Ketenprocesmodel JSK - Jeugdstrafrechtketen Versie 2015 Titel : Ketenprocesmodel JSK - Jeugdstrafrechtketen Datum : 11 december 2014 Versie : Definitief Status : Vastgesteld door Coördinerend Beraad Jeugd Vastgesteld door Topberaad Jeugd 11-12-2014 Opdrachtgever(s) : Directeur Justitieel Jeugdbeleid ministerie van Veiligheid en Justitie, Reinier ter Kuile. Projectleider Jeroen Stulen Penvoerder : Dhr B.C.M. (Bernd) Wondergem 06-23369542 In samenwerking met : Mw L.C. Dubbelman, Openbaar Ministerie Mw A.P.M. Frowijn, Raad voor de Kinderbescherming Mw C. de Volder, Raad voor de Kinderbescherming Dhr R. Quint, Halt Nederland Dhr M. van der Klei, Jeugdzorg Nederland Dhr G. Fornaro, Dienst Justitiële Inrichtingen Mw A. Schouten, Nederlands Instituut voor Forensische Psychiatrie en Psychologie Mw J. Calkoen-Nauta, Rechtspraak Mw M. Kuin, Politie Mw K. Springer, Centraal Justitieel Incassobureau Dhr G. Mol, Reclassering Nederland Dhr. K. Blanken, Leger des Heils Ketenprocesmodel JSK Inhoudsopgave 1 INLEIDING ___________________________________________________________ 4 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 Status en beheer ________________________________________________ Aanleiding _____________________________________________________ Functie en kaders ________________________________________________ Reikwijdte en ontwikkelingen _______________________________________ Leeswijzer _____________________________________________________ 4 4 6 7 8 2 KETENPROCESMODEL JSK IN PERSPECTIEF __________________________________ 9 3 KETENPARTNERS EN HUN ROL ___________________________________________ 10 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7 3.8 3.9 3.10 3.11 4 Inleiding ______________________________________________________ 34 Procesbeschrijving ______________________________________________ 34 VOORGELEIDEN RC ___________________________________________________ 36 8.1 8.2 9 Inleiding ______________________________________________________ 31 Procesbeschrijving ______________________________________________ 31 VROEGHULP (DE RVDK) ________________________________________________ 34 7.1 7.2 8 Inleiding ______________________________________________________ 26 Procesbeschrijving ______________________________________________ 26 HALT-STRAF _________________________________________________________ 31 6.1 6.2 7 Inleiding ______________________________________________________ 19 Procesbeschrijving ______________________________________________ 19 Afhandelen van terugkoppelingen __________________________________ 23 ZSM-OVERLEG _______________________________________________________ 26 5.1 5.2 6 10 11 11 13 14 15 15 16 17 17 18 AFHANDELEN MINDERJARIGE VERDACHTE _________________________________ 19 4.1 4.2 4.3 5 Politie ________________________________________________________ Halt _________________________________________________________ Raad voor de Kinderbescherming __________________________________ Openbaar Ministerie _____________________________________________ Zittende magistratuur ___________________________________________ Centraal Justitieel Incassobureau___________________________________ Nederlands Instituut voor Forensische psychiatrie en psychologie _________ Justitiële jeugdinrichtingen _______________________________________ Jeugdreclassering _______________________________________________ Gemeenten____________________________________________________ Volwassenenreclassering _________________________________________ Inleiding ______________________________________________________ 36 Procesbeschrijving ______________________________________________ 36 JUSTITIEEL CASUSOVERLEG+ (JCO+) _____________________________________ 39 9.1 9.2 Inleiding ______________________________________________________ 39 Procesbeschrijving JCO+ _________________________________________ 39 Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina i Ketenprocesmodel JSK 10 ADVIES DOOR RVDK EN NIFP____________________________________________ 41 10.1 10.2 10.3 11 Inleiding onderzoek door de RvdK __________________________________ 41 Procesbeschrijving ______________________________________________ 42 Advies door het NIFP ____________________________________________ 45 BEPALEN AFDOENING DOOR OM _________________________________________ 47 11.1 11.2 11.3 11.4 11.5 Inleiding ______________________________________________________ Seponeren ____________________________________________________ Afdoen door OM ________________________________________________ Dagvaarden ___________________________________________________ Verwerken terugkoppeling na tenuitvoerlegging _______________________ 47 48 50 56 58 12 ZITTING EN VONNIS DOOR ZM __________________________________________ 59 13 GELDELIJKE SANCTIES _________________________________________________ 62 14 TAAKSTRAF__________________________________________________________ 67 15 JEUGDDETENTIE EN PIJ ________________________________________________ 69 15.1 15.2 16 JUSTITIËLE VOORWAARDEN EN GBM ______________________________________ 78 16.1 16.2 16.3 16.4 16.5 16.6 17 Jeugddetentie__________________________________________________ 69 PIJ __________________________________________________________ 73 Inleiding ______________________________________________________ Dadelijke uitvoerbaarheid en voorlopige TUL __________________________ Toezicht en Begeleiding __________________________________________ Gedragsbeïnvloedende maatregel __________________________________ Aanvullende (vrijheidsbeperkende) maatregelen bij vonnis _______________ Elektronisch toezicht ____________________________________________ 78 79 85 87 89 90 OVERIGE SANCTIES ___________________________________________________ 92 17.1 17.2 17.3 Onttrekken aan het verkeer _______________________________________ 92 Verbeurd verklaringen ___________________________________________ 92 Ontzegging bevoegdheid motorrijtuigen te besturen ____________________ 93 18 CASUSREGIE ________________________________________________________ 94 19 JUSTITIËLE NAZORG __________________________________________________ 96 20 VERZOEKEN VANUIT VOLWASSENEN STRAFRECHTKETEN ______________________ 97 21 MONITORING VAN DE JEUGDSTRAFRECHTKETEN ____________________________ 98 21.1 21.2 22 Inleiding ______________________________________________________ 98 Procesbeschrijving ______________________________________________ 98 BIJLAGEN __________________________________________________________ 101 22.1 22.2 22.3 Productbeschrijvingen __________________________________________ 101 Gebruikte afkortingen __________________________________________ 107 Legenda gebruikte symbolen _____________________________________ 109 Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina ii Ketenprocesmodel JSK Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina iii Ketenprocesmodel JSK 1 Inleiding 1.1 Status en beheer In dit document vindt u het procesmodel voor de jeugdstrafrechtketen (JSK), gebaseerd op de ketensituatie per 1 januari 2015. Het ketenprocesmodel van de JSK is opgesteld vanuit een opdracht van de directeur Justitieel Jeugdbeleid door het programma Jeugdcriminaliteit & Jeugdgroepen. Het procesmodel wordt door het Coördinerend Beraad Jeugd beheerd. Het Coördinerend Beraad Jeugd en het Topberaad Jeugd stellen het ketenprocesmodel vast. Het ketenprocesmodel van de JSK heeft in zekere zin een paraplufunctie: voor verschillende deelprocessen binnen het jeugdstrafrecht is een procesbeschrijving reeds voorhanden; het ketenprocesmodel plaatst deze beschrijvingen in een overkoepelend keten-kader. Het opstellen van de verschillende deelprocessen en het zorgen dat de betreffende werkprocessen ook daadwerkelijk verlopen zoals gepland valt binnen de doelstelling van de bijbehorende projecten en programma’s. Bij het opstellen van het ketenprocesmodel worden de deelprocessen als input gebruikt. De planning is dat vanaf medio 2015 een start wordt gemaakt met het opstellen van de 2016versie van het ketenprocesmodel JSK. De 2016-versie kan dan in het najaar van 2015 opgeleverd worden. Eventuele tussentijdse aanpassingen op dit document kunnen als volgt gemaakt worden. Wensen tot aanpassing kunnen per kolom kenbaar gemaakt worden aan de vertegenwoordiger in het Coördinerend Beraad Jeugd. In het Coördinerend Beraad Jeugd wordt vervolgens besloten over welke aanpassingen wanneer worden doorgevoerd. Aangepaste versies van het procesmodel worden door het Coördinerend Beraad Jeugd en het Topberaad Jeugd vast gesteld. Aanpassingen aan het procesmodel worden gecoördineerd door het Ketenunit DGJS. 1.2 Aanleiding In dit document vindt u het ketenprocesmodel voor de jeugdstrafrechtketen, waarin verschillende ontwikkelingen verwerkt zijn. Ten opzichte van de vorige versie, die nog bestond uit twee afzonderlijke delen, zijn de volgende majeure ontwikkelingen opgenomen in de tekst: Adolescentenstrafrecht (ASR) Stelselherziening / jeugdwet, uitgewerkt voor het onderdeel jeugdreclassering Elektronisch toezicht (ET) Daarnaast zijn verschillende andere onderwerpen verwerkt en tekstuele aanpassingen gedaan om de tekst nog duidelijker te maken: Aangepaste wetgeving PIJ ZSM 2.0 Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 4 Ketenprocesmodel JSK Preselect & ProKid Aanwijzing opsporing OM JR Protocollen Uitlijning met het USB ketenprocesmodel Voor verschillende onderdelen is daarbij gebruik gemaakt van onderliggende stukken, waar de onderwerpen in detail zijn uitgewerkt. In dit document is dan de hoofdlijn uit die stukken overgenomen. In de subsecties hieronder worden de hierboven genoemde majeure ontwikkelingen kort toegelicht. 1.2.1 Adolescentenstrafrecht Het adolescentenstrafrecht, van kracht vanaf 1 april 2014, streeft de volgende doelen na: Perspectief voor jongeren en jongvolwassenen die met justitie in aanraking komen. Een meer effectieve strafrechtelijke aanpak van jongeren en jongvolwassenen van 16 tot 23 jaar. Maatwerk, en daardoor minder recidive. Het adolescentenstrafrecht verruimt de mogelijkheden om bij de sanctionering rekening te houden met de ontwikkelingsfase van adolescenten. Het jeugdstrafrecht kan toegepast worden bij adolescenten tot 23 jaar, waarvan de categorie 18-23 jarigen jongvolwassenen wordt genoemd. De mogelijkheid om jeugdigen van 16 en 17 jaar volgens het volwassenenstrafrecht te berechten bestond al en blijft ongewijzigd. Ook wordt het jeugdstrafrecht op onderdelen aangepast, waardoor de aansluiting tussen het jeugdstrafrecht en het volwassenenstrafrecht verbetert. Het adolescentenstrafrecht heeft impact op verschillende delen van de JSK: van advisering tot vordering, van vonnis tot uitvoering, begeleiding en nazorg. ASR heeft op een aantal vlakken gevolgen voor de jeugdstrafrechtketen. Zo kunnen jeugdige verdachten via het volwassenenstrafrecht veroordeeld worden. Dit was ook voor de wet ASR reeds opgenomen in het jeugdstrafrecht, maar was nog niet verwerkt in de vorige versie van het ketenwerkproces. Daarnaast kunnen jongvolwassenen via het jeugdstrafrecht berecht worden, waarbij de tenuitvoerlegging dan in het ketenprocesmodel van de JSK valt. Tenslotte is vanuit het ASR in het ketenprocesmodel JSK ook een koppeling met het volwassenenstrafrecht opgenomen: vanuit het volwassenenstrafrecht kan aan een partner uit de jeugdstrafrechtketen een verzoek gedaan worden. Deze verzoeken zijn in een apart hoofdstuk uitgewerkt (hoofdstuk 20). 1.2.2 Stelselherziening m.b.t. jeugdreclassering De stelselherziening die samenhangt met de nieuwe jeugdwet heeft op verschillende punten in het ketenprocesmodel van de JSK impact. Op het moment van schrijven van deze tussenversie van het ketenprocesmodel was alleen de impact op de jeugdreclassering al uitgewerkt in een apart ketenproces. Dit ketenwerkproces jeugdreclassering (in relatie tot OM-afdoening en ZM-afdoening) is geënt op de mogelijkheden die ketenpartners hebben om realisatie per 1 januari 2015 mogelijk te maken. De impact op de andere deelprocessen is voor zover mogelijk uitgewerkt. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 5 Ketenprocesmodel JSK 1.2.3 Elektronisch Toezicht Elektronisch toezicht (ET) is een technisch hulpmiddel om te controleren of een jongere zich houdt aan een gebiedsgebod of een gebiedsverbod. Denk hierbij bijvoorbeeld aan huisarrest voor de avond, de nacht en de weekenden waarbij de jongere overdag verplicht naar school gaat. Of aan een verbod om in de uitgaanszone van zijn woonplaats te komen. ET kan worden ingezet ter ondersteuning van het toezicht op justitiële voorwaarden voor jeugd en gedragsbeïnvloedende maatregelen (GBM). ET kan gezien worden als een modern technisch middel om de naleving van vrijheidsbeperkende voorwaarden te controleren. ET kent in het ketenwerkproces voor de jeugdstrafrechtketen een aantal specifieke acties en aandachtspunten. 1.3 Functie en kaders Dit procesmodel voor de jeugdstrafrechtketen kent de volgende functies en kaders: - Basis voor ketensamenwerking. Het procesmodel beschrijft hoe de ketensamenwerking is georganiseerd. Dat geeft duidelijkheid in het spanningsveld tussen landelijke uniformiteit en lokale verschillen. Het procesmodel geeft de landelijke kaders aan en duidt daarmee ook de ruimte voor couleur locale. Daarmee wordt het borgen van de afgestemde werkwijze in het eerste deel van de jeugdstrafrechtketen mogelijk. - Kader voor procesbeschrijvingen. Het procesmodel geeft het overkoepelende kader voor meer gedetailleerde protocollen en werkinstructies. Zo worden de inhoudelijke werkwijzen in het grotere geheel geborgd. - Basis voor sturingsinformatie. Het procesmodel biedt de ketenpartners een goede basis om te benoemen welke sturingsinformatie gewenst is. Daarmee kan vervolgens de monitoring, evaluatie en sturing worden uitgevoerd en kan voor verbetertrajecten een nulmeting uitgevoerd worden. Ook biedt het procesmodel de basis om effecten in de keten duidelijk te kunnen maken. Daarmee is het procesmodel een basis voor simulatie in de keten. - Sturen op samenhang van verbetertrajecten. In het procesmodel kan per verbetertraject aangegeven worden welk deel van het proces daarmee geraakt wordt. Hiermee kan de samenhang tussen de verbetertrajecten beter inzichtelijk gemaakt worden en kan er ook beter in samenhang gestuurd worden op deze afzonderlijke trajecten. Zo kan ook de inhoudelijke overlap van projecten binnen de jeugdstrafrechtketen in beeld gebracht worden. - Samenhang met referentiearchitectuur voor ICT. Met het procesmodel kan de samenhang en consistentie met de referentiearchitectuur voor de ICT-voorzieningen gecheckt en waar nodig verbeterd worden. Het procesmodel vormt een nadere uitwerking van het overzichtsproces, dat samen met de referentiearchitectuur fungeert als twee-eenheid die met elkaar in lijn moeten zijn. De referentiearchitectuur wordt onder verantwoordelijkheid van de IM-JK-Board opgesteld en het overzichtsproces wordt onder verantwoordelijkheid van het CB opgesteld. Bij het opstellen van het procesmodel zijn de volgende uitgangspunten gebruikt: Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 6 Ketenprocesmodel JSK - - - Het procesmodel beschrijft de samenwerking en informatie-uitwisseling tussen de ketenpartners in de jeugdstrafrechtketen. Buiten de reikwijdte van het procesmodel jeugdstrafrechtketen vallen de interne werkprocessen van de ketenpartners. De uitwerking van het procesmodel is daarmee met name gericht op de koppelvlakken tussen de organisaties. Interne activiteiten worden alleen opgenomen daar waar dat verduidelijkend werkt. De jeugdstrafrechtketen is het basisuitgangspunt; koppelingen naar andere (jeugd)ketens zijn op een aantal plaatsen opgenomen maar worden niet verder uitgewerkt gezien de reikwijdte van dit document. Het procesmodel is geconcentreerd op datgene waar de ketenpartners zelf over gaan en waar ze op kunnen sturen. Het procesmodel gaat uit van de zogenaamde ist-situatie, de huidige situatie, die bestaat uit geaccordeerde en vastgestelde werkprocessen. Ook het eventueel mislukken van sancties is opgenomen, inclusief de opvolging en vervolgstappen die daarna nodig zijn. Bovenstaande functies en kaders leiden tot de volgende kwaliteitseisen die het procesmodel moet hebben. Deze eisen kunnen gezien worden als acceptatiecriteria die we stellen aan de procesbeschrijving: - Duidelijk communiceerbare hoofdlijn op een herkenbare en begrijpelijke manier weergegeven. - Zicht op de koppelvlakken en de informatieproducten die daarbij worden overgedragen. - Aanpasbaar en flexibel. - Uitgangspunt bij de mate van detail waarmee de procesbeschrijving wordt uitgewerkt is: beschrijf alleen voor zover noodzakelijk. 1.4 Reikwijdte en ontwikkelingen De reikwijdte van dit document omvat de volledige jeugdstrafrechtketen. Waar in dit document de term ‘minderjarige verdachte’ wordt gebruikt, wordt daarmee bedoeld: strafrechtelijk minderjarige verdachte, dus in de leeftijd van 12 t/m 17 jaar ten tijde van het plegen van het (vermeende) delict. Daarbij wordt in dit ketenproces alleen de afhandeling van misdrijven beschreven; overtredingen vallen buiten de reikwijdte van dit document. In dit procesmodel wordt zoveel mogelijk alleen de jeugdspecifieke werkwijze besproken; alleen waar dat de leesbaarheid ten goede komt is (ook) het generieke werkproces opgenomen. Opgemerkt wordt dat waar het generieke werkproces niet is opgenomen, dit uiteraard in de praktijk wel doorgang vindt. Dit procesmodel is beschreven vanuit de zogenaamde ‘besloten ist’ situatie. Daarmee wordt bedoeld dat alles wat in het procesmodel opgenomen is, door ketenpartners zo besloten is. Het wil nog niet zeggen dat alle aspecten reeds geïmplementeerd zijn. Het uitgangspunt is dat ketenpartners er waar nodig voor zorgen dat de uitvoering in de praktijk overeen gaat stemmen met de in het procesmodel beschreven werkafspraken. De invoering en Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 7 Ketenprocesmodel JSK implementatie van het ketenprocesmodel wordt zoveel mogelijk in gezamenlijkheid uitgevoerd. 1.5 Leeswijzer De structuur van dit document is als volgt: Het volgende hoofdstuk zet het eerste deel van de JSK in perspectief van het totale ketenproces. H3 vervolgt met een schets van de bijdrage en rol van de vier ketenpartners. Het ketenprocesmodel bevat een aantal deelprocessen, die in de hoofdstukken 4 tot en met 19 uitgewerkt worden. Voor ieder deelproces wordt na een korte inleiding concreet aangegeven welke stappen er doorlopen worden en welke informatie er wordt uitgewisseld. Deze procesbeschrijving wordt zowel in woorden uitgeschreven alsook schematisch weergegeven. Hoofdstuk 20 bevat de interactie die vanuit de volwassenen strafrechtketen gestart kan worden met de jeugdstrafrechtketen. In de bijlagen is het volgende opgenomen: o Een beschrijving van de voornaamste informatieproducten die in het ketenproces gebruikt worden. o Een overzicht van gebruikte afkortingen en een legenda van gebruikte symbolen. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 8 Ketenprocesmodel JSK 2 Ketenprocesmodel JSK in perspectief Het overzichtsproces jeugdstrafrechtsketen (zie Figuur 1) geeft een overzicht van de (mogelijk) te doorlopen stappen binnen de jeugdstrafrechtketen. De stappen geven het traject weer vanaf het moment waarop de minderjarige verdachte de strafrechtketen binnenkomt tot en met het afronden van de bepaalde straf, inclusief eventuele overdracht in het kader van nazorg. De stappen zijn weergegeven als blokken. De pijlen geven de voornaamste informatiestromen weer. Figuur 1: Overzichtsproces jeugdstrafrechtsketen Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 9 Ketenprocesmodel JSK 3 Ketenpartners en hun rol In dit hoofdstuk beschrijven we de ketenpartners in het werkproces voor jeugdstrafzaken. In de volgende secties wordt de rol en bijdrage van de verschillende partijen beknopt toegelicht. We beperken ons daarbij tot de rollen die specifiek verband houden met jeugdproces; de eventuele andere rollen die bij het reguliere proces betrokken zijn – zoals rechercheurs bij de politie in het uitvoeren van een onderzoek –worden niet nader uitgewerkt. 3.1 Politie De operationele start van het ketenproces in het jeugdstrafrecht ligt bij de politie: op het moment dat de politiemedewerker een minderjarige als verdachte van een misdrijf aanmerkt. De bijdrage van de politie is erop gericht om vanaf het moment van het eerste verhoor van de strafrechtelijk minderjarige verdachte de vastgestelde noodzakelijke informatie over de casus te verkrijgen. Hieronder valt ook het opmaken van de preselectie recidive1, in het kader van het LIJ. Met deze informatie kan gefundeerd een selectie kan worden gemaakt over het te volgen vervolgtraject. De politie kan zelfstandig een casus beëindigen onder vastgestelde voorwaarden. Misdrijven die niet door de politie worden beëindigd, worden overgedragen aan ZSM. Aldaar wordt onder regie van het OM een vervolgbesluit genomen. Ook voert de politie waar nodig (aanvullend) onderzoek uit onder regie van het OM. De rollen die door de politie worden vervuld zijn de volgende: Verbalisant: heeft binnen het ketenproces het eerste contact met de minderjarige verdachte en maakt het PVM op. Operationeel leidinggevende: stuurt de verbalisant en een eventueel onderzoek aan en stuurt op kwaliteit en voortgang van het werkproces. Kwaliteitscontroleur: toetst het PVM en de eventuele bijlagen daarbij op inhoudelijke kwaliteit en volledigheid voorafgaand aan de verzending. Hulpofficier van Justitie (hOvJ): toetst de rechtmatigheid van de aanhouding en andere bevoegdheden en overlegt over de voorgeleiding voor de Rechter Commissaris en de afdoening van de zaak. Deelnemer ZSM: bereidt de bespreking tijdens het ZSM-overleg voor en vergaart daartoe de als noodzakelijk vastgestelde informatie uit politiesystemen. Tevens voert deze medewerker de toets op de Halt-aanwijzing uit. Dit is een generieke functie binnen de politie. Voorbereider / deelnemer JCO+: Neemt deel aan het JCO+ en is liaison tussen het JCO+ en medewerkers in de eenheid. Hij is vakinhoudelijk en informatietechnisch competent om deel te nemen. Dit is een jeugdspecifieke functie binnen de politie. 1 De officiële naam voor dit product is ‘kerndeel preselectie recidive’. Vanwege de leesbaarheid wordt in dit document kortweg de term ‘preselectie recidive’ gebruikt, wat ook beter aansluit bij de in de praktijk gebruikte terminologie. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 10 Ketenprocesmodel JSK 3.2 Halt Halt voert Halt-straffen uit. Op basis van artikel 77e WvSr en de ‘Richtlijn en kader voor strafvordering jeugd en adolescenten, inclusief strafmaten Halt’ kunnen minderjarige verdachten van bepaalde lichte strafbare feiten naar Halt worden verwezen voor een Haltstraf die maximaal 20 uur duurt. De Halt-straf bestaat uit: gesprekken met ouders en jongere, leeropdracht, excuus aanbieden, schade vergoeden en/of een werkopdracht. In bijzondere gevallen kan de opdracht worden uitgevoerd bij een externe organisatie. Hiervan is bijvoorbeeld sprake als de jongere voor een deel van de afdoening naar de verslavingszorg wordt verwezen. In het kader van de straf wordt ook een signaleringsinstrument ingevuld. De Halt-medewerker brengt hiermee de risicofactoren in kaart, die mogelijk een rol hebben gespeeld bij het plegen van het delict. Bij een positief afgeronde Halt-straf voorkomt de jongere dat hij wordt opgenomen in het justitiële documentatiesysteem. Negatief afgeronde Halt-zaken worden naar de politie terug verwezen zodat deze door de politie kunnen worden ingezonden aan het OM. De rollen die door Halt worden vervuld zijn de volgende: Inschrijver: registreert het PVM in het systeem van Halt. Uitvoerder: schat in welke modules of trajecten worden ingezet, voert de straf uit of laat onderdelen van de straf uitvoeren door anderen (bijvoorbeeld door een externe werkplek of eigen werkmeester), geeft daarover terugkoppeling aan politie/OM en draagt zorg voor de hierbij benodigde administratie. 3.3 Raad voor de Kinderbescherming De Raad voor de Kinderbescherming (de RvdK) heeft in jeugdstrafzaken een wettelijke voorlichtings- en adviestaak naar de officier van justitie, rechter-commissaris, Raadkamer en kinderrechter/rechtbank. Concreet houdt dit in dat de RvdK onderzoek doet naar de situatie van minderjarigen in de leeftijd van 12 tot en met 17 jaar die wegens het plegen van een misdrijf met de politie in aanraking zijn gekomen. Buiten het geval van in verzekering stelling is de aanleiding voor het raadsonderzoek in jeugdzaken gelegen in de besluitvorming tijdens het afstemmingsoverleg aan het ZSMoverleg en de afspraken die in dat kader tussen OM en RvdK worden gemaakt. In geval van in verzekering stelling doet de RvdK naar aanleiding van een dienovereenkomstige melding van de politie onderzoek in het kader van vroeghulp (met het LIJ-instrument IVS-2A). Het uitgangspunt voor de RvdK is dat de onderzoekstermijn start bij de ontvangst de melding inverzekeringstelling van de politie of bij het besluit tot in onderzoek nemen van de zaak. Op grond van de ontvangen uitkomst van de preselectie recidive beoordeelt de casusregisseur van de RvdK – met toepassing van de beslisregels van het LIJ – of een raadsonderzoek uitgevoerd moet worden. Mede aan de hand van het oordeel dienaangaande brengt de casusregisseur tijdens het afstemmingsoverleg advies uit aan de ZSM-OvJ over de te nemen afdoenings- of routeringsbeslissing. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 11 Ketenprocesmodel JSK Het raadsonderzoek kan de vorm hebben van een 2A-onderzoek of een 2B-onderzoek2. Het onderzoek mondt als regel uit in een rapport inclusief strafadvies ten behoeve van de justitiële autoriteiten. Op basis van de uitkomsten van de risicotaxatie geeft de RvdK in zijn advies aan welke (strafrechtelijke) aanpak de jeugdige nodig heeft om zijn gedrag te veranderen en daarmee de kans op recidive te verkleinen. Wanneer uit het onderzoek (mede) achterliggende (psychosociale) problematiek naar voren komt, geeft het raadsrapport tevens antwoord op de vraag of doorverwijzing naar de gemeente of andere hulpverlening nodig is. Ook kan de geconstateerde problematiek aanleiding vormen voor de RvdK om via een beschermingsonderzoek na te gaan of het nodig is om aan de kinderrechter te vragen een beschermingsmaatregel op te leggen. Voorts heeft de RvdK de wettelijke taak om de uitvoering van taakstraffen te coördineren. Ten slotte is de RvdK in jeugdstrafzaken belast met de individuele casusregie: de RvdK ziet vanaf het moment dat een casus wordt toebedeeld vanaf het ZSM-overleg toe op het verloop van iedere casus teneinde de samenhang te bevorderen tussen de verschillende activiteiten van de ketenpartners, zodat zij met elkaar komen tot een adequate reactie op het delictgedrag van de minderjarige wetsovertreder binnen de vastgestelde termijnen en doorlooptijden. Door medewerkers van de RvdK worden in de jeugdstrafrechtketen de volgende rollen vervuld: De raadsonderzoeker verricht onderzoek en geeft advies en voorlichting aan OM en ZM in jeugdstrafzaken – met toepassing van het LIJ – en verleent vroeghulp aan in verzekering gestelde minderjarigen. De casusregisseur (CR) voert regietaken uit, waaronder regulatie van de instroom naar de RvdK via deelname aan ZSM. Binnen ZSM bereidt de casusregisseur de bespreking aan het ZSM-overleg voor door middel van raadpleging van de eigen registratiesystemen en zo nodig informanten (JR, gezinsvoogd, taakstrafcoördinator). Deze informatie, aangevuld met de uitkomst van de preselectie recidive, brengt de casusregisseur in op het afstemmingsoverleg waar overleg met de politie en OM plaats vindt. Tijdens het afstemmingsoverleg geeft de casusregisseur zijn oordeel over de noodzakelijkheid van het uitvoeren van een raadsonderzoek. Mede aan de hand daarvan brengt hij een advies uit aan de OvJ over de afdoeningsbeslissing of (voorlopige) routeringsbeslissing. De casusregisseur draagt zorg voor de verdere (interne) afhandeling van de beslissing, zoals het informeren van de administratie van de RvdK. Op het terrein van de nazorg vervult de CR voorzittersrol van het netwerken trajectberaad en de toetsende taak ten opzichte van de jeugdreclassering en de volwassenenreclassering (bij minderjarigen bij wie dat opgelegd is in het kader van het JSR). Voorzitter van de netwerk- en trajectberaden: bereidt de netwerk- en trajectberaden voor en zit deze voor. 2 Deze indeling stamt vanuit het LIJ, waar nog een aantal varianten op deze tweedeling mogelijk zijn, waaronder een IVS 2A. Voor de werkwijze met het LIJ is een aparte procesbeschrijving opgesteld, die ook op de onderzoeksvarianten de werkwijze aangeeft. In dit document is de hoofdlijn daarvan opgenomen. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 12 Ketenprocesmodel JSK De casusregisseur heeft een toetsende taak voor de uitvoering van jeugdreclassering. De RvdK toetst niet (de kwaliteit van) het methodisch handelen van de gecertificeerde instelling omdat de GI daarvoor zelf de verantwoordelijkheid draagt. De RvdK toetst op doelniveau. Binnen deze taak heeft de RvdK tevens een aanwijzingsbevoegdheid. Dit wil zeggen dat de RvdK de jeugdreclassering een aanwijzing kan geven wanneer de RvdK een opdracht in het belang van de jeugdige acht. Voorbereider / deelnemer ZSM/JCO+: bereidt het ZSM/JCO+ voor, zorgt voor completering van de informatie van de RvdK die voor bespreking nodig is. Neemt deel aan het ZSM/JCO+ en is liaison tussen het ZSM/JCO+ en de RvdK. Zittingsvertegenwoordiger bij voorgeleiding, raadkamer en strafzitting. De RvdK is als regel vertegenwoordigd bij de voorgeleiding (dat kan de raadsonderzoeker zijn die zelf het onderzoek heeft gedaan). Overigens is de RvdK in de raadkamer3 en op strafzittingen vertegenwoordigd indien de rechter daar om verzoekt of als de RvdK het geven van een nadere toelichting gewenst acht. Opdrachtgever voor vrijwillige variant ‘toezicht en begeleiding’ door de jeugdreclassering. De RvdK kan de gecertificeerde instelling verzoeken op vrijwillige basis jeugdreclassering aan te bieden zoals vastgesteld in Artikel 77hh lid 2 sr. Dit kan gebeuren tijdens en na een periode van jeugddetentie, nadat tegen een jeugdige proces-verbaal is opgemaakt en is heengezonden, tijdens voorlopige hechtenis en tijdens een taakstraf. Coördinator taakstraffen. Coördineert de tenuitvoerlegging van werk- en leerstraffen, ook bij 18-23 jarigen die volgens het JSR zijn berecht. 3.4 Openbaar Ministerie Het Openbaar Ministerie (OM) heeft taken op het gebied van de opsporing en vervolging van strafbare feiten en de uitvoering van opgelegde straffen. Het OM geeft sturing aan en is eindverantwoordelijk voor de opsporing door de politie en overige opsporingsinstanties. Voor deze sturing heeft het OM de proces- en opsporingsregie mede georganiseerd aan het ZSMoverleg, waartoe op het opsporingsonderdeel en voortgang op het onderzoek gerichte aansturing op de politie plaats vindt. Het OM beslist over de strafrechtelijke reactie op strafbare feiten of de buitengerechtelijke afdoening via Halt. Het OM beslist in de meeste gevallen op basis van een door de politie ingezonden proces-verbaal. Het OM laat zich als regel eerst adviseren door de RvdK voor de Kinderbescherming of de jeugdreclassering. Is er sprake van een inverzekeringstelling (IVS) bij de politie, dan beslist het OM in eerste instantie over het vervolg van het IVS-traject. Dat vervolg kan bestaan uit het voorgeleiden van de minderjarige voor de rechter-commissaris in het kader van de voorlopige hechtenis. Het vervolg kan ook bestaan uit het geven van toestemming aan de politie om de minderjarige heen te zenden, al dan niet met een dagvaarding voor de strafzitting. Bij de uitoefening van de jeugdtaken zijn diverse OM-functionarissen betrokken. Dat zijn onder andere de volgende rollen, die hieronder verder toegelicht worden: 3 Op raadkamerzittingen is de RvdK altijd vertegenwoordigd (zeker de 1e raadkamerzitting). Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 13 Ketenprocesmodel JSK De zaaksofficier. De piketofficier. De parketsecretaris. Procescoördinator ZSM. ZSM-Officier. De JCO+-voorzitter / procesregisseur. De voorbereider / deelnemer JCO+: stelt de agenda voor het JCO+ op vanuit het ZSM-overleg en zorgt voor completering van de informatie van het OM die voor bespreking nodig is. Neemt deel aan het JCO+ en is liaison tussen het JCO+ en het OM. Het OM neemt bij de Intake & Selectiefase van ZSM kennis van de door de politie ter beschikking gestelde informatie waaronder preselectie recidive en beoordeelt op basis van het vastgestelde risicobeginsel van het LIJ mede de agendering en bespreking op het afstemmingsoverleg en de routering aan het ZSM-overleg. In het jeugdproces binnen het OM vervult de jeugdofficier een centrale rol. De jeugdofficier wordt bijgestaan door de parketsecretaris-jeugd, die gevolmachtigd is om namens de jeugdofficier een aantal belangrijke beslissingen te nemen. De jeugdofficier beoordeelt of een minderjarige die bij de politie door een hulpofficier van justitie in verzekering is gesteld (IVS) voorgeleid moet worden voor de rechter-commissaris of heengezonden kan worden. Binnen ZSM-Jeugd worden deze rollen door een generieke OvJ en parketsecretaris uitgevoerd. Wordt de zaak aangebracht bij de kinderrechter, of vanuit de IVS eerst bij de rechtercommissaris, dan zal de officier van justitie ter zitting optreden. De meeste parketten kennen de functie van jeugdofficier van justitie. Deze jeugdofficieren behandelen in principe alle zaken waarbij minderjarige verdachten betrokken zijn. Het is ook mogelijk (ook op parketten met een jeugdofficier) dat een andere officier als zaaksofficier optreedt. Wordt de zaak door het OM zelf afgedaan, dan neemt de jeugdofficier, of de parketsecretarisjeugd namens deze, de uiteindelijke afdoeningsbeslissing. Het OM weegt daarbij altijd de uitkomsten van het kerndeel preselectie recidive dat door de politie is aangeleverd en het advies van de RvdK mee. 3.5 Zittende magistratuur De kinderrechter is belast met het berechten van strafbare feiten gepleegd door personen tussen de twaalf en de achttien jaar. De kinderrechter treedt tevens op als rechtercommissaris ten aanzien van de toepassing van de voorlopige hechtenis van personen die ten tijde van het plegen van de feiten de leeftijd van achttien jaar nog niet hadden bereikt. Wanneer het zware zaken betreft, worden deze aangebracht bij de meervoudige kamer. Van deze kamer maakt altijd een kinderrechter deel uit. De kinderrechter dan wel de meervoudige kamer beslissen naar aanleiding van het onderzoek ter terechtzitting over de strafrechtelijke afdoening van een zaak. De rechters worden hierbij geadviseerd worden door de RvdK en/of de jeugdreclassering. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 14 Ketenprocesmodel JSK Met inwerkingtreding van de Wet adolescentenstrafrecht is de kinderrechter eveneens bevoegd om kennis te nemen van feiten die zijn gepleegd na de achttiende verjaardag, voor zover deze gelijktijdig worden aangebracht met feiten van voor de achttiende verjaardag. Bij toepassing van het jeugdstrafrecht leggen de kinderrechter dan wel de meervoudige kamer een of meer sancties op uit het jeugdsanctiepalet. Bij toepassing van het commune strafrecht leggen de kinderrechter dan wel de meervoudige kamer een of meer sancties op uit het commune sanctiepalet. De kinderrechter dan wel de meervoudige kamer beslissen daarnaast onder meer over de vorderingen van de officier van justitie met betrekking tot de tenuitvoerlegging van eerder voorwaardelijk opgelegde sancties, verlenging van PIJ-maatregelen en ontnemingen van wederrechtelijk verkregen voordeel. 3.6 Centraal Justitieel Incassobureau Het CJIB is het inning- en incassogezicht van de overheid en vervult de centrale rol bij de afhandeling van strafrechtelijke beslissingen. Hiermee levert het CJIB een belangrijke bijdrage aan de geloofwaardigheid en het gezag van de overheid. Voor de jeugdstrafrechtketen zijn de volgende twee (uitvoerings)organisaties van het CJIB van belang: AICE: Het CJIB zorgt ervoor dat zaken van begin tot einde op de juiste wijze worden gerouteerd, gecoördineerd en bewaakt. Ook vervult het de rol van informatiecentrum voor de andere partners in de keten. Een speciaal onderdeel van het CJIB, het Adminstratie- en Informatiecentrum voor de Executie (AICE) wordt hiervoor ingericht. De tenuitvoerlegging van een straf begint bij de ontvangst van een strafrechtelijke beslissing door het AICE. Het OM zorgt als exclusieve leverancier van strafrechtelijke beslissingen voor de aanlevering daarvan aan het AICE. Het AICE zorgt ervoor dat de feitelijke uitvoeringsorganisaties de strafrechtelijke beslissingen ontvangen. De uitvoeringsorganisaties melden de afloop weer aan het AICE. I&I: De directie Innen & Incasseren is belast met het uitvoeren van geldelijke sancties. Het ‘productieproces' achter de inningstaken bestaat kortweg uit het verwerken van gegevens over boetes, transacties en maatregelen tot en met het daadwerkelijk innen van geld. 3.7 Nederlands Instituut voor Forensische psychiatrie en psychologie Het Nederlands Instituut voor Forensische Psychiatrie en Psychologie (NIFP) is het expertisecentrum voor forensische psychiatrie en psychologie. Het is een landelijke dienst van het ministerie van Veiligheid en Justitie en valt onder de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI). Het NIFP levert onafhankelijke psychiatrische en psychologische expertise (diagnostiek, zorg en advies) aan justitiële en maatschappelijke ketenpartners. De belangrijkste werkzaamheden Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 15 Ketenprocesmodel JSK van het NIFP zijn beoordelen, behandelen, indiceren en het ontwikkelen en borgen van kennis. Dit doet het NIFP voor justitiële en maatschappelijke ketenpartners, zoals de rechterlijke macht en bijvoorbeeld de gecertificeerde instelling. Op deze manier draagt het NIFP bij aan een zorgvuldige rechtsgang, een effectieve uitvoering van psychiatrische zorg en behandeling in een justitieel kader en daarmee aan een veiliger samenleving. 3.8 Justitiële jeugdinrichtingen Binnen het jeugdstrafrecht zijn de justitiële jeugdinrichtingen (verder: JJI’s) belast met twee hoofdopdrachten: 1. Het garanderen van de veiligheid van de maatschappij (door insluiting) én; 2. Het voorbereiden van de jeugdige op een succesvolle terugkeer in de maatschappij. De JJI’s bieden onderdak aan arrestanten, jongeren/adolescenten in preventieve hechtenis en jongeren/adolescenten die een jeugddetentie of een PIJ-maatregel (Plaatsing in een inrichting voor jeugdigen) opgelegd hebben gekregen. De JJI’s proberen de terugkeer in de maatschappij succesvol te laten plaatsvinden en recidive te voorkomen door gedragsverandering teweeg te brengen bij de jeugdigen. Door de opvoeding, onderwijs, zorg en behandeling die de JJI biedt, binnen het veilige orthopedagogisch leefklimaat, leveren de JJI’s een bijdrage aan het verminderen van de kans op recidive en het vergroten van de kansen voor de jeugdigen op het adequaat functioneren in de maatschappij. Opvoeding en behandeling zijn van belang, omdat veel van de jeugdigen in de JJI’s kampen met problemen zoals: ontwikkelingsstoornissen, verslaving, gebrekkige opvoeding, problemen met opleiding of werk en het ontbreken van toekomstperspectief. De JJI’s zoeken ten behoeve van de re-integratie van de jongere de verbinding met (jeugd)reclassering en gemeenten. De straf of maatregel die door de rechter wordt opgelegd wordt in een JJI ten uitvoer gelegd. Zij sluiten de jongeren in en dragen zorg voor een veilig en pedagogisch klimaat. Daarnaast nemen zij de opvoeding over, wordt er onderwijs geboden en worden de jongeren behandeld. Zij participeren samen met anderen in de planvorming ten behoeve van de uitstromende jongeren. De volgende rollen zijn te onderkennen rondom de JJI’s: De afdeling Individuele jeugdzaken (IJZ): o Neemt beslissingen over selectie en plaatsing van jeugdigen in de justitiële jeugdinrichtingen en inzake het vrijhedenbeleid. o Neemt beslissingen op bezwaar-, beroep- en verzoekschriften o Draagt zorg voor de monitoring rondom het tijdig aanleveren van de verlengingsadviezen door de JJI inzake de PIJ-maatregel en bewaakt de termijnen van de PIJ-maatregel. De directeur JJI: o Is verantwoordelijk voor de veiligheid en het pedagogisch klimaat van de jongere in de inrichting. o Is verantwoordelijk voor het in te zetten verlof van de jongere. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 16 Ketenprocesmodel JSK o Ook is hij verantwoordelijk voor het eventueel in te dienen verlengingsadvies in de gevallen dat er een PIJ in een JJI wordt tenuitvoergelegd. 3.9 Jeugdreclassering Jeugdreclassering is een vorm van begeleiding voor jongeren tussen twaalf en drieëntwintig jaar die met de politie in aanraking zijn gekomen en een proces-verbaal hebben gekregen vanwege het plegen van een delict of die met een leerplichtambtenaar in aanraking zijn gekomen vanwege structureel schoolverzuim. Jeugdreclassering is vooral bedoeld voor jeugdigen die het risico lopen een criminele carrière op te bouwen. Centraal doel van de jeugdreclassering is het terugdringen van recidive (of schoolverzuim) door beïnvloeding van delictgerelateerde en criminogene factoren. Belangrijk nevendoel is het veranderen van gedrag waardoor deelname en integratie van de jongere in de samenleving worden bevorderd. De kinderrechter, officier van justitie, RvdK of de directeur van de JJI legt aan de jongere voor een bepaalde periode jeugdreclasseringbegeleiding op, met de mogelijkheid daaraan bijzondere voorwaarden te verbinden. Wanneer de betreffende jongere recidiveert of zich niet aan de bijzondere voorwaarden en aanwijzingen houdt, krijgt hij alsnog de vastgestelde voorwaardelijke straf, of wordt de zaak door de officier van justitie (opnieuw) op zitting gebracht. Naast de juridische doelstelling van het terugdringen van recidive heeft de jeugdreclassering ook een pedagogische doelstelling: de bescherming en bevordering van een positieve ontwikkeling van de jongere. Beide doelstellingen zijn belangrijk voor het werk van de jeugdreclassering. Jeugdreclassering mag alleen worden uitgevoerd door een gecertificeerde instelling (Jeugdwet art. 3.2.). Gecertificeerde instellingen moeten voldoen aan de normen uit het Normenkader ten behoeve van certificering van uitvoerende organisaties voor Jeugdbescherming en Jeugdreclassering. In het normenkader worden specifieke eisen aan de uitvoering van jeugdreclassering gesteld. Zo moet een instelling twee verschillende begeleidingsvarianten aanbieden (intensief en regulier) en moet de gekozen methodiek de specifiek werkzame bestanddelen voor jeugdreclassering bevatten. 3.10 Gemeenten Gemeenten zijn verantwoordelijk voor de uitvoering van jeugdbescherming, jeugdreclassering en alle vormen van jeugdhulp. Zij kopen gecertificeerde instellingen in voor de uitvoering van jeugdreclassering en jeugdhulp die ingezet kan worden bij de uitvoering van jeugdreclassering. Wanneer jeugdreclassering en jeugdhulp voortvloeit uit een strafrechtelijke beslissing moet de gemeente dit inzetten. Tevens moet de jeugdhulp worden uitgevoerd die de gecertificeerde instelling nodig acht. De gemeente informeert de RvdK over welke gecertificeerde instelling beschikbaar zijn. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 17 Ketenprocesmodel JSK 3.11 Volwassenenreclassering De hoofdtaken van de volwassenenreclassering bestaan uit: Het diagnosticeren en uitbrengen van advies over daders en verdachten aan rechter en officier van justitie Het uitoefenen van toezicht op en begeleiding van verdachten en daders Het toezien op de uitvoering van werkstraffen De plaatsing van volwassen veroordeelden naar Forensische Zorg Het uitvoeren van gedragstrainingen Deze reclasseringstaken worden ten behoeve van diverse opdrachtgevers (OM, ZM, DJI, Politie, gemeenten) uitgevoerd door drie zelfstandige organisaties die werkzaam zijn in de strafrecht- en zorgketens en zowel voor de landelijke overheid als voor gemeenten actief zijn: Reclassering Nederland. Samen met justitie, politie, gevangeniswezen en gemeenten zet Reclassering Nederland (RN) in op het voorkomen van criminaliteit en het terugdringen van recidive. RN voert alle reclasseringstaken uit en voert als enige van de drie organisaties werkstraffen uit. Stichting Verslavingsreclassering GGZ (SVG). De SVG is een landelijk werkende koepelorganisatie voor reclassering van justitiabelen met verslavingsproblemen. De SVG is een netwerkorganisatie van elf regionale instellingen voor verslavingszorg. Verslavingsreclassering vormt de schakel tussen Justitie en Zorg. Reclasseringswerkers van de SVG bundelen kennis van verslaving en vaardigheden in het omgaan met verslaafden. Leger des Heils Jeugdbescherming & Reclassering (LJ&R). Het Leger des Heils Jeugdzorg & Reclassering biedt professionele hulp waaronder reclassering aan jongeren, volwassenen en gezinnen die met justitie in aanraking zijn gekomen of dreigen te komen. De organisatie richt zich specifiek op de problematiek rond dak- en thuisloosheid en multi-probleem situaties. Als enige van de drie organisaties verzorgt LJ&R Jeugdreclassering. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 18 Ketenprocesmodel JSK 4 Afhandelen minderjarige verdachte Het deelproces “Afhandelen minderjarige verdachte” start wanneer een minderjarige (die ten tijde van het plegen van het feit in de leeftijd van 12 t/m 17 jaar oud is) als strafrechtelijk minderjarige verdachte door de politie is aangemerkt4. Op verschillende plaatsen in het ketenwerkproces wordt gesproken over de ouders en/of verzorgers van de jongere. We gebruiken als duiding daarvoor het begrip ‘ouder met gezag’: wettelijke vertegenwoordiger van een minderjarige. Als de ouder(s) uit het gezag ontheven is, of als de ouder(s) overleden is, dan is de wettelijke vertegenwoordiger de voogd. Als de voogd een stichting is, wordt de verzorger geïnformeerd. Het traject binnen de strafrechtsketen wordt in eerste aanleg in het werkproces “Afhandelen minderjarige verdachte” bepaald. Op basis van een taxatie van de verdachte en/of het delict bepaalt de beoordelaar (de verbalisant bij de politie, of bijzonder opsporingsambtenaar, waar nodig in samenspraak met de hulpofficier van Justitie) of de politie de zaak zelfstandig kan afhandelen of dat overdracht naar het ZSM-overleg zal plaats vinden. 4.1 Inleiding Het eerste voorsorteertraject van het misdrijf wordt primair door de politie uitgevoerd. Dit vindt plaats op basis van een aantal richtlijnen waaronder de “Richtlijn en kader voor strafvordering jeugd en adolescenten, inclusief strafmaten Halt”. Het voorsorteertraject kan leiden tot een van de volgende twee hoofdsporen: 1. Inbrengen voor bespreking op het ZSM-overleg. Bij ZSM moeten alle aangehouden en opgeroepen minderjarige verdachten worden aangemeld 2. Beëindigen politietraject zonder overdracht waaronder reprimande. Dit geldt dus voor minderjarige verdachten die niet aangehouden of opgeroepen worden. In de procesbeschrijving uit de volgende sectie wordt dit verder toegelicht. Daarna wordt beschreven welke berichten de politie kan ontvangen als terugkoppeling en welke acties daaruit voortvloeien. 4.2 Procesbeschrijving Hieronder wordt het deelproces ‘Afhandelen minderjarige verdachte’ uitgewerkt. Stap 1.1 – Registreren minderjarige verdachte. Als de verbalisant een minderjarige aanmerkt als verdachte van een bepaald delict, dan 4 Bij de politie vindt dat binnen het reguliere opsporingsproces plaats. Het aanmerken van een jeugdige als ‘verdachte’ wordt geregistreerd/gemuteerd. In dit document worden alleen de kritische producten vermeld; de resterende activiteiten vallen binnen het proces uitvoeren Opsporen. Voor meer informatie over het reguliere werkproces wordt verwezen naar de bestaande documentatie van de politie. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 19 Ketenprocesmodel JSK neemt de politie de zaak van de minderjarige verdachte in behandeling. De verbalisant registreert de gegevens van de minderjarige verdachte in het bedrijfsprocessensysteem. Resultaat van deze eerste stap is een geregistreerde minderjarige verdachte van een delict. Stap 1.2 – Beëindigen politietraject zonder overdracht. De politie kan in twee situaties eigenstandig over gaan tot het beëindigen van het opsporingstraject zonder overdracht naar één van de ketenpartners: 1. Stap 1.2.1 - Bij zaken waarbij is vastgesteld dat er onvoldoende indicatie voor verder opsporingsonderzoek, wat bijvoorbeeld het geval kan zijn als de jeugdige onterecht als verdachte is aangemerkt, beëindigt de politie het opsporingsonderzoek waarvan een registratie wordt aangemaakt. 2. Stap 1.2.2 - Reprimande. Bij zeer jeugdige leeftijd, geringe gevolgen van het feit, optreden van anderen (zoals school) en het reeds vergoed zijn van eventuele schade kan de politie overgaan tot een reprimande indien dit naar professioneel inzicht van de verbalisant en eventueel na overleg met een Hulpofficier van Justitie noodzakelijk is. In dat geval wordt bekeken of de reprimande in aanwezigheid van de ouders gegeven kan worden. Als dat zo is, wordt na het toepassen van de reprimande de registratie in BVH afgerond. Als dat niet zo is, worden de ouders in kennis gesteld, na het toepassen van de reprimande en voorafgaand aan de registratie in BVH. Na registratie van de reprimande of het besluit tot het niet instellen van onderzoek eindigt het werkproces. Voor alle andere minderjarige verdachten van een misdrijf wordt het ZSM-spoor ingezet. Hoe dat verloopt staat hieronder beschreven. Stap 1.3 – Leveren uitkomst preselectie recidive. Voor jeugdigen die verdacht worden van een misdrijf, wordt vanuit het reguliere werkproces JSK bij aangehouden en ontboden verdachten een signaal afgegeven. Bij aangehouden verdachten gebeurt dit automatisch, bij ontboden verdachten gebeurt dit na aanmelding bij politie op het Selectie en Coördinatie Centrum (SCC). Zodra de van een misdrijf verdachte jeugdige op de verdachtenmonitor verschijnt, verschijnt ook de score Preselect Recidive op de verdachtenmonitor. Het nieuwe delict wordt zo spoedig mogelijk verwerkt in de score5. Hiermee is de score zichtbaar/beschikbaar voor politie en OM. Van deze score, met daarin de uitkomst van de berekening (Hoog-Midden-Laag op recidiverisico) vergezeld van het onderliggende "groepsgetal", kan een schriftelijke PDF versie worden opgemaakt. Stap 1.4 – Verhoren en (optioneel) aanhouden minderjarige verdachte. De minderjarige wordt (eventueel) aangehouden en verhoord over het strafbare feit. De ouders of verzorgers van de minderjarige verdachte worden hiervan in kennis gesteld. Het moment van het eerste verhoor wordt expliciet geregistreerd in BVH. Het registreren van het moment van eerste verhoor in BVH gebeurt doordat er een verklaring is opgenomen in de aangemaakte actie G10 in BVH. In het verhoor vraagt de verbalisant of de verdachte wil meewerken aan een eventuele Halt5 Over de termijnen hierover volgt nog nadere informatie vanuit politie. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 20 Ketenprocesmodel JSK straf, tenzij evident lijkt dat een Halt-straf niet aan de orde is. Het antwoord op deze vraag neemt de verbalisant op in de verklaring van de verdachte. Het antwoord wordt gebruikt: a) voor de toetsing aan de richtlijn Halt door de politie in de stap Intake & Selectie en beslissing tot Halt-verwijzing onder mandaat van de politie, b) bij verzoek van de politie aan het OM om Halt te kunnen toepassen in het kader van de discretionaire bevoegdheid en/of c) bij beslissing van het OM tot toepassen van de Halt-straf in het Afstemmingsoverleg van het ZSM-traject. Stap 1.5 – In verzekering stellen (IVS). Deze stap is een optionele. De Hulpofficier van Justitie (hOvJ) kan bepalen dat het in verzekering stellen van de minderjarige verdachte noodzakelijk is, bijvoorbeeld voor verder onderzoek. Bij minderjarige verdachten is een kader van feiten vastgesteld waarvoor in principe tot inverzekeringstelling dient te worden overgegaan, analoog aan het kader van de voorgeleiding bij RC. Indien de minderjarige verdachte in verzekering gesteld wordt, dan wordt daarvan een bericht via het AICE6 doorgegeven aan het OM, de RvdK, de raadsman de minderjarige verdachte en diens ouders/verzorgers. Stap 1.6 – Aanmelden afstemmingoverleg. Wanneer een zaak niet zonder overdracht door de politie wordt beëindigd, wordt deze 7 aangemeld voor bespreking op het ZSM-overleg . Daartoe wordt door de politie de noodzakelijke informatie aan het OM beschikbaar gesteld via o.a. de verdachtenmonitor8. 6 Het AICE ontvangt de melding IVS en zorgt voor de hierboven genoemde routering. Voordeel hiervan is dat het AICE weet dat een verdachte ingesloten is waarna nagegaan kan worden of er nog openstaande sancties zijn waarvoor betrokkene mogelijk ingesloten moet worden. Daarnaast kan voorgesorteerd worden op de mogelijke voorgeleiding. 7 Casussen die Halt-waardig zijn conform de Halt-aanwijzing komen niet op het afstemmingsoverleg maar worden vanuit de intake & selectiefase naar Halt verwezen. Dit wordt verder toegelicht in hoofdstuk 6 over ZSM. 8 Dit wordt ook wel de BOSZ-monitor genoemd. Welke informatie voor ZSM nodig is wordt momenteel ketenbreed besproken. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 21 Ketenprocesmodel JSK Figuur 2: Procesbeschrijving Verwerken minderjarige verdachte Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 22 Ketenprocesmodel JSK 4.3 Afhandelen van terugkoppelingen Na het ZSM-overleg kunnen er verschillende acties voor de politie zijn. Dat geldt ook voor opvolging die noodzakelijk is na terugkoppeling van Halt. Vervolgacties op ZSM-overleg Bij het ZSM-overleg kunnen verschillende besluiten genomen worden die door de politie uitgevoerd worden. Het gaat dan om de besluiten zoals getoond in Figuur 3. Figuur 3: Verwerkingen na het ZSM-overleg Stap 1.6 – Reprimande (na afstemming met OM) Als tijdens het ZSM-overleg, na afstemming met het OM, besloten is tot een reprimande, dan voert de politie dit uit conform stap 1.2.2. Stap 1.7 - Halt verwijzing. Als tijdens de intake & selectiefase van het ZSM-overleg besloten is tot een Halt-straf op grond van het Besluit Aanwijzing Halt-feiten en de Richtlijn Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 23 Ketenprocesmodel JSK strafvordering voor jeugd en adolescenten, inclusief strafmaten Halt 9, dan voert de politie de Halt-verwijzing die dan uitgevoerd wordt onder mandaat van de politie als volgt uit. Stap 1.7.1 – Opmaken PVM Halt. De politie maakt een PVM Halt op met daarin de gegevens die van belang zijn voor het uitvoeren van een Halt-straf. Stap 1.7.2 – Kwaliteitscontrole. De kwaliteitscontroleur controleert het PVM Halt op volledigheid en kwaliteit. Stap 1.7.3 – Verzenden PVM Halt. De politie verzendt het PVM Halt naar Halt en registreert dit. Besluit tot Halt-verwijzing door OM Als door het OM (in de ZSM-stap ‘routeren’) is besloten tot Halt-verwijzing, dan zendt de politie het PVM Halt aan Halt, bestaande uit het reeds aan het OM aangeleverde PVM ZSM, de verklaring van de verdachte en (indien aanwezig) het PV Aangifte. Er wordt dan dus geen kwaliteitscontrole uitgevoerd door de politie. De politie registreert de datum van verzending in BOSZ. Stap 1.8 – Directe overdracht aan OM. Het definitief PVM OM wordt door de politie binnen 30 dagen na het eerste verhoor overgedragen aan het OM. Dit verloopt in drie stappen. Stap 1.8.1 – Opmaken definitief PVM OM. Het definitief PVM OM inclusief bijlagen en eventueel een art 27 PV wordt door de verbalisant conform modulair werken opgemaakt. Stap 1.8.2 – Kwaliteitscontrole. De kwaliteitscontroleur controleert het definitief PVM OM op kwaliteit en op volledigheid op basis van gemaakte afspraken en opsporings- en processturing door het OM. Stap 1.8.3 – Verzenden definitief PVM OM. Het definitief PVM OM wordt rechtstreeks verzonden aan het OM. Het volledige strafdossier wordt in hardcopy (in afwachting van de inrichting van de digitale ondersteuning) en voorzien van de benodigde handtekeningen verzonden. Het vervolg op deze stap ligt bij het OM in het bepalen van de afdoeningsbeslissing. Als RvdK en OM tijdens het afstemmingsoverleg ZSM afspreken dat de RvdK onderzoek zal doen, geeft de RvdK daarbij te kennen of deze de ontvangst van het definitieve PVM OM – zodra gereed – op prijs stelt dan wel of toezending aan de RvdK achterwege kan blijven. Het OM verstrekt aan de hand hiervan het PVM OM al dan niet door aan de RvdK. Stap 1.9 – Bij besluit zorgmelding door politie: overdracht 9 In de praktijk kan de politie volgens de Halt-criteria in de aanwijzing reeds naar Halt verwijzen nadat de casus bij ZSM is aangemeld. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 24 Ketenprocesmodel JSK Bij besluit zorgmelding door politie: overdracht naar lokaal ontvangstpunt voor zorgmeldingen. Als er, binnen het vastgestelde kader, besloten is dat de politie een zorgmelding zal doen, maakt de politie een ZOF op en zendt deze naar het lokale ontvangstpunt voor zorgmeldingen. Dit zal in veel gevallen het AMHK zijn, maar de gemeente kan lokaal anders besluiten. De zorgmeldingen worden vervolgens via CORV naar de juiste instelling gerouteerd. Terugkoppelingen vanuit Halt Vanuit Halt kunnen door de politie verschillende terugkoppelingen ontvangen worden. De afhandeling hiervan is schematisch weergegeven in Figuur 4. Stap 1.10 – Registreren. Als de politie vanuit Halt een negatief Halt afloopbericht ontvangt 10, dan wordt dit geregistreerd. Dit is onder andere nodig om een compleet beeld te hebben voor toepassing van de recidiveregeling voor doorverwijzing naar Halt. Er zijn twee varianten van negatieve Halt afloopberichten: voor misdrijven en voor overtredingen. Het negatieve Halt afloopbericht bevat de noodzakelijke gegevens waarmee de politie het definitief PVM OM kan opmaken. De politie levert (bij misdrijven) de negatieve terugkoppeling van Halt aan bij het OM ten behoeve van het afstemmingsoverleg binnen ZSM. Daar wordt afgestemd welke overige beschikbare documentatie uit het opsporingsproces, voor zover deze nog niet in bezit is van het OM, nodig is voor verdere afdoening. Hiermee kan het OM het reeds ontvangen PVM ZSM compleet maken en als PVM OM gebruiken in het vervolgtraject. Een positief afloopbericht vanuit Halt wordt geregistreerd in de bronsystemen van de politie; hier volgen geen verdere activiteiten uit. Figuur 4: Procesbeschrijving Verwerken Halt-terugkoppeling 10 De manier van werken bij negatieve terugkoppelingen vanuit Halt verschilt in de lokale praktijk. Er is een evaluatie gepland van de manieren van werken, zodat dit in een volgende versie van het ketenwerkproces opgenomen kan worden. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 25 Ketenprocesmodel JSK 5 ZSM-overleg 5.1 Inleiding Het ZSM-overleg voor de strafrechtelijk minderjarige bestaat zoals eerder genoemd uit drie onderdelen: Intake & Selectie, Afstemmingsoverleg en Routering. Deze stappen worden hieronder verder uitgewerkt. 5.2 Procesbeschrijving Als input voor het ZSM-overleg wordt op voorhand door de politie informatie over de casus middels het zogenaamde persoonsdossier aan het OM verstrekt via o.a. de verdachtenmonitor. Dit bevat in ieder geval de uitkomst van het kerndeel preselectie, het PVM en de verklaring van de verdachte (inclusief sociaal verhoor). Stap 2.1 – Registreren ontvangst. De eerste stap na overdracht van de informatie is het registreren van deze informatieproducten. Stap 2.2 - Intake & Selectie. Tijdens de intake & selectie, waarbij de ZSM-officier en de (generieke) ZSM-deelnemer van de politie aanwezig zijn, bepaalt de ZSM-officier of de zaak in aanmerking komt voor een directe behandeling. In beginsel zijn dit de zaken waarbij de verwachting is dat er binnen 7 dagen een routerings- cq afdoeningsbeslissing genomen kan worden. De ZSM-deelnemer van de politie verstrekt mondeling indien aan de orde en bekend tijdens de intake & selectiefase aan het ZSM-overleg11: Of de minderjarige een meer- of veelpleger is (conform de definitie). Of de minderjarige is gedefinieerd als lid van een overlastgevende of criminele jeugdgroep op basis van het werkproces Problematische Jeugdgroepen & Overlast door Jeugd van de politie. Of de minderjarige eerder als vermist is opgegeven. Of de minderjarige op enige wijze gerelateerd is aan Huiselijk Geweld (verdachte, getuige, slachtoffer). Informatie over de achterliggende gegevens van de uitkomsten van de preselectie recidive. Het OM en de politie bespreken de casus, waarbij bewijsbaarheid en uit te voeren opsporingshandelingen op de agenda staan. Indien de zaak (nog) niet bewijsbaar is, worden door het OM afspraken met de politie gemaakt over uit te voeren onderzoekshandelingen ten 11 Na het verstrekken van deze gegevens is het OM daarmee eigenaar (geworden) van deze gegevens. De gegevens gaan op deze wijze over van het WPG-regime naar het WBP-regime. Voor het OM bestaat hierdoor, binnen de afspraken over het omgaan met politiegegevens, de mogelijkheid tot doorverstrekking naar de RvdK. Deze activiteit is een verantwoordelijkheid voor het OM als regisseur. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 26 Ketenprocesmodel JSK behoeve van waarheidsvinding. Door het OM wordt gecheckt op lokale afspraken in de woonplaats van de jeugdige verdachte, om daaraan uitvoering te kunnen geven 12. Bij de selectie wordt door het OM bepaald welke zaken direct afgedaan kunnen worden buiten het strafrecht. Hierbij zijn de opties: Reprimande door de politie. Indien tijdens de intake & selectiefase van het ZSMoverleg besloten wordt tot een reprimande, dan betekent dit een besluit tot een OM beleidssepot wegens gering feit. De politie geeft op de in stap 1.2 (lid 2) beschreven wijze uitvoering aan de reprimande. Halt-verwijzing op mandaat van de politie13. Deze zaken, waarbij de verdachte moet bekennen en de verdachte en ouders akkoord moeten zijn met Halt, worden door de politie doorverwezen naar Halt. Sepot. Bij evidente sepotzaken wordt de zaak niet verder in behandeling genomen en wordt afgesloten met registratie van het sepot. De jeugdige verdachte wordt daarvan op de hoogte gebracht. Ook wordt in de intake & selectiefase van ZSM door het OM op basis van criteria14 bepaald welke casussen in het afstemmingsoverleg met politie en de RvdK besproken worden. De procescoördinator van ZSM informeert de RvdK over de verdachten die in het afstemmingsoverleg besproken worden besproken en verstrekt daarbij het PVM ZSM en indien noodzakelijke de mondeling door de politie verstrekte informatie door aan de RvdK. Stap 2.3 – Afstemmingsoverleg. Het afstemmingsoverleg tussen OM, RvdK en politie15 op de strafrechtelijk minderjarigen wordt uitgevoerd ter voorbereiding op het nemen van een routerings- c.q. afdoeningsbeslissing. In het afstemmingsoverleg wordt informatie gebundeld over de verdachte en het gepleegde delict en wordt noodzakelijke informatie uitgewisseld tussen de aanwezige ketenpartners. Ook de vertegenwoordigers van de RvdK en het OM delen relevante informatie over de jeugdige verdachte. De RvdK geeft tijdens het afstemmingsoverleg zijn oordeel over de noodzakelijkheid van een raadsonderzoek (op basis van de beslisregels van het LIJ) en brengt mede aan de hand daarvan advies uit aan de OvJ over de afdoening en routering. In overleg met het OM wordt beoordeeld of er (juridisch-technische) redenen zijn om geen onderzoek uit te voeren. 12 Indien op deze persoon afspraken zijn gemaakt in het kader van aanhouding, in verzekering stelling en/of voorgeleiding RC. 13 Bij Halt-verwijzingen conform de richtlijn gebeurt dit onder (gedelegeerd) mandaat van het OM; het betreft feitelijk een OM-besluit. 14 Deze criteria zijn: alle zaken, behalve sepots, reprimande, Halt en alle zaken die niet binnen zeven dagen op ZSM gerouteerd kunnen worden vanwege onderzoeksactiviteiten van de politie die nog noodzakelijk zijn. 15 In het kader van pilots is in bepaalde regio's gewerkt met meer aanwezige ketenpartners. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 27 Ketenprocesmodel JSK Figuur 5: Procesbeschrijving voor ZSM Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 28 Ketenprocesmodel JSK Stap 2.4 - Routeren (in relatie tot ketenoverleggen). Op basis van informatie en advies van ketenpartners neemt het OM een beslissing over het vervolgtraject dat de jeugdige verdachte gaat doorlopen. Hier wordt dus de routerings- of afdoeningsbeslissing genomen. Het OM informeert de ketenpartners over de routerings- c.q. afdoeningsbeslissing en de benodigde vervolgstappen, waarbij de volgende besluiten mogelijk zijn die ook in het ketenoverlegsysteem worden vastgelegd: - Reprimande. Idem aan werkwijze bij stap 2.2 (reprimande vanuit intake & selectie). - Halt-verwijzing via discretionaire bevoegdheid van het OM, via de uitkomsten van de preselectie recidive. De Halt-verwijzing via de OvJ kan ook betrekking hebben op ontkennende verdachten. Daarnaast kan de OvJ ook na eerdere Haltverwijzing of bij andere lichte delicten naar Halt verwijzen (Halt+) mits uit de score voor preselect recidive blijkt dat het recidiverisico laag is en het raadsadvies is meegenomen in de overweging. De genomen beslissing wordt door het OM in BOSZ geregistreerd. De politie wordt hiervan op de hoogte gesteld, waarna de politie een PVM Halt verstrekt. Verwijzing naar Zorg. Hierbij gelden de volgende werkafspraken: o Als er in het PVM geen zorgsignalen zijn opgenomen en tijdens bespreking in het JCO+ of bij het ZSM-afstemmingsoverleg vanuit de gecumuleerde informatiepositie16 toch wordt geconcludeerd dat er een zorgbehoefte bestaat, dan ligt de vervolgactie hierop bij de RvdK. o Als er in het PVM wel zorgsignalen zijn opgenomen en tijdens het ZSMafstemmingsoverleg of JCO+ besloten wordt tot actie van de RvdK, dan onderneemt de politie geen verdere actie. Het zorgsignaal is immers via het PVM overgedragen en heeft geleid tot opvolging in de keten. o Als er in het PVM wel zorgsignalen zijn opgenomen en tijdens het JCO+ of het ZSM-afstemmingsoverleg besloten wordt tot geen vervolging (OM Sepot) en/of niet besloten wordt tot actie van de RvdK, dan maakt de politie (alsnog) een ZOF op voor het lokale ontvangstpunt voor zorgmeldingen 17. - De casus kan doorverwezen worden naar o het JCO+, als de zaak niet binnen 7 dagen af te handelen is. Het OM verzorgt de overdracht naar de verantwoordelijke OM-functionaris van het JCO+, waarbij in ieder geval wordt vermeld: 1) relevante informatie over de zaak vanuit het ZSM-proces en 2) een indicatie van de termijn waarop de routering/afdoening wel mogelijk is, bij voorkeur met behandeldatum. De volgende partijen worden geïnformeerd over de beslissing tot overdracht en over de indicatietermijn: zaakscoördinator, jeugdcoördinator politie van de eenheid waar de zaak ‘draait’ en de casusregisseur van de RvdK. o naar het veiligheidshuis (VHH), indien er sprake is van complexe, ketenoverstijgende problematiek. 16 Bijvoorbeeld als de aanvullende informatie vanuit de RvdK zelf voortkomt. 17 De RvdK koppelt het oppakken van een zorgsignaal dus aan het al dan niet doen van onderzoek in de strafzaak, omdat voor de RvdK zonder strafzaak de legitimatie ontbreekt om zich met de jeugdige te bemoeien. Een uitzondering hierop wordt gevormd door acute noodgevallen; die kunnen door de politie rechtstreeks bij de RvdK gemeld worden. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 29 Ketenprocesmodel JSK - - - - Sepot. Bij sepotzaken wordt de zaak niet verder in behandeling genomen en wordt afgesloten met registratie van het sepot door het OM. De jeugdige verdachte wordt daarvan op de hoogte gebracht. Indien de beslissing tot voorgeleiding wordt genomen (na een toets op wenselijkheid van IVS door het OM), wordt dit door het OM teruggekoppeld aan het bureau waar de jeugdige verdachte zich bevindt en wordt de zaak aangemeld bij de piketkamer. Het OM kan de politie verzoeken het definitief PVM OM op te maken. Als het OM de zaak op een andere manier afdoet of als tot dagvaarding wordt over gegaan, dan wordt daar door het OM bericht van opgemaakt dat aan de jeugdige verdachte en waar van toepassing ook aan de raadsman wordt verstrekt. Als de jongere op een politiebureau zit, dan wordt de jeugdige verdachte door de politie geïnformeerd. Indien de jeugdige bekend is bij jeugdreclassering of jeugdbescherming doet de RvdK een melding van de zaak aan de betrokken gecertificeerde instelling. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 30 Ketenprocesmodel JSK 6 Halt-straf Na een korte inleiding op de Halt-straf beschrijven we in dit hoofdstuk het werkproces voor de Halt-straf. 6.1 Inleiding Vanuit het ZSM-overleg kan tot een Halt-straf besloten worden: bij de intake en selectie vanuit het ‘Besluit Aanwijzing Halt-feiten en de Richtlijn strafvordering voor jeugd en adolescenten, inclusief strafmaten Halt’ en bij het afstemmingsoverleg vanuit de discretionaire bevoegdheid van het OM. Wanneer besloten wordt tot een Halt-straf, dan wordt de zaak door de politie overgedragen aan Halt. Wordt een zaak via Halt afgedaan, dan is er sprake van een buitenjustitiële afdoening. 6.2 Procesbeschrijving In Figuur 6 wordt het werkproces voor Halt-straf schematisch weergegeven. De politie stuurt het kerndeel PVM plus de verklaring van de verdachte en de aangifte naar Halt. Deze versie van het PVM wordt aangeduid als PVM Halt. Stap 3.1 – Registreren ontvangst PVM Halt. De eerste stap na overdracht van het PVM Halt (het kerndeel PVM en de genoemde bijlagen) door de politie aan Halt is het registreren van het PVM Halt, op basis van de datum van ontvangst. De medewerker van Halt registreert de ontvangst van het PVM Halt in het systeem AuraH, waarbij de casus wordt voorzien van een registratienummer van Halt. Stap 3.2 – Beoordelen volledigheid document. Vervolgens wordt door Halt gekeken of het PVM Halt alle informatie bevat die noodzakelijk is voor het in behandeling nemen van de zaak. Dit resulteert bij een complete zaak in het in behandeling nemen van de zaak. Wanneer de zaak incompleet is wordt een verzoek om completering van het PVM Halt aan de politie verstuurd. Dit kan slechts het geval zijn als er geen aangifte of verklaring van de verdachte meegezonden is. Het is hier niet de bedoeling dat inhoudelijk om aanvullende informatie gevraagd wordt die niet standaard meegezonden wordt, zoals bijvoorbeeld verdere mutaties. Wel toetst Halt ook de volledigheid van het ingevulde PVM Halt. Stap 3.3 – Beoordelen Halt waardige zaak. Door Halt wordt gecontroleerd of de ingestuurde casus Halt-waardig is. Dit wordt getoetst aan de bestaande Halt-criteria uit de ‘Richtlijn en kader voor strafvordering jeugd en adolescenten, inclusief strafmaten Halt’ (zoals leeftijd, recidive en persoonlijke problematiek). Daarnaast kan Halt afstemmen met de OvJ, die via zijn discretionaire bevoegdheid de casus kan aanwijzen als Halt-waardig. Dit overleg met de OvJ over de casus wordt alleen ingezet wanneer de feiten en omstandigheden daar reden toe geven. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 31 Ketenprocesmodel JSK Daarnaast kan Halt signaleren of er sprake is van een zorgnoodzaak middels het invullen van een binnen Halt gebruikt signaleringsinstrument of op een later moment tijdens de Halt-straf. Wanneer dit instrument indiceert dat er interventie op het gebied van zorg plaats dient te vinden, verwijst Halt de minderjarige rechtstreeks door naar de gemeente en/of een zorginstantie. Dit wordt teruggekoppeld aan de politie in het terugkoppeldocument. Bij verwijzing naar een gemeente en/of een zorginstantie wordt (daarnaast ook) het uitvoeren van de Halt-straf gecontinueerd. Figuur 6: Procesbeschrijving voor Halt-straf Verder schat Halt in of er sprake is van een dusdanig psychische of psychiatrische stoornis bij de jeugdige dat een Halt-straf niet zinvol is. In dat geval wordt de politie daarvan met een negatief afloopbericht op de hoogte gebracht zodat de politie met het OM kan afstemmen over het gewenste vervolg (zorg)traject. Er volgt dan geen Halt-straf. Het uitgangspunt daarbij is dat alleen bij acute psychische en/of psychiatrische problematiek wordt afgezien Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 32 Ketenprocesmodel JSK van een Halt-straf; in alle andere gevallen vindt er een Halt-straf plaats en verwijst Halt tegelijkertijd zo nodig - op basis van zorgsignalen te bepalen na afname van het hierboven genoemde Halt signaleringsinstrument en/of signalen tijdens het verdere verloop van de Haltstraf - door naar de gemeente en/of een andere zorginstantie 18. Voor jongeren tot 16 jaar wordt de ouders schriftelijk gevraagd om toestemming te geven voor uitvoering van de Halt-straf. Voor 16- en 17-jarigen worden de ouders schriftelijk in kennis gesteld van deelname aan de Halt-straf. Stap 3.4 – Bepalen en uitvoeren Halt-straf. Voor de jongere wordt door Halt een traject uitgestippeld en ten uitvoer gebracht. Voor 12- en 13-jarigen geldt dat zij zijn uitgesloten van het vergoeden van de door de jeugdige aangerichte schade. Stap 3.5 – Terugkoppelen afloop Halt-straf. Wanneer het traject van Halt succesvol door de minderjarige is uitgevoerd wordt een positief Halt afloopbericht verstuurd naar de politie, de ouders van de minderjarige verdachte en de minderjarige verdachte zelf. Bij een niet succesvolle afdoening19 wordt naast deze partijen ook het OM hiervan middels een negatief Halt afloopbericht in kennis gesteld. Na ontvangst van het negatieve afloopbericht van Halt zal de politie een PVM OM aanmaken en de zaak aan het OM over dragen. Als een zaak door Halt niet in behandeling wordt genomen, dan maakt Halt daarvan bericht op voor de politie, de minderjarige verdachte en diens ouders en het OM. Zowel het positieve als negatieve Halt afloopbericht bevatten de datum van de (positieve dan wel negatieve) afsluiting en of er een zorgverwijzing heeft plaats gevonden. Het negatief Halt afloopbericht bevat tevens een toelichting die beschrijft waarom de Halt afdoening niet succesvol was. Er wordt onderscheid gemaakt tussen negatieve afloopberichten voor misdrijven en voor overtredingen. Hierbij wordt opgemerkt dat het negatief afloopbericht Halt voor overtredingen een uitgebreidere set van gegevens bevat waarmee de politie het definitief PVM OM kan completeren. Indien in één zaak medeverdachte(n) niet naar Halt zijn verwezen maar door het OM worden afgedaan, dan kan het OM wensen om informatie te ontvangen over de Halt-straf van de minderjarige(n) die wel naar Halt is/zijn verwezen (inhoud van de Halt-straf en hoeveel uur, schadevergoeding (niet) geslaagd). Of de gevraagde informatie inderdaad noodzakelijk is wordt bepaald door het OM, waarna het OM een gerichte vraag aan Halt kan stellen. 18 Het kernpunt is dat een Halt-waardige zaak die door Halt behandeld wordt niet vanwege zorgsignalen een justitieel vervolg kan krijgen: een jongere die recht heeft op Halt heeft daarmee de mogelijkheid om zijn fout te herstellen. 19 Hiervan is ook sprake als de jongere deelname weigert. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 33 Ketenprocesmodel JSK 7 Vroeghulp (de RvdK) 7.1 Inleiding Als een minderjarige in verzekering wordt gesteld is de politie wettelijk verplicht dit aan de RvdK te melden. Naar aanleiding van deze melding zal een raadsonderzoeker de minderjarige in principe nog op dezelfde dag bezoeken in het politiebureau/arrestantencomplex of elders waar de IVS wordt uitgezeten (bijvoorbeeld thuis of in het ziekenhuis) in het kader van de zogeheten vroeghulp. Ook wanneer de melding in het weekeinde of op een feestdag plaatsvindt verricht de RvdK vroeghulp. Tijdens de vroeghulp heeft de raadsonderzoeker aandacht voor praktische zaken die verband houden met het verblijf van de minderjarige op het politiebureau (zoals een eventuele acute hulpbehoefte). Het vroeghulpcontact wordt tevens benut voor het verrichten van een eerste onderzoek. Daarbij past de raadsonderzoeker de vroeghulpversie van instrument 2A van het LIJ toe teneinde onderzoek te doen naar de situatie van de jeugdige en het delict te bespreken. De raadsonderzoeker zal ook altijd zo spoedig mogelijk (eventueel telefonisch) contact te zoeken met ouders / verzorgers om hun informatie over het functioneren van de jeugdige en de opvoedingssituatie te kunnen meewegen in zijn beoordeling. De verkregen informatie wordt verwerkt in een rapport dat ter voorlichting en advisering naar de officier van justitie – en ingeval van voorgeleiding ook naar de rechter-commissaris – wordt gestuurd. Vroeghulp door de RvdK voor de Kinderbescherming hangt derhalve sterk samen met de stap Voorgeleiden RC, zoals in het volgende hoofdstuk beschreven. De door de RvdK opgemaakte rapporten zijn namelijk directe input binnen de stap Voorgeleiden RC. Naast de melding IVS ontvangt de RvdK van de politie ook de uitkomsten van de preselectie recidive van de politie. Via het OM kan de RvdK ook het PVM ZSM ontvangen, in het kader van het ZSM-overleg. 7.2 Procesbeschrijving Stap 4a. 1 – Bezoeken minderjarige verdachte. Eerst wordt de ontvangen casus geregistreerd in KBPS en het systeem voor vroeghulp in de arrondissementen. Daarbij wordt de ‘melding IVS’ ook geregistreerd. Door een (piket) raadsonderzoeker wordt de minderjarige nog tijdens diens verblijf in het politiebureau / arrestantencomplex of elders waar de IVS wordt uitgezeten bezocht. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 34 Ketenprocesmodel JSK Stap 4a. 2 – Opstellen IVS 2A vroeghulprapport. De RvdK ontvangt van de politie binnen de afgesproken termijn20 de resultaten van de preselectie recidive. Op basis daarvan alsmede aan de hand van de door de RvdK zelf verzamelde informatie wordt een IVS 2A vroeghulprapport opgesteld. Hiervoor wordt het rapportageformat van de IVS 2A gebruikt. Stap 4a. 3 – Insturen IVS 2A vroeghulprapport Het opgemaakte vroeghulprapport wordt verzonden naar het OM. Figuur 7: Procesbeschrijving Vroeghulp (RvdK) Stap 4a. 4 – Administratief afronden. Door de RvdK wordt het opgemaakte IVS 2A vroeghulprapport administratief afgerond. Jongeren voor wie een IVS 2A Vroeghulprapport is opgesteld kunnen besproken worden in het indicatieoverleg tussen RvdK en NIFP. Dit is beschreven in hoofdstuk 12. 20 Er is een principeafspraak gemaakt tussen RvdK en politie die luidt dat de politie bij IVS de resultaten van de preselectie recidive binnen 1 uur verstrekt aan de RvdK. Door ZSM is er al vóór de IVS een preselect en daarvoor is een 2 uurs-termijn. De 1-uurstermijn geldt alleen waar geen ZSM was. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 35 Ketenprocesmodel JSK 8 Voorgeleiden RC Zoals in het vorige hoofdstuk benoemd, hangt het werkproces “Voorgeleiden RC” nauw samen met het werkproces “Vroeghulp (de RvdK)”. 8.1 Inleiding Door de politie wordt als input van het werkproces “Voorgeleiden RC” het PVM Voorgeleiding aangeleverd bij het OM, naast een melding inverzekeringstelling. Het PVM Voorgeleiding bevat het kerndeel PVM en alle bijlagen inclusief een compleet relaas van de zaak. De RvdK levert aan het OM het IVS 2A vroeghulprapport aan. 8.2 Procesbeschrijving Stap 4b. 1 – Beslissing tot voorgeleiden (OM). Het OM besluit op basis van de beschikbare informatie en na overleg met de politie tot het al dan niet voorgeleiden van de minderjarige verdachte voor de RC21. Bij het besluit tot wel voorgeleiden gaat dit via een melding naar de volgende activiteit, namelijk de voorgeleiding voor de RC. Hierbij wordt het PVM Voorgeleiding ingezonden naar het OM. Ook ontvangt het AICE een ‘Plaatsingsverzoek (preventieven)’ ten behoeve van een mogelijke voorlopige hechtenis. Bij besluit ‘geen voorgeleiding’ wordt de politie daarvan (veelal telefonisch) op de hoogte gebracht; de politie stelt vervolgens de ouders van de minderjarige in kennis en stelt de verdachte in vrijheid (heenzending). Stap 4b. 2 – Voorgeleidingsconsult. Op verzoek van de OvJ en/of RC kan het NIFP een voorgeleidingsconsult uitvoeren, voorafgaand aan de voorgeleiding van de jongere. Hiertoe kan besloten worden op basis van de IVS 2A of op grond van voorinformatie van ketenpartners, waaronder de politie. Bij een voorgeleidingsconsult heeft een psychiater of psycholoog van het NIFP een screenend contact met een jeugdige verdachte en geeft op grond daarvan aan de OvJ en/of RC een advies over onder meer de (on)wenselijkheid van een pro Justitia-onderzoek en over de gewenste onderzoeksvariant. Tevens kan een advies worden gegeven of een jongere detentiegeschikt is en/of bijzondere zorg nodig heeft. Stap 4b. 3 – Voorgeleiding RC. Bij voorgeleiding levert het IVS 2A Vroeghulprapport van de RvdK input voor de RC. Ook zorgt de politie in dat geval voor aanlevering van het PVM Voorgeleiding, bestaande uit het kerndeel PVM plus de benodigde bijlagen, waaronder het relaas PV (PV art 27 SV). Indien er reeds een 21 Deze beslissing wordt waar mogelijk al bij het ZSM-overleg genomen. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 36 Ketenprocesmodel JSK gecertificeerde instelling betrokken is bij de jeugdige is de gezinsvoogd of jeugdreclasseerder aanwezig bij de voorgeleiding. Deze levert informatie over de lopende begeleiding. Als de beslisregels van het LIJ aangeven dat de RvdK het onderzoek met een 2B voortzet, dan stemt de RvdK dit tijdens de voorgeleiding af met de OvJ en de RC. De RvdK kan de OvJ en de RC adviseren ook een gedragsdeskundig onderzoek (GO) te laten uitvoeren door de RvdK (slechts mogelijk in geval een GBM overwogen wordt22) dan wel door externe deskundigen via het Nederlands Instituut voor Forensische Psychiatrie en Psychologie (NIFP). In het Indicatieoverleg tussen RvdK en NIFP worden de zaken besproken waarbij een Pro Justitia onderzoek of GBM onderzoek wordt overwogen. Ook de Officier van Justitie kan hetzij op basis van het advies van het indicatieoverleg hetzij zelfstandig aangeven dat een gedragsdeskundig onderzoek wenselijk wordt geacht. Het resultaat van de voorgeleiding is een besluit van de RC. Dit besluit, dat aan de politie en de RvdK beschikbaar gesteld wordt (zodat de ketenpartners het besluit ontvangen), kan de volgende varianten bevatten: Afwijzing van de vordering voorlopige hechtenis. Bevel tot inbewaringstelling. Bevel tot inbewaringstelling met onmiddellijke opschorting van de voorlopige hechtenis. Het besluit wordt door de parketadministratie geregistreerd. Bij een opschorting voorlopige hechtenis worden tevens de voorwaarden vermeld. De beslissingen van de RC gaan ook naar het AICE. De voorwaarden worden vervolgens door het AICE gerouteerd naar de uitvoeringsorganisaties. De (parket)politie reikt de stukken uit aan de verdachte. Indien er sprake is van een gebiedsontzegging die door de RC is opgelegd als voorwaarde, dan kan de politie toezien op naleving. Als de minderjarige verdachte na de voorgeleiding in bewaring wordt gesteld, dan schakelt de RvdK de jeugdreclassering in en verstrekt daartoe de 2A-rapportage. Indien er tijdens de voorgeleiding voor de RC (stap 4b) besloten wordt tot invrijheidstelling, dan worden ook de ouders van de minderjarige verdachte daarvan onder verantwoordelijkheid van de RC op de hoogte gebracht, zodat de minderjarige verdachte aan de ouders overgedragen kan worden. Bij afwijzing van de vordering tot inbewaringstelling moet de inverzekeringstelling soms worden uitgezeten; dit is een beslissing van de Officier van Justitie. De uitslag van de voorgeleiding wordt door het OM ook aan de politie kenbaar gemaakt. In opdracht van de RC bericht het OM hierover de informatieorganisatie van de politie. 22 In principe loopt het uitvoeren van een GO via het NIFP, maar (alleen) bij de overweging van een GBM maatregel voert de RvdK zelf een GO uit en beslist de RvdK over het al dan niet uitvoeren van het GO door de RvdK. In die gevallen is er wel afstemming met OvJ/RC in verband met eventueel benodigd uitstel van de zitting. Het is dus niet zo dat er altijd wordt afgewogen of een GO door de RvdK of via het NIFP wordt gedaan. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 37 Ketenprocesmodel JSK Figuur 8: Procesbeschrijving Voorgeleiden RC Verder volgt de casus de reguliere procesgang na overdracht van de casus van de politie aan het OM. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 38 Ketenprocesmodel JSK 9 Justitieel Casusoverleg+ (JCO+) 9.1 Inleiding Besluitvorming over welk vervolgtraject de jeugdige moet doorlopen vindt in principe binnen ZSM plaats. Alleen in uitzonderingsgevallen, wanneer het niet uitvoerbaar blijkt om binnen de ZSM-termijn van 7 dagen tot een besluit te komen, kan de OvJ de strafzaak agenderen voor het JCO+. Voor het overige worden in het JCO+ de strafzaken besproken van jeugdigen ten aanzien van wie dat met het oog op het realiseren van een persoons- en contextgerichte aanpak nodig is. Daarbij gaat het in het bijzonder om (periodieke) bespreking van meer- of veelplegers en/of zaken waarin een GBM of PIJ aan de orde. Ook strafzaken tegen jeugdigen die tijdens een regulier jeugdreclasseringstraject recidiveren kunnen in het JCO+ worden geagendeerd teneinde de Jeugdreclassering bij het overleg tussen OM – politie en RvdK te betrekken23. De samenstelling van het JCO+ is vooralsnog gebaseerd op de Aanwijzing Effectieve Keten van het Openbaar ministerie van 1 juli 2011. Het OM als regisseur bepaalt, zo nodig in samenspraak met de RvdK als casusregisseur, welke andere dan de in de aanwijzing genoemde partners noodzakelijk zijn voor afstemming voorafgaande aan dan wel deelname aan het JCO+. Indien andere dan in de aanwijzing genoemde personen voor de bespreking noodzakelijk zijn, dan wordt dit gemotiveerd op basis van de probleemstelling. Met andere woorden: het gaat hierbij dan niet om structurele aanwezigheid van andere dan de kernpartners, maar om aanwezigheid op basis van noodzakelijkheid. 9.2 Procesbeschrijving JCO+ Figuur 9 geeft een schematische weergave van de werkprocedure rondom het JCO+. Stap 5.1 – Intake en beschikbaar stellen informatie. Vanuit het ZSM-overleg zijn de te bespreken jeugdige verdachten geagendeerd voor het JCO+. Het OM stelt de agenda van te bespreken jeugdigen vast, alvorens deze naar de ketenpartners te sturen. Voor zover nodig verstrekt het OM informatie aan de ketenpartners die deelnemen aan het JCO+24. Stap 5.2 – Voorbereiden JCO+. Het overzicht van de geagendeerde jongeren is input voor de voorbereiding op het JCO+, zodat de ketenpartners van het JCO+ weten welke minderjarigen er besproken zullen worden en zich inhoudelijk kunnen voorbereiden. Voor zover nodig gaan de ketenpartners intern na welke informatie beschikbaar is en wat de stand van zaken is met betrekking tot de uitstaande acties. 23 24 De jeugdreclassering is geen partner in het ZSM afstemmingsoverleg. Politie en RvdK beschikken over de basisinformatie die in de JSK reeds gedeeld is. Dit betreft met name eventuele aanvullende JCO+-partners. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 39 Ketenprocesmodel JSK Stap 5.3 – Behandelen casus in JCO+. In het JCO+ kunnen nieuwe zaken besproken worden om een persoonsgerichte aanpak tot stand te brengen: hierover worden nadere afspraken gemaakt tussen partijen. Ook kunnen lopende zaken worden gemonitord hetgeen eventueel tot bijstelling van reeds gemaakte afspraken leidt. Figuur 9: Procesbeschrijving JCO+ Na bespreking in het JCO+ kan worden besloten tot het volgende: Sepot. Keuze voor bepaalde strafrechtelijke afdoening. Aanpassing van afspraken. Het NIFP kan gevraagd worden om een persoonlijkheidsonderzoek uit te laten voeren. Bij gesignaleerde zorgbehoefte wordt dezelfde werkwijze gehanteerd als bij stap 2.4 (zorgverwijzing vanuit ZSM). Stap 5.4 – Registreren afspraken. De gemaakte afspraken worden onder verantwoordelijkheid van de voorzitter van het JCO+ geregistreerd, opdat ze voor alle ketenpartners zichtbaar zijn. Intern wordt binnen de organisaties georganiseerd dat deze afspraken bekend zijn. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 40 Ketenproces JSK 10 Advies door RvdK en NIFP De RvdK heeft de wettelijke bevoegdheid om in jeugdstrafzaken de justitiële autoriteiten gevraagd en ongevraagd van advies te dienen25. Veelal is het advies gebaseerd op de uitkomsten van een raadsonderzoek, dat via het LIJ wordt uitgevoerd. De RvdK kan evenwel ook advies geven op basis van informatie van de jeugdreclassering of op basis van rapportages van externe deskundigen. Het NIFP en de via het NIFP benoemde pro Justitia rapporteurs kennen in de JSK ook een adviesrol. Zowel de RvdK als de rapporteurs via het NIFP kunnen, vanuit het Adolescentenstrafrecht, voor jeugdigen adviseren om VSR toe te passen, of JSR met volwassenenreclassering (VR) waarbij de 3RO de begeleidende reclasseringsinstantie is. 10.1 Inleiding onderzoek door de RvdK Het raadsonderzoek in jeugdstrafzaken kent een tweeledig doel: 1. Het geven van voorlichting en (straf)advies aan de OvJ en/of RC (ZM) over de persoon van de minderjarige verdachte en diens omstandigheden. 2. De selectie van jeugdigen a. Die een verhoogd risico lopen om door te gaan met het plegen van strafbare feiten teneinde door middel van een effectieve (strafrechtelijke) aanpak dat risico te keren en/of b. Bij wie mogelijk sprake is van achterliggende (psychosociale) problematiek en die uit dien hoofde mogelijk (verdere) hulp of begeleiding nodig hebben ter bevordering van een gezonde ontwikkeling. De RvdK maakt voor de uitvoering van het strafonderzoek gebruik van het zogenaamde ‘kerndeel selectie’ van het LIJ. Het kerndeel selectie bestaat uit instrument 2A en instrument 2B, waarbij 2A een deelverzameling is van 2B. Er zijn landelijk uniforme beslisregels afgesproken voor de toepassing van deze instrumenten. Vanuit het adolescentenstrafrecht bestaan de volgende aandachtspunten: - Als de RvdK voor 16- of 17-jarigen T&B adviseert, dan benoemt de RvdK expliciet of JR of 3RO daar invulling aan zou moeten geven. - Als de RvdK voor een 16- of 17-jarige veroordeling via het volwassenenstrafrecht overweegt, dan kan het 3RO consulteren. Een onderzoek in een jeugdstrafzaak kan voor de RvdK aanleiding zijn om een beschermingsonderzoek te starten. Dit zal met name aan de orde zijn als de RvdK tot de conclusie komt dat een minderjarige mogelijk ernstig in zijn ontwikkeling wordt bedreigd. Het 25 Het OM is gehouden om zich in jeugdstrafzaken te laten informeren en voorlichten over de jeugdige verdachte en zijn omstandigheden (art 494 Sv). Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 41 Ketenproces JSK beschermingsonderzoek vindt plaats ter beantwoording van de vraag of het nodig is de ontwikkeling van het kind veilig te stellen door het vragen van een kinderbeschermingsmaatregel aan de kinderrechter. De RvdK kan als onafhankelijk adviesorgaan zelfstandig beslissen over het in onderzoek nemen van een zaak. De RvdK gebruikt daarbij in beginsel de beslisregels van het LIJ en besluit mogelijk (mede) op verzoek van (sommige) ketenpartners. 10.2 Procesbeschrijving Het besluit tot een 2A-onderzoek vormt de start van dit deelproces. Een dergelijk besluit kan, zoals in het hoofdstuk over ZSM beschreven, door de RvdK genomen worden door de beslisregels toe te passen op de uitkomsten van de preselectie recidive en in sommige gevallen ook op basis van de zwaarte van het delict, zoals van de politie ontvangen in het informatieproduct Uitkomst preselect recidive. De RvdK en het OM stemmen tijdens het ZSMoverleg af of er (juridisch-technische) redenen zijn om geen onderzoek uit te voeren. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 42 Ketenproces JSK Figuur 10: Procesbeschrijving Onderzoek RvdK Stap 6.1 – Uitvoeren 2A-onderzoek. Voor zaken waarvoor het OM tot vervolging heeft besloten, wordt op basis van het ontvangen informatieproduct Uitkomst preselect recidive via de LIJ-beslisregels beoordeeld of een 2Aonderzoek uitgevoerd moet worden. Dat besluit wordt door de Raad via het ZSMafstemmingsoverleg met ketenpartners genomen. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 43 Ketenproces JSK Als onderdeel van het raadsonderzoek kan de RvdK kan de RvdK concluderen dat er voldoende signalen zijn dat Elektronisch Toezicht (ET) wenselijk is, bijvoorbeeld na een MDO of na contact met de ketenpartners. Na intern overleg vraagt de RvdK in dat geval via het loket ET het deeladvies ET aan. Daarop wordt door de RN en JR na een huisbezoek een advies gegeven over respectievelijk de technische en praktische haalbaarheid en de inhoudelijke haalbaarheid. De RvdK neemt deze adviezen mee in het opstellen van het raadsrapport26. Het onderzoek resulteert in een 2A-rapportage die wordt toegezonden aan de officier van justitie. In geval van voorgeleiding (IVS 2A) of bij te dagvaarden zaken wordt het rapport ook toegezonden aan de rechter-commissaris respectievelijk kinderrechter/rechtbank. Tevens krijgen de minderjarige verdachte en diens ouders het rapport toegezonden. Stap 6.2 – Uitvoeren 2B-onderzoek. De RvdK kan op basis van de beslisregels van het LIJ27 besluiten tot de uitvoering van een 2B-onderzoek. Dit leidt tot een 2B-rapportage die wordt toegezonden aan het OM en/of aan de kinderrechter/rechtbank. Het OM zorgt voor doorgeleiding van de 2B-rapportage van de RvdK aan de Zittende Magistratuur (ZM), zodat het rapport bij de zitting beschikbaar is. Indien de rapportage op verzoek van de RC is opgemaakt geldt dat de vragende partij ook de afnemer van het rapport van de RvdK is. Indien de jeugdreclassering reeds betrokken is, geeft deze een pre-advies aan de RvdK ten behoeve van het 2B-onderzoek. Dit wordt minimaal 3 weken voor de zitting aan de RvdK verzonden. Wanneer de RvdK en de jeugdreclassering het oneens zijn over het strafadvies, vindt hier overleg over plaats, en zullen zowel de RvdK als de jeugdreclassering aanwezig zijn bij de zitting. Ook bij deze stap is het mogelijk om in rechtstreeks (bilateraal) overleg te besluiten tot het uitvoeren van het 2B-onderzoek. De RvdK stemt in dat geval wederom af met het OM of het 2B-onderzoek gewenst is in het kader van een efficiënt ketenproces. De RvdK benadert de gemeente als informant bij de uitvoering van een strafonderzoek. Stap 6.3 – Uitvoeren beschermingsonderzoek. Wanneer de RvdK dat nodig acht, kan deze ambtshalve besluiten tot een beschermingsonderzoek. Wanneer het onderzoek uitwijst dat het noodzakelijk is om aan de kinderrechter een kinderbeschermingsmaatregel te vragen, zal de RvdK een daartoe strekkend rekest indienen, onder toezending van het onderzoeksrapport. De afronding van het eindproduct door de RvdK wordt geregistreerd in KBPS. 26 Dit geldt zowel voor de 2A- als 2B rapportage. 27 De beslisregels van het LIJ behelzen ook de mogelijkheid voor een extern verzoek tot het uitvoeren van een RvdKsonderzoek, bijvoorbeeld door OM of ZM. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 44 Ketenproces JSK 10.3 Advies door het NIFP Het NIFP kent in de JSK een adviesrol vanuit het indicatieoverleg, dat met de RvdK gehouden wordt, en vanuit het voorgeleidings- en trajectconsult. We beschrijven hieronder eerst het indicatieoverleg. Indicatieoverleg Jongeren aan wie de RvdK vroeghulp heeft verleend en voor wie (dus) een IVS 2A rapportage is opgemaakt, kunnen besproken worden in het indicatieoverleg. In het indicatieoverleg worden de jongeren besproken bij wie de RvdK twijfelt over of denkt aan een pro Justitia rapportage, mede op grond van de uitkomsten van eerder onderzoek en risicotaxaties. De opdrachtgevers voor een dergelijke rapportage (RC of OvJ) kunnen ook zelf zaken verwijzen naar het indicatieoverleg. De input voor het indicatieoverleg is de IVS 2A rapportage. De RvdK zorgt dat er tijdig voorinformatie is in de vorm van een rapportage, zodat het NIFP deze (via JD-Online) kan verkrijgen. Figuur 11: Indicatieoverleg en PJ-rapportage Ter ondersteuning van de indicatiestelling wordt gewerkt met het instrument BooG (Beslissingondersteuning onderzoek Geestvermogens). BooG is een keteninstrument dat het besluit ondersteunt om wel of geen onderzoek naar de geestvermogens van een verdachte in te stellen. Het kan worden gebruikt door het OM, Kabinet RC, RvdK voor de Kinderbescherming en bij aanvraag van rapportage of een consult ook door het NIFP (de consulent). Het indicatieoverleg heeft tot doel de OvJ en/of RC de wenselijkheid van een pro Justitia rapportage te indiceren, inclusief de gewenste variant daarvan. Als een pro Justitia rapportage opgesteld moet worden, dan draagt het NIFP er zorg voor dat de door het OM beschikbaar gestelde stukken verstrekt worden aan de onafhankelijke Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 45 Ketenproces JSK freelance rapporteur(s), te weten psychiater en/of psycholoog, die het onderzoek uitvoert/uitvoeren. Het NIFP voert zelf geen onderzoeken uit. De RvdK kan de informatie uit de PJ rapportage gebruiken om de 2B ten behoeve van de zitting in te vullen. Daarom is het wenselijk dat de informatie uit het PO tijdig beschikbaar is. Consult Indien er vragen zijn over de wenselijkheid van een PJ-rapportage of een klinische observatie van de jongere overwogen wordt, dan voert het NIFP een voorgeleidings- of trajectconsult uit. Dit wordt gedaan door een psychiater of psycholoog die in dienst is van het NIFP. Ook als er ernstige zorgen bestaan over de vraag of een verblijf in een JJI voor de jeugdige te belastend is en daarvoor advies van een psychiater gewenst is, kan het NIFP een consult uitvoeren. Het NIFP doet dit vanuit een opdracht van de OvJ of RC. Het NIFP of de RvdK kan de OvJ en/of RC voeden met signalen daartoe vanuit het indicatieoverleg. Ook voor het voorgeleidings- of trajectconsult wordt de IVS 2A als input gebruikt. Het consult resulteert in een advies aan de OvJ of RC over de noodzaak om een PJ-rapportage op te stellen, met eventueel een advies of klinische observatie wenselijk is. Figuur 12: Trajectconsult Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 46 Ketenproces JSK 11 11.1 Bepalen afdoening door OM Inleiding In dit hoofdstuk worden de werkprocessen van ‘Bepalen afdoening door OM’ beschreven. Als input daarbij wordt de volgende informatie gebruikt: - Definitief PVM OM, wat als trigger dient voor de start van dit werkproces - Mogelijk een adviesrapport van de RvdK voor de Kinderbescherming en informatie van de GI - Mogelijk een afdoeningsbesluit OM vanuit ZSM of het JCO+ Het OM registreert de ontvangst van het definitief PVM OM door dit in te schrijven in het bronsysteem. Figuur 13: Mogelijke sporen bij bepalen afdoening door OM Tijdens het uitvoeren van het OM-werkproces neemt en registreert de beoordelaar van het OM op grond van de beschikbare informatie een afdoeningsbeslissing. Het OM kan besluiten tot de volgende sancties of vervolgstappen (zie Figuur 13): 1. Sepot, al dan niet voorwaardelijk28 2. OM-afdoening: a. Transactie (ter voorkoming van strafvervolging) b. Strafbeschikking 3. Dagvaarden. Vanuit het adolescentenstrafrecht bestaan de volgende aandachtspunten voor het OM: - Als de OvJ van mening is dat berechting volgens het volwassenstrafrecht voor een 16of 17-jarige passend is, dan wordt de zaak middels dagvaarding op zitting gebracht. - Als het OM voor 16- of 17-jarigen T&B oplegt of vordert, dan benoemt het OM expliciet of de JR of de VR daar invulling aan zou moeten geven. 28 Een voorwaardelijk sepot met Halt-verwijzing is hier ook mogelijk. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 47 Ketenproces JSK De volgende secties van dit hoofdstuk werken deze sporen verder uit. Daarbij wordt telkens eerst enige achtergrondinformatie gegeven en wordt daarna het werkproces uitgeschreven. De stappen sluiten aan bij de procesindeling die het OM gebruikt: intake & onderzoek, registreren & beoordelen, afdoen en executeren29. 11.2 Seponeren 11.2.1 Achtergrondinformatie De beoordelaar bij het OM kan beslissen af te zien van (verdere) vervolging. De zaak wordt dan geseponeerd. Er zijn twee verschillende soorten sepots: 1. Technisch sepot, waarbij het OM afziet van vervolging van een strafbaar feit omdat het van mening is dat vervolging niet tot een veroordeling zal leiden. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn omdat voldoende bewijs ontbreekt of omdat het feit of de verdachte niet strafbaar is. 2. Beleidssepots, waarbij het OM afziet van vervolging van een strafbaar feit op grond van het algemeen belang. De beleidssepots zijn weer onder te verdelen in voorwaardelijke en onvoorwaardelijke sepots. Bij een voorwaardelijk sepot30 worden één of meerdere justitiële voorwaarden opgelegd; de mogelijkheden en werkwijze daarbij worden beschreven in hoofdstuk 8. 11.2.2 Werkwijze bij seponeren Stap 1. - Nemen sepotbesluit. Het OM kan op grond van de beschikbare informatie besluiten tot seponeren van de zaak. Stap 2. – Communiceren sepotbesluit. Als het OM besluit tot een sepot, dan wordt de minderjarige daarvan per brief in kennis gesteld. Ook de ouders van de minderjarige en de raadsman ontvangen hierover bericht. De RvdK adviseert bij een voorwaardelijk sepot over de voorwaarden. Als er al lopende JR begeleiding was, dan neemt de RvdK de informatie hieruit als input mee voor het maken van het advies. Verder worden de volgende conditionele acties uitgevoerd: 29 We verwijzen naar de bij het OM beschikbare procesdocumenten voor een nadere uitwerking op basis van deze stappen. 30 Als de (gedrags-)aanwijzingen in het kader van de wet OM-afdoening zijn geïmplementeerd, dan is het de bedoeling dat voor de zaken die met en strafbeschikking afgedaan kunnen worden in principe geen voorwaardelijke sepots met bijzondere voorwaarden meer worden opgelegd. Die gevallen worden dan afgedaan met een strafbeschikking waarin (een) (gedrags-)aanwijzingen zijn opgelegd. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 48 Ketenproces JSK - - Indien het een voorwaardelijk sepot31 betreft worden in de brief aan de minderjarige en de ouders de voorwaarden benoemd. Ook worden raadsman en de ketenpartners die een rol spelen in de uitvoering van de bijzondere voorwaarden en/of het toezicht daarop in kennis gesteld. Daartoe wordt via het CJIB het informatieproduct Kennisgeving bijzondere voorwaarden verstrekt. Indien de RvdK nog niet van het besluit tot onvoorwaardelijk sepot32 op de hoogte is gesteld informeert het OM direct de RvdK. Als het OM via zijn discretionaire bevoegdheid tot een Halt-afdoening besluit, dan worden de jongere, Halt en de RvdK daarvan door het OM op de hoogte gesteld. In Figuur 14 is de werkwijze bij seponeren in hoofdstappen weergegeven, waarbij de voornaamste informatieproducten zijn opgenomen. Figuur 14: Procesbeschrijving bij seponeren Een eventueel slachtoffer wordt door het parket geïnformeerd. In de regel informeert het OM het slachtoffer schriftelijk; afhankelijk van de aard van de zaak kan het slachtoffer ook mondeling op de hoogte worden gebracht. Het slachtoffer heeft de mogelijkheid om een klacht in te dienen bij het gerechtshof. 31 Voorwaardelijk sepot gaat op (korte) termijn over in de strafbeschikking. 32 Art 494 Sv: het achteraf in kennis stellen van de RvdK kan alleen bij onvoorwaardelijk sepot. Daar komen, in het kader van het LIJ, de gevallen bij die voldoen aan de beslisregel van ‘laag, laag, licht’. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 49 Ketenproces JSK Verder wordt het sepot (inclusief eventuele voorwaarden) geregistreerd, waarmee het werkproces afgerond is. 11.3 Afdoen door OM 11.3.1 Achtergrondinformatie Zaken die door het OM zonder tussenkomst van de rechter worden afgedaan kunnen, als ze niet geseponeerd worden, leiden tot het aanbieden van een transactie ter voorkoming van strafvervolging of het uitvaardigen van een strafbeschikking. Beide varianten worden hieronder kort toegelicht. OM-Transactie33 In het kader van het voorkomen van strafvervolging kan het OM een minderjarige een transactie aanbieden. Tijdens een TOM-zitting34 kan één van de volgende voorstellen worden gedaan35: Een (voorwaardelijke) taakstraf (maximaal 40 uur) bestaande uit een werk- en/of leerstraf. Het betalen van een geldsom. Afstand van voorwerpen die in beslag zijn genomen en vatbaar zijn voor verbeurdverklaring of onttrekking aan het verkeer. Het vergoeden van de eventuele schade36 en ontneming van wederrechtelijk verkregen voordeel. Het voldoen aan bepaalde voorwaarde(n), als toevoeging op de hoofdsanctie van de transactie. Een combinatie van deze voorwaarden. In tegenstelling tot bij de strafbeschikking is bij een transactie geen sprake van een strafoplegging met executoriale titel. Als de verdachte niet geheel op het voorstel ingaat of de voorwaarde niet naar behoren uitvoert, wordt hij of zij, in de regel, alsnog gedagvaard voor de rechter. OM-Strafbeschikking Via de Wet OM-afdoening37 kan het OM, voor misdrijven waarop een maximum gevangenisstraf staat van zes jaar en alle overtredingen een strafbeschikking uitvaardigen. 33 In het USB ketenwerkproces komt de transactie niet terug. Deze gaat namelijk op (korte) termijn volledig over in de strafbeschikking. 34 TOM staat voor Transactie Openbaar Ministerie. 35 Artikel 74 WvSr. 36 Het vergoeden van schade wordt in beginsel via een strafbeschikking verzorgd. Omdat voor jeugd de taakstraf nog via de OM-transactie loopt (omdat dat via strafbeschikking nog niet is geïmplementeerd), wordt de combinatie van een taakstraf met het vergoeden van schade in de praktijk via de OM-transactie verzorgd. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 50 Ketenproces JSK Voorheen mocht het OM de verdachte hiervoor een transactie aanbieden. Als de verdachte dat aanbod accepteerde, voorkwam hij strafvervolging. Sinds de Wet OM-afdoening in werking is getreden, kan het OM deze zaken afdoen door een strafbeschikking uit te vaardigen. Hiermee kan het OM een zaak vervolgen én bestraffen. De wet OM-afdoening is op 1 februari 2008 in werking getreden en wordt gefaseerd ingevoerd. Een strafbeschikking kan uit verschillende straffen, maatregelen en aanwijzingen bestaan. Voorbeelden hiervan zijn: een geldboete, een taakstraf, een ontzegging van de bevoegdheid motorrijtuigen te besturen, een schadevergoedingsmaatregel voor het slachtoffer en een gedragsaanwijzing zoals een stadionverbod38. Anders dan bij de transactie, waarbij voorkomen van strafvervolging het doel is, is een strafbeschikking een daad van vervolging. Een strafbeschikking komt, vergeleken met de transactie, meer overeen met een rechterlijke veroordeling. Als degene aan wie een strafbeschikking is uitgevaardigd - die ter onderscheid van een veroordeelde als 'bestrafte' wordt aangeduid - het daar niet mee eens is, kan hij bij het OM verzet instellen. Hierdoor komt de zaak alsnog bij de rechter terecht, die de zaak opnieuw, helemaal beoordeelt. De verschillen tussen een transactie en een strafbeschikking kunnen als volgt in een tabel uitgezet worden: Modaliteit Transactie ter voorkoming van strafvervolging TOM-Zitting Strafbeschikking Kenmerken Voorwaarde ter voorkoming van strafvervolging. Afhankelijk van de voorwaarden en bij niet-geheel voldoen maakt het OM een herbeoordeling en kan dan besluiten tot een vervolgingsbeslissing, in de regel dagvaarden. Procesinitiatief bij OM indien niet wordt voldaan. Strafoplegging met executoriale titel (zoals bij een vonnis). Lang inningtraject bij CJIB mogelijk (incl. wettelijke verhogingen, inschakelen van een deurwaarder en eventueel gijzeling). Procesinitiatief bij bestrafte indien hij het niet eens is met de strafbeschikking (d.m.v. verzet). OM-Zitting 37 Artikel 257a WvSv. 38 Het is de verwachting dat het stadionverbod nog niet per 1-1-2015 geïmplementeerd is. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 51 Ketenproces JSK Bij het voorkomen van strafvervolging en bij strafbeschikkingen kan het OM de volgende sancties opleggen39: Modaliteit Transactie ter voorkoming van strafvervolging Art 74 WvSr Strafbeschikking40 Sanctie Geldsom Taakstraf (tot 40 uur) Begeleiding door JR41 Geldboete Taakstraf: werkstraf (tot 4 mnd) of leerstraf (tot 6 mnd) Begeleiding door JR/VR (tot 6 mnd), middels een aanwijzing in de strafbeschikking Schadevergoedingsmaatregel Schadevergoeding en ontnemen wederrechtelijk verkregen voordeel Afstand van inbeslaggenomen voorwerpen die vatbaar zijn voor verbeurd verklaring of onttrekking aan het verkeer Uitlevering, of voldoening aan de staat van de geschatte waarde, van voorwerpen die vatbaar zijn voor verbeurdverklaring Art 257 WvSv Afstand van inbeslaggenomen voorwerpen (via aanwijzing) die vatbaar zijn voor verbeurd verklaring of onttrekking aan het verkeer OBM Aanwijzing ontneming Aanwijzingen omtrent het gedrag Jeugdigen die verdacht worden van het plegen van een misdrijf worden altijd gehoord42. Dit gebeurt op een OM-zitting (bij strafbeschikking) of een TOM-zitting (bij voorkoming strafvervolging). De volgende twee subsecties van dit hoofdstuk beschrijven de uit te voeren acties bij een transactie en bij een strafbeschikking. 11.3.2 Werkwijze bij OM-transactie Stap 1. - Aankondigen zitting. 39 In de tabel zijn de wettelijke mogelijkheden voor sancties per transactie of bij strafbeschikking opgenomen. Implementatie van de wet OM-Afdoening vindt gefaseerd plaats. Implementatie van de taakstraf als strafbeschikking is gepland voor 2013. 40 Nog niet alle sanctietypen zijn op het moment van schrijven geïmplementeerd. Deze zijn cursief opgenomen in de kolom bij strafbeschikking. 41 Deze begeleiding (T&B) kan ook door de VR (3RO) worden uitgevoerd vanaf 16 jaar. 42 De keuze van horen bij een misdrijf is een beleidsmatige keuze is. Wettelijk gezien moet er slechts gehoord worden wanneer een taakstraf, OBM of gedragsaanwijzing wordt opgelegd. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 52 Ketenproces JSK Minderjarigen die verdacht worden van een misdrijf ontvangen van het OM een uitnodiging voor een transactiezitting. Een afschrift wordt naar de ouders gestuurd. Slachtofferzorg bij schadevergoeding Indien er een schadevergoeding voor het slachtoffer opgelegd is, dan wordt tevens vervolgd met het werkproces voor slachtofferzorg. De uitwerking daarvan valt buiten de reikwijdte van dit document. Stap 2. - TOM-zitting. Bij minderjarigen die verdacht worden van een misdrijf vindt de TOM-zitting plaats. Er kan ook een RvdKsman en een tolk aanwezig zijn op de zitting. De instemmingsverklaring wordt overlegd. Indien de verdachte het voorstel weigert moet er een herbeoordeling plaatsvinden. Stap 3. - Uitreiken formulieren na zitting en vervolgacties. Nadat de beoordeling op de zitting afgerond en geregistreerd is, kunnen de betreffende formulieren worden afgedrukt. De verdachte ondertekent het instemmingsformulier, waarvan hij een exemplaar uitgereikt krijgt. Ook de partij de tenuitvoerlegging van de sanctie zal uitvoeren wordt geïnformeerd. Indien het een voorwaardelijke sanctie betreft worden de ketenpartners die een rol spelen in de uitvoering van de bijzondere voorwaarden en/of het toezicht daarop in kennis gesteld. Daartoe wordt het informatieproduct Kennisgeving bijzondere voorwaarden verstrekt. Indien de verdachte akkoord gaat met het transactievoorstel, dan kan zoals hierboven beschreven direct gestart worden met de tenuitvoerlegging van de voorwaarden / sanctie(s). In Figuur 15 staat de werkwijze bij een OM-transactie schematisch beschreven, waarbij ook de voornaamste informatieproducten aangegeven zijn. Het schema is zodanig generiek opgezet, dat ook de werkwijze bij strafbeschikkingen er door gedekt wordt. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 53 Ketenproces JSK Figuur 15: Procesbeschrijving bij OM-transactie en strafbeschikking 11.3.3 Werkwijze bij OM-strafbeschikking In deze subsectie wordt de werkwijze bij een strafbeschikking beschreven. We geven ten opzichte van de werkwijze bij een transactie alleen de verschillen aan. Stap 1. - Aankondigen zitting. In het geval van een strafbeschikking wordt door het OM een (concept) tenlastelegging (TLL) opgesteld, die wordt geregistreerd. In de oproeping voor de zitting wordt de TLL echter niet meegezonden; de TLL is vermeld op de strafbeschikking die op die zitting wordt uitgereikt. Indien er op grond van de hoogte van de sanctie een raadsman toegevoegd moet worden43, dan dient het OM bij de rechtbank een verzoek in tot het toevoegen van een raadsman. Bij jeugdigen die verdacht worden van een misdrijf wordt er altijd gehoord. Het OM stuurt de jeugdige verdachte en zijn of haar wettelijke vertegenwoordigers een oproep voor de OM43 Dit is het geval bij een geldbedrag > 115 euro of een taakstraf > 20 uur. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 54 Ketenproces JSK zitting. Voor de OM-zitting wordt ook de RvdK opgeroepen. Bij lopende begeleiding ontvangt ook de JR een kopie van de uitnodiging voor de zitting. Ook de zittingslijst en de concept-TLL worden meegezonden aan de RvdK en JR. Een eventuele raadsman of tolk ontvangt ook een kennisgeving van de oproep. Stap 2. - OM Zitting. In het geval van een OM-zitting wordt een schriftelijk verslag opgesteld. Daarbij wordt ook aangegeven of de verdachte afstand doet van verzet (mag alleen indien er een raadsman aanwezig is). Stap 3. - Uitreiken formulieren na zitting en vervolgacties. Nadat de beoordeling op de zitting afgerond en geregistreerd is, kunnen de betreffende formulieren worden afgedrukt. De volgende formulieren worden aan de verdachte uitgereikt: - De verdachte ondertekent het schriftelijk verslag. Ook de OvJ ondertekent het stuk. Verdachte ontvangt géén exemplaar van het schriftelijk verslag. - De strafbeschikking wordt in persoon uitgereikt. Daarnaast worden afschriften uitgereikt aan de aanwezige wettelijke vertegenwoordigers, raadsman en RvdK. Indien de RvdK niet aanwezig is, dan stelt het OM de RvdK op de hoogte van de strafbeschikking. - Bij een strafbeschikking met een OBM, kan de kennisgeving OBM direct worden betekend, mits op de zitting, in aanwezigheid van een raadsman en er afstand van verzet is gedaan. Indien er geen afstand van verzet is gedaan wordt de kennisgeving OBM later -na afloop van de verzetstermijn- betekend. De afdeling Tenuitvoerlegging van het OM draagt hiervoor zorg. Ook de partij de tenuitvoerlegging van de sanctie zal uitvoeren wordt geïnformeerd44. Bij een geldboete, schadevergoedingsmaatregel en/of een aanwijzing ontneming wordt het CJIB/I&I daarvan door het OM op de hoogte gesteld. Stap 4. - Verzet tegen de strafbeschikking. De bestrafte kan binnen de daarvoor gestelde termijn45 in verzet gaan tegen de strafbeschikking. Het verzet kan ook namens de bestrafte worden ingesteld door de RvdKsman of een daartoe schriftelijk gemachtigd persoon. Als het verzet schriftelijk gedaan wordt bij het OM, dan wordt het verzet geregistreerd en wordt vervolgens een akte aangemaakt en ondertekend. Het OM stuurt een ontvangstbevestiging naar de bestrafte. Als het verzet mondeling wordt ingesteld, dan wordt het verzet geregistreerd en wordt vervolgens een akte opgemaakt en ondertekend, samen met de bestrafte, raadsman of 44 In het USB ketenwerkproces is hier een extra detailproces opgenomen te weten ‘verstrekken (strafrechtelijke beslissing)’. Dit markeert expliciet de overgang van de verantwoordelijkheid van het OM van de strafrechtelijke beslissing aan de Minister. 45 Binnen twee weken na kennisname. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 55 Ketenproces JSK gemachtigde. Het OM verstrekt een afschrift van de akte aan de bestrafte, raadsman of gemachtigde alsook aan de ouders/voogd. Na registratie van het verzet gaat er bij financiële sancties een elektronisch bericht naar het CJIB om de ten uitvoer legging van de sanctie op te schorten. Het verzet wordt na registratie, beoordeeld op ontvankelijkheid. Als het OM het verzet ontvankelijk acht, dan wordt de zaak opnieuw inhoudelijk beoordeeld. De beoordeling moet dan plaatsvinden door een beoordelaar in naast hoger functieniveau. Op basis van de herbeoordeling kan de strafbeschikking worden ingetrokken of gewijzigd of kan besloten worden de bestrafte op te roepen voor de terechtzitting: - Bij intrekking van de strafbeschikking is altijd sprake van sepot en wordt een sepotbrief verstuurd. - Bij wijziging wordt de bestrafte een mogelijkheid geboden om aan de gewijzigde strafbeschikking te voldoen. - Bij oproeping voor de terechtzitting treedt vervolgens de normale rechterlijke procedure in werking (zij het zonder dagvaarding, maar middels al een oproeping). Het verzet schorst de tenuitvoerlegging van de strafbeschikking of schort deze op, tenzij naar het oordeel van het OM vaststaat dat het verzet evident na het verstrijken van de termijn is gedaan. In dat geval mag de tenuitvoerlegging van de strafbeschikking worden hervat. Tevens gaat er dan een elektronisch bericht naar het CJIB om de tenuitvoerlegging van de sanctie te hervatten. Ook ontvangt de bestrafte een brief met de mededeling dat de tenuitvoerlegging van de straf wordt hervat, en op de zitting de niet-ontvankelijkheid zal worden gevorderd. De zaak moet – als er geen intrekking of wijziging van de strafbeschikking volgt – echter altijd ter terechtzitting worden aangebracht, tenzij de bestrafte zijn verzet alsnog intrekt 46. Nadat de rechter over het verzet uitspraak heeft gedaan, wordt het CJIB daarvan door het OM in kennis gesteld. Bij vrijspraak, ontslag van alle rechtsvervolging of veroordeling sluit het CJIB de strafbeschikkingszaak. 11.4 Dagvaarden Dit deelproces start na een geaccordeerde afdoeningsbeslissing ‘dagvaarden’ (zie sectie 11.1), als vervolgstap uit sectie 11.3 (‘oproeping’) en bij het niet succesvol aflopen van de opgelegde sanctie (zie volgende subsectie). Stap 1. – Op zitting plannen. Het OM plant de zaak in op zitting. Bij MK-zaken wordt de zaak door het OM ‘in concept’ op zitting gepland, waarna de gehele zitting ter appointering aan de ZM wordt aangeboden. Dit 46 Als er na wijziging van de strafbeschikking niet aan de strafbeschikking wordt voldaan, moet de zaak ook alsnog ter terechtzitting worden aangebracht. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 56 Ketenproces JSK gebeurt automatisch waarbij de ZM ook buiten GPS om genotificeerd wordt. De goed- of afkeuring door de ZM wordt vervolgens ook weer automatisch ontvangen, wederom met notificatie buiten GPS om. Indien het verzoek is afgewezen, dan stemt het OM af met de ZM over het eventueel opnieuw inplannen van de zaak. Figuur 16: Procesbeschrijving Dagvaarden Stap 2. – Zittingsdatum bekend. Als de zittingsdatum geaccordeerd is, dan - Wordt de zaaksofficier van de planning in kennis gesteld. - Stuurt het OM de dagvaarding aan de jeugdige verdachte, waar nodig vergezeld van de Vordering ontneming of Kennisgeving wijziging tenlastelegging. - Stuurt het OM oproepingen naar de wettelijk vertegenwoordiger van de jeugdige verdachte en naar de RvdK voor de Kinderbescherming. - Wordt er een oproeping verstuurd aan de raadsman. - Indien aan de orde worden ook oproepingen verstuurd aan de jeugdreclassering47, het NIFP, eventuele deskundigen, slachtoffer, getuigen en tolk. 47 Als het OM (voor 16- of 17-jarigen) reclassering door de VR vordert, dan kan de 3RO uitgenodigd worden. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 57 Ketenproces JSK - Indien sprake is van een last tot medebrenging dan wordt hiervan een kennisgeving aan de opsporingsinstantie gestuurd. Als het transport van de verdachte geregeld moet worden vanwege detentie, wordt de transportorder verstuurd aan de Dienst Vervoer & Ondersteuning (DVO) of aan de parketpolitie. Jongeren moeten in beginsel in persoon verschijnen voor de rechtbank, tenzij de jeugdige inmiddels meerderjarig geworden is. Ouders (met gezag) zijn eveneens verplicht in persoon te verschijnen. Indien het zaaksdossier niet tijdig compleet zal zijn, kan het OM de zaak van zitting intrekken. Zaken worden automatisch voorafgaand aan de zitting door het OM overgedragen aan de ZM. Daartoe wordt het zaaksdossier fysiek overgedragen. Voorafgaand aan de zitting bereidt de OvJ zich inhoudelijk voor op de zaak; de voorbereiding door de OvJ kan soms al eerder starten, bijvoorbeeld als de OvJ bij de voorgeleiding al betrokken was bij de zaak. Indien nodig worden aanvullende gegevens bij ketenpartners opgevraagd, waaronder mogelijk getuigenverhoren en voorlichtingsrapportages. Bij jeugdzaken die op zitting komen brengt de RvdK altijd een strafadvies uit; dit wordt beschreven in hoofdstuk 10. 11.5 Verwerken terugkoppeling na tenuitvoerlegging De executerende partij koppelt aan het OM terug wat de afloop van het uitvoeren van de bij strafbeschikking of vonnis opgelegde sanctie is: is dit succesvol verlopen of niet? - Indien de sanctie succesvol uitgevoerd is, registreert het OM dit in het bronsysteem. - Indien de sanctie niet succesvol uitgevoerd is, dan wordt alsnog overgegaan tot dagvaarding. Het adolescentenstrafrecht geeft hierbij een aandachtspunt vanuit het uitgangspunt dat de tenuitvoerlegging van sancties het toegepaste strafrecht volgt. In concreto betekent dit dat als voorwaardelijke jeugddetentie is opgelegd, dat ook binnen de JJI en niet in het GW ten uitvoer wordt gelegd, ook als jeugdige inmiddels 18+ is geworden (of al was). Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 58 Ketenproces JSK 12 Zitting en vonnis door ZM De kinderrechter (enkelvoudige kamer, EK) of meervoudige kamer (MK) behandelt de feiten waarvoor de minderjarige verdachte terecht staat, alsmede eventuele vorderingen en de persoonlijke omstandigheden van verdachte. Zaken worden in beginsel berecht door de kinderrechter, tenzij naar het aanvankelijke oordeel van de OvJ in de zaak een PIJ dan wel een zwaardere hoofdstraf dan vrijheidsstraf van zes maanden dient te worden opgelegd, als wegens de ingewikkeldheid van de zaak behandeling door de MK de voorkeur verdient of de zaak, die tevens één of meer verdachten betreft die de leeftijd van 18 jaren hebben bereikt, niet voor splitsing vatbaar is48. Daarnaast kan de kinderrechter de zaak verwijzen naar de MK. De rechtbank heeft de mogelijkheid om jeugdstrafzaken op zitting tegelijk te behandelen met een civielrechtelijke beslissing over een kinderbeschermingsmaatregel, bijvoorbeeld een maatregel ondertoezichtstelling, verlenging van de maatregel of een (verlenging van een) machtiging uit huis plaatsing. Dergelijke zittingen worden combi-zittingen genoemd, verwijzend naar de combinatie tussen straf en civiel. Indien een gecertificeerde instelling reeds betrokken is bij een jeugdige is de gezinsvoogd of jeugdreclasseerder, naast de RvdK, tevens bij de zitting aanwezig. Figuur 17: Werkwijze bij zitting en vonnis door ZM Stap 1. – Zitting. Op zitting draagt de OvJ de tenlastelegging voor. Eventueel wordt een vordering wijziging tenlastelegging ingediend bij de griffier en de rechter. Ook de raadsman ontvangt in dat geval de vordering wanneer de rechtbank met de wijziging heeft ingestemd. 48 WSv Art 495. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 59 Ketenproces JSK De verdachte (of diens raadsman) is bevoegd een preliminair verweer te voeren voordat het daadwerkelijk onderzoek ter rechtszitting aanvangt49. De OvJ kan reageren op dit verweer. De Rechtbank gaat na beraadslaging over tot uitspraak over het gevoerde verweer. Als het verweer verworpen wordt, dan wordt voorgezet met het onderzoek ter terechtzitting. Bij het onderzoek ter terechtzitting wordt de jeugdige verdachte gehoord over de feiten, toedracht en persoonlijke omstandigheden evenals over de voorliggende vorderingen. Ouders, slachtoffers (of hun nabestaanden als het om een levensdelict gaat) hebben de mogelijkheid om het woord te voeren. Dan houdt de OvJ het requisitor, waarop de raadsman zijn pleidooi kan houden. In voorkomende gevallen geeft de OvJ vervolgens repliek op het pleidooi, waarop de raadsman dupliek kan geven. De verdachte heeft ter zitting het laatste woord. Tijdens de zitting bestaat de mogelijkheid van het horen van de raadsvertegenwoordiger en/of jeugdreclasseerder. Ook het horen van getuigen alsook raadsvertegenwoordigers of andere deskundigen (waaronder jeugdreclasseerders) is mogelijk. Alles overwegende doet de Rechtbank uitspraak50 51. Bij EK-zaken is de uitspraak (meestal) direct na de behandeling ter zitting. Als de jongere ter (EK-)zitting afstand doet van zijn recht om hoger beroep aan te tekenen, dan is het vonnis direct onherroepelijk geworden. Ter terechtzitting afstand doen van hoger beroep is bij MK-zaken niet mogelijk. Bij MK-zaken is de uitspraak in de (speciale) uitspraakzitting; vrijwel altijd 14 dagen na de behandeling. De uitspraak van de rechter leidt er bij eventueel bevolen dadelijke uitvoerbaarheid toe dat (bepaalde) voorwaarden direct gelden52. De ZM draagt zorg voor registratie van de uitspraak en het aanmaken van het vonnis in GPS of Compas. 49 - Indien de zaak wordt aangehouden of een tussenvonnis wordt uitgesproken, wordt een proces-verbaal van de zitting opgemaakt. - Indien de zaak ter zitting is aangehouden, ontvangt het OM het PV ter terechtzitting en plant de rechtbank de zaak opnieuw in ter zitting. Ook als de zaak wordt verwezen naar een ander forum wordt de zaak opnieuw ingepland. Er is overigens lang niet altijd sprake van een situatie waarin een preliminair verweer kans van slagen heeft en dus gevoerd zal worden. 50 De rechter heeft bij 16- en 17-jarigen de mogelijkheid om te berechten volgens het volwassenenstrafrecht. Als de rechter voor 16- of 17-jarigen T&B oplegt, dan benoemt de rechter expliciet of JR of VR daar invulling aan zou moeten geven. 51 Indien de zaak door een strafbeschikking is voorafgegaan (zonder ingesteld verzet) moet de rechter deze strafbeschikking vernietigen als hij de verdachte vrijspreekt, ontslaat van alle rechtsvervolging of veroordeelt. Indien de rechter de niet-ontvankelijkheid van het OM uitspreekt kan hij de strafbeschikking vernietigen (354a Sv). 52 Dit wordt nader uitgewerkt in het hoofdstuk over justitiële voorwaarden. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 60 Ketenproces JSK - Als het OM niet ontvankelijk wordt verklaard of de rechter niet bevoegd is, dan wordt de zaak voorgelegd aan een beoordelaar bij het OM om te bepalen of er eventueel opnieuw moet worden beoordeeld door het OM. - Indien er een eindvonnis is uitgesproken, dan kan dit ten uitvoer worden gelegd en vangt de tenuitvoerlegging van de sanctie aan als het vonnis onherroepelijk geworden is. Hoe dit in gang gezet wordt, wordt beschreven in de volgende hoofdstukken, afhankelijk van de modaliteit van de sanctie. Dadelijk uitvoerbaar verklaarde voorwaarden worden vangen al eerder aan. Na afloop van de behandeling overlegt de OvJ de door hem voorgelezen vordering aan de ZM. Stap 2. – Hoger beroep. Verdachte en OvJ hebben in beginsel 14 dagen na de uitspraak de tijd om hoger beroep aan te tekenen. Hoger beroep wordt ingesteld door middel van een appèl bij de strafgriffie. Zodra de veroordeelde appel heeft ingesteld, wordt de OvJ via notificatie hiervan op de hoogte gesteld. Als het OM in hoger beroep gaat, worden de veroordeelde en zijn raadsman hiervan op de hoogte gesteld via een ‘aanzegging rechtsmiddel’. In dat geval stelt de OvJ een appelmemorie op, die aan het dossier wordt toegevoegd. Indien de OvJ het appel weer intrekt, wordt een ‘intrekking rechtsmiddel’ aan de veroordeelde en diens raadsman verstuurd. Het OM is verantwoordelijk voor tenuitvoerlegging van het vonnis en informeert de partij de tenuitvoerlegging van de sanctie zal uitvoeren. Indien het een voorwaardelijke sanctie betreft worden de ketenpartners die een rol spelen in de uitvoering van de bijzondere voorwaarden en/of het toezicht daarop in kennis gesteld. Daartoe wordt het informatieproduct Kennisgeving bijzondere voorwaarden verstrekt. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 61 Ketenproces JSK 13 Geldelijke sancties De drie categorieën van sancties die binnen deze sectie vallen, geldboeten, schadevergoedingsmaatregelen en ontnemingsmaatregelen, worden gezamenlijk onder de noemer ‘geldelijke sancties’ geschaard. Voor alle geldelijke sancties gelden de volgende processtappen: Bepalen strategie; Aanschrijven; Verhalen; Incasso; Bestemmen; Afsluiten. 13.1.1 Geldboeten en -sommen Stap 1. – Coördineren incassering. Bij een geldsom opgelegd bij transactie, stuurt het CJIB/I&I een acceptgiro naar de jeugdige, inclusief de hoogte van het te betalen bedrag en de betalingstermijn. Indien niet tijdig wordt betaald, dan bericht het CJIB het OM waarna in de regel dagvaarding volgt. Bij een geldboete bij strafbeschikking of vonnis wordt het CJIB daarvan als volgt in kennis gesteld53: - Bij afdoening OM direct door het OM. - Bij vonnis door ZM wordt het CJIB via het OM in kennis gesteld. Het CJIB start met de tenuitvoerlegging van de sanctie zodra deze executeerbaar is 54 en als de bestrafte - bij een strafbeschikking - verzet instelt wordt de tenuitvoerlegging (tijdelijk) gestopt. Het CJIB stuurt een aanschrijving met acceptgiro aan de jeugdige, inclusief de hoogte van het te betalen bedrag en de betalingstermijn. Het CJIB draagt zorg voor incassering van de geldboete en gaat in het kader daarvan na of de betaling tijdig ontvangen wordt. Als dat niet zo is, dan stuurt het CJIB een aanmaning55 met eventuele verhoging aan de jeugdige. Als de betaling volledig voldaan is, wordt dit door het CJIB geregistreerd, terug gemeld aan het OM en eindigt het ketenwerkproces. 53 Geldboeten opgelegd door de politie vallen zoals eerder gezegd buiten de reikwijdte van dit document. 54 De termijn bij strafbeschikkingen is: twee weken na uitreiking of verzending. 55 In de praktijk worden in het algemeen twee aanmaningen verstuurd. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 62 Ketenproces JSK Stap 2. – Deurwaarder. Als de betaling herhaaldelijk niet voldaan wordt, dan wordt de deurwaarder door het CJIB ingeschakeld om de geldboete middels een dwangbevel te innen. De deurwaarder koppelt het resultaat van zijn activiteiten terug aan het CJIB. De door de deurwaarder ontvangen bedragen worden naar het CJIB overgemaakt. Stap 3. – Vervolgstappen (bij oninbaar). Als ook de deurwaarder niet in staat blijkt om de financiële sanctie te innen, dan zijn er bij een geldboete door vonnis twee mogelijkheden: Als de rechter de geldboete heeft opgelegd en daarbij in het vonnis tevens de duur van de vervangende jeugddetentie bepaald heeft, gaat het CJIB over tot ten uitvoer legging van de vrijheidsontnemende straf. In de regel wordt dan eerst de zelfmeldprocedure gestart; waar nodig wordt een arrestatiebevel uitgevaardigd, waarmee de politie de opdracht krijgt de veroordeelde op te sporen en aan te houden. Ook het OM ontvangt hier ook bericht van, ter registratie van de tenuitvoerlegging. Als in het vonnis geen vervangende jeugddetentie is opgenomen of als de geldboete door het OM is opgelegd, bericht het CJIB het OM, zodat via de rechter een passende vervolgstap bepaald kan worden. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 63 Ketenproces JSK Figuur 18: Activiteiten bij geldboete Bij een niet geïnde geldboete die bij strafbeschikking is opgelegd dient het CJIB in beginsel een vordering bij de ZM in tot machtiging gijzeling. Het CJIB handelt daarbij in opdracht van het OM. 13.1.2 Schadevergoedingsmaatregelen Bij een schadevergoedingsmaatregel is de dader verplicht tot het betalen van de schade (of een gedeelte daarvan) die het slachtoffer geleden heeft. De volgende bijzonderheden en/of afwijkingen ten opzichte van geldboetes zijn aan de orde: Een schadevergoedingsmaatregel kan alleen bij vonnis worden opgelegd. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 64 Ketenproces JSK - - - - - Bij jeugdigen onder de 14 jaar zijn de ouders aanspreekbaar voor de schade56. De schadevergoedingsmaatregel kan daarmee alleen aan jeugdigen van 14 jaar en ouder worden opgelegd. Als de veroordeelde het gehele bedrag heeft betaald, wordt het schadebedrag zo spoedig mogelijk naar de bankrekening van het slachtoffer overgemaakt. De eventueel betaalde wettelijke verhogingen gaan naar de Staat. Als een betalingsregeling is toegestaan, wordt ieder van de veroordeelde ontvangen termijnbedrag zo spoedig mogelijk naar de bankrekening van het slachtoffer overgemaakt. Er bestaat bij schadevergoedingsmaatregelen een voorschotregeling57. De voorschotregeling geldt voorlopig alleen voor personen die slachtoffer zijn van bepaalde gewelds- en/of zedenmisdrijven. Met betrekking tot het voorschotregeling geldt dat het CJIB de uitkeringen doet in zaken die hiervoor in aanmerking komen. Als het slachtoffer een uitkering van het schadefonds geweldsmisdrijven (SGM) aangevraagd of ontvangen heeft, dan zorgt het CJIB voor verrekening, indien van toepassing. In relatie tot het SGM geldt dat er via een systeemkoppeling over en weer gecheckt wordt of daar al uitkeringen zijn gedaan. De afdeling Slachtoffer Informatiepunt Schadevergoedingsmaatregelen van het CJIB informeert het slachtoffer over de inningsprocedure en de genomen stappen. 13.1.3 Ontnemingsmaatregelen Wanneer de rechter van mening is dat iemand inkomsten heeft verkregen uit het plegen van bewezen verklaarde strafbare feiten, dan kan dit door het opleggen van een ontnemingsmaatregel worden ontnomen. In het vonnis wordt bepaald hoeveel iemand de Staat moet betalen. De volgende bijzonderheden en/of afwijkingen ten opzichte van geldboetes zijn aan de orde: Kan alleen bij vonnis worden opgelegd. Er is hier geen sprake van vervangende jeugddetentie maar van lijfsdwang, waarvoor een vordering ingediend moet worden. Dit wordt door het CJIB voorbereid, vervolgens naar de OvJ verzonden om aan te brengen bij zitting. De betalingsverplichting wordt niet opgeheven door het ondergaan van opgelegde lijfsdwang. Er is een verminderingsverzoek mogelijk (door de veroordeelde of de OvJ) om het bedrag te verlagen. In de regel wordt het CJIB daarbij geconsulteerd door het OM. Dit gebeurt veelal per mail of telefonisch. 56 Bij jeugdigen onder de 14 jaar kunnen de ouders in het strafproces veroordeeld worden tot betaling van de schadevergoeding. Er wordt in dat geval een afzonderlijke civielrechtelijke beslissing gewezen door de kinderrechter in het kader van het strafproces. 57 De voorschotregeling houdt in dat slachtoffers die een schadevergoedingsmaatregel toegewezen hebben gekregen, acht maanden na onherroepelijk worden van het vonnis het toegewezen schadebedrag krijgen uitgekeerd door het Voorschotfonds. Heeft de veroordeelde binnen acht maanden het bedrag niet (volledig) voldaan, dan keert de Staat het (resterende) bedrag uit. Dit ontslaat de veroordeelde niet van zijn betalingsplicht en de inningsprocedure van het CJIB loopt daarom gewoon door. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 65 Ketenproces JSK - Bij een ontnemingsmaatregel wordt geen gebruik gemaakt van aanmaningen en is er geen sprake van verhogingen. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 66 Ketenproces JSK 14 Taakstraf Een taakstraf kan door het OM of de ZM opgelegd worden. De taakstraf die door het OM opgelegd wordt bestrijkt maximaal 6058 uur en moet binnen 3 maanden uitgevoerd worden. Een taakstraf die door de rechter opgelegd wordt bestrijkt maximaal 240 uur. Een taakstraf kent twee verschijningsvormen: werkstraf (i.e. onbetaalde arbeid) of een leerstraf. Een combinatie van beide kan ook worden opgelegd. Het is ook mogelijk om de taakstraf te combineren met toezicht en begeleiding. Verschillende uitvoerende instanties kunnen ingeschakeld worden om de taakstraf uit te voeren, voor zowel de leer- als werkstraf. De RvdK coördineert de uitvoering van taakstraffen. Figuur 19: Activiteiten bij taakstraf Stap 1. – Coördineren uitvoering taakstraf. Het bericht tot opleggen van de taakstraf wordt door het OM verstrekt aan de RvdK. De RvdK verzorgt bij een werkstraf vervolgens een passend project bij één van de uitvoerende organisaties. Bij een leerstraf wordt een totaalpakket samengesteld uit (erkende) gedragsinterventies. Ook coördineert de RvdK de uitvoering van de taakstraf en beoordeelt of de taakstraf met goed gevolg afgerond is. De RvdK kan ter begeleiding van de taakstraf de gecertificeerde instelling opdracht geven tot vrijwillige toezicht en begeleiding. 58 Bij transactie is dit maximaal 40 uur, bij strafbeschikking 60 uur, maar die is nog niet geïmplementeerd. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 67 Ketenproces JSK Stap 2. – Afronding taakstraf. Als de taakstraf is afgerond, dan rapporteert de RvdK of de taakstraf al dan niet met goed gevolg is afgerond aan het OM. Stap 3. – Vervolgstappen bij niet goed afronden. Als de taakstraf niet met goed gevolg is afgerond, dan worden de vervolgstappen bepaald aan de hand van de vraag wie de taakstraf heeft opgelegd: - Taakstraf opgelegd door het OM / Officiersmodel: het OM dagvaardt de jongere, waarna de rechter oordeelt. - Taakstraf opgelegd door ZM / op zitting: in dit geval besluit het OM over de omzetting van de taakstraf in vervangende jeugddetentie. In beginsel kan de vervangende jeugddetentie dan per direct ten uitvoer gelegd worden. Het bevel daartoe wordt opgenomen in het dossier bij het OM. Het OM geeft het CJIB opdracht de vervangende jeugddetentie ten uitvoer te legen en het CJIB zorgt vervolgens voor de tenuitvoerlegging van de vervangende jeugddetentie. De jongere heeft de mogelijkheid een bezwaarschrift in te dienen tegen de beslissing tot omzetting bij de rechter. De OvJ beslist in dat geval of de tenuitvoerlegging van de vervangende 59 jeugddetentie wordt opgeschort of voortgezet. Het is mogelijk dat OM/ZM de RvdK vraagt om nadere advisering over het vervolg van de (strafrechtelijke) aanpak. 59 Bij volwassenen is door het Parket Generaal (PaG) aangegeven dat opschorting niet de bedoeling is, slechts in heel bijzondere gevallen. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 68 Ketenproces JSK 15 Jeugddetentie en PIJ De ZM kan bij vonnis jeugddetentie of een PIJ-maatregel opleggen. De werkwijze bij deze sancties wordt in dit hoofdstuk beschreven. Bij voorwaardelijke jeugddetentie en voorwaardelijke PIJ (i.e. vrijheidsbeperkende sanctie) is er feitelijk sprake van het opleggen van één of meerdere justitiële voorwaarden. Het verloop daarvan wordt beschreven in het volgende hoofdstuk. 15.1 Jeugddetentie Nadat de rechter jeugddetentie heeft opgelegd, gaat het vonnis naar het OM ter tenuitvoerlegging. Het OM is verantwoordelijk voor de uitvoering van de jeugddetentie en gelast de ten uitvoer legging van de (vervangende) jeugddetentie. Voor de JJI, waar de jeugddetentie ten uitvoer wordt gelegd, is het OM de opdrachtgever, waarbij het CJIB daar voor lopende vonnissen de oproep verzorgt. Stap 1. – Coördineren instroom. Voor jongeren die preventief gehecht zijn, wordt door het OM informatie aan de JJI verstrekt over de (data van de) raadkamer en strafzitting(en) en de uitkomst daarvan. Op grond daarvan wordt gecontroleerd of de preventieve hechtenis nog van kracht. Ook kan het OM een bericht van verlenging van de voorlopige hechtenis zenden. Het is mogelijk dat er van de genoemde berichten een vooraankondigingen verstuurd wordt. De hierboven genoemde berichten vallen in het voortraject voorafgaand aan de tenuitvoerlegging van de jeugddetentie. Het tenuitvoerleggingtraject voor jeugddetentie start in de JJI met het bericht dat het vonnis onherroepelijk geworden is, zoals dat van het OM ontvangen wordt. Als de jongere niet preventief gehecht is, dan wordt een bij vonnis opgelegde jeugddetentie en in het geval van vervangende jeugddetentie door het OM de uitspraak aan het CJIB verstuurd. Het CJIB coördineert vervolgens de instroom van de jongeren in de JJI. Dit betreft de jongeren die gedetineerd moeten worden in het kader van een ten uitvoer te leggen vervangende jeugddetentie – de zogenoemde ‘zij-instromers’ – en de jongeren met een vonnis tot jeugddetentie die niet preventief gehecht zijn. Het CJIB plaatst de jongeren in een geselecteerd aantal JJI’s en stemt met die JJI’s af of er ruimte beschikbaar is. Als het CJIB zelf geen vrije plaatsen meer heeft, dan neemt het CJIB contact op met IJZ van de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) en stuurt een plaatsingsverzoek aan IJZ. IJZ draagt dan zorg voor een plaats in een andere JJI. In beginsel stuurt het CJIB de jongere een vooraankondiging en een oproep. De jeugdige kan zich dan zelf melden bij de in de oproep aangegeven JJI. Ook de aangegeven JJI ontvangt hierover bericht van het CJIB. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 69 Ketenproces JSK Figuur 20: Werkwijze bij jeugddetentie en PIJ Op de hierboven genoemde werkwijze zijn de volgende uitzonderingen: - Als de jongere niet is ingeschreven in de GBA, dan wordt de jongere door het CJIB in het opsporingsregister geplaatst. De politie kan vervolgens uitzien naar de jongere en deze aanhouden en naar de JJI brengen. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 70 Ketenproces JSK - - Als de jongere zich in het afgelopen jaar al een keer niet (tijdig) gemeld heeft, dan wordt de politie door het CJIB middels een ‘last tot aanhouding’ opdracht gegeven de jongere aan te houden. Als de jongere reeds uit andere hoofde is ingesloten. Dan stuurt het CJIB het vonnis door naar de betreffende JJI. Als het de tenuitvoerlegging betreft van een eerder voorwaardelijk opgelegde jeugddetentie. Dan wordt nadat de rechter de tenuitvoerlegging heeft bevolen een arrestatiebevel uitgevaardigd. Het CJIB stuurt dit bevel naar de politie, nadat het OM het CJIB bericht heeft over het besluit van de rechter. Als de jeugdige die een oproep heeft ontvangen zich niet (tijdig) meldt bij de JJI, dan wordt hiervan door de JJI melding gemaakt aan het CJIB. Het CJIB draagt dan zorg voor uitvaardiging van een arrestatiebevel en geeft de politie opdracht de jeugdige aan te houden. Als de jongere in de JJI is aangekomen, dan stuurt de JJI hiervan een bericht naar IJZ, zodat IJZ dit kan opnemen in het registratiesysteem. Het OM zendt – bij preventief gehechten – een afschrift van het vonnis van jeugddetentie naar de JJI waar de jongere gedetineerd is. Tijdens het verblijf van de jongere in de JJI is het mogelijk dat er tussen OM en IJZ/JJI aanvullende informatie over de detentieopdracht wordt uitgewisseld. Stap 2. – Opvoeding en behandeling tijdens jeugddetentie. Gedurende het verblijf van de jongere in de JJI worden binnen de methodiek YOUTURN de instrumenten SDQ, MAYSI-2, HID, TVA en SAVRY ingezet in het kader van de taxatie60 en begeleiding van de jongere. Daarbij wordt gebruik gemaakt van informatie die beschikbaar is vanuit ketenpartners, zoals de instrumenten 2A en 2B van de RvdK61. Tijdens de inzet van specifieke gedragsinterventies worden de daarbij horende instrumenten afgenomen. Na 3 en na 12 weken en vervolgens na elke vier maanden vindt een bespreking van het perspectiefplan plaats. Hierbij zijn naast verschillende disciplines vanuit de JJI ook de ouders of de voogd, de (jeugd)reclassering en de jeugdige zelf aanwezig. Daarnaast wordt iedere jeugdige die instroomt in een JJI binnen één week na instroom besproken in het netwerkberaad. Aan het netwerkberaad nemen deel: de JJI waar de jeugdige verblijft; de RvdK in de persoon van de casusregisseur (tevens voorzitter van het netwerkberaad) en GI-JR. Dit overleg is voornamelijk van procedurele aard. Tevens wordt een 60 Dit betreft verschillende taxaties, waaronder acute psychiatrische problematiek, cognitieve vertekeningen, vaardigheden en geweldsrecidive. 61 Voor jongvolwassenen die ten tijde van het plegen van het delict 18 tot 23 jaar waren en in een JJI in bewaring zijn gesteld (zie ook sectie 20), zijn als inputproducten geen 2A en 2B beschikbaar, maar de input vanuit de volwassenenstrafrechtketen. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 71 Ketenproces JSK inschatting gemaakt hoe lang de jeugdige mogelijk vast zal blijven zitten teneinde op basis daarvan de urgentie van het handelen te bepalen. Elke jeugdige die in een netwerkberaad is besproken wordt uiterlijk twee weken later in een trajectberaad besproken (ongeacht of de jeugdige op dat moment nog in de JJI verblijft). De bespreking vindt plaats in de regio waar de jeugdige zijn vaste woon- of verblijfplaats heeft of waar de jeugdige naartoe zal gaan na verblijf in de JJI. Aan dit beraad neemt ook een contactpersoon van de gemeente deel (van de woon- of verblijfplaats van de jeugdige). Het trajectberaad is vooral bedoeld voor inhoudelijke afstemming: aan welke doelen moet bij de betrokken jeugdige worden gewerkt? Tevens worden er afspraken gemaakt over de totstandkoming van het trajectplan (bestaande uit het perspectiefplan van de JJI en het Plan van Aanpak van GI-JR) en over de vraag welke partij welke problemen gaat aanpakken. Afhankelijk van de situatie vinden vervolg-trajectberaden plaats, zoals bijvoorbeeld ten behoeve van de voorbereiding van de nazorg en een eventueel Scholings- & Trainingsprogramma. Stap 3. – Schorsing. Bij schorsing wordt door de RvdK en de JR geadviseerd over eventuele bijzondere voorwaarden. Als deze door het OM worden opgelegd, dan wordt de politie door het OM daarvan in kennis gesteld. Stap 4. – Verlof. Jongeren die een vrijheidsbenemende straf of maatregel opgelegd hebben gekregen, kunnen in aanmerking komen voor verlof. Daarbij zijn twee varianten te onderkennen: planmatig verlof en incidenteel verlof. Ook jongeren in preventieve hechtenis kunnen in aanmerking komen voor incidenteel verlof. Planmatig verlof kan aan de orde zijn na een onherroepelijke veroordeling en kan worden aangevraagd wanneer de voortgang van de behandeling daartoe aanleiding geeft. De verlofactiviteiten kennen een geleidelijke opbouw, waarbij gestart wordt met korte momenten buiten de JJI onder begeleiding. De JJI stelt een verlofplan op, onder meer bestaande uit een risicotaxatie, delictanalyse en advies van het OM. IJZ beoordeelt de aanvraag en geeft namens de Minister een verlofmachtiging af. Incidenteel verlof kan aan iedere jeugdige in een JJI verleend worden in verband met onverwachte gebeurtenissen in de persoonlijke levenssfeer waarbij de aanwezigheid van de jeugdige noodzakelijk geacht wordt, zoals het overlijden van een relatie. Voor jeugdigen in preventieve hechtenis is instemming van het OM vereist, voor overige jeugdigen brengt het OM advies uit over het verlenen van incidenteel verlof. Er kunnen door IJZ en het OM aanvullende voorwaarden aan het verlof gesteld worden, bijvoorbeeld extra beveiliging of een gebiedsverbod. Nadat IJZ de verlofmachtiging verleent, worden slachtoffers en/of nabestaanden, tenzij zij hebben aangegeven dit niet te willen, door het informatiepunt detentieverloop (IDV) van het OM geïnformeerd. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 72 Ketenproces JSK Stap 5. – STP. Voor jeugdige gestraften met een strafrestant van minimaal drie maanden en waarbij tenminste tweederde van de vrijheidsstraf is ondergaan wordt de laatste periode van de jeugddetentie verplicht extramuraal uitgevoerd62. Dit gebeurt in het kader van het Scholings& Trainingsprogramma (STP). Het doel daarvan is om de jeugdige beter voor te bereiden op een terugkeer naar de maatschappij met goede invulling van school, werk, e.d. De duur van de STP-periode is afhankelijk van de duur van de opgelegde jeugddetentie63. De JR of de reclassering voert de begeleiding uit van het STP64. De directeur van de JJI beslist over de deelname aan een STP en vraagt daarvoor een machtiging aan. Als het een jongere betreft voor wie het OM een executie-indicator heeft afgegeven, dan vraagt de JJI waar de jongere gehecht is een advies aan de OvJ. De aanvraag wordt opgesteld in samenwerking met de JR of de reclassering in het arrondissement waarin aan het STP wordt deelgenomen. De RvdK wordt door de directeur in de gelegenheid gesteld om advies uit te brengen over de deelname aan het STP. Nadat het advies van de OvJ is ontvangen dient de JJI een STP-aanvraag in bij IJZ. IJZ geeft, na goedkeuring, de machtiging STP af. De beslissing wordt schriftelijk medegedeeld aan de directeur van de JJI en de JR/reclassering die aan de aanvraag heeft meegewerkt. Ook de RvdK ontvangt bericht als het de verdachte nog minderjarig is. Stap 6./7. – Einde jeugddetentie en Nazorg. Na afronding van het justitiële deel van de tenuitvoerleggingfase van de jeugddetentie, i.e. dus inclusief het eventuele STP, volgt verplichte nazorg onder regie van de gemeente. De overdracht van informatie naar de gemeente vindt plaats in het trajectberaad, het overleg tussen JJI, JR, RvdK en gemeente. De RvdK informeert de gemeente over alle jeugdigen die uitstromen uit detentie. 15.2 PIJ De PIJ-maatregel is er voor jongeren die schuldig bevonden worden aan een ernstig misdrijf en waarbij intensieve hulp en behandeling nodig is om herhaling van het misdrijf (recidive) te voorkomen65. De PIJ-maatregel kan alleen worden opgelegd aan een verdachte bij wie ten 62 Jeugdigen die veroordeeld zijn tot jeugddetentie met een strafrestant van minder dan 3 maanden verblijven te kort in de JJI om een STP voor te bereiden. Voor deze gevallen krijgt de nazorg vorm met het stellen van bijzondere voorwaarden. 63 De maximale duur van het STP bij jeugddetentie is 3 maanden. STP is ook mogelijk bij een PIJ- maatregel. Bij een tot maximaal 7 jaar verlengbare PIJ kan de STP maximaal 1 jaar duren. 64 Als de jongere voorafgaand aan de STP 18 of ouder is geworden, dan voert de volwassenenreclassering de begeleiding uit. 65 De wettekst (WSr 77s) hierover geeft de volgende premissen aan: het een misdrijf betreft waarvoor voorlopige hechtenis is toegelaten, de veiligheid van anderen dan wel de algemene veiligheid van Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 73 Ketenproces JSK tijde van het misdrijf een gebrekkige ontwikkeling of ziekelijke stoornis van de geestvermogens bestond. Dit moet worden vastgesteld door een psychiater. De PIJ-maatregel start intramuraal, waarbij verlof, STP en voorwaardelijke beëindiging extramurale onderdelen van de PIJ maatregel kunnen zijn. In uitzonderlijke gevallen en op advies van gedragsdeskundigen kan na aanvang in een jeugdinrichting eventueel overplaatsing volgen naar een GGz-instelling. Er bestaan verschillende vormen van de PIJ-maatregel: a. Een PIJ-maatregel opgelegd voor een delict gepleegd voor 1 juli 2011. Deze maatregel kan telkens met ten hoogste twee jaar worden verlengd met de maximum duur van 6 jaar, als er sprake is van een geweldsdelict en van een gebrekkige ontwikkeling en/of ziekelijke stoornis. Als geen sprake is van een gebrekkige ontwikkeling en/of ziekelijke stoornis, maar wel van een geweldsdelict, kan de maatregel tot maximaal vier jaren worden verlengd. Indien sprake is van een ander delict dan een geweldsdelict, kan de maatregel niet worden verlengd (en is de maximum termijn dus 2 jaren). b. Een PIJ-maatregel opgelegd voor een delict gepleegd op of na 1 juli 2011, maar voor 1 april 2014. De maatregel geldt voor de tijd van drie jaar (art. 77s lid 6 Sr), waarvan het laatste jaar voorwaardelijk. Na twee jaar eindigt de maatregel dus voorwaardelijk, tenzij de maatregel wordt verlengd. Ook hier kan de PIJ-maatregel telkens met ten hoogste twee jaar worden verlengd met de maximum duur van zeven jaar, als er sprake is van een geweldsdelict en sprake is van een gebrekkige ontwikkeling en/of ziekelijke stoornis. Als geen sprake is van een gebrekkige ontwikkeling en/of ziekelijke stoornis, maar wel van een geweldsdelict, kan de maatregel tot maximaal vijf jaren worden verlengd. Indien sprake is van een ander dan een geweldsdelict, kan de maatregel niet worden verlengd (en is de maximum termijn dus 3 jaren). Het voorwaardelijke jaar gaat altijd in na beëindiging van het onvoorwaardelijke gedeelte van de PIJ-maatregel. c. Een PIJ-maatregel opgelegd voor een delict gepleegd op of na 1 april 2014. De maatregel geldt net als bij categorie b voor de tijd van drie jaar. Na twee jaar eindigt de maatregel voorwaardelijk, tenzij de maatregel wordt verlengd (telkens met ten hoogste twee jaren). Oplegging van de maatregel is alleen nog mogelijk indien er sprake is van een gebrekkige ontwikkeling en/of ziekelijke stoornis van de geestvermogens ten tijde van het plegen van het delict. Verlenging van de maatregel is alleen mogelijk als sprake is van een geweldsdelict, anders heeft de maatregel een maximale duur van drie jaar. De maatregel kan de totale duur van zeven jaar niet te boven gaan. Hiermee is de tussenvariant (met een maximumduur van vijf jaar) komen te vervallen. Hieronder worden voor PIJ-maatregelen alleen de verschillen ten opzichte van jeugddetentie benoemd. personen of goederen het opleggen van die maatregel eist, en de maatregel in het belang is van een zo gunstig mogelijke verdere ontwikkeling van de verdachte. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 74 Ketenproces JSK Voordat de rechter een PIJ-maatregel oplegt, wint deze altijd het oordeel in van twee gedragsdeskundigen van verschillende disciplines. Minimaal één van deze deskundigen moet een psychiater zijn. De PIJ-maatregel wordt opgelegd wanneer het delict voortkomt uit gebrekkige ontwikkeling en/of een ziekelijke stoornis. De PIJ-maatregel duurt in beginsel 3 jaar66, waarvan het laatste jaar voorwaardelijk kan zijn. De maatregel kan verlengd worden. Als het om een gewelds- of zedendelict gaat, kan de duur maximaal tot 5 jaar verlengd worden. Bij een gebrekkige ontwikkeling of ziekelijke stoornis is dit maximaal 7 jaar. Bij verlenging van de PIJ-maatregel na 4 jaar is een dubbelrapportage nodig. Bij de voorwaardelijke PIJ-maatregel en de voorwaardelijke beëindiging is een time-out mogelijk van maximaal 7 weken bij niet naleving van de voorwaarden of wanneer de veiligheid dit vereist. Deze termijn kan nog een keer worden verlengd. Het is mogelijk dat de JJI of het OM of ZM het wenselijk vindt dat er, naast het verlengingsadvies, een onafhankelijke pro Justitia (PJ) rapportage wordt opgemaakt. Het verzoek hiertoe wordt dan voorgelegd aan het NIFP, dat een advies geeft over de onderzoeksvariant. Een dergelijk onderzoek kan zowel ambulant als klinisch plaatsvinden (in Forensisch Centrum Teylingereind of het Pieter Baan Centrum). Bij een klinische observatie wordt de jongere tijdelijk geplaatst op de observatieafdeling van Forensisch Centrum Teylingereind of in het PBC. Het verlengingsadvies wordt beschikbaar gesteld aan de JJI waar de jongere onder valt, zodat van daaruit het advies aan het OM uitgebracht kan worden. Onderwerp van gesprek is nog op welk moment er bij verlenging langer dan 4 jaar hebben er een onafhankelijke PJ rapportage moet worden opgemaakt, naast het verlengingsadvies van de JJI. Stap 1. – Coördineren instroom. Het PIJ-dossier van de jongere wordt bij PIJ-maatregelen via IJZ naar de JJI gezonden. Als het OM verlenging van de PIJ-maatregel vordert bij de ZM, dan wordt hiervan bericht aan IJZ en de JJI gestuurd. De vordering wordt dan op zitting behandeld. Bij verlenging wordt door het OM een verlengingsbericht naar IJZ gestuurd alsook naar de JJI. De JJI stuurt relevante informatie over de uitvoering van de PIJ-maatregel naar IJZ, bijvoorbeeld bij onttrekkingen. De afdeling IJZ kan met deze informatie eventuele mutaties in de einddatum van de PIJ-maatregel aan het OM doorgeven. Stap 2. – Opvoeding en behandeling tijdens de PIJ. Zie daarvoor de paragraaf over jeugddetentie. 66 De genoemde termijnen van 3, 5 en 7 jaar zijn bij wetswijziging ingegaan op 1 juli 2011. De komende jaren zullen er ook nog (veel) jongeren zijn die onder de oude wet een PIJ-maatregel opgelegd hebben gekregen. De daarbij horende termijnen zijn 2, 4 en 6 jaar (zonder jaar voorwaardelijk). Deze krijgen na beëindiging van de PIJ maatregel nazorg aangeboden door de volwassen reclassering. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 75 Ketenproces JSK Stap 3. – Schorsing: Niet van toepassing op de PIJ. Stap 4. – Verlof. Naast planmatig verlof kan een jeugdige met een PIJ maatregel in aanmerking komen voor een STP. De invulling van deze STP bij PIJ wordt vastgesteld na advisering door de volwassenreclassering. Voor de rest is er geen verschil met de uitvoering van het STP bij jeugddetentie, behalve dan dat de volwassenreclassering toezicht houdt op de STP bij PIJ. De burgemeester van de betreffende gemeente wordt geïnformeerd ten aanzien van verlofmachtigingen voor jeugdigen met een verlengbare PIJ-maatregel die op onbegeleid verlof gaan of deelnemen aan een STP. Stap 5. – STP. Bij de PIJ geldt niet het verplichtende karakter van STP-deelname zoals bij jeugddetentie. De 'kan-bepaling' betekent echter niet dat een STP minder vaak wordt ingezet. Juist bij deze langdurige behandeltrajecten zal waar mogelijk in de regel een STP worden gefaciliteerd. Bij STP-deelname binnen de PIJ-maatregel zal de begeleiding meestal door de volwassenenreclassering (3RO) worden uitgevoerd vanwege de meerderjarige leeftijd van de doelgroep. Hier moet echter ook de afweging worden gemaakt wat het meest passend is voor de jeugdige; er kan ook de jeugdreclassering worden ingezet. In principe kan bij de PIJ een STP maximaal één jaar duren. Uitzondering hierop zijn mogelijk. Bij jeugddetentie is dat maximaal drie maanden. Hiertoe is aan elke Justitiële Jeugd Inrichting een contactfunctionaris PIJ vanuit de volwassenenreclassering gekoppeld, om tijdig te vernemen welke jeugdigen voor STP bij PIJ in aanmerking komen, zodat dit traject verantwoord ingevuld kan worden. Stap 6/ 7. – Einde PIJ en Nazorg. De voorwaardelijke beëindiging van de PIJ-maatregel67 kent verplichte toezicht en begeleiding door de JR of de volwassenenreclassering, afhankelijk van de ontwikkeling en leeftijd van de jongere op dat moment. Tijdens de periode van verplichte nazorg licht de (jeugd)reclassering het OM in over de wijze waarop de jongere voldoet aan de voorwaarden die aan de voorwaardelijke beëindiging van de PIJ-maatregel gesteld zijn. Vier tot zes weken voor het onvoorwaardelijk einde van de maatregel vindt er nog een laatste trajectberaad plaats om te markeren dat het justitiële gedeelte eindigt en vanaf dat moment de gemeente aan zet is om – zo nodig – de begeleiding te continueren. Binnen het trajectberaad vindt de informatieoverdracht plaats. Indien de PIJ-maatregel op of na 1 januari 2014 is opgelegd kan door de rechter de PIJ worden omgezet in TBS met dwangverpleging als de maximale duur van de maatregel wordt bereikt en de veiligheid dit vereist. Daarvoor is naast het advies van de directeur van de 67 Vanuit de wetgeving vanaf 1 juli 2011. Voor jeugdigen die zijn berecht voor een misdrijf dat gepleegd is voor 1 juli 2011, bestaat er een vorm van ‘vrijwillige nazorg’ middels het project ‘Vrijwillige nazorg 18+’. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 76 Ketenproces JSK inrichting ook dubbelrapportage van deskundigen (waaronder een psychiater) via het NIFP nodig. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 77 Ketenproces JSK 16 16.1 Justitiële voorwaarden en GBM Inleiding De volgende sanctiemodaliteiten kunnen voorwaardelijk opgelegd worden (77x WSr): sepot, geldboete, taakstraf, jeugddetentie (vervangende jeugddetentie daaronder niet begrepen), PIJ en OBM. Bij het opleggen van voorwaardelijke straffen geldt in ieder geval altijd de algemene voorwaarde dat de jeugdige in de proeftijd (2 jaar) geen strafbare feiten mag plegen. Eventueel stelt de rechter ook bijzondere voorwaarden. Dat is mogelijk bij de hierboven genoemde sancties, behalve bij OBM. De bijzondere voorwaarden zijn weergegeven in de onderstaande tabel, inclusief de partijen die betrokken zijn bij het houden van toezicht op naleving van de bijzondere voorwaarden: Bijzondere voorwaarde - - Toezichthoudende partij Het meewerken aan (jeugd) reclasseringstoezicht Aanvaarden van intensieve begeleiding Volgen van een leerproject Verbod op het gebruik van drugs en/of alcohol Locatiegebod Meldplicht Contactverbod Locatieverbod (jeugd)reclassering houdt toezicht op de genoemde bijzondere voorwaarden en is tevens betrokken bij de uitvoering Schadevergoeding Herstel van de schade Storten in het Schadefonds Geweldsmisdrijven of ten gunste van een instelling Stellen van een waarborgsom OM draagt zorgt voor de naleving van de genoemde bijzondere voorwaarden Politie wordt bij de onderste vier bijzondere voorwaarden ook geïnformeerd om vanuit de signalerende taak te kunnen opereren De wijze van opleggen, registreren en communiceren van de bijzondere voorwaarden is in de eerdere hoofdstukken uitgewerkt. Tijdens de looptijd van de bijzondere voorwaarden kunnen de ketenpartners die toezicht houden op de bijzondere voorwaarden eventuele afwijkingen daarvan signaleren. In beginsel kunnen de toezichthoudende partijen dan contact opnemen met het OM voor informele afstemming of om het niet naleven van de bijzondere voorwaarden te signaleren. Hoe dit verloopt wordt in sectie 16.2.2 beschreven. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 78 Ketenproces JSK De rest van dit hoofdstuk behandelt de dadelijke uitvoerbaarheid en voorlopige TUL, de Maatregel Hulp & Steun en de Gedragsbeïnvloedende maatregel, omdat bij deze sancties bijzonderheden aan de orde zijn ten opzichte van de algemene werkwijze zoals eerder beschreven in dit document. De wijze van toezicht houden op het rechterlijk gebieds- en contactverbod verloopt op dezelfde manier als het toezicht op de bijzondere voorwaarden. 16.2 Dadelijke uitvoerbaarheid en voorlopige TUL Per 1 april 2012 is bij wet een voorziening gecreëerd waardoor verplicht (jeugd)reclasseringstoezicht op de naleving van de bijzondere voorwaarden mogelijk wordt in de periode voorafgaand aan het onherroepelijk worden van de voorwaardelijke straf (Art 77za Sr). Deze mogelijkheid kan (alleen) toegepast worden op jeugdige verdachten die verdacht worden van een ernstig gewelds- of zedendelict waarbij sprake is van een verhoogde kans op recidive68. Er wordt door de rechter ambtshalve of op vordering van het OM een voorwaardelijke straf met bijzondere voorwaarden opgelegd waarbij de (algemene én bijzondere) voorwaarden en het reclasseringstoezicht dadelijk uitvoerbaar zijn. In deze sectie wordt het opleggen van de dadelijke uitvoerbaarheid beschreven, als ook de werkwijze met voorlopige tenuitvoerlegging (TUL) bij constatering van de overtreding van de voorwaarden. 16.2.1 Opleggen dadelijke uitvoerbaarheid toezicht Het opleggen van dadelijke uitvoerbaarheid toezicht (DUT) verloopt in vijf stappen, zoals hieronder beschreven. Stap 1: Adviseren over DUT, inclusief checken haalbaarheid en voorbereiden De RvdK voor de Kinderbescherming – hierna: de RvdK – is de bevoegde instantie om het OM/ZM te adviseren inzake het vorderen/opleggen van een voorwaardelijke straf met de daaraan verbonden bijzondere voorwaarden. In het kader van de ASR heeft ook de volwassenen reclassering deze taak69. De RvdK dient daarvoor (na inwerkingtreding van onderhavige wet) te onderzoeken of de casus voor DUT in aanmerking komt. Dat doet de RvdK op basis van de volgende informatie: Uit het PVM70 wordt achterhaald wat het strafbare feit is waarvan de jongere verdacht wordt. 68 De wettekst hierover luidt: indien er ernstig rekening mee moet worden gehouden dat de veroordeelde wederom een misdrijf zal begaan dat gericht is tegen of gevaar veroorzaakt voor de onaantastbaarheid van het lichaam van een of meer personen. 69 Wat in deze sectie voor de RvdK wordt beschreven kan ook steeds voor 3RO gelden als voor een jongere tot 23 jaar wordt geadviseerd deze volgens het jeugdstrafrecht te laten berechten. 70 Het kan hier gaan om verschillende varianten van het PVM: het PVM ZSM, het PVM OM en het PVM Voorgeleiding. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 79 Ketenproces JSK - 71 Het LIJ levert een taxatie van het algemene recidiverisico . De uitkomst op deze variabele wordt, inclusief andere beschikbare informatie, door de RvdK meegenomen in de beoordeling van het specifieke recidiverisico voor gewelds- en/of zedendelicten. Als de casus voor DUT in aanmerking komt, beoordeelt de RvdK of de DUT ook daadwerkelijk geadviseerd zal worden. Als er sprake is van lopende begeleiding door de jeugdreclassering (JR), dan consulteert de RvdK hierbij de JR. De rest van het beschreven werkproces betreft het scenario waarbij de DUT inderdaad geadviseerd wordt. Voor het adviseren van een DUT is het van belang dat de bijzondere voorwaarden ook daadwerkelijk direct uitgevoerd kunnen worden. Pas als dat het geval is, wordt een DUT geadviseerd. Er is sprake van directe uitvoerbaarheid als de justitiële voorwaarden binnen 5 werkdagen na ontvangst van de aanmelding door de JR gestart kunnen worden. Het starten van de bijzondere justitiële voorwaarden komt overeen met het eerste contact van de JR met de jongere. Welke bijzondere justitiële voorwaarden geadviseerd zullen worden wordt onderzocht in overleg met de ketenpartners die bij uitvoering van en toezicht op de beoogde voorwaarden betrokken (zullen) zijn. De JR is voor de RvdK altijd een overlegpartner in deze72. Eventueel benadert de RvdK consultatief het OM. Het NIFP wordt benaderd als er sprake is van een psychologisch en of een psychiatrisch onderzoek. In de volgende gevallen gelden aanvullende werkafspraken: Voor gevallen waarin gedacht wordt aan een voorwaardelijke PIJ met DUT vraagt het OM tevens een onderzoeksrapport (pro justitia rapportage) van het NIFP aan. De RvdK neemt kennis van de rapportage en neemt de aanbevolen voorwaarden mee in de haalbaarheidscheck. Als er in de justitiële voorwaardenjeugdhulp wordt opgenomen onder de Jeugdwet73, dan vraagt de RvdK tijdig een doorverwijzing via de Jeugdreclassering. De RvdK voegt deze doorverwijzing bij het advies aan de rechtbank. Uitgaande van de meest geëigende invulling met bijzondere voorwaarden voert de RvdK de haalbaarheidscheck uit. Als deze niet direct uitvoerbaar blijken te zijn, dan wordt gezocht 71 Er moet nog afgestemd worden of en hoe de resultaten van het LIJ concreet meegenomen worden. Te denken valt aan de ARR score, waarbij ‘H’ een hoge (verhoogde algemene) recidivekans aanduidt. Het ARR wordt geleverd als resultaat van de preselectie recidive en wordt later in het werkproces door de RvdK ook zelf bepaald in het kader van het 2A-onderzoek. Op het moment van schrijven is de landelijke implementatie van het LIJ in gang en maken nog niet alle regio’s gebruik van het LIJ. Dat is naar verwachting begin 2013 wel het geval. 72 De mogelijkheid bestaat om het JCO+ voor dit overleg te benutten. In dat geval kan ook de politie aangeven waar haar grenzen en mogelijkheden liggen, voor zover de politie vanuit haar opsporings- of signaleringstaak een actie heeft. 73 Hier moeten nog nieuwe afspraken over worden gemaakt tussen de RvdK, GI en ZM. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 80 Ketenproces JSK naar een passende invulling met andere justitiële voorwaarden. Daarbij wordt toezicht door de JR in beginsel altijd als haalbare voorwaarde gezien74. De bij de uitvoering en toezicht betrokken ketenpartners treffen waar nodig alvast voorbereidingen om tot directe uitvoering van de voorwaarden te kunnen overgaan, zodra deze door de rechter worden opgelegd. De RvdK formuleert in het advies concreet en specifiek welke bijzondere voorwaarden geadviseerd worden. De RvdK geeft daarbij aan of dadelijke uitvoerbaarheid haalbaar is en welke partijen bij de uitvoering betrokken zullen zijn75. In geval er (nog) geen begeleidingskader van JR is, verzoekt de RvdK voor de bovengenoemde categorie jeugdige verdachten de JR de jongere te gaan begeleiden in het kader van T&B in de aanloop naar de zitting. Stap 2: Expliciet opnemen in vordering Het OM ontvangt het raadsadvies en bepaalt of de geadviseerde DUT wordt overgenomen in de vordering. Als dat niet het geval is, wordt de RvdK hiervan direct door het OM op de hoogte gesteld, zodat de RvdK de betrokken partners kan informeren zodat zij de overweging kunnen maken om eventuele voorbereidingen al dan niet op te schorten76. Als de DUT wel wordt overgenomen in de vordering, dan wordt de expliciete formulering van de RvdK daarbij zo veel mogelijk overgenomen. Het OM kan ook buiten het raadsadvies om een DUT vorderen. Stap 3: Expliciet opnemen in proces-verbaal ter terechtzitting en vonnis Het OM vordert de DUT op zitting en de ZM bepaalt of de gevorderde DUT bij vonnis wordt bevolen. Ook heeft de ZM de mogelijkheid om ambtshalve, aldus zonder voorafgaande advisering door RvdK en vordering door het OM, te bevelen dat de bijzondere voorwaarden dadelijk uitvoerbaar zijn. Het proces-verbaal ter terechtzitting wordt ter terechtzitting of dadelijk daarna per mail naar de OvJ verzonden. 74 Als de DUT is onderzocht maar niet haalbaar wordt geacht door de RvdK, dan wordt dit inclusief redenen beschreven in het advies. Dit is zorgvuldig en voorkomt eventuele vragen bij de ZM. 75 Waar mogelijk ook de uitvoerende instelling benoemen, waarbij altijd wordt de frase wordt opgenomen ‘of soortgelijke instelling’ zodat de uitvoering niet kan blokkeren op beschikbaarheid binnen één instelling. 76 Het is mogelijk dat de rechter het advies van de RvdK wel overneemt. Voortzetten van de voorbereidingen is in die situatie wenselijk. De partijen kunnen zelf de afweging maken of de voorbereidingen worden voortgezet. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 81 Ketenproces JSK Stap 4: Informeren over en uitvoeren van de beslissing Het proces-verbaal ter terechtzitting waarin de DUT is opgenomen wordt door de OvJ doorgestuurd naar de afdeling tenuitvoerlegging en naar de RvdK. Het uitgangspunt is dat als DUT wordt geadviseerd door de RvdK, gezien de ernst van de zaak en de verhoogde recidivekans, de RvdK bij de zitting aanwezig is en dus direct op de hoogte is van een eventueel dadelijk toezicht77. Indien DUT wordt bevolen zonder advies van de RvdK of indien de RvdK onverhoopt niet aanwezig is op de zitting, dan is het OM ervoor verantwoordelijk om de RvdK diezelfde dag of uiterlijk de volgende werkdag te informeren. Het OM is er tevens voor verantwoordelijk dat waar aan de orde ook de politie diezelfde dag op de hoogte gesteld wordt van de DUT78. De RvdK informeert dezelfde dag of uiterlijk de volgende werkdag JR en JR informeert de andere betrokken partners om het hulpverleningstraject in werking te zetten. De officier van justitie informeert het slachtoffer schriftelijk over van de aanvang en de voortzetting van de vervolging, van de datum en het tijdstip van de terechtzitting en van de einduitspraak in de strafzaak tegen de verdachte. In daartoe aangewezen gevallen en in ieder geval indien sprake is van een spreekrechtwaardig delict, doet hij desgevraagd tevens mededeling van de invrijheidstelling van de verdachte of veroordeelde. Stap 5: Hoger beroep en onherroepelijk worden Als de jongere in hoger beroep gaat, dan geeft het OM daarvan onverwijld bericht aan de RvdK. Het is zeer gewenst dat jongeren die in hoger beroep gaan door het Hof worden geprioriteerd zodat er zo snel mogelijk uitspraak gedaan wordt. Indien DUT is opgelegd heeft het hoger beroep geen schorsende werking op het toezicht: het toezicht op de opgelegde bijzondere voorwaarden is van toepassing, los van het instellen van hoger beroep. De volgende opties bestaan: Op verzoek van het OM kan de RvdK het onderzoek en advies voor het hoger beroep actualiseren. Op verzoek van het OM kan de JR bij de hoger beroep zitting aanwezig zijn om de stand van zaken in de begeleiding toe te lichten. Aan de hand van het besluit van het Hof worden de vervolgstappen bepaald: 77 Daarnaast is het aanbevelenswaardig dat, indien er lopende JR-begeleiding is, de JR ook op zitting aanwezig is. Dit biedt de mogelijkheid om relevante informatie vanuit de begeleiding op zitting te kunnen inbrengen en toelichten. 78 Dit kan gedaan worden door het proces-verbaal ter terechtzitting door te zetten aan de informatieorganisatie van de politie. Het informeren van het slachtoffer volgt het reguliere werkproces en is om die reden in dit document niet verder uitgewerkt. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 82 Ketenproces JSK - Indien het bevel tot DUT ook in hoger beroep wordt gehandhaafd, moet de uitvoering daarvan gecontinueerd worden. Indien het Hof bepaalt dat de DUT niet gehandhaafd wordt, moet de uitvoering van het toezicht direct gestaakt worden. Het Hof meldt de uitslag van het beroep aan het OM, waarna het OM de RvdK informeert. Vervolgens worden de uitvoerende en toezichthoudende partijen door de RvdK op de hoogte gebracht van de uitspraak. 16.2.2 Voorlopige TUL De wet (Art 77 cca Sr) maakt het tevens mogelijk dat het OM de aanhouding van de veroordeelde kan bevelen, indien er: Een voorwaardelijke vrijheidsstraf is opgelegd; Er ernstige redenen bestaan voor het vermoeden dat enige gestelde voorwaarde niet wordt nageleefd. Indien het bevel van het OM niet kan worden afgewacht, kan de hOvJ dit bevel geven en dient deze dit zo spoedig mogelijk aan het OM door te geven. Stap 1: Constateren en melden overtreding (bijzondere) voorwaarden Verschillende partijen kunnen, afhankelijk van de bijzondere voorwaarden die zijn opgelegd, constateren dat deze bijzondere voorwaarden overtreden worden door de jongere. Dit kunnen zijn: De JR constateert tijdens de begeleiding dat de jongere de bijzondere voorwaarden overtreedt. De JR meldt dit direct aan het OM79, waarbij de JR dit ook direct aan de RvdK meldt gelet op zijn rol als casusregisseur. De politie constateert, bijvoorbeeld bij een locatieverbod, dat de jongere de bijzondere voorwaarden overtreedt. De politie meldt dit direct bij het OM middels een PV Overtreding Voorwaarden80 en overlegt met de OvJ over de aanhouding. De RvdK constateert in de reguliere voortgangsrapportage van de JR dat de jongere de bijzondere voorwaarden heeft overtreden en dat de JR hiervan nog geen melding heeft gemaakt. De RvdK treedt hierover in overleg met de JR. Indien de JR via overleg niet te bewegen is tot melding over te gaan en dat naar het oordeel van de RvdK ten koste gaat van de effectiviteit van de interventie, dan maakt de RvdK zo nodig gebruik van zijn aanwijzingsbevoegdheid jegens de JR. Indien de JR de signalerende partij is, heeft zij de mogelijkheid om voor een vooroverleg contact op te nemen met het OM. Bij voorkeur wordt ook de RvdK bij dit vooroverleg betrokken. In dat vooroverleg kan besproken worden of tot melding over gegaan zal worden. Ook de politie heeft als signalerende partij de mogelijkheid om het initiatief te nemen tot een dergelijk vooroverleg met het OM. Waar mogelijk benoemt de meldende partij of er een noodzaak bestaat tot voorlopige TUL. 79 Uitvoeringsbesluit Jeugdwet art 4.2.5. 80 Dit betreft een nieuw te ontwikkelen informatieproduct bij de politie. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 83 Ketenproces JSK Stap 2: Beslissen tot vordering voorlopige TUL Het OM ontvangt de melding dat er ernstige redenen bestaan voor het vermoeden dat de jongere de bijzondere voorwaarden heeft overtreden en neemt een besluit om al dan niet de voorlopige ten uitvoer legging te vorderen. Indien de politie (in de vorige stap) de signalerende partij is, kan het OM het initiatief nemen tot vooroverleg met de JR en de RvdK. Als het OM besluit om de voorlopige ten uitvoer legging te vorderen, wordt een vordering ingediend voor de voorlopige TUL en wordt tevens direct een vordering voor de (reguliere) TUL ingediend. Stap 3: Aanhouden jongere De politie gaat bij het constateren van een overtreding van de voorwaarden in spoedeisende gevallen zelfstandig81 over tot aanhouding, wat in dat geval vervolgens direct aan OM wordt gemeld. Dit gebeurt in eerste instantie mondeling en wordt later opgevolgd door een PV. Bij niet spoedeisende gevallen informeert de politie (zoals hiervoor benoemd) het OM en geeft het OM opdracht tot aanhouding van de jongere. Indien de melding niet door de politie wordt gedaan, verstrekt het OM een bevel aan de politie om de jongere (onmiddellijk) aan te houden ter voorgeleiding aan de RC. Stap 4: Beslissen voorlopige TUL Het OM dient een vordering in bij de RC en meldt aan voor plaatsing in de JJI. Vervolgens toetst binnen drie dagen na aanhouding de RC de rechtmatigheid van de gevorderde voorlopige TUL en beslist over de voorlopige TUL. De beslissing van de RC wordt via het OM kenbaar gemaakt aan de RvdK. Het OM meldt het besluit van de RC door aan de politie. De RvdK meldt het besluit aan de JR. Stap 5: Uitvoeren beslissing RC Indien de gevorderde voorlopige TUL is afgewezen, dan wordt het toezicht vervolgd. Indien de gevorderde voorlopige TUL wordt toegekend, dan start het reguliere werkproces om de jeugdige in de JJI voorlopig te detineren. Stap 6: TUL-zitting Zo spoedig mogelijk, doch uiterlijk 30 dagen na de voorlopige TUL wordt op een TUL-zitting de gevorderde TUL behandeld door de rechter. Indien het een TUL betreft van kortere duur dan 30 dagen jeugddetentie, dan stelt het OM de jeugdige in vrijheid zodra de duur van de jeugddetentie is verstreken. 81 De hulpofficier kan de aanhouding zelf bevelen indien contact met de OvJ niet kan worden afgewacht (Art 77cca Sr). Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 84 Ketenproces JSK De JR informeert het OM en de ZM over de stand van zaken van de begeleiding via de terugmeldrapportage. De RvdK toetst deze informatie vanuit zijn toezichthoudende rol en rapporteert de bevindingen aan de JR. Indien de vervangende detentie nog niet volledig ten uitvoer is gelegd tijdens de voorlopige TUL, i.e. in die gevallen waar er nog een strafrestant bestaat, kunnen tijdens de TUL-zitting de bijzondere voorwaarden worden aangepast. Stap 7: Uitvoeren beslissing TUL Het OM stuurt de uitkomst van de TUL-zitting naar de RvdK. De RvdK informeert de JR. Het OM informeert indien nodig overige partners, waaronder de politie. 16.3 Toezicht en Begeleiding Bij het opleggen van de bijzondere voorwaarde Toezicht & Begeleiding (T&B) voert de JR82 de begeleiding van de jongere uit. Om de begeleiding in gang te zetten, verstrekt het OM het (te executeren) vonnis of de OM-afdoening aan het AICE, waarbij ook de gecertificeerde instelling die beoogd is om de JR-begeleiding uit te voeren expliciet benoemd is alsook de gemeente die genotificeerd moet worden83. Het AICE registreert de te executeren sanctie en beoordeelt of er sprake is van uitvoeringsbelemmerende factoren (zoals een (ophanden zijnde) detentie). Als dat niet het geval is verstuurt het AICE een ‘toezichtsopdracht’ aan de gecertificeerde instelling (GI) en een notificatie aan de gemeente84. De gecertificeerde instelling koppelt na ontvangst van de toezichtsopdracht binnen 5 dagen een JR-medewerker aan de casus en vindt het eerste contact plaats met de jongere en zijn ouders. 85De JR-medewerker stelt in het kader van de begeleiding binnen 6 weken een plan van aanpak op.86 Bij jongeren die het IVS/IBS traject volgen is dat PvA in de regel al voor de zitting klaar. In dat geval wordt bij een vonnis met justitiële voorwaarden indien nodig een nieuw PvA opgesteld, specifiek afgestemd op de opgelegde voorwaarden. De JR maakt het PvA met het LIJ en gebruikt daarvoor de beschikbare informatie van de RvdK87. Het plan van aanpak wordt binnen 6 weken na ontvangst van de toezichtsopdracht aan de RvdK verstrekt. 82 3RO voert de begeleiding uit als er als JSR is toegepast met T&B door de VR (algemene voorwaarde), wat vanaf 16 jarigen mogelijk is. De RvdK heeft dan een toezichthoudende taak op 3RO. 83 De beoogde reclasseringsinstelling en de te notificeren gemeente worden door de RvdK in het strafadvies aangeboden. 84 De gemeente verwerkt de ontvangen notificatie in de eigen informatiesystemen ten behoeve van afstemming in het kader van ‘1 gezin, 1 plan’. 85 Conform Besluit Jeugdwet art 4.2.3 86 Conform Jeugdwet art 4.1.3. lid 5 Bij jongvolwassenen (18+) die via JSR T&B hebben gekregen die uitgevoerd wordt door de JR: Voor het maken van het PvA is voor de JR dan de volgende input beschikbaar: vroeghulprapportage en/of adviesrapportage inclusief PvA door 3RO. In die gevallen is de ‘reguliere input’ – de IVS 2A/2B – dus niet beschikbaar voor de JR. 87 Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 85 Ketenproces JSK De jeugdreclasseerder maakt voor de uitvoering van de T&B bij 16- en 17-jarigen indien nodig gebruik van de aanvullende methodiek ‘reclasseren met adolescenten’88. Tijdens de uitvoering rapporteert de JR halfjaarlijks89 middels een evaluatie90 van het plan van aanpak (cq voortgangsrapportage) aan het OM met kopie aan de RvdK mede gezien diens toezichthoudende taak op de activiteiten van de jeugdreclassering. Een uitzondering hierop wordt gevormd door rapportages die voorafgaand aan de zitting gemaakt worden; deze worden door de JR aan de RvdK gezonden. De RvdK stuurt de rapportage van de JR door aan het OM voorzien van het definitieve strafadvies. Het OM draagt er zorg voor dat de rapportages aan de ZM toekomen. De JR verstrekt de voortgangsrapportage tevens aan de jeugdige en dienst ouders/vertegenwoordigers. De RvdK toetst de voortgangsrapportages en bespreekt eventuele observaties met de GI. De RvdK en het OM kunnen de jeugdreclassering tevens aanwijzingen geven. Na afronding van de begeleiding bericht de JR de opdrachtgever middels een afsluitingsrapportage: dit betreft een eindevaluatie inclusief een voorstel voor de eventuele verdere stappen. De afsluitrapportage wordt ook met het LIJ opgesteld. Naast de afsluitrapportage die de GI stuurt aan het OM en de RvdK verstrekt de GI ook een afloopbericht aan het AICE. Bij ontvangst van het afloopbericht sluit het AICE de toezichtsopdracht af en informeert het OM daarover. 16.3.1 Overtreden van de voorwaarden Het kan tijdens de T&B voorkomen dat de jeugdige de afspraken niet naleeft of niet (afdoende) meewerkt aan de begeleiding. Als dat het geval is, neemt de GI onverwijld contact op met de OvJ. Naast de GI kan ook de RvdK een (vermoeden van) overtreding van de voorwaarden constateren, vanuit het toetsen van de voortgangsrapportage. In dat geval overlegt de RvdK contact op met de GI. In het contact met de OvJ beoordeelt deze of het nodig is dat de GI een formele ‘melding overtreding JV’ doet. - Indien het OM het niet nodig acht om een formele melding te doen, neemt de GI dat op in de voortgangsrapportage. - Als dat wel zo is, wordt de formele melding door de GI aan het AICE verstrekt, waarna het AICE het OM dan een ‘verzoek vervolgbeslissing’ verstrekt en de RvdK hierover informeert. De GI maakt een rapportage op en stelt deze via JD-Online91 beschikbaar aan het OM en de RvdK die de rapportage vervolgens beoordelen. Het OM neemt na ontvangst van het verzoek vervolgbeslissing, de bijbehorende rapportage en eventueel een advies van de RvdK een vervolgbeslissing: 88 Ook de 3RO maakt van deze aanvullende methodiek gebruik. 89 Conform art 4.2.5. lid 2 uitvoeringsbesluit Jeugdwet 90 Voor deze rapportage is een LIJ-product beschikbaar. 91 Indien een GI geen toegang tot JD-Online heeft, verstrekt het de rapportage aan de RvdK en zorgt de RvdK vervolgens voor publicatie in JD-Online (namens de GI). Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 86 Ketenproces JSK - Als de T&B vanuit een strafbeschikking is opgelegd, dan wordt de bestaande beschikking aangepast of wordt overgegaan tot dagvaarding. - Als de T&B vanuit een vonnis (of arrest) is opgelegd, dan kan het OM het aanpassen van de voorwaarden of de voorwaardelijke sanctie vorderen. De rechter kan de vordering afwijzen, waarna de T&B ongewijzigd blijft, of kan de voorwaarden aanpassen of de tenuitvoerlegging van de voorwaardelijke sanctie gelasten. 16.3.2 Bijzonder begeleidingstrajecten Er zijn bij T&B twee bijzondere begeleidingstrajecten door de JR: de ITB Harde Kern en ITB CRIEM, waarbij ITB staat voor Individuele Traject Begeleiding en CRIEM staat voor Criminaliteit in relatie tot Integratie van Etnische Minderheden: - Het traject bij ‘ITB Harde Kern’ is een intensieve gestructureerde begeleidingvorm die zes maanden duurt waarbij controle een prominente rol speelt in de begeleiding. Voordat de ITB Harde Kern gevorderd kan worden, brengt de JR daarover een pre-advies uit92. ITB Harde Kern kan door de rechter bij vonnis worden opgelegd, door de RvdKkamer bij schorsing, maar niet via het officiersmodel. - De ‘ITB CRIEM’ duurt drie maanden en is van oorsprong gericht op allochtone jongeren die (een aantal) eerste feiten gepleegd hebben, waarbij een gebrekkige integratie van de ouders debet lijkt te zijn aan het criminele gedrag van de jongere. ITB CRIEM kan via het officiersmodel en het rechterlijke model opgelegd worden. 16.4 Gedragsbeïnvloedende maatregel Een gedragsbeïnvloedende maatregel93 (GBM) kan alleen door de ZM opgelegd worden op basis van een advies van de RvdK. Het advies van de RvdK moet worden ondersteund door minimaal een gedragsdeskundige, op basis van gedragsdeskundig onderzoek uitgevoerd door de RvdK of een pro Justitia rapporteur (via het NIFP). De RvdK maakt voor het opstellen van het advies onder andere gebruik van de beschikbare 2A en 2B onderzoeken, een MDO en de gedragsdeskundige rapportage. Ook maakt de RvdK gebruik van het haalbaarheidsonderzoek van de JR. De RvdK zendt de JR daartoe, in geval het OM overweegt tot vervolging over te gaan, een verzoek tot het uitvoeren van een haalbaarheidsonderzoek. De JR verstrekt vervolgens aan de RvdK de uitkomst van het haalbaarheidsonderzoek, waarin onder andere geadviseerd wordt over de beschikbaarheid van passende interventies. De GBM bestaat uit een op de persoon en de situatie van de jeugdige afgestemd programma, dat gericht is op een positieve gedragsverandering bij de jeugdige en het terugdringen van het risico op recidive. Het programma van de gedragsmaatregel wordt voor iedere jeugdige 92 Dit advies wordt soms ook ‘haalbaarheidsonderzoek’ genoemd; deze term is echter voorbehouden voor het onderzoek dat de JR in het kader van het mogelijk vorderen van een GBM uitvoert. 93 De GBM is geen justitiële voorwaarde. Vanwege gelijkenissen in de uitvoering wordt deze toch opgenomen in hetzelfde hoofdstuk, evenals de aanvullende (vrijheidsbeperkende) maatregelen bij vonnis, zoals in de volgende sectie beschreven. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 87 Ketenproces JSK op maat gemaakt en kan bestaan uit erkende gedragsinterventies, zoals multisysteemtherapie of een training agressieregulatie, én uit alle vormen van jeugdhulp. Het kan hierbij ook gaan om verslavingszorg en geestelijke gezondheidszorg. Verschillende uitvoerende instanties kunnen ingeschakeld worden om de GBM uit te voeren, waaronder jeugdhulpaanbieders en klinieken. De GBM wordt bij voorkeur in een ambulant kader uitgevoerd maar residentiële behandeling is mogelijk, mits er geen sprake is van vrijheidsontneming. Het gaat hierbij dus om jeugdhulp die voortvloeit uit een strafrechtelijke beslissing. De GBM kan worden voorzien van nachtdetentie of elektronisch toezicht. De keuze voor nachtdetentie en/of elektronische controle zal, naast een toets op de haalbaarheid, onder meer gebaseerd zijn op inhoudelijke, methodische afwegingen. De GBM kent een looptijd van tussen de 6 en 12 maanden. De JR coördineert de uitvoering van de GBM94. Lopende de GBM rapporteert de JR eenmaal per zes maanden95 aan het OM over de voortgang, in kopie aan de RvdK. De gemeente is ervoor verantwoordelijk dat de vormen van jeugdhulp in het kader van de GBM beschikbaar zijn en uitgevoerd kunnen worden. Als de GBM is afgerond, dan rapporteert de JR dit aan het OM, in kopie aan de RvdK. Het OM bericht desgevraagd de ZM. Verlenging van de GBM is eenmalig mogelijk, voor ten hoogste dezelfde duur als de looptijd van de oorspronkelijke GBM. In dat geval bericht de JR het OM, waarbij de JR een advies uitbrengt over de wenselijkheid en duur van de verlenging, waarna het OM beslist of zij een verlenging wil vorderen. De rechter beslist over het toekennen van de verlenging. De rechter heeft de mogelijkheid om (maximaal twee keer) bij onvoldoende medewerking aan het programma een time-out in een JJI te bevelen, voor maximaal 4 weken. De time-out schorst de looptijd van de maatregel. De werkwijze daarbij is als volgt. Als de JR signaleert dat de GBM niet naar behoren wordt uitgevoerd, dan rapporteert de JR dit aan het OM, in kopie aan de RvdK. De jeugdreclassering heeft overleg met de RvdK en het OM over het negatieve verloop van de maatregel. Met die informatie kan het OM de jongere een waarschuwing geven. Mocht de waarschuwing niets uithalen dan kan de jeugdreclassering, nadat hier intern interdisciplinair overleg aan vooraf gaat, kiezen: of bij het OM vragen om een time out te vorderen bij de rechter, of terug melden van de GBM bij het OM. Als de jeugdreclassering een time out vraagt wordt de wenselijkheid en de duur daarvan onderbouwd. Als het OM dat advies voor de time out overneemt en deze vordert, wordt het CJIB daarvan direct in kennis gesteld om de instroom van de jongere in de JJI te kunnen coördineren. De rechter beslist over het al dan niet toepassen van de time out. Bij een toegekende time out legt de OvJ de opdracht voor uitvoeren van een time out samen met het 94 Voor 16- en 17-jarigen kan de rechter bevelen dat de begeleiding van de maatregel wordt uitgevoerd door de volwassenenreclassering. 95 Conform Besluit Jeugdwet art. Artikel 4.2.5 lid 2. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 88 Ketenproces JSK vonnis en de laatste rapportage van de jeugdreclassering aan de selectiefunctionaris van DJI/IJZ voor. De jongere moet gedurende een bepaalde periode in de JJI verblijven en wordt na afronding van de time out de uitvoering van de GBM hervat. Als de GBM niet naar behoren is afgerond, dan beveelt het OM – zonder tussenkomst van de rechter – in beginsel de tenuitvoerlegging van de vervangende jeugddetentie voor de resterende periode96. Het CJIB wordt daarvan in kennis gesteld om de instroom van de jongere in de JJI te kunnen coördineren. De jongere kan een bezwaarschrift indienen tegen de beslissing tot omzetting in vervangende jeugddetentie. De tenuitvoerlegging van de vervangende jeugddetentie wordt niet opgeschort. Een zogenaamde ‘time-out’ bij de GBM kan gerealiseerd worden wanneer de jongere onvoldoende meewerkt. De time-out kan dan gerealiseerd worden door na de beslissing tot tenuitvoerlegging bij de behandeling van het bezwaarschrift het bezwaar gedeeltelijk gegrond te verklaren. Hiervoor is medewerking van de raadsman nodig in verband met het indienen van een bezwaarschrift en de resterende vervangende jeugddetentie dient nog wel van enige duur te zijn. Aanpassing van de inhoud van de GBM kan in dat geval ook door het OM aan de rechter geadviseerd worden als daar ontwikkelingen voor zijn die betrekking hebben op het gedrag van de jeugdige. 16.5 Aanvullende (vrijheidsbeperkende) maatregelen bij vonnis Sinds 1 april 2012 kan de rechter als maatregel ook een rechterlijk contactverbod, een gebiedsverbod of een meldplicht opleggen. De maatregel duurt maximaal twee jaar. De maatregel kan alleen worden opgelegd bij een rechterlijke uitspraak waarbij iemand wegens een strafbaar feit wordt veroordeeld, ook als bij deze veroordeling geen straf wordt opgelegd. De rechter die de maatregel oplegt bepaalt vooraf de maximale duur van de vervangende hechtenis per keer dat de maatregel wordt overtreden, eventueel oplopend bij recidive. De maatregel kan dadelijk uitvoerbaar verklaard worden. Het vonnis wordt via de reguliere werkwijze aan het OM verstrekt, waarna het OM de politie op de hoogte brengt zodat zij kan signaleren op naleving van de maatregel(en). Als er – door de politie – geconstateerd wordt dat de maatregel niet (afdoende) nageleefd wordt, dan wordt dit volgens de reguliere werkwijze aan het OM gemeld. Bij overtreding van de voorwaarden kan het OM of de hOvJ de veroordeelde aanhouden. Vervolgens vordert de OvJ vervangende hechtenis. De RC beslist – binnen drie dagen na indiening – op de vordering tot tenuitvoerlegging van de OvJ. Daarbij kan de RC de vervangende hechtenis matigen. Hierover wordt door het OM geadviseerd. 96 De rechter heeft de bevoegdheid hiervan af te wijken en kan, bij niet naar behoren afronden van de GBM, andere manieren van omzetten aangegeven in het vonnis. Dit kan naar het oordeel van de rechter dan dienen om maatwerk voor de jongere te bieden. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 89 Ketenproces JSK 16.6 Elektronisch toezicht Als ET is opgelegd, dan ontvangt de RvdK (via het AICE) een afschrift van het vonnis / de beschikking en informeert de JR en de ET specialist van RN. Het OM informeert de politie bij voorwaarden waarop de politie een signalerende taak heeft. Dit loopt volgens de informatielijn zoals ook voor volwassenen wordt gehanteerd: vanuit het OM via het CJIB naar het NIK en vandaaruit verder de politieorganisatie in97. Nadat de jeugdreclasseerder en ET specialist van RN het bericht ontvangen hebben dat ET is opgelegd, voeren zij voor het inrichten van ET de volgende handelingen uit: - De ET specialist van RN voert de gegevens over het weekschema in in de software van de provider. - In overleg tussen de jeugdreclasseerder en de ET specialist van RN wordt – binnen het palet aan beschikbare mogelijkheden – afgesproken op welke momenten de jeugdreclasseerder de statusinformatie wil ontvangen, inclusief afspraken over het direct ontvangen van informatie bij meldingen98. - De jeugdreclasseerder informeert de wijkagent over de start en invulling van ET vanuit bilateraal contact tussen jeugdreclasseerder en politie over de begeleiding. - De technische middelen worden door de provider aangesloten in het woonhuis van de jeugdige en de enkelband wordt aangebracht bij de jeugdige. Behalve de provider is ook de ET specialist van RN daarbij aanwezig; de jeugdreclasseerder kan hierbij ook aanwezig zijn. De Jeugdreclasseerder heeft de regie over de uitvoering van het inhoudelijke programma en de begeleiding van de jeugdige. Tijdens het uitvoeren van ET ontvangt de Jeugdreclasseerder van de ET specialist van RN de rapportage met statusinformatie, die ook een advies bevat dat opgesteld is op basis van een analyse en interpretatie van de melding(en). Interpretatie gebeurt door de ET specialist van RN die de JR hierin adviseert hoe te handelen. De rapportage met statusinformatie wordt verzonden in de vooraf afgesproken frequentie en bij vooraf bepaalde meldingen. De Jeugdreclasseerder neemt kennis van de statusinformatie en bepaalt de vervolgstappen bij ongeoorloofde en ongewenste afwijkingen 99. In geval van meldingen organiseert de Jeugdreclasseerder (liefst binnen 1 dag) een multidisciplinair overleg (MDO). Daar waar de politie niet direct betrokken wordt in dit MDO, informeert de jeugdreclasseerder de wijkagent over de gemaakte afspraken. Beëindiging van de ET vindt tussentijds plaats (op beslissing van de rechter) of na afloop van de vastgestelde termijn. De jeugdreclasseerder maakt in overleg met de ET specialist van RN een afspraak met de jeugdige om de enkelband af te koppelen en informeert de RvdK 93 Dit is de gewenste en beoogde werkwijze. Op het moment van schrijven informeert het OM de politie bij jeugdigen met bijzondere voorwaarden nog direct per arrondissement. Het is de wens om op korte termijn aan te sluiten bij de werkwijze die voor volwassenen wordt gehanteerd. 98 Hierbij wordt in principe aangesloten bij de standaarden die in de pakketten voor ET benoemd zijn. 99 Dit wordt nader uitgewerkt in het interne werkproces van de JR: Werkproces / instructie gebruik Elektronisch Toezicht bij BJZ/LWI jeugdreclassering. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 90 Ketenproces JSK daarover (achteraf) via de evaluatie van het plan van aanpak. De jeugdreclaseerder informeert de wijkagent over het beëindigen van de ET. Als de JR de ET tussentijds wil beëindigen, dan wordt dat, na overleg met de RvdK, aan het OM gemeld, met een cc aan de RvdK. De jeugdreclasseerder informeert de wijkagent over het beëindigen van de ET. Bij afkoppeling van de enkelband zijn de ET specialist van RN en de Jeugdreclasseerder aanwezig. De ET specialist van RN registreert de beëindiging van de ET in de software van de provider. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 91 Ketenproces JSK 17 Overige sancties De tenuitvoerlegging van een aantal sancties is in de voorgaande hoofdstukken nog niet beschreven. Dat geldt voor de maatregel ‘onttrekken aan het verkeer’ alsook voor twee bijkomende straffen. De volgende twee bijkomende straffen kunnen ook opgelegd worden, in combinatie met één van de hoofdstraffen geldboete, taakstraf of jeugddetentie: - Verbeurd verklaring, bijvoorbeeld van een vluchtauto. - Ontzegging van de bevoegdheid motorrijtuigen te besturen (OBM). Ondanks dat deze sancties niet jeugdspecifiek zijn, worden ze voor de volledigheid toch (bondig) opgenomen. 17.1 Onttrekken aan het verkeer In sommige zaken kan er sprake zijn van het in beslag nemen van goederen. In tegenstelling tot de maatregelen die samenhangen met beslag, zoals onttrekking aan het verkeer – van toepassing op verboden goederen – kan alleen de rechter bepalen dat een veroordeelde als bijkomende straf de spullen kwijt raakt die bij hem in beslag zijn genomen. In die gevallen wordt door de rechter een verbeurd verklaring uitgesproken100. Inbeslagname van goederen en het onttrekken aan het verkeer daarvan, wordt uitgevoerd door de ZM, het OM, de Politie en de Dienst Domeinen Roerende zaken (DRZ). Direct na inbeslagneming door de politie wordt door het OM een logistieke beslissing genomen ten aanzien van het beslag: de goederen moeten immers zo snel mogelijk naar de bewaarder. In het geval in beslag genomen aan het verkeer onttrokken moeten worden, dan wordt dit door een OM medewerker aan de bewaarder kenbaar gemaakt. De rest van dit werkproces valt buiten de reikwijdte van dit document. 17.2 Verbeurd verklaringen In beslag genomen goederen kunnen door de rechter verbeurd worden verklaard. In tegenstelling tot de maatregelen die samenhangen met beslag, zoals onttrekking aan het verkeer – van toepassing op verboden goederen – kan alleen de rechter bepalen dat een veroordeelde als bijkomende straf de spullen kwijt raakt die bij hem in beslag zijn genomen. In die gevallen wordt door de rechter een verbeurd verklaring uitgesproken. 100 De beschreven werkwijze geldt bij onttrekking aan het verkeer als bijkomende straf. Indien de beslagene afstand heeft gedaan van de goederen kan het OM zelfstandig de afwikkeling van de goederen bepalen. Afhankelijk van het soort goed gaat het OM dan over tot onttrekking aan het verkeer of verbeurd verklaring. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 92 Ketenproces JSK Inbeslagname van goederen en het verbeurd verklaren daarvan, wordt uitgevoerd door de ZM, het OM, de Politie en de Dienst Domeinen. In het geval in beslag genomen goederen verbeurd zijn verklaard door de rechter, dan wordt dit door een OM medewerker in het beslagportaal via ‘Beslissing OM’ kenbaar gemaakt. Het OM geeft dan aan het Centraal Loket Bewaarders (CLB) de opdracht om het goed in bewaring te nemen teneinde het te verkopen of te vernietigen. Na acceptatie van deze opdracht wordt het goed via het reguliere werkproces voor in beslag genomen goederen opgehaald van de politielocatie waar het goed tot dan toe bewaard werd. De rest van dit werkproces valt buiten de reikwijdte van dit document. 17.3 Ontzegging bevoegdheid motorrijtuigen te besturen Binnen de verkeersrichtlijnen is de ontzegging van de bevoegdheid tot het besturen van motorrijtuigen (OBM) één van de mogelijke bijkomende straffen bij de eis ter terechtzitting of de Strafbeschikking (WSr 77r). Zo dient bijvoorbeeld in geval van het delict ‘rijden onder invloed’ van motorvoertuigen door beginnend bestuurders of bestuurders zonder rijbewijs – afhankelijk van de ernst van het delict – naast een geldboete, taakstraf of jeugddetentie ook een onvoorwaardelijke ontzegging te worden geëist of in een Strafbeschikking opgelegd. Bij de ontzegging van de rijbevoegdheid zijn de ZM, het OM en de Rijksdienst voor het Wegverkeer (RDW) betrokken. Bij een per vonnis opgelegde OBM en voor zover nog nodig bij een door het OM opgelegde OBM wordt, na het onherroepelijk worden daarvan, door de afdeling Tenuitvoerlegging van het OM voor betekening gezorgd. Per post wordt de veroordeelde bericht over de OBM met het verzoek de akte ondertekend te retourneren. Op het moment dat de akte retour ontvangen wordt door het OM, wordt dit geregistreerd in Compas en wordt via een automatisch bericht het RDW geïnformeerd. Het RDW registreert vervolgens de OBM in het basisregister voertuigen. De informatie uit het basisregister voertuigen is opvraagbaar door verschillende instanties, waaronder de politie. Na beëindiging van de ontzeggingstermijn krijgt een veroordeelde zijn rijbewijs terug, tenzij het CBR bestuursrechtelijk het rijbewijs ongeldig heeft verklaard. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 93 Ketenproces JSK 18 Casusregie In jeugdstrafzaken zijn vaak verscheidene ketenpartners gelijktijdig of achtereenvolgens met dezelfde jeugdige bezig. Om tot een effectieve en efficiënte aanpak te komen is het van belang dat de verschillende activiteiten in samenhang plaatsvinden. Het OM voert de regie op het strafproces. De RvdK is belast met de casusregie in individuele jeugdstrafzaken om te zorgen voor afstemming van de verschillende processen – strafproces, onderzoek/advisering en begeleiding, eventuele lopende of in voorbereiding zijnde kinderbeschermingsmaatregelen - en tevens te zorgen voor inhoudelijke samenhang. De RvdK zal ook bij de toepassing van het jeugdstrafrecht op jongvolwassenen (18-23 jaar) toezicht houden op de uitvoering van de jeugdreclassering. De RvdK houdt daarnaast toezicht op de uitvoering van reclasseringswerkzaamheden bij minderjarigen, wanneer deze uitvoering bij minderjarigen is opgedragen aan een reclasseringsinstelling voor volwassenen101. De casusregie start vanaf bij de besluitvorming in het afstemmingsoverleg van ZSM of bij de ontvangst van de melding omtrent inverzekeringstelling bij de RvdK en duurt voort totdat het justitiële traject is afgerond, inclusief de nazorg. De inhoudelijke component van de casusregie heeft sterk het karakter van beoordelen en bewaken. De casusregisseur volgt de zaak op inhoud, waarbij hij let op mogelijke nieuwe ontwikkelingen die van invloed zijn op het verdere verloop van de casus. Hij bewaakt voortdurend de eerdere en komende activiteiten en beoordeelt de samenhang tussen de verschillende activiteiten. Waar dat nodig is signaleert de casusregisseur een mogelijk gebrek aan inhoudelijke samenhang tussen verschillende activiteiten of hij signaleert andere zaken die een goed verloop van het straftraject in de weg kunnen staan. Hij intervenieert op inhoudelijk niveau onder meer door het aandragen van oplossingen die partijen kunnen helpen om adequaat hun taken uit te voeren. Een ander inhoudelijk aspect van de casusregie bestaat uit toezicht op de jeugdreclassering: hier gaat het met name om het toetsen van ‘producten’ van de jeugdreclassering (plannen en verslagen) aan de hand van landelijk overeengekomen criteria. De procedurele / processuele component bestaat voor een belangrijk deel uit toezien op de naleving van termijnen, procedures en afspraken alsmede op de tijdige totstandkoming van adviezen en plannen. Ook op dit vlak heeft de casusregisseur een signalerende taak als er niet conform de regels en afspraken wordt gehandeld. Waar nodig intervenieert de casusregisseur, bijvoorbeeld door partijen aan te spreken op niet-naleving van afspraken. Een specifieke taak van de casusregisseur betreft het voorzitterschap van de netwerk- en trajectberaden. 101 Stelregel: RvdK heeft toezichthoudende taak bij alle 18- die via JSR T&B krijgen, ongeacht wie T&B uitvoert, plus bij alle 18+ voor wie T&B door de JR uitgevoerd wordt. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 94 Ketenproces JSK Alle informatie die voor ketenpartners nodig is om (vervolg)acties uit te voeren wordt schriftelijk vastgelegd en verstrekt. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 95 Ketenproces JSK 19 Justitiële nazorg Nazorg heeft tot doel om ondersteuning en begeleiding te bieden bij een geleidelijke terugkeer naar de samenleving. Nazorg kent in dit document twee verschijningsvormen. Enerzijds is er de justitiële nazorg, die door de JR of eventueel de reclassering verleend wordt. Anderzijds is er de buiten-justitiële nazorg na afloop van het justitiële traject, waarvoor de gemeente verantwoordelijk is. Hen kan namelijk in het belang van de jeugdige zijn dat de gemeente na het vervallen van de justitiële titel de gewenste (nazorg)voorzieningen blijft leveren. Deze laatste vorm valt buiten de reikwijdte van dit document. Nazorg wordt altijd geboden na verblijf van een jeugdige in een JJI op strafrechtelijke titel102. Na een GBM kan er mogelijk sprake zijn van nazorg. In het nazorgtraject werken de ketenpartners RvdK, JJI, GI/JR (eventueel de reclassering) en de gemeente met elkaar samen, ieder vanuit de eigen verantwoordelijkheid. Voor elke jeugdige die op strafrechtelijke titel instroomt in een JJI wordt een trajectplan gemaakt, dat aansluit op het voortraject en doorloopt tot en met de nazorg. Het trajectplan bestaat uit het (voorlopig) perspectiefplan van de JJI, het (voorlopig) Plan van Aanpak van GI/JR en (indien van toepassing) het nazorgplan van de gemeente. Met elkaar vormen deze plannen een totaalplan op basis van gezamenlijke trajectdoelen en continuïteit in de begeleiding. De JR voert de justitiële nazorg uit. Het verloop daarvan komt overeen met de handelwijze bij reguliere begeleiding. Dit is in een eerdere sectie over T&B al beschreven in dit document. Indien de begeleiding aanvangt nadat de jongere de leeftijd van 18 jaar heeft bereikt, wordt de nazorg in principe door de reclassering uitgevoerd. 102 Verplichte nazorg geldt voor jeugdigen die na 1 juli 2011 zijn berecht. Uitzonderingen hierop zijn: (1) jeugdigen bij wie vast staat dat zij na detentie Nederland dienen te verlaten dan wel zullen worden uitgezet of uitgeleverd, (2) jeugdigen waarbij nog een andere strafvervolging is ingesteld, waarbij een vrijheidsstraf of vrijheidsbenemende maatregel is gevorderd. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 96 Ketenproces JSK 20 Verzoeken vanuit volwassenen strafrechtketen Vanuit de volwassenen strafrechtketen kunnen de volgende verzoeken gedaan worden aan één van de partners in de jeugdstrafrechtketen: 1. Bij advisering over 18-23 jarigen kan 3RO bij voorgeleiding en dagvaarding bij de RvdK informatie opvragen over het straf- en civielrechtelijke verleden van de jongvolwassene. Daarnaast kan 3RO de RvdK in het kader van het formuleren van het (straf)advies consulteren omtrent de wenselijkheid om het jeugdstrafrecht toe te passen. 2. Bij in verzekering gestelde jongvolwassenen kan de OvJ (ten behoeve van plaatsing in een JJI) bij de vordering IBS aangeven of hij voornemens is JSR te vorderen. De RC kan dan bepalen dat de jongvolwassene de periode van IBS in een JJI zal doorbrengen en eventueel als schorsende voorwaarde Toezicht en Begeleiding door de JR krijgt opgelegd. 3. Impact op de RvdK als voorzitter van het N&T-beraad. In het geval dat een jongvolwassene (18+) wordt voorgeleid, de OvJ voornemens is om JSR toe te passen, de jeugdige na besluit van de RC naar een JJI gaat voor IBS (VH): dan schuift 3RO aan bij N&T-beraad omdat ze betrokken zijn bij adviesfunctie (tot aan zitting). De RvdK moet in dat geval als voorzitter van het netwerk- en trajectberaad de T&B monitoren en moet daarbij input van 3RO meenemen teneinde goede afspraken over de nazorg te regelen. 4. Bij een voorgeleidings- of trajectconsult met betrekking tot een 18-23 jarige kan de consulent van het NIFP een advies geven over de wenselijkheid van plaatsing in een JJI. Bij het advies tot klinische observatie kan een afweging gemaakt worden tussen observatie in het Pieter Baan Centrum of in Teylingereind. In de PJ-rapportage met betrekking tot 18-23 jarigen maakt de rapporteur een afweging of toepassing van het jeugdstrafrecht geadviseerd wordt. Hierbij wordt gebruik gemaakt van een wegingslijst adolescentenstrafrecht. Nadere informatie over het adolescentenstrafrecht en de implicaties voor de ketenwerkprocessen kan worden gevonden in de publicaties van het project ASR. Deze publicaties zijn beschikbaar via de Directie Justitieel Jeugdbeleid van het Ministerie van Veiligheid en Justitie. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 97 Ketenproces JSK 21 21.1 Monitoring van de jeugdstrafrechtketen Inleiding Het monitoren en besturen van het ketenprocesmodel JSK vindt plaats op drie niveaus: 1. Operationeel: In het operationele proces wordt via overleg, registratie en terugkoppelingen de uitvoering van het ingerichte werkproces gestuurd. Het operationele niveau in de jeugdstrafrechtketen bevat onder andere ZSM en het JCO+. 2. Tactisch: Als het ware ‘boven’ de operationele sturing ligt de monitoring van het uitvoerende proces, als onderdeel van de verbetercyclus die in de keten vorm gegeven is. Het tactische niveau wordt gevormd door het Arrondissementaal Platform Jeugdcriminaliteit (APJ). 3. Strategisch: Ook op strategisch vlak vindt besturing plaats, met name over de uitgangspunten van de ketensamenwerking en de (lange termijn) ontwikkeling van de werkwijze in de keten. Het strategische niveau in de jeugdstrafrechtketen wordt onder andere gevormd door het Arrondissementaal Justitieel Beraad (AJB), het Coördinerend Beraad Jeugd en het Topberaad Jeugd. Ook in het landelijk kader wordt de verplichting benoemd om de planning & control cyclus in te richten. In dit hoofdstuk beschrijven we met name het tactisch besturende proces. Dat doen we aan de hand van de PDCA-cyclus (plan, do, check, act). 21.2 Procesbeschrijving In Figuur 21 is het tactisch besturende proces schematisch weergegeven. De eerste stap in het tactisch besturen is het gezamenlijk vaststellen van een monitor- en meetplan. Input hiervoor zijn landelijke bepalingen waaronder: Landelijke kaders zoals vastgesteld door het Coördinerend Beraad Jeugd; Wet- en regelgeving en ketenafspraken, onder andere de Kalsbeeknormen. Uitgaande van de (strategische) doelstellingen die de ketenpartners hebben voor het werkproces en gebaseerd op de huidige inrichting van de ketensamenwerking wordt vastgesteld: Wat de uitgangspunten zijn voor sturen en monitoren, vastgelegd in een zogenaamde sturingsfilosofie. Hier zullen de noodzakelijke procesindicatoren in opgenomen worden. Ook wordt hierin het onderscheid opgenomen tussen verantwoordingsinformatie over de normen en stuurinformatie (lees: beïnvloeding tijdens uitvoering van werkzaamheden om te komen tot de normen) met betrekking tot deze normen. De verantwoordingsinformatie geeft inzicht in de scores op de normen. Dit biedt over het algemeen echter geen of nauwelijks informatie om verbeteringen in gang te kunnen zetten en te besturen. Daarvoor is nadere informatie nodig voor het bepalen welke verbeteracties zinvol zijn. Deze uitgebreidere (analyse)informatie wordt stuurinformatie genoemd. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 98 Ketenproces JSK Figuur 21: Procesbeschrijving Monitoren Welke stuurinformatie wenselijk is, ketenbreed en (daarvan afgeleid) per partner. Hierbij wordt ook benoemd wat de kwaliteitseisen aan de informatie zijn, zoals mate van detail, termijn van opleveren en acceptabele foutmarges. Deze zijn belangrijk om het gewenste resultaat te bereiken. De stuurinformatie kan naast ‘harde’ indicatoren ook meer zachte informatie bevatten en moet zich niet beperken tot cijferoverzichten: ook het uitvoeren van inspecties of audits en collegiale toetsing kunnen onderdeel zijn van de gewenste stuurinformatie. Hoe die informatie verkregen kan worden en wat de rolverdeling daarbij is. Hoe de stuurinformatie in overleg besproken wordt en hoe de vertaling naar (verbeter)acties of verantwoording in de praktijk belegd is. Op basis van het in de keten vastgestelde monitor- en stuurplan wordt vervolgens de monitoring uitgevoerd en worden de meetresultaten in de vorm van stuurinformatie opgeleverd. De meetresultaten worden besproken in de daartoe aangegeven overleggen of gremia en worden gerapporteerd via de aangegeven lijnen. In de gremia die daarvoor aangewezen zijn, wordt tevens vastgesteld welke (verbeter)acties wenselijk zijn. Deze verbeteracties worden vervolgens uitgevoerd, wat effect kan hebben op de inrichting van het werkproces, de manier van sturen of de inrichting van de organisatie. De monitoring herhaalt zich vervolgens als cyclisch proces. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 99 Ketenproces JSK De exacte invulling van het monitoringsproces wordt overgelaten aan de verschillende gebiedsgebonden indelingen. Na oplevering van de eerste versie van dit procesmodel is een review uitgevoerd op de implementatie van de procesafspraken in de keten. Dit geeft een toetsingsmoment en verbeterimpuls voor het inrichten en borgen van de in het document vastgelegde ketenafspraken. De ketenreview, ook wel ketenmonitor genoemd, is een waardevol onderdeel van een ketenimplementatietraject en zal ook op deze herziene versie worden toegepast. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 100 Ketenproces JSK 22 22.1 Bijlagen Productbeschrijvingen In deze bijlage wordt een aantal producten nader beschreven. Deze zijn als volgt geclusterd: Producten in de overdracht van het PVM Uitkomst preselect Kerndeel PVM PV art. 27 (relaas PV) Verklaring verdachte PV Voorgeleiding PV Aangifte PVM ZSM PVM Halt Definitief PVM OM Producten die betrekking hebben op het informeren van de politie bij dagvaarding en terugkoppeling aan de politie Bericht last tot medebrenging Transportorder DVO Aanhoudingsbevel bij TUL Besluit RC bij voorlopige TUL Kennisgeving van bijzondere voorwaarden Terugkoppeling door Halt Positief Halt afloopbericht Negatief Halt afloopbericht Misdrijven Negatief Halt afloopbericht Overtredingen Halt-straf niet zinvol Terugkoppeling vanuit rechtbank en rechter commissaris Schorsingsvoorwaarden Besluit hechtenis Bericht gebiedsontzegging Per product wordt beschreven: Doel Minimale inhoud Producent, controleur en afnemer 22.1.1 Producten in de overdracht van het PVM Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 101 Ketenproces JSK Product: Preselect recidive politie Minimale inhoud Rollen De uitkomsten van de preselectie recidive worden verstrekt aan de collega die het ZSM- en/of JCO+-overleg bijwoont of voorbereidt. Gegevens over: Uitkomst van de berekening Hoog-Midden-Laag op recidiverisico en risico op geweld Of het een licht of zwaar delict betreft Een zogenaamd “groepsgetal” Achterliggende data Producent: SCPP Controleur: intern bij SCPP Afnemer: deelnemer / voorbereider ZSM en/of JCO+ (intern) Product: Uitkomst preselect recidive De uitkomsten van de preselectie recidive worden verstrekt aan de RvdK voor haar reguliere werkzaamheden en aan het OM voor gebruik bij het ZSM-overleg. Minimale inhoud Gegevens over: Uitkomst van de berekening Hoog-Midden-Laag op recidiverisico en risico op geweld Of het een licht of zwaar delict betreft Een zogenaamd “groepsgetal” Rollen Producent: SCPP Controleur: intern bij SCPP Afnemer: OM (in het kader van ZSM) en de RvdK Product: Kerndeel PVM Minimale inhoud Rollen Bij het PVM ZSM: het delen van basisinformatie over verdachte gekoppeld aan een casus met ketenpartners. Bij het definitieve PVM: het formeel overdragen van de verdachte en de daarvoor benodigde informatie om te worden ingeschreven in de bronsystemen. Gegevens over (zie paragraaf 3.2 voor een meer gedetailleerde beschrijving van de minimale inhoud van het kerndeel PVM): Verbalisantgegevens Verdachte Vermoedelijke strafbare feit Aanvullende gegevens met betrekking tot de verdachte Voortgang van het onderzoek. Overige bijzonderheden ten aanzien van het onderzoek Producent: Verbalisant Controleur: Kwaliteitscontroleur (bij definitieve versie) Afnemer: OM, de RvdK en/of Halt Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 102 Ketenproces JSK Product: PV art. 27 (relaas PV) Doel Minimale inhoud Rollen Het Artikel 27 PV bevat de verdenking en de aanleiding daartoe. Het PV art. 27 geeft informatie over de aanleiding van het onderzoek en de relatie tussen het onderzoek, de geconstateerde feiten en de toeleiding naar de (mede)verdachte. Dit wordt ingevuld door het informatieproduct PV art. 27 Sv. Dit bevat naast algemene informatie over het onderzoek een verslag van de aanleiding van het onderzoek en een overzicht van feiten en omstandigheden. Het PV art. 27 geeft informatie over de aanleiding van het onderzoek en de relatie tussen het onderzoek, de geconstateerde feiten en de verdachte(n). Producent: Verbalisant Controleur: Kwaliteitscontroleur Afnemer: OM Product: Verklaring verdachte Doel Minimale inhoud Vastleggen welke verklaring de verdachte heeft afgelegd. Verslag van verklaring. Rollen Producent: Verbalisant Controleur: ZSM-medewerker politie bij stap “Intake & Selectie” Afnemer: Halt of OM Product: PVM Voorgeleiding Doel Inzicht verschaffen in het verloop van het onderzoek en het nog te verrichten onderzoek. Minimale inhoud PVM inclusief onderzoeksgronden, conform art 67a Sv. Rollen Producent: Verbalisant Controleur: Kwaliteitscontroleur (bij definitieve versie) of operationeel leidinggevende Afnemer: OM Product: PV Aangifte Doel Vastleggen welke informatie door slachtoffer en/of benadeelde is verstrekt. Minimale inhoud Gegevens over: Verbalisant Slachtoffer en/of benadeelde Strafbaar feit Schade Rollen Producent: Verbalisant Controleur: Kwaliteitscontroleur of operationeel leidinggevende Afnemer: Halt of OM Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 103 Ketenproces JSK Product: PVM Halt Doel Minimale inhoud Rollen Overdracht van informatie aan Halt ten behoeve van uitvoering van een Halt-straf. Kerndeel PVM, PV Aangifte en Verklaring verdachte Producent: Verbalisant Controleur: Kwaliteitscontroleur of operationeel leidinggevende Afnemer: Halt Product: Definitief PVM OM Doel Alle voor de strafrechtelijke afdoening benodigde informatie over een casus die overgedragen wordt aan het OM, inclusief de daarbij benodigde handtekeningen. Minimale inhoud Rollen Kerndeel PVM met alle relevante bijlagen (per casus verschillend) Producent: Verbalisant Controleur: Kwaliteitscontroleur Afnemer: OM Sturing Definitief PVM OM wordt binnen 30 dagen na eerste verhoor door politie aan OM verstrekt. Bij een negatieve Halt-straf stuurt de Politie het PVM OM binnen 14 dagen na ontvangst van het negatief Halt afloopbericht naar het OM. 22.1.2 Informeren politie bij dagvaarding en terugkoppeling Product: Bericht Last tot medebrenging Minimale inhoud Rollen Indien sprake is van een last tot medebrenging dan stuurt het OM hierover een kennisgeving aan de opsporingsinstantie. Gegevens over: Jeugdige verdachte Toelichting op de last tot medebrenging Producent: OvJ Afnemer: informatieorganisatie Politie Product: Transportorder DVO Minimale inhoud Rollen Als het transport van de verdachte geregeld moet worden vanwege detentie, wordt de transportorder verstuurd aan de Dienst Vervoer & Ondersteuning (DVO) of aan de parketpolitie. Gegevens over: Jeugdige verdachte Nadere gegevens omtrent JJI Producent: OvJ Afnemer: informatieorganisatie Politie Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 104 Ketenproces JSK Product: Aanhoudingsbevel bij TUL Het OM kan de aanhouding van de veroordeelde kan bevelen, indien er een voorwaardelijke vrijheidsstraf is opgelegd en er ernstige redenen bestaan voor het vermoeden dat enige gestelde voorwaarde niet wordt nageleefd. Minimale inhoud Rollen Gegevens over: Veroordeelde jeugdige Bevel tot aanhouding en toelichting van de grond daarvan Eventuele bijzonderheden Producent: OvJ Afnemer: informatieorganisatie Politie Product: Besluit RC bij voorlopige TUL Minimale inhoud Rollen Het OM dient een vordering tot voorlopige TUL in bij de RC. De RC toetst binnen drie dagen na aanhouding de RC de rechtmatigheid van de gevorderde voorlopige TUL en beslist over de voorlopige TUL. Het OM informeert de politie over de beslissing van de RC. Gegevens over: Veroordeelde jeugdige Besluit van de RC en toelichting daarop Eventuele bijzonderheden Producent: OvJ Afnemer: informatieorganisatie Politie Product: Kennisgeving bijzondere voorwaarden Het OM informeert ketenpartners over opgelegde bijzondere voorwaarden en bij het opleggen van de rechterlijke maatregelen contactverbod, een gebiedsverbod of een meldplicht. Doel daarvan is om de toezichthoudende taak van de JR en de signalerende taak van de politie hierop mogelijk te maken. Minimale inhoud Gegevens over: Veroordeelde jeugdige Aard van de bijzondere voorwaarde of maatregel Eventuele bijzonderheden Politie wordt geïnformeerd bij locatiegebod, locatieverbod, meldplicht en contactverbod Rollen Producent: OvJ Afnemer: informatieorganisatie ketenpartners Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 105 Ketenproces JSK 22.1.3 Terugkoppeling door Halt Product: Positief Halt afloopbericht Doel Politie in kennis stellen van het positief afronden van de Halt-straf. Minimale inhoud Naam jeugdige Notificatie van positieve afronding Halt-straf Datum van de afsluiting van het Halt-traject Rollen Producent: Uitvoerder Halt Controleur: Afnemer: Politie Product: Negatief Halt afloopbericht Misdrijven Doel Politie in kennis stellen van het negatief afronden van de Halt-straf; tevens signaal voor inzetten van vervolgtraject. Minimale inhoud Naam jeugdige Notificatie van negatieve afronding Halt-straf Datum van de afsluiting van het Halt-traject Toelichting die beschrijft waarom de Halt-straf niet succesvol was Rollen Producent: Uitvoerder Halt Controleur: Afnemer: Politie en OM Product: Negatief Halt afloopbericht Overtredingen Doel Politie in kennis stellen van het negatief afronden van de Halt-straf; tevens signaal voor inzetten van vervolgtraject. Minimale inhoud Rollen Naam jeugdige Notificatie van negatieve afronding Halt-straf Datum van de afsluiting van het Halt-traject Toelichting die beschrijft waarom de Halt-straf niet succesvol was Noodzakelijke gegevens ten behoeve van opmaken definitief PVM OM door de politie Producent: Uitvoerder Halt Controleur: Afnemer: Politie Product: Halt afdoening niet zinvol Doel Politie in kennis stellen dat er geen Halt-straf zal plaats vinden; tevens signaal voor de hOvJ om met het OM af te stemmen over het gewenste vervolg (zorg)traject. Minimale inhoud Naam jeugdige Toelichting op het besluit Rollen Producent: Uitvoerder Halt Controleur: Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 106 Ketenproces JSK Afnemer: Politie 22.1.4 Terugkoppeling vanuit rechtbank en rechter commissaris Product: Schorsingsvoorwaarden Doel Bij schorsing van de voorlopige hechtenis (stap 3b.2) aangeven welke voorwaarden daarbij gesteld zijn. Deze worden geregistreerd. Minimale inhoud Naam jeugdige Omschrijving van de schorsingsvoorwaarden Rollen Producent: OM / ZM Controleur: Afnemer: Politie, OM en RvdK Product: Besluit hechtenis Doel Het resultaat van de voorgeleiding, i.e. een besluit van de RC, aan de partijen binnen het JCO+ beschikbaar stellen. Minimale inhoud Naam jeugdige Notificatie van een van de volgende varianten: Afwijzing van de vordering voorlopige hechtenis Bevel tot inbewaringstelling Bevel tot inbewaringstelling met onmiddellijke schorsing van de voorlopige hechtenis waarbij de voorwaarden zijn beschreven Rollen Producent: OM Controleur: Afnemer: Politie en RvdK Product: Bericht gebiedsontzegging Doel Indien er sprake is van een gebiedsontzegging die door de RC is opgelegd als schorsingsvoorwaarde, dan wordt de politie daarvan in kennis gesteld zodat zij kan toezien op naleving. Minimale inhoud Naam jeugdige Notificatie van de gebiedsontzegging Omschrijving van het betreffende gebied Producent: OM Rollen Controleur: Afnemer: Politie 22.2 Gebruikte afkortingen In de onderstaande tabel wordt voor de in dit document gebruikte afkortingen de bijbehorende omschrijving gegeven. Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 107 Ketenproces JSK Afkorting Omschrijving Aurah AJB APJ BJZ BARO BVH CB Compas CR ET GI GO GPS hOvJ JCO+ JSK JSR KBPS LIJ LJ&R MV NIFP OBM OvJ OM PJ PVM de RvdK RC RN SKN SVG USO VHH VR Wjsg WPG WvSR ZM ZOF Automatiserings- en registratieapplicatie Halt Arrondissementaal Justitieel Beraad Arrondissementaal Platform Jeugdcriminaliteit Bureau Jeugdzorg Basis raadsonderzoek Basisvoorziening Handhaving (processysteem van de Politie) Coördinerend beraad jeugdcriminaliteit Communicatie Openbaar Ministerie Parket Administratiesysteem Casusregisseur Elektronisch Toezicht Gecertificeerde instelling Gedragsdeskundig onderzoek Geïntegreerd processysteem strafrecht Hulpofficier van Justitie Justitieel Casus Overleg Jeugdstrafrechtketen Jeugdstrafrecht Kinderbescherming Bedrijfs Processen Systeem Landelijk Instrumentarium Jeugdstrafrechtketen Leger des Heils Jeugdbescherming & Reclassering Minderjarige verdachte Nederlands Instituut voor Forensische Psychiatrie en Psychologie Ontzegging van de bevoegdheid tot het besturen van motorrijtuigen Officier van Justitie Openbaar Ministerie Pro Justitia Proces-verbaal Minderjarige Raad voor de Kinderbescherming Rechter commissaris Reclassering Nederland Strafrechtsketennummer Stichting Verslavingsreclassering GGZ Uitgebreid strafonderzoek (door de RvdK) Veiligheidshuis Volwassenenreclassering Wet justitiële en strafvorderlijke gegevens Wet Politie Gegevens Wetboek van Strafrecht Zittende Magistratuur Zorgformulier Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 108 Ketenproces JSK 22.3 Legenda gebruikte symbolen Figuur 22: Legenda van gebruikte symbolen Datum: 11 december 2014 Versie: Definitief Pagina 109
© Copyright 2024 ExpyDoc
