Toekenningen Veni 2014
Page 1 of 38
Toekenningen Veni 2014
Hieronder een lijst met de gehonoreerden, een indicatieve titel
en een korte samenvatting van het onderzoeksproject. Achter de
naam volgt het geslacht. Daarachter de huidige werkplek van de
onderzoeker. De laureaten zijn tevens gesorteerd op NWOonderdeel.
Persbericht: 38 miljoen euro voor 152 talentvolle Veni-onderzoekers
Gesorteerd op NWO-onderdeel
Aard- en Levenswetenschappen
Chemische Wetenschappen
Exacte Wetenschappen
Gebiedsoverschrijdend
Geesteswetenschappen
Maatschappij- en Gedragswetenschappen
Natuurkunde
Technologiestichting STW
WOTRO Science for Global Development
ZonMw
Gesorteerd op alfabet
Onderwijsongelijkheid en taal
Dr. O. (Orhan) Agirdag (m), UvA - AMCIS, Educational Sciences
Anderstalige leerlingen presteren op school slechter dan
Nederlandstalige leerlingen. Maar waarom is dat zo? Presteren alle
soorten anderstalige leerlingen slechter? En wordt taalongelijkheid
versterkt door de kenmerken van scholen en onderwijssystemen?
Deze vragen zijn niet alleen wetenschappelijk relevant, maar de
resultaten zijn ook bruikbaar voor ouders, leraren en beleidsmakers.
Slimme materialen om nanorobots te maken die in het
menselijk lichaam kunnen werken
Dr. L. (Lorenzo) Albertazzi (m), TU/e – Instituut voor Complexe
Moleculaire Systemen
De onderzoekers zullen slimme zelfassemblerende materialen maken:
materialen die zichzelf in elkaar kunnen zetten. Hiermee kunnen
nanorobots gemaakt worden die in het menselijk lichaam kunnen
werken. Deze apparaatjes kunnen medicijnen in het lichaam
vervoeren of virussen aanvallen om een breed scala aan ziekten te
genezen.
Het schrift op de rotsen: het Thamudische en Arabische
taalkundig verleden
Dr. A.M. Al-Jallad (m), UL - Taalkunde
De Arabische woestijnen zijn bezaaid met duizenden weinig begrepen
oude inscripties bekend als de Thamudische inscripties. Dit project is
het eerste integrale onderzoek van dit corpus, uitgevoerd binnen de
digitale geesteswetenschappen. Het toegankelijk maken van deze
teksten zal ons begrip van de talen en de bevolking van preIslamitisch Arabië fundamenteel veranderen.
Z/E-conversie van hexenal als modulator van
insectenfysiologie en plant-herbivoorinteracties
Dr. S. (Silke) Allmann (v), UvA - Plantenfysiologie
Onder stress geven planten de groene geurstof Z-3-hexenal af aan de
http://www.nwo.nl/onderzoek-en-resultaten/programmas/vernieuwingsimpuls/toekenningen/alle+veni+... 29-7-2014
Toekenningen Veni 2014
Page 2 of 38
lucht. Rupsen die van planten eten zetten deze stof om in E-2hexenal. Ik onderzoek waarom de rups deze stof omzet en wat precies
de gevolgen zijn voor de fysiologie en ecologie van plant en rups.
Ons afweersysteem verbeteren voor kankertherapie
Dr. M. (Marleen) Ansems (v), UMC St Radboud - Tumor Immunology
Ons afweersysteem is essentieel voor het opruimen van
ziekteverwekkers en kankercellen. De onderzoekers gaan bestuderen
of ze bepaalde cellen van ons afweersysteem beter kunnen laten
werken, zodat deze beter gebruikt kunnen worden in kankertherapie.
De rol van DNA-herhalingen bij ziekte en gezondheid
Dr. N.A. (Ahmad) Aziz (m), LUMC - Neurologie
Lange stukjes DNA-herhalingen zijn de oorzaak van bepaalde erfelijke
neurologische stoornissen gekenmerkt door cognitieve, psychiatrische
en metabole afwijkingen. In dit onderzoek zal worden nagegaan of
ook kortere stukjes DNA-herhalingen bij het ontstaan van
veelvoorkomende ziekten zoals dementie, depressie en diabetes een
rol spelen.
Het autistische cerebellum
Dr. A. (Aleksandra) Badura (v), Nederlands Herseninstituut (NIN) Neurowetenschappen
Autisme is een veelvoorkomende neurologische aandoening die wordt
gekenmerkt door verminderde cognitieve en sociale vaardigheden.
Beschadiging van het cerebellum rond de geboorte is sterk
gecorreleerd met de ontwikkeling van autisme. Wij zullen onderzoeken
welke rol het cerebellum speelt bij cognitieve functies en hoe
afwijkingen hiervan bijdragen aan de ontwikkeling van autisme.
Leven we in gezonde huizen?
Dr. A.M. (Ana María) Ballesteros-Gómez (v), VU – Instituut voor
Milieuvraagstukken
Elektronische apparatuur, meubels en bouwmaterialen bevatten
potentieel giftige en soms onbekende verontreinigingen waaraan we
elke dag blootgesteld worden. Scheikundigen kunnen snellere en
goedkopere analysemethoden ontwikkelen waarmee vragen omtrent
de veiligheid van ons leefmilieu binnenshuis beantwoord kunnen
worden.
Gerichte nanotherapeutica: op naar het verhelpen van
leverfibrose
Dr. R. (Ruchi) Bansal (v), UT - MIRA
Leverschade, veroorzaakt door overmatig alcoholgebruik of virale
hepatitisinfecties, vormt een groeiend gezondheidsprobleem waarvoor
geen medicatie bestaat. In dit project willen onderzoekers innovatieve
nanomedicijnen ontwikkelen voor de behandeling van leverziekten
door zich te richten op de belangrijke celtypes in de lever, zonder
bijwerkingen uit te lokken.
Eilanden binnen eilanden: het gevolg van isolatie op mariene
biodiversiteit
Dr. L.E. (Leontine) Becking (v), Naturalis
Mariene meren bieden een unieke kijk op biodiversiteit in zee.
Eilanden spelen sinds Darwin een sleutelrol binnen de biologie als
natuurlijke laboratoria van ecologie en evolutie. Onderzoek naar
mariene meren – een soort binnenstebuiten eilanden - kan nieuwe
inzichten opleveren in de processen die zorgen voor de biodiversiteit
van tropische zeeën.
Patronen van politisering binnen 14 democratieën
Dr. C.F. (Caspar) van den Berg (m), UL - Bestuurskunde
Wordt beleid en bestuur beter als ambtenaren onder sterke politieke
invloed staan, of juist als zij zoveel mogelijk neutraal en onpartijdig
zijn? Wat verklaart dat ambtenaren in sommige landen en
beleidssectoren sterker gepolitiseerd zijn dan in andere? Dit project
vergelijkt 14 landen in Europa, Noord-Amerika en Oost-Azië en geeft
antwoord.
Grote verwachtingen: verwachtingsmarkeerders in woordvoor-woordverwerking van zinnen
Dr. G. van Bergen (v), UU - Taalkunde
'Maria is eigenlijk een man.'’ Eigenlijk hierboven geeft aan dat wat er
staat ingaat tegen de verwachting. In dit project wordt onderzocht of
zulke verwachtingsmarkeerders de woord-voor-woordverwerking van
zinnen gemakkelijker maken. Gemeten wordt in hoeverre luisteraars
hun voorspellingen over de rest van de zin bijstellen zodra ze een
verwachtingsmarkeerder horen.
http://www.nwo.nl/onderzoek-en-resultaten/programmas/vernieuwingsimpuls/toekenningen/alle+veni+... 29-7-2014
Toekenningen Veni 2014
Page 3 of 38
Betwiste brieven vanuit Nederlands-Oost-Indië: de
transculturele toe-eigening van Kartini’s brieven sinds 1911
Dr. P.A.L. Bijl (m), UvA - Taal en Literatuur
De Nederlandstalige brieven van de Javaanse vrouw Kartini (18791904) zijn in acht talen zijn vertaald, maar toch buiten de Nederlandse
literaire canon gebleven. Dit project onderzoekt hoe in het westen en
Azië Kartini's brieven zijn gebruikt om visies over de rol van vrouwen
in de (post)koloniale periode te verwoorden.
Menselijke keuzes begrijpen en beïnvloeden
Dr. A.V. (Arnoud) den Boer (m), UT - Wiskunde
Menselijk keuzegedrag ligt ten grondslag aan veel maatschappelijke
en commerciële beslissingsproblemen. Dit onderzoeksproject
ontwikkelt wiskundige en statistische methoden om dit gedrag te
beschrijven en er optimaal op te reageren.
Biologische pacemakers op basis van gentherapie
Dr. G.J.J. (Geert) Boink (m), AMC/UvA - Cardiologie
In Nederland worden jaarlijks duizenden pacemakers geïmplanteerd.
Ondanks het succes van deze behandeling zijn er belangrijke
tekortkomingen. Dit project gaat op zoek naar een oplossing voor
deze tekortkomingen door de ontwikkeling van biologische
pacemakers gebaseerd op een nieuw type gentherapie.
Bedrieglijk materiaal: geschiedenis, functie, techniek en impact
van materiaalimitatie
Dr. M.A.H. Bol (v), UvA - Kunst en Architectuur
In ons dagelijks leven worden we omringd door bedrieglijke
materialen: laminaatvloeren doen alsof ze hout zijn en het kunststof
aanrecht in de keuken ziet eruit als marmer. Dit project onderzoekt de
functie en impact van deze praktijk van materiaal-imitatie binnen de
geschiedenis van de kunst en wetenschap.
Heilige boontjes en duurzame consumptie
Dr. J.W. (Jan Willem) Bolderdijk (m), RUG - Economie en
Bedrijfskunde, Marketing
Hoewel consumenten het belangrijk vinden om moreel te zijn, kan
extreem moreel gedrag (bv. veganisme) nadelen opleveren - 'heilige
boontjes' zijn niet populair. Ik wil onderzoeken wat de relevantie van
dit mechanisme is voor de marketing van duurzame voedselbronnen
(bv. kweekvlees en sojaboter).
Een slechte start – Onderzoek naar de rol van oxytocine en
oestradiol in de cyclus van hardhandig opvoeden door de
generaties heen
Dr. P.A. (Peter) Bos (m), UU - Psychologische Functieleer
Wie hardhandig is opgevoed, voedt vaak zelf zijn kinderen hardhandig
op. Mogelijk komt dit door ongevoeligheid van de hersenen voor
hormonen die essentieel zijn voor ouderlijk gedrag. Voor het eerst
wordt bij mensen onderzocht of dit zo is.
Meten zonder prikken
Dr. ir. N. (Nienke) Bosschaart (v), UvA/AMC - Biomedical Engineering
& Physics
Zieke of te vroeg geboren baby's worden soms wel drie keer per dag
geprikt om hun bloedwaarden te bepalen. Het doel van dit onderzoek
is om deze bloedwaarden niet-invasief (zonder prikken) te meten met
een nieuwe techniek: laag-coherente spectroscopie.
Stop de veelvraten, stop aderverkalking
Dr. ir. J. (Jan) van den Bossche (m), AMC - Medische Biochemie
Macrofaag betekent 'veelvraat'. Macrofagen vernietigen
ziekteverwekkers, maar tijdens atherosclerose (aderverkalking) eten
ze te veel vet. Dit resulteert in een lokale vetophoping en ontsteking
in de vaatwand. In dit onderzoek zullen we ingrijpen op het
energiemetabolisme van de macrofaag om zo aderverkalking te
verminderen.
Verbonden landschappen: modelleren van supra-regionale
groepen in het derde millennium v.Chr.
Dr. Q.P.J. Bourgeois (m), UL - Archeologie
Dit project onderzoekt de landschapsorganisatie in het derde
millennium v.Chr. in noordwest Europa en heeft als doel nieuwe
perspectieven op de ruimtelijke organisatie en opkomst van supraregionale groepen en netwerken te genereren, o.a. door middel van
computersimulaties en netwerkanalyses.
http://www.nwo.nl/onderzoek-en-resultaten/programmas/vernieuwingsimpuls/toekenningen/alle+veni+... 29-7-2014
Toekenningen Veni 2014
Page 4 of 38
Kwantum en klassieke databescherming
Dr. J. (Jop) Briët (m), New York University (US) Informatica/Wiskunde
Bij het versturen en opslaan van digitale informatie ontstaat
dataverlies als gevolg van ruis. Dit onderzoek is erop gericht met
nieuwe wiskundige technieken, onder andere uit de
kwantummechanica, na te gaan hoe dit negatieve effect verminderd
kan worden.
Gebruik van gedragseconomie om genderverschillen te
verklaren in carrièrekeuzes
Dr. T. (Thomas) Buser (m), UvA - Markets and Organisations
Men are more willing to compete then women. I explore the causes
and consequences of this gender difference. Can it explain gender
differences in academic and professional career choices? Are gender
differences in the reaction to feedback an explanation? And are
women more stressed out by competitive pressure than men?
Waarom herstellen ouderen moeilijk na een
ziekenhuisopname?
Dr. B.M. (Bianca) Buurman (v), AMC - Geriatrie
Ouderen die acuut in het ziekenhuis worden opgenomen komen vaak
in een slechte conditie uit het ziekenhuis en herstellen moeilijk. In
deze studie wordt onderzocht hoe dit ontstaat, wat de psychologische
impact is van een ziekenhuisopname en hoe succesvol gerevalideerd
kan worden.
Naar een algemene methodologie voor het ontwerp van
katalysatoren
Dr. F. (Federico) Calle-Vallejo (m), UL – Leids Instituut voor Chemisch
onderzoek
Kunnen we katalysatoren op een atomaire schaal maken met behulp
van middelbare school scheikunde en geometrische regels? Dit project
beoogt met behulp van grootschalige computersimulaties een
algemene methodologie te ontwikkelen waar de katalysatoren van de
toekomst mee ontworpen kunnen worden. Dit gebeurt op basis van
het aantal valentie-elektronen en coördinatiegetallen, twee
eenvoudige maar krachtige concepten.
Geheugenmechanismen in het slapende kleine hersenen
Dr. C.B. (Cathrin) Canto (v), NIN - Cerebellar Coordination &
Cognition
Cognitie in de slapende kleine hersenen. De kleine hersenen zijn
essentieel voor geheugenvorming van motorische en cognitieve
leerprocessen. De onderzoekster gaat ontrafelen hoe cellen in de
kleine hersenen informatie coderen tijdens leerprocessen en welke rol
slaap speelt bij dit proces.
Terahertzgolven genereren met microchips
Dr. D. (Daniele) Cavallo (m), TUD – Micro-elektronica
Terahertzgolven zijn een uniek soort elektromagnetische golven, met
grote potentiële toepassingen. Maar er is geen praktische manier om
ze te genereren. Dit onderzoek zal proberen terahertsgolven te
genereren met dezelfde microchips als die in computers en mobiele
telefoons te vinden zijn.
Vaccins tegen wormen-infecties
Dr. F. (Fabrizio) Chiodo (m), UL - Leiden Institute of Chemistry
Schistosomiasis is een zeer schadelijke wormen-infectie. Bestaande
medicijnen kunnen herinfecties niet voorkomen. Ik ga werken aan het
ontwikkelen van vaccins tegen deze en soortgelijke ziektes door heel
precies goudbolletjes met stukjes van de parasieten te bedekken om
zo op gecontroleerde wijze het immuunsysteem aan te leren de
wormen te vernietigen.
Lokale activatie van afweercellen na darmschade
Dr. ir. F.H.J. (Ferry) Cornelissen (m), Erasmus MC - Hematologie
Onze darmen worden continue beschadigd door allerlei invloeden van
buitenaf. Speciale cellen van het afweersysteem, innate lymfoïde
cellen, zijn essentieel voor dit herstel. Echter, hoe deze cellen worden
aangezet tot herstel van de darmwand is onbekend en zal in dit
project nader onderzocht worden.
ExoFlow: leren luisteren naar fluisterende cellen
Dr. ir. F. (Frank) A.W. Coumans (m), UvA/AMC - Biomedical
Engineering & Physics
Cellen in ons lichaam kunnen met elkaar praten via kleine
'spraakbalonnen' in het bloed. In dit project wordt de techniek
http://www.nwo.nl/onderzoek-en-resultaten/programmas/vernieuwingsimpuls/toekenningen/alle+veni+... 29-7-2014
Toekenningen Veni 2014
Page 5 of 38
ontwikkeld om 'spraakbalonnen' te onderscheiden van het
'achtergrondlawaai'. Dit maakt het mogelijk om de 'spraakbalonnen' te
lezen, waardoor ernstige ziekten eerder te voorspellen zullen worden.
Netwerkpsychometrie: methoden voor het blootleggen van de
architectuur en de dynamiek van stemmingsstoornissen
Dr. A.O.J. (Angélique) Cramer (v), UvA - Psychometrie
In de netwerkbenadering is een psychische stoornis het gevolg van
interacties tussen symptomen (somber en piekeren). In dit voorstel
worden de methoden om deze netwerken te construeren en te
analyseren verder ontwikkeld. Vervolgens worden netwerken van
patiënten met stemmingsstoornissen onderzocht: kunnen we
bijvoorbeeld voorspellen wanneer een patiënt een terugval krijgt?
Naar een wetenschap van taalkundige verbeelding
Dr. M. Dingemanse (m), Max Planck Institute for Psycholinguistics Taalkunde
Taal gebruiken we niet alleen om dingen te beschrijven, maar ook om
te verbeelden, bijvoorbeeld met gebruik van gebaren of
klankschilderende woorden (ideofonen). Dit project onderzoekt de
taalkundige werking van zulke verbeeldingen, en verrijkt daarmee de
taalwetenschap die tot dusver vooral op de beschrijvende functie van
taal heeft gelet.
Luister naar de genen in je hart
Dr. E. (Ellen) Dirkx (v), UM – Cardiologie
Chronisch hartfalen is een aandoening van de hartspier die leidt tot
verlies van bloeddoorstroming in alle organen. Om nieuwe medicijnen
te ontwikkelen, gaan onderzoekers de communicatie tussen genen
bestuderen en bijsturen waar er storingen optreden.
Biljarten met moleculen
Dr. W. (Wenrui) Dong (m), RU - Institute for Molecules and Materials
Onderzoekers gebruiken geavanceerde methoden om OH-radicalen
heel precies op O-atomen te schieten, waarbij een chemische reactie
wordt geïnduceerd. Met behulp van laserstralen wordt de beweging
van de reactieproducten heel precies in kaart gebracht, zodat de
details van de chemische reactie blootgelegd kunnen worden.
De hulproep van je buren uitbuiten – de rol van herbivoorgeïnduceerde plantengeurstoffen binnen groeistrategieën van
planten
Dr. J.C. (Bob) Douma (m), WUR - Gewas- & Onkruidecologie
Als planten worden aangevreten door insecten gaan ze vluchtige
stoffen produceren. Maar buurplanten kunnen deze informatie
gebruiken om hun investering in verdediging of groei te reguleren. Ik
onderzoek met behulp van 3D-modellen, evolutionaire speltheorie en
experimenten welke strategie voordelig is. Deze inzichten helpen
gewasproductie te verduurzamen.
Detectiemethoden voor gelijkenisstructuren in
tijdsafhankelijke data
Dr. A. (Anne) Driemel (v), TU/e - Informatica
Detectiemethoden voor gelijkenisstructuren worden gebruikt om de
inhoud van digitale gegevens samen te vatten en te analyseren.
Hoewel het onderzoek in het verleden voornamelijk uitging van
statische gegevens, kunnen de gegevens tijdsafhankelijke opnamen
van dynamische parameters zijn. In dit geval moet ook de
ontwikkeling in de tijd efficiënt worden samengevat.
Nanotherapie met postcode voor aderverkalking
Dr. R. (Raphaël) Duivenvoorden (m), AMC - Vasculaire geneeskunde
Lokale vaatwandontsteking heeft een centrale rol in bij het ontstaan
van aderverkalking, maar kan momenteel niet behandeld worden. De
onderzoeker gaat een nanotherapie ontwikkelen waarmee krachtige
ontstekingsremmende medicijnen gericht afgeven kunnen worden
daar waar er aderverkalking is.
Tijdsinconsistentie en implicaties voor investerings-, spaar- en
handelsgedrag
Dr. S. (Sebastian) Ebert (m), UvT - Financiën
In dit project wordt de invloed van tijdsinconsistentie op het
investerings-, spaar- en handelsgedrag van individuen onderzocht.
