Een goede luchtdichtheid van de gebouwschil

Opleiding
Duurzaam Gebouw :
ENERGIE
Leefmilieu Brussel
Een goede luchtdichtheid van de gebouwschil
bij nieuwbouw en renovatie
Aline Branders – A2M
pmp ASBL
Overzicht
●
Principes
●
Van ontwerp tot op de werf
●
Gebouwschil
●
Technische installaties
●
Te onthouden uit deze presentatie
●
Nog een stap verder gaan
2
Overzicht
●
Principes
●
Van ontwerp tot op de werf
●
Gebouwschil
●
Technische installaties
●
Te onthouden uit deze presentatie
●
Nog een stap verder gaan
3
Doelstellingen van de presentatie
●
De logica begrijpen van het luchtdicht maken van
een gebouw.
●
Dieper ingaan op de verschillende
aandachtspunten tijdens het ontwerp en de
uitvoering van het luchtdicht maken van een
gebouw
4
Overzicht
●
Principes
●
Van ontwerp tot op de werf
●
Gebouwschil
●
Technische installaties
●
Te onthouden uit deze presentatie
●
Nog een stap verder gaan
5
Overzicht
●
Principes
●
Van ontwerp tot op de werf
●
Gebouwschil
●
Technische installaties
●
Te onthouden uit deze presentatie
●
Nog een stap verder gaan
6
Principes
Waarom een gebouw luchtdicht maken? (herhaling)
4 voornaamste principes
●Beperken
van de energieverliezen
●Beschermen
van het bouwwerk
●Begunstigen
van de goede werking van de ventilatie
●Verhogen
van het comfort
7
Principes
Waarom een gebouw luchtdicht maken? (herhaling)
●
De luchtdichtheid kan niet
berekend worden, maar wordt
gemeten.
●
Methode : Druktest of
infiltrometrie of Blower Doortest.
●
Enkel met behulp van deze
testen is het mogelijk de
verliezen via in/exfiltratie
precies te bepalen
Bron:
www.architectesdehemptinneetgregoire.be
8
Principes
Lekdetectie (herhaling)
●
●
●
Infrarood
thermografie
Anemometer
Kunstmatige rook
(onder- en
overdruk)
9
Principes
Meetwaarden (herhaling)
●
V50 [m3/h]
►
●
●
luchtlekdebiet door de gebouwschil (bij een druikverschil
van 50 Pascal)
v50 [m3/h.m2]
►
Doorlaatbaarheid van de gebouwschil = luchtlekdebiet per
eenheid verliesoppervlakte (bij een drukverschil van 50
Pascal )
►
In te geven in de EPB-software (defaultwaarde: 12)
n50 [m3/h.m3 of 1/h]
►
►
Infiltratievoud = lekdebiet tegenover binnenvolume van het
gebouw = aantal keren dat het luchtvolume per uur
ververst wordt (bij een drukverschil van 50 Pascal)
In te geven in de PHPP (max : 0,6)
10
Principes
Definiëren van het luchtdicht volume
●
Op elk plan en elke
gebouwsnede met een
ononderbroken lijn de
grenzen van het
luchtdicht volume
aangeven
●
Geïsoleerd volume =
luchtdicht volume
11
Principes
Materiaalkeuze voor de luchtdichtheid
Hangt af van de bouwwijze :
●Traditionele
bouw
►
Bepleistering = luchtdichte barrière
►
Aandacht voor de samenstelling en plaatsing van de
pleister om scheuren te voorkomen
►
Ad-hoc membraan bij de aansluitingen
●Houtskeletbouw
►
OSB (!) + ad-hoc membraan
►
Dampwerend of -remmend
= luchtdicht barrière
►
Tegenwand voorzien
Bron: info-fiches ENE04 - IBGE
12
Overzicht
●
Principes
●
Van ontwerp tot op de werf
●
Gebouwschil
●
Technische installaties
●
Te onthouden uit deze presentatie
●
Nog een stap verder gaan
13
Van ontwerp tot op de werf
Bonne communication
●
Alle actoren moet zich bewust zijn van de
uitdagingen (zo vroeg mogelijk overleg)
●
Aanmoedigen van de dialoog tussen aannemer –
architect en uitvoerders
●
Begrijpen en uitleggen om geen vergissingen te
maken
●
Wijzigingen tov voorgeschreven werkwijze
signaleren
●
Uitvoeren van de test in het bijzijn van de
werkmannen is een goede zaak om te vermijden
dat ze steeds dezelfde fouten maken
14
Van ontwerp tot op de werf
Ontwerp
●
Systematisch nadenken over alle aansluitingen,
indien mogelijk in samenspraak met de aannemer
●
Een detailboek opstellen
●
Nauwkeurig vastleggen « wie wat doet tegen
wanneer »
15
Van ontwerp tot op de werf
Lastenboek
●
Niet alleen maar een eindresultaat voorschrijven
●
Het geheel van toe te passen ingrepen beschrijven
●
►
Niet schrijven: « De aansluiting tussen muur en
schrijnwerk moet dicht zijn ».
