Announcement - Autism Congress

14
e
Nationaal
Autisme Congres
www.nationaalautismecongres.nl
Een nieuw licht op autisme:
variabiliteit en complexiteit
Vrijdag 21 maart 2014
1931 Congrescentrum
’s-Hertogenbosch
volg ons @AutismeCongres
INHOUDSOPGAVE
Voorwoord
Voorwoord3
We verwelkomen u graag op 21 maart 2014 op het 14e Nationaal Autisme Congres, deze keer in ‘s-Hertogenbosch.
We hebben een mooi programma voor u samengesteld, vol met actuele thema’s en inspirerende sprekers.
Programmaschema Nationaal Autisme Congres
4
Korte samenvattingen educatieve lezingen
6
Korte samenvattingen wetenschappelijke lezingen
6
Korte samenvattingen workshops (ronde 1 en 2)
9
Korte samenvattingen lunchpauzelezingen
10
Algemene informatie
11
Congrescommissie en adviesraad
Dr. H. Bogte, kinder- en jeugdpsychiater (GGz Oost Brabant/ Inverdan kinder- en jeugdpsychiatrie Maastricht)
Prof. H. van Engeland, kinder- en jeugdpsychiater, voorzitter adviesraad
Prof. H. Swaab-Barneveld, klinisch (neuro)psycholoog, Universiteit Leiden
Prof. I. van Berckelaar-Onnes, klinisch psycholoog, Universiteit Leiden
Dr. M. Bruin, kinderarts, WKZ/UMCU, Utrecht
Dr. E. Blijd-Hoogewys, klinisch psycholoog, Inter-Psy, Groningen
Mr. dr. B. Sizoo, psychiater, Dimence, Overijssel
Ooit werd gedacht dat autisme een aandoening was met één basale oorzaak, zowel genetisch, als anatomisch en
neuropsychologisch. Gaandeweg is het verhaal ingewikkelder geworden. Het uitgangspunt van het 14e Nationaal
Autisme Congres is dat autismespectrumstoornissen (ASS) complex zijn, in ieder opzicht. Dat wordt duidelijk
geïllustreerd tijdens de beginlezing van prof. Lynn Waterhouse. De bijdrage van prof. Pat Levitt sluit hier op aan. Er
worden meerdere genetische patronen en ‘cerebrale configuraties’ besproken als veroorzakers van (ASS).
Ook oorzakelijke omgevingsfactoren, zoals luchtvervuiling als mogelijke schadelijke invloed op de foetale
hersenontwikkeling, staan volop in de wetenschappelijke belangstelling. Prof. Marc Weisskopf, van de Harvard
School of Public Health, zal ons informeren over de nieuwste inzichten op dit gebied. Prof. Maureen Durkin geeft
een overzicht van epidemiologie, oorzaken en preventie van ASS vanuit een wereld gezondheidszorgperspectief.
De lezing van prof. Katarzyna Chawarska verheldert wat de vroege ASS-symptomen ons zeggen over het verder
beloop van de aandoening.
Op het niveau van de symptomen, aan de oppervlakte, valt ondanks de jarenlange ervaring ook nog veel te
ontdekken. Zo ook wat betreft hyper- en hyposensitiviteit, een kenmerk van ASS dat is opgenomen als nieuw
DSM-5-criterium. Prof. Winnie Dunn vertelt waarom dit thema relevant is voor het begrijpen van het gedrag en de
belevingswereld van mensen met ASS. Prof. Dunn, een beroemdheid op dit gebied, ontwikkelde een model voor
‘sensory processing’ en een daarop gebaseerde test, ‘de sensory profile’. Een workshop van de onvolprezen
drs. Steven Degrieck, van Autisme Centraal, gaat praktischer in op dit onderwerp. Het registreren van
oogbewegingen bij patiënten kan ons in de toekomst mogelijk helpen bij de diagnostiek. Prof. Douglas Munoz, een
toonaangevend onderzoeker uit Canada, zal ons informeren over de stand van zaken op dit gebied.
Vervolgens doemt de vraag op: wat kunnen wij doen voor de mensen die op onze hulp zijn aangewezen?
Wetenschappelijke twijfel is een onvermijdelijke, zelfs goede zaak, maar we willen hoe dan ook iets kunnen doen.
De twee wetenschappelijke lezingen aan het eind van de congresdag gaan daarom over de praktijk.
Prof. Declan Murphy vertelt over het belang van biomarkers voor het ontwikkelen van nieuwe geneesmiddelen.
Prof. Geraldine Dawson informeert ons over de effecten van vroege, intensieve training.
Ook zijn er diverse bijdragen voor de praktijk in het parallelprogramma: muziektherapie (prof. Karin Schumacher),
zelfmanagement-training (dr. Annemiek Palmen), de behandeling van incontinentie (drs. Anka Wagenaar) en
diagnostiek van sociale beperkingen bij adolescenten met ASS (dr. Fiona Scott). In de lunchpauze is er een lezing
over de combinatie ASS en ADHD (dr. Nanda Lambregts-Rommelse), een lezing over de Reattach methode bij
mensen met ASS en een verstandelijke beperking (dr. Paula Bartholomeus). Dr. Erik Mulder en drs. Vera Dekker
zetten uiteen wat ‘evidence based’ is op therapeutisch gebied. Wegens het belang hiervan komen zij zelfs twee
keer aan het woord (aan het begin van de dag en in de lunchpauze).
Namens de congrescommissie en adviesraad,
Dr. Hans Bogte, kinder- en jeugdpsychiater (GGz OostBrabant / Inverdan kinder- en jeugdpsychiatrie Maastricht)
Een substantiële bijdrage aan de programmering werd geleverd door dr. Els Blijd-Hoogewys (Inter-Psy, Groningen).
NB! Aan alle wetenschappelijke onderzoekers: we nodigen je van harte uit om je bevindingen te delen met het publiek
door middel van een posterpresentatie. Er wordt op het einde van de dag een posterprijs à EUR 300 uitgereikt.
Posterabstract kunnen tot 24 januari ingediend worden, voor meer info zie congreswebsite.
Congressecretariaat
Congress Care
Postbus 440
5201 AK ’s-Hertogenbosch
Tel 073 - 6901415
Fax 073 - 6901417
[email protected]
www.congresscare.com
Congressecretariaat
Congress Care
Postbus 440
5201 AK ’s-Hertogenbosch
Tel 073 - 6901415
Fax 073 - 6901417
[email protected]
www.congresscare.com
Website
www.nationaalautismecongres.nl
2
3
PROGRAMMASCHEMA
Wetenschappelijk programma / scientific program
PARALLEL PROGRAMMA / PARALLEL PROGRAM
Chair: Prof. Herman van Engeland/ Prof. Hanna Swaab, LUMC Leiden
08.00
Inschrijving & Koffie
Inschrijving & Koffie
08.30
Educatieve lezingen 1 - 2 (08.30 - 09.15)
Educatieve lezing 1:
Evidence based behandelen van autisme
Dr. Erik Mulder & drs. Vera Dekker,
Accare, Universitair Centrum Groningen
09.30
A critical assessment area for autism spectrum disorders
(sensory profile)
Prof. Winnie Dunn, University of Kansas, KA, USA
10.10
Using eye movements to investigate neurodevelopmental disorders
Prof. Douglas Munoz, Queens University, Kingston, Ontario, Canada
10.50
Break / Pauze & Posters
Break / Pauze & Posters
11.20
Vervolg wetenschappelijk programma
1e ronde workshops 1 – 4 (11.20 – 12.40)
11.20
The epidemiology of autism spectrum disorder:
A global health perspective
Prof. Maureen Durkin, University of Wisconsin-Madison,
School of Medicine and Public Health, WI, USA
Workshop 1:
Een andere zintuiglijke verwerking
(sensory processing)
Drs. Steven Degrieck, Autisme Centraal,
Gent, België
12.00
Air pollution and autism
Prof. Marc Weisskopf, Harvard School of Public Health, Boston, USA
12.40
Lunch & Posters (12.40 - 13.45)
Lunch & Posters (12.40 - 13.45)
13.00
Lunchpauzelezingen 1 - 4 (13.00 - 13.40)
Lunchpauzelezingen 1 - 4 (13.00 - 13.40)
Educatieve lezing 2:
spectrumstoornissen - practice- vs proof-based Autism spectrum disorder brain dysfunction variation must be resolved for
effective medical treatment research
Prof. Lynn Waterhouse, The College of New Jersey, Ewing, NJ, USA
Workshop 2:
Measuring social deficiencies in youngsters
and adults
Dr. Fiona J. Scott, BSc (Hons) PhD C. Psychol
Csci MBPsS, Spectrum Consultancy, Cambridge,
UK, London
Workshop 3:
Training in zelfmanagement
Dr. Annemiek Palmen, Radboud
Universiteit Nijmegen
Workshop 4:
