zorg 2014-2015 - BS De Driestam

Zorgverbreding 2014-2015
Inhoud
Speciaal basisonderwijs en speciaal onderwijs ............................................................................... 2
Passend onderwijs .......................................................................................................................... 3
Het team en zorgverbreding ............................................................................................................ 3
De vier zorgniveaus ........................................................................................................................ 4
Het CITO leerlingvolgsysteem en Eduscope ................................................................................... 4
Signaleren....................................................................................................................................... 5
Analyseren van problemen ............................................................................................................. 6
Groepsbesprekingen en leerlingbesprekingen. ............................................................................... 6
De interventies ................................................................................................................................ 7
OPP (ontwikkelingsperspectief): ..................................................................................................... 7
Evaluatie ......................................................................................................................................... 7
SVIB (ofwel beeldbegeleiding)....................................................................................................... 7
Opvoeden doe je samen: ................................................................................................................ 8
Hoe verder ? ................................................................................................................................... 8
Het bewaren van de gegevens........................................................................................................ 9
De orthotheek ................................................................................................................................. 9
Plannen voor de komende jaren ..................................................................................................... 9
Ouders en de zorgverbreding........................................................................................................ 10
…………………………………………………………………………………….………………………………
Zorgverbreding: wat verstaan we daaronder?
Onder ‘zorgverbreding’ verstaan we: de uitbreiding van maatregelen en activiteiten op school
om een zo goed mogelijke zorg te garanderen voor alle kinderen en speciaal voor hen die
specifieke pedagogische en/of didactische behoeften hebben. Als jenaplanschool willen we
bovendien dat ieder kind als individu gerespecteerd en behandeld wordt.
Niemand uit de boot laten vallen!
1
Speci aal basi sonderw ijs en speciaal onderw ijs
Tot 1998 bestond er basisonderwijs en speciaal onderwijs. Het speciaal onderwijs was voor
leerlingen die speciale zorg nodig hadden. In 1998 is het speciaal onderwijs gesplitst in het
speciaal basisonderwijs en het speciaal onderwijs.
Kinderen die speciale zorg nodig hebben komen niet meer automatisch op een speciale school
terecht.
Naast de speciale scholen voor basisonderwijs (SBO) zijn er scholen voor speciaal
onderwijs (SO). DE SBO scholen vallen onder de wet primair onderwijs en de SO scholen
vallen onder de Wet op de Expertisecentra (WEC). Deze scholen zijn voor kinderen met een
handicap of beperking of een gedragsstoornis.
Met ingang van 2003 kregen leerlingen die voor speciaal
onderwijs in aanmerking komen een ‘rugzakje’ of de
leerlinggebonden financiering (LGF). Hiermee konden zij
worden aangemeld op het reguliere onderwijs, dus ook op
onze school.
Met ingang van augustus 2014 is de wet passend onderwijs
in werking getreden. Dit betekent dat er vanaf augustus
2014 veel veranderd is en nog steeds verandert. Op dit
moment is er nog veel onduidelijk voor onze school. Meer
informatie is te vinden op de website van het
Samenwerkingsverband Passend Onderwijs PO Eindhoven.
www.po-eindhoven.nl
Als de ouders een kind met een speciale ondersteuningsbehoefte aanmelden, zal de school
samen met de ouders de hulpvraag van het kind bespreken en afwegen of de school aan die
hulpvraag tegemoet kan komen. Centraal hierbij staat het belang van het kind en de
mogelijkheden van de school om het ontwikkelingsproces van het kind te ondersteunen.
Punten van afweging bij de toelating zijn
ondermeer de draagkracht van de groep
waarin het kind wordt geplaatst, de
ervaring van de leerkracht die het kind
moet begeleiden, de situatie van het
gebouw of lokaal, de inschatting die de
school maakt om de leerling gedurende de
rest van zijn basisschoolloopbaan
verantwoord te kunnen begeleiden.
In het Schoolondersteuningsprofiel (SOP) staat beschreven welke zorg door de school geboden
kan worden.
Bij het besluit (uiteindelijk zal het bevoegd gezag van onze school dit besluit nemen) tot
toelating of weigering zal er altijd sprake zijn van een (zorg)teambesluit. We gaan er immers
van uit dat -bij toelating- de leerling de gehele basisschoolperiode op onze school welkom zal
zijn (zie ook bijlage “Leerlingenzorg en ouders”).
2
Passend onderw ijs
Per 1 augustus 2014 wordt er op alle
scholen in Nederland passend onderwijs
ingevoerd. Passend onderwijs moet ervoor
zorgen dat alle kinderen zo passend
mogelijk onderwijs krijgen.
Scholen werken samen in regionale
samenwerkingsverbanden. Voor de
Driestam is dat Samenwerkingsverband
Passend onderwijs PO Eindhoven.
wordt nagegaan welke school in het
samenwerkingsverband dit wel kan.
Gezamenlijke schoolbesturen hebben hun
onderwijsbeleid zo ingericht dat er voor alle
leerlingen in die lokale/regionale situatie
een passend onderwijsarrangement en een
dekkend aanbod voor onderwijszorg is.
Meer informatie vindt u op:
www.po-eindhoven.nl
Onderwijs en ondersteuning moeten
aansluiten op de ontwikkeling van het kind,
de mogelijkheden van het personeel en de
wensen van de ouders. Kan een school niet
aan de wensen van de ouders voldoen dan
Het team en zorgverbreding
Het team van de Driestam vindt de zorgverbreding van groot belang. Er zijn formatie-uren
vrijgemaakt ten behoeve van de zorgverbreding. De intern begeleiders (IB’er) houden het
gehele proces in de gaten en ondersteunen de leerkrachten bij het realiseren van de zorg.
Sandra, Jopie
3
Dit schooljaar bestaat het zorgteam uit 2 teamleden:
Sandra Vugts IB’er onderbouw en 2 groepen middenbouw; Jopie Collart IB’er bovenbouw en 2
groepen middenbouw
Naast IB taken begeleiden zij, voor zover mogelijk, ook leerlingen met een speciale
ondersteuningsbehoefte.
De IB’ers en directie voeren regelmatig
werkoverleg. Zes keer per jaar komt het
“grote zorgteam” bij elkaar. Dit zijn de
IB’ers, de directeur en uit iedere bouw een
vertegenwoordiger. Tijdens dit overleg
wordt de zorgverbreding geëvalueerd en
worden er beleidsmatige beslissingen
genomen.
De vier zorgni veaus
Er zijn vier niveaus waarop de zorg ingezet kan worden:
1.
Zorg op groepsniveau: goede instructie door de leerkracht en zo nodig reteaching en
preteaching.
2.
Extra zorg op groepsniveau: de leerkracht geeft extra instructie aan een kleine groep,
geeft extra hulp in de klas bijv. door het inzetten van remediërend materiaal vanuit de
methode en geeft begeleiding op sociaal-emotioneel vlak.
3.
Extra zorg op schoolniveau door interne deskundigen: raadplegen en inzetten van
IB’ers en/of collega’s met specifieke kennis (zoals dyslexie, gedrag, reken- en
taalspecialist)
4.
Extra zorg op schoolniveau door externe deskundigen: raadplegen van de adviseur
leerlingenzorg, inschakelen van bovenschoolse hulp, aanvragen
toelaatbaarheidsverklaring Speciaal (Basis)Onderwijs bij het samenwerkingsverband.
Het CI TO leerlingvolgsysteem en Eduscope
Voor een goede zorgverbreding is het nodig de ontwikkeling van de leerlingen goed in beeld te
brengen en door de hele basisschoolperiode te volgen. Je wilt weten of je als leerkracht op de
goede weg bent met de aanpak in de stamgroep, of de groepen goed op elkaar aansluiten en
wat het niveau van de leerlingen en de school is.
4
Hiertoe maakt de Driestam gebruik van een leerling- en onderwijsvolgsysteem dat als doel
heeft de zorgverbreding binnen de school systematisch (planmatig) aan te pakken.
Dit gaat volgens het cyclisch model leerlingenzorg:
1.
2.
3.
4.
problemen signaleren
problemen analyseren
interventies:
- oplossingen voorbereiden
- oplossingen toepassen
evalueren.
Dit proces vindt plaats op het individuele niveau van de leerling, maar ook op groepsniveau
(jaargroep en of stamgroep) en op schoolniveau.
Er wordt niet alleen gelet op wat de leerling produceert (de resultaten van werk en of toetsen)
maar ook op de onderwijsleersituatie (zoals: wat is de invloed van de groep, wat is de rol van
de leerkrachten) en de specifieke leerlingkenmerken (capaciteiten, sociaal emotionele
ontwikkeling, thuissituatie e.d.)