►
Maar: « De zelfklevende dichtingsbanden moeten
aangebracht worden tussen het schrijnwerk en het
metselwerk, de gebruikte lijm moet compatibel zijn met de
andere gebruikte materialen: de banden worden
aangebracht voor de plaatsing van het schrijnwerk ».
Geen schrik hebben om iets extra te herhalen
16
Van ontwerp tot op de werf
Werf
●
Nauwgezette en verzorgde uitvoering, volgens de
voorschriften van de fabrikant
●
Aangepaste werfcontrole
●
Belang van een goede coördinatie !
●
Tussentijdse Blowerdoortest + bij de oplevering van
elk deelwerk.
17
Van ontwerp tot op de werf
Oplevering en ingebruikname
●
Oplevering na uitvoering Blowerdoortest
●
De conformiteit van de details die zijn opgenomen
in het PID nagaan, met het oog op het vermijden
van toekomstige doorboringen van de luchtdichte
laag
●
Gebruikersgids (voorbeeld : project Espoir)
18
Overzicht
●
Principes
●
Van ontwerp tot op de werf
●
Gebouwschil
●
Technische installaties
●
Te onthouden uit deze presentatie
●
Nog een stap verder gaan
19
Gebouwschil
Aansluiting dak / buitenmuur
Droge aansluiting
Bron: isoproc
Vochtige aansluiting
Bron: isoproc
20
Gebouwschil
Aansluiting dak / binnenmuur
Droge aansluiting
Bron: WTCB
Vochtige aansluiting
Bron: WTCB
21
Gebouwschil
Aansluiting ter hoogte van dakconstructie
1.
2.
3.
dampscherm
flap te plaatsen
voor plaatsing
kepers
kleefband
Flap op de gording
Aansluiting rond een gording
22
Bron: guide pour la conception des
maisons neuves durables (arch. et climat)
Gebouwschil
Aansluiting plat dak
23
Bron: WTCB
Gebouwschil
Doorboringen
Aansluiting in uitvoering rond een
kolom
Aansluiting in uitvoering rond een
afvoer
Aansluiting rond een schouw
Aansluiting vloerplaat-afvoer
Source : guide pour la conception des
maisons neuves durables (arch. et climat)
24
Gebouwschil
Doorboringen
Aanbrengen
vloeibaar
product
om luchtdicht
Application d’un
produit liquide
d’étanchéité
à l’air te maken
25
Gebouwschil
Aansluiting muur/venster
Gepleisterde vochtige aansluiting
venster-muur
1. voor de plaatsing vh venster
2. na de plaatsing vh venster
Droge aansluiting venster-houtskelet
1. voor de plaatsing vh venster
2. na de plaatsing vh venster
26
Bron: guide pour la conception des
maisons neuves durables (arch. et climat)
Gebouwschil
Aansluiting muur/venster
Vochtige aansluiting : kleefband
gekleefd voor de plaatsing van
het raamwerk.
Vochtige aansluiting : kleefband
gekleefd voor de plaatsing van
het raamwerk.
27
Bron: guide pour la conception des
maisons neuves durables (arch. et climat)
Gebouwschil
Aansluiting muur/venster
Droge aansluiting : kleefband
gekleefd voor de plaatsing van
het raamwerk.
Droge aansluiting : kleefband
gekleefd voor de plaatsing van
het raamwerk.
28
Bron: guide pour la conception des
maisons neuves durables (arch. et climat)
Gebouwschil
Aansluiting muur/venster
Droge aansluiting : kleefband
gekleefd na de plaatsing van het
raamwerk.
