JAARVERSLAG 2013

JAARVERSLAG 2013
WAT SURF REALISEERDE IN 2013
INHOUDSOPGAVE
WAT SURF REALISEERDE IN 2013
Voorwoord
3
1ICT en onderzoek
4
2ICT en onderwijs
8
3ICT en bedrijfsvoering
13
4Internationale zaken
17
5Kennisdeling
20
6Bestuur en organisatie
25
7 Bijlage
29
De jaarverslagen van SURFnet, SURFmarket en SURFsara zijn te vinden in de
kennisbank op surf.nl.
2
SURF Jaarverslag 2013
VOORWOORD
Nederland heeft de ambitie om tot de top 5 van de kenniseconomieën te behoren. De e-infrastructuur voor
hoger onderwijs en onderzoek speelt daarbij een sleutelrol: als aanjager van innovaties in de ICT-wereld en
als enabler van wetenschappelijk onderzoek dwars door alle vakgebieden heen met de daaraan verbonden
kansen op innovatieve toepassingen. 2013 was het eerste jaar waarin één organisatie (SURF) de innovaties
en diensten binnen de e-infrastructuur aanbood conform het advies van de Taskforce ICTRegie.
De organisaties die binnen SURF verantwoordelijk
waardige e-infrastructuur en de daarbij behorende
najaar een bestuursreis naar de VS waar bestuur-
zijn voor de nationale e-infrastructuur hebben in 2013
investeringen. Het doet ons een groot genoegen dat
ders zagen wat de kansen van open en online
de allereerste stappen gezet om de afzonderlijke
de universiteiten en hogescholen, de universitair medi-
onderwijs zijn voor het Nederlandse hoger onder
componenten als één geïntegreerde ‘e-infrastructure
sche centra, en de ministeries van OCW en EZ in 2013
wijs. Samen met de instellingen zocht SURF naar
as a Service’ aan te bieden. SURFnet, SURFsara,
ondanks de sterk krimpende investeringsbudgetten
een manier om de bekendheid en de afname
het Netherlands eScience Center, SURFmarket en
hebben besloten om de financiële besluiten te nemen
van haar dienstverlening voor onderzoekers te
SURFshare werken in dialoog met wetenschappers,
die horen bij de ambitie om een world class leading
vergroten, onder andere door de ontwikkeling van
docenten, studenten en bedrijfsleven aan een onder-
e-infrastructuur te onderhouden en te behouden.
een gezamenlijk dienstenportfolio. En binnen het
steuningsstructuur voor een gevarieerde en brede
project Regie in de Cloud bracht een groot aantal
groep gebruikers. Vancis bv ontwikkelde zich verder
Voor de medewerkers van de SURF-holding was
instellingen via de i-strategie in kaart welke ge-
als zelfstandige marktpartij en pleegde daartoe een
2013 een bewogen jaar. In september startten de
meenschappelijke ambities er zijn op het gebied
aantal investeringen in 2013.
bestuurders van SURF een herijkingstraject voor de
van cloud. Deze ambities uit de i-strategie zullen
SURF-organisatie als geheel. Parallel daaraan werd
een plaats krijgen in het nieuwe meerjarenplan
De bundeling van nationale faciliteiten en federatieve
besloten tot een reorganisatie van de SURF-holding
2015-2018 van SURF en haar werkmaatschappijen,
samenwerking (met bijvoorbeeld NWO, KNAW en
waarbij de focus wordt verlegd naar regie en strate-
waar het afgelopen jaar een begin mee werd
de instellingen voor hoger onderwijs en onderzoek)
gie. Een onzekere periode voor veel medewerkers.
gemaakt.
onder de paraplu van SURF heeft als voordeel dat
Desondanks werden in 2013 mooie resultaten neer
de innovaties van de afzonderlijke componenten
gezet.
van de e-infrastructuur beter op elkaar worden
3
Namens Bestuur en Directie
ing. Amandus Lundqvist, voorzitter SURF
afgestemd. Andere voordelen zijn het gezamenlijk
Zo nam open en online onderwijs het afgelopen
prof. dr. Wim Liebrand, algemeen directeur SURF
kunnen bepleiten van de noodzaak van een hoog-
jaar een grote vlucht. SURF organiseerde in het
mr. Ron Dekker, algemeen directeur SURF a.i.
SURF Jaarverslag 2013
1
ICT EN ONDERZOEK
4
SURF Jaarverslag 2013
SURF helpt de instellingen voor
hoger onderwijs om de regie te
voeren over alle snel groeiende
dataverzamelingen in de cloud.
Het project Regie in de cloud
leverde dit jaar datamanagement-
plannen op voor onderzoekers.
Daarnaast stond 2013 in het
teken van vraagstukken
rondom onderzoeksinformatie
en onderzoeksondersteuning
en was SURF betrokken bij
verschillende Europese projecten.
Ook was er dit jaar weer volop
aandacht voor open toegang tot
onderzoeksresultaten. >
Onderzoeksdata
organiseerde met Wageningen UR de succesvolle
Binnen het project Regie in de cloud ontwikkelden
SURFacademy-masterclass Datamanagement:
onderzoeksgroepen van de TU Delft, Universiteit van
inrichting frontoffice en backoffice.
Amsterdam, Universiteit Twente, Universiteit Utrecht,
NHTV Breda en het RIVM voorbeelden en templates
van datamanagementplannen voor andere onderzoekers.
NETWERKTAFEL DATA
Ook op het terrein van verdere samenwerking rondom
Meer regie op het gebied van data. Met dit doel
repositories (data-archieven) zijn de geplande resultaten
organiseerde SURF in 2013 de eerste netwerktafel
behaald. Zes hogescholen stappen begin 2014 over op
over data. De belangrijkste stakeholders in Nederland
de door SURF ontwikkelde repository-dienst Sharekit.
op het gebied van onderzoeksdata kwamen bijeen,
Door deze uitbreiding wordt Sharekit met 16 deel-
waaronder DANS en het 3TU Datacenter.
nemende hogescholen hét repositoryplatform voor
het hbo.
Onderzoeksinformatie
SURF speelde een sleutelrol in de publicatie van het
Onder grote belangstelling vond het seminar ‘CRIS in NL:
Landscape Report, dat verscheen in het kader van
van beleid tot onderzoeker’ eind 2013 plaats, georganiseerd
het project SIM4RDM (Support Infrastructure Models
door de SIG Research Information. Een Current Research
for Research Data Management). Dit project van de
Information System (CRIS) is een database of informatie
Europese Commissie richt zich primair op de onder-
systeem waarin onderzoeksinformatie en -resultaten van
steuning en scholing van onderzoekers op het gebied
een lopend onderzoeksproject worden opgeslagen.
van onderzoeksdata. In het rapport worden huidige
Het seminar had als doel kennis en ervaringen te delen
en geplande interventies op het gebied van data-
over de selectie en implementatie van een nieuwe CRIS.
management beschreven. Daarnaast werkte SURF
met een aantal partners in 2013 aan een toolkit
Er was in 2013 veel aandacht voor werkprocessen en
bestemd voor verschillende doelgroepen zoals
interoperabiliteitsvraagstukken rondom onderzoeks
onderzoekers en subsidieverstrekkers.
informatie. SURF probeert om CERIF, een Europese
CRIS-standaard, beter geschikt maken voor de Nederlandse
Samen met SURFnet, SURFsara, het Netherlands
eScience Center en NWO was SURF dit jaar betrokken
bij Enlighten Your Research 4, een wedstrijd die weten
schappers uit alle wetenschapsgebieden uitdaagt een
boost te geven aan hun onderzoek door het gebruik
van ICT. De special interest group (SIG) Research Data
5
SURF Jaarverslag 2013
situatie. Hierin werkt SURF samen met KNAW en NWO.
Onderzoeksondersteuning
De kamerbrief van staatssecretaris Dekker aan de Tweede
Het driejarige Europese project e-Infranet werd in de
Kamer over de verdere ontwikkeling van open access tot
zomer van 2013 afgerond. SURF had een leidende rol bij
wetenschappelijke publicaties gaf eind 2013 een verdere
het opstellen van het rapport Open as the Default Modus
impuls aan de activiteiten rondom dit onderwerp. In 2014
Operandi for Research and Higher Education en presen-
zet SURF het thema open access voort. Samen met OCW
teerde het aan het e-Infrastructure Policy Forum van de
werkt SURF toe naar een werkconferentie over open access.
