Fer Bauman (directeur Witte Kruis Transplant): 'Iedere seco de telt' Een orgaan wordt vervoerd van iemand die Is overleden, naar een patient voor wie het een hernieuwd leven betekent. Tegelijkertijd gaan andere organen van de overledene met ambulances en vliegtuigen naar andere patienten in heel Europa. ten donor kan meerdere levens redden, mede dankzij een ingewlkkelde en nauwkeurige loglstiek. Vervoer waarbij ledere seconde telt. Voor Witte Kruis Transplant In Den Haag dagelijks werk en directeur Fer Bauman en zijn medewerkers zijn zlch zeer doordrongen van het felt hoeveel er afhangt van een vlekkeloze ultvoering. UTe laat komen is In ons werk geen optie." lekst· rotografie Arjan van den Haak Tot 2007 was Witte Kruis Transplant onderdeel van Witte Kruis Holding, een bedrijf da t al ruim vijftig jaar bestaat. Fer Bauman, van huis uit ambulance verpleegkundige en vroeger werkzaam Een arts hesft op dat moment geen boodschap aan dB BCT, want hij is met Ben leVBnsreddende handeling bezio als hoofd Ambulancedienst in Leiden en Den Haag, is sinds 2005 actief als direc teur van de vervoertak. In 2007 wordt Witte Kruis Transplant een zelfstandige bv onder de vlag van de holding en wanneer in 2011 de overige werkmaat schappijen worden verkocht, gaat Witte Kruis Transplant geheel separaat door. Bauman wilde als mede-eigenaar van 20 Nederland! Vervoer IL s· fIIO\<i 20r4 Witte Kruis Transplant het bedrijf niet verkopen, vertelt hij in het hoofdkantoor in Den Haag. "Ik zie nog vee I moge lijkheden tot expansie en autonome groei, dus ik ben nog niet klaar. Ik ga vooriopig nog niet met pensioen." Het werk van Witte Kruis Transplant strekt zich uit van het vervoer van organen, chirurgen en complete operatietea ms inclusief instrumenten. Dan rijst de vraag waar het werk eigenlijk onder valt: personenvervoer of goederenvervoer? "Dat is een goede vraag", zegt Bauman. "De wetgever heeft bepaald dat als personenvervoer tenminste negentig procent van het werk is ten opzichte van orgaanvervoer, je onder de taxiwetge ving valt. Is het aantal koeriersdiensten meer dan personenvervoer, dan is het goederenvervoer. Die verhouding is zo dat we binnen de taxiwetgeving vallen, aileen heb ik wei twee BTW-tarieven. 21 procent voor het vervoer van organen, zes procent voor het vervoer van men sen. Het orgaanvervoer zel f valt, een beetje respectloos omschreven, onder koeriersdiensten. Hetzelfde geldt voor het vervoer van bloed. De wetgever is er duidelijk in. Ook taxibedrijven rijden wei eens een pakketje, dat mag zolang je het maar duidelijk in je boekhouding registreert en het niet over een bepaald percentage gaat. Want dan komen de teruggave BPM, de wegenbelasting et cetera in het geding." BeT levensgevaarlijk? A1s officieel taxibedrijf heeft Bauman dus te maken met aile taxiregels zoals de rij- en t-usttijden, de blauwe kente kenplaten en, opvallend, de Boordcom puter Taxi (BeT). Hij heeft zich er bij zur-teams De Zelfstandige Ultname Teams (ZUT) zijn onderdeel van hel Masterplan Orgaandonatie. De regio leiden begon in de zomer van 2009 met een proef met een ZeJlslandig Uitname Team, Het ZUT is een compleet operatieteam dat naar he! ziekenhuis waar de overleden donor ligt. gaa!. He! team bes!aat uil twee operatiekamerassistenten, een anes thesloloog en twee uitnamechirurgen. De teams worden met een aangepaste Mercedes-Senz Sprinter vervoerd van he! transplantatiecentrum naar het donorziekenhuls en terug. orgaan- en weefseldonatie. Stemt de familie in, dan wordt de transplantatie coordinator gewaarschuwd en komen wij in actie. Wij brengen de coordinator naar het ziekenhuis, die hedt vervol gens ongeveer vijf uur nodig om de do natieprocedure voor te bereiden en op te starten. Wij gaan dan ook weer weg. In die tijd wordt de opera tie gepland en het Zelfstandig Uitname Team, ZUT, het operatieteam voor de uitname van donororganen, gaat erheen met de bus. Het ZUT bereidt de opera tie VOOI~ dan komen de chirurgen v~~r uitname van de bu ikorganen (nieren, lever, al vleesklier, dunne dann), vervolgens die v~~r de borstorganen (hart en longen). De chirul"gen worden allemaal apart vervoerd. Organen als hart, longen en lever worden onder begeleiding van de chirurg naar het transplantatiecentrum van de ontvanger vervoerd. De andere organen gaan in koelunits naar de transplantatiecentra waar de ontvan gers zijn opgenomen. Voor een volledi ge procedure heb