Preventie en behandeling van burn-out

Preventie en behandeling van
burn-out
De rol van preventieadviseur en
bedrijfsarts in het herstel van burnout!
The Human Link
© Copyright The Human Link
The Human Link
 Gedragstherapeutisch expertisecentrum: stress
 Nadruk op PREVENTIE (van psychisch welzijn in
organisaties, teams en individuen)
 Activiteiten





Chronische stress(-preventie)
Acute stress: opvang en nazorg na schokkend incident
Teamcoaching/ individuele coaching
Supervisie en intervisie
Angsten en fobieën
© Copyright The Human Link
Activiteiten The Human Link ter
voorkoming van Burnout
 Primaire preventie: risico’s voorkomen

Cursus stressbeheersing in de werksituatie
 Secundaire preventie: schade voorkomen

Opleiding aan huisartsen en
preventieadviseurs/bedrijfsartsen: detectie en reïntegratie
van burnout in de praktijk
 Tertiaire preventie: schade beperken



Groepsprogramma’s rond burnout
Individuele begeleiding
Coaching bij reïntegratie in de werksituatie
© Copyright The Human Link
Inhoud
 Wat is burnout?
 Arbeidsongeschiktheid?
 Wat kan de rol van de preventieadviseur en
bedrijfsarts zijn in het herstel van burnout?



Detectie van signalen + exploratie
Motiveren tot behandeling (psycho-educatie en
doorverwijzing)
Opvolging en reïntegratie
 Preventieadviseurs en bedrijfsartsen met grenzen
© Copyright The Human Link
Wat is burnout?
Is dit volgens u burnout?
Waarom wel, waarom niet?
© Copyright The Human Link
Voorbeeld: Ann
 Ann werkt al 10 jaar als coördinator van verpleegkundigen en
thuisverzorgers. Ze heeft een fulltime job en heeft een gezin
met twee kinderen. Haar man is voor zijn werk vaak in het
buitenland. Ann is het laatste jaar al verschillende keren ziek
geweest: darmproblemen, een keelontsteking die bleef duren
met als gevolg een hese stem, slaapproblemen waarvoor ze
een slaapmiddel kreeg. Ze heeft ook vaak last van hoofdpijn
en voelt zich erg moe. Ze vindt dat het niet langer zo verder
gaat, zo kan ze geen leidinggevende blijven naar haar team. Ze
mist haar enthousiasme. Ze komt bij u als
bedrijfsarts/prventieadviseur, ze vraagt zich af wat best is:
thuis blijven of voort werken. Als er gevraagd wordt of haar
werk misschien een rol speelt bij het ontstaan van haar
klachten, antwoordt ze verlegen ‘ik denk van wel’.
© Copyright The Human Link
Vervolg Ann
 Ze twijfelt of ze nog wel geschikt is voor haar job. Ze heeft het
steeds moeilijker om goed om te gaan met haar
medewerkers, om open te staan voor hun vragen naar steun.
Ze krijgt steeds maar mensen die klagen over de vloer. En zij
voelt dat ze hen tekort doet, zij weet ook niet steeds de
oplossing. Ze ergert zich ook vaak aan de pietluttigheden van
hun vragen. Ze nemen geen initiatief en zijn enkel
geïnteresseerd in goede uurregelingen. Ann beseft dat ze erg
negatief over haar werksituatie spreekt. Ze heeft het
afgelopen jaar ook veel personeelswisselingen gehad en is het
allemaal grondig beu. Ze twijfelt over het nut van haar functie
en ziet er tegenop om terug in een nest van problemen
terecht te komen.
De bedrijfsarts overweegt verdere
opvolging door de preventieadviseur (psychosociale aspecten)
© Copyright The Human Link
Burnout : de definitie
 “burn-out” = letterlijk opgebrand
Je moet in vuur
en vlam gestaan
hebben
om opgebrand
te geraken !
© Copyright The Human Link
Burnout : de definitie
Burnout
Emotionele
uitputting
Van energiek naar
mentaal en fysiek
moe (slepen van
weekend naar
weekend)
© Copyright The Human Link
Depersonalisatie
Van betrokkenheid
naar cynisme en
gelatenheid
Persoonlijke
bekwaamheid
Gevoel van te) falen:
Objectief meer fouten,
subjectief uitvergroot
Maar vooraleer het zover komt...
© Copyright The Human Link
Burnout : de definitie
 Chronische overbelasting en niet meer billijk (je geeft
meer dan je ervoor terugkrijgt)!!!
 Probleem in de energiehuishouding
stress
© Copyright The Human Link
(> 3 maanden)
(> 1 jaar)
zonder recuperatie
zonder recup
overspanning
burnout
Thuis blijven of voort werken?
Wat raadt u aan?
© Copyright The Human Link
Arbeidsongeschiktheid?
 Bij overspanning (ernstige EU, maar redelijke DP en PB )



Recuperatie door:
• Afgrenzing in het werk OF
• Ziekteverlof (evalueer na 2 à 4 weken indien ziekteverlof
door huisarts)
Neem contact met huisarts
Verwijs door naar cursus of kortdurende begeleiding
© Copyright The Human Link
Arbeidsongeschiktheid?
 Bij volledige burnout (verhoging 3 factoren)