Europese Commissie. Het rapport werd zowel daar als
SURF is verder betrokken bij een reeks van initiatieven die
elders goed ontvangen.
ervoor moeten zorgen dat het aandeel van open-access
publicaties toeneemt, de bekostiging ervan afneemt en
De kerngroep van de SIG Reseach Support vond in 2013
de kwaliteit verhoogd wordt.
aansluiting bij het SURF Outreach & Support-traject, een
gemeenschappelijk initiatief van SURF, SURFnet, SURFsara
SURF is een van de partners in de Quality Open Access Market
en het Netherlands eScience Center. SURF Outreach en
(QOAM), die zich richt op het verlagen van de zogenaamde
Support richt zich op betere zichtbaarheid van de diensten
Article Processing Charges (APC’s), die een auteur moet
die SURF biedt voor wetenschappelijk onderzoek en op
betalen bij publicatie. Een community van bibliotheken
de inrichting van één informatiepunt voor ondersteunings
binnen QOAM geeft onderzoekers informatie over de kwaliteit
vragen over ICT-faciliteiten voor onderzoekers.
en prijs van publicatie in diverse open-accesstijdschriften.
De demoversie van de website, die is gekoppeld aan
Open
SURFconext, werd eind 2013 opgeleverd. Zes universiteits
Om aandacht te genereren voor open toegang tot onder
bibliotheken doen mee met de testfase.
zoeksresultaten was SURF ook in 2013 aanjager van Nederlandse evenementen in de internationale Open Access Week.
SURF verzorgde de bundeling en presentatie van lokale
NETWERKTAFEL DATA SCIENCE & SERVICES
activiteiten. Zelf organiseerde SURF het eindseminar van
Tijdens de eerste netwerktafel over open access
OAPEN-NL: open access voor wetenschappelijke boeken in
‘Data Science & Services’ in juni 2013 wisselden
Nederland. Vertegenwoordigers van uitgevers en betrokken
universiteiten, de VSNU, KNAW, hogescholen,
instellingen discussieerden over de toekomst van open-
financiers, uitgevers, Koninklijke Bibliotheek, OCW
accessboeken in Nederland.
en SURFmarket hun plannen en activiteiten uit
op het gebied van open access. Ook gaven zij aan
waar zij een rol zien voor SURF, die de netwerktafel
organiseerde.
6
SURF Jaarverslag 2013
HBO Kennisbank: één duurzame plek voor
alle publicaties
“SURF biedt de platforms die ik nodig heb om mijn onderzoekswerk te
kunnen doen, van het zoeken naar informatie tot het publiceren van
mijn output. Het belangrijkste voor mij is de HBO Kennisbank. De HBO
Kennisbank geeft mij de mogelijkheid om op een goede en duurzame
manier mijn eigen publicaties voor het voetlicht te brengen.
Op het moment dat je je eigen auteursrechtelijk beschermde artikelen
open access beschikbaar wilt stellen, vragen uitgevers bijna altijd om
dat in de officiële repository van je universiteit of hogeschool te doen.
Ik zet al mijn artikelen in Sharekit, de repository-dienst van de HBO
Kennisinfrastructuur (HKI) die mijn hogeschool gebruikt. Zo komen
mijn publicaties automatisch in de HBO Kennisbank. Doordat dit wordt
georganiseerd vanuit SURF heb ik er vertrouwen in dat de voorziening
duurzaam beschikbaar blijft.
In ons lectoraat Duurzame Talentontwikkeling en in andere verbanden
waar ik onderzoekers van hogescholen tegenkom, laat ik altijd de HBO
Kennisbank zien op het moment dat ik iets over mijn eigen werk presenteer. De gemiddelde collega die op een hogeschool werkt, is ermee
bekend, maar heeft er nog niet aan gedacht om er eigen publicaties
op te zetten.
Wij onderzoekers zijn grootgebruikers van wetenschappelijke publicaties.
Zonder publicaties zouden we ons werk niet kunnen doen. Tegenwoordig
beschikt iedere hogeronderwijsinstelling over een digitale bibliotheek.
Waarschijnlijk realiseert niet iedereen zich dat onze hogescholen en
universiteiten dat alleen voor elkaar krijgen door de onderhandelingen
van SURFmarket met uitgeverijen over licenties. Feitelijk zorgt SURF
ervoor dat wij een goede digitale bibliotheekvoorziening hebben.
Ten slotte maak ik gebruik van de software die ik via SURF koop. Ik beschik
daardoor ook privé over bijvoorbeeld SPSS. Dankzij SURF kan ik thuis aan
mijn onderzoek werken zonder dat dat klauwen met geld kost. Het
grootste voordeel van een samenwerkingsverband als SURF is dat SURF
dingen voor elkaar krijgt waar een individuele hogeschool te klein voor is.”
7
SURF Jaarverslag 2013
Jos van Helvoort
Hogeschooldocent bij de opleiding Informatiedienstverlening en
-management, Academie ICT&Media, Haagse Hogeschool
2
ICT EN ONDERWIJS
8
SURF Jaarverslag 2013
Verschillende instellingen onder
zochten dit jaar met financiering
van SURF in hoeverre toetssoftware
in de cloud geschikt is om instellingsoverstijgend digitaal toetsen
te ondersteunen. SURF startte met
de ontwikkeling van instrumenten
voor instellingen om een eigen
visie op de digitale leer- en werkomgeving (DLWO) te formuleren.
Ook was er in 2013 volop aandacht
voor open en online onderwijs.
SURF organiseerde diverse
activiteiten en bestuurders in het
hoger onderwijs zetten dit onderwerp nadrukkelijker op de agenda.
Daarnaast startte SURF een innovatieprogramma waarbinnen instellingen
samenwerken in het opbouwen en
delen van kennis rondom learning
analytics. >
Open education
Eind 2013 verscheen het rapport Open en online onder-
In maart 2013 vond de wereldwijde Open Education Week
wijs en de toekomst van het Nederlandse hoger onderwijs
plaats. SURF organiseerde met de TU Delft en de Open
dat Capgemini Consulting in opdracht van SURF opstelde.
Universiteit het Open Education Evenement. Hier werd
Het rapport beschrijft recente ontwikkelingen op het
het trendrapport OER 2013 gepresenteerd. Een van de
gebied van open onderwijs en schetst een beeld van
conclusies uit het rapport is dat open online onderwijs
mogelijke toekomstscenario’s. Het roept universiteiten
wereldwijd aan het doorbreken is, mede dankzij de grote
en hogescholen op om strategische keuzes te maken.
populariteit van MOOC’s (massive open online courses).
Ook veel Nederlandse hogescholen en universiteiten zijn
bezig met het ontwikkelen van een visie of beleid op open
DE UNIVERSITEIT VAN NEDERLAND
en online onderwijs. SURF droeg daar in 2013 aan bij door
Op 8 oktober 2013 opende minister Bussemaker
samen met de special interest group Open Education
de Universiteit van Nederland, een initiatief om de
verschillende strategieworkshops aan te bieden.
beste hoogleraren van Nederland aan een breder
publiek voor te stellen. Elke werkdag zet de Universiteit
Bestuurders van hogeronderwijsinstellingen bezochten
van Nederland een nieuw college online en elke week
in oktober verschillende toonaangevende organisaties
een nieuwe hoogleraar. SURF is een van de founding
op het gebied van open education in Washington DC,
fathers van de Universiteit van Nederland.
Boston en New York. Tijdens deze studiereis van SURF
Alexander Klöpping tijdens het eerste
deden de bestuurders gezamenlijk kennis op over open
college van de Universiteit van Nederland
education en na afloop zetten zij het onderwerp binnen
hun instellingen nadrukkelijker op de agenda.
KWALITEIT VAN OPEN LEERMATERIALEN
Robert Schuwer van de Open Universiteit onderzocht
9
SURF Jaarverslag 2013
Om docenten en medewerkers ICT & Onderwijs uit het
in opdracht van SURF een aantal kwaliteitsvraagstuk-
hoger onderwijs te laten ontdekken wat open leermate-
ken rondom open educational resources. Zijn rapport
rialen zijn en hoe ze ermee aan de slag kunnen, vond in
Kwaliteit van open leermaterialen beantwoordt vragen
september de driedaagse SURFacademy-masterclass
als: Hoe vind en herken ik kwalitatief hoogwaardige
Open Educational Resources plaats. Centraal stonden
open leermaterialen? Met welke kwaliteitscriteria
voor- en nadelen, mogelijkheden en kwaliteit van open
moet ik rekening houden als ik open leermaterialen
educational resources.
wil publiceren?
Digitale leer- en werkomgeving (DLWO)
SURF startte in 2013 met zeven experimenten rondom digi-
Het innovatieprogramma Visie op DLWO ging in april 2013
taal toetsen vanuit de cloud in samenwerking met SURFnet,
van start. Het programma is een samenwerking van SURF,
SURFmarket en SURFsara. Instellingen ontvingen subsidie
SURFmarket, SURFnet en SURFsara. Het heeft als doel
om te onderzoeken in hoeverre cloudgebaseerde software
instellingen instrumenten te bieden om een eigen visie op
geschikt is om instellingsoverstijgend digitaal toetsen te
de DLWO te ontwikkelen. Met zo’n visie kunnen instellingen
ondersteunen. De resultaten komen in 2014 beschikbaar.
blijven inspelen op de steeds veranderde vraag vanuit onderwijs en onderzoek en nieuwe ontwikkelingen op het gebied
SURF leverde dit jaar zeven nieuwe gratis tools op die het
van ICT. Het programma bouwt voort op de publicatie
digitale toetsproces ondersteunen. De digitale tools helpen
‘Ontwikkelingen van de digitale leer- en werkomgeving
docenten, toetsdeskundigen en toetsondersteuners onder
van het hoger onderwijs’ uit 2012 die veel weerklank vond
meer bij het ontwerpen van vragen en toetsen, het afnemen
bij de instellingen.
van toetsen en de kwaliteitszorg rondom toetsen. Ook pro
duceerde SURF dit jaar diverse whitepapers. Onderwerpen
Whitepaper Samenwerkingsvormen en
licentiemodellen voor itembanken Inspiratie uit actuele, concrete casussen
In een vijftal werksessies bediscussieerden de instellingen
waren onder meer samenwerkingsvormen en licentiemodellen
diverse aspecten van de DLWO. De bevindingen uit de
voor itembanken, QTI (Question and Test Interoperability)
werksessies worden verwerkt in een digitaal handboek dat
in het hoger onderwijs, kosten en baten van digitaal toetsen
handvatten bevat voor visie- en besluitvormingstrajecten.
en beveiliging. Alle tools en whitepapers zijn te vinden in de
Tijdens Dé Onderwijsdagen 2013 verzorgde SURF verschil
kennisbank digitaal toetsen (zie kader).
lende presentaties rondom het onderwerp DLWO, bijvoorbeeld over het gebruik van social media in de DLWO.
Tijdens drie rondetafelbijeenkomsten inventariseerde SURF
bij deelnemers uit het hoger onderwijs welke vraagstukken
Digitaal toetsen
en behoeften leven op het terrein van digitaal toetsen. Aan
Binnen het innovatieprogramma Toetsing en Toetsgestuurd
bod kwamen onderwerpen als het ontwikkelen van een visie,
Leren van SURF onderzoeken instellingen sinds 2010 welke
kosten en baten, implementatie, grootschalig digitaal toetsen,
positieve effecten het instellingsoverstijgend samenwerken
software en itembanken.
aan digitaal toetsen heeft. Samen met de adviescommissie
Expertisenetwerk digitaal toetsen is de inhoudelijke agenda
10
SURF Jaarverslag 2013
voor het programma opgesteld. Instellingen die binnen
KENNISBANK DIGITAAL TOETSEN
projecten samenwerken aan digitaal toetsen leverden in
Alle resultaten uit het SURF-programma Toetsing en
2013 hun eerste resultaten op. Voorbeelden daarvan zijn
Toetsgestuurd Leren staan in de kennisbank digitaal
digitale voortgangstoetsen, een database met oefeningen,
toetsen. Hogeronderwijsinstellingen die aan de slag
een systeem voor instellingsoverstijgende samenwerking
willen met digitaal toetsen kunnen op deze manier put-
bij toetsvragen en een adaptieve spelomgeving.
ten uit de kennis en ervaring van andere instellingen.
Learning analytics
Learning analytics is het verzamelen, analyseren en interpreteren
van data van studenten en hun omgeving, ter verbetering van
het onderwijs. Learning analytics lijkt Nederlandse instellingen
kansrijke mogelijkheden te bieden om de begeleiding van studenten te verbeteren, maar er is nog veel pionierswerk te doen
om die mogelijkheden optimaal te kunnen benutten. SURF startte in 2013 het innovatieprogramma Learning Analytics. Binnen
het innovatieprogramma kunnen de instellingen samenwerken
in het opbouwen en delen van kennis rondom dit onderwerp.
Onderdeel van het innovatieprogramma is de stimuleringsregeling Learning Analytics. In een aantal projecten verkennen
instellingen in hoeverre analyse van studentdata antwoord geeft
op onderwijskundige vragen. Doel van de stimuleringsregeling
is inzicht krijgen in hoe gebruik van learning analytics het
studiesucces kan verhogen.
Belangrijke aandachtspunten bij de toepassing van learning
analytics in het hoger onderwijs zijn privacy en ethiek, de
beschikbaarheid van data en bruikbare analysetools. De in 2013
opgerichte special interest group (SIG) Learning Analytics
heeft deze onderwerpen hoog op de agenda staan.
LEARNING ANALYTICS SUMMER INSTITUTE (LASI)
In juli 2013 organiseerde de special interest group (SIG)
Learning Analytics in samenwerking met SURF de Dutch
Learning Analytics Summer Institute (LASI-Amsterdam).
De bijeenkomst bij de Universiteit van Amsterdam was
onderdeel van een wereldwijde serie LASI’s, waarin onderzoekers en docenten twee dagen lang lezingen volgen
over nieuwe ontwikkelingen en in werkgroepen samenwerken aan cases.
11
SURF Jaarverslag 2013
Vereenvoudigd nakijkproces door digitaal toetsen
“Bachelorstudenten Psychologie beginnen niet graag aan de cursus SPSS,
maar uiteindelijk kan iedereen met het statistiekprogramma overweg.
Dat komt onder andere door het korte feedbackproces dat we hebben
ingebouwd. Alle opgaven in de cursus zijn digitaal. Studenten krijgen
direct inzicht in wat ze goed en fout hebben gedaan. Het grootste
gedeelte van de feedback is geautomatiseerd. Slechts een klein deel
van de opdrachten wordt bekeken door docenten.
Het nakijkproces is door digitaal toetsen aanzienlijk vereenvoudigd.
De computer kan gesloten vragen meteen afvangen. Over de analyses
die de studenten hebben uitgevoerd, moet nog wel een ‘human eyeball’.
Maar omdat de analyses digitaal zijn, ga je daar als docent vrij snel
doorheen. Een tentamen waaraan zo’n tweehonderd studenten hebben
deelgenomen, is binnen een dag nagekeken.
SURF stelt innovatiesubsidies beschikbaar, waardoor instellingen tijd en
financiële middelen krijgen om digitaal toetsen te verbeteren. Binnen het
programma Toetsing en Toetsgestuurd Leren zijn een aantal innovatieve
tenders ingediend. Bij de Universiteit van Amsterdam draaide bijvoorbeeld de Statistiekfabriek. Dit oefenprogramma monitort vaardigheden
en detecteert hiaten. Iedereen oefent in de Statistiekfabriek op zijn eigen
niveau. Wij hebben het mogelijk gemaakt om video’s toe te voegen aan
de hand van tags bij de vragen. Als een student veel fouten maakt, krijgt
hij relevante instructievideo’s te zien.
De special interest group (SIG) Digitaal Toetsen helpt de leden met
praktische vragen. Hoe beperk je de toegang tot het internet bij het
afnemen van een digitale toets? Welke software kies je? Bij wie moet
je zijn in de organisatie om plannen op het gebied van digitaal toetsen
te realiseren? We hebben een rapport geschreven over veiligheid, we
organiseren bezoeken bij instellingen die voorlopen en we bundelen
kennis. Als voorzitter zit ik in de perfecte positie, al zeg ik het zelf.
Ik ben altijd op de hoogte van wat er speelt en kan dat direct toepassen
in mijn onderwijs.”
