten o Of via www.huisvoorgezondheid.be / Zorgverlener/ Zorgtrajecten o Of via www.zorgtraject.be / Professioneel/ Lokale netwerken/ Erkende netwerken EIGEN NOTITIES … … … Initiatief van Huis voor Gezondheid, de Lokale Multidisciplinaire Netwerken Vlaanderen en de Vlaamse Diabetes Vereniging TEGEMOETKOMINGEN AANDACHTSPUNTEN Binnen het zorgtraject zijn volgende terugbetalingen van toepassing: o Volledige terugbetaling van alle raadplegingen bij geconventioneerde huisarts (geen huisbezoeken) o Terugbetaling van alle raadplegingen bij diabetesspecialist (geneesheer-specialist voor inwendige geneeskunde, houder van de bijzondere beroepstitel in de endocrinologiediabetologie of de geneesheer-specialist voor inwendige geneeskunde bij de dienst voor geneeskundige verzorging van het RIZIV geregistreerd als werkzaam in een dienst met een revalidatie-overeenkomst inzake zelfregulatie van diabetes-mellituspatiënten) o Volledige terugbetaling van begeleiding door een diabeteseducator o Gedeeltelijke terugbetaling van 2 consultaties per jaar bij een diëtist (2 consultaties van 30 minuten). De patiënt betaalt wel remgeld o Gedeeltelijke terugbetaling van 2 consultaties per jaar bij een podoloog (2 consultaties van 45 minuten), vanaf risicogroep 1. De patiënt betaalt wel remgeld o Om van deze voorwaarden te blijven genieten, moet er voldaan zijn aan volgende voorwaarden: ten minste 2 contacten (raadpleging of bezoek) per jaar met de huisarts ten minste 1 maal per jaar de diabetesspecialist raadplegen GMD laten beheren door de huisarts die het contract ondertekent (ten laatste binnen het jaar na aanvang van het zorgtraject) Terugbetaling bij diabetespas: o Gedeeltelijke terugbetaling van 2 consultaties per jaar bij een diëtist (2 consultaties van 30 minuten). De patiënt betaalt remgeld o Gedeeltelijke terugbetaling van 2 consultaties per jaar bij een podoloog (2 consultaties van 45 minuten), vanaf risicogroep 1. De patiënt betaalt remgeld Diabetesconventie (in het ziekenhuis) Insuline en insulinepennen o Insuline op voorschrift van de arts is gratis o Gratis insulinepen (informeer bij de firma’s) Initiatief van Huis voor Gezondheid, de Lokale Multidisciplinaire Netwerken Vlaanderen en de Vlaamse Diabetes Vereniging o Insulinenaaldjes worden niet terugbetaald Voordelen mutualiteiten (laat de patiënt zich informeren bij eigen ziekenfonds) Tegemoetkoming via hospitalisatieverzekering (laat de patiënt zich informeren) DOORVERWIJZING Doorverwijzingen naar podoloog/diëtist(educator) bespreken met huisarts Terugbetaling binnen zorgtraject of met diabetespas is maar mogelijk op voorschrift van de huisarts INTERESSANTE BRONNEN Diabetes Liga - Diabetespas o Diabetes Liga - Terugbetaling diëtist o Of via http://www.riziv.fgov.be/homenl.htm / nomenclatuur geneeskundige verstrekkingen RIZIV - Zorgtraject voor professionelen o Of via http://www.diabetes.be / diabeteszorg / zorgtrajecten RIZIV nomenclatuur o Of via http://www.diabetes.be / diabeteszorg / diabetespas / terugbetaling podoloog Diabetes Liga - Zorgtraject: wat, voor wie, voordelen, praktisch o Of via http://www.diabetes.be/ diabeteszorg / diabetespas / terugbetaling diëtiste Diabetes Liga - Terugbetaling podoloog o Of via http://www.diabetes.be / diabeteszorg / diabetespas Of via http://www.zorgtraject.be / professioneel actief Verwijsdocumenten en standaardverslagen zijn beschikbaar bij LMN EIGEN NOTITIES … … Initiatief van Huis voor Gezondheid, de Lokale Multidisciplinaire Netwerken Vlaanderen en de Vlaamse Diabetes Vereniging … Initiatief van Huis voor Gezondheid, de Lokale Multidisciplinaire Netwerken Vlaanderen en de Vlaamse Diabetes Vereniging TERUGKOPPELING NAAR DE HUISARTS ALS DIABETESED UCATOR AANDACHTSPUNTEN Vóór de starteducatie contact opnemen met huisarts voor behandeling en streefwaarden Vraag een verwijsbrief Bespreek met huisarts hoe verslag verstuurd wordt Inhoud verslag (KORT EN BONDIG): Glycemiewaarden, parameters, wat werd besproken, begrip/reactie van de patiënt, enz. Een verslag