Synchronization. Music therapeutical
interventions to develop an interpersonal
relationship
Prof. Karin Schumacher, Universität der Künste
Berlin, Berlin, Germany
Lunchpauzelezing 1:
Uitreiking winnaar publicatieprijs
Wetenschappelijk Tijdschrift Autisme
(WTA)
Voorzitter: Prof. Jaap van der Meere,
Universiteit Groningen, hoofdredacteur WTA
Lunchpauzelezing 2:
De combinatie autisme en ADHD
Dr. Nanda Lambregts-Rommelse, Radboud
Universiteit Nijmegen en Karakter Nijmegen
Lunchpauzelezing 3:
Een nieuwe benadering voor mensen
met autisme en een verstandelijke
beperking: ReAttach
Dr. Paula Bartholomeus, ReAttach,
Eindhoven
Lunchpauzelezing 4:
Evidence based behandelen van autisme
spectrumstoornissen - practice- vs proofbased
Dr. Erik Mulder, Accare, Universitair Centrum
Groningen & drs. Vera Dekker, Accare,
Universitair Centrum Groningen
13.45
Vervolg wetenschappelijk programma
2e ronde workshops 1-3
(herhaling ochtend) + workshop 5 (13.45-15.05)
13.45
Linking genes and neurobiology
Prof. Pat Levitt, Director, Children’s Hospital Los Angeles (CHLA)
Los Angeles, CA, USA
Workshop 1:
Een andere zintuiglijke verwerking
(sensory processing)
Drs. Steven Degrieck, Autisme Centraal,
Gent, België
Workshop 2:
Measuring social deficiencies in youngsters
and adults
Dr. Fiona J. Scott, BSc (Hons) PhD C. Psychol
Csci MBPsS, Spectrum Consultancy, Cambridge,
UK, London
14.25
Early syndrome expression and predictors of outcome
Prof. Katarzyna Chawarska, Yale Child Study Center, Boston, USA
15.05
Break / Pauze & Posters
15.40
Vervolg wetenschappelijk programma
15.40
The translational neurobiology of autism
Prof. Declan Murphy, Sciences Institute of psychiatry,
department of Forensic and Neurodevelopment Sciences, UK, London
16.20
Evidence based comprehensive treatments for early autism.
Early invention and brain plasticity
Prof. Geraldine Dawson, Autism speaks, department of psychiatry,
University of North Carolina, LA, USA
17.00
Farewell / Afsluiting met borrel
Workshop 3:
Training in zelfmanagement
Dr. Annemiek Palmen, Radboud
Universiteit Nijmegen
Break / Pauze & Posters
4
5
Workshop 5:
Incontinentie bij autisme: onderbelicht
maar behandelbaar. Een multidisciplinaire
behandeling van incontinentie bij
kinderen met een autismespectrum
stoornis
Drs. Anka Wagenaar, vakgroep medische
psychologie, Diakonessenhuis, Meppel
EDUCATIEVE LEZINGEN
08.30
Evidence based behandelen van autismespectrumstoornissen practice- vs proof-based
Dr. Erik Mulder, Accare, Universitair Centrum Groningen & drs. Vera Dekker, Accare,
Universitair Centrum Groningen
Evidence based behandelen is een belangrijk basis principe in de behandeling van
psychiatrische problematiek. Vaak wordt evidence based behandelen gelijk gesteld aan alleen die behandelingen
doen, die bewezen effectief zijn. Voor ASS trekken we dan al snel de teleurstellende conclusie dat er maar
nauwelijks behandelingen zijn die volledig bewezen zijn. En dat dus als je evidence based werkt, behandeling van
ASS nu niet mogelijk is. Echter in deze definitie gaat het eigenlijk over proof-based behandelen, een manier van
werken die terecht niet verenigbaar is met de praktijk. Evidence based werken gaat over: het gewetensvol,
expliciet en oordeelkundig gebruiken van het huidige beste bewijsmateriaal om beslissingen te nemen voor
individuele patiënten. De praktijk van evidence-based practice impliceert het integreren van individuele klinische
expertise met het beste externe bewijsmateriaal dat vanuit systematisch onderzoek beschikbaar is, in combinatie
met de voorkeuren, wensen en verwachtingen van de patiënt. In de lezing wordt op een tweetal manieren ingegaan
op de mate van evidence en het gebruik daarvan in de individuele zorg voor mensen met ASS.