Sharon Klinkenberg
Docent statistiek psychologie en psychobiologie,
Universiteit van Amsterdam
12
SURF Jaarverslag 2013
3
ICT EN BEDRIJFSVOERING
13
SURF Jaarverslag 2013
Om de cloudambities van het hoger
onderwijs te verwezenlijken, ontwikkelde SURF in 2013 samen met de
instellingen voor hoger onderwijs
en onderzoek een strategie voor
informatievoorziening (i-strategie).
Ook stelde SURF nieuwe publicaties
over privacy en beveiliging beschikbaar om instellingen te helpen
weloverwogen de cloud in te gaan.
Andere actuele thema’s in 2013
waren standaarden, beveiliging
en onderwijslogistiek. >
Regie in de cloud
van persoonsgegevens en beveiliging van persoonsgegevens.
Van eigen cloudambities naar een gezamenlijke informatie-
De zienswijze is verduidelijkt in de publicaties Doorgifte van
strategie (i-strategie). Dat is in het kort het project Regie
Persoonsgegevens in de cloud en Beveiliging van persoons-
in de cloud, dat tussen 1 juli 2012 en 1 november 2013 liep.
gegevens in de cloud en ook verwerkt in het Juridisch normen-
Het project kreeg een PRIMA-subsidie (Programma Imple-
kader cloud services. De zienswijze van het CBP kreeg veel
mentatie Agenda ICT-Beleid) van het ministerie van
aandacht van de media.
Economische Zaken.
Ook presenteerde SURF twee checklists:
Samen met de instellingen voor hoger onderwijs en onderzoek heeft SURF een strategie voor informatievoorziening
Animatie ‘Hoe het Nederlands hoger onderwijs
kan profiteren van de cloud’ op YouTube
(i-strategie) geformuleerd. Deze gezamenlijke i-strategie
inventariseert en analyseert de strategische uitdagingen
1 Cloud Computing & privacy: Checklist Contractuele
afspraken (update naar aanleiding van de CBP-zienswijze)
2Cloud Computing Privacy & security: Checklist methoden
en technieken
waar het hoger onderwijs en onderzoek voor staat.
De i-strategie beschrijft welke gemeenschappelijke ambities
SELF-ASSESMENT IT SOURCING
van het hoger onderwijs en onderzoek met cloudoplossingen
MATURITY
worden aangepakt. De i-strategie is terug te vinden in de
JURIDISCH NORMENKADER CLOUD SERVICES
Alle hogeronderwijsinstellingen staan
beleidsnotitie Regie in de cloud. Deze beleidsnotitie helpt
In het Juridisch normenkader cloud services hoger
op een zeker moment voor de vraag:
instellingen bij het maken van strategische keuzes en stellen
onderwijs is vastgelegd aan welke normen cloudleve-
Welke diensten blijft de eigen ICT-
van prioriteiten bij de informatievoorzieningsstrategie.
ranciers moeten voldoen om in aanmerking te komen
afdeling leveren en welke kunnen
voor levering aan het hoger onderwijs. Het gaat onder
beter door een externe leverancier
Tegelijk met de presentatie van de i-strategie werd de
andere om voorwaarden op het gebied van privacy,
worden uitgevoerd? Professionele
Hoger Onderwijs Referentiearchitectuur (HORA) opgeleverd.
vertrouwelijkheid, eigendom en beschikbaarheid.
analyses van de mate waarin een
De HORA is een generieke beschrijving van de architectuur
SURFmarket gebruikt het normenkader in nieuwe en
instelling in staat is om deze afwe-
van een typische hogeronderwijsinstelling. Instellingen kun-
vernieuwde overeenkomsten met cloudleveranciers.
ging te maken, zijn duur en tijdro-
nen de HORA gebruiken als spiegel voor de inrichting van
vend. Daarom ontwikkelde SURF een
hun eigen organisatie en informatiehuishouding.
self-assesment IT-sourcing maturity.
Hiermee kunnen instellingen een
Privacy en beveiliging in de cloud
voudig zelf een verbeterprogramma
Het College Bescherming Persoonsgegevens (CBP) heeft
opstellen. In samenwerking met Jisc
op verzoek van SURF in 2013 een zienswijze ten aanzien van
CETIS wordt een Engelstalige versie
cloud computing en bescherming van persoonsgegevens
in het Verenigd Koninkrijk verspreid.
uitgebracht. Deze zienswijze geeft bij SURF aangesloten instellingen aanknopingspunten voor de omgang met uitwisseling
14
SURF Jaarverslag 2013
EduStandaard
resultaten zijn geregistreerd. Andere resultaten zijn een
In het onderwijs bestaan verschillende afspraken over de
strategisch plan en een beleidscyclus met jaarplan.
vorm waarin leermateriaal, studie- en onderzoeksmateriaal
en studentengegevens onderling worden uitgewisseld.
Onderwijslogistiek
SURF stimuleert het gebruik van standaarden. In samen
Onderwijslogistiek is het geheel aan processen, systemen en
werking met Kennisnet beheert SURF standaarden voor de
informatiestromen dat nodig is om het onderwijs gestroom-
gehele onderwijsketen via EduStandaard.
lijnd te laten verlopen. De CIO-werkgroep Onderwijslogistiek
boog zich over prioriteiten en initiatieven binnen de onderwijslogistiek. Om onafhankelijk van leveranciers ervaringen
NIEUWE BENCHMARKRONDE SURFAUDIT
uit te wisselen en samen te werken aan nieuwe oplossingen,
SURFaudit helpt instellingen om te controleren in
is de special interest group (SIG) Onderwijslogistiek in 2013
hoeverre de bescherming van veiligheid en continuïteit
in het leven geroepen.
van bedrijfsgegevens en de privacy van studenten
en medewerkers goed is geregeld. Door middel van
Het kernteam van de SIG organiseerde een goed bezochte
assessments zien de instellingen direct in hoeverre
en goed gewaardeerde bijeenkomst en presenteerde tijdens
verschillende afdelingen aan de normen voldoen.
de SISlink 2013 en Dé Onderwijsdagen een puzzel om de
De assessmentresultaten worden anoniem gebruikt
samenhang tussen onderwijsontwikkeling, planning, rooste-
voor landelijke benchmarkcijfers.
ring en diplomering inzichtelijk te maken. Er is een werkgroep
In 2013 startte voor de tweede maal een benchmark-
Visie opgericht om modellen over onderwijslogistiek als
ronde SURFaudit. Er deden ongeveer 25 instellingen
bindende factor in de onderwijspraktijk verder te ontwikkelen.
mee. SURF gebruikt de benchmark om trends in kaart
Een tweede werkgroep gaat zich buigen over inzetplanning,
te brengen en gericht ondersteuning aan te bieden.
een van de grote struikelblokken in de onderwijslogistiek.
De organisatie EduStandaard zette in 2013 een grote stap
richting professionalisering. De standaardisatieraad kreeg
een aantal nieuwe leden met veel bestuurlijke ervaring.
De meer inhoudelijke leden namen plaats in de nieuw
opgerichte architectuurraad. Daarnaast bestaat de organisatie uit een special interest group (SIG) EduStandaard en
Bureau Edu-Standaard, dat wordt bemand door medewerkers
van SURF en Kennisnet. Alle door SURF aangeboden
standaarden voor informatievoorziening over onderzoeks
15
SURF Jaarverslag 2013
Standaardiseren en uniformeren waar
het kan
“Onderwijslogistiek is de bindende factor tussen alle onderwijsprocessen en staat altijd ten dienste van de kwaliteit van het
onderwijs. Als Hogeschool Inholland willen we de administratieve lagen zo veel mogelijk beperken, zodat het onderwijs weer
in de lead komt. Zo hebben we bijvoorbeeld het proces van het
opstellen van studiegidsen heringericht met behulp van nieuwe,
digitale technieken. De docent beheert nu gemakkelijk zelf zijn
eigen opleidingsinformatie. In een gebruiksvriendelijke web
applicatie kan hij of zij de opleidingsinformatie van vorig jaar
inzien, aanpassen en klaarzetten voor komend jaar.
Bij Hogeschool Inholland halen we veel kennis uit SURF. Uit de
Hoger Onderwijs Referentie Architectuur (HORA) gebruiken
we elementen om binnen Inholland een aantal projecten bij
elkaar te brengen. Een ander voorbeeld is de special interest
group (SIG) Onderwijslogistiek. Deze SIG heeft Inholland veel
informele contacten gebracht, onder andere met de Hogeschool
van Amsterdam, de Universiteit van Amsterdam en met leveranciers. Samen overleggen we over dé uitdaging van onderwijs
logistiek: standaardiseren en uniformeren waar het kan, zonder
dat het ten koste gaat van de flexibiliteit.
Met de kerngroep van de SIG Onderwijslogistiek hebben we
drie landelijke bijeenkomsten georganiseerd. Het is heel waardevol om ervaringen en kennis uit te wisselen. Ik krijg er enerzijds
de bevestiging dat onze aanpak klopt. Anderzijds doe ik nieuwe
inzichten op doordat anderen dingen heel anders aanpakken.
De leden van de SIG hebben samen een onderwijslogistiekmodel ontwikkeld. Dit model helpt om de onderwijslogistieke
processen concreet en inzichtelijk te maken voor alle betrokkenen in de keten, van onderwijsontwikkelaars tot inzetplanners en
roosteraars. Door het model wordt zichtbaar dat niemand op
een eilandje zit, maar iedereen onderdeel van een groter geheel
is. Samenwerken is dus essentieel.”
16
SURF Jaarverslag 2013
Rachid Ouamar
Projectleider onderwijslogistiek,
Hogeschool Inholland
4
INTERNATIONALE ZAKEN
17
SURF Jaarverslag 2013
Een van de taken van SURF is het
signaleren van internationale trends,
en het duiden van de relevantie van
deze trends voor Nederland om
hierop in te spelen met de juiste
partners. In 2013 vervulde SURF
de functie van radar, gids en makelaar
onder meer door bij te dragen aan
Europese projecten, door samenwerking met de Britse ICT-samenwerkingsorganisatie Jisc en via het
Europese samenwerkingsverband
Knowledge Exchange. Ook bracht
SURF dwarsverbanden tussen de
verschillende internationale acti
viteiten en contacten binnen de
gehele SURF-organisatie in kaart. >
Studiereizen en expert-uitwisselingen
nadrukkelijk op de thema’s ‘Research Data’ en ‘Sustainable
Dit jaar stond er een reeks van internationale conferentie
Business Models’ komen te liggen. Deze thema’s sluiten
bezoeken, studiereizen en expert-uitwisselingen op het
naadloos aan op de speerpunten van SURF. Een belangrijk
programma. Zo bezocht SURF in 2013 weer de Educause-
doel is uitwisseling van de operationele zaken waarmee de
conferentie met een groep vertegenwoordigers uit het hoger
partnerorganisaties binnen KE te maken hebben. Uit een
onderwijs en presenteerde daar over het project Regie in
zogenaamde ‘study on impact’ uit 2013 blijkt dat KE aan
de cloud. Ook ging een groep bestuurders op studiereis
de verwachtingen voldoet, maar dat er ruimte is voor
naar de Verenigde Staten met als thema open education.
verbetering. Deze aanbevelingen worden in 2014 opgepakt.
Daarnaast bracht een aantal Deense onderzoeksbibliotheken
Zie: Annual report 2013 Knowledge Exchange.
een bezoek aan Nederland. SURF gaf samen met DANS,
NWO en NARCIS een presentatie over de Nederlandse
In 2013 heeft SURF ook sterk ingezet op het vergroten van
aanpak van een geïntegreerde onderzoeksinformatie-
de expertparticipatie in Knowledge Exchange vanuit alle
infrastructuur.
SURF-werkmaatschappijen en vanuit de hogeronderwijs
instellingen. Als resultaat daarvan namen onder meer DANS,
Europese projecten
3TU, NWO, SURFsara, SURFnet en SURFmarket deel aan
Het Europese project SIM4RDM leverde in 2013 drie rappor-
bijeenkomsten van KE-werkgroepen over onderzoeksdata,
ten op waaraan SURF een grote bijdrage heeft geleverd,
open access, usage statistics, authority files en open
zoals het Landscape Report met een inventarisatie van de
knowledge.
manieren waarop verschillende landen met onderzoeksdatamanagement omgaan (zie hoofdstuk ICT en onderzoek).
Samen leveren deze rapporten bouwstenen voor het ont-
EXPERT PROVOCATION ON OPEN KNOWLEDGE
wikkelen en inrichten van interoperabel en transparant
De KE-partners en de aangesloten instellingen zijn
management van onderzoeksdata in Europa. Ook was
niet de enige partijen die gigantische hoeveelheden
SURF in 2013 betrokken bij het Europese project e-Infranet.
informatie produceren. Daarom bracht KE een
Dit project bracht studies en rapporten uit die bijdragen
Expert Provocation on Open Knowledge uit. Dit is
aan een internationale e-infrastructuur met aandacht voor
een verkenning naar de mogelijkheden om een open
de perspectieven cloud, open en groen.
verbinding aan te gaan met andere ecosystemen
die interessante data voor onderwijs en onderzoek
Knowledge Exchange
SURF, het Duitse DFG, Jisc uit het Verenigd Koninkrijk,
DEFF uit Denemarken en het Finse CSC bundelen hun
krachten en delen hun onderzoeksexpertise en visie in
Knowledge Exchange (KE). De focus van KE is dit jaar
18
SURF Jaarverslag 2013
produceren, zoals de overheid en industrie.
De KE-workshop ‘Make Data Count’ werd bezocht door 70
experts en goed ontvangen door de director-general Research
van de Europese Commissie. De workshop resulteerde in een
pleidooi voor goede ‘metrics’, om onderzoekers te kunnen
belonen voor het goed beschikbaar maken van hun onderzoeksdata. KE publiceerde over dit onderwerp ook een
rapport ‘The Value of Research Data – Metrics for datasets
from a cultural and technical point of view’. Ook organiseerde
KE dit jaar een workshop over ‘The Price of Keeping
Knowledge’. Hierin werd het belang van transparantie rond
kosten en diensten voor langdurige data-opslag benadrukt.
Jisc
Eind 2013 bezocht de Wetenschappelijke Technische Raad
(WTR) van SURF de Engelse zusterorganisatie Jisc. De goede
relatie wordt door beide organisaties zeer gewaardeerd en
als inspirerend beoordeeld. Dit jaar stond de samenwerking
vooral in het teken van de uitwisseling van sprekers en bijvoorbeeld kantoorinrichting. Zo sprak Sarah Davies op Dé Onder
wijsdagen over Digital Literacy en stond de lounge-ruimte van
SURFmarket model voor het nieuwe kantoor van Jisc in Bristol.
BRANDBRIEF NAAR DE EUROPESE COMMISSIE
In nauw overleg met KE-partners ondertekende SURF
een gezamenlijke brandbrief aan een drietal leden van
de Europese Commissie. De ondertekenaars uitten
ernstige bezwaren tegen het voorgenomen beleid
rondom data- en tekstmining. De regeling leidt ertoe
dat onderzoekers extra moeten betalen voor het
doorzoeken van materiaal met behulp van data- en
tekstmining.
19
SURF Jaarverslag 2013
Workshop ‘Sustainable business models
for open access services’ van
Knowledge Exchange in Bristol
5
1
KENNISDELING
20
SURF Jaarverslag 2013
Kennisdeling over ICT en hoger
onderwijs en onderzoek is essentieel
voor de innovatieve projecten waarin
de aangesloten instellingen binnen
SURF samenwerken. SURFacademy
en de special interest groups (SIG’s)
spelen daarin een belangrijke rol.
De bijeenkomsten van SURFacademy
versterken de inhoudelijke
SURF-programma’s en -projecten.
De SIG’s verbinden professionals
binnen het hoger onderwijs en
onderzoek. SURF organiseerde in
2013 drie congressen waarin actuele
ICT-thema’s centraal stonden. Op de
nieuwe gezamenlijke website SURF.nl
is sind december 2013 alle informatie
van SURF en haar werkmaatschappijen
verzameld. >
SURFacademy
Special interest groups
SURFacademy verzorgt bijeenkomsten over actuele ICT-
Special interest groups (SIG’s) zijn kennisgemeenschappen
thema’s, waar professionals in het hoger onderwijs en
rondom specifieke thema’s gerelateerd aan ICT en het hoger
onderzoek kennis en ervaringen kunnen delen. De bijeen-
onderwijs en onderzoek. Binnen een SIG maken experts deel
komsten worden georganiseerd in samenwerking met de
uit van een community. Hierdoor kunnen zij met collega’s uit
instellingen en de special interest groups. Ze hebben altijd
andere instellingen samenwerken en kennis en ervaringen
een verbinding met een innovatieprogramma, product of
delen. Zij vinden elkaar op het online platform SURFspace.
dienst van SURF of de werkmaatschappijen. In 2013 vonden
er 48 SURFacademy-bijeenkomsten plaats. De in totaal
1900 deelnemers gaven de bijeenkomsten een gemiddelde
SURFSPACE
beoordeling van 7,7.
SURFspace is de online community van SURF voor
professionals die binnen het hoger onderwijs en
Video SURFacademy op YouTube
SURFacademy organiseerde bijvoorbeeld seminars
onderzoek werken aan ICT-innovatie. Op de website
over massive open online courses (MOOC’s) en tools for
SURFspace.nl kunnen zij bijdragen leveren door arti-
learning analytics. Masterclasses waren er onder meer
kelen, commentaar, bijeenkomsten en nieuws te plaat-
over research data management en open educational
sen. Inmiddels volgen zo’n 2000 gebruikers de online
resources. In de zomer vond het Learning Analytics
community. SURFspace.nl werd in 2013 ruim 4285
Summer Institute plaats. Enkele andere onderwerpen
keer per maand bezocht. Maandelijks plaatsten de
tijdens bijeenkomsten en webinars van SURFacademy
communityleden samen gemiddeld 47 bijdragen.
waren IPv6, SURFconext, BYOD en het ontwikkelen van
apps voor het hoger onderwijs.
In 2013 zijn vier nieuwe SIG’s opgericht. De SIG Learning
Analytics houdt zich bezig met het verzamelen, analyseren
SURFACADEMY ONLINE
en interpreteren van data over studenten, met als doel het
De website van SURFacademy is opgenomen in
onderwijs te verbeteren. De SIG Visualisatie deelt tips en
de nieuwe, gezamenlijke website SURF.nl. In de
tools om informatie uit (big) data inzichtelijk te maken
SURF-agenda zijn alle SURFacademy-bijeenkomsten
met visualisatie. De SIG Onderwijslogistiek heeft als doel
te vinden. Presentaties en weblectures van
om studenten in zo kort mogelijke leertrajecten op hoog
SURFacademy-bijeenkomsten uit het verleden zijn
niveau op te leiden, door docenten, locaties en leermiddelen
terug te vinden in de terugblik van de agenda.
optimaal in te zetten. In de SIG Identity Management wordt
kennis gedeeld over identity- en access-management,
het aanmaken en toevoegen van individuen en groepen
in systemen.
21
SURF Jaarverslag 2013
De homepage van
de vernieuwde
website SURF.nl.
De SIG Creative Labs is in 2013 opgeheven. De SIG had geen
directe aansluiting meer met huidige activiteiten, projecten of
diensten van SURF.
IN 2013 WAREN ER IN TOTAAL 19 SPECIAL INTEREST
GROUPS ACTIEF:
1 Cloud Implementaties
10 Open Educational
2 Digitaal Toetsen
Resources
3 Digitale Leer- en
11 Research Data
Werkomgeving
12 Research Information
4 Digitale Rechten
13 Research Support
5EduStandaard
14 Unified Communications
6 Groene ICT en
15Unwired
Duurzaamheid
16Virtuality
7 Identity Management
17Visualisatie
8 Learning Analytics
18Weblectures
9Onderwijslogistiek
19WEBstroom
Nieuwe website SURF.nl
SURF en haar werkmaatschappijen werken steeds intensiever
samen. Daarom is alle kennis, informatie, projecten en diensten van SURF, SURFnet, SURFmarket en SURFshare tegenwoordig te vinden op één gezamenlijke website: SURF.nl.
In december 2013 zijn de voormalige eigen websites van de
werkmaatschappijen samengevoegd. Alle kennis van SURF is
beter vindbaar gemaakt. Bovendien maakt een gezamenlijke
website het mogelijk om de resultaten van de samenwerking
tussen SURF en de werkmaatschappijen in samenhang te
laten zien. De website van SURFsara, de werkmaatschappij
die sinds 1 januari 2013 onderdeel uitmaakt van de SURForganisatie, wordt in 2014 geïntegreerd.
22
SURF Jaarverslag 2013
Congressen
Dé Onderwijsdagen
Het jaarlijkse congres Dé Onderwijsdagen trok dit jaar een recordaantal
bezoekers op 12 en 13 november 2013 in het WTC in Rotterdam. Maar liefst
1231 bezoekers lieten zich bijpraten over de nieuwste trends en ontwikkelingen
in het onderwijs. Op de eerste dag stond het programma in het teken van het
hoger onderwijs. Er was keuze uit 40 sessies en keynotes van initiatiefnemer
van Operation Education Claire Boonstra en van professioneel bergbeklimmer
Melvin Redeker. Het programma omvatte onder meer de onderwerpen open
en online onderwijs, learning analytics, mobiel leren en digitale leer- en werkomgeving. Bezoekers beoordeelden het congres gemiddeld met een 7,3.
SURF Research and Innovation Event
Het SURF Research en Innovation Event 2013 (SRIE13) is de opvolger van
de succesvolle SURF Onderzoeksdag 2012. Ruim 200 deelnemers lieten
zich op 28 februari inspireren door 2 keynotes en 17 sessiesprekers. SRIE13
belichtte creatief en innovatief gebruik van ICT in al zijn vormen. Bezoekers
kregen interessante voorbeelden te zien van omgang met onderzoeksdata,
onderzoeksinformatie en ondersteuning.
SISLink
De vijftiende SISlink-conferentie stond in het teken van ‘Verbinden in
verscheidenheid’. De nieuwste ontwikkelingen en ervaringen rondom
studentenadministratie, onderwijslogistiek en Studielink kwamen aan de
orde. Bijna 450 deelnemers hadden keuze uit 8 keynotes en tientallen
parallelsessies. Presentaties gingen onder andere over online onderwijs,
big data en matchingtrajecten. Op de leveranciersmarkt ontmoetten
leveranciers en bezoekers elkaar.
In 2014 gaat de SISLink-conferentie samen met de jaarlijkse HO-conferentie
van DUO. Zo ontstaat een nieuw tweedaags congres voor het hoger onderwijs:
De HO-link conferentie.
23
SURF Jaarverslag 2013
SURF Research and Innovation Event 2013
Kennisdeling op een hoger plan door SURF
“Binnen het domein ICT & onderwijs in het Nederlandse hoger onderwijs bestaat opvallend veel bereidheid om kennis te delen. Dat is voor
een groot deel aan SURF toe te schrijven. Je deelt ook via Twitter en
in werkbezoeken, maar door goede voorbereiding en inzet van de
juiste mensen weet SURF kennisdeling op een hoger plan te brengen.
Het meest waardevol zijn voor mij enkele relevante special interest
groups (SIG’s) en hun seminars. De SIG Open Education heeft bijvoorbeeld een heel actieve LinkedIn-groep, waar veel experts lid
van zijn. Ik ben daardoor altijd op de hoogte van de belangrijkste
ontwikkelingen.
Regelmatig ben ik aanwezig als spreker of bezoeker op Dé Onderwijsdagen en bij seminars van de SIG’s. SURF zoekt naar formats die
voor het publiek interessant zijn, maar die ook de sprekers dwingen
om extra te reflecteren. Je wordt bijvoorbeeld gevraagd om met drie
of vier sprekers samen een presentatie te geven. Samen zoek je naar
overeenkomsten en verschillen in je aanpak. Daardoor wordt scherper
wat de lessons learned en verbeterpunten zijn.
Tijdens Dé Onderwijsdagen 2013 volgde ik een sessie over online
proctoring (online surveilleren). Typisch een onderwerp waarvan je
denkt: daar moet ik achteraan. Het werd doordacht gepresenteerd,
door goed gekozen sprekers. Het onderwerp werd tastbaar en
realistisch, minder toekomstmuziek. Het overtuigde me dat de
Universiteit Leiden hier nu al mee kan gaan experimenteren in
ons online onderwijs.
Voor het Trendrapport Open Education 2014 schrijf ik op verzoek van
SURF over de erkenning van MOOC’s. Dat ik gevraagd word om dat
hoofdstuk te schrijven, maakt dat ik tijd vrij maak om het naadje van
de kous te weten te komen. Dat is een mooi voorbeeld van de balans
die SURF weet te vinden tussen haar rol en die van de instellingen.