Signaleren
Het signaleren van problemen kan
gebeuren door observatie van de
leerkracht, ervaringen van ouders met het
kind en door het groepsgewijs afnemen van
toetsen.
We maken gebruik van het Cito leerling- en onderwijsvolgsysteem (LOVS). Cito staat voor
centraal instituut voor toetsontwikkeling. Deze toetsen zijn niet methodegebonden en
genormeerd volgens landelijke richtlijnen. Ieder jaar wordt er een zorgkalender gemaakt
waarin genoteerd staat wanneer welke toetsen worden afgenomen, wanneer leerling- en
groepsbesprekingen zijn, wanneer zorgteamvergaderingen en andere overlegmomenten plaats
vinden.
In groep 1 en 2 gebruiken we het CITO leerlingvolgsysteem om de ontwikkelingslijn van de
kinderen vast te stellen op gebied van de taal en rekenen en het ruimtelijk inzicht.
In het kader van basisontwikkeling heeft de onderbouw voor de overige ontwikkelingsgebieden
zoals sociaal-emotionele, zintuiglijke en motorische ontwikkeling gekozen voor het observatieen registratie-instrument KIJK!
In de groepen 3 t/m 8 gebruiken we toetsen die ons een beeld moeten geven van de
resultaten van de kinderen op het gebied van het rekenen, spelling, technisch lezen,
begrijpend lezen, luistervaardigheid, woordenschat en studievaardigheden.
5
Schooljaar 2008-2009 is de school gestart met het invoeren van een nieuw instrument voor
het volgen van de kinderen op sociaal-emotioneel gebied: SCOL Sociale Competentie
Observatie Lijst
Voor het eerst dit schooljaar is er een verplichte centrale eindtoets Cito. Deze wordt
afgenomen 21-22-23 april 2015
Anal yseren van problemen
Als kinderen in hun ontwikkeling achter
blijven proberen we eerst te achterhalen
hoe dit komt. Dit doen we door de
gemaakte toetsen te analyseren, gebruik te
maken van andere analysetoetsen en
(leer)gesprekken met het betreffende kind.
Als er problemen zijn op sociaal emotioneel
gebied worden deze middels observaties en
gesprekken met de leerling nader bekeken.
De onderzoeken en observaties gebeuren
door de groepsleerkracht, de IB’er. Zij
maken hiervoor gebruik van de
orthotheek: een verzameling van
middelen en instrumenten ten behoeve van
de zorgverbreding.
Groepsbesprekingen en leerlingbesprekingen.
Bij de start van het schooljaar, na de 1e toetsperiode in februari en in juni bespreken de
leerkrachten samen met de interne begeleider de groep. In deze groepsbespreking worden de
resultaten van de toetsen besproken en vergeleken met de vorige afname, de
onderwijsbehoeften van de leerlingen aangescherpt en bekeken hoe in de groep leerlingen met
vergelijkbare onderwijsbehoeften op een haalbare manier geclusterd kunnen worden. De
onderwijsbehoeften van de groep voor een bepaald vakgebied dat specifieke aandacht nodig
heeft, wordt vastgelegd in een groepsplan.
De groepsbespreking is tevens de schakel naar de individuele leerlingbespreking: het
spreekuurtje. In het spreekuurtje kan de leerkracht samen met de IB’er de leerling
uitgebreid handelingsgericht bespreken. Dit betekent dat de begeleidingsvraag van de
leerkracht en de onderwijsbehoeften van de leerling centraal staan.
Meestal kan in het groepsplan beschreven worden welke specifieke hulp de leerling nodig heeft
maar soms wordt een individueel handelingsplan gemaakt. Bijvoorbeeld voor dyslectische
leerlingen.
De individuele leerlingen die uitvallen of extreem hoog scoren worden vaker besproken. Ook
de sociaal-emotionele ontwikkeling van de kinderen komt ter sprake.
Als er nog vragen zijn rondom de juiste aanpak van de problemen van het kind worden deze
besproken tijdens het zorgoverleg met de orthopedagoog van Salto:de heer Frans van de
Schans. In dit geval worden de ouders door de leerkracht op de hoogte gehouden van de
bespreking en de resultaten daarvan.
6
Een conclusie kan zijn dat voor een kind een
pedagogisch (didactisch) of psychologisch
onderzoek nodig is. De school heeft een bepaald
budget voor onderzoek van leerlingen. Ieder jaar
zullen er wel prioriteiten gesteld worden aangezien
het budget beperkt is.