Erik Mulder zal met als voorbeeld het zorgprogramma ASS van het Expertise Netwerk Kinder- en Jeugdpsychiatrie
het denken volgens evidence based principes en het niveau van evidence van een aantal veel gebruikte
behandelingen voor ASS bespreken. Vera Dekker zal aan de hand van het lopende effectiviteitsonderzoek naar een
training van sociale vaardigheden voor kinderen met ASS aan het einde van de basisschool illustreren hoe door
middel van onderzoek in de praktijk de mate van evidence rond een aantal klinische problemen wordt vergroot.
08.30
Autism spectrum disorder brain dysfunction variation must be resolved for effective medical
treatment research
Prof. Lynn Waterhouse, The College of New Jersey, Ewing, NJ, USA
The U.S. NIMH Director, Dr. Insel, has proposed that DSM-5 diagnoses should not be used in research
because they lack biological validity. The Autism Spectrum Disorder diagnosis lacks biological validity
because autism symptoms result from many genetic and environmental risk factors that disrupt many different
brain functions. At present there is no effective medical treatment for autism. Groups of individuals who share a
specific brain dysfunction are important for medical treatment research. Forming these groups may require ignoring
the Autism Spectrum Diagnosis.
WETENSCHAPPELIJKE LEZINGEN
09.30
A critical assessment area for the autism spectrum disorders
Prof. Winnie Dunn, University of Kansas, KA, USA
This presentation will provide participants with an understanding of sensory processing patterns
and how they can affect a person’s ability to manage everyday tasks. We will also explore patterns
that are common for the Autism Spectrum based on research. Topics to be discussed include sensory
processing concepts, self-regulation strategies, and how to harness a person’s strengths to support participation in
everyday life. Participants will learn how interpret the meaning of behaviors in context so they can support
individuals in their daily routines using a sensory processing point of view.
10.10
Using eye movements to investigate neurodevelopmental disorders
Prof. Douglas Munoz, Queens University, Kingston, Ontario, Canada
We have considerable knowledge of the brain areas required for voluntary control of eye movements
which include regions of frontal, parietal and occipital cortex, basal ganglia, thalamus, superior
colliculus, brainstem reticular formation and cerebellum. Because eye movements are easy to
measure from children with modern video-based eyetrackers, this system can be used as a tool to investigate
6
normal brain development and various neurodevelopmental disorders including autism. This talk will show how
behavioural neurophysiology, clinical testing, and functional brain imaging can be combined around eye tracking to
gain insight into brain development. Specifically, detailed analysis of eye tracking behaviour during neurocognitive
testing and during unstructured free viewing of dynamic video can reveal insight into the developing brain.
11.20
The epidemiology of autism spectrum disorder: A global health perspective
Prof. Maureen Durkin, University of Wisconsin-Madison, School of Medicine and Public Health,WI, USA
Despite major advances in awareness and understanding of autism, little is known about the
epidemiology, genetics, clinical manifestation, treatment, or other aspects of autism for most of the
world’s population. Following a brief overview of recent developments in the epidemiology of
autism spectrum disorder, this talk will describe opportunities to expand the horizons of autism epidemiology and
service delivery to include the estimated 90% of affected individuals and families living in low and middle income
countries, or in socioeconomically disadvantaged communities in high income countries. It will also describe some
of the cultural and financial barriers to progress, and advocate incorporating concepts of the World Health
Organization’s International Classification of Functioning, Disability and Health into the classification and
epidemiology of autism, with the ultimate goals to include primary prevention as well as enhancement of
participation, social inclusion and quality of life of people with autism spectrum disorder.
12.00
Air pollution and autism
Prof. Marc Weisskopf, Harvard School of Public Health, Boston, USA
Limited evidence suggests early life exposure to air pollutants may increase risk of autism spectrum
disorder (ASD). We explored this among children of mothers in the Nurses’ Health Study 2. Monthly
PM2.5 averages (airborne particulate matter with diameter≤2.5µm) and PM10-2.5 (diameter
2.5µm-10µm) were predicted from a spatiotemporal model for the continental U.S. and linked to residential
addresses updated every two years. PM2.5 exposure during pregnancy was associated with increased odds of ASD
(4th vs. 1st quartile adjusted odds ratio=1.71; 95% CI: 1.10–2.66). The association was stronger among only those
who did not change residences around the time of pregnancy (odds ratio=2.02; 95% CI: 1.15-3.54). Associations
with PM2.5 exposure 9 months before or after the pregnancy were substantially lower. There was no association of
ASD risk with PM10-2.5. Higher exposure to PM2.5 during pregnancy is associated with risk of ASD. This
association is specific to PM2.5 and to the pregnancy period.