SURF weet de juiste mensen bij elkaar te brengen, met de juiste
expertise en motivatie om onderwerpen te onderzoeken en kennis
te delen.”
24
SURF Jaarverslag 2013
Marja Verstelle, Universiteit Leiden
Senior adviseur ICT en Onderwijs/Nieuwe media, programmamanager ICT en
Onderwijs, programmamanager Learning Futures, MOOC’s en Online Leren
6
BESTUUR EN ORGANISATIE
25
SURF Jaarverslag 2013
In 2013 werd de fusie tussen
Stichting SURF en Stichting SARA
afgerond en maakte SURF een
begin met de herijking van de
SURF-organisatie als geheel.
Het bestuur van SURF besloot in
september tot een reorganisatie
van de SURF-holding. Het doel
is de focus van de holding te
verleggen naar regie en strategie.
Dit jaar vond bij SURF een
uitbreiding van de controllingactiviteiten plaats en is een
geconsolideerde jaarrekening
voor alle SURF-onderdelen
opgeleverd. >
Afronding fusie SURFsara
•• Invulling geven aan de opdracht vanuit de instellingen tot
meer samenhang, transparantie, integratie en innovatie om
AFTRAP MEERJARENPLAN SURF
Sinds 1 januari 2013 maakt SURFsara volwaardig onderdeel
De Hoogspanningshal van de TU
uit van de SURF-organisatie. De fusie tussen Stichting SURF
de strategische ontwikkelingen binnen het hoger onderwijs
Delft was op 17 april 2013 het decor
en Stichting SARA is in de eerste helft van 2013 afgewikkeld.
en onderzoek vorm te geven.
voor de aftrap van het nieuwe
Ook marktpartij Vancis, voormalig commercieel dochter van
SURF-meerjarenplan. Belangrijke
Stichting SARA, is vanaf die datum eigendom van SURF.
thema’s voor de komende meer
Vancis, dat gespecialiseerd is in datacenter services, cloud
jarenplanperiode zijn doorontwik
services, managed services en technisch applicatiebeheer,
Reorganisatie SURF-holding
keling van de e-infrastructuur, open
blijft opereren als zelfstandige marktpartij.
Parallel aan het herijkingstraject heeft het bestuur van SURF
en online onderwijs, beveiliging en
•• Het behouden van een gezonde financiële en slagkrachtige
organisatie.
in september besloten tot een reorganisatie van de SURF-
data. Daarnaast is er de wens voor
Herijking SURF
holding. De subsidiestromen voor programma-activiteiten
een eenvoudiger governancestruc-
In september 2013 hebben het bestuur van SURF en de
waarvan SURF de afgelopen jaren kon profiteren, lopen in
tuur van de SURF-organisatie. In
raad van afgevaardigden, die bestaat uit bestuurders van
belangrijke mate terug of worden nog slechts op tijdelijke
2013 heeft een eerste consultatie-
de aangesloten instellingen, een begin gemaakt met de
basis gecontinueerd. Bovendien ontstaan andere behoeften
ronde plaatsgevonden voor CIO’s,
herijking van de SURF-organisatie als geheel. Het advies
binnen de SURF-organisatie. De focus van de holding wordt
directeuren rekencentra, directeuren
van de WTR ‘Focus en transparantie’ en het belang van een
verlegd naar regie en strategie. Dit impliceert een kleine orga-
ICT en andere betrokkenen binnen
betere verbinding – zowel binnen de SURF-organisatie als
nisatie waarbij het huidige bureau van de stichting als holding
de instellingen. Een tweede ronde
met de instellingen – vragen om een herziening van de
gaat fungeren. Programma- en projectactiviteiten die gecon-
volgt in april 2014. Het meerjaren-
interne en externe organisatie van SURF. In een transitie
tinueerd worden, krijgen een plek binnen de werkmaatschap-
plan verschijnt in de 2e helft van
naar een nieuwe SURF-organisatie (SURF 2.0) moeten
pijen van SURF. Daarnaast wordt de bestaande platform-
2014 en legt de strategie voor
de uitstekende reputatie van SURF (ook internationaal),
structuur opgeheven. Het bestuur heeft, na overleg met de
2015-2018 vast voor SURF, haar
evenals de expertise binnen SURF en de goede verbindingen
raad van afgevaardigden, de WTR gevraagd advies uit te
werkmaatschappijen en de aan
met de instellingen behouden blijven.
brengen over een alternatieve manier om de betrokkenheid
gesloten instellingen.
van bestuurders en experts bij de innovatieprojecten van de
De herijking kent meerdere doelstellingen:
SURF-werkmaatschappijen vorm te geven. Het advies komt
•• Keuzen in uit te voeren activiteiten en waar activiteiten
worden belegd.
uit in mei 2014. Naar verwachting start de nieuwe organisatie
•• Een sterk vereenvoudigde governancestructuur.
•• Een integraal pakket aan maatregelen om te zorgen dat
26
SURF Jaarverslag 2013
in de tweede helft van 2014.
Bedrijfsvoering SURF
SURF de kwaliteit van het hoger onderwijs en onderzoek
De komst van SURFsara, de verantwoordelijkheid over de
met behulp van ICT blijvend kan verbeteren door een
gedeelde aansturing van het Netherlands eScience Center
adequaat portfolio van ICT-producten, diensten en
met NWO en nieuwe subsidiestromen zorgden voor uitbrei-
expertises.
ding van de controlling-activiteiten. SURF heeft een tijdelijke
controller aangesteld om de planning- en controltaken voor
Commissie Projectbewaking
de e-infrastructuur in 2013 uit te voeren en een cyclus te
De Commissie Projectbewaking (CP) is een onafhankelijke
ontwerpen voor de volgende jaren. SURF heeft alle jaar
adviescommissie die de kwaliteit en voortgang bewaakt van
rekeningen op basis van de nieuwe grondslagen en een
SURF-projecten die geheel of gedeeltelijk met subsidiegeld
geconsolideerde jaarrekening voor SURF, de werkmaatschap-
worden gefinancierd. De CP bewaakt ook de innovatieprojec-
pijen en Vancis opgeleverd. Ook is een nieuw systeem voor
ten van SURFmarket en SURFnet. De onafhankelijke project-
geautomatiseerde factuurafhandeling geselecteerd en geïm-
bewaking is een aanvulling op het programmamanagement
plementeerd. Daarnaast voerde SURF een aantal interne ICT-
en het dagelijks projectmanagement bij de instellingen.
projecten uit om de ICT-architectuur van SURF te wijzigen.
De commissie rondde in 2013 de eerste projecten uit het
Een belangrijk doel was de omgevingen voor kantoorautoma-
subsidieprogramma Toetsing en Toetsgestuurd Leren af.
tisering, identitymanagement en documentmanagement over
Alle overige projecten uit dit programma worden in 2014
te brengen naar een cloudoplossing.
afgerond. Daarnaast bewaakte de CP het innovatieproject
SURFworks.
Wetenschappelijk Technische Raad
De Wetenschappelijk Technische Raad (WTR) adviseert
het bestuur van SURF en op verzoek de in SURF deelne
GEZAMENLIJKE HUISVESTING
mende instellingen en organisaties. Daarnaast wordt de
SURF, SURFshare, SURFnet en SURFmarket gaan
WTR regelmatig ingezet voor het selectieproces van bij
verhuizen. Per 1 januari 2015 wordt een nieuwe locatie
SURF ingediende projecten.
nabij Utrecht CS betrokken. In 2013 vonden de eerste
voorbereidingen plaats.
In februari organiseerde de WTR een seminar over het in
2012 verschenen WTR-trendrapport De bakens verzetten.
De uitkomsten zijn meegenomen in het advies ‘Focus en
transparantie’ van de WTR aan SURF voor de ontwikkeling
van het meerjarenplan 2015-2018. Dit advies gaat in op de
missie van SURF, de nationale e-infrastructuur en de governance van de SURF-organisatie. De WTR bracht verder in
2013 de volgende specifieke adviezen uit over AWTadviesrapport Maatwerk in onderzoeksinfrastructuur,
Strategie SURFshare 2012-2013, OpenU als onderwijsplatform van de Open Universiteit Nederland en een audit van
het projectplan Realisatie DLWO van de Marnix Academie.