je zeven a tien aUlo's nodig. Het komt voor dat er meerdere procedures achter elkaar zijn. Het kan niet tegelijkertijd. want het zijn dezelf de teams die operel"en. Maar dan heb je oneerbiedig gezegd een soort karavaan die van ziekenhuis naal' ziekenhuis trekt. Dat moet qua tijd dus allemaal op elkaar aansluiten en chimrgen kunnen we aiet laten wachten. dus de planning is enorm precies. Qua logistiek zit het allemaal vrij ingewikkeld in elkaar." Chauffeurs Het werk van Witte Kruis Transplant was te zien in een aflevering van Blik op de Weg. In het fiJmpje leek het dat de dienstdoende chauffeur zeventien 221 Nederlands Val'/oar gr. 6· "-111 2014 uur achtereen werkte, tot ergernis van Bauman. "Dat k10pte niet natuurlijk, ze zijn niet zeventien uur in touw. Een procedure kan een doorlooptijd hebben va n zeventien uur, maar een chauffeur is echt niet die hele tijd aan het werle Hij gaat slapen of we wisselen van chauf feur: Ik heb dat toen aangegeven bij de regisseur en je hoort ergens in het programma zeggen dat de chauffeur ging rusten. Sterker nog, v~~r dit werk moeten onze chauffeurs fris en scherp zijn. De eerste chauffeurs zijn coordine rende chauffeurs. Zij doen de planning in overleg met de transplantatiecoordi nator. Als je afspreekt dat je om 7.15 uur het operatieteam ophaalt, wordt het niet 7.20 uur. Wij staan ruim van tevoren fris en fruitig en kant en k1aar paraat. Want als wij te laat zouden komen, schort de Oit is het vak van chauffeur op het allerhoogste niveau procedure in de operatiekamer ook op. Te laat komen is geen optie." Maar tech nische problemen komen ook weI eens voor in ambulances. Onlangs was de koeling van een van de auto's bij het zie kenhuis in Amersfoort defect. Bauman: "Gelukkig was het operatieteam toen al afgezet, maar met grote spoed moet er dan een nieuwe auto naar Amersfoort om het operatietcam weer op te halen. Dat ging gelukkig allemaal goed, maar het luistert wei heel nauw. We kunnen niet een 10kale taxi laten komen om ons te helpen. Dan gaan hier inderdaad aile alarmbellen af. maar we doen het werk al zo lang dat we niet snel in paniek raken hoor. We weten wat er moet ge beuren." Wervinq en selectle Het geeft wei aan wat een hectisch werk het orgaanvervoer is en met welke druk de chauffeurs moeten kunnen omgaan. Bauman kiest zijn medewerkers dan ook niet lichtzinnig. "Het is het vak van chauffeur op het hoogste niveau. Wij voeren een permanent proces voor wer ving en selectie, ik nodig iedere week mensen uit op gesprek. Negen van de tien heeft geen taxipas, die leidt ikzelf voor de taxipas op. Ik heb bijvoorbeeld een oud-hoofdinspecteur van politie, voormalig ambulancemedewerkers en VIP-vervoerders in dienst. Onlangs heb ik nog een voormalig zeevaartkapitein aangenomen met VIP- en rijervaring. Dat is het segment van mensen die bij mij solliciteert. Mensen die al ervaring hebben met dit soort vervoer en deze hectiek. In totaal hebben we nu vijf tien mensen in vaste dienst, daamaast werken we veel met Muppers. Wat voor mensen moeten het zijn' De ver schijning moet correct zijn, ze zitten voortdurend met medisch personeel in de auto dus ze moeten zich er van bewust zijn dat het privacyniveau hoog ligt. De geheimhoudingsplicht wordt contractueel vastgelegd. Minimale op leidingsniveau is MBO. ze krijgen cen uilgebreide bedrijfstraining met wet- en regelgeving, een rijvaardjgheidstraining en jaarlijks bijscholing. En ze moe ten bestand zijn tegen de druk. Levenser varing is belangrijk. We hebben twaalf voertuigen en een veelvoud van de onderaannemers die vanuit hun eigen park procedures aanvullen. Die auto's zijn in hun eigen beheer. Vorig jaar za ten we op 600.000 kilometers. Dit jaar zitten we op 200.000 kilometers in de eerste vier maanden." ~ Donoren Navraag biJ de Nationale Transplanta tiestichting (NTS) leer! dat het aantal geregistreerde donoren toeneemt, maar het aantal mensen dat per jaar echt doneert veel minder snel slij'lt. "Je moet niet vergeten dat je niet altijd kunt doneren als je overlijdt," vertelt de woordvoerster van NTS, "ook al heb je laten vastleggen dat je dat wei wilt. Om na je dood organen te kunnen doneren, moet je bijvoorbeeld in een ziekenhuis overlijden. Daarnaast kunnen er nog allerlei redenen zijn waarom je niet kunt doneren, zoals bijvoorbeeld een ziekte die je hebt gehad. Het is grofweg zo dat van aile 10.000 ja-geregistreerden er slechts een echt