13.45
Linking genes and neurobiology
Prof. Pat Levitt, Director, Children’s Hospital Los Angeles (CHLA), USA
A significant challenge in improving the clinical manifestations of autism spectrum disorders (ASD)
has been to place descriptive genetic findings in a functional context. Understanding function will
help determine the underlying cellular and molecular disruptions that lead to the cognitive and
behavioral phenotypes, and the factors that contribute to symptom heterogeneity. As an example, I will describe
our initial human genetic studies that led to the discovery of a top ASD risk gene, c-MET, which encodes a growth
factor receptor that signals through the same pathway that is the target of rare single gene mutations that cause
syndromic disorders in which there is a high prevalence of ASD diagnosis, such as Rett Syndrome, Angelman
Syndrome and Tuberous Sclerosis. In fact, MET gene expression is regulated by the risk variant in the 5’ regulatory
region of the gene, as well as by transcription factors implicated in other neurodevelopmental disorders, including
the Rett gene MeCP2 and the language disorder gene FOXP2. Like other genes involved in syndromic ASD, the
biological significance of MET in the brain focuses on regulating aspects of neuronal development, particularly
synapse maturation and local neocortical circuit function. This impact on development is particularly powerful in
subset of circuits that mediate social-emotional behavior, which we have shown in recent human neuroimaging
studies and in animal model studies. The convergence of genetic, functional and neurobiological data shows that
subsets of individuals with ASD exhibit unique vulnerabilities in both behavioral and co-occurring medical
symptoms. This will be discussed, along with high priority opportunities for to develop a better understanding of
pathogenic mechanisms for stimulating new treatment opportunities.
7
WORKSHOPS
(1e ronde, ochtend, en 2e ronde + workshop 5, middag)
14.25
Early syndrome expression and predictors of outcome
Prof. Katarzyna Chawarska, Yale Child Study Center, Boston, USA
Autism Spectrum Disorder is an early-onset complex and highly heterogeneous developmental
disorder. This lecture will provide a summary of recent work aimed at examining prodromal
signs of Autism Spectrum Disorder in infant siblings of children with ASD as well as early
syndrome expression and predictors of outcome in toddlers. Particular attention will be given to experimental
work on development of elementary aspects of social attention in infant siblings and toddlers affected by the
disorder. Recent advances in understanding of and parsing heterogeneity of early syndrome expression as well
as gaps in the existing knowledge will be discussed.
15.40
The translational neurobiology of autism
Prof. Declan Murphy, Sciences Institute of psychiatry, department of Forensic and Neurodevelopment
Sciences, London, UK
Discovering novel treatments for any neurodevelopmental and neuropsychiatric disorder is an
enormous task. As an example I will describe new efforts that use brain imaging in Autism
Spectrum Disorder (ASD). ASD is a particularly difficult challenge. Its aetiology and pathology are unknown, the
condition shows wide clinical diversity, and case identification is still solely based on symptomatology. Hence
clinical trials typically include samples of biologically heterogeneous patients. Nevertheless, recent reports suggest
that new opportunities are emerging. Risk gene variants have been identified, some linked to synaptic function
and neural connectivity. Also, animals modelling these genetic traits mimic behavioural and neuroanatomical
phenotypes associated with ASD; and it is possible that these behavioural ASD phenotypes could be rescued by
targeted molecular treatment. Further, potential biomarkers to aid clinical stratification have emerged from recent
neuroimaging, eye tracking, and electrophysiological studies (including adults). In addition, abnormalities have
been observed in neurochemical/peptide pathways that may link to abnormalities in brain development and
behaviour. There is, therefore, now an opportunity to make progress on the development of new therapies for ASD,
including both children and adults. For example, our preliminary results from imaging studies suggest that; 1)
differences in brain maturation and function are present very early in ‘at risk infants’; 2) people with ASD have
abnormalities in the glutamatergic and serotonergic systems; and 3) by targeting these we can reverse differences
in brain function. This initial work, is now being brought together with that of academic and industrial partners
across the European Union in the basic and clinical sciences to develop a new platform for drug discovery
(European Autism Interventions – A Multicentre Study for Developing New Medications; EU-AIMS) as part of the EU
Innovative Medicines Initiative. Our aim is to: a) develop cellular assays and animal models based on confirmed
genetic risks, and utilise these models to focus on translational endophenotypes for facilitating new drug
discovery; b) validate biomarkers and patient group stratification to optimise conditions for clinical trials; and c)
develop a sustainable EU-wide clinical infrastructure to promote research and development of new drugs. We will
couple this integrated research effort with the development of new training opportunities and the implementation
of new analytical approaches.
16.20
Evidence based comprehensive treatments for early autism. Early invention and brain plasticity
Prof. Geraldine Dawson, University of North Carolina, LA, USA
As new early screening tools for autism spectrum disorder (ASD) are being developed, novel
approaches to early intervention are being tested with toddlers as young as 12 months of age.
The hope is that, by intervening very early in life, the course of early brain and behavioral
development can be modified and the core symptoms of autism can be reduced or prevented. This presentation
will discuss new approaches to early intervention and the impact of intervention on early patterns of brain
activity in children with ASD.
8
Workshop 1
Een andere zintuiglijke verwerking (sensory processing)
Drs. Steven Degrieck, Autisme Centraal, Gent, België
Mensen met autisme nemen op een andere manier de wereld rondom hen waar. Zintuiglijke
ervaringen zoals hypo- en hypersensitiviteit, monoverwerking van prikkels, enz. komen zeer
vaak voor bij mensen met autisme. Hoe uiten deze andere zintuiglijke ervaringen zich bij
mensen met autisme? Tijdens deze workshop gaan we dieper in op gevolgen van deze andere
prikkelverwerking en bekijken we tevens hoe we hier op kunnen inspelen.
Workshop 2
Measuring social deficiencies in youngsters and adults
Dr. Fiona J. Scott, BSc(Hons) Spectrum Consultancy, Cambridge, UK, London
The workshop will look at current diagnostic methods for observing and assessing social
communication difficulties across development and across levels of function. Consideration will be
given to the ADOS-2 (Autism Diagnostic Observation Schedule, 2nd edition) but other approaches
and theories will also be discussed. The focus of the workshop will be on validity and limitations of available
instruments and how they can be used as part of clinical diagnostic assessment. Exploration of research
hypotheses and how these may be developed to lead to better assessment measures in future will be included.
Workshop 3
Training in zelfmanagement
Dr. Annemiek Palmen, Radboud Universiteit Nijmegen
Jong volwassenen met ASS zijn in hun alledaagse functioneren vaak afhankelijk van hulp van
anderen. In onderhavige workshop wordt aandacht geschonken aan het aanleren van
zelfmanagement. Hierbij leren personen zichzelf te sturen in het gedrag met gebruik van visuele
of digitale richtlijnen. Uit diverse onderzoeken is gebleken dat de combinatie van zelfmanagement met visuele
of digitale richtlijnen een effectief middel is om jong volwassenen met ASS meer vaardig te maken in alledaagse
situaties en minder afhankelijk van hulp van anderen.
Synchronization. Music therapeutical interventions to develop an interpersonal relationship
Prof. Karin Schumacher, Universität der Künste Berlin, Berlin, Germany
Specific music therapeutical interventions support the crossmodal perception, the regulation of
affects and the experience of inter-affectivity. With the help of video clips of the practical work we
can see, how the disturbances of affective contact can be treated. Active improvised music helps to
create synchronious moments, which leads to experience of a non-verbal interpersonal relationship.
Workshop 5
Incontinentie bij autisme: onderbelicht maar behandelbaar. Een multidisciplinaire
behandeling van incontinentie bij kinderen met een autismespectrumstoornis
Drs. Anka Wagenaar, vakgroep medische psychologie, Diakonessenhuis, Meppel
Incontinentie overdag (urine en/of faeces) is een belangrijke comorbide stoornis bij kinderen met
autisme. Bij 7-19% duren klachten voort in de adolescentie. Biologische, neuropsychologische en
psychosociale factoren spelen een rol in de aetiologie. Bij stagnerende behandeling is specialistische deskundigheid
nodig. Een effectief multidisciplinair behandelprogramma, gebaseerd op de richtlijn “Incontinentie bij kinderen”
(NVK/NVU), wordt gepresenteerd. Met resultaten van retrospectief onderzoek, casuïstiek en toelichting op neuro
biologische aspecten wordt deze workshop geen droog verhaal over zindelijkheid.