27
SURF Jaarverslag 2013
INKOMENSSTROMEN VAN SURF IN 2013
De overheidssubsidies worden toegerekend aan de periode waarin de kosten worden verantwoord.
Subsidies OCW
Subsidies EL&I
Subsidies NWO
910.000
2.131.000
ICT-diensten
22.804.000
Netwerkdienstverlening
18.029.000
Licenties
2.941.000
Mediaverkopen
4.080.000
Samenwerkingsbijdragen
3.460.000
Overige baten
8.220.000
Totaal
SURF Jaarverslag 2013
4.500.000
EU-subsidies
Vrijval egalisatiereserve
28
34.722.000
5.745.000
107.542.000
7
BIJLAGE
SAMENSTELLING BESTUURLIJKE ORGANEN PER 31 DECEMBER 2013
Raad van afgevaardigden Stichting SURF
Prof.dr. F. Miedema (Universitair Medisch Centrum Utrecht)
Drs. T.H. van den Akker (Hogeschool De Kempel)
Drs. J.L. Mulder (Technische Universiteit Delft)
Prof.dr. H.M. Amman (Universiteit Utrecht)
Dr. M.J.W.T. Nollen (Inholland)
Ir. K.J. van Ast (Universiteit Twente)
Drs. M.C.J. van Os (Hanzehogeschool)
Dr. K.M. Becking (Universiteit van Tilburg)
Prof.mr. A. Oskamp (Open Universiteit Nederland)
J. Bogerd MBA (Hogeschool Utrecht)
Drs. A. Postema (Universiteit Maastricht)
Drs. H.H.J. Bol (UMC Utrecht)*
J.G. Roelof (Hogeschool Rotterdam)
Prof.dr. D.C. van den Boom (Universiteit van Amsterdam)
Drs. J.S.M. Savenije (Koninklijke Bibliotheek)
Dr. IJ.J.H. Breukink (Wageningen Universiteit)
Drs. B.J.H. Straatman (Erasmus Universiteit Rotterdam)
Ir. A.P. de Buck (Hogeschool Zeeland)
G. Strijker (ArtEZ Hogeschool voor de kunsten)*
Prof.dr. S.E. Buitendijk (Universiteit Leiden)
Drs. M. de Vries (KNAW)
Ir. C. Eberwijn (TNO)
Drs. J.H. de Groene (NWO)
Voorzitter / Chairman
Mr. J.P. van Ham (Technische Universiteit Eindhoven)
Ing. A.H. Lundqvist
Drs. R.J.M. Hopstaken (AMC Amsterdam)*
Drs. J. de Jeu (Rijksuniversiteit Groningen)*
Drs. F.J.M. van Kalmthout (Avans Hogeschool)*
Drs. M.M.J. Kamsma MBA/MBI (Avans Hogeschool)
Drs. W.L.M. de Koning-Martens (Fontys Hogescholen)*
Drs. B.J.M. Langius (Vrije Universiteit Amsterdam)
Drs. A.J.M.M. Maes, waarnemer (Kennisnet)
* Deze personen zijn in 2013 afgetreden.
29
SURF Jaarverslag 2013
Drs. J.W. Meinsma (Windesheim)
* Deze personen zijn in 2013 afgetreden.
Bestuur Stichting SURF
Bestuur platform ICT en Onderwijs SURF
Drs.ing. C.J. Brouwer
Ir. A.P. de Buck (Hogeschool Zeeland)
Drs. R.J.P. Dekker, penningmeester
Drs. H. de Deugd (Inholland)
Drs. P.W. Doop*
Drs. W.L.M. de Koning-Martens RA (Fontys Hogescholen)
Dr.ir. A.A.J.M. Franken*
Dr. M.S. Menéndez (Haagse Hogeschool)
Drs. J. de Jeu
Drs. J.L. Mulder (Technische Universiteit Delft)
Ing. A.H. Lundqvist, voorzitter
Mr. H.G.M. van Oldeniel, voorzitter
Dr. S.J. Noorda
Prof.mr. A. Oskamp (Open Universiteit)
Mr. H.G.M. van Oldeniel, vice-voorzitter
Drs. B.J.H. Straatman (Erasmus Universiteit Rotterdam)
Drs. G.M.C. de Ranitz
Prof.dr. G.J. van der Zwaan (Universiteit Utrecht)
Bestuur platform ICT en Onderzoek SURF
Bestuur platform ICT en Bedrijfsvoering SURF
Prof.dr. W.J. van den Akker (Universiteit Utrecht)
Ir. K.J. van Ast (Universiteit Twente)
Drs. P.W. Doop, voorzitter*
J. Bogerd MBA (Hogeschool Utrecht)
Dr. R.C. van der Drift (NWO)
Drs.ing. C.J. Brouwer, voorzitter
Drs. J. de Jeu, voorzitter
Mr. J.P. van Ham (Technische Universiteit Eindhoven)
Prof.dr. H. Irth (Vrije Universiteit Amsterdam)
Drs. A.C. Keizer–Mastenbroek (Hogeschool Van Hall
Prof.mr.dr. H.M. de Jong (Hogeschool Utrecht)
Larenstein)
Dr. C.H.E. Kwakman (Zuyd Hogeschool)
A.M. Mur (Hogeschool Leiden)
Prof.dr. F. Miedema (Universitair Medisch Centrum Utrecht)
Drs. M.C.J. van Os (Hanzehogeschool)
Dr. J.H. de Ruiter (Hanzehogeschool Groningen)
Drs. J.S.M. Savenije (Koninklijke Bibliotheek)
Adviseur
Prof.dr. W.J.M. Voermans (Universiteit Leiden)*
Ir. R.A.E. Oerlemans MBA (voorzitter CIO-Beraad)
Adviseur
Ir. M.J. van den Berg (Universiteit Tilburg)
30
SURF Jaarverslag 2013
* Deze personen zijn in 2013 afgetreden.
Wetenschappelijk Technische Raad
Raad van commissarissen SURFnet en SURFmarket
Prof.dr. H.J. Bennis (Meertens Instituut)
Prof.dr. W.B.G. Liebrand
Dr. E. van den Berg (Hogeschool Edith Stein)
Ing. A.H. Lundqvist
Drs. J.J. Jasperse (Hogeschool Zeeland)
Dr.ir. A.W. Veenman (president-commissaris)
Prof.dr. P.A. Kirschner (Open Universiteit Nederland)
Dr. F. Klok (ITEA 2 Office)
Raad van commissarissen SURFshare
Prof.dr.ir. C.T.A.M. de Laat (Universiteit van Amsterdam)
Drs.ing. C.J. Brouwer, president-commissaris
Dr. I. Mulder (Hogeschool Rotterdam)
Prof.dr. W.B.G. Liebrand
Drs. P.M.M. Rullmann, voorzitter
Ing. A.H. Lundqvist
Dr. K. Stam
Raad van commissarissen SURFsara
Adviseur
Prof.dr. H. Brinksma
Prof.dr. J. van Hillegersberg*
Prof.dr. W.B.G. Liebrand
Prof.mr.dr. J.M. Smits*
Dr. S.J. Noorda, president-commissaris
Commissie Projectbewaking
Raad van commissarissen Vancis bv
Drs. P.M. Bloemendaal (Universiteit Leiden)
W.A. Biewinga
Drs. W.E. ter Borg-Spitholt (Hanzehogeschool Groningen)
Mr. E.H. Broekhuizen, president-commissaris
Dr. J.T. Goldschmeding
Dr. S.J. Noorda
D.J. Houwen, voorzitter
Drs. D.C.H. Molenaars (VUMC)
Drs. A.A.F. Paulissen (Fontys Hogescholen)
Dr. R.B. Rexwinkel (SURFnet)
Drs. W.M. Veenstra (Radboud Universiteit Nijmegen)
H.J.H. van der Wal (Saxion Hogeschool)
31
SURF Jaarverslag 2013
COLOFON
Tekst Marjolein van Trigt en SURF
Ontwerp Studio Koelewijn Brüggenwirth, Den Haag
Fotografie Ivar Pel, Robert Lagedijk, Bernd Wannenmache, Daisy Tian Dai, Raldo Neven, Nan Reunis
SURF
Graadt van Roggenweg 340
Postbus 2290
3500 GG Utrecht
030 234 66 00
[email protected]
Deze publicatie verschijnt onder de licentie Creative Commons
Naamsvermelding 3.0 Nederland.

Download Report