bosinfo - Brugse verenigingen

boomblad
België - Belgique
P.B. - P.P
8000 Brugge 1 - 2e afd.
BC 6335
Driemaandelijks tijdschrift van de West-Vlaamse Bosgroepen
APRIL/MEI/JUNI 2014
Afgiftek antoor: 8000 brugge 1 - afd. 2 / P3A9048
Afzendadres: Bosgroep Houtland vzw - Tillegemstraat 81 - 8200 Sint-Michiels
I N F O R M AT I E B L A D V O O R B O S E I G E N A A R S
Houtland
Over bossen en klimaatverandering
In het bos daar staat een huisje ...
Lieftallige bosanemoontjes
IJzer en Leie
Als bomen oude knarren worden
INHOU D & C O LO FO N
Voorwoord
3
Op stap met een boomezel 4
Over bossen en klimaatverandering
5
In het bos daar staat een huisje ... 8
Lieftallige irriterende bosanemoontjes 10
Als bomen oude knarren worden 12
Nieuws uit Bosgroep Houtland
14
Nieuws uit Bosgroep IJzer en Leie 16
Activiteitenkalender 18
Voorjaarsbloeier speenkruid.
Colofon
foto cover: RLH vzw: Wouter Demey
2
Boomblad (Lente 2014), jaargang 12 - nummer 2
Het Boomblad wordt uitgegeven door de West-Vlaamse Bosgroepen en verschijnt vier keer per jaar.
De Bosgroep Houtland en de Bosgroep IJzer en Leie zijn een initiatief van privébosbeheerders, de
Provincie West-Vlaanderen en het agentschap voor Natuur en Bos van het ministerie van de Vlaamse
Gemeenschap.
Redactie: Clint Callens, Chris Couwelier, Ines Garrein, Jan Goris, Marie -Louise Martens
Foto’s: Clint Callens en Jan Goris
Druk: PurePrint - Oostkamp
Papier: Gedrukt op papier met FSC-label
Oplage: 1.500 exemplaren
Verantwoordelijke uitgever: Albert de Busschere, Tillegemstraat 81, 8200 Sint-Michiels
Boomblad april/mei/juni 2014
VO O RWO O R D
Beste lezer,
Er waait letterlijk en figuurlijk heel wat in de Vlaamse bossector. Dat de bosgroepen nu goed
en wel ondergebracht zijn bij de verschillende provincies wist u al uit ons vorig nummer. Ook
de toenemende focus op de Europees beschermde Natura 2000-gebieden kwam daarin aan
bod.
In dit voorwoord wil ik nog de aandacht vestigen op twee andere zaken waarbij de bosgroe pen volop betrokken zijn. Vooreerst is er de toekomst van de vzw Koepel van Vlaamse Bosgroepen. Deze Koepel valt haast onvermijdelijk in de loop van dit jaar zonder financiering. We
werken echter met een sterk en gemotiveerd team van bestuurders en coördinatoren aan een
opvolging. Het is in elk geval de bedoeling om de naam ‘Bosgroep’ als sterk en betrouwbaar
merk ook op Vlaams niveau te behouden.
Het tweede en nog belangrijker punt is de opmaak van een gewijzigd Natuurdecreet door
de Vlaamse regering. Kort gezegd zullen heel wat zaken in de wetgeving met betrekking tot
bos- en natuurbeheer veranderen. Voor de private bosbeheerders denk ik dan bijvoorbeeld
aan een nieuwe regelgeving rond bosbeheerplannen. Het ontwerp van deze wijzigingen is al
ver gevorderd en misschien al definitief goedgekeurd bij het publiceren van dit Boomblad. De
Bosgroep zal u alle details toelichten zodra er duidelijkheid is over de uiteindelijk goedgekeurde teksten. Belangrijk is dat u weet dat onze Koepel gedurende verschillende maanden dit proces heeft opgevolgd. Dit alles met de bedoeling dat er zo veel mogelijk rekening
gehