Gebiedsanalyse Osdorp - Stadsdeel Nieuw-West

Gemeente
Amsterdam
Nieuw-West
Deze gebiedsanalyse is het eerste product dat door de gezamenlijke stadsdelen is ontwikkeld ten behoeve van
de gebiedscyclus. Dit is een proefversie, de precieze vorm en inhoud worden de komende maanden mogelijk nog aangepast.
Gebiedsanalyse Osdorp
april 2014
Het gebied Osdorp ligt in het oostelijke gedeelte
van Nieuw-West en beslaat een enorm oppervlakte
van Amsterdam. Het is gebouwd op basis van het
Algemeen Uitbreidingsplan (AUP) uit 1934. In de
jaren vijftig en zestig kwamen veel bewoners uit de
overbevolkte binnenstad en de negentiende-eeuwse buurten naar de Westelijk Tuinsteden.
De Tuinstad Osdorp (1957) heeft een wat rechtlijnigere opbouw dan de andere stadsdelen. Er is hier
relatief veel hoogbouw aanwezig. In de jaren tachtig
veranderde de samenstelling van de wijk. De achtergebleven bevolking vergrijsde en de nieuwe instroom
van bewoners bestond voornamelijk uit jonge gezinnen van Marokkaanse en Turkse komaf. De bevolkingsopbouw werd veelzijdiger wat betreft leefstijl en
culturele achtergrond.
Gemiddeld genomen geven alle bewoners in Osdorp hun buurten een voldoende als rapportcijfer. In
Osdorp-Oost geeft men een 6,8 en in Osdorp midden
een 6,5. Toch ligt dit cijfer onder het Amsterdamse
gemiddelde (7,4).
Lutkemeer/Ookmeer
Lutkemeer/Ookmeer (F80) heeft een landelijk karakter
en is op vele vlakken afwijkend van de andere delen
van Osdorp. Dit ‘poldergebied‘ van Osdorp heeft zijn
(F80)
(F83)
Amsterdam - Osdorp
(F82)
(F81)
geheel eigen karakteristieken en behoort tot de ‘Tuinen van West’. Tuinen van West wordt gevormd door
vier polders waarvan er drie in het gebied Osdorp
liggen. Elke polder heeft zijn eigen karakteristieken
die bij de herontwikkeling van het gebied dat momenteel in gang is, bewaard blijven. De Lutkemeerpolder
in het zuidwesten is als droogmakerij ontstaan rond
1865. Hier is het Uitvaartpark Westgaarde gevestigd,
het Bedrijvenpark Amsterdam Osdorp en nieuwe
natuurgebieden. De Osdorperbovenpolder (ontstaan
rond 1570) is een open gebied waar 21 verschillende
diersoorten geteld, waaronder overwinterende vogels.
De Osdorperbinnenpolder Zuid vormt de oostkant van
Tuinen van West. Dit weidevogelgebied vormt met
zijn middeleeuws verkavelingspatroon een cultuurhistorisch relict. In alle drie de polders is stadslandbouw
een belangrijke drager van het landschap.
Verder naar het oosten ligt Sportpark Ookmeer. Het
is met een totale oppervlakte van zo’n 60 hectare het
grootste sportpark van Nederland.
Osdorp-Oost
Osdorp-Oost bestaat uit verschillende buurten. In het
noorden de Wildeman- en Blomwijckerbuurt met een
lage sociaaleconomische status en een lange geschiedenis als (urgent) aandachtsgebied. Het is een gemêleerde wijk met relatief veel senioren en (jonge) gezinnen van Marokkaanse en Turkse afkomst. Van 2007
t/m 2009 is er intensief met bewoners gesproken over
integrale stedelijke vernieuwing in het gebied. Hierdoor zijn verwachtingen gecreëerd over verbeteringen
in de woning, woonomgeving en voorzieningen. Door
stagnatie in de stedelijke vernieuwing zijn de plannen
gewijzigd in een ‘niet ingrijpende renovatie’. Verder
kennen de buurten verschillende wijk(overstijgende)
voorzieningen, zoals basisschool de Kraemer, Notweg Garage en Vrouw en Vaart. De buurten kennen
globaal twee verschillende bewonersgroepen; een
(grote) groep bewoners met weinig maatschappelijke
participatie en een groep die (al jaren) erg actief is, zoals de bewoners die de ‘Lucas community’ zijn gestart
in de voormalige Lucasschool. Ook komen bewoners
samen in het Huis van de Wijk Het Blommetje waar
bewonersinitiatieven worden beoordeeld.
In Osdorp-Oost bevindt zich ook Centrum NieuwWest dat nu in ontwikkeling is en als het centrum van
Nieuw-West moet gaan fungeren. Er zijn met verschillende woningbouwcorporaties, vastgoedeigenaren,
ondernemers en bewoners plannen gemaakt om stap
voor stap te komen tot meer winkels, betere pleinen
en meer restaurants en terrassen. De SuHa-buurt
is onderdeel van het vernieuwingsgebied Centrum
Nieuw-West en bevindt zich in de zuidoosthoek. Dit is
een woonbuurt met bijna geen voorzieningen en een
relatief lage participatiegraad. Bewoners maken vooral
gebruik van voorzieningen in de nabije omgeving. De
buurt is een aandachtsgebied en heeft relatief veel
jongeren en senioren. Ten zuiden van Osdorp-Oost
liggen nog andere buurten, zoals de Piet Wiedijckbuurt en Calandbuurt. In de Calandbuurt bevindt zich
de (middelbare) school Caland en sporthal, de basisschool Sint Paulus en de Sint Pauluskerk. In de Piet
Wiedijkbuurt ligt het Piet Wiedijkpark. Het noordelijkste deel van het park is door vrijwilligers ingericht
als Natuurtuin de Wiedijk. Hier is ook het Ecologisch
milieu Educatie Centrum Osdorp (EECO) gevestigd.
In de natuurtuin en het centrum wordt onder meer
natuur- en milieueducatie gegeven aan leerlingen van
basisscholen.
Osdorp-Midden
Osdorp-Midden kan opgedeeld worden in drie
verschillende buurten. In het noorden ligt de Reimerswaalbuurt dat een stedelijk vernieuwingsgebied
en (tegelijkertijd) aandachtsgebied is. De stedelijke
vernieuwing is hier deels vertraagd en/of uitgesteld en
dit heeft zijn (negatieve) weerslag op de bewonersbetrokkenheid in de buurt. De buurt heeft verschillende
voorzieningen, zoals activiteitencentrum ‘De Hood’ en
Basisschool Lucas en El-Amien. De buurt huisvest ook
verschillende woon-zorgcomplexen, zoals Woonzorgcentrum Leo Polak en Oklahoma. Ook kent de buurt
een aantal gebouwen die leegstaan, zoals de voormalige ‘Johannes de Deo’, die onderdeel was van het
Leo Polak, en Buurthuis Osdorp. Ondanks de verschillende voorzieningen en de extra investeringen blijft de
buurt op een laag sociaaleconomisch niveau zitten.
In het midden van Osdorp-Midden ligt de Borrendammebuurt waar het Botteskerkpark zich bevindt.
Dit park is recent met veel bewonersparticipatie
aangelegd en wordt verder gecomplementeerd door
de realisatie van de Buurtboerderij. De Borrendammebuurt kan, qua bebouwing en bewoners, in twee
groepen worden opgesplitst. Het merendeel van de
bewoners woont in sociale huurwoningen en heeft een
lage sociaaleconomische achtergrond. Dit zijn zowel
gezinnen met kinderen als een (relatief) grote groep
senioren. Op de oostelijke strook (‘Cadiz’) staat nieuwbouw, voornamelijk koopwoningen, waar tweeverdieners wonen. De buurt kent verschillende religieuze
gebouwen: een kerk en twee moskeeën. Er vinden
veel bewonersinitiatieven plaats in de Buurtontmoetingsruimte ‘De Buurtentree’.
Nog zuidelijker van Osdorp-Midden bevindt zich de
Zuid-West Kwadrant dat met de Borrendammebuurt
verbonden is door de winkelstraat Tussen Meer II.
In deze buurt is de stedelijke vernieuwing vrijwel
afgerond. Toch krijgt de buurt extra aandacht omdat
het sociaaleconomische niveau een zorgpunt blijft.
De buurt heeft inmiddels nieuwe bewoners aangetrokken -die zelfredzaam zijn- maar lijkt toch nog te
worstelen met haar oude (negatieve) imago. Naast
verschillende winkelstraten, Tussen Meer en Pieter
Calandlaan, kunnen bewoners gebruik maken van
verschillende voorzieningen, zoals de brede school
De Kikker, maatschappelijke dienstverlening SEZO en
twee verschillende (kleine) moskeeën. Verder heeft
recent een groep bewoners initiatief genomen op het
leegstaande gebouw ‘De Serre’ als buurtonderneming
nieuw leven in te blazen.
De Punt
De Punt (F83) is een stedelijk vernieuwingsgebied
dat bestaat uit verschillende delen: de Hoogheemraadbuurt, de Waterschapsbuurt, de MMK-buurt
(Meent-Middelveld-Kortewater) en het Dijkgraafplein.
Ondanks de crisis gaat hier de stedelijke vernieuwing en de herinrichting van de openbare ruimte op
getrapte wijze door. Het winkelgebied Dijkgraafplein
heeft een buurtfunctie. De samenhang en levendigheid van het plein zijn echter laag. Er is inmiddels een
start gemaakt met de herinrichting van het plein. Ook
worden de mogelijkheden verkend voor de invulling
van de ‘Grando locatie’. In het gebied bevinden zich
twee scholen: de Punt en de Visser ‘t Hooft school. De
nieuwbouw locatie voor De Visser ’t Hooft wordt op
termijn opgeleverd. De Punt bevat veel maatschappelijke opvang: de Volksbond en het verzamelgebouw
de Aak. Dit zorgt voor extra druk op het leefbaarheid- en veiligheid(sgevoel) van de buurt. Ook is de
Koninklijke Effatha Guyotgroep (KEGG) in de buurt
gevestigd met twee gebouwen: de Weerklank en de
Kameleon. Verder bevindt zich in de Punt de meester de Jonghschool (speciaal onderwijs). Er is weinig
binding tussen deze voorzieningen en de buurt. In De
Punt wonen relatief veel (autochtone) ouderen en de
afgelopen jaren zijn er vooral Turkse en Marokkaanse
gezinnen bijgekomen. Hoewel de Punt niet tot de
sociaaleconomisch zwakste wijken van Nieuw West
behoort, is de situatie de laatste jaren relatief snel
verslechterd. De afgelopen jaren zijn er extra inzet
inspanningen verricht om het tij te keren. Bewoners
komen voornamelijk bij elkaar in het Huis van de Wijk
De Aker. Ook bevindt er zich in de buurt twee moskeeën: Essalam en Haci Bayram.
Opvallende afwijkingen
Bewoners
Ongeveer een kwart van alle inwoners van NieuwWest (141.825) wonen in Osdorp (36.523). daarvan
woont de meerderheid (ruim 80%) in Osdorp-Midden
en Osdorp-Oost.
Het aantal eenouder gezinnen is iets lager dan het gemiddelde in Amsterdam, behalve in Osdorp-midden
met een percentage van 10%. Het aandeel 65plussers
is opvallend hoog in Osdorp Noord, nl 21,5%, Ook de
Punt scoort relatief hoog (16,3%). In de andere twee
buurtcombinaties ligt dit aandeel op of rond het Amsterdams gemiddelde (11,6%). Ook het percentage
‘gehuwd samenwonend met kinderen’ ligt ruim boven
het NAP met 20%, maar dat is voor heel Nieuw-West
gemiddeld. Het percentage jongeren van 0 t/m 17
jaar ligt ook boven het NAP (18,2%). Osdorp-Midden
is met een percentage van 25% een uitschieter. Het
percentage ‘niet-westerse Amsterdammers’ ligt, in
alle Osdorpse buurten ruim boven het NAP. In Osdorp-Midden ligt dit percentage (63%) zelfs boven het
gemiddelde van Nieuw-West (50%).
Het aandeel nieuwe stedelingen (indicator populariteit
vestigingsplaats) ligt, in alle andere buurten onder het
NAP en onder het gemiddelde van Nieuw-West.
Werk en inkomen
In Osdorp-Midden, De Punt en Osdorp-Oost ligt het
gemiddelde huishoudinkomen lager dan het NAP.
In Osdorp-midden leeft 21,2% van de huishoudens
op het minimum. Maar ook in Osdorp-Oost en de
Punt is er sprake van lager gemiddeld besteedbaar
huishoudinkomen dan gemiddeld in Amsterdam. Als
we bedenken dat die gemiddelde achterstand voor
Osdorp-Oost wordt veroorzaakt door twee aandachtsbuurten binnen het grotere gebied, geeft dit
een beeld van deze twee aandachtsbuurten (Wildeman-Blomwijckerbuurt en de SuHa-buurt).
Het aantal bewoners met een bijstandsuitkering is
vooral in Osdorp-Midden en De Punt hoger dan het
NAP. Dit zijn met name bijstandsgerechtigden met een
zeer grote afstand tot de arbeidsmarkt. Zij hebben al
lange tijd niet meer aan het arbeidsproces deelgenomen. Binnen deze groep valt vooral het hoge aandeel
in de leeftijdscategorie 50+ op. Ook onder jongeren is
het aandeel in de DWI-bestanden hoger dan het NAP
in de gebieden Osdorp- Midden en De Punt.
Wonen
Het % sociale huur in Osdorp ligt boven het NAP
(46,1%). In bepaalde buurtcombinaties, zoals Osdorp-Oost en Osdorp-Midden waar de meeste sociale
huurwoningen zich bevinden, zit dit percentage
ver boven het NAP (resp. 62,7% en 62,4%) en het
gemiddelde van Nieuw-West (55,2. De gemiddelde
WOZ-waarde van de Osdorpse buurten ligt ruim onder het NAP (F 243.970). Vooral De Punt (F 161.423)
en Osdorp-Oost (F 176.269) zitten hier ruim onder.
In Lutkemeer/Ookmeer is juist bovengemiddeld veel
eigen woningbezit en hogere WOZ/waarden en een
langer gemiddelde woonduur dan het Amsterdams
gemiddelde.
Jeugd en Onderwijs
Op vrijwel alle indicatoren scoort Osdorp binnen het
thema jeugd en onderwijs onder het NAP. De gemiddelde citoscores in Osdorp liggen nagenoeg op
hetzelfde gemiddelde niveau van Nieuw-West (531,6),
maar wel onder het NAP (534). De Punt scoort, in
vergelijking met de andere Osdorpse buurtcombinaties, het hoogst (532,1) en dit is ook goed af te lezen
in het (hoge) percentage dat een havo/vwo schooladvies krijgt. Maar hier is weer wel het aantal voortijdig
schoolverlaters hoog. Osdorp-oost en Osdorp-midden
hebben vrijwel dezelfde scores (resp. 530,7 en 531,5).
Opvallend is het hoge percentage gewichtleerlingen
in buurtcombinaties die een relatief lage Citoscore
hebben. Dit percentage ligt, behalve in De Punt, in
alle buurtcombinaties, hoger dan het NAP (22,7%).
Osdorp-Midden heeft een opmerkelijk hoog percentage gewichtleerlingen (54,7%).
Opmerkelijk is ook het relatief hoge percentage (32%)
bewoners dat overlast ondervindt van jongeren in Osdorp-Midden en Osdorp Oost. In de andere Osdorpse
buurtcombinaties zit dit percentage ook boven het
NAP (18%).
Osdorp heeft een hoger gemiddeld aandeel voortijdig
schoolverlaters en zit met dit percentage boven het
gemiddelde van Amsterdam (9,4%) en Nieuw-West
(11,6%).
Het percentage jongeren dat opgroeit in een minimum huishouden ligt met name in Osdorp-Midden en
Osdorp-Oost erg hoog. Ook zijn er in het noordelijke
deel van deze buurtcombinaties (Reimerswaal- en
Wildemanbuurt) relatief veel kinderen die opgroeien
in een multiprobleemgezinnen.
De Punt heeft een relatief laag percentage jongeren
dat opgroeit in een minimumhuishouden namelijk
16,1% tov 23,2 % in heel Amsterdam.
Bedrijvigheid
In Osdorp zijn er diverse winkelgebieden. Het aantal
vestigingen van bedrijven en werkzame personen
concentreert zich vooral in Osdorp-Oost waar het
Osdorpplein zich bevindt. Dit winkelgebied wordt
beschouwd als het centrumgebied voor geheel
Nieuw-West. Ook zijn er andere winkelgebieden in
Osdorp-Oost, zoals Tussen Meer I en Hoekenes/
Osdorper Ban. Osdorp-Midden huisvest hierna het
grootste aantal vestigingen en werkzame personen.
Dit komt door de verschillende winkelstraten, zoals
Tussen en Meer II en Pieter Calandlaan. Vooral het
aantal eenmanszaken is hier relatief hoog te noemen
vergeleken met de andere winkelgebieden. In De Punt
bevindt zich het Dijkgraafplein en Bedrijven Centrum
Osdorp (BCO). Het BCO zorgt voor flink aandeel van
het aantal vestigingen en werkzame personen voor
De Punt. Osdorp-Oost heeft, vanwege het winkelcentrum Osdorpplein en omgeving, ook een relatief
groot aantal banen per 1.000 inwoners. In de andere
buurtcombinaties, De Punt en Osdorp-Midden, is dit
aantal (erg) laag.
Leefbaarheid en Veiligheid
Het rapportcijfer voor sociale cohesie ligt onder
het NAP (5,7). Vooral bewoners in buurtcombinatie
Osdorp-midden (4,7) en Osdorp-oost (5,2) geven een
veel lager rapportcijfer dan gemiddelde.
De waardering voor onderhoud en schoonhouden van
straten ligt in de meeste buurtcombinaties rond het
NAP behalve in Osdorp midden (5,7) . Deze buurtcombinatie geeft over de hele linie lagere rapportcijfers voor onderhoud en schoonhouden van de openbare ruimte. Men is wel tevreden over het onderhoud
van het groen.
De objectieve veiligheidsindex laat voor de meeste
Osdorpse buurtcombinaties een gunstig beeld zien.
Alleen in De Punt ligt dit cijfer net boven het NAP. Opvallend is de sterke discrepantie tussen de objectieve
en subjectieve veiligheidsindex in Osdorp-midden en
De Punt. In de overige buurtcombinaties liggen deze
cijfers dichter bij het Amsterdamse gemiddelde .
Lutkemeer/Ookmeer
Lutkemeer/Ookmeer (879 inwoners) wijkt vanwege het
landelijk karakter in veel opzichten af van de andere
delen van Osdorp, heel Nieuw-West en Amsterdam.
Hier is het percentage niet-westerse allochtonen lager,
het aandeel nieuwe stedelingen hoger, het aandeel
koopwoningen hoger, de WOZ waarde hoger en het
gemiddelde huishoudinkomen veel hoger. In Luktemeer/Ookmeer bevindt zich het Business Park Amsterdam Osdorp dat voor bedrijvigheid zorgt. Er zijn veel
bedrijven “aan huis” gevestigd. Dit maakt ook dat
overige werk- en bijstandscijfers in deze buurtcombinatie afwijken van de overige gebieden: er is veel
bedrijvigheid en minder bijstandsgerechtigden.
Trends en ontwikkelingen
Bewoners
Het aantal alleenstaanden is de afgelopen vijf jaar in
Osdorp sterker toegenomen dan gemiddeld in Amsterdam; dit geldt echter voor Nieuw-West als geheel.
Ook volgt Osdorp Amsterdam in andere trends. Zo
komt het minder vaak voor dat men gehuwd samenwoont zonder kinderen; maar het aantal gehuwd samenwonenden mèt kinderen en ongehuwd samenwonenden (met of zonder kinderen) is wel toegenomen.
Het aantal 0-17 jarigen laat in de rest van Amsterdam
en in Nieuw-West als geheel een lichte daling zien.
Dit geldt ook voor de Punt. In Osdorp-oost en Osdorp-midden zien we daarentegen een lichte stijging.
Het percentage 66 plussers, is in de buurtcombinaties
Osdorp-Oost, Osdorp-Midden en De Punt licht afgenomen. Voor geheel Osdorp geldt dat het percentage
niet westerse allochtonen sterk is toegenomen en het
aantal nieuwe stedelingen is over de gehele linie licht
gestegen. Aangenomen kan worden dat de leeftijdsopbouw in Osdorp (iets) jonger wordt.
Wonen
De differentiatie binnen de woningvoorraad van
Osdorp is groot. De mate van (stedelijke) vernieuwing bepaalt in grote mate de samenstelling van de
woningvoorraad. De vernieuwing zal de aankomende
jaren worden afgerond in De Punt. Tevens zal nog uitvoering worden gegeven aan de reeds aangevangen
plannen in De Reimerswaalbuurt (Osdorp-midden)
en in de SuHa-buurt in het gebied Centrum NieuwWest (Osdorp-oost). Het tempo van deze stedelijke
vernieuwing is afhankelijk van het herstel van de
woningmarkt. In een aantal buurten, zoals SuHA,
Reimerswaalbuurt en Wildemanbuurt is de stedelijke
vernieuwing vertraagd of uitgesteld. In het laatste geval hebben woningbouwcorporaties aangegeven dat
zij gaan inzetten op ‘niet ingrijpende renovaties’.
Bedrijvigheid
In Amsterdam is de bedrijvigheid de afgelopen 7
jaar gegroeid met 38% en in Nieuw-West met 34%.
Lutkemeer en Osdorp-Oost zitten hier met 30% iets
onder, terwijl de bedrijvigheid in Osdorp-Midden met
53% veel harder gegroeid is. De Punt blijft achter met
slechts een groei van 20%.
De winkelgebieden in Osdorp functioneren over het
algemeen matig tot voldoende. Simpel gezegd zijn
er te veel winkelgebieden om het aantal inwoners te
bedienen. De winkelgebieden in Osdorp-Oost laten
al het meest een beeld zien van gemengdheid van
functies en daarmee toekomstbestendigheid.
Werk en Inkomen
Wettelijke ontwikkelingen vergen meer zelfredzaamheid, meer participatie en vrijwillige inzet van bewoners. Met een sociaal peil onder het Amsterdams
gemiddelde zal veel geïnvesteerd moeten worden in
het versterken van sociale netwerken en zodoende
zelfredzaamheid. Hierbij zijn inactieve bewoners van
50+ een belangrijke aandachtsgroep. Gezien het grote aantal inwoners jonger dan 18 jaar en het aandeel
grote gezinnen van niet-westerse allochtone afkomst,
blijft ook jeugdwerkloosheid een groot aandachtspunt voor de toekomst. Vooral omdat gebleken is
dat de taalachterstand van veel bewoners groot is en
– rekening houdend met het gegeven dat armoede
vaak ‘erfelijk’ is – ook omdat in Osdorp-oost en Osdorp-midden ruim 28% van de 0-17 jarigen opgroeit
in een minimahuishouden.
Jeugd en onderwijs
In Osdorp zijn de Cito-scores, behalve in Osdorp-oost,
de afgelopen 4 jaar licht gestegen, maar laten wel een
schommelend beeld zien. Opvallend bij ‘schooladvies’ is De Punt, die met sprongen vooruit is gegaan.
Toch bevinden zich in Osdorp een flink aantal ‘zwakke
scholen’ die nu extra aandacht krijgen om het hoofd
boven water te houden. (we hebben in Nieuw-West
formeel geen zwakke scholen meer!) Er wordt met
name bij een aantal scholen (met name brede scho-
len) ingezet op nauwere samenwerking. Het aandeel
gewichtleerlingen laat over de afgelopen jaren een
wisselend beeld zien. In de meeste gebieden is sprake
een goede of lichte daling, maar in De Punt is er juist
sprake van een stijging. Het percentage vroegtijdige
schoolverlaters laat voor de afgelopen 5 jaar over de
hele linie een daling zien, maar deze afname is over
het algemeen niet zo sterk als in heel Nieuw-West of
Amsterdam.
Veel Osdorpse scholen maken zich druk om de
transitie jeugdzorg en de gevolgen voor het onderwijs. Ook de implementatie van ‘Passend onderwijs’
is onderwerp van gesprek omdat dit gevolgen heeft
op het gebied van de kosten en werkdruk. Een ander
zorgpunt is de grotere klassen als gevolg van krimp
in het budget en het aantal leerlingen. Verder heeft
de invoering van het continurooster invloed op de
aanwezigheid van jeugd op straat. Bezuinigingen op
het gebied van brede talentontwikkeling en andere
voorzieningen betekenen dat leerlingen nog meer zijn
aangewezen op ondersteuning door eigen ouders en
andere voorzieningen in de wijken, zoals de Huizen
van de Wijk, activiteitencentrum Hood en de Talentenschool. De verdere vertraging van de stedelijke
vernieuwing heeft in een aantal buurtcombinaties een
negatieve impact voor de jeugd, omdat kinderen opgroeien in een veelal verouderde en te kleine woning.
Vooral de multiproblematiek in dit soort buurten (met
name Reimerswaal- en Wildemanbuurt) blijft een zorgpunt. Jongerenoverlast is met name in Osdorp-midden en Osdorp-oost een groot aandachtspunt.
Leefbaarheid en Veiligheid
Hoewel Osdorp in bepaalde buurtcombinaties gemiddeld genomen niet ver onder het NAP uitkomt, is
het relevant om te noemen dat in de praktijk vooral
bewoners van de stedelijke vernieuwingsbuurten
binnen de buurtcombinaties minder tevreden zijn.
Met name de Reimerswaalbuurt (Osdorp-Midden) en
Wildemanbuurt (Osdorp-Oost), waar de stedelijke vernieuwing is gestagneerd en/of uitgesteld, staan extra
onder druk. Er is in deze buurten, en in mindere mate
in de Punt, sprake van hardnekkige leefbaarheids- en
veiligheidsproblemen. Dit komt vooral tot uiting in de
overlastmeldingen ten aanzien van (hang)jongeren,
woning- en auto-inbraken, bedreigingen, buren- en
inpandige overlast, overlast van cliënten van de maatschappelijke opvang , zwerfvuil en verkeerd aangeboden (grof)vuil. In praktijk heeft dit ook zijn weerslag
op het veiligheidsgevoel (subjectieve veiligheid). In
de bovengenoemde buurten is sprake van polarisatie
tussen buurtbewoners. Dit geldt met name tussen
jongeren & senioren en nieuwe & oude bewoners.
Deze buurten kennen ook een jarenlange traditie van
aandachtsgebied.
Openbare ruimte
De bestrating van Osdorp ligt er ten opzichte van
de rest van Nieuw-West het beste bij. Er wordt voor
de komende jaren weinig onderhoud verwacht. Een
uitzondering hierop is de Osdorperweg. In 2016 zal
hier ingrijpend onderhoud uitgevoerd gaan worden.
Omdat aangelegen bedrijven en woningen alleen
via de Osdorperweg bereikbaar zijn zal er tijdens de
uitvoeringsperiode relatief veel overlast zijn van de
werkzaamheden. Bij deze werkzaamheden zullen er
aanpassingen gedaan worden om de verkeersveiligheid te verbeteren. De wensen van bewoners en
bedrijven lopen sterk uiteen. Het proces dat moet
leiden tot het vaststellen van de nieuwe inrichting zal
de nodige aandacht vragen.
Naast het onderhoudproject worden er nog enkele
straten aangepakt als onderdeel van de stedelijke
vernieuwing. De bomen van Osdorp verkeren in
redelijk goede staat. Minder dan 5% van de bomen is
van matige kwaliteit. Elders in stadsdeel NW is 10 tot
25% van de bomen matig. Er is onvoldoende budget
beschikbaar om de overige matige bomen te vervangen. Voor vervanging de overige bomen is nog geen
planning gemaakt.
Kansen voor het gebied
Bewoners
Er zijn veel voorzieningen gerealiseerd voor verschillende zorggroepen in Osdorp. Mede om deze reden
wordt er momenteel geëxperimenteerd met vernieuwende zorgarrangementen in het kader van de proeftuin V&V. Het voornemen is om deze uit te breiden
met samenwerkingsverbanden met Samen Doen en
Om Het Kind. Ook wordt er met het project ‘Samen
voor Osdorp gezond’ ingezet op samenwerkingsverbanden met zorgverzekeraar(s), Samen Doen en
netwerkpartners om tot een betere samenwerking te
komen met betrekking tot de psychosociale gezondheidszorg in Osdorp. Centraal staan de begrippen: eigen verantwoordelijkheid, eigen kracht en participatie.
Er kan (op den duur) extra druk komen te liggen op de
instellingen voor maatschappelijke dienstverlening in
Osdorp vanwege de hoge concentratie van eerdergenoemde doelgroepen, gecombineerd met een relatief
hoge zorgconsumptie.
Wonen
Er is in Amsterdam behoefte aan meer hoogstedelijk
gemengde woonmilieus. Dit is niet alleen de wens van
huishoudens van buiten het stadsdeel die dicht tegen
de vooroorlogse stad willen wonen (‘uitrol’), maar
ook starters en doorstromers uit Nieuw-West zullen
in dit gebied aansluiting vinden bij een hoogstedelijk
leefklimaat (‘inrol’) Deze kansen zijn er vooral in het
Centrum Nieuw-West.
In de gebieden met vooral laagbouw en middelhoogbouw kan door het toevoegen van grondgebonden
woningen, via samenvoegingen, kluswoningen, kavels,
nieuwbouw en – waar de kaders het toestaan – sloop/
nieuwbouw, dit gebied extra kwaliteiten krijgen. Het
zijn woongebieden die vooralsnog vooral in trek zullen
zijn bij doorstromers, met name (lage-) middeninkomensgroepen, uit het westelijk deel van de stad en in
mindere mate bij doorstromers van elders.
Bedrijvigheid
Bij Lutkemeer staat meer dan 20% van de bedrijven
leeg en liggen veel kavels nog braak. De initiatieven
die zich melden passen meestal niet in het bestemmingsplan. Business Park Amsterdam Osdorp laat
een positieve beweging bij de uitgifte van kavels zien.
In Osdorp-Oost moet de herontwikkeling van het
Osdorpplein en het instellen van een BIZ de benodigde impuls gaan geven. Momenteel gaat het matig
met het winkelgebied, vanwege de crisis, de beperkte
samenwerking tussen de ondernemersverenigingen en
nog niet gestarte herontwikkeling. In de andere winkelgebieden wordt ingezet op samenwerking tussen
ondernemers en vastgoedeigenaren om verschraling
tegen te gaan. Bedrijven Centrum Osdorp (BCO)
functioneert redelijk tot goed: de leegstand is op
frictieniveau.
Werk en inkomen
Osdorp is één van de stedelijke pilotgebieden voor
Bewonersgestuurde Wijkontwikkeling (BGW). Hierin
wordt door een brede groep bewoners gewerkt aan
het bepalen van voorzieningen en ondernemingen
voor de buurt. Centraal staat talentontwikkelingen en
organisatiekracht door het uitwerken van ‘ondernemingsplannen’ voor bedrijfjes en vrijwilligersnetwerken door en voor bewoners, die een aanzet kunnen
zijn tot wijncoöperaties. Het bestaan in Osdorp
Midden en Osdorp Oost van bewonerscollectieven
en bewonersondernemingen als De Serre en de Lucas
Community schept voorbeelden en kansen voor
bewoners om actief te worden. Daarnaast kan de
aanwezigheid van het WerkPunt en van werkgerichte
initiatieven als Garage Notweg bijdragen tot het vergroten van kansen van bewoners op werk.
Jeugd en Onderwijs
In verschillende delen van Osdorp wordt ingezet
op het thema Jeugd, maar de integrale benadering
kan beter. Er vindt meestal wel enige afstemming
plaats, maar er is nog geen gezamenlijke visie op een
wijkgerichte aanpak met betrekking tot jeugd. In de
Wildeman- en Reimerswaalbuurt heeft een eerste
verandering plaatsgevonden. Professionals bundelen
hun krachten om te komen tot een ‘pedagogische
partnerschap’ in de wijk. Er wordt met verschillende
partners, zoals (basis)scholen, Ouder- en Kindcentra
(OKC), jongerenwerk, politie en andere professionals
en bewoners gewerkt aan aanpak een op maat voor
de jeugd. Deze aanpak kan ook als voorbeeld dienen
voor andere buurten waar sprake is van (hardnekkige)
jeugdproblematiek.
De werkgelegenheidstrajecten vanuit het Werkpunt bieden kansen voor jongeren doordat zij door
gerichte trainingen en werkervaring beter voorbereid
worden op de arbeidsmarkt.
Op dit moment wordt er ook voor een aantal scholen (El amien, Lukas, Kreamer, Visser, De Punt) een
integrale aanpak brede scholen uitgewerkt om de
samenwerking tussen deze scholen te verbeteren.
De andere school, De Kikker, zet in op kwaliteitsver
betering en betrokkenheid in de buurt. Dit laatste
moet ervoor zorgen dat buurtbewoners hun kinderen
juist naar deze school brengen in plaats van een
andere school ver uit de buurt. Leefbaarheid en Veiligheid
Om de verschillende veiligheids- en leefbaarheidsproblemen aan te pakken, werkt men in de buurten
integraal met de verschillende partners samen. Een
voorbeeld van deze integrale samenwerking is het
‘Buurtveiligheidsteam’ (BVT) dat bestaat uit een
multidisciplinair team dat acteert op basis van signalen
van bewoners en professionals. Deze aanpak heeft in
verschillende buurten goede vruchten afgeworpen.
Bewoners zijn blij dat hun problemen die zij inbrengen
ook daadwerkelijk worden opgelost. Deze aanpak
biedt veel kansen om het veiligheidsgevoel in deze
buurten te verbeteren.
Een ontwikkeling die zich in de toekomst kan ontpoppen als (extra) risico voor Osdorp is de toename van
het aantal cliënten met psychiatrische en/of verslavingsachtergrond dat begeleid of ‘beschermd’ woont.
Deze cliënten zetten extra druk op het leefbaarheidsen veiligheidsniveau van met name aandachtbuurten.
Goede afspraken over plaatsingsbeleid aan de ‘voorkant’ kan een kans creëren om niet verrast te worden
door ‘ontembare’ problemen.
Indicatorentabel
De beschikbare kwantitatieve gegevens zijn weer
gegeven aan de hand van verschillende gebieds
indelingen:
1. Het cijfer voor heel Amsterdam
2. Het cijfer voor het specifieke stadsdeel
3. In de door Bureau Onderzoek en Statistiek Amsterdam gehanteerde buurtcombinaties (blauw)
4. In de buurtindeling zoals het specifieke stadsdeel
(groen)
5. In de gebiedsindeling van het specifieke stadsdeel
(oranje).
Verder is daaronder aangegeven tot welke van de
27 ‘sociaal domein wijken’ de eenheden behoren.
De kleuren in de tabel (licht- en donkerblauw en lichten donkergroen, oranje en rood) maken de afwijking
ten opzichte van het Amsterdams gemiddelde aan.
Informatie over hoe dit berekend is is beschikbaar
maar voor de overzichtelijkheid niet opgenomen in
deze gebiedsanalyse.
niveaunaam
Amsterdam
Stadsdeel
O&S Buurtcombinaties
nr. Sociaal domein
27 wijken sociaal domein (benadering)
gebiedcode
STAD
Amsterdam
STAD
F
Nieuw-West
F
9,0
9. Osdorp
F80
gebiednaam
Amsterdam
Nieuw-West
Lutkemeer/Oo
kmeer
Osdorp-oost
Bewoners en wonen
aantal inwoners
% 0-17 jaar
% 0-18 jaar
% 4-12 jaar
% 65+
% niet-westerse A'dammers
% nieuwe stedelingen
aantal inwoners studenten woningen
aantal huishoudens
% eenoudergezinnen
gemiddelde woonduur (jaren)
aantal woningen
% sociale huur
% koopwoningen
% grote woningen (>80m2)
rapportcijfer eigen woning
gemiddelde WOZ-waarde
gemiddelde WOZ- waarde / m2
% goedkope huur (< EUR 425)
Werk en inkomen
totaal aantal vestigingen
aantal vestigingen bedrijven
aantal vestigingen horeca
aantal vestigingen kantoren
aantal vestigingen voorzieningen
aantal vestigingen winkels
aantal vestigingen overig
aantal winkels per 1000 inw.
totaal aantal werkzame personen
werkzame personen bedrijven
werkzame personen horeca
werkzame personen kantoren
werkzame personen voorzieningen
werkzame personen winkels
werkzame personen overig
aantal ZZP'ers
% ZZP'ers
aantal starters
aantal werkzame personen/ 1000 inw.
aantal werkzame personen/ 1000 inw.
% 15-65 jarigen met WWB/WIJ
gemiddeld besteedbaar huishoudinkomen (euro's, 2010)
% minima huishoudens (2012)
% minimajongeren (2012)
Leefomgeving
rapportcijfer tevredenheid buurt
rapportcijfer ontwikkeling buurt
verloederings score (0-100)
rapportcijfer sociale cohesie
sociale kwaliteit (% positief)
rapportcijfer onderhoud straten/stoepen
rapportcijfer onderhoud groen
rapportcijfer schoonhouden straten/stoepen
rapportcijfer schoonhouden groen
rapportcijfer overlast vervuiling
rapportcijfer parkeer voorzieningen
rapportcijfer betrokkenheid buurtbewoners
% bewoners dat jongerenoverlast vaak vindt voorkomen
Jeugd en onderwijs
aantal scholen PO (2012)
aantal leerlingen PO (2012)
% gewicht leerlingen PO (2012)
gemiddelde CITOscore
% PROO/LWOO-adviezen
% VMBO-adviezen
% Havo / VWO adviezen
aantal scholen VO
aantal leerlingen VO
% met startkwalificatie bewoners 18-22 jaar
% VSV bewoners 18-22 jaar
Veiligheid en leefbaarheid
% jeugdige verdachtigen bewoners 12-24 jaar
objectieve veiligheids index (2012)
subjectieve veiligheids index (2012)
subjectieve deelindex buurtproblemen (2012)
Leefbaarheidsindex (2012)
% voelt zich wel eens onveilig in eigen buurt
Sport, recreatie, welzijn en zorg
aantal culturele voorzieningen
aantal sportvoorzieningen
aantal welzijnsvoorzieningen
aantal voorzieningen gezondheidszorg
rapportcijfer aanbod buurthuizen
rapportcijfer aanbod zorgvoorzieningen
9,0
9. Osdorp
F81
Stadsdeelgebied
9,0
9. Osdorp
F82
9,0
9. Osdorp
F83
9,0
9. Osdorp
FA06
9,0
9. Osdorp
FA07
Osdorp-midden
De Punt
Nieuw-West
Midden
Osdorp West
799.442,0
18,2
19,2
8,8
11,6
34,9
29,0
7.970,0
431.370,0
9,1
8,3
397.022,0
46,1
28,0
34,2
7,6
243.970,0
3.142,0
27,9
141.825,0
22,1
23,4
10,7
13,0
50,5
14,8
781,0
66.608,0
9,7
8,3
61.319,0
55,2
29,0
44,1
7,4
194.115,0
2.374,0
23,9
879,0
18,2
19,0
9,0
12,4
10,5
20,3
0,0
383,0
8,6
13,2
306,0
7,2
59,2
70,9
.
398.242,0
3.063,0
.
15.719,0
17,9
19,0
8,3
21,5
45,5
12,7
346,0
8.457,0
8,2
9,3
7.803,0
62,7
26,2
30,1
7,6
176.269,0
2.282,0
34,3
14.840,0
24,9
26,2
11,7
11,7
63,1
11,0
0,0
6.846,0
10,0
5,6
6.360,0
62,4
23,8
49,6
7,4
184.898,0
2.257,0
15,8
5.085,0
20,2
21,2
10,2
16,3
47,6
12,8
0,0
2.477,0
8,4
9,4
2.412,0
51,8
37,9
35,9
7,4
161.423,0
2.179,0
24,6
15.722,0
17,9
19,0
8,3
21,5
45,5
12,7
346,0
8.460,0
8,2
9,3
7.807,0
62,7
26,2
30,1
7,6
176.284,0
2.282,0
20.825,0
23,4
24,7
11,2
12,8
57,1
11,8
0,0
9.715,0
9,6
6,8
9.084,0
57,7
28,8
46,7
7,4
185.547,0
2.261,0
95.832,0
20.378,0
4.377,0
39.250,0
21.426,0
7.511,0
2.890,0
9,4
482.714,0
97.971,0
29.942,0
195.349,0
126.019,0
28.250,0
5.183,0
49.295,0
51,4
9.540,0
603,8
603,8
6,2
30.700,0
16,7
23,2
9.466,0
3.188,0
234,0
2.995,0
1.850,0
732,0
467,0
5,2
50.636,0
11.606,0
883,0
14.621,0
19.940,0
2.482,0
1.104,0
4.917,0
51,9
1.290,0
357,0
357,0
6,0
29.600,0
18,0
24,8
226,0
104,0
3,0
54,0
28,0
10,0
27,0
11,4
1.411,0
558,0
5,0
157,0
260,0
30,0
401,0
57,0
25,2
28,0
1.605,2
1.605,2
3,6
39.100,0
10,9
.
1.013,0
305,0
43,0
269,0
176,0
182,0
38,0
11,6
4.072,0
481,0
171,0
1.180,0
1.480,0
718,0
42,0
461,0
45,5
131,0
259,0
259,0
6,5
27.600,0
17,7
28,1
749,0
298,0
17,0
192,0
154,0
51,0
37,0
3,4
1.998,0
411,0
44,0
354,0
1.020,0
125,0
44,0
431,0
57,5
108,0
134,6
134,6
7,0
27.300,0
21,2
28,9
341,0
148,0
9,0
103,0
39,0
19,0
23,0
3,7
1.230,0
355,0
21,0
380,0
370,0
79,0
25,0
149,0
43,7
46,0
241,9
241,9
7,2
26.700,0
16,4
16,1
1.032,0
305,0
45,0
274,0
188,0
182,0
38,0
11,6
4.332,0
481,0
174,0
1.194,0
1.723,0
718,0
42,0
461,0
44,7
132,0
275,5
275,5
6,5
1.332,0
556,0
28,0
354,0
227,0
80,0
87,0
3,8
4.479,0
1.333,0
74,0
893,0
1.475,0
234,0
470,0
655,0
49,2
183,0
215,1
215,1
6,9
17,7
28,1
19,6
25,6
7,4
7,1
22,0
5,7
46,0
6,6
6,8
6,4
6,7
6,2
6,4
6,3
18,3
6,7
6,3
22,5
5,3
39,8
6,3
6,7
6,0
6,5
5,9
6,7
5,9
26,6
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
6,8
6,3
22,3
5,0
35,2
6,5
6,9
6,4
6,8
6,1
6,7
6,2
30,8
6,5
6,2
26,9
4,7
34,0
6,3
6,8
5,7
6,5
5,2
6,6
5,6
33,1
6,8
6,5
23,2
5,1
32,7
6,5
6,6
6,3
6,5
6,2
7,0
6,0
23,8
6,8
6,3
22,3
5,0
35,2
6,5
6,9
6,4
6,8
6,1
6,7
6,2
30,8
6,6
6,2
25,2
4,9
33,9
6,4
6,7
5,9
6,5
5,5
6,7
5,7
28,3
208,0
60.156,0
22,6
534,0
16,9
32,9
49,0
64,0
36.968,0
69,9
9,4
37,0
11.952,0
32,0
531,6
17,4
41,8
39,5
10,0
6.111,0
64,4
11,6
.
.
.
.
.
.
.
5,0
1.257,0
54,7
531,5
18,3
45,1
36,6
1,0
404,0
57,6
13,5
2,0
641,0
20,1
532,1
15,8
31,6
50,0
52,3
21,5
3,0
736,0
29,2
530,7
14,9
43,8
38,8
1,0
1.948,0
66,0
12,2
3,0
736,0
29,2
530,7
14,9
43,8
38,8
1,0
1.948,0
66,0
12,2
7,0
1.898,0
43,0
531,3
17,7
43,4
38,4
1,0
404,0
57,1
14,5
3,8
70,1
72,9
58,7
98,8
29,6
3,9
68,9
96,2
76,1
103,5
38,2
2,7
55,9
74,0
57,1
93,9
.
4,0
65,8
85,7
69,9
102,1
40,6
4,9
67,4
112,4
97,3
110,1
37,8
2,7
72,2
109,6
92,5
107,3
44,1
.
.
40,6
39,8
11.639,0
374,0
2.699,0
4.758,0
6,5
7,4
554,0
50,0
389,0
495,0
6,4
7,3
10,0
3,0
4,0
5,0
.
.
48,0
6,0
29,0
64,0
6,5
7,6
34,0
1,0
48,0
31,0
6,3
7,3
11,0
1,0
13,0
7,0
6,8
7,0
50,0
13,0
30,0
65,0
6,5
7,6
65,0
4,0
66,0
42,0
6,3
7,1
56,4
16,2

Download Report