9
LUNCHPAUZELEZINGEN
ALGEMENE INFORMATIE
Lunchpauzelezing 1
Uitreiking winnaar publicatieprijs wetenschappelijk tijdschrift autisme (WTA)
DatumVrijdag 21 maart 2014
Lunchpauzelezing 2
De combinatie autisme en ADHD
Dr. Nanda Lambregts-Rommelse, Radboud Universiteit Nijmegen en Karakter Nijmegen
Autisme en ADHD komen frequent samen voor. Tot vrij recent werden beide aandoeningen echter
grotendeels apart van elkaar bestudeerd: kinderen met autisme werden uitgesloten van deelname
in ADHD studies; ADHD comorbiditeit bij patiënten met autisme werd genegeerd in autisme
studies. Inmiddels is er door de komst van de DSM-5, waarbij een comorbide diagnose autisme en ADHD gesteld
kan worden, een hoop in gang gezet op onderzoeks- en klinisch gebied. Nieuwe ontwikkelingen op
onderzoeksgebied worden besproken en de daarbij horende klinische implicaties.
Lunchpauzelezing 3
Reattach Therapy and autism: promising results on a variety of developmental areas
Dr. Paula Bartholomeus, ReAttach, Eindhoven
Autism Treatment Evaluation is very important in the development of an intervention in its early
stage. “ReAttach” is such a new intervention and it is based on “attachment”.
Practical research has taught us that “ReAttach-Therapy” can be of great importance for people
with autism. We have taking the first steps in exploring the benefits of adults and children with Asperger
Syndrome, PDD-NOS, autistic disorder, and people with both autism (ASD) and Intellectual Disabilities.
The Autism Treatment Evaluation Checklist has made it clear that there are different developmental areas in
which people with autism can make significant positive changes in a period of only 3 months. The results on
children with communication difficulties (that had lost their speech or have not spoken for several years) were
amazing. We have seen three similar cases with Disintegration disorder (CDD or known as Heller’s syndrome)
and all three children have regained their rudimentary speech patterns again. They also have shown similar
growth in the areas of play, sociability and behavior. We look forward in presenting to you the formalization
and status of the scientific research at your Conference. In the coming year we expect to make significant
strides with the existing evidence-based therapies .
Lunchpauzelezing 4
Evidence based behandelen van autismespectrumstoornissen practice- vs proof-based
Dr. Erik Mulder, Accare, Universitair Centrum Groningen & drs. Vera Dekker,
Accare, Universitair Centrum Groningen
Evidence based behandelen is een belangrijk basis principe in de behandeling van
psychiatrische problematiek. Vaak wordt evidence based behandelen gelijk gesteld aan alleen die behandelingen
doen, die bewezen effectief zijn. Voor ASS trekken we dan al snel de teleurstellende conclusie dat er maar
nauwelijks behandelingen zijn die volledig bewezen zijn. En dat dus als je evidence based werkt, behandeling
van ASS nu niet mogelijk is. Echter in deze definitie gaat het eigenlijk over proof-based behandelen, een manier
van werken die terecht niet verenigbaar is met de praktijk. Evidence based werken gaat over: het gewetensvol,
expliciet en oordeelkundig gebruiken van het huidige beste bewijsmateriaal om beslissingen te nemen voor
individuele patiënten. De praktijk van evidence-based practice impliceert het integreren van individuele
klinische expertise met het beste externe bewijsmateriaal dat vanuit systematisch onderzoek beschikbaar is, in
combinatie met de voorkeuren, wensen en verwachtingen van de patiënt. In de lezing wordt op een tweetal
manieren ingegaan op de mate van evidence en het gebruik daarvan in de individuele zorg voor mensen met
ASS. Erik Mulder zal met als voorbeeld het zorgprogramma ASS van het Expertise Netwerk Kinder- en
Jeugdpsychiatrie het denken volgens evidence based principes en het niveau van evidence van een aantal veel
gebruikte behandelingen voor ASS bespreken. Vera Dekker zal aan de hand van het lopende
effectiviteitsonderzoek naar een training van sociale vaardigheden voor kinderen met ASS aan het einde van de
basisschool illustreren hoe door middel van onderzoek in de praktijk de mate van evidence rond een aantal
klinische problemen wordt vergroot.
10
Locatie 1931 Congrescentrum, Brabanthallen
Oude Engelenseweg 1, 5222 AA ‘s-Hertogenbosch
Bereikbaarheid Congrescentrum 1931 bevindt zich op ongeveer 10 minuten loopafstand van Centraal
Station ‘s-Hertogenbosch. 1931 Congrescentrum Brabanthallen is per auto eenvoudig te
bereiken. De ruime parkeergelegenheid maakt 1931 ook geschikt voor bezoekers die met
de auto willen komen. Parkeerkosten voor een hele dag bedragen 8 euro. Parkeerautomaten
vindt u in het congrescentrum 1931.
Voor wie? Een ieder die geïnteresseerd is in de problematiek rond autisme: psychiaters, psychologen,
pedagogen, neurologen, kinderartsen, arbeidstrainers, consultatiebureau-artsen,
groepsleiders, leerkrachten, orthopedagogen, logopodisten, schoolartsen, therapeuten,
verpleegkundigen en niet in de laatste plaats mensen met een aandoening uit het autistisch
spectrum en hun naasten.
Accreditatie Voor het 14e Nationaal Autisme Congres zal accreditatie worden aangevraagd bij:
Accreditatiebureau NIP Kinder- en Jeugdpsycholoog (K&J) / NVO Orthopedagoog-Generalist (OG)
Accreditatiebureau Sociale Geneeskunde (Nascholing Sociale Geneeskunde algemeen/
algemeen medisch) (AbSg)
Het College voor Accreditatie Huisartsen (CvAH)
Het Nederlands Instituut van Psychologen (eerstelijnspsychologen) (NIP)
De Nederlandse Vereniging van Artsen voor Verstandelijk Gehandicapten (NVAVG)
De Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde (NVK)
De Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie (NVvP)
De Federatie van Gezondheidspsychologen (FGzp) (klinisch neuropsycholoog)
De Federatie van Gezondheidspsychologen (FGzp) (klinisch psycholoog)
De Vereniging van Specialisten Ouderengeneeskunde en Sociaal Geriaters (Verenso)
Verpleegkundig Specialisten
Congrestaal Het wetenschappelijk programma zal bestaan uit Engelstalige lezingen. Voor het parallel
programma geldt dat voordrachten met een Engelse titel worden gehouden in de
Engelse taal en voordrachten met een Nederlandse titel in de Nederlandse taal.
Inschrijven Inschrijving tegen gereduceerd tarief is mogelijk tot en met 2 februari 2014.
Vanaf 3 februari 2014 is inschrijving tegen het normale tarief mogelijk.
U kunt zich alleen online inschrijven via de website; www.nationaalautismecongres.nl
Abstract Op een laagdrempelige wijze is er gelegenheid om met collegae kennis en ervaring uit te
wisselen tijdens de posterpresentaties. Tot en met 4 februari 2014 kunt u een abstract per
e-mail sturen naar: [email protected]. (max. 1000 woorden in een A4 word document).
Naambadge Naambadges worden van te voren opgestuurd naar het door u opgegeven adres, mits uw
inschrijving vóór vrijdag 14 maart 2014 heeft plaatsgevonden en is betaald. Ter plekke hoeft
u dan alleen het programmaboekje op te halen.
Kosten inschrijving
Tot en met 2 februari 2014 Vanaf 3 februari 2014 EUR 255
EUR 280
Betaling Uitsluitend door middel van het afgeven van een éénmalige incassomachtiging of via iDEAL.
Annulering Bij ontvangst van uw schriftelijke annulering vóór 4 maart 2014 vindt restitutie plaats
onder aftrek van EUR 35 administratiekosten. Na deze datum kan geen restitutie meer
plaatsvinden.
Website Uitgebreide informatie over de sprekers en het programma van het
14e Nationaal Autisme Congres kunt u vinden via de website:
www.nationaalautismecongres.nl
11
1931 Congrescentrum
’s-Hertogenbosch
www.1931.nl
Congressecretariaat
Congress Care
Postbus 440
5201 AK ’s-Hertogenbosch
Tel 073 - 6901415
Fax 073 - 6901417
[email protected]
www.congresscare.com
Website
www.nationaalautismecongres.nl
volg ons @AutismeCongres

Download Report