Herstelproces: 2 à 3 maanden:
Durven stoppen (Niet langer dan 3 maanden!)
Vraag aan huisarts: schrijf ineens langere sabbat voor
 Suggereer aan arts eventueel verlenging per maand
Verwittig: Klachten (of angst) moeten niet voorbij zijn
vooraleer terug aan het werk
Bereid de reïntegratie in de organisatie goed voor
© Copyright The Human Link
Arbeidsongeschiktheid?
 Druk op belang van ACTIEF herstel om terug uit
burnout te geraken
 Het belang om eerst terug te reïntegreren op huidig
werk


Leren van burnout, anders leren omgaan met de
moeilijkheden
Terug in “kracht” gaan staan
 Druk op het contact onderhouden met het werk


Belang van de context te betrekken (leidinggevende)
Steun van collega’s
© Copyright The Human Link
Wat is de rol van de bedrijfsarts/psychosociale
preventieadviseur bij stress/burnout?
1. Detectie van signalen (herkennen) + exploratie
2. Motiveren tot behandeling (psycho-educatie,
doorverwijzing)
3. Opvolgen + reïntegratie begeleiden
© Copyright The Human Link
1. Detectie van signalen + exploratie
CASUS ANN
 Gehuwd, 2 kinderen
 Coördinator van thuiszorg
 Afgelopen jaar veel ziek: darmklachten, keelpijn met hese stem,
slaapproblemen, vaak hoofdpijn en moe.
 Thuis: enkel hoogstnodige; gevoel dat ze er niet meer is voor haar man en
kinderen.
 Twijfelt of ze nog geschikt is voor haar job
 Erg negatief over verschillende aspecten van werk
 Vroeger zeer enthousiaste leidinggevende
 Veel personeelswisselingen, meer mensen die beginnen te klagen, ze is het
allemaal beu
 Huisarts beslist om haar 3 weken arbeidsongeschikt te geven; ze komt bij u na 2
weken en begint al te wenen als ze aan haar werk denkt.
 Waar wil je op letten/ wat wil je exploreren?
© Copyright The Human Link
17
1. Detectie van signalen + exploratie
 Juiste inschatting maken: Burn-out is eindstadium (ten minste 1
jaar) van chronische werkstress

Luisteren naar verhaal
 Burnout = werkgerelateerd dus werkcontext goed exploreren!
 Aftoetsen van drie peilers van burn-out
 Preventie! =streven naar snelle, geleidelijke reïntegratie na
recuperatie (in eerste 3 maanden)
 Goed verschil detecteren met





Stressreacties
Overspanning
Depressie
Angststoornissen, GAD
Chronisch vermoeidheidssyndroom
© Copyright The Human Link
2. Motiveren tot behandeling
(psycho-educatie )
 Klachten uit te leggen: wat en waarom




Klachten en recuperatie
Begrijpen ze hun signalen?
Maken ze zich zorgen over hun klachten?
Komen ze nog tot rust?
 Educatie:



Balansmodel
Stressweerbaarheidsgrens
Billijkheidsprincipe
© Copyright The Human Link
2. Motiveren tot behandeling
(doorverwijzing )
 Nog niet uitgevallen, stressklachten, nog kunnen blijven
werken, sociaal leven is ok, bepaalde risico’s (perfectionisme,
moeilijk grenzen stellen, moeilijk steun vragen, ...)

Stressklachten (cursus stressbheersing laten volgen)
 Uitgevallen, nog aan het werk maar dreigend uitvallen,
uitputting, minder sociaal

Overspanning (tips ter recuperatie, opvolgen, doorverwijzen naar
huisarts + cursus stressbeheersing of korte begeleiding eerste
lijnspsycholoog)
 + cynisme + verminderd gevoel van competentie, ernstige of
onverklaarbare signalen van gedragsverandering

Individuele begeleiding nodig (gedragstherapie)
© Copyright The Human Link
2. Motiveren tot behandeling
(doorverwijzing)
A. Burn-out
 Actieve interventieprogramma’s
cognitieve gedragstherapie:



gebaseerd
op
Beste resultaten: 80 % verbetering klachten
Vooral vermindering van spanningsklachten en verlaagde
uitputtingschaal + meer vertrouwen in eigen professioneel
kunnen
Cognitieve gedragstherapie met organisatiegerichte
interventies
•
•
Snellere werkhervatting (80 à 91 % verbetering bij afsluiting en
follow-up)
Verminderde score voor depersonalisatie!!!
© Copyright The Human Link
2. Motiveren tot behandeling
(doorverwijzing)
B. Werkstress en overspanning:

Actieve interventies gebaseerd op cognitieve
gedragstherapie: beste resultaten
•
•