Toepassingen zijn te vinden in het ontwerp van instellingen die
tijdsinconsistentie matigen wat betreft belangrijke
investeringsbeslissingen zoals pensioensparen, in het afleiden van
richtlijnen om de individuele investeerder te beschermen en in het
reguleren van de retailbanken-sector.
http://www.nwo.nl/onderzoek-en-resultaten/programmas/vernieuwingsimpuls/toekenningen/alle+veni+... 29-7-2014
Toekenningen Veni 2014
Page 6 of 38
Taal in de rechtszaal
Dr. A. (Anita) Eerland (v), OU - Faculteit Psychologie en
onderwijswetenschappen
Mensen verwerken zinnen als 'de dader schoot' anders dan 'de dader
was aan het schieten'. De onderzoekers bestuderen het effect van
dergelijke subtiele verschillen in taalgebruik op het verwerken van
processen verbaal en op de juridische besluitvorming. Ook wordt
onderzocht of experts minder vatbaar zijn voor dergelijke effecten dan
leken.
Mondiale infectieziekten lokaal bestrijden
Dr. N.C. (Nora) Engel (v), UM - Faculty of Health, Medicine and Life
sciences
De bestrijding van infectieziekten en geneesmiddelenresistentie in
ontwikkelingslanden vereisen diagnostische testen die gebruikt
kunnen worden als er geen experts, koelkasten of transportmiddelen
zijn. Dit onderzoek bestudeert innovatieprocessen in de diagnostiek
van tuberculose en hiv in India om testen in de alledaagse lokale
praktijk effectief te maken.
Een kristallen bol voor adrenoleukodystrofie
Dr. M. (Marc) Engelen (m), AMC - Kinderneurologie
Sommige patiënten met de stofwisselingsziekte adrenoleukodystrofie
krijgen hersenafwijkingen. Een groot probleem bij de behandeling is
dat artsen niet kunnen voorspellen welke patiënten dit zijn. De
onderzoekers zoeken naar voorspellende factoren (MRI en
bloedonderzoek) om de behandeling te verbeteren.
Soft Pharma: functionele zachte materie voor het regelen van
polymorfisme
Dr. H.B. (Burak) Eral (m), UU - Scheikunde
Onvoldoende begrip van polymorfisme is momenteel een knelpunt dat
duurzame groei van de farmaceutische industrie belemmert. Dit
verhoogt de kosten van essentiële geneesmiddelen. De onderzoekers
gaan nieuwe ('zachte') materialen ontwikkelen om dit probleem op te
lossen en farmaceutica meer effectief en betaalbaar te maken.
Asieltheorie voor een niet-ideale wereld
Dr. L.L. Ferracioli (v), UvA - Filosofie
In dit project onderzoek ik de volgende vragen: wie is vluchteling,
waarom hebben staten verplichtingen jegens hen en hoe kunnen de
lasten van bescherming eerlijk verdeeld worden tussen staten? Het
doel is een theorie te ontwikkelen die perspectief biedt op een
wenselijker en doeltreffender regeling voor de bescherming van
vluchtelingen.
Kritische momenten: Hoe beïnvloeden gebeurtenissen onze
beoordeling van de legitimiteit van politieke autoriteiten?
Dr. T. Fossen (m), UL - Filosofie
De onderzoekers ontwikkelen een nieuw perspectief op een klassiek
politiek-filosofisch vraagstuk: wat maakt een overheid legitiem of
illegitiem? In dit perspectief speelt de betekenis van gebeurtenissen
een cruciale rol in het oordelen over een overheid, en over de gepaste
houding van burgers (gehoorzaamheid of verzet?).
Cognitieve aanpassing aan moeilijke omgevingen
Dr. W.E. (Willem) Frankenhuis (m), RU - Ontwikkelingspsychologie
Mensen die opgroeien in een stressvolle omgeving scoren gemiddeld
lager op gangbare metingen van mentaal functioneren. Er zijn
aanwijzingen dat hun denkvermogens zijn uitgerust voor andere
situaties. Dit voorstel presenteert studies die deze hypothese
onderzoeken. Kennis over mentaal functioneren in een stressvolle
omgeving biedt aanknopingspunten voor onderwijs, interventies, en
beroepskeuze.
Grafeen als biologische sensor
Dr. W. (Wangyang) Fu (m), UL- Leids Instituut voor Chemisch
onderzoek
Onder fysiologische omstandigheden kunnen grafeensensoren meestal
geen biologische stimuli waarnemen die op een afstand groter dan een
nanometer van hun oppervlak plaatsvinden. Daardoor worden ze niet
als krachtige biologische sensoren gezien. Dit onderzoek zal zijn licht
laten schijnen over dit afstandsafhankelijke fenomeen met behulp van
een nieuwe aanpak waarin met radiofrequentie de biologische
processen geobserveerd worden.
http://www.nwo.nl/onderzoek-en-resultaten/programmas/vernieuwingsimpuls/toekenningen/alle+veni+... 29-7-2014
Toekenningen Veni 2014
Page 7 of 38
De functies van netwerken van cerebellaire kernen in
sensomotorische verwerking ontrafelen
Dr. Z. (Zhenyu) Gao (m), Erasmus MC - Neurowetenschappen
De output van het cerebellum wordt gevormd door de cerebellaire
kernen en is van belang voor de sturing van motoriek. Ik zal de
connecties van de kernneuronen bestuderen waardoor een beter beeld
zal ontstaan van de mechanismen waarmee het brein de motoriek met
grote temporele precisie controleert.
Fluisteringen van de Majoranadeeltjes
Dr. A. (Attila) Geresdi (m), TUD
Topologische kwantumberekeningen gebaseerd op Majoranadeeltjes
bieden een ongeëvenaarde bescherming tegen het verlies van
kwantuminformatie door interactie met de omgeving. De onderzoekers
zullen een on-chip stralingsdetector bouwen om kwantumruis
(‘fluisteringen’) op te vangen die door deze ongrijpbare deeltjes wordt
uitgezonden en de haalbaarheid van topologische kwantumbits
aantonen.
Leven vangen in nummers. Getallen en maten in digitale media
Dr. C. Gerlitz (v), UvA - Mediastudies
Het project onderzoekt de gevolgen van de toenemende kwantificatie
van het sociale en culturele leven in sociale media via het aantal
vrienden of Likes, populariteitsrangschikkingen of algoritmic metrics.
De onderzoeker stelt dat zulke digitale getallen het sociale leven niet
alleen meten, maar ook veranderen en dat derden economische
waarden toevoegen aan activiteiten op sociale media.
De uitdaging van evidence-based hervormingen van wetgeving
inzake intellectueel eigendomsrecht: juridisch-pragmatische
aanpak ontmoet juridisch-dogmatische aanpak
Dr. S.J. (Stef) van Gompel (m), UvA - Informatierecht
Wetgevingsbeleid inzake intellectueel eigendomsrecht heeft
traditioneel een sterk dogmatische inslag. Dit onderzoek maakt
duidelijk op welke manier intellectueel eigendomsrecht beter kan
worden gestoeld op empirisch onderbouwd beleid. Het doet concrete
suggesties voor het ontwikkelen van empirisch onderbouwd beleid
waarin de traditionele juridisch-dogmatische wetgevingsaanpak wordt
verenigd met een meer juridisch-pragmatische aanpak.
Transactionele relaties tussen antisociaal gedrag in de vroege
adolescentie, persoonlijkheidskenmerken en opvoedgedrag
Dr. A.D. (Amaranta) de Haan (v), UU - Orthopedagogiek,
Psychosociale problemen
In dit project zal worden onderzocht hoe antisociaal gedrag van
jongeren, hun persoonlijkheidskenmerken, en opvoedgedrag van
ouders elkaar wederzijds beïnvloeden binnen drie tijdsniveaus:
seconde-tot-seconde (micro-niveau), dag-tot-dag (mesoniveau), en
jaar-tot jaar (macro-niveau). Hiernaast zullen wederkerige effecten
van antisociaal gedrag, persoonlijkheid en opvoeding tussen de drie
tijdsniveaus worden bestudeerd.
Het anticiperende brein
Dr. S. (Saskia) Haegens (v), RU - Donders Institute for Brain,
Cognition and Behaviour
In het dagelijks leven staan we bloot aan een enorme input van
zintuigelijke informatie, waarvan slechts een klein deel relevant is.
Hoe richt het brein selectief de aandacht op verwachte
gebeurtenissen? De onderzoekers meten hersengolven in het
menselijk brein, om uit te vinden welke hersennetwerken en
mechanismen onze aandacht regelen.
Nieuwe uitdaging voor HIV in Afrika: toegenomen
immuunactivatie tijden antiretrovirale behandeling;
biomarkers en gevolgen voor gezondheid
Dr. R.L. (Raph) Hamers (m), AMC - Global Health
Dankzij aidsremmers is hiv, ook in Afrika, een chronische ziekte
geworden. Dit project onderzoekt hoe bij behandelde hivgeïnfecteerden de activiteit en functioneren van het immuunsysteem
wordt beïnvloed door tuberculose, hepatitis B en aidsremmers, wat
hiervan de gevolgen zijn voor de gezondheid, en nieuwe manieren om
immuunactiviteit in bloed te meten.
Gedragsbewuste zoekevaluatie voor information retrieval
Dr. J (Jiyin) He (v), CWI - Information Access
Nauwkeurige evaluatiemetrieken vormen de basis voor het ontwerpen
en ontwikkelen van effectieve zoeksystemen. Standaard zoekevaluatiemetrieken houden geen rekening met hoe gebruikers in
werkelijkheid zoeken en komen daardoor niet overeen met de
http://www.nwo.nl/onderzoek-en-resultaten/programmas/vernieuwingsimpuls/toekenningen/alle+veni+... 29-7-2014
Toekenningen Veni 2014
Page 8 of 38
werkelijke ervaringen van gebruikers. Dit onderzoek zal een
evaluatiebenadering opstellen die de variaties in zoekgedrag van
gebruikers kan ondervangen.
Poly-ubiquitine; een keten van gebeurtenissen ontrafeld
Dr. G.J. (Gerbrand) van der Heden-van Noort (m), NKI- Chemical
Biology
Allerlei processen in de cel worden aan- en uitgezet door bevestiging
van een keten van kleine eiwitjes genaamd ubiquitine. De
samenstelling van dit snoer van eiwitten bepaalt wat er precies
gebeurt. Dit onderzoek gaat een licht werpen op welke polymeren
specifieke signalen veroorzaken.
Darmstamcellen houden niet van stress
Dr. J (Jarom) Heijmans (m), UvA - Tytgat Instituut voor Lever en
Darm onderzoek
Darmstamcellen en darmtumoren verdwijnen door eiwitstress. De
onderzoekers gaan in gezonde darmen en darmtumoren uitzoeken hoe
dit komt en hopen zo een mogelijkheid voor de behandeling van
darmtumoren te vinden.
Basisprincipes en kinetica van elektrochemisch-actieve microorganismen op capacitieve materialen
Dr. A. (Annemiek) ter Heijne (v), WUR - Milieutechnologie
Bacteriën kunnen uit afvalwater elektronen vrijmaken en deze
elektronen opslaan in geleidende korrels. De onderzoekers gaan
bestuderen hoe de bacteriën deze korrels opladen en welke factoren
dit proces beïnvloeden. Daarmee willen zij afvalwater schoonmaken en
tegelijkertijd zoveel mogelijk elektriciteit opwekken en opslaan voor
later gebruik.
Functioneel onderzoek van lange, niet-coderende RNA’s in
darmstamcellen met behulp van een organoïde- en een
muismodelsysteem
Dr. I. (Inha) Heo (v), Hubrecht Instituut
In het afgelopen decennium is lncRNA naar voren gekomen als een
nieuwe regulator in meerdere biologische processen. Hoewel er
duizenden lncRNA’s gevonden zijn blijft de fysiologische rol van de
meeste lncRNA’s onbekend. De onderzoeker zal de fysiologische rol
onderzoeken van lncRNA’s in darmstamcellen, die tot de meest
bestudeerde stamcellen bij volwassenen behoren.
Verduidelijken van het signaleringsnetwerk van het
immuunsysteem in Arabidopsis thaliana met behulp van
genomic footprinting
Dr. R. (Richard) J. Hickman (m), UU – Moleculaire Fytopathologie
Planten worden blootgesteld aan een groot aantal verschillende plagen
en pathogenen. Voordat ze een effectieve immuunreactie in werking
kunnen stellen moeten planten eerst beslissen welke
verdedigingsmechanismen ze nodig hebben om overleving veilig te
stellen. Dit onderzoek bestudeert het moleculaire
besluitvormingsproces dat aan plantimmuniteit ten grondslag ligt.
De gevolgen van zwangerschap op de menselijke hersenen
Dr. E.A. (Elseline) Hoekzema (v), VUmc
Zwangerschap gaat gepaard met extreme hormonale veranderingen.
In dieren weten we dat dit een neurale reorganisatie teweeg brengt.
We weten echter niet wat er gebeurt met de menselijke hersenen
tijdens zwangerschap. In dit project wil ik onderzoeken wat de
effecten zijn van zwangerschap op hersenstructuur en hersenactiviteit
in mensen.
Veranderende patronen van toegang tot water: Agrarische
exportketens van groente, waterrechten en rurale
gemeenschappen in de Bajío, Mexico
Dr. ir. J.D. (Jaime) Hoogesteger van Dijk (m), WUR Omgevingswetenschappen
Dit onderzoek bestudeert hoe in de Bajío in centraal Mexico
grootschalige groententeelt voor consumenten in Europa en Noord
Amerika de toegang tot water voor irrigatie en het daaraan
gerelateerde leven van rurale gemeenschappen verandert en verkent
initiatieven die binnen deze productieketens lokaal een eerlijke
maatschappelijke bijdrage proberen te bewerkstelligen.
Einsteins Lense-Thirring effect rond galactische zwarte gaten
Dr. A.R. (Adam) Ingram (m), UvA - Astronomie
De ruimte rondom een draaiend zwart gat is volgens Einsteins
algemene relativiteitstheorie ‘opgedraaid’, zoals water dat door een
http://www.nwo.nl/onderzoek-en-resultaten/programmas/vernieuwingsimpuls/toekenningen/alle+veni+... 29-7-2014
Toekenningen Veni 2014
Page 9 of 38
afvoerputje stroomt. Astronomen zullen dit effect bestuderen aan de
hand van observaties van gas dat in ons zonnestelsel in zwarte gaten
valt.
Focus op de locus
Dr. H.I.L. (Heidi) Jacobs (v), UM - Faculty of Health, Medicine and Life
sciences
De locus coeruleus - een klein gebied in de hersenstam - lijkt een
schakelcentrum te zijn voor geheugen. Met meer gedetailleerde en
nieuwe hersenscans en hersenstimulatie gaan onderzoekers ontrafelen
hoe de communicatie tussen dit gebied en andere hersengebieden
verandert in ouderen en patiënten met dementie.
Computer, bezint eer ge begint
Dr. B.M.P. (Bart) Jansen (m), University of Bergen (NO) - Informatica
Veel computerberekeningen kunnen worden versneld door het
toevoegen van een voorbewerkingsstap waarin de invoer wordt
vereenvoudigd. Het gangbare model voor probleemvereenvoudiging is
beperkt en houdt geen rekening met parallelle rekenkracht. Ik
onderzoek innovatieve vereenvoudigingsprocedures die deze
mogelijkheid wel uitbuiten.
Neurale mechanismen van leren vermijden van pijn in
populaties van gezonde mensen en mensen met chronische
pijn
Dr. M. (Marieke) Jepma (v), UL - Cognitieve psychologie
Het leren vermijden van gedrag dat tot pijn leidt is cruciaal. De
onderzoekers zullen de neurocognitieve mechanismen die ten
grondslag liggen aan dit leerproces in kaart brengen. Ook zullen ze
onderzoeken of, en zo ja hoe, dit leerproces is verstoord in patiënten
met chronische pijn.
De 'anderen' onder 'ons': Westerse maatschappijen,
'anderszijn' en de wet
Dr. M. (Moritz) Jesse (m), UL - Europees recht
Hoe moeten westerse maatschappijen met toenemende diversiteit
door migratie omgaan en hoe moeten wetten worden gemaakt die in
de nieuwe realiteit beter werken? In dit project zal worden onderzocht
hoe vooroordelen tot wetgeving hebben geleid die verschillen tussen
minderheid en meerderheid groter in plaats van kleiner hebben
gemaakt en hoe dit in de toekomst verhinderd kan worden.
Verbetering van het kinkhoestvaccin
Dr. I. (Ilse) Jongerius (v), UMCU - Medische Microbiologie
Het aantal kinkhoestgevallen is de afgelopen jaren dramatisch
toegenomen doordat het vaccin minder lang effectief is. De
onderzoekers gaan proberen het kinkhoestvaccin te verbeteren via
vernieuwend onderzoek.
Socratisch onderwijs: receptie van de Alcibiades Maior in de
klassieke oudheid
Dr. L.A. Joosse (m), UU - Filosofie
Wat is goed onderwijs? Dit project onderzoekt Grieks-Romeins denken
over deze vraag via de interpretatiegeschiedenis van de Platoonse
dialoog Alcibiades. Hierin geeft Socrates, de voorbeeldige filosoof, les
aan Alcibiades, de briljante landverrader. De tekst bood latere lezers
dus zowel een inspirerend voorbeeld als een uitdaging: wat als het
misgaat?
Luister naar je moeder! De rol van bekendheid van de spreker
op woordleren
Dr. C.M.M. Junge (v), UvA - Taalkunde
In dit onderzoeksvoorstel wordt bekeken of een vertrouwde stem
baby's helpt bij het woordleren. Zo ja, komt dit doordat baby's
aandachtiger luisteren, of gemakkelijker luisteren naar deze stem, of
allebei? Ook wordt onderzocht of een bekende stem het woordleren
beïnvloedt van baby's met een verhoogd risico op autisme.
Een rol voor mentale inhoud binnen empirische psychologie
Dr. A. Kalis (v), UU - Filosofie
Veel mentale toestanden hebben inhoud: onze overtuigingen,
verlangens, intenties 'gaan ergens over'. De empirische psychologie
biedt echter nauwelijks ruimte voor zo'n notie van inhoud. Dit project
ontwikkelt een filosofische analyse die laat zien hoe mentale inhoud
een rol kan en moet spelen in empirisch psychologisch onderzoek.
http://www.nwo.nl/onderzoek-en-resultaten/programmas/vernieuwingsimpuls/toekenningen/alle+veni+... 29-7-2014
Toekenningen Veni 2014
Page 10 of 38
Yoga, bingo en gebed in stadsvernieuwingsgebieden
Dr. L.J. van de Kamp (v), UvT - Kunst en Architectuur
Door middel van antropologisch veldwerk in Amsterdam-Noord
onderzoek ik hoe de interactie tussen verschillende groepen mensen
stadsvernieuwing beïnvloedt. Ik analyseer de dynamiek tussen oude
en nieuwe bewoners, ondernemers, kunstenaars, welzijnswerkers,
religieuze groeperingen, woningcorporaties en de overheid in hun
omgang met industrieel erfgoed, collectieve rituelen en media en
communicatie technologieën.
Leren van het verleden: de invloed van de mens via
landgebruik op de mondiale koolstofcyclus
Dr. ir. C.G.M. (Kees) Klein Goldewijk (m), UU - Faculteit
Geowetenschappen
Klimaatmodellen worden geparameteriseerd op huidig landgebruik,
maar moeten ook beter worden gekalibreerd met historisch
landgebruik omdat de feedbacks met het klimaatsysteem kunnen
veranderen over de tijd. Dit voorstel leidt tot een nieuwe mondiale
dataset van historisch landgebruik, uniek, want voor het eerst
aangevuld met kennis uit de archeologie en geschiedenis.
De principes van peroxisoomvorming: oorsprong en
morfogenese van organellen
Dr. K. (Kèvin) Knoops (m), RUG - Moleculaire celbiologie
Peroxisomen zijn essentiële celorganellen voor de stofwisseling. Een
belangrijk nieuw vormingsproces voor peroxisomen wordt nu in detail
ontleed met behulp van geavanceerde microscopische en
biochemische technieken. Deze nieuwe concepten over
peroxisoomvorming kunnen een belangrijke bijdrage aan medisch
onderzoek leveren.
Explosieve transmissie en gemeenschapsvorming op
netwerken
Dr. J. (Julia) Komjáthy (v), TU/e - Wiskunde
Processen op netwerken beschrijven een aantal belangrijke
fenomenen, bijvoorbeeld het verspreiden van informatie in een
samenleving. Dit onderzoek stelt voor om twee belangrijke
eigenschappen, namelijk extreem goed verbonden knooppunten en de
vorming van gemeenschapsstructuren, met wiskundige precisie te
analyseren.
Genezing in beeld met geluid
Dr. K. (Klazina) Kooiman (v), Erasmus MC - Biomedische Technologie
Minuscule gasbelletjes hebben potentie om hart- en vaatziekten en
kanker op te sporen en te genezen. Dit project bekijkt hoe
gasbelletjes hechten aan zieke cellen zodat deze zichtbaar worden op
echogeluid-beeld en hoe ze lokaal hoge doseringen medicijnen kunnen
toedienen.
Leren met het juiste tempo
Dr. W.M. (Wouter) Koolen (m), CWI - Informatica
Lerende computersystemen die gaandeweg steeds beter worden in
hun taak worden alom ingezet. Bij huidige systemen moet handmatig
het 'leertempo' worden afgesteld op de moeilijkheid van de leertaak.
De onderzoekers ontwerpen nieuwe programma's die zelf het juiste
leertempo ook leren.
Late starters in de criminaliteit
Dr. M.V. (Vere) van Koppen (v), VU - Strafrecht en Criminologie
Wetenschap en beleid hebben hun pijlen altijd op jonge criminelen
gericht. Waarschijnlijk zijn de meeste daders echter volwassen
starters. Deze studie zal vaststellen hoeveel volwassen starters er
eigenlijk zijn, wie zij zijn, en wat hun criminele carrières kan
verklaren. Met deze kennis kunnen we betere interventies voor deze
groep ontwikkelen.
Terug naar de typemachine? - Informationele zelfbeschikking
in een tijdperk van massaal toezicht van de staat
Dr. E. (Eleni) Kosta (v), UvT - Recht, Technologie en Samenleving
Dit project onderzoekt hoe de wetgever persoonsgegevens van
individuen kan beschermen nu blijkt dat overheden zich massaal
toegang verschaffen tot data van bedrijven als Facebook en Google. Er
worden alternatieven voorgesteld voor informationele zelfbeschikking,
zodat de gegevensprocessen van bedrijven transparanter en
duidelijker worden en de burger beter wordt beschermd.
http://www.nwo.nl/onderzoek-en-resultaten/programmas/vernieuwingsimpuls/toekenningen/alle+veni+... 29-7-2014
Toekenningen Veni 2014
Page 11 of 38
Planning, plaatsen, prijzen en politiek: de economie van het
ruimtelijke ordeningsbeleid
Dr. H.R.A. (Hans) Koster (m), VU - Ruimtelijke economie
We analyseren economische redenen om ruimtelijke ordening toe te
passen. Door gebruik te maken van theoretische modellen en unieke
micro-data kunnen we de invloed van bijvoorbeeld hoogterestricties,
het beschermen van erfgoed en sociale huurwoningen op de stedelijke
economie analyseren.
Buurtverschillen in angst voor criminaliteit
Dr. W. (Willem) de Koster (m), EUR - Sociologie
In buurten met meer etnische minderheden zijn autochtonen banger
voor criminaliteit, net als in buurten waar het rommeliger is en waar
mensen minder contact met elkaar hebben. Maar waarom eigenlijk?
Om dit te begrijpen worden inzichten uit de criminologie en de
sociologie samengebracht en getest.
Eutrofiëring en de ijzercyclus
Dr. P. (Peter) Kraal (m), UU - Geochemie
IJzer is een belangrijke voedingsstof voor microorganismen die ook de
beschikbaarheid van andere voedingsstoffen in rivieren, meren en de
zee en reguleert. Deze studie onderzoekt hoe, onder invloed van
eutrofiëring, verandering van chemische condities in dit soort
systemen de eigenschappen en begraving van ijzermineralen
beïnvloedt.
Rol van pupilsynchronisatie bij vertrouwen
Dr. M.E. (Mariska) Kret (v), UvA - Werk- en organisatiepsychologie
In de beslissing of we een onbekende vertrouwen of niet, gaan we af
op onze intuïtie. Iemands pupilgrootte is een belangrijk signaal en
wordt opgepikt door waarnemers wiens pupillen automatisch
synchroniseren. Dit onderzoek richt zich op de relatie tussen
pupilsynchronisatie en vertrouwen, en de neurohormonale processen
die deze relatie moduleren.
Verknoopte zintuigen bij autisme
Dr. T.M. (Tessa) van Leeuwen (v), RU - Donders Institute for Brain,
Cognition and Behaviour
Mensen met autisme zien de wereld anders en bij synestheten zijn de
zintuigen verbonden. Synesthesie komt vaker voor bij mensen met
autisme. Bestaat er een gedeelde oorzaak voor de veranderde
waarneming bij autisme en synesthesie? De onderzoekers gaan
hersenactiviteit van mensen met autisme en synestheten vergelijken.
Verbeterde modellering van de huidige en toekomstige polaire
sneeuwbedekking
Dr. J.T.M. (Jan) Lenaerts (m), UU - Institute for Marine and
Atmospheric research Utrecht (IMAU)
Het opwarmende klimaat veroorzaakt snelle veranderingen in de
polaire gebieden op aarde, met name in de processen in polaire
sneeuw. In dit project simuleer ik met een mondiaal klimaatmodel
deze huidige en toekomstige veranderingen en de gevolgen daarvan
voor het klimaat van de rest van onze planeet.
Verdeeld door geheugen: omgaan met religieuze diversiteit na
de Franse godsdienstoorlogen, 1598-1685
Dr. D.C. van der Linden (m), RUG - Geschiedenis
Na een religieus conflict herinneren mensen zich nog altijd de
misdaden van hun tegenstander. Dat maakt verzoening lastig. Dit
project onderzoekt hoe conflicterende herinneringen aan de Franse
godsdienstoorlogen (1562–1598) protestanten en katholieken bleef
verdelen en religieuze verdraagzaamheid ondergroef.
Compenserende consumptie: kosten en remedies
Dr. M. (Monika) Lisjak (v), EUR - Marketing management
In dit onderzoek wordt bestudeerd hoe mensen consumptie gebruiken
om met de uitdagingen en tegenslagen in het leven om te gaan. In
het bijzonder de kosten van dergelijk compensatiegedrag worden
onderzocht. Daarnaast is het de bedoeling remedies te vinden
waarmee mensen overconsumptie kunnen verminderen en het welzijn
verhoogd kan worden.
Hoe een hongerig afweersysteem te beïnvloeden is
Dr. J. (Jorg) van Loosdregt (m), UMC Utrecht - Pediatrische
immunologie
Autofagie is een proces dat wordt aangezet als er onvoldoende
voedingsstoffen zijn en is belangrijk voor verschillende cellulaire
http://www.nwo.nl/onderzoek-en-resultaten/programmas/vernieuwingsimpuls/toekenningen/alle+veni+... 29-7-2014
Toekenningen Veni 2014
Page 12 of 38
functies. De onderzoekers gaan bestuderen hoe autofagie het
afweersysteem beïnvloed. Autofagie-manipulatie zou kunnen helpen
bij het bestrijden van auto-immuunziekten als (jeugd)reuma.
Leren ademen – Ontrafelen van de ademhalingsketen van de
nitriet-oxiderende bacterie nitrospira moscoviensis
Dr. S. (Sebastian) Lücker (m), RU - Ecologische Microbiologie
Leren ademen. Nitriet-oxiderende bacteriën zijn overal in het milieu te
vinden en zijn onmisbaar voor het reinigen van ons afvalwater. Het is
echter niet duidelijk waar ze hun energie om te groeien vandaan
halen. Het doel van dit project is inzicht te krijgen in de fundamentele
mechanismen van hun stofwisseling en erachter te komen hoe deze
bacteriën leven en hun energie in stand houden.
Goed-gestructureerde ontologiën in de menswetenschappen
Dr. D.L. Ludwig (m), VU - Filosofie
Het onderzoeksproject houdt zich bezig met controversiële
wetenschappelijke concepten zoals ‘psychische stoornis’, ‘intelligentie’
en ‘ras’. Wetenschappers kunnen mensen op verschillende manier
indelen en dit project ontwikkelt een paradigma dat wetenschappelijke
en ethische overwegingen bij het ontwikkelen van wetenschappelijke
classificaties van mensen met elkaar in balans brengt.
De kwaliteit van politiek debat en politiek vertrouwen
Dr. S.M. (Sofie) Marien (v), UvA - Politicologie
Er heerst bezorgdheid bij wetenschappers en binnen de Nederlandse
bevolking over de verruwing van de omgangsvormen in de
samenleving. In dit project wordt nagegaan of de kwaliteit van de
politieke debatten in de media achteruit gaat, zoals vaak gesteld
wordt, en wat de gevolgen hiervan zijn op politiek vertrouwen.
Kennis in een onzekere wereld
Dr. K.J. (Kimberley) Mathot (v), NIOZ - Mariene ecologie
Kennis is noodzakelijk voor dieren om hun gedrag aan constant
veranderende omstandigheden aan te passen. Dit project richt zich op
de vraag hoe en waarom individuen verschillen in de manier waarop
zij investeren in kennisvergaring en de gevolgen van zulke verschillen
op fourageer- en trekgedrag.
Nieuwe onderzoeksopzet voor leefstijlonderzoek
Dr. A.M. (Anne) May (v), UMCU - Julius Centrum
Effectiviteit van lichaamsbeweging wordt gemeten in gerandomiseerde
studies. Loting in de controlegroep kan teleurstellend zijn: patiënten
willen niet deelnemen of gaan alsnog bewegen. Dit voorstel beschrijft
een nieuw onderzoeksopzet dat ook bij andere niet te blinderen
interventies toegepast kan worden.
Droge grond: een aanjager van droogte en hittegolven?
Dr. D.G.M. (Diego) Miralles (m), VU - Aardwetenschappen
De opwarming van de aarde zal naar verwachting hittegolven intenser
maken en droogtes aanhoudender. Daarnaast zou droge grond een
kritieke feedback in gang kunnen zetten die de droge en warme
omstandigheden verder vergroot. Door middel van observaties zal
deze klimaatfeedback onderzocht worden en de weergave hiervan in
klimaatmodellen die voor voorspellingen gebruikt worden zal
geëvalueerd worden.
Mechanica, aerodynamica en energetica van de vliegprestaties
van de mug
Dr. ir. F.T. (Florian) Muijres (m), WUR - Experimental Zoology
Hoe vliegen malariamuggen? Muggen zijn bijzonder gevaarlijk omdat
ze ernstige ziektes zoals malaria verspreiden. Deze verspreiding is
zeer effectief omdat muggen bloed zuigen en vliegen. Er is echter
relatief weinig bekend over hun vliegprestaties. Daarom stel ik voor de
vliegprestaties van muggen te bestuderen met een experimentele en
modelmatige benadering.
Verbinden van burgers: de versmolten identiteiten van
Nusaybin, Turkije en Qamishle, Syrië
Dr. T. (Tsolin) Nalbantian (v), UL - LIAS
In dit project wordt gezocht naar band die Syrische en Turkse burgers
delen en die over de verschillen op etnisch, religieus en nationaal
gebied heen reiken. Daarmee wordt gecorrigeerd hoe deze mensen in
de media en in de geschiedenis afgeschilderd worden waarin
uitgegaan wordt van essentiële verschillen die het huidige geweld in
de regio rechtvaardigen.
http://www.nwo.nl/onderzoek-en-resultaten/programmas/vernieuwingsimpuls/toekenningen/alle+veni+... 29-7-2014
Toekenningen Veni 2014
Page 13 of 38
De beste herstelcel voor kraakbeen
R. (Roberto) Narcisi, PhD (m), Erasmus MC - Orthopedie
Beschadigd kraakbeen herstelt niet vanzelf en veroorzaakt
gewrichtspijn en problemen met bewegen. Met het identificeren van
de ideale herstelcellen die vaak vermenigvuldigd kunnen worden en
die stabiel kraakbeen kunnen maken, wil ik zorgen dat
kraakbeendefecten hersteld kunnen worden met celtherapie.
Hoe reduceer je breinbrekers tot invuloefeningen?
Dr. J. (Jesper) Nederlof (m), UM - Informatica
Een natuurlijke strategie voor het oplossen van een complexe taak, is
transformatie naar een simpele taak (bijvoorbeeld, pak een koffer in
door alle lay-outs te proberen). De onderzoeker bestudeert deze
strategie voor complexe planningsproblemen die met computers
opgelost moeten worden.
De richting van celdeling bepaalt
Dr. M. (Micha) Nethe (m), Nederlands Kanker Instituut - Oncologie
Delende cellen die in de 'verkeerde' richting delen kunnen het
functioneren van een orgaan verstoren. De onderzoekers zullen
analyseren hoe de borstklier fout gedeelde cellen opruimt en in welke
mate deze cellen bijdragen aan het ontstaan van borstkanker.
Verstoppen en vertellen. Geheimhouding en openheid in
Nederlandse overzeese handelscompagniëen in de Gouden
Eeuw
Dr. D.H. van Netten (v), UvA - Geschiedenis
Geheimen creëren macht, angst en verlangen. Hoe werd omgegaan
met geheimhouding en openheid in de Nederlandse overzeese
handelscompagnieën (VOC en WIC)? Dit project onderzoekt de
zeventiende-eeuwse praktijk van het verbergen en onthullen van
informatie door zeelieden, kooplieden, wetenschappers en
bestuurders. Wat gebeurde er met spionnen, verraders en
klokkenluiders?
Glasovergang en kristallisatie van actieve colloïdale materie
Dr. R. (Ran) Ni (m), UvA
Anders dan passieve materie, is actieve materie in staat om
biologische/ chemische energie om te zetten in beweging, waardoor
verschillende opvallende nieuwe fenomenen ontstaan. De dynamische
faseovergang in systemen van actieve materie wordt bestudeerd met
behulp van computersimulaties, in het bijzonder glasovergang en
kristallisatie.
Werken naar veiligere taakontwerpen: interacties tussen
werkdruk en vermoeidheid bij het uitvoeren van taken
Dr. A. (Arne) Nieuwenhuys (m), RU - Werk- en organisatiepsychologie
De opkomst van een 24-uurs consumentensamenleving stelt hoge
eisen aan werknemers, waardoor werkdruk en vermoeidheid
toenemen. Op zoek naar een gezonde balans tussen productiviteit en
veiligheid onderzoekt dit project hoe werkdruk en vermoeidheid elkaar
kunnen versterken of juist tegenwerken en - tijdens het werk verschillende aspecten van het menselijk handelen beïnvloeden.
De geheimen van ionenwind
Dr. ir. S. (Sander) Nijdam (m), TU/e - Plasmafysica
Gas kan in beweging gebracht worden door elektriciteit. Dit heet
ionenwind en kan gebruikt worden in vliegtuigvleugels of voor koeling
van elektronica. De onderzoekers gaan de principes hiervan
doorgronden zodat de toepassingen van de grond kunnen komen.
Receptoreiwitten als aangrijpingspunt voor nieuwe medicijnen
tegen hersentumoren
Dr. S. (Saskia) Nijmeijer (v), VU - Chemistry and Pharmaceutical
Sciences
Glioblastoma is een onbehandelbare hersentumor. Twee
receptoreiwitten komen verhoogd tot expressie in deze hersentumor.
Ik ga onderzoeken hoe de biochemische werking van deze
receptoreiwitten bijdraagt aan glioblastoma. Wanneer we vervolgens
de werking van deze receptoreiwitten begrijpen en kunnen
beïnvloeden, hebben we een aangrijpingspunt voor nieuwe
medicijnen.
Kwantumoptica van spins in halfgeleider golfgeleiders
Dr. D.O.S. (Danny) O’Shea (m), RUG
Een kwantummechanisch geheugen kan gebruikt worden om optische
pulsen op te slaan in een communicatienetwerk om zo de mogelijkheid
tot afluisteren uit te sluiten. Door het gebruik van nieuwe materialen
http://www.nwo.nl/onderzoek-en-resultaten/programmas/vernieuwingsimpuls/toekenningen/alle+veni+... 29-7-2014
Toekenningen Veni 2014
Page 14 of 38
en controletechnieken zal een kwantumgeheugen gebaseerd op
halfgeleiders ontworpen en verkend worden met een krachtige deviceon-a-chip benadering.
Ontwikkelen van nieuwe statistische technieken waarmee een
schat aan registerdata ontsloten wordt voor de sociale
wetenschappen
Dr. D.L. (Daniel) Oberski (m), UvT - Methodologie en Statistiek
Big data uit overheidsadministraties bieden een enorme potentie voor
de sociale wetenschappen. We hebben echter aanwijzingen dat
registerdata vaak fouten bevatten, terwijl de omvang van die
meetfouten en de gevolgen ervan voor statistische analyses nog
onbekend zijn. Ik ontwikkel daarom statistische methodes om
registerfouten te schatten en ervoor te corrigeren.
Microprobe voor nauwkeuriger metingen in de hersenen
Dr. M. (Mathieu) Odijk (m), UT - BIOS
Bestaande technieken om neurotransmitters in de hersenen te volgen
zijn relatief traag en groot. Een nieuwe microprobe is nodig om deze
moleculen voorafgaand aan de aanzet van een migraineaanval tot op
de seconde te volgen. Tevens kan met deze microprobe de rol van
acetylcholine in cognitieve processen veel nauwkeuriger worden
onderzocht.
De rol van handbewegingen tijdens het verwerven van
gebarentaal als tweede taal
Dr. G. Ortega (m), RU / Max Planck Instituut voor Psycholinguïstiek Taalkunde
In dit project wordt onderzocht hoe ervaring met handbewegingen
Nederlands-sprekers helpt bij het leren van de Nederlandse
Gebarentaal. Er wordt bekeken of mensen die gebarentaal leren hun
eigen handbewegingen maken voor gebaren die op elkaar lijken en er
wordt onderzocht of de hersenen gebaren en handbewegingen op een
verschillende manier verwerken.
Theorie of toepassing? Naar een systematische toepassing van
criteria voor strafbaarstelling in Europees recht
Mr. J.W. (Jannemieke) Ouwerkerk (v), UvT - Strafrecht
De Europese Unie kan aan de lidstaten voorschrijven dat zij bepaalde
gedragingen in nationale wetgeving strafbaar stellen. Dit project
onderzoekt op welke gronden (zgn. 'criteria voor strafbaarstelling') de
Europese Unie hiertoe kan overgaan. Tevens wordt een instrument
ontwikkeld teneinde een systematische toepassing van deze criteria te
vergemakkelijken en te realiseren.
De kunst van het onderwijzen: Griekse didactische
heldendichten van de Hellenistische tot de Romeinse periode
Dr. F. Overduin (m), RU - Taal en Literatuur
Didactische poëzie in het Oudgrieks uit de eerste eeuwen n.Chr. wordt
grotendeels genegeerd door classici. Hoe moet men deze technische
kennis in homerische verzen waarderen? Dit onderzoek zal deze lange
gedichten, waarin kunst en kennis samenkomen, niet beschouwen
vanuit de geleerde inhoud, maar juist vanuit de literaire epische
traditie.
De oneindige atoomlaser
Dr. B.P. (Benjamin) Pasquiou (m), UvA
Atomen zijn niet alleen deeltjes, maar ook golven. Daarom, net als
met licht, kan een atoomlaser gebouwd worden. Recente
ontdekkingen van de onderzoekers hebben de grootste obstakels om
deze continue atoomlaser te bouwen weggenomen. De onderzoekers
zullen deze laser bouwen en gebruiken om zeer nauwkeurige
metingen te doen.
Het gat dichten tussen de porie en de macroschaal: de
ontbrekende schakel voor het modelleren van stoftransport
door een onverzadigde zone
Dr. A. (Amir) Raoof (m), UU - Hydrogeologie
Bodemvervuiling door agrarisch en industrieel gebruik vormt een
serieus probleem voor het milieu, onze drinkwatervoorzieningen en
gezondheid dat moet worden begrepen en tegengegaan voor een
duurzame toekomst. Dit project zal essentiële informatie opleveren die
het mogelijk maakt om een adequate voorspelling te doen van
transport van vervuilingen in de bodem.
Wat een geweldig idee! Het selecteren van creatieve ideeën
begrijpen en verbeteren
Dr. S.M. (Simone) Ritter (v), RU - Sociale en Cultuurpsychologie
Voor innovatie is het van cruciaal belang om, uit een verzameling van
http://www.nwo.nl/onderzoek-en-resultaten/programmas/vernieuwingsimpuls/toekenningen/alle+veni+... 29-7-2014
Toekenningen Veni 2014
Page 15 of 38
ideeën, de meest creatieve ideeën te selecteren. Werkelijk
vernieuwende ideeën worden vaak ten onrechte verworpen. Dit
project onderzoekt de cognitieve processen die de onjuiste
beoordeling van ideeën veroorzaken en hoe de selectie van creatieve
ideeën verbeterd kan worden.
In de huid van malariaparasieten
Dr. M. (Meta) Roestenberg (v), LUMC - Parasitologie
Plasmodium falciparum malaria is een ernstige infectieziekte,
overgedragen door muggen. In dit project wordt onderzocht hoe deze
parasieten zich ontwikkelen in de huid en hier afweercellen
beïnvloeden, opdat een effectief, praktisch toe te dienen malariavaccin
ontwikkeld kan worden.
Reclameweerbare kinderen
Dr. E. (Esther) Rozendaal (v), RU - Communicatiewetenschap
Kinderen groeien tegenwoordig op in een wereld vol reclame. Zij zien
reclame op tv, op het internet en zelfs op hun mobiele telefoon. Dit
leidt tot materialisme, ongezond eetgedrag, en ouder-kind conflicten.