donor kan worden. Daarom is het ook zo belangrijk dat zoveel mogelijk mensen hun keuze vastleggen. Ook diegenen die nog jong en kerngezond zijn. Het is voor hen hopelijk nog verre toekomst, maar het is belangrijk dat ze zelf bepalen wat er met hun organen en weefsels gebeurt als ze overlijden." Meer informatie over NTS: www.transplantatiestichting.nl. neergelegd - ze zijn zelfs al ingebouwd - maar het blijft een doorn in zijn oog. En potentieellevensgevaarlijk? Bau man: "Ik heb in de aanloop naar de BCT frequent overleg gehad met KNV Taxi, mijn opdrachtgever NTS wat staat voor de Nederla ndse Transplantatie Stich ting, ILT en RDW. Wij vinden eigenlijk dat de BCT voor de straattaxi is bedoeld en niet voor contractvervoer en I.eker niet voor ons. Een bondgenoot heb ik gevonden in de hui~arlseIlwereld, want in de auto's van de huisansenpost zilten straks ook BCT's. Je kunt je afvragen wat daarvan de nut en de noodzaak is. Het bizarre is namelijk dat aJ mijn auto's al een boord computer van TomTom Works hebben, een perfect en internationaal systeem waarbij je aile auto's op het scherm kunt volgen. Het doet precies hetzelfde als de BCT, aileen is hij niet gekoppeld aan de Belastingdienst en aan ILT. Wei is hij aangesloten op het Orgaancentrum zodat zij weten waar we rijden. lets wat de BCT niet kan. Nu moeten we dus en TomTom Works en de BCT bedienen, maar ook nog een papieren rittenstaat bijhouden. Mijn vervoerbewegingen zijn namelijk dusdanig complex dat de BCT het niet aankan. Maar de bediening en de tijd die dat kost, leiden af van waar voor we zijn. Wanneer de chinlrg aan komt lopen, instapt en zegt: 'Ik moet nl! met spoed naar Schiphol " , moet je niet eerst allerlei dingen gaan zitten doen op je BCT. Dan moet je met spoed gaan rijden. Iedere seconde telt, dus die arts heeft op dat moment geen boodschap aan de BCT. Die heeft haast, want hij is met een levensreddende handeling bezig, rijden dus! En je kan de BCT niet voorprogrammeren. Je kunt niet zeggen: over een UUI- ga ik naar Schiphol, dat zet ik er alvast in." Geen ontheffing Ondanks de argumenten die zijn aange voerd, maakt het ministerie geen uitzon dering. Bauman: "De enige uitzondcring die er is, is dat straattaxi nu al verplicht operationele BCT's moeten hebben, waar wij nog uitstel hebben tot J janu ari. Ik wilde daar niet wachtcn in ver band met de subsidie, dus bij ons zijn ze onlangs in aile auto's al ingebouwd." Daarnaast loopt Bauman nog tegen een ander probleem aan. "Ik werk in Drach ten, Nijmegen en Maastricht met on deraannemers. Ik lever de auto's, zij de tacheren de chauffeurs. Als een van de auto's daar een storing heeft in de BCT, moet ik helemaal naar Maastricht want ik ben de enige met de ondememers kaan. Ik heb nu ondernemerskaarten aangevraagd voor de onderaannemers om dat probleem te tackelen, maar dat is wei omslachtig." Argumentatie genoeg om voor een ont hefTIng te pleiten, maar het ministerie is even hard als duidelijk: niemand krijgt een ontheffing. Val je onder de taxiwet geving, dan heb je de BCT-plicht. Bau man: "Ik geloof dat we straks de nuan- ces gaan krijgen. Hij is weer uitgesteld en twee leveranciers zijn al failliet. Maar op een gegeven moment heb ik gezegd: ik ben geen Don Quichot, ik ga niet te- Als wij te laat lounen koman,schort ne procedure op De operatiekamer ook op gen windmolens vechten. We doen het en we gaan kijken hoe we de knelpunten vanuit de praktijk kunnen oplossen. En dan zullen we wei zien wat de nut en noodzaak zal zijn voor onze sector." Procedure "Een procedure voor orgaantransplan tatie is vrij complex", legt Bauman uit. "Stel er ligt in een ziekenhuis op de intensive care iemand ligt die zo zwaar gewond is dat de artsen constateren dat deze patient zijn verwondingen niet zal overleven. Als de artsen van oordeel zijn dat de patient medisch gezien geschikt is om organen enlof weefsel te doneren, raadplegen ze via de Ne derlandse Transplantatie Stichting het Donorregister. Zo komen ze te weten of de betreffende patient een keuze voor orgaan- en weefseldona tie heeft vastgelegd . Als de patient heeft vastge legd dat hij donor wil zijn , wordt dit in een gesprek aan de fami/ie verteld en wordt hun om instem ming gevraagd. Als de patient heeft vastgelegd dat de nabestaanden mogen beslissen, of als hij niets heeft vastgelegd, vraagt de arts aan de familie toestemming voor ~ Nederlands VeflDer 121 «,6' . , . 2014