Droge aansluiting : kleefband
gekleefd na de plaatsing van het
raamwerk.
29
Bron: guide pour la conception des
maisons neuves durables (arch. et climat)
Gebouwschil
Profiel op zich
•
Minimum dubbele
sluiting
•
Klasse 4 zeer ruim
•
Opgelet bij
schuiframen/deuren
•
Opgelet bij te hoge
profielen
30
Bron: WTCB
Gebouwschil
Profiel op zich
•
Bij « geklasseerde » renovatie
Nieuwe luchtdicht
profiel
Bestaand luchtdoorlaatbaar profiel
Nieuwe luchtdichtheids barrière
31
Bron: A2M dans fiche-info ENE04-IBGE
Gebouwschil
Aansluiting toegangsdeur
Guillotinedeur (systeem
gedemonteerd voor de illustratie)
Deur met profiel (voor de plaatsing
van de dorpel in blauwe steen en
de binnenvloerbekleding)
32
Bron: guide pour la conception des
maisons neuves durables (arch. et climat)
Gebouwschil
Aansluiting muur/vloer
1.
2.
3.
4.
5.
6.
houtstructuur
isolatie
OSBplaten
luchtdichtheidsmembraan
droge
aansluiting:
kleefband
regenscherm
Aansluiting houten vloer – houtskelet
33
Bron: guide pour la conception des
maisons neuves durables (arch. et climat)
Gebouwschil
Aansluiting vloerplaat/muur
Droge aansluiting vloerplaat – OSB
34
Bron: guide pour la conception des
maisons neuves durables (arch. et climat)
Gebouwschil
Elektrische leidingen
Dicht stopcontact
Element voor
elektrische
aansluiting
Technische wand
Correct in de pleister
geplaatste
aansluiting
Bron: guide pour la conception des
maisons neuves durables (arch. et climat)
35
Bron: info-fiche ENE04 - IBGE
Gebouwschil
Continuïteit (metselwerk)
Niet gepleisterd stuk achter
de leidingen:
INFILTRATIES
Niet gepleisterd stuk achter
de WC: INFILTRATIES
Niet gepleisterd stuk ad onderkant
van de muur: INFILTRATIES
36
Bron: guide pour la conception des
maisons neuves durables (arch. et climat)
Gebouwschil
Continuïteit (metselwerk)
Porte intérieure à proximité d’une façade
Bron: WTCB
37
Bron: WTCB
Gebouwschil
Continuïteit (skeletbouw)
1.
2.
dampscherm
kleefband
1.
2.
dampscherm
voeg gedicht
met lijm
1.
2.
dampscherm
voeg gedicht
met lijm
lat
3.
3 droge aansluitingen tussen
dampschermen
Bron: pmp
Bron: guide pour la conception des
maisons neuves durables (arch. et climat)
38
Gebouwschil
Bijzondere gevallen
●
●
Garage :
►
A priori niet in het beschermd volume!
►
Maar mogelijk om te ventileren via GMV
Toegang tot aanpalende niet verwarmde ruimten
►
Zolder, garage, etc.
►
Opgelet dat hier de luchtdichtheid niet vergeten wordt!
39
Gebouwschil
Bijzonder geval : brievenbus
●
Eengezinswoning: Luchtdichte barrière daarachter !
(of speciale voorziening)
●
Grote gebouwen: toegangssas voor de postbode (in
of buiten verwarmde ruimte)
40
Gebouwschil
Bijzonder geval : kattenluik
●
Klassiek kattenluik niet luchtdicht
●
Er bestaan magnetische sluitingen
Bron: www.pet-porte.fr/chatieres-electronique
Bron: www.energyefficientdogdoors.com
41
Overzicht
●
Principes
●
Van ontwerp tot op de werf
●
Gebouwschil
●
Technische installaties
●
Te onthouden uit deze presentatie
●
Nog een stap verder gaan
42
Technische installaties
Centrale verwarming
●
Algemeen: plaatsen van de ketel op zo’n manier
dat er zo weinig mogelijk doorboringen nodig zijn
●
Ideaal : Bij gesloten ketel (type C) en nominaal
vermogen < 70 kW deze bij voorkeur plaatsen
binnen beschermd volume. In de andere gevalen,
plaatsen buiten beschermd volume.