Dit project onderzoekt hoe een innovatieve educatieve interventie
kinderen weerbaarder kan maken tegen de effecten van reclame.
Mini-organen klaarmaken voor transplantatie
Dr. L.N. (Norman) Sachs (m), Hubrecht Instituut
Mini-organen kunnen mogelijk de noodzaak voor donororganen
wegnemen. Helaas groeien ze alleen in tumorextracten van muizen.
Belangrijke ankerpunten zullen worden opgespoord en op een klinisch
veilig kunstmatig substraat gekopieerd/ geplakt worden. Ook zal de
hechting van organoïden tijdens transplantatie verbeterd worden.
Zintuiglijke waarneming: perceptiewerkwoorden in de
interactie tussen kinderen en volwassenen in twee culturen
Dr. L. San Roque (v), RU - Taalkunde
Hoewel onze fysiologie voor zintuiglijke waarneming hetzelfde is,
coderen talen op verbazingwekkend uiteenlopende manieren voor
deze waarneming. Hoe diep gaan deze verschillen? Gesprekken tussen
kinderen en volwassenen worden bestudeerd om uit te vinden hoe,
waarom en wanneer we perceptiewerkwoorden leren (bijv. ‘proeven’)
en of dit hetzelfde is in verschillende culturen.
Fort Europa als mobiele ruimte? Mobiliteit binnen de EU van
Afrikaanse migranten
Dr. J. (Joris) Schapendonk (m), RU - Sociale Geografie
Met een innovatief onderzoeksontwerp, gespecialiseerd in het volgen
van migranten, geeft dit onderzoek systematisch inzicht in hoe,
hoeveel en waarom Afrikaanse migranten over de binnengrenzen van
de EU reizen. Met mobiliteit in plaats van plaatsgebondenheid als
uitgangspunt, resulteert dit project in nieuwe startpunten om het
integratieproces van migranten te begrijpen.
ADHD en verslaafd
Dr. A.F.A. (Arnt) Schellekens (m), UMCN
Een derde van de kinderen met ADHD ontwikkelt
verslavingsproblemen. Bij hen werkt de behandeling van ADHD minder
goed en zij komen heel moeilijk van hun verslaving af. Door
hersenfuncties en erfelijke factoren te bestuderen, zullen deze
verslavingsproblemen in de toekomst beter behandeld en voorkomen
kunnen worden.
Het gokkende brein
Dr. G.T. (Guillaume) Sescousse (m), RU - Donders Institute for Brain,
Cognition and Behaviour
Gokverslaving leidt tot dramatische gevolgen, net als drugsverslaving.
Toch is er veel minder bekend over wat in de hersenen ten grondslag
ligt aan overmatig gokken. Door de slimme combinatie van
hersenscans en een smartphone-app kunnen de onderzoekers nu in
kaart brengen hoe hersenactiviteit van gokkers samenhangt met hun
dagelijkse gokgedrag.
Je bent wat je trackt: de praktijk van autonomie, solidariteit en
authenticiteit in een tijdperk van gepersonaliseerde
gezondheidszorg
Dr. T. Sharon (v), UM - Filosofie
Gepersonaliseerde gezondheidszorg wordt gezien als de oplossing voor
onze crisis in de gezondheidszorg. Maar er is weinig bekend over de
effecten die zij zal hebben op het dagelijks leven van mensen. Dit
http://www.nwo.nl/onderzoek-en-resultaten/programmas/vernieuwingsimpuls/toekenningen/alle+veni+... 29-7-2014
Toekenningen Veni 2014
Page 16 of 38
onderzoek kijkt naar hoe een sleuteltechnologie – selftracking
hulpmiddelen – de waarden van mensen en hoe ze zichzelf zien,
verandert.
Resonerende ritmes in de hersenen van baby’s – over
individuele verschillen in taalverwerving
Dr. T.M. Snijders (v), RU - Taalkunde
Ik onderzoek of baby’s woorden beter oppikken wanneer hun
hersenen met spraak mee resoneren. Helpt het als ze woorden in een
strak ritme horen, zoals in een liedje? Voorspellen verschillen tussen
baby’s in deze breinresonantie hun latere taalontwikkeling? Is dit
genetisch bepaald?
Hoe beïnvloeden leerlingen elkaars mening over andere
etnische groepen?
Dr. T.H. (Tobias) Stark (m), UU - European Research Centre on
Migration and Ethnic Relations (ERCOMER)
Ik ga onderzoeken of de positie van leerlingen in het
vriendschapsnetwerk bepaalt wie het meest invloedrijk is. Met deze
kennis wordt een interventie ontwikkeld die tolerantie bevordert onder
invloedrijke leerlingen. Deze invloedrijke leerlingen zullen later de
tolerantie onder hun klasgenoten verspreiden.
Vitale kunst: portretten van transgenders als visueel activisme
Dr. E.A. Steinbock (v), UM - Genderstudies
Hoewel veel mensen bekend zijn met de term 'transgender', is er
weinig bekend over de ervaringen met, en de reacties op, sociale
stigma's die transgenders ervaren. Door de bestudering van visueel
activisme en het medialandschap waarin dit plaatsvindt, benadruk ik
de strategische rol van het portret in de (h)erkenning van
discriminatie.
Extra beveiligingslaag tegen vervalste digitale handtekeningen
Dr. ir. M.M.J. (Marc) Stevens (m), CWI – Informatica/Wiskunde
Digitale handtekeningen en andere cryptografische standaarden zijn
cruciaal voor de internetveiligheid. Dit onderzoek richt zich op een
nieuwe extra beveiligingslaag tegen zwakheden in veel gebruikte
standaarden. Hiermee kunnen bedreigingen zoals de digitale
handtekeningvervalsing in de supermalware Flame worden
tegengegaan.
Spreekt het lab de waarheid?
Dr. J.T.R. (Jan) Stoop (m), EUR - Toegepaste Economie
Economen gebruiken het lab om prosociaal gedrag te bestuderen.
Maar, voorspellen deze resultaten gedrag in het echt? De onderzoeker
vergelijkt stapsgewijs labresultaten met gedrag in het echt. De
stappen tonen waar het lab kan verbeteren. De onderzoeker past deze
verbeteringen toe in het lab.
Informele netwerken en zorg in een participatiesamenleving:
veranderingen, mechanismen en gevolgen
Dr. B.A. (Bianca) Suanet (v), VU - Sociologie
De participatiesamenleving roept de vraag op of persoonlijke
netwerken van ouderen in staat zijn voldoende mantelzorg te
verlenen. In deze studie onderzoek ik hoe verandering in
netwerktypen het informele en formele zorggebruik in de laatste
twintig jaar hebben beïnvloed. Ik ga ook na welke categorieën van
ouderen kwetsbaar zijn.
Tijd in vroegmoderne metafysica
Dr. A.E. Thomas (v), RUG - Filosofie
In dit project worden 'nieuwe' zeventiende-eeuwse ontwikkelingen in
de filosofie van tijd uitgelegd: tijd die beleefd wordt als een ding en
als goddelijk. Dit had invloed op denkbeelden over vrije wil,
persoonlijke identiteit en idealisme. Met andere wetenschappers wordt
in dit project ook de rol benadrukt die verwaarloosde vrouwelijke
filosofen speelden in het vroeg-moderne gedachtegoed.
De oorsprong van zonnestelsels onthullen: onderzoek naar de
vorming van protoplanetaire schijven en binaire sterren
Dr. J. (John) Tobin (m), National Radio Astronomy Observatory (US) Astronomie
De oorsprong van zonnestelsels, ook het onze, ligt in de vorming van
een roterende schijf van gas en stof rond de pasgeboren ster, maar
hoe dit proces gebeurt is nog helemaal niet begrepen. Revolutionaire
nieuwe radiotelescopen zullen worden gebruikt om theorieën voor het
ontstaan van sterren en schijven te testen.
http://www.nwo.nl/onderzoek-en-resultaten/programmas/vernieuwingsimpuls/toekenningen/alle+veni+... 29-7-2014
Toekenningen Veni 2014
Page 17 of 38
Pantser tegen depressie
Dr. M.J. (Marie-José) van Tol (v), UMCG - Neuroimaging Center
Wie eenmaal depressief is geweest, is vatbaar om dat nog eens te
worden. Dit onderzoek ontrafelt hoe preventieve cognitieve therapie
het brein wapent tegen terugval, om te voorspellen bij wie
preventieve therapie de kans op nieuwe depressieve episodes
verkleint.
Hij bedreigde me met de dood! De copingstrategieën van
publieke dienstverleners bij agressie van burgers
Dr. L.G. (Lars) Tummers (m), EUR - Openbaar bestuur
Burgers zijn soms agressief tegen publieke dienstverleners. Dit
varieert van schelden, bedreigingen tot fysieke aanvallen. Dit project
analyseert de effecten van verschillende typen van burgeragressie
voor de werkbeleving van publieke dienstverleners. Niet alle agressie
is te voorkomen. Daarom onderzoekt dit project ook hoe
dienstverleners het beste met agressie kunnen omgaan.
Mini-buisjes laten groeien en krimpen
Dr. B. (Babet) van der Vaart (v), NKI - Celbiologie
Cellen bevatten buisjes die groeien en krimpen met behulp van
eiwitten die specifiek aan de uiteindjes binden. De dynamiek van de
buisjes is belangrijk want wanneer deze ontregeld raakt, kan celdeling
verstoord worden en kan kanker ontstaan. In dit onderzoek wordt
bestudeerd hoe de eiwitcompositie aan de buiseindjes wordt
gereguleerd.
Lichaamseigen medicijnkoeriers
Dr. P. Vader (m), UMCU - Laboratoria en apotheek
Cellen in het menselijk lichaam wisselen informatie uit via kleine
membraanblaasjes. De onderzoekers gaan uitzoeken hoe ze dat doen
en of deze blaasjes ook gebruikt kunnen worden om medicijnen over
te brengen naar door ziekte aangetaste cellen.
Weten moeders het beter?
Dr. O.H. (Oscar) Vedder (m), RUG - Gedragsbiologie
Dit onderzoek aan vrij-levende visdiefjes gaat na of moeders in
bepaalde gevallen hun nakomelingen, via hormonen in eieren,
stimuleren om meer in groei in plaats van lichaamsonderhoud te
investeren. Dit kan voordeel opleveren in situaties met veel competitie
en een grotere kans op voortijdige sterfte.
Specialisten aan het werk: hoe ontbinders plantenafval
afbreken
Dr. G.F. (Ciska) Veen (v), NIOO-KNAW
Dood plantenmateriaal, oftewel strooisel, wordt afgebroken door
bodemorganismen. In dit project wordt onderzocht hoe
bodemorganismen zich specialiseren op strooisel en wat dit voor
gevolgen heeft voor het functioneren van ecosystemen. Dit onderzoek
is belangrijk omdat door klimaatverandering specifieke associaties
tussen strooisel en bodemorganismen ontkoppeld kunnen raken.
Niemand is een eiland
Dr. E. (Eva) Velthorst (v), AMC - Psychiatrie
Sociale isolatie is een ernstig probleem bij psychotische stoornissen.
Zeker in de adolescentie, wanneer de eerste psychotische klachten
zich openbaren, heeft sociaal terugtrekgedrag desastreuse gevolgen.
Met innovatieve methoden worden de verschillende oorzaken van
terugtrekgedrag bij deze jongeren in kaart gebracht.
Je zenuwen de baas
Dr. B. (Bart) Verkuil (m), UL - Klinische Psychologie
Iemand die veel piekert wordt een zenuwpees genoemd. Bij
piekeraars is de vagale zenuw die zorgt voor ontspanning inderdaad
minder actief. De onderzoeker bekijkt of piekeren afneemt wanneer
deze zenuw elektrisch wordt gestimuleerd, wat kan leiden tot nieuwe
inzichten in de behandeling van verscheidene psychische
aandoeningen.
Het vroege heelal onderzoeken met kwantumzwaartekracht
Dr. F. (Francesca) Vidotto (v), RU
Wat was de vorm van het heelal ten tijde van de Big Bang? Hoe
ontwikkelden zich de minuscule onregelmatigheden van waaruit alle
kosmische structuren, zoals ons sterrenstelsel, zich vormden? Het
middel om deze vragen te beantwoorden is quantumzwaartekracht,
een theorie die zowel quantummechanica als de Algemene
Relativiteitstheorie in ogenschouw neemt.
http://www.nwo.nl/onderzoek-en-resultaten/programmas/vernieuwingsimpuls/toekenningen/alle+veni+... 29-7-2014
Toekenningen Veni 2014
Page 18 of 38
Een betere uitlaat voor een fusiereactor
Dr. W.A.J. (Wouter) Vijvers (m), FOM-instituut DIFFER
Kernfusie kan potentieel op grote schaal schone, duurzame, veilige
energie opwekken. De uitlaat van een fusiereactor wordt blootgesteld
aan condities vergelijkbaar met die op het zonneoppervlak. Dit project
zal een innovatief meetsysteem ontwikkelen om de plasma-uitlaat
volledig door te meten en vervolgens te temmen.
Belangrijke kwaliteit: waterkwaliteit opnemen in mondiale
waterstress-projecties
Dr. M.T.H. (Michelle) van Vliet (v), WUR - Aardsysteemkunde
Waterstress neemt wereldwijd toe doordat de vraag naar kwalitatief
goed water toeneemt onder een groeiende, welvarende
wereldbevolking, terwijl waterbeschikbaarheid verandert door o.a.
klimaatverandering. Dit onderzoek ontwikkelt een integraal model om
huidige en toekomstige waterstress wereldwijd te bepalen.
Mogelijkheden voor verbetering van waterkwaliteit door
technologische oplossingen worden geëvalueerd.
Nieuwe manieren om immuunreacties te onderdrukken:
CD200R beïnvloedt activiteit TLR
Dr. M. (Michiel) van der Vlist (m), UMCU - Immunologie
Tijdens infecties ruimt het afweersysteem ziekteverwekkers op.
Onbedoelde schade tijdens deze opruimreactie mag niet ten koste
gaan van de gezondheid van eigen organen. Mijn onderzoek
bestudeert een eiwit dat een overmatige afweerreactie via een nieuw
en heel ander mechanisme voorkomt dan via de tot nu toe bekende
mechanismen.
De genetische code van gifslangen
Dr. F.J. (Freek) Vonk (m), Naturalis
Slangen gebruiken gif - een mengsel van eiwitten - om prooien te
vangen. Die eiwitten zijn ontstaan door genetische aanpassing van
normale (niet-giftige) lichaamseiwitten. In dit project worden de
genomen van twee giftige slangensoorten opgehelderd, om die
aanpassingen beter te begrijpen.
Afrika in de uitverkoop?
Dr. ir. M.J. (Maarten) Voors (m), WUR - Ontwikkelingseconomie
Buitenlandse investeringen in de Afrikaanse landbouw zijn recent sterk
toegenomen. De gevolgen hiervan zijn potentieel verreikend maar niet
systematisch onderzocht. Dit onderzoek analyseert de causale effecten
op ontwikkeling voor het Afrikaanse continent, en analyseert in detail
een grootschalig commercieel landbouwproject in Sierra Leone.
Experimentele evolutie van antibioticaresistentie in bacteriële
consortia
Dr. M.G.J. (Marjon) de Vos (v), WUR - Plantenwetenschappen
Antibioticaresistentie is een groeiend, wereldwijd, probleem, omdat
het de behandeling van infecties bemoeilijkt. In infecties veroorzaakt
door meerdere ziekteverwekkers hebben bacteriën vaak onderlinge
interacties die hun groei beïnvloeden. In deze studie zullen de
onderzoekers het effect van deze onderlinge interacties op de evolutie
van antibioticaresistentie bestuderen.
Remmen van de zeer verschillende receptorbindingsplaatsen
van het Influenza A Virus met behulp van zijn geconserveerde
ligand
Dr. R.P. (Robert) de Vries (m), UU - Faculteit Bètawetenschappen
Universele remmers voor griep - humane en animale griep virussen binden een en dezelfde soort receptor op verschillende manieren. Hoe
anders zij dat ook doen, een deel is geconserveerd. Dat
geconserveerde deel gaan we zo nabootsen en modificeren dat we het
virus kunnen remmen.
Moleculaire handigheid meten en regelen
Dr. S.J. (Sander) Wezenberg (m), RUG - Stratingh Institute for
Chemistry
Veel moleculen uit de natuur hebben een ongelijk spiegelbeeld (linksen rechtshandig), oftewel ze zijn chiraal. De verhouding tussen de
spiegelbeelden blijkt van invloed op bepaalde biologische functies. De
onderzoeker gaat chemische methoden ontwikkelen om enerzijds
chirale verhoudingen te bepalen en anderzijds te beïnvloeden.
Netwerken van symptomen in psychose
Dr. J.T.W. (Hanneke) Wigman (v), UMCG - Psychiatrie
De onderzoeker bestudeert het ontstaan van psychoses (het verlies
van grip op de werkelijkheid) door netwerken van vroege symptomen
http://www.nwo.nl/onderzoek-en-resultaten/programmas/vernieuwingsimpuls/toekenningen/alle+veni+... 29-7-2014
Toekenningen Veni 2014
Page 19 of 38
in kaart te brengen en per persoon te kijken hoe deze symptomen
elkaar beïnvloeden. Dit helpt om persoonlijke behandeladviezen te
ontwikkelen.
3D-modellen van eiwit-RNA-complexen
Dr. L. (Li) Xue (v) UU - Scheikunde
Eiwit-RNA-interacties zijn onmisbaar voor het functioneren van de cel
en een verstoring van deze interacties speelt een rol in verschillende
ziekten bij de mens. Voor het ontwerpen van medicijnen is structurele
kennis over de betrokken complexen nodig, maar dit blijft in zowel
experimenteel als computationeel opzicht een uitdaging. Dit probleem
zal aangepakt worden met behulp van kunstmatige intelligentie en het
bouwen van 3D-modellen van eiwit-RNA-complexen.
Van mondiale gezondheid naar lokale ontwikkeling: een
casestudie van de 'Eerste 1000 Dagen van het Leven'interventie in Guatemala
Dr. E.J.F. (Emily) Yates-Doerr (v), UvA - AISSR
De Verenigde Naties gaan gezondheidszorg verbinden met aandacht
voor ontwikkeling en duurzaamheid. Ze starten met projecten voor
kinderen in de eerste 1000 dagen van af hun conceptie door de
voedingssituatie van moeders te verbeteren. De onderzoekster gaat in
de hooglanden van Guatemala na hoe dit mondiale beleid uitwerkt in
lokale situaties.
Monsters onthuld: kosmische straling en donkere materie in
clusters van sterrenstelsels
Dr. F. (Fabio) Zandanel (m), UvA - Astronomie
Hoe heeft het heelal zich ontwikkeld? Wat is donkere materie? Deze
vragen zal ik bestuderen aan de hand van de grootste structuren in
het heelal: clusters. Bestaande uit honderden sterrenstelsels en met
een massa van een miljoen miljard keer die van de zon zijn zij wellicht
de sleutel tot antwoorden.
Nanostructuren voor Energetische Wijsheid (NEW)
Dr. I. (Ilaria) Zardo (v), TU/e
Nanostructuren in het algemeen en nanodraden in het bijzonder zijn
waarschijnlijk superieur aan conventionele materialen voor het
omzetten van energie. Het project richt zich op het onderzoeken en
construeren van nanomaterialen met thermo-elektrische
toepassingen. De vernieuwende aanpak rust op twee hoofdpijlers:
samengestelde nanodraden en topologische thermo-elektrische
nanostructuren.
High-throughput 3D-beeldvorming voor nanowetenschappen
Dr. X. (Xiaodong) Zhuge (m), CWI - Scientific Computing / LUMC Molecular Cell Biology
Een cruciale vraag in de nanowetenschap is hoe de driedimensionale
structuur van microscopische deeltjes (biologische structuren,
nanomaterialen) in grote volumes is geordend. In dit project
ontwikkelen we nieuwe methoden voor het reconstrueren van grote
volumes om snelle beeldvorming met nanometer resolutie mogelijk te
maken.
Kleine trillinkjes, grote gevolgen: de seismologie van
epileptische aanvallen
Dr. M. (Maeike) Zijlmans (v), UMCU - Neurologie
Epilepsie brengt patiënten onzekerheid. Recent werden in het zieke
weefsel elektrische hoogfrequente trillinkjes gevonden die de
epileptische ziekte-activiteit weerspiegelen. De onderzoeker wil deze
trillinkjes opvangen met het gewone hersenfilmpje om te gebruiken bij
de diagnose en behandeling van epilepsie.
Laureaten NWO Aard- en Levenswetenschappen
Z/E-conversie van hexenal als modulator van
insectenfysiologie en plant-herbivoorinteracties
Dr. S. (Silke) Allmann (v), UvA - Plantenfysiologie Onder stress geven
planten de groene geurstof Z-3-hexenal af aan de lucht. Rupsen die
van planten eten zetten deze stof om in E-2-hexenal. Ik onderzoek
waarom de rups deze stof omzet en wat precies de gevolgen zijn voor
de fysiologie en ecologie van plant en rups.
Eilanden binnen eilanden: het gevolg van isolatie op mariene
biodiversiteit Dr. L.E. (Leontine) Becking (v), Naturalis
Mariene meren bieden een unieke kijk op biodiversiteit in zee.
Eilanden spelen sinds Darwin een sleutelrol binnen de biologie als
natuurlijke laboratoria van ecologie en evolutie. Onderzoek naar
http://www.nwo.nl/onderzoek-en-resultaten/programmas/vernieuwingsimpuls/toekenningen/alle+veni+... 29-7-2014
Toekenningen Veni 2014
Page 20 of 38
mariene meren – een soort binnenste-buiten eilanden - kan nieuwe
inzichten opleveren in de processen die zorgen voor de biodiversiteit
van tropische zeeën.
Geheugenmechanismen in het slapende kleine hersenen
Dr. C.B. (Cathrin) Canto (v), NIN - Cerebellar Coordination &
Cognition
Cognitie in de slapende kleine hersenen. De kleine hersenen zijn
essentieel voor geheugenvorming van motorische en cognitieve
leerprocessen. De onderzoekster gaat ontrafelen hoe cellen in de
kleine hersenen informatie coderen tijdens leerprocessen en welke rol
slaap speelt bij dit proces.
De hulproep van je buren uitbuiten – de rol van herbivoorgeïnduceerde plantengeurstoffen binnen groeistrategieën van
planten
Dr. J.C. (Bob) Douma (m), WUR - Gewas- & Onkruidecologie
Als planten worden aangevreten door insecten gaan ze vluchtige
stoffen produceren. Maar buurplanten kunnen deze informatie
gebruiken om hun investering in verdediging of groei te reguleren. Ik
onderzoek met behulp van 3D-modellen, evolutionaire speltheorie en
experimenten welke strategie voordelig is. Deze inzichten helpen
gewasproductie te verduurzamen.
De functies van netwerken van cerebellaire kernen in
sensomotorische verwerking ontrafelen
Dr. Z. (Zhenyu) Gao (m), Erasmus MC - Neurowetenschappen
De output van het cerebellum wordt gevormd door de cerebellaire
kernen en is van belang voor de sturing van motoriek. Ik zal de
connecties van de kernneuronen bestuderen waardoor een beter beeld
zal ontstaan van de mechanismen waarmee het brein de motoriek met
grote temporele precisie controleert.
Functioneel onderzoek van lange, niet-coderende RNA’s in
darmstamcellen met behulp van een organoïde- en een
muismodelsysteem
Dr. I. (Inha) Heo (v), Hubrecht Instituut
In het afgelopen decennium is lncRNA naar voren gekomen als een
nieuwe regulator in meerdere biologische processen. Hoewel er
duizenden lncRNA’s gevonden zijn blijft de fysiologische rol van de
meeste lncRNA’s onbekend. De onderzoeker zal de fysiologische rol
onderzoeken van lncRNA’s in darmstamcellen, die tot de meest
bestudeerde stamcellen bij volwassenen behoren.
De principes van peroxisoomvorming: oorsprong en
morfogenese van organellen
Dr. K. (Kèvin) Knoops (m), RUG - Moleculaire celbiologie
Peroxisomen zijn essentiële celorganellen voor de stofwisseling. Een
belangrijk nieuw vormingsproces voor peroxisomen wordt nu in detail
ontleed met behulp van geavanceerde microscopische en
biochemische technieken. Deze nieuwe concepten over
peroxisoomvorming kunnen een belangrijke bijdrage aan medisch
onderzoek leveren.
Eutrofiëring en de ijzercyclus
Dr. P. (Peter) Kraal (m), UU - Geochemie
IJzer is een belangrijke voedingsstof voor microorganismen die ook de
beschikbaarheid van andere voedingsstoffen in rivieren, meren en de
zee en reguleert. Deze studie onderzoekt hoe, onder invloed van
eutrofiëring, verandering van chemische condities in dit soort
systemen de eigenschappen en begraving van ijzermineralen
beïnvloedt.
Verbeterde modellering van de huidige en toekomstige polaire
sneeuwbedekking
Dr. J.T.M. (Jan) Lenaerts (m), UU - Institute for Marine and
Atmospheric research Utrecht (IMAU)
Het opwarmende klimaat veroorzaakt snelle veranderingen in de
polaire gebieden op aarde, met name in de processen in polaire
sneeuw. In dit project simuleer ik met een mondiaal klimaatmodel
deze huidige en toekomstige veranderingen en de gevolgen daarvan
voor het klimaat van de rest van onze planeet.
Leren ademen – Ontrafelen van de ademhalingsketen van de
nitriet-oxiderende bacterie nitrospira moscoviensis
Dr. S. (Sebastian) Lücker (m), RU - Ecologische Microbiologie
Leren ademen. Nitriet-oxiderende bacteriën zijn overal in het milieu te
vinden en zijn onmisbaar voor het reinigen van ons afvalwater. Het is
http://www.nwo.nl/onderzoek-en-resultaten/programmas/vernieuwingsimpuls/toekenningen/alle+veni+... 29-7-2014
Toekenningen Veni 2014
Page 21 of 38
echter niet duidelijk waar ze hun energie om te groeien vandaan
halen. Het doel van dit project is inzicht te krijgen in de fundamentele
mechanismen van hun stofwisseling en erachter te komen hoe deze
bacteriën leven en hun energie in stand houden.
Kennis in een onzekere wereld
Dr. K.J. (Kimberley) Mathot (v), NIOZ - Mariene ecologie
Kennis is noodzakelijk voor dieren om hun gedrag aan constant
veranderende omstandigheden aan te passen. Dit project richt zich op
de vraag hoe en waarom individuen verschillen in de manier waarop
zij investeren in kennisvergaring en de gevolgen van zulke verschillen
op fourageer- en trekgedrag.
Droge grond: een aanjager van droogte en hittegolven?
Dr. D.G.M. (Diego) Miralles (m), VU - Aardwetenschappen
De opwarming van de aarde zal naar verwachting hittegolven intenser
maken en droogtes aanhoudender. Daarnaast zou droge grond een
kritieke feedback in gang kunnen zetten die de droge en warme
omstandigheden verder vergroot. Door middel van observaties zal
deze klimaatfeedback onderzocht worden en de weergave hiervan in
klimaatmodellen die voor voorspellingen gebruikt worden zal
geëvalueerd worden.
Mechanica, aerodynamica en energetica van de vliegprestaties
van de mug
Dr. ir. F.T. (Florian) Muijres (m), WUR – Experimentele Dierkunde
Hoe vliegen malariamuggen? Muggen zijn bijzonder gevaarlijk omdat
ze ernstige ziektes zoals malaria verspreiden. Deze verspreiding is
zeer effectief omdat muggen bloed zuigen en vliegen. Er is echter
relatief weinig bekend over hun vliegprestaties. Daarom stel ik voor de
vliegprestaties van muggen te bestuderen met een experimentele en
modelmatige benadering.
Het gat dichten tussen de porie en de macroschaal: de
ontbrekende schakel voor het modelleren van stoftransport
door een onverzadigde zone
Dr. A. (Amir) Raoof (m), UU - Hydrogeologie
Bodemvervuiling door agrarisch en industrieel gebruik vormt een
serieus probleem voor het milieu, onze drinkwatervoorzieningen en
gezondheid dat moet worden begrepen en tegengegaan voor een
duurzame toekomst. Dit project zal essentiële informatie opleveren die
het mogelijk maakt om een adequate voorspelling te doen van
transport van vervuilingen in de bodem.
Mini-buisjes laten groeien en krimpen.
Dr. B. (Babet) van der Vaart (v), NKI - Celbiologie
Cellen bevatten buisjes die groeien en krimpen met behulp van
eiwitten die specifiek aan de uiteindjes binden. De dynamiek van de
buisjes is belangrijk want wanneer deze ontregeld raakt, kan celdeling
verstoord worden en kan kanker ontstaan. In dit onderzoek wordt
bestudeerd hoe de eiwitcompositie aan de buiseindjes wordt
gereguleerd.
Weten moeders het beter?
Dr. O.H. (Oscar) Vedder (m), RUG - Gedragsbiologie
Dit onderzoek aan vrij-levende visdiefjes gaat na of moeders in
bepaalde gevallen hun nakomelingen, via hormonen in eieren,
stimuleren om meer in groei in plaats van lichaamsonderhoud te
investeren. Dit kan voordeel opleveren in situaties met veel competitie
en een grotere kans op voortijdige sterfte.
Specialisten aan het werk: hoe ontbinders plantenafval
afbreken
Dr. G.F. (Ciska) Veen (v), NIOO-KNAW
Dood plantenmateriaal, oftewel strooisel, wordt afgebroken door
bodemorganismen. In dit project wordt onderzocht hoe
bodemorganismen zich specialiseren op strooisel en wat dit voor
gevolgen heeft voor het functioneren van ecosystemen. Dit onderzoek
is belangrijk omdat door klimaatverandering specifieke associaties
tussen strooisel en bodemorganismen ontkoppeld kunnen raken.
Belangrijke kwaliteit: waterkwaliteit opnemen in mondiale
waterstress-projecties
Dr. M.T.H. (Michelle) van Vliet (v), WUR - Aardsysteemkunde
Waterstress neemt wereldwijd toe doordat de vraag naar kwalitatief
goed water toeneemt onder een groeiende, welvarende
wereldbevolking, terwijl waterbeschikbaarheid verandert door o.a.
klimaatverandering. Dit onderzoek ontwikkelt een integraal model om
http://www.nwo.nl/onderzoek-en-resultaten/programmas/vernieuwingsimpuls/toekenningen/alle+veni+... 29-7-2014
Toekenningen Veni 2014
Page 22 of 38
huidige en toekomstige waterstress wereldwijd te bepalen.
Mogelijkheden voor verbetering van waterkwaliteit door
technologische oplossingen worden geëvalueerd.
Nieuwe manieren om immuunreacties te onderdrukken:
CD200R beïnvloedt activiteit TLR
Dr. M. (Michiel) van der Vlist (m), UMCU - Immunologie
Tijdens infecties ruimt het afweersysteem ziekteverwekkers op.
Onbedoelde schade tijdens deze opruimreactie mag niet ten koste
gaan van de gezondheid van eigen organen. Mijn onderzoek
bestudeert een eiwit dat een overmatige afweerreactie via een nieuw
en heel ander mechanisme voorkomt dan via de tot nu toe bekende
mechanismen.
De genetische code van gifslangen
Dr. F.J. (Freek) Vonk (m), Naturalis
Slangen gebruiken gif - een mengsel van eiwitten - om prooien te
vangen. Die eiwitten zijn ontstaan door genetische aanpassing van
normale (niet-giftige) lichaamseiwitten. In dit project worden de
genomen van twee giftige slangensoorten opgehelderd, om die
aanpassingen beter te begrijpen.
Experimentele evolutie van antibioticaresistentie in bacteriële
consortia
Dr. M.G.J. (Marjon) de Vos (v), WUR - Plantenwetenschappen
Antibioticaresistentie is een groeiend, wereldwijd, probleem, omdat
het de behandeling van infecties bemoeilijkt. In infecties veroorzaakt
door meerdere ziekteverwekkers hebben bacteriën vaak onderlinge
interacties die hun groei beïnvloeden. In deze studie zullen de
onderzoekers het effect van deze onderlinge interacties op de evolutie
van antibioticaresistentie bestuderen.
Laureaten NWO Chemische Wetenschappen
Slimme materialen om nanorobots te maken die in het
menselijk lichaam kunnen werken
Dr. L. (Lorenzo) Albertazzi (m), TU/e - Institute for Complex Molecular
Systems
Researchers will create smart materials that “self-assemble”: able to
build themselves. This approach will be used to realize nano-robots
able to function inside the human body. These devices will transport
drugs into the body or attack viruses to cure a variety of diseases.
Leven we in gezonde huizen?
Dr. A.M. (Ana María) Ballesteros-Gómez (v), VU – Instituut voor
Milieuvraagstukken
Elektronische apparatuur, meubels en bouwmaterialen bevatten
potentieel giftige en soms onbekende verontreinigingen waaraan we
elke dag blootgesteld worden. Scheikundigen kunnen snellere en
goedkopere analysemethoden ontwikkelen waarmee vragen omtrent
de veiligheid van ons leefmilieu binnenshuis beantwoord kunnen
worden.
Naar een algemene methodologie voor het ontwerp van
katalysatoren
Dr. F. (Federico) Calle-Vallejo (m), UL – Leids Instituut voor Chemisch
onderzoek
Kunnen we katalysatoren op een atomaire schaal maken met behulp
van middelbare school scheikunde en geometrische regels? Dit project
beoogt met behulp van grootschalige computersimulaties een
algemene methodologie te ontwikkelen waar de katalysatoren van de
toekomst mee ontworpen kunnen worden. Dit gebeurt op basis van
het aantal valentie-elektronen en coördinatiegetallen, twee
eenvoudige maar krachtige concepten.
Vaccins tegen wormen-infecties
Dr. F. (Fabrizio) Chiodo (m), UL - Leiden Institute of Chemistry
Schistosomiasis is een zeer schadelijke wormen-infectie. Bestaande
medicijnen kunnen herinfecties niet voorkomen. Ik ga werken aan het
ontwikkelen van vaccins tegen deze en soortgelijke ziektes door heel
precies goudbolletjes met stukjes van de parasieten te bedekken om
zo op gecontroleerde wijze het immuunsysteem aan te leren de
wormen te vernietigen.
Biljarten met moleculen
Dr. W. (Wenrui) Dong (m), RU - Institute for Molecules and Materials
Onderzoekers gebruiken geavanceerde methoden om OH-radicalen
heel precies op O-atomen te schieten, waarbij een chemische reactie
http://www.nwo.nl/onderzoek-en-resultaten/programmas/vernieuwingsimpuls/toekenningen/alle+veni+... 29-7-2014
Toekenningen Veni 2014
Page 23 of 38
wordt geïnduceerd. Met behulp van laserstralen wordt de beweging
van de reactieproducten heel precies in kaart gebracht, zodat de
details van de chemische reactie blootgelegd kunnen worden.
Soft Pharma: functionele zachte materie voor het regelen van
polymorfisme
Dr. H.B. (Burak) Eral (m), UU - Scheikunde
Onvoldoende begrip van polymorfisme is momenteel een knelpunt dat
duurzame groei van de farmaceutische industrie belemmert. Dit
verhoogt de kosten van essentiële geneesmiddelen. De onderzoekers
gaan nieuwe (‘zachte’) materialen ontwikkelen om dit probleem op te
lossen en farmaceutica meer effectief en betaalbaar te maken.
Grafeen als biologische sensor
Dr. W. (Wangyang) Fu (m), UL- Leids Instituut voor Chemisch
onderzoek
Onder fysiologische omstandigheden kunnen grafeensensoren meestal
geen biologische stimuli waarnemen die op een afstand groter dan een
nanometer van hun oppervlak plaatsvinden. Daardoor worden ze niet
als krachtige biologische sensoren gezien. Dit onderzoek zal zijn licht
laten schijnen over dit afstandsafhankelijke fenomeen met behulp van
een nieuwe aanpak waarin met radiofrequentie de biologische
processen geobserveerd worden.
Poly-ubiquitine; een keten van gebeurtenissen ontrafeld
Dr. G.J. (Gerbrand) van der Heden-van Noort (m), NKI- Chemical
Biology
Allerlei processen in de cel worden aan- en uitgezet door bevestiging
van een keten van kleine eiwitjes genaamd ubiquitine. De
samenstelling van dit snoer van eiwitten bepaalt wat er precies
gebeurt. Dit onderzoek gaat een licht werpen op welke polymeren
specifieke signalen veroorzaken.
Receptoreiwitten als aangrijpingspunt voor nieuwe medicijnen
tegen hersentumoren
Dr. S. (Saskia) Nijmeijer (v), VU - Chemistry and Pharmaceutical
Sciences
Glioblastoma is een onbehandelbare hersentumor. Twee
receptoreiwitten komen verhoogd tot expressie in deze hersentumor.
Ik ga onderzoeken hoe de biochemische werking van deze
receptoreiwitten bijdraagt aan glioblastoma. Wanneer we vervolgens
de werking van deze receptoreiwitten begrijpen en kunnen
beïnvloeden, hebben we een aangrijpingspunt voor nieuwe
medicijnen.
Moleculaire handigheid meten en regelen
Dr. S.J. (Sander) Wezenberg (m), RUG - Stratingh Institute for
Chemistry
Veel moleculen uit de natuur hebben een ongelijk spiegelbeeld (linksen rechtshandig), oftewel ze zijn chiraal. De verhouding tussen de
spiegelbeelden blijkt van invloed op bepaalde biologische functies. De
onderzoeker gaat chemische methoden ontwikkelen om enerzijds
chirale verhoudingen te bepalen en anderzijds te beïnvloeden.
3D-modellen van eiwit-RNA-complexen
Dr. L. (Li) Xue (v) UU - Scheikunde
Eiwit-RNA-interacties zijn onmisbaar voor het functioneren van de cel
en een verstoring van deze interacties speelt een rol in verschillende
ziekten bij de mens. Voor het ontwerpen van medicijnen is structurele
kennis over de betrokken complexen nodig, maar dit blijft in zowel
experimenteel als computationeel opzicht een uitdaging. Dit probleem
zal aangepakt worden met behulp van kunstmatige intelligentie en het
bouwen van 3D-modellen van eiwit-RNA-complexen.
Laureaten NWO Exacte Wetenschappen
Kwantum en klassieke databescherming
Dr. J. (Jop) Briët (m), New York University (US) Informatica/Wiskunde
Bij het versturen en opslaan van digitale informatie ontstaat
dataverlies als gevolg van ruis. Dit onderzoek is erop gericht met
nieuwe wiskundige technieken, onder andere uit de
kwantummechanica, na te gaan hoe dit negatieve effect verminderd
kan worden.
Menselijke keuzes begrijpen en beïnvloeden
Dr. A.V. (Arnoud) den Boer (m), UT - Wiskunde
Menselijk keuzegedrag ligt ten grondslag aan veel maatschappelijke
http://www.nwo.nl/onderzoek-en-resultaten/programmas/vernieuwingsimpuls/toekenningen/alle+veni+... 29-7-2014
Toekenningen Veni 2014
Page 24 of 38
en commerciële beslissingsproblemen. Dit onderzoeksproject
ontwikkelt wiskundige en statistische methoden om dit gedrag te
beschrijven en er optimaal op te reageren.
Detectiemethoden voor gelijkenisstructuren in
tijdsafhankelijke data
Dr. A. (Anne) Driemel (v), TU/e - Informatica
Detectiemethoden voor gelijkenisstructuren worden gebruikt om de
inhoud van digitale gegevens samen te vatten en te analyseren.
Hoewel het onderzoek in het verleden voornamelijk uitging van
statische gegevens, kunnen de gegevens tijdsafhankelijke opnamen
van dynamische parameters zijn. In dit geval moet ook de
ontwikkeling in de tijd efficiënt worden samengevat.
Einsteins Lense-Thirring effect rond galactische zwarte gaten
Dr. A.R. (Adam) Ingram (m), UvA - Astronomie
De ruimte rondom een draaiend zwart gat is volgens Einsteins
algemene relativiteitstheorie ‘opgedraaid’, zoals water dat door een
afvoerputje stroomt. Astronomen zullen dit effect bestuderen aan de
hand van observaties van gas dat in ons zonnestelsel in zwarte gaten
valt.
Computer, bezint eer ge begint
Dr. B.M.P. (Bart) Jansen (m), University of Bergen (NO) - Informatica
Veel computerberekeningen kunnen worden versneld door het
toevoegen van een voorbewerkingsstap waarin de invoer wordt
vereenvoudigd. Het gangbare model voor probleemvereenvoudiging is
beperkt en houdt geen rekening met parallelle rekenkracht. Ik
onderzoek innovatieve vereenvoudigingsprocedures die deze
mogelijkheid wel uitbuiten.
Explosieve transmissie en gemeenschapsvorming op
netwerken
Dr. J. (Julia) Komjáthy (v), TU/e - Wiskunde
Processen op netwerken beschrijven een aantal belangrijke
fenomenen, bijvoorbeeld het verspreiden van informatie in een
samenleving. Dit onderzoek stelt voor om twee belangrijke
eigenschappen, namelijk extreem goed verbonden knooppunten en de
vorming van gemeenschapsstructuren, met wiskundige precisie te
analyseren.
Leren met het juiste tempo
Dr. W.M. (Wouter) Koolen (m), CWI - Informatica
Lerende computersystemen die gaandeweg steeds beter worden in
hun taak worden alom ingezet. Bij huidige systemen moet handmatig
het ‘leertempo’ worden afgesteld op de moeilijkheid van de leertaak.
De onderzoekers ontwerpen nieuwe programma's die zelf het juiste
leertempo ook leren.
Hoe reduceer je breinbrekers tot invuloefeningen?
Dr. J. (Jesper) Nederlof (m), UM - Informatica
Een natuurlijke strategie voor het oplossen van een complexe taak, is
transformatie naar een simpele taak (bijvoorbeeld, pak een koffer in
door alle lay-outs te proberen). De onderzoeker bestudeert deze
strategie voor complexe planningsproblemen die met computers
opgelost moeten worden.
Extra beveiligingslaag tegen vervalste digitale handtekeningen
Dr. ir. M.M.J. (Marc) Stevens (m), CWI – Informatica/Wiskunde
Digitale handtekeningen en andere cryptografische standaarden zijn
cruciaal voor de internetveiligheid. Dit onderzoek richt zich op een
nieuwe extra beveiligingslaag tegen zwakheden in veel gebruikte
standaarden. Hiermee kunnen bedreigingen zoals de digitale
handtekeningvervalsing in de supermalware Flame worden
tegengegaan.
De oorsprong van zonnestelsels onthullen: onderzoek naar de
vorming van protoplanetaire schijven en binaire sterren
Dr. J. (John) Tobin (m), National Radio Astronomy Observatory (US) Astronomie
De oorsprong van zonnestelsels, ook het onze, ligt in de vorming van
een roterende schijf van gas en stof rond de pasgeboren ster, maar
hoe dit proces gebeurt is nog helemaal niet begrepen. Revolutionaire
nieuwe radiotelescopen zullen worden gebruikt om theorieën voor het
ontstaan van sterren en schijven te testen.
http://www.nwo.nl/onderzoek-en-resultaten/programmas/vernieuwingsimpuls/toekenningen/alle+veni+... 29-7-2014
Toekenningen Veni 2014
Page 25 of 38
Monsters onthuld: kosmische straling en donkere materie in
clusters van sterrenstelsels
Dr. F. (Fabio) Zandanel (m), UvA - Astronomie
Hoe heeft het heelal zich ontwikkeld? Wat is donkere materie? Deze
vragen zal ik bestuderen aan de hand van de grootste structuren in
het heelal: clusters. Bestaande uit honderden sterrenstelsels en met
een massa van een miljoen miljard keer die van de zon zijn zij wellicht
de sleutel tot antwoorden.
Laureaten NWO Gebiedsoverschrijdend
Gerichte nanotherapeutica: op naar het verhelpen van
leverfibrose
Dr. R. (Ruchi) Bansal (v), UT - MIRA
Leverschade, veroorzaakt door overmatig alcoholgebruik of virale
hepatitisinfecties, vormt een groeiend gezondheidsprobleem waarvoor
geen medicatie bestaat. In dit project willen onderzoekers innovatieve
nanomedicijnen ontwikkelen voor de behandeling van leverziekten
door zich te richten op de belangrijke celtypes in de lever, zonder
bijwerkingen uit te lokken.
Taal in de rechtszaal
Dr. A. (Anita) Eerland (v), OU - Faculteit Psychologie en
onderwijswetenschappen
Mensen verwerken zinnen als ‘de dader schoot’ anders dan ‘de dader
was aan het schieten’. De onderzoekers bestuderen het effect van
dergelijke subtiele verschillen in taalgebruik op het verwerken van
processen verbaal en op de juridische besluitvorming. Ook wordt
onderzocht of experts minder vatbaar zijn voor dergelijke effecten dan
leken.
De gevolgen van zwangerschap op de menselijke hersenen
Dr. E.A. (Elseline) Hoekzema (v), VUmc
Zwangerschap gaat gepaard met extreme hormonale veranderingen.
In dieren weten we dat dit een neurale reorganisatie teweeg brengt.
We weten echter niet wat er gebeurt met de menselijke hersenen
tijdens zwangerschap. In dit project wil ik onderzoeken wat de
effecten zijn van zwangerschap op hersenstructuur en hersenactiviteit
in mensen.
Focus op de locus
Dr. H.I.L. (Heidi) Jacobs (v), UM - Faculty of Health, Medicine and Life
sciences
De locus coeruleus - een klein gebied in de hersenstam - lijkt een
schakelcentrum te zijn voor geheugen. Met meer gedetailleerde en
nieuwe hersenscans en hersenstimulatie gaan onderzoekers ontrafelen
hoe de communicatie tussen dit gebied en andere hersengebieden
verandert in ouderen en patiënten met dementie.
Leren van het verleden: de invloed van de mens via
landgebruik op de mondiale koolstofcyclus
Dr. ir. C.G.M. (Kees) Klein Goldewijk (m), UU - Faculteit
Geowetenschappen
Klimaatmodellen worden geparameteriseerd op huidig landgebruik,
maar moeten ook beter worden gekalibreerd met historisch
landgebruik omdat de feedbacks met het klimaatsysteem kunnen
veranderen over de tijd. Dit voorstel leidt tot een nieuwe
mondiale dataset van historisch landgebruik, uniek, want voor het
eerst aangevuld met kennis uit de archeologie en geschiedenis.
Een betere uitlaat voor een fusiereactor
Dr. W.A.J. (Wouter) Vijvers (m), FOM-instituut DIFFER
Kernfusie kan potentieel op grote schaal schone, duurzame, veilige
energie opwekken. De uitlaat van een fusiereactor wordt blootgesteld
aan condities vergelijkbaar met die op het zonneoppervlak. Dit project
zal een innovatief meetsysteem ontwikkelen om de plasma-uitlaat
volledig door te meten en vervolgens te temmen.
Remmen van de zeer verschillende receptorbindingsplaatsen
van het Influenza A Virus met behulp van zijn geconserveerde
ligand
Dr. R.P. (Robert) de Vries (m), UU - Faculteit Bètawetenschappen
Universele remmers voor griep - humane en animale griep virussen binden een en dezelfde soort receptor op verschillende manieren. Hoe
anders zij dat ook doen, een deel is geconserveerd. Dat
geconserveerde deel gaan we zo nabootsen en modificeren dat we het
virus kunnen remmen.
http://www.nwo.nl/onderzoek-en-resultaten/programmas/vernieuwingsimpuls/toekenningen/alle+veni+... 29-7-2014
Toekenningen Veni 2014
Page 26 of 38
Laureaten NWO Geesteswetenschappen
Het schrift op de rotsen: het Thamudische en Arabische
taalkundig verleden
Dr. A.M. Al-Jallad (m), UL - Taalkunde
De Arabische woestijnen zijn bezaaid met duizenden weinig begrepen
oude inscripties bekend als de Thamudische inscripties. Dit project is
het eerste integrale onderzoek van dit corpus, uitgevoerd binnen de
digitale geesteswetenschappen. Het toegankelijk maken van deze
teksten zal ons begrip van de talen en de bevolking van preIslamitisch Arabië fundamenteel veranderen.
Grote verwachtingen: verwachtingsmarkeerders in woordvoor-woordverwerking van zinnen
Dr. G. van Bergen (v), UU - Taalkunde
‘Maria is eigenlijk een man.’ Eigenlijk hierboven geeft aan dat wat er
staat ingaat tegen de verwachting. In dit project wordt onderzocht of
zulke verwachtingsmarkeerders de woord-voor-woordverwerking van
zinnen gemakkelijker maken. Gemeten wordt in hoeverre luisteraars
hun voorspellingen over de rest van de zin bijstellen zodra ze een
verwachtingsmarkeerder horen.
Betwiste brieven vanuit Nederlands-Oost-Indië: de
transculturele toe-eigening van Kartini’s brieven sinds 1911
Dr. P.A.L. Bijl (m), UvA - Taal en Literatuur
De Nederlandstalige brieven van de Javaanse vrouw Kartini (18791904) zijn in acht talen zijn vertaald, maar toch buiten de Nederlandse
literaire canon gebleven. Dit project onderzoekt hoe in het westen en
Azië Kartini’s brieven zijn gebruikt om visies over de rol van vrouwen
in de (post)koloniale periode te verwoorden.
Bedrieglijk materiaal: geschiedenis, functie, techniek en impact
van materiaalimitatie
Dr. M.A.H. Bol (v), UvA - Kunst en Architectuur
In ons dagelijks leven worden we omringd door bedrieglijke
materialen: laminaatvloeren doen alsof ze hout zijn en het kunststof
aanrecht in de keuken ziet eruit als marmer. Dit project onderzoekt de
functie en impact van deze praktijk van materiaalimitatie binnen de
geschiedenis van de kunst en wetenschap.
Verbonden landschappen: modelleren van supra-regionale
groepen in het derde millennium v.Chr.
Dr. Q.P.J. Bourgeois (m), UL - Archeologie
Dit project onderzoekt de landschapsorganisatie in het derde
millennium v.Chr. in noordwest Europa en heeft als doel nieuwe
perspectieven op de ruimtelijke organisatie en opkomst van supraregionale groepen en netwerken te genereren, o.a. door middel van
computersimulaties en netwerkanalyses.
Naar een wetenschap van taalkundige verbeelding
Dr. M. Dingemanse (m), Max Planck Institute for Psycholinguistics Taalkunde
Taal gebruiken we niet alleen om dingen te beschrijven, maar ook om
te verbeelden, bijvoorbeeld met gebruik van gebaren of
klankschilderende woorden (ideofonen). Dit project onderzoekt de
taalkundige werking van zulke verbeeldingen, en verrijkt daarmee de
taalwetenschap die tot dusver vooral op de beschrijvende functie van
taal heeft gelet.
Asieltheorie voor een niet-ideale wereld
Dr. L.L. Ferracioli (v), UvA - Filosofie
In dit project onderzoek ik de volgende vragen: wie is vluchteling,
waarom hebben staten verplichtingen jegens hen en hoe kunnen de
lasten van bescherming eerlijk verdeeld worden tussen staten? Het
doel is een theorie te ontwikkelen die perspectief biedt op een
wenselijker en doeltreffender regeling voor de bescherming van
vluchtelingen.
Kritische momenten: Hoe beïnvloeden gebeurtenissen onze
beoordeling van de legitimiteit van politieke autoriteiten?
Dr. T. Fossen (m), UL - Filosofie
De onderzoekers ontwikkelen een nieuw perspectief op een klassiek
politiek-filosofisch vraagstuk: wat maakt een overheid legitiem of
illegitiem? In dit perspectief speelt de betekenis van gebeurtenissen
een cruciale rol in het oordelen over een overheid, en over de
gepaste houding van burgers (gehoorzaamheid of verzet?).
http://www.nwo.nl/onderzoek-en-resultaten/programmas/vernieuwingsimpuls/toekenningen/alle+veni+... 29-7-2014
Toekenningen Veni 2014
Page 27 of 38
Leven vangen in nummers. Getallen en maten in digitale media
Dr. C. Gerlitz (v), UvA - Mediastudies
Het project onderzoekt de gevolgen van de toenemende kwantificatie
van het sociale en culturele leven in sociale media via het aantal
vrienden of Likes, populariteitsrangschikkingen of algoritmic metrics.
De onderzoeker stelt dat zulke digitale getallen het sociale leven niet
alleen meten, maar ook veranderen en dat derden economische
waarden toevoegen aan activiteiten op sociale media.
Socratisch onderwijs: de ontvangst van de Alcibiades Maior in
de klassieke oudheid
Dr. L.A. Joosse (m), UU - Filosofie
Wat is goed onderwijs? Dit project onderzoekt Grieks-Romeins denken
over deze vraag via de interpretatiegeschiedenis van de Platoonse
dialoog Alcibiades. Hierin geeft Socrates, de voorbeeldige filosoof, les
aan Alcibiades, de briljante landverrader. De tekst
bood latere lezers dus zowel een inspirerend voorbeeld als een
uitdaging: wat als het misgaat?
Luister naar je moeder! De rol van bekendheid van de spreker
op woordleren
Dr. C.M.M. Junge (v), UvA - Taalkunde
In dit onderzoeksvoorstel wordt bekeken of een vertrouwde stem
baby’s helpt bij het woordleren. Zo ja, komt dit doordat baby’s
aandachtiger luisteren, of gemakkelijker luisteren naar deze stem, of
allebei? Ook wordt onderzocht of een bekende stem het woordleren
beïnvloedt van baby’s met een verhoogd risico op autisme.
Een rol voor mentale inhoud binnen empirische psychologie
Dr. A. Kalis (v), UU - Filosofie
Veel mentale toestanden hebben inhoud: onze overtuigingen,
verlangens, intenties ‘gaan ergens over’. De empirische psychologie
biedt echter nauwelijks ruimte voor zo’n notie van inhoud. Dit project
ontwikkelt een filosofische analyse die laat zien hoe mentale inhoud
een rol kan en moet spelen in empirisch psychologisch onderzoek.
Yoga, bingo en gebed in stadsvernieuwingsgebieden
Dr. L.J. van de Kamp (v), UvT - Kunst en Architectuur
Door middel van antropologisch veldwerk in Amsterdam-Noord
onderzoek ik hoe de interactie tussen verschillende groepen mensen
stadsvernieuwing beïnvloedt. Ik analyseer de dynamiek tussen oude
en nieuwe bewoners, ondernemers, kunstenaars, welzijnswerkers,
religieuze groeperingen, woningcorporaties en de overheid in hun
omgang met industrieel erfgoed, collectieve rituelen en media en
communicatie technologieën.
Verdeeld door geheugen: omgaan met religieuze diversiteit na
de Franse godsdienstoorlogen, 1598-1685
Dr. D.C. van der Linden (m), RUG - Geschiedenis
Na een religieus conflict herinneren mensen zich nog altijd de
misdaden van hun tegenstander. Dat maakt verzoening lastig. Dit
project onderzoekt hoe conflicterende herinneringen aan de Franse
godsdienstoorlogen (1562–1598) protestanten en katholieken bleef
verdelen en religieuze verdraagzaamheid ondergroef.
Goed-gestructureerde ontologiën in de menswetenschappen
Dr. D.L. Ludwig (m), VU - Filosofie
Het onderzoeksproject houdt zich bezig met controversiële
wetenschappelijke concepten zoals ‘psychische stoornis’, ‘intelligentie’
en ‘ras’. Wetenschappers kunnen mensen op verschillende manier
indelen en dit project ontwikkelt een paradigma dat wetenschappelijke
en ethische overwegingen bij het ontwikkelen van wetenschappelijke
classificaties van mensen met elkaar in balans brengt.
Verstoppen en vertellen. Geheimhouding en openheid in
Nederlandse overzeese handelscompagniëen in de Gouden
Eeuw
Dr. D.H. van Netten (v), UvA - Geschiedenis
Geheimen creëren macht, angst en verlangen. Hoe werd omgegaan
met geheimhouding en openheid in de Nederlandse overzeese
handelscompagnieën (VOC en WIC)? Dit project onderzoekt de
zeventiende-eeuwse praktijk van het verbergen en onthullen van
informatie door zeelieden, kooplieden, wetenschappers en
bestuurders. Wat gebeurde er met spionnen, verraders en
klokkenluiders?
http://www.nwo.nl/onderzoek-en-resultaten/programmas/vernieuwingsimpuls/toekenningen/alle+veni+... 29-7-2014
Toekenningen Veni 2014
Page 28 of 38
De rol van handbewegingen tijdens het verwerven van
gebarentaal als tweede taal
Dr. G. Ortega (m), RU / Max Planck Instituut voor Psycholinguïstiek Taalkunde
In dit project wordt onderzocht hoe ervaring met handbewegingen
Nederlands-sprekers helpt bij het leren van de Nederlandse
Gebarentaal. Er wordt bekeken of mensen die gebarentaal leren hun
eigen handbewegingen maken voor gebaren die op elkaar lijken en er
wordt onderzocht of de hersenen gebaren en handbewegingen op een
verschillende manier verwerken.
De kunst van het onderwijzen: Griekse didactische
heldendichten van de Hellenistische tot de Romeinse periode
Dr. F. Overduin (m), RU - Taal en Literatuur
Didactische poëzie in het Oudgrieks uit de eerste eeuwen n.Chr. wordt
grotendeels genegeerd door classici. Hoe moet men deze technische
kennis in homerische verzen waarderen? Dit onderzoek zal deze lange
gedichten, waarin kunst en kennis samenkomen, niet beschouwen
vanuit de geleerde inhoud, maar juist vanuit de literaire epische
traditie.
Zintuiglijke waarneming: perceptiewerkwoorden in de
interactie tussen kinderen en volwassenen in twee culturen
Dr. L. San Roque (v), RU - Taalkunde
Hoewel onze fysiologie voor zintuiglijke waarneming hetzelfde is,
coderen talen op verbazingwekkend uiteenlopende manieren voor
deze waarneming. Hoe diep gaan deze verschillen? Gesprekken tussen
kinderen en volwassenen worden bestudeerd om uit te vinden hoe,
waarom en wanneer we perceptiewerkwoorden leren (bijv. ‘proeven’)
en of dit hetzelfde is in verschillende culturen.
Je bent wat je trackt: de praktijk van autonomie, solidariteit en
authenticiteit in een tijdperk van gepersonaliseerde
gezondheidszorg
Dr. T. Sharon (v), UM - Filosofie
Gepersonaliseerde gezondheidszorg wordt gezien als de oplossing voor
onze crisis in de gezondheidszorg. Maar er is weinig bekend over de
effecten die zij zal hebben op het dagelijks leven van mensen. Dit
onderzoek kijkt naar hoe een sleuteltechnologie – selftracking
hulpmiddelen – de waarden van mensen en hoe ze zichzelf zien,
verandert.
Resonerende ritmes in de hersenen van baby’s – over
individuele verschillen in taalverwerving
Dr. T.M. Snijders (v), RU - Taalkunde
Ik onderzoek of baby’s woorden beter oppikken wanneer hun
hersenen met spraak mee resoneren. Helpt het als ze woorden in een
strak ritme horen, zoals in een liedje? Voorspellen verschillen tussen
baby’s in deze breinresonantie hun latere taalontwikkeling? Is dit
genetisch bepaald?
Vitale kunst: portretten van transgenders als visueel activisme
Dr. E.A. Steinbock (v), UM - Genderstudies
Hoewel veel mensen bekend zijn met de term ‘transgender’, is er
weinig bekend over de ervaringen met, en de reacties op, sociale
stigma’s die transgenders ervaren. Door de bestudering van visueel
activisme en het medialandschap waarin dit plaatsvindt, benadruk ik
de strategische rol van het portret in de (h)erkenning van
discriminatie.
Tijd in vroegmoderne metafysica
Dr. A.E. Thomas (v), RUG - Filosofie
In dit project worden ‘nieuwe’ zeventiende-eeuwse ontwikkelingen in
de filosofie van tijd uitgelegd: tijd die beleefd wordt als een ding en
als goddelijk. Dit had invloed op denkbeelden over vrije wil,
persoonlijke identiteit en idealisme. Met andere wetenschappers wordt
in dit project ook de rol benadrukt die verwaarloosde vrouwelijke
filosofen speelden in het vroeg-moderne gedachtegoed.
Laureaten NWO Maatschappij- en
Gedragswetenschappen
Onderwijsongelijkheid en taal
Dr. O. (Orhan) Agirdag (m), UvA - AMCIS, Educational Sciences
Anderstalige leerlingen presteren op school slechter dan
Nederlandstalige leerlingen. Maar waarom is dat zo? Presteren alle
soorten anderstalige leerlingen slechter? En wordt taalongelijkheid
http://www.nwo.nl/onderzoek-en-resultaten/programmas/vernieuwingsimpuls/toekenningen/alle+veni+... 29-7-2014
Toekenningen Veni 2014
Page 29 of 38
versterkt door de kenmerken van scholen en onderwijssystemen?
Deze vragen zijn niet alleen wetenschappelijk relevant, maar de
resultaten zijn ook bruikbaar voor ouders, leraren en beleidsmakers.
Patronen van politisering binnen 14 democratieën
Dr. C.F. (Caspar) van den Berg (m), UL - Bestuurskunde
Wordt beleid en bestuur beter als ambtenaren onder sterke politieke
invloed staan, of juist als zij zoveel mogelijk neutraal en onpartijdig
zijn? Wat verklaart dat ambtenaren in sommige landen en
beleidssectoren sterker gepolitiseerd zijn dan in andere? Dit project
vergelijkt 14 landen in Europa, Noord-Amerika en Oost-Azië en geeft
antwoord.
Heilige boontjes en duurzame consumptie
Dr. J.W. (Jan Willem) Bolderdijk (m), RUG - Economie en
Bedrijfskunde, Marketing
Hoewel consumenten het belangrijk vinden om moreel te zijn, kan
extreem moreel gedrag (bv. veganisme) nadelen opleveren - ‘heilige
boontjes’ zijn niet populair. Ik wil onderzoeken wat de relevantie van
dit mechanisme is voor de marketing van duurzame voedselbronnen
(bv. kweekvlees en sojaboter).
Een slechte start – Onderzoek naar de rol van oxytocine en
oestradiol in de cyclus van hardhandig opvoeden door de
generaties heen
Dr. P.A. (Peter) Bos (m), UU - Psychologische Functieleer
Wie hardhandig is opgevoed, voedt vaak zelf zijn kinderen hardhandig
op. Mogelijk komt dit door ongevoeligheid van de hersenen voor
hormonen die essentieel zijn voor ouderlijk gedrag. Voor het eerst
wordt bij mensen onderzocht of dit zo is.
Gebruik van gedragseconomie om genderverschillen te
verklaren in carrièrekeuzes
Dr. T. (Thomas) Buser (m), UvA – Economie van Markten en
Organisaties
Mannen concurreren liever dan vrouwen. De oorzaken en gevolgen
van dit genderverschil worden onderzocht. Kan het de
genderverschillen verklaren in academische en beroepsgerichte
carrièrekeuzes? Vormen genderverschillen in de reactie op feedback
een verklaring? En raken vrouwen meer gestrest door
concurrentiedruk dan mannen?
Netwerkpsychometrie: methoden voor het blootleggen van de
architectuur en de dynamiek van stemmingsstoornissen
Dr. A.O.J. (Angélique) Cramer (v), UvA - Psychometrie
In de netwerkbenadering is een psychische stoornis het gevolg van
interacties tussen symptomen (somber en piekeren). In dit voorstel
worden de methoden om deze netwerken te construeren en te
analyseren verder ontwikkeld. Vervolgens worden netwerken van
patiënten met stemmingsstoornissen onderzocht: kunnen we
bijvoorbeeld voorspellen wanneer een patiënt een terugval krijgt?
Tijdsinconsistentie en implicaties voor investerings-, spaar- en
handelsgedrag
Dr. S. (Sebastian) Ebert (m), UvT - Financiën
In dit project wordt de invloed van tijdsinconsistentie op het
investerings-, spaar- en handelsgedrag van individuen onderzocht.
Toepassingen zijn te vinden in het ontwerp van instellingen die
tijdsinconsistentie matigen wat betreft belangrijke
investeringsbeslissingen zoals pensioensparen, in het afleiden van
richtlijnen om de individuele investeerder te beschermen en in het
reguleren van de retailbankier-sector.
Cognitieve aanpassing aan moeilijke omgevingen
Dr. W.E. (Willem) Frankenhuis (m), RU - Ontwikkelingspsychologie
Mensen die opgroeien in een stressvolle omgeving scoren gemiddeld
lager op gangbare metingen van mentaal functioneren. Er zijn
aanwijzingen dat hun denkvermogens zijn uitgerust voor andere
situaties. Dit voorstel presenteert studies die deze hypothese
onderzoeken. Kennis over mentaal functioneren in een stressvolle
omgeving biedt aanknopingspunten voor onderwijs, interventies, en
beroepskeuze.
De uitdaging van evidence-based hervormingen van wetgeving
inzake intellectueel eigendomsrecht: juridisch-pragmatische
aanpak ontmoet juridisch-dogmatische aanpak
Dr. S.J. (Stef) van Gompel (m), UvA - Informatierecht
Wetgevingsbeleid inzake intellectueel eigendomsrecht heeft
http://www.nwo.nl/onderzoek-en-resultaten/programmas/vernieuwingsimpuls/toekenningen/alle+veni+... 29-7-2014
Toekenningen Veni 2014
Page 30 of 38
traditioneel een sterk dogmatische inslag. Dit onderzoek maakt
duidelijk op welke manier intellectueel eigendomsrecht beter kan
worden gestoeld op empirisch onderbouwd beleid. Het doet concrete
suggesties voor het ontwikkelen van empirisch onderbouwd beleid
waarin de traditionele juridisch-dogmatische wetgevingsaanpak wordt
verenigd met een meer juridisch-pragmatische aanpak.
Transactionele relaties tussen antisociaal gedrag in de vroege
adolescentie, persoonlijkheidskenmerken en opvoedgedrag
Dr. A.D. (Amaranta) de Haan (v), UU - Orthopedagogiek,
Psychosociale problemen
In dit project zal worden onderzocht hoe antisociaal gedrag van
jongeren, hun persoonlijkheidskenmerken, en opvoedgedrag van
ouders elkaar wederzijds beïnvloeden binnen drie tijdsniveaus:
seconde-tot-seconde (micro-niveau), dag-tot-dag (mesoniveau), en
jaar-tot jaar (macro-niveau). Hiernaast zullen wederkerige effecten
van antisociaal gedrag, persoonlijkheid en opvoeding tussen de drie
tijdsniveaus worden bestudeerd.
Het anticiperende brein
Dr. S. (Saskia) Haegens (v), RU - Donders Institute for Brain,
Cognition and Behaviour
In het dagelijks leven staan we bloot aan een enorme input van
zintuigelijke informatie, waarvan slechts een klein deel relevant is.
Hoe richt het brein selectief de aandacht op verwachte
gebeurtenissen? De onderzoekers meten hersengolven in het
menselijk brein, om uit te vinden welke hersennetwerken en
mechanismen onze aandacht regelen.
Neurale mechanismen van leren vermijden van pijn in
populaties van gezonde mensen en mensen met chronische
pijn
Dr. M. (Marieke) Jepma (v), UL - Cognitieve psychologie
Het leren vermijden van gedrag dat tot pijn leidt is cruciaal. De
onderzoekers zullen de neurocognitieve mechanismen die ten
grondslag liggen aan dit leerproces in kaart brengen. Ook zullen ze
onderzoeken of, en zo ja hoe, dit leerproces is verstoord in patiënten
met chronische pijn.
De ‘anderen’ onder ‘ons’: Westerse maatschappijen,
‘anderszijn’ en de wet
Dr. M. (Moritz) Jesse (m), UL - Europees recht
Hoe moeten westerse maatschappijen met toenemende diversiteit
door migratie omgaan en hoe moeten wetten worden gemaakt die in
de nieuwe realiteit beter werken? In dit project zal worden onderzocht
hoe vooroordelen tot wetgeving hebben geleid die verschillen tussen
minderheid en meerderheid groter in plaats van kleiner hebben
gemaakt en hoe dit in de toekomst verhinderd kan worden.
Late starters in de criminaliteit
Dr. M.V. (Vere) van Koppen (v), VU - Strafrecht en Criminologie
Wetenschap en beleid hebben hun pijlen altijd op jonge criminelen
gericht. Waarschijnlijk zijn de meeste daders echter volwassen
starters. Deze studie zal vaststellen hoeveel volwassen starters er
eigenlijk zijn, wie zij zijn, en wat hun criminele carrières kan
verklaren. Met deze kennis kunnen we betere interventies voor deze
groep ontwikkelen.
Terug naar de typemachine? - Informationele zelfbeschikking
in een tijdperk van massaal toezicht van de staat
Dr. E. (Eleni) Kosta (v), UvT - Recht, Technologie en Samenleving
Dit project onderzoekt hoe de wetgever persoonsgegevens van
individuen kan beschermen nu blijkt dat overheden zich massaal
toegang verschaffen tot data van bedrijven als Facebook en Google. Er
worden alternatieven voorgesteld voor informationele zelfbeschikking,
zodat de gegevensprocessen van bedrijven transparanter en
duidelijker worden en de burger beter wordt beschermd.
Planning, plaatsen, prijzen en politiek: de economie van het
ruimtelijke ordeningsbeleid
Dr. H.R.A. (Hans) Koster (m), VU - Ruimtelijke economie
We analyseren economische redenen om ruimtelijke ordening toe te
passen. Door gebruik te maken van theoretische modellen en unieke
micro-data kunnen we de invloed van bijvoorbeeld hoogterestricties,
het beschermen van erfgoed en sociale huurwoningen op de stedelijke
economie analyseren.
http://www.nwo.nl/onderzoek-en-resultaten/programmas/vernieuwingsimpuls/toekenningen/alle+veni+... 29-7-2014
Toekenningen Veni 2014
Page 31 of 38
Buurtverschillen in angst voor criminaliteit
Dr. W. (Willem) de Koster (m), EUR - Sociologie
In buurten met meer etnische minderheden zijn autochtonen banger
voor criminaliteit, net als in buurten waar het rommeliger is en waar
mensen minder contact met elkaar hebben. Maar waarom eigenlijk?
Om dit te begrijpen worden inzichten uit de criminologie en de
sociologie samengebracht en getest.
Rol van pupilsynchronisatie bij vertrouwen
Dr. M.E. (Mariska) Kret (v), UvA - Werk- en organisatiepsychologie
In de beslissing of we een onbekende vertrouwen of niet, gaan we af
op onze intuïtie. Iemands pupilgrootte is een belangrijk signaal en
wordt opgepikt door waarnemers wiens pupillen automatisch
synchroniseren. Dit onderzoek richt zich op de relatie tussen
pupilsynchronisatie en vertrouwen, en de neurohormonale processen
die deze relatie moduleren.
Verknoopte zintuigen bij autisme
Dr. T.M. (Tessa) van Leeuwen (v), RU - Donders Institute for Brain,
Cognition and Behaviour
Mensen met autisme zien de wereld anders en bij synestheten zijn de
zintuigen verbonden. Synesthesie komt vaker voor bij mensen met
autisme. Bestaat er een gedeelde oorzaak voor de veranderde
waarneming bij autisme en synesthesie? De onderzoekers gaan
hersenactiviteit van mensen met autisme en synestheten vergelijken.
Compenserende consumptie: kosten en remedies
Dr. M. (Monika) Lisjak (v), EUR - Marketing management
In dit onderzoek wordt bestudeerd hoe mensen consumptie gebruiken
om met de uitdagingen en tegenslagen in het leven om te gaan. In
het bijzonder de kosten van dergelijk compensatiegedrag worden
onderzocht. Daarnaast is het de bedoeling remedies te vinden
waarmee mensen overconsumptie kunnen verminderen en het welzijn
verhoogd kan worden.
De kwaliteit van politiek debat en politiek vertrouwen
Dr. S.M. (Sofie) Marien (v), UvA - Politicologie
Er heerst bezorgdheid bij wetenschappers en binnen de Nederlandse
bevolking over de verruwing van de omgangsvormen in de
samenleving. In dit project wordt nagegaan of de kwaliteit van de
politieke debatten in de media achteruit gaat, zoals vaak gesteld
wordt, en wat de gevolgen hiervan zijn op politiek vertrouwen.
Werken naar veiligere taakontwerpen: interacties tussen
werkdruk en vermoeidheid bij het uitvoeren van taken
Dr. A. (Arne) Nieuwenhuys (m), RU - Werk- en organisatiepsychologie
De opkomst van een 24-uurs consumentensamenleving stelt hoge
eisen aan werknemers, waardoor werkdruk en vermoeidheid
toenemen. Op zoek naar een gezonde balans tussen productiviteit en
veiligheid onderzoekt dit project hoe werkdruk en vermoeidheid elkaar
kunnen versterken of juist tegenwerken en - tijdens het werk verschillende aspecten van het menselijk handelen beïnvloeden.
Ontwikkelen van nieuwe statistische technieken waarmee een
schat aan registerdata ontsloten wordt voor de sociale
wetenschappen
Dr. D.L. (Daniel) Oberski (m), UvT - Methodologie en Statistiek
Big data uit overheidsadministraties bieden een enorme potentie voor
de sociale wetenschappen. We hebben echter aanwijzingen dat
registerdata vaak fouten bevatten, terwijl de omvang van die
meetfouten en de gevolgen ervan voor statistische analyses nog
onbekend zijn. Ik ontwikkel daarom statistische methodes om
registerfouten te schatten en ervoor te corrigeren.
Theorie of toepassing? Naar een systematische toepassing van
criteria voor strafbaarstelling in Europees recht
Mr. J.W. (Jannemieke) Ouwerkerk (v), UvT - Strafrecht
De Europese Unie kan aan de lidstaten voorschrijven dat zij bepaalde
gedragingen in nationale wetgeving strafbaar stellen. Dit project
onderzoekt op welke gronden (zgn. ‘criteria voor strafbaarstelling’) de
Europese Unie hiertoe kan overgaan. Tevens wordt een instrument
ontwikkeld teneinde een systematische toepassing van deze criteria te
vergemakkelijken en te realiseren.
Wat een geweldig idee! Het selecteren van creatieve ideeën
begrijpen en verbeteren
Dr. S.M. (Simone) Ritter (v), RU - Sociale en Cultuurpsychologie
Voor innovatie is het van cruciaal belang om, uit een verzameling van
http://www.nwo.nl/onderzoek-en-resultaten/programmas/vernieuwingsimpuls/toekenningen/alle+veni+... 29-7-2014
Toekenningen Veni 2014
Page 32 of 38
ideeën, de meest creatieve ideeën te selecteren. Werkelijk
vernieuwende ideeën worden vaak ten onrechte verworpen. Dit
project onderzoekt de cognitieve processen die de onjuiste
beoordeling van ideeën veroorzaken en hoe de selectie van creatieve
ideeën verbeterd kan worden.
Reclameweerbare kinderen
Dr. E. (Esther) Rozendaal (v), RU - Communicatiewetenschap
Kinderen groeien tegenwoordig op in een wereld vol reclame. Zij zien
reclame op tv, op het internet en zelfs op hun mobiele telefoon. Dit
leidt tot materialisme, ongezond eetgedrag, en ouder-kind conflicten.
Dit project onderzoekt hoe een innovatieve educatieve interventie
kinderen weerbaarder kan maken tegen de effecten van reclame.
Fort Europa als mobiele ruimte? Mobiliteit binnen de EU van
Afrikaanse migranten
Dr. J. (Joris) Schapendonk (m), RU - Sociale Geografie
Met een innovatief onderzoeksontwerp, gespecialiseerd in het volgen
van migranten, geeft dit onderzoek systematisch inzicht in hoe,
hoeveel en waarom Afrikaanse migranten over de binnengrenzen van
de EU reizen. Met mobiliteit in plaats van plaatsgebondenheid als
uitgangspunt, resulteert dit project in nieuwe startpunten om het
integratieproces van migranten te begrijpen.
Het gokkende brein
Dr. G.T. (Guillaume) Sescousse (m), RU - Donders Institute for Brain,
Cognition and Behaviour
Gokverslaving leidt tot dramatische gevolgen, net als drugsverslaving.
Toch is er veel minder bekend over wat in de hersenen ten grondslag
ligt aan overmatig gokken. Door de slimme combinatie van
hersenscans en een smartphone-app kunnen de onderzoekers nu in
kaart brengen hoe hersenactiviteit van gokkers samenhangt met hun
dagelijkse gokgedrag.
Hoe beïnvloeden leerlingen elkaars mening over andere
etnische groepen?
Dr. T.H. (Tobias) Stark (m), UU - European Research Centre on
Migration and Ethnic Relations (ERCOMER)
Ik ga onderzoeken of de positie van leerlingen in het
vriendschapsnetwerk bepaalt wie het meest invloedrijk is. Met deze
kennis wordt een interventie ontwikkeld die tolerantie bevordert onder
invloedrijke leerlingen. Deze invloedrijke leerlingen zullen later de
tolerantie onder hun klasgenoten verspreiden.
Spreekt het lab de waarheid?
Dr. J.T.R. (Jan) Stoop (m), EUR - Toegepaste Economie
Economen gebruiken het lab om prosociaal gedrag te bestuderen.
Maar, voorspellen deze resultaten gedrag in het echt? De onderzoeker
vergelijkt stapsgewijs labresultaten met gedrag in het echt. De
stappen tonen waar het lab kan verbeteren. De onderzoeker past deze
verbeteringen toe in het lab.
Informele netwerken en zorg in een participatiesamenleving:
veranderingen, mechanismen en gevolgen
Dr. B.A. (Bianca) Suanet (v), VU - Sociologie
De participatiesamenleving roept de vraag op of persoonlijke
netwerken van ouderen in staat zijn voldoende mantelzorg te
verlenen. In deze studie onderzoek ik hoe verandering in
netwerktypen het informele en formele zorggebruik in de laatste
twintig jaar hebben beïnvloed. Ik ga ook na welke categorieën van
ouderen kwetsbaar zijn.
Hij bedreigde me met de dood! De copingstrategieën van
publieke dienstverleners bij agressie van burgers
Dr. L.G. (Lars) Tummers (m), EUR - Openbaar bestuur
Burgers zijn soms agressief tegen publieke dienstverleners. Dit
varieert van schelden, bedreigingen tot fysieke aanvallen. Dit project
analyseert de effecten van verschillende typen van burgeragressie
voor de werkbeleving van publieke dienstverleners. Niet alle agressie
is te voorkomen. Daarom onderzoekt dit project ook hoe
dienstverleners het beste met agressie kunnen omgaan.
Je zenuwen de baas
Dr. B. (Bart) Verkuil (m), UL - Klinische Psychologie
Iemand die veel piekert wordt een zenuwpees genoemd. Bij
piekeraars is de vagale zenuw die zorgt voor ontspanning inderdaad
minder actief. De onderzoeker bekijkt of piekeren afneemt wanneer
http://www.nwo.nl/onderzoek-en-resultaten/programmas/vernieuwingsimpuls/toekenningen/alle+veni+... 29-7-2014
Toekenningen Veni 2014
Page 33 of 38
deze zenuw elektrisch wordt gestimuleerd, wat kan leiden tot nieuwe
inzichten in de behandeling van verscheidene psychische
aandoeningen.
Afrika in de uitverkoop?
Dr. ir. M.J. (Maarten) Voors (m), WUR - Ontwikkelingseconomie
Buitenlandse investeringen in de Afrikaanse landbouw zijn recent sterk
toegenomen. De gevolgen hiervan zijn potentieel verreikend maar niet
systematisch onderzocht. Dit onderzoek analyseert de causale effecten
op ontwikkeling voor het Afrikaanse continent, en analyseert in detail
een grootschalig commercieel landbouwproject in Sierra Leone.
Laureaten NWO Natuurkunde
Fluisteringen van de Majoranadeeltjes
Dr. A. (Attila) Geresdi (m), TUD
Topologische kwantumberekeningen gebaseerd op Majoranadeeltjes
bieden een ongeëvenaarde bescherming tegen het verlies van
kwantuminformatie door interactie met de omgeving. De onderzoekers
zullen een on-chip stralingsdetector bouwen om kwantumruis
(‘fluisteringen’) op te vangen die door deze ongrijpbare deeltjes wordt
uitgezonden en de haalbaarheid van topologische kwantumbits
aantonen.
Glasovergang en kristallisatie van actieve colloïdale materie
Dr. R. (Ran) Ni (m), UvA
Anders dan passieve materie, is actieve materie in staat om
biologische/ chemische energie om te zetten in beweging, waardoor
verschillende opvallende nieuwe fenomenen ontstaan. De dynamische
faseovergang in systemen van actieve materie wordt bestudeerd met
behulp van computersimulaties, in het bijzonder glasovergang en
kristallisatie.
Kwantumoptica van spins in halfgeleider golfgeleiders
Dr. D.O.S. (Danny) O’Shea (m), RUG
Een kwantummechanisch geheugen kan gebruikt worden om optische
pulsen op te slaan in een communicatienetwerk om zo de mogelijkheid
tot afluisteren uit te sluiten. Door het gebruik van nieuwe materialen
en controletechnieken zal een kwantumgeheugen gebaseerd op
halfgeleiders ontworpen en verkend worden met een krachtige deviceon-a-chip benadering.
De oneindige atoomlaser
Dr. B.P. (Benjamin) Pasquiou (m), UvA
Atomen zijn niet alleen deeltjes, maar ook golven. Daarom, net als
met licht, kan een atoomlaser gebouwd worden. Recente
ontdekkingen van de onderzoekers hebben de grootste obstakels om
deze continue atoomlaser te bouwen weggenomen. De onderzoekers
zullen deze laser bouwen en gebruiken om zeer nauwkeurige
metingen te doen.
Het vroege heelal onderzoeken met kwantumzwaartekracht
Dr. F. (Francesca) Vidotto (v), RU
Wat was de vorm van het heelal ten tijde van de Big Bang? Hoe
ontwikkelden zich de minuscule onregelmatigheden van waaruit alle
kosmische structuren, zoals ons sterrenstelsel, zich vormden? Het
middel om deze vragen te beantwoorden is quantumzwaartekracht,
een theorie die zowel quantummechanica als de Algemene
Relativiteitstheorie in ogenschouw neemt.
Nanostructuren voor Energetische Wijsheid (NEW)
Dr. I. (Ilaria) Zardo (v), TU/e
Nanostructuren in het algemeen en nanodraden in het bijzonder zijn
waarschijnlijk superieur aan conventionele materialen voor het
omzetten van energie. Het project richt zich op het onderzoeken en
construeren van nanomaterialen met thermo-elektrische
toepassingen. De vernieuwende aanpak rust op twee hoofdpijlers:
samengestelde nanodraden en topologische thermo-elektrische
nanostructuren.
Laureaten Technologiestichting STW
Meten zonder prikken
Dr. ir. N. (Nienke) Bosschaart (v), UvA/AMC - Biomedical Engineering
& Physics
Zieke of te vroeg geboren baby’s worden soms wel drie keer per dag
geprikt om hun bloedwaarden te bepalen. Het doel van dit onderzoek
is om deze bloedwaarden niet-invasief (zonder prikken) te meten met
een nieuwe techniek: laag-coherente spectroscopie.
http://www.nwo.nl/onderzoek-en-resultaten/programmas/vernieuwingsimpuls/toekenningen/alle+veni+... 29-7-2014
Toekenningen Veni 2014
Page 34 of 38
Terahertzgolven genereren met microchips
Dr. D. (Daniele) Cavallo (m), TUD – Micro-elektronica
Terahertzgolven zijn een uniek soort elektromagnetische golven, met
grote potentiële toepassingen. Maar er is geen praktische manier om
ze te genereren. Dit onderzoek zal proberen terahertsgolven te
genereren met dezelfde microchips als die in computers en mobiele
telefoons te vinden zijn.
ExoFlow: leren luisteren naar fluisterende cellen.
Dr. ir. F. (Frank) A.W. Coumans (m), UvA/AMC - Biomedical
Engineering & Physics
Cellen in ons lichaam kunnen met elkaar praten via kleine
‘spraakbalonnen’ in het bloed. In dit project wordt de techniek
ontwikkeld om ‘spraakbalonnen’ te onderscheiden van het
‘achtergrondlawaai’. Dit maakt het mogelijk om de ‘spraakbalonnen’ te
lezen, waardoor ernstige ziekten eerder te voorspellen zullen worden.
Gedragsbewuste zoekevaluatie voor information retrieval
Dr. J (Jiyin) He (v), CWI - Information Access
Nauwkeurige evaluatiemetrieken vormen de basis voor het ontwerpen
en ontwikkelen van effectieve zoeksystemen. Standaard zoekevaluatiemetrieken houden geen rekening met hoe gebruikers in
werkelijkheid zoeken en komen daardoor niet overeen met de
werkelijke ervaringen van gebruikers. Dit onderzoek zal een
evaluatiebenadering opstellen die de variaties in zoekgedrag van
gebruikers kan ondervangen.
Basisprincipes en kinetica van elektrochemisch-actieve microorganismen op capacitieve materialen
Dr. A. (Annemiek) ter Heijne (v), WUR - Milieutechnologie
Bacteriën kunnen uit afvalwater elektronen vrijmaken en deze
elektronen opslaan in geleidende korrels. De onderzoekers gaan
bestuderen hoe de bacteriën deze korrels opladen en welke factoren
dit proces beïnvloeden. Daarmee willen zij afvalwater schoonmaken en
tegelijkertijd zoveel mogelijk elektriciteit opwekken en opslaan voor
later gebruik.
Verduidelijken van het signaleringsnetwerk van het
immuunsysteem in Arabidopsis thaliana met behulp van
genomic footprinting
Dr. R. (Richard) J. Hickman (m), UU – Moleculaire Fytopathologie
Planten worden blootgesteld aan een groot aantal verschillende plagen
en pathogenen. Voordat ze een effectieve immuunreactie in werking
kunnen stellen moeten planten eerst beslissen welke
verdedigingsmechanismen ze nodig hebben om overleving veilig te
stellen. Dit onderzoek bestudeert het moleculaire
besluitvormingsproces dat aan plantimmuniteit ten grondslag ligt.
Genezing in beeld met geluid
Dr. K. (Klazina) Kooiman (v), Erasmus MC - Biomedische Technologie
Minuscule gasbelletjes hebben potentie om hart- en vaatziekten en
kanker op te sporen en te genezen. Dit project bekijkt hoe
gasbelletjes hechten aan zieke cellen zodat deze zichtbaar worden op
echogeluid-beeld en hoe ze lokaal hoge doseringen medicijnen kunnen
toedienen.
De beste herstelcel voor kraakbeen
R. (Roberto) Narcisi, PhD (m), Erasmus MC - Orthopaedics
Beschadigd kraakbeen herstelt niet vanzelf en veroorzaakt
gewrichtspijn en problemen met bewegen. Met het identificeren van
de ideale herstelcellen die vaak vermenigvuldigd kunnen worden en
die stabiel kraakbeen kunnen maken, wil ik zorgen dat
kraakbeendefecten hersteld kunnen worden met celtherapie.
De geheimen van ionenwind
Dr. ir. S. (Sander) Nijdam (m), TU/e - Plasmafysica
Gas kan in beweging gebracht worden door elektriciteit. Dit heet
ionenwind en kan gebruikt worden in vliegtuigvleugels of voor koeling
van elektronica. De onderzoekers gaan de principes hiervan
doorgronden zodat de toepassingen van de grond kunnen komen.
Microprobe voor nauwkeuriger metingen in de hersenen
Dr. M. (Mathieu) Odijk (m), UT - BIOS
Bestaande technieken om neurotransmitters in de hersenen te volgen
zijn relatief traag en groot. Een nieuwe microprobe is nodig om deze
moleculen voorafgaand aan de aanzet van een migraineaanval tot op
de seconde te volgen. Tevens kan met deze microprobe de rol van
acetylcholine in cognitieve processen veel nauwkeuriger worden
onderzocht.
http://www.nwo.nl/onderzoek-en-resultaten/programmas/vernieuwingsimpuls/toekenningen/alle+veni+... 29-7-2014
Toekenningen Veni 2014
Page 35 of 38
Lichaamseigen medicijnkoeriers
Dr. P. Vader (m), UMCU - Laboratoria en apotheek
Cellen in het menselijk lichaam wisselen informatie uit via kleine
membraanblaasjes. De onderzoekers gaan uitzoeken hoe ze dat doen
en of deze blaasjes ook gebruikt kunnen worden om medicijnen over
te brengen naar door ziekte aangetaste cellen.
High-throughput 3D-beeldvorming voor nanowetenschappen
Dr. X. (Xiaodong) Zhuge (m), CWI - Scientific Computing / LUMC Molecular Cell Biology
Een cruciale vraag in de nanowetenschap is hoe de driedimensionale
structuur van microscopische deeltjes (biologische structuren,
nanomaterialen) in grote volumes is geordend. In dit project
ontwikkelen we nieuwe methoden voor het reconstrueren van grote
volumes om snelle beeldvorming met nanometer resolutie mogelijk te
maken.
Laureaten WOTRO
Mondiale infectieziekten lokaal bestrijden
Dr. N.C. (Nora) Engel (v), UM - Faculty of Health, Medicine and Life
sciences
De bestrijding van infectieziekten en geneesmiddelenresistentie in
ontwikkelingslanden vereisen diagnostische testen die gebruikt
kunnen worden als er geen experts, koelkasten of transportmiddelen
zijn. Dit onderzoek bestudeert innovatieprocessen in de diagnostiek
van tuberculose en hiv in India om testen in de alledaagse lokale
praktijk effectief te maken.
Veranderende patronen van toegang tot water: Agrarische
exportketens van groente, waterrechten en rurale
gemeenschappen in de Bajío, Mexico
Dr. ir. J.D. (Jaime) Hoogesteger van Dijk (m), WUR Omgevingswetenschappen
Dit onderzoek bestudeert hoe in de Bajío in centraal Mexico
grootschalige groententeelt voor consumenten in Europa en Noord
Amerika de toegang tot water voor irrigatie en het daaraan
gerelateerde leven van rurale gemeenschappen verandert en verkent
initiatieven die binnen deze productieketens lokaal een eerlijke
maatschappelijke bijdrage proberen te bewerkstelligen.
Verbinden van burgers: de versmolten identiteiten van
Nusaybin, Turkije en Qamishle, Syrië
Dr. T. (Tsolin) Nalbantian (v), UL - LIAS
In dit project wordt gezocht naar band die Syrische en Turkse burgers
delen en die over de verschillen op etnisch, religieus en nationaal
gebied heen reiken. Daarmee wordt gecorrigeerd hoe deze mensen in
de media en in de geschiedenis afgeschilderd worden waarin
uitgegaan wordt van essentiële verschillen die het huidige geweld in
de regio rechtvaardigen.
Van mondiale gezondheid naar lokale ontwikkeling: een
casestudie van de 'Eerste 1000 Dagen van het Leven'interventie in Guatemala
Dr. E.J.F. (Emily) Yates-Doerr (v), UvA - AISSR
De Verenigde Naties gaan gezondheidszorg verbinden met aandacht
voor ontwikkeling en duurzaamheid. Ze starten met projecten voor
kinderen in de eerste 1000 dagen van af hun conceptie door de
voedingssituatie van moeders te verbeteren. De onderzoekster
gaat in de hooglanden van Guatemala na hoe dit mondiale beleid
uitwerkt in lokale situaties.
Laureaten ZonMW
Ons afweersysteem verbeteren voor kankertherapie
Dr. M. (Marleen) Ansems (v), UMC St Radboud - Tumor Immunology
Ons afweersysteem is essentieel voor het opruimen van
ziekteverwekkers en kankercellen. De onderzoekers gaan bestuderen
of ze bepaalde cellen van ons afweersysteem beter kunnen laten
werken, zodat deze beter gebruikt kunnen worden in kankertherapie.
De rol van DNA-herhalingen bij ziekte en gezondheid
Dr. N.A. (Ahmad) Aziz (m), LUMC - Neurologie
Lange stukjes DNA-herhalingen zijn de oorzaak van bepaalde erfelijke
neurologische stoornissen gekenmerkt door cognitieve, psychiatrische
en metabole afwijkingen. In dit onderzoek zal worden nagegaan of
http://www.nwo.nl/onderzoek-en-resultaten/programmas/vernieuwingsimpuls/toekenningen/alle+veni+... 29-7-2014
Toekenningen Veni 2014
Page 36 of 38
ook kortere stukjes DNA-herhalingen bij het ontstaan van
veelvoorkomende ziekten zoals dementie, depressie en diabetes een
rol spelen.
Het autistische cerebellum
Dr. A. (Aleksandra) Badura (v), Nederlands Herseninstituut (NIN) Neurowetenschappen
Autisme is een veelvoorkomende neurologische aandoening die wordt
gekenmerkt door verminderde cognitieve en sociale vaardigheden.
Beschadiging van het cerebellum rond de geboorte is sterk
gecorreleerd met de ontwikkeling van autisme. Wij zullen onderzoeken
welke rol het cerebellum speelt bij cognitieve functies en hoe
afwijkingen hiervan bijdragen aan de ontwikkeling van autisme.
Biologische pacemakers op basis van gentherapie
Dr. G.J.J. (Geert) Boink (m), AMC/UvA - Cardiologie
In Nederland worden jaarlijks duizenden pacemakers geïmplanteerd.
Ondanks het succes van deze behandeling zijn er belangrijke
tekortkomingen. Dit project gaat op zoek naar een oplossing voor
deze tekortkomingen door de ontwikkeling van biologische
pacemakers gebaseerd op een nieuw type gentherapie.
Stop de veelvraten, stop aderverkalking
Dr. ir. J. (Jan) van den Bossche (m), AMC - Medische Biochemie
Macrofaag betekent ‘veelvraat’. Macrofagen vernietigen
ziekteverwekkers, maar tijdens atherosclerose (aderverkalking) eten
ze te veel vet. Dit resulteert in een lokale vetophoping en ontsteking
in de vaatwand. In dit onderzoek zullen we ingrijpen op het
energiemetabolisme van de macrofaag om zo aderverkalking te
verminderen.
Waarom herstellen ouderen moeilijk na een
ziekenhuisopname?
Dr. B.M. (Bianca) Buurman (v), AMC - Geriatrie
Ouderen die acuut in het ziekenhuis worden opgenomen komen vaak
in een slechte conditie uit het ziekenhuis en herstellen moeilijk. In
deze studie wordt onderzocht hoe dit ontstaat, wat de psychologische
impact is van een ziekenhuisopname en hoe succesvol gerevalideerd
kan worden.
Lokale activatie van afweercellen na darmschade
Dr. ir. F.H.J. (Ferry) Cornelissen (m), Erasmus MC - Hematologie
Onze darmen worden continue beschadigd door allerlei invloeden van
buitenaf. Speciale cellen van het afweersysteem, innate lymfoïde
cellen, zijn essentieel voor dit herstel. Echter, hoe deze cellen worden
aangezet tot herstel van de darmwand is onbekend en zal in dit
project nader onderzocht worden.
Luister naar de genen in je hart
Dr. E. (Ellen) Dirkx (v), UM – Cardiologie
Chronisch hartfalen is een aandoening van de hartspier die leidt tot
verlies van bloeddoorstroming in alle organen. Om nieuwe medicijnen
te ontwikkelen, gaan onderzoekers de communicatie tussen genen
bestuderen en bijsturen waar er storingen optreden.
Nanotherapie met postcode voor aderverkalking
Dr. R. (Raphaël) Duivenvoorden (m), AMC - Vasculaire geneeskunde
Lokale vaatwandontsteking heeft een centrale rol in bij het ontstaan
van aderverkalking, maar kan momenteel niet behandeld worden. De
onderzoeker gaat een nanotherapie ontwikkelen waarmee krachtige
ontstekingsremmende medicijnen gericht afgeven kunnen worden
daar waar er aderverkalking is.
Een kristallen bol voor adrenoleukodystrofie
Dr. M. (Marc) Engelen (m), AMC - Kinderneurologie
Sommige patiënten met de stofwisselingsziekte adrenoleukodystrofie
krijgen hersenafwijkingen. Een groot probleem bij de behandeling is
dat artsen niet kunnen voorspellen welke patiënten dit zijn. De
onderzoekers zoeken naar voorspellende factoren (MRI en
bloedonderzoek) om de behandeling te verbeteren.
Nieuwe uitdaging voor HIV in Afrika: toegenomen
immuunactivatie tijden antiretrovirale behandeling;
biomarkers en gevolgen voor gezondheid
Dr. R.L. (Raph) Hamers (m), AMC - Global Health
Dankzij aidsremmers is hiv, ook in Afrika, een chronische ziekte
geworden. Dit project onderzoekt hoe bij behandelde hivgeïnfecteerden de activiteit en functioneren van het immuunsysteem
http://www.nwo.nl/onderzoek-en-resultaten/programmas/vernieuwingsimpuls/toekenningen/alle+veni+... 29-7-2014
Toekenningen Veni 2014
Page 37 of 38
wordt beïnvloed door tuberculose, hepatitis B en aidsremmers, wat
hiervan de gevolgen zijn voor de gezondheid, en nieuwe manieren om
immuunactiviteit in bloed te meten.
Darmstamcellen houden niet van stress
Dr. J (Jarom) Heijmans (m), UvA - Tytgat Instituut voor Lever en
Darm onderzoek
Darmstamcellen en darmtumoren verdwijnen door eiwitstress. De
onderzoekers gaan in gezonde darmen en darmtumoren uitzoeken hoe
dit komt en hopen zo een mogelijkheid voor de behandeling van
darmtumoren te vinden.
Verbetering van het kinkhoestvaccin
Dr. I. (Ilse) Jongerius (v), UMCU - Medische Microbiologie
Het aantal kinkhoestgevallen is de afgelopen jaren dramatisch
toegenomen doordat het vaccin minder lang effectief is. De
onderzoekers gaan proberen het kinkhoestvaccin te verbeteren via
vernieuwend onderzoek.
Hoe een hongerig afweersysteem te beïnvloeden is
Dr. J. (Jorg) van Loosdregt (m), UMC Utrecht - Pediatrische
immunologie
Autofagie is een proces dat wordt aangezet als er onvoldoende
voedingsstoffen zijn en is belangrijk voor verschillende cellulaire
functies. De onderzoekers gaan bestuderen hoe autofagie het
afweersysteem beïnvloed. Autofagie-manipulatie zou kunnen helpen
bij het bestrijden van auto-immuunziekten als (jeugd)reuma.
Nieuwe onderzoeksopzet voor leefstijlonderzoek
Dr. A.M. (Anne) May (v), UMCU - Julius Centrum
Effectiviteit van lichaamsbeweging wordt gemeten in gerandomiseerde
studies. Loting in de controlegroep kan teleurstellend zijn: patiënten
willen niet deelnemen of gaan alsnog bewegen. Dit voorstel beschrijft
een nieuw onderzoeksopzet dat ook bij andere niet te blinderen
interventies toegepast kan worden.
De richting van celdeling bepaalt
Dr. M. (Micha) Nethe (m), Nederlands Kanker Instituut - Oncologie
Delende cellen die in de ‘verkeerde’ richting delen kunnen het
functioneren van een orgaan verstoren. De onderzoekers zullen
analyseren hoe de borstklier fout gedeelde cellen opruimt en in welke
mate deze cellen bijdragen aan het ontstaan van borstkanker.
In de huid van malariaparasieten
Dr. M. (Meta) Roestenberg (v), LUMC - Parasitologie
Plasmodium falciparum malaria is een ernstige infectieziekte,
overgedragen door muggen. In dit project wordt onderzocht hoe deze
parasieten zich ontwikkelen in de huid en hier afweercellen
beïnvloeden, opdat een effectief, praktisch toe te dienen malariavaccin
ontwikkeld kan worden.
Mini-organen klaarmaken voor transplantatie
Dr. L.N. (Norman) Sachs (m), Hubrecht Instituut
Mini-organen kunnen mogelijk de noodzaak voor donororganen
wegnemen. Helaas groeien ze alleen in tumorextracten van muizen.
Belangrijke ankerpunten zullen worden opgespoord en op een klinisch
veilig kunstmatig substraat gekopieerd/ geplakt worden. Ook zal de
hechting van organoïden tijdens transplantatie verbeterd worden.
ADHD en verslaafd
Dr. A.F.A. (Arnt) Schellekens (m), UMCN
Een derde van de kinderen met ADHD ontwikkelt
verslavingsproblemen. Bij hen werkt de behandeling van ADHD minder
goed en zij komen heel moeilijk van hun verslaving af.
Door hersenfuncties en erfelijke factoren te bestuderen, zullen deze
verslavingsproblemen in de toekomst beter behandeld en voorkomen
kunnen worden.
Pantser tegen depressie
Dr. M.J. (Marie-José) van Tol (v), UMCG - Neuroimaging Center
Wie eenmaal depressief is geweest, is vatbaar om dat nog eens te
worden. Dit onderzoek ontrafelt hoe preventieve cognitieve therapie
het brein wapent tegen terugval, om te voorspellen bij wie
preventieve therapie de kans op nieuwe depressieve episodes
verkleint.
http://www.nwo.nl/onderzoek-en-resultaten/programmas/vernieuwingsimpuls/toekenningen/alle+veni+... 29-7-2014
Toekenningen Veni 2014
Page 38 of 38
Niemand is een eiland
Dr. E. (Eva) Velthorst (v), AMC - Psychiatrie
Sociale isolatie is een ernstig probleem bij psychotische stoornissen.
Zeker in de adolescentie, wanneer de eerste psychotische klachten
zich openbaren, heeft sociaal terugtrekgedrag desastreuze gevolgen.
Met innovatieve methoden worden de verschillende oorzaken van
terugtrekgedrag bij deze jongeren in kaart gebracht.
Netwerken van symptomen in psychose
Dr. J.T.W. (Hanneke) Wigman (v), UMCG - Psychiatrie
De onderzoeker bestudeert het ontstaan van psychoses (het verlies
van grip op de werkelijkheid) door netwerken van vroege symptomen
in kaart te brengen en per persoon te kijken hoe deze symptomen
elkaar beïnvloeden. Dit helpt om persoonlijke behandeladviezen te
ontwikkelen.
Kleine trillinkjes, grote gevolgen: de seismologie van
epileptische aanvallen
Dr. M. (Maeike) Zijlmans (v), UMCU - Neurologie
Epilepsie brengt patiënten onzekerheid. Recent werden in het zieke
weefsel elektrische hoogfrequente trillinkjes gevonden die de
epileptische ziekte-activiteit weerspiegelen. De onderzoeker wil deze
trillinkjes opvangen met het gewone hersenfilmpje om te gebruiken bij
de diagnose en behandeling van epilepsie.
http://www.nwo.nl/onderzoek-en-resultaten/programmas/vernieuwingsimpuls/toekenningen/alle+veni+... 29-7-2014

Toekenningen Vidi 2013

internationaliseren in eigen lang kan beter

KERSTNACHTDIENST WOENSDAG 24 DECEMBER

Verslag Gebiedsbestuur 4 februari

Vernieuwingsimpuls | call for proposals 2014

V Vernie euwi ngsim mpuls s - Vic ci

Installeren software

Vragen van het lid Jasper van Dijk (SP) aan de minister

Bessensap 2014 | Programmaboek - clarin-nl

Volledige lijst met top 1000 reportages