Werk wordt sneller hervat
Klachten nemen af
Ook educatieve groepstrainingen: reductie van
spanningsklachten en meer arbeidssatisfactie
•
Even goede resultaten met standaardgroepspakket indien goede
indicatiestelling en actieve inzet
© Copyright The Human Link
2. Motiveren tot behandeling
(rationele behandeling uitleggen)
 Uitleg: je kan actief ingrijpen op eigen herstel
 Stapsgewijs:
verschillende
stappen
uitleggen
van
gedragstherapie
 3 fasen om te herstellen en terug greep te krijgen op de
eigen werksituatie:
•
•
•
Herstelfase: vermindering van klachten en komen tot recuperatie
Probleemoplossende fase: aanpak van problemen
Reïntegratiefase: hoe kan ik dit toepassen in de praktijk
– Voorbereiding van reïntegratie in de werksituatie
– In praktijk brengen van oplossingen + Hervalpreventie
 Prognose geven: binnen 3 maanden

Neem terug contact voor het voorbereiden van de
reïntegratie
© Copyright The Human Link
3. Opvolgen + reïntegratie begeleiden
Samenwerking met andere disciplines: neem zelf contact op met
 Huisarts:


Meer zicht op de privécontext
Arbeidsongeschiktheid bespreken
 Psycholoog:


Best iemand met expertise in burnout
Zicht op prognose van reïntegratie
 Psychiater


Medicatie bij complicatie met depressie
Soms nodig om arbeidsongeschiktheid mee te motiveren
 Gespecialiseerde arts, kinesist, loopbaanbegeleiding, ....
© Copyright The Human Link
3. Opvolgen + reïntegratie begeleiden
 Zie je jezelf als preventieadviseur/bedrijfsarts die ook
opvolgt? (procesbegeleider)


Vervolgafspraken maken om evolutie na te gaan
Zorg voor netwerk van verwijzing!
•

Contact houden met hulpverlener met expertise in burnout
(eerste stadium: cursus, groep)
Zorg dat je zelf niet eindeloos doorgaat!
 Rol opnemen bij reïntegratie

Verbindingspersoon met organisatie
© Copyright The Human Link
3. Opvolgen + reïntegratie begeleiden
 Kent bedrijfscontext, stimuleren om


Contact te behouden met werk
Leidinggevende op de hoogte te houden van evolutie
 Betrekken van relevante anderen bij herstel

Leidinggevende
•
•
•
Eventueel exploratiegesprek organiseren om begeleiding te starten
Reïntegratiegesprek: steun langs verschillende kanten
Evaluatiegesprek: hervalpreventie
 Opvolgingsgesprekken

Prognose werkhervatting, evolutie volgen
© Copyright The Human Link
3. Opvolgen + reïntegratie begeleiden
 Geleidelijke reïntegratie

start bv met halftijds terug te gaan werken en zo opbouwen
 Voorwaarde van hervatting

Belangrijk dat cliënten voldoende gerecupereerd zijn
•

metafoor: batterij in het groen
Kunnen hanteren van valkuilen
 In overleg met cliënt en bedrijfsarts, preventieadviseur
huisarts, psycholoog...
 Als hulpverlener contact nemen met werkgever!!!


Vaak niet gewoonte om erover te praten, niet weten hoe aanpakken,
wat burnout is, ...
cliënten stimuleren om zelf potje open te gooien
© Copyright The Human Link
Aanpak van Burnout in THL
 Opleidingen over burnout + aanleren van vaardigheden
 Specifieke cursussen stressdetectie + stressbeheersing
 Kortdurende begeleiding/coaching met accent op reïntegratie

Contact met de werkcontext (via preventieadviseur, bedrijfsarts,
HRM...)
 Werkwijze

Geen overschatting, geen onderschatting:
•

Verwijzing: inschrijven voor cursus stressbeheersing: 4 lessen van 2 uren
Voor begeleiding: steeds eerst intake (gevalideerde vragenlijsten)
•
•
Groepsaanpak (3 à 5 mensen: 3 sessies)
Individuele aanpak (max. 10 sessies)
© Copyright The Human Link
Preventieadviseurs, bedrijfsartsen
met grenzen
Zorg voor jezelf
Ter preventie van burnout!
© Copyright The Human Link
29
STRESS
Ik weet niet heel zeker hoe dit werkt, maar het is
verbluffend accuraat. Lees de onderstaande uitleg
voordat U naar de foto kijkt.
De foto laat twee identieke dolfijnen zien. Hij is
gebruikt om stressniveau’s te meten in
proefpersonen tijdens een onderzoek, gehouden
aan de Universiteit van Maastricht. Kijk goed naar
beide dolfijnen, die uit het water springen.
De dolfijnen zijn identiek.
De uitkomst van het onderzoek was, dat ondanks
dat de dolfijnen identiek zijn, personen met stress
verschillen vinden tussen de dolfijnen. Uit de studie
bleek dat hoe meer stress, hoe meer verschillen
men waarnam.
Kijk goed naar de foto. Indien U meer dan twee
verschillen kunt vinden, hoe harder U aan vakantie
toe bent.
© Copyright The Human Link
© Copyright The Human Link
Bedankt!
Vragen?
© Copyright The Human Link

Download Report