43
Bron : www.energieplus-lesite.be
Technische installaties
Gastoestel (type A)
●
Type A = open verbrandingskamer
●
Voorbeeld : watergeiser
●
Te plaatsen buiten beschermd volume
●
Probleem bij gasfornuis !
44
Technische installaties
Individuele verwarming
●
Kachels, inbouwcassettes, openhaarden, ... met
open verbrandingskamer, zijn niet echt compatibel
met de vereisten voor het doorgedreven
luchtdichte prestatie
●
Er bestaan inbouwcassettes op hout of pellets die
luchtdicht zijn en hun lucht van buiten aanzuigen.
45
Technische installaties
Diverse leidingen
●
●
Ventilatie
►
Groep binnen of buiten beschermd volume
►
Principe : Beperk het aantal doorboringen en de afstand
tussen de groep en luchtdichtheidsbarrière
Elektriciteit
►
●
Hoofdbord in de verwarmde ruimte (minder
doorboringen dan verder)
Gas
►
Gasteller buiten beschermd volume
46
Technische installaties
Dampkap
●
●
De plaatsing van een dampkap kan aanleiding
geven tot disfuncties
►
Hoge debieten in de belangrijkste delen op het moment
dat er geen nood aan is (-> energieverlies)
►
Inversie van de debieten badkamer/wc (! luchtkwaliteit)
►
Verhoogde onderdruk in het volledige gebouw
►
Slecht werking van de trek van de dampkap
Oplossingen:
►
Kleine installaties: dampkap met koolstoffilter, zonder
buitenaansluiting (! Onderhoud)
►
Grote installaties: dampkap met compensatie (evenveel
luchtinname als afgevoerd)
►
In alle gevallen: dampkap niet aansluiten op hygiënische
ventilatie!
47
Technische installaties
Technische leidingen en liften
●
Brandpreventie: voldoende natuurlijke ventilatie
>< doorgedreven luchtdichtheidsprestatie…
●
Ideaal : technische leidingen en liften buiten
beschermd volume
●
Indien niet mogelijk, KB stelt oplossingen van
compartimentering voor (cf WTCB contact 2012/1)
●
Lift: opening voorzien van gemotoriseerde klep
www.afc.lu
48
Overzicht
●
Principes
●
Van ontwerp tot op de werf
●
Gebouwschil
●
Technische installaties
●
Te onthouden uit deze presentatie
●
Nog een stap verder gaan
49
Te onthouden uit deze presentatie
●
De behoefte aan verwarming hangt sterk af van
de luchtdichtheid van het gebouw
●
Rekening houden met de luchtdichtheid van bij
het ontwerp
●
Om succesvol te zijn is de betrokkenheid van alle
intervenanten cruciaal
●
Voor alles bestaan er een technische oplossing,
maar hoe eenvoudiger de details, hoe
gemakkelijker de uitvoering en hoe beter de
luchtdichtheid.
50
Overzicht
●
Principes
●
Van ontwerp tot op de werf
●
Gebouwschil
●
Technische installaties
●
Te onthouden uit deze presentatie
●
Nog een stap verder gaan
51
Tools, interessante websites, ... :
●
Gids Duurzame Gebouwen (fiche ENE04)
www.leefmilieubrussel.be/gidsduurzamegebouwen
●
Fiches voorbeeldgebouwen (fiches 1.1. en 1.2.)
►
●
http://www.leefmilieubrussel.be/Templates/Particuliers/infor
mer.aspx?id=4640&langtype=2067
Guide pour la conception de maisons neuves
durables
►
http://energie.wallonie.be/fr/conception-de-maisonsneuves-durables.html?IDC=6099&IDD=44684
52
Tools, interessante websites, ... :
●
WTCB contact 2012/01 : Speciaal dossier
luchtdichtheid
►
●
http://www.WTCB.be/homepage/download.cfm?dtype=bbr
icontact&doc=Contact_fr_01_2012.pdf&lang=fr
Memento étanchéité (ADEME / CETE Lyon)
►
http://www.rt-batiment.fr/batiments-neufs/etancheite-a-lairdu-batiment/letancheite-a-lair-du-batiment.html
53
Contact
●
Aline BRANDERS architect – A2M
●
pmp asbl

071 / 960 320 (technische permanentie van 9h tot 12h – ma-di-do-vri)
►
[email protected] of [email protected]
►
www.maisonpassive.be
54