doorsturen naar de huisarts is op bepaalde tijdstippen verplicht. De huisarts moet dit bewaren in GMD van de patiënt DOORVERWIJZING INTERESSANTE BRONNEN Standaardverslag en –verwijsbrief op de website van uw LMN o Of via www.zorgtraject.be / U bent professioneel actief in de gezondheidssector / Lokale netwerken / Lijst van de lokale netwerken en zorgtrajectpromotoren Verplichte tijdstippen van verslag o Of via www.zorgtraject.be / U bent professioneel actief in de gezondheidssector / Diabeteseducatoren / Verstrekking / Educatie in de 1ste lijn EIGEN NOTITIES … … … Initiatief van Huis voor Gezondheid, de Lokale Multidisciplinaire Netwerken Vlaanderen en de Vlaamse Diabetes Vereniging VOEDING AANDACHTSPUNTEN Adviseer de patiënt om de voordelen van zijn mutualiteit na te gaan in kader van diëtetiek, sport,… Alcohol (zie steekkaart roken en alcohol) Belang van koolhydraatporties Bespreken van de actieve voedingsdriehoek (aandacht voor koolhydraten EN vetten!) Bespreken van weekplanning: feestjes,.... Geraakt de informatie ook bij de persoon die kookt? Partner voldoende betrekken Kennis van de verpakking van voedingsmiddelen Speciale gelegenheden: feesten, Ramadan, … Uit eten gaan Zelfreflectie: eigen invloed Voedingsadvies gebeurt bij voorkeur door een diëtist(educator) DOORVERWIJZING Doorverwijzing voor bijkomend voedingsadvies door diëtist(educator) bespreken met huisarts INTERESSANTE BRONNEN Diabetesdatabank o Of via www.huisvoorgezondheid.be / zorgverlener / tools / diabetesdatabank Sweetbee o Of via www.sweetbee.be Diabetes Liga - Activiteitenkalender o Of via www.diabetes.be / aanbod / activiteiten Diabetes Liga - Voeding Initiatief van Huis voor Gezondheid, de Lokale Multidisciplinaire Netwerken Vlaanderen en de Vlaamse Diabetes Vereniging o Of via www.diabetes.be / Voeding Voedingsadvies o Of via www.dieponline.be / leefstijl / eten en drinken Brochure diabetes en voeding (UZ Leuven) o Of via: www.uzleuven.be / Diensten/ Diabetes/ Behandeling/ Voeding Vigez – Voeding & Beweging o Of via: www.vigez.be / Voeding en Beweging EIGEN NOTITIES … … … VOETZORG AANDACHTSPUNTEN Oorzaken voetproblemen bij diabetes en belang van preventie Mogelijke voetproblemen Hoe voetproblemen voorkomen? o Dagelijkse voetverzorging: huid- en nagelverzorging o Voetcontrole door patiënt (wanneer, waar, hoe?) o Tips: schoeisel en kousen o Dagelijkse voetoefeningen o Controle door zorgverleners (huisarts, diabeteseducator, podoloog) Minimim 1x/jaar (of frequenter indien nodig) controle van gevoeligheid, doorbloeding en orthopedische misvormingen Verwijzing naar andere zorgverleners indien nodig (podoloog, voetkliniek) Monofilamenttest uitvoeren Terugbetaling podoloog (zie steekkaart tegemoetkomingen) Initiatief van Huis voor Gezondheid, de Lokale Multidisciplinaire Netwerken Vlaanderen en de Vlaamse Diabetes Vereniging DOORVERWIJZING Problemen steeds bespreken met huisarts Doorverwijzing naar erkend podoloog op voorschrift van huisarts INTERESSANTE BRONNEN Diabetes Liga - Voetzorg o Domus Medica - Tekening drukpunten voet o Of via http://www.diabetes.be / diabeteszorg / voetzorg Of via http://www.domusmedica.be / documentatie / richtlijnen / overzicht thematisch/ endocriene klieren, stofwisseling, voeding/ diabetes mellitus type 2 / monofilament test Verwijsdocumenten en standaardverslagen zijn beschikbaar bij LMN EIGEN NOTITIES … … … Initiatief van Huis voor Gezondheid, de Lokale Multidisciplinaire Netwerken Vlaanderen en de Vlaamse Diabetes Vereniging WERK EN VERZEKERING AANDACHTSPUNTEN Solliciteren en werk o Toegang tot bijna alle beroepen (tenzij hypoglycemie een extra risico vormt voor patiënt/omgeving) o Tijdens solliciteren is het niet nodig de diabetes te melden o Bij medische keuring door arbeidsgeneesheer moet diabetes wel vermeld worden Lening en schuldsaldoverzekering o Vaak bijpremie voor schuldsaldoverzekering bij lening (individueel vastgelegd door verzekeringsinstelling, op basis van medische vragenlijst) o Er wordt veel belang gehecht