Natuurlijk gaat zo’n onderzoek altijd in overleg met
en na schriftelijke toestemming van de ouders.
De interventies
Tijdens een van de vorige stappen kan een interventie, zoals een handelingsplan of een andere
oplossing, voorgesteld worden.
De interventies worden zoveel mogelijk door de leerkracht in de groep uitgevoerd. Soms is dit
moeilijk te realiseren, dan wordt een kind of een groepje kinderen buiten de klas geholpen
door de remedial teacher of er is sprake van een combinatie van hulp in de groep en buiten de
groep.
Soms is het noodzakelijk dat een gedeelte van een handelingsplan ook thuis uitgevoerd
worden, hiervoor is de medewerking van de ouders nodig.
OPP (ontw ikkelingsperspectief):
Voor ieder kind dat hulp geboden krijgt de basisondersteuning overstijgend, dient in principe
een OPP opgesteld te worden. In het SOP (Schoolondersteuningsprofiel) staat beschreven wat
de basisonderondersteuning omhelst. Op de Driestam waken wij ervoor dat we in een
gigantische bureaucratie terechtkomen, dus leggen we de lat van basisondersteuning hoog.
Op dit moment maken we een OPP voor leerlingen die in het schooljaar 2013-2014 nog een
LGF (rugzak) hadden en voor leerlingen vanaf groep 6 die de einddoelen van groep 8 niet
halen.
Evaluatie
Op de afgesproken tijd en wijze kijken we of de aanpak geholpen heeft. Hierna worden verdere
beslissingen genomen.
Het beleid van de school is erop gericht om zoveel mogelijk de hulp t.b.v. de leerlingenzorg te
bieden in de eigen groep door de groepsleerkrachten d.m.v. een goede afstemming van het
onderwijs op de behoeftes van de verschillende leerlingen.
SVIB (ofw el beeldbegelei ding )
Beeldbegeleiding is één van de begeleidingsmethodieken die
de school hanteert om het onderwijs zo goed mogelijk af te
stemmen op de leerlingen.
Op onze school wordt het middel voornamelijk ingezet om
leerkrachten te ondersteunen bij hun onderwijstaak. De
methodiek wordt zowel ingezet bij vragen rondom
leerlingenzorg, als bij vragen rondom onderwijsvernieuwing.
Aan de school is een
gespecialiseerde
Beeldbegeleider
(Jopie
Collart) verbonden, die
korte
video-opnames
maakt in de klas en dit
vervolgens
met
de
leerkracht(en)
nabespreekt.
7
Beeldbegeleiding kan ook ingezet worden bij individuele leerlingen (meestal uit de bovenbouw)
met een hulpvraag. Vaak gaat het dan om gedrags- of werkhoudingproblemen. Ook hier wordt
de leerling geactiveerd om zelf naar oplossingen te zoeken. De begeleider bespreekt de videoopnames met de leerling. De leerling noteert hulpvraag en ontwikkelpunten in een schrift. Dit
schrift dient tevens als communicatiemiddel naar de leerkracht en eventueel ook de ouders. De
beelden spreken weer voor zich; de leerling ziet vaak zelf wat er goed gaat en wat minder
goed en kan zelf met ondersteuning van de begeleider naar handelingsalternatieven zoeken.
Wanneer het voor het proces belangrijk is kan de leerkracht ook bij de nabespreking aanwezig
zijn.
De begeleider heeft zich te houden aan een gedragsconvenant, zodat de privacy van leerkracht
en kinderen gewaarborgd is. Beelden gaan nooit zonder uitdrukkelijke toestemming van de
leerkracht naar buiten. Videobeelden die in de klas gemaakt zijn, blijven onder het beheer van
de Beeldbegeleider en worden niet - zonder zijn uitdrukkelijke toestemming en die van de
betrokken leerkracht aan anderen vertoond. Indien de methodiek wordt ingezet bij
specifieke begeleidingsvragen van één of meer leerlingen, dan worden de ouders/verzorgers
hiervan in kennis gesteld.
Opvoeden doe je samen:
Sinds de Driestam een spilcentrum is, is aan de school een Jeugd en Gezinwerker verbonden.
Wanneer de school een serieus sociaal-emotioneel probleem signaleert bij een kind, kan deze
leerling besproken worden in een zorgoverleg met de Jeugd en Gezinswerker (JGW’er) en
IB’er. 1x per maand staat zo’n overleg gepland op onze school. Samen wordt dan besproken
op welke manier we het probleem het beste aan kunnen pakken.
Hoe verder ?
Als basisschool streven we ernaar ons onderwijsaanbod zo goed mogelijk af te stemmen op de
onderwijsbehoefte van het kind. Mede doordat de laatste jaren onze deskundigheid op het
gebied van zorgverbredingsmaatregelen aanzienlijk vergroot is, lukt dit bij vrijwel alle
kinderen. Helaas lopen wij echter wel eens tegen de grenzen van de basisschool aan.
8
Wanneer de extra ondersteuning (gedeeltelijk) binnen de school ingezet kan worden, wordt er
een OPP (Ontwikkelingsperspectief)opgesteld. Hierin worden afspraken gemaakt over de doel
en duur van extra ondersteuning en tussen en eindevaluaties.
De afgesproken extra ondersteuning wordt ingezet. Wanneer na afronding en evaluatie blijkt
dat de school niet kan voldoen aan de onderwijsbehoefte van de leerling, treedt de Triade in
werking. Er wordt een toelaatbaarheidsverklaring voor SBO of SO bij het
samenwerkingsverband aangevraagd. Zie voor criteria www.po-eindhoven.nl
Het bew aren van de gegevens
Het bewaren van toetsgegevens, verslagen en rapporten gebeurt zorgvuldig, vanwege de
privacy van kind en ouders. Op school worden de papieren leerlinggegevens verzameld in een
individuele dossiermap, die alleen ter inzage is voor directie, groepsleerkracht, IB’ers en
ouders. Als gegevens uit de dossiermap naar buiten gaan (bijvoorbeeld naar externe
deskundigen) zal daarvoor toestemming aan de ouders gevraagd worden.
Eduscope, het digitale systeem, vervangt steeds meer de papieren dossiermap.
De orthotheek
Op de Driestam is een orthotheek
aanwezig: een verzameling van middelen
om onderwijs op maat gestalte te kunnen
geven. Hierin zijn opgenomen: speciale
programma's op de verschillende leer- en
ontwikkelingsgebieden, allerlei toetsen en
testen, naslagwerken, boeken om je te
kunnen verdiepen in bepaalde
problematieken, informatie over instanties
die met zorgverbreding te maken hebben
en over speciale scholen.
Ouders kunnen in overleg met interne
begeleider onder bepaalde condities gebruik maken van de orthotheek.
Plannen voor de komende jaren

Opbrengstgericht werken: nascholing t.b.v. het verkrijgen van een grotere
deskundigheid op het gebied van:








analyseren van toetsresultaten door zorgteam en teamleden
versterken van het didactisch handelen en klassenmanagement
het samenstellen van een ontwikkelingsperspectief (OPP)voor leerlingen
waarvoor dat vereist is.
Het maken van groepsplannen
Handelingsgericht werken en het realiseren van passend onderwijs
Het taalonderwijs blijft een speerpunt waarbij speciaal aandacht besteed zal
worden aan het onderwijs aan woordenschat en aan het leesonderwijs.
Eduscope: het vervolmaken van ons digitale systeem Eduscope
Speerpunt rekenen: aandacht voor de basisvaardigheden van het rekenen
9
Ouders en de zorgverbreding
Uit het voorgaande heeft u al kunnen concluderen dat een goede zorgverbreding niet zonder
de medewerking van de ouders kan. Als uw kind in beeld is, wordt u geïnformeerd, u wordt
bij de aanpak betrokken, u geeft voor onderzoeken en sommige procedures toestemming.
Als u zich om welke reden dan ook zorgen maakt om uw kind, neem dan contact op met
school. Ook als iets u niet duidelijk is of als u het ergens niet mee eens bent. Wij zijn graag
goed op de hoogte om uw kind op de juiste manier te kunnen helpen.
Het zorgteam heeft een protocol ontwikkeld (“Leerlingenzorg en ouders”) waarin de
ouderinspraak t.a.v. de zorg vastgelegd is zoals die volgens de wet plaats moet vinden.
Iedereen die na het lezen van dit hoofdstuk nog meer wil weten over de zorgverbreding op
de Driestam kan inzage krijgen in het Schoolplan Zorgverbreding.
10

Download Report