aan een goede diabetesregeling, maar ook andere risicofactoren spelen mee o Aanraden (bij)premies van verschillende maatschappijen te vergelijken Hospitalisatieverzekering o Bij het afsluiten moet een medische vragenlijst worden ingevuld. Een goede regeling is gunstig voor het afsluiten van een verzekering. Lees steeds goed de polis en voorwaarden na o De verzekeringsmaatschappijen moeten voor iedereen tot 65 jaar een verzekering aanbieden zonder bijpremie, maar hierbij mogen alle kosten van vooraf bestaande aandoeningen uitgesloten worden. Privé verzekeringsmaatschappijen bieden soms ook een volledige dekking aan, vaak wel met bijpremie o Hospitalisatieverzekeringen van ziekenfondsen dekken normaal standaard wel (deels) kosten van vooraf bestaande aandoeningen. Ook hier is aansluiten na 65 jaar normaal niet mogelijk Een collectieve hospitalisatieverzekering via de werkgever kan ook. Meestal moet men geen vragenlijst invullen en worden ook vooraf bestaande aandoeningen gedekt. Deze kan na 2 jaar aansluiting bij beëindiging contract op individuele basis worden verdergezet onder dezelfde voorwaarden. Best op voorhand informeren naar de premie die dan betaald moet worden Verzekering gewaarborgd inkomen o Deze polis is moeilijker toegankelijk voor personen met chronische aandoeningen zoals diabetes o Hoe beter de diabetesregeling, hoe meer kans op een gunstigere premie Initiatief van Huis voor Gezondheid, de Lokale Multidisciplinaire Netwerken Vlaanderen en de Vlaamse Diabetes Vereniging Autoverzekering (zie steekkaart rijbewijs) Reisverzekering (zie steekkaart reizen) DOORVERWIJZING Voor extra tips rond verzekeringen en maatschappijen kan men zich informeren via de website van de Diabetes Liga of de Diabetes Infolijn of 0800/96 333. INTERESSANTE BRONNEN Diabetes Liga - Solliciteren o Diabetes Liga - Verzekeringen o Of via http://vlaamspatientenplatform.be / nieuws / blogs / vergelijking hospitalisatieverzekering mutualiteiten Vlaams Patiëntenplatform - Verzekeringen o Of via http://www.diversiteit.be Vlaams Patiëntenplatform - Hospitalisatieverzekeringen ziekenfondsen o Of via http://www.diabetes.be/ / over diabetes / leven met diabetes / verzekeringen Diversiteit o Of via http://www.diabetes.be / over diabetes / leven met diabetes / met diabetes aan de slag Of via http://vlaamspatientenplatform.be / publicaties / brochure verzekeringen Werk en opleidingen in Vlaanderen o Of via http://www.vdab.be EIGEN NOTITIES … … … Initiatief van Huis voor Gezondheid, de Lokale Multidisciplinaire Netwerken Vlaanderen en de Vlaamse Diabetes Vereniging ZELFCONTROLE AANDACHTSPUNTEN Meten is weten! Keuze glucosemeter en lancethouder door diabeteseducator in overleg met patiënt Frequentie meten o Afhankelijk van de gevolgde behandeling, in het zorgtraject kan men bijvoorbeeld wekelijks één volledige dagcurve meten. In overleg met de huisarts. Meten in specifieke situaties Handhygiëne en correcte meettechniek Waarden bijhouden (dagboekje of elektronisch uitlezen) Als waarden regelmatig buiten streefwaarden vallen, contact opnemen met arts Container: o Gebruikte naaldjes in container bewaren (apotheker, thuiszorgwinkel, Diabetes Liga): kan in sommige containerparken worden ingeruild tegen nieuwe container. Glucosemeter is van de patiënt, niet bedoeling dat familie er zich mee prikt! Vervaldatum strips Hergebruik lancetten DOORVERWIJZING Materiaal (binnen het zorgtraject) af te halen bij apotheek op voorschrift van huisarts Bijkomende glucosestrips kunnen aangekocht worden bij apotheek, thuiszorgwinkel of Diabetes Liga (voor leden) INTERESSANTE BRONNEN Dagboekje Medische firma’s Zelfcontrole Of via www.diabetes.be / home / over diabetes / behandeling, controle en opvolging Initiatief van Huis voor Gezondheid, de Lokale Multidisciplinaire Netwerken Vlaanderen en de Vlaamse Diabetes Vereniging EIGEN NOTITIES … … … Initiatief van Huis voor Gezondheid, de Lokale Multidisciplinaire Netwerken Vlaanderen en de Vlaamse Diabetes Vereniging
© Copyright 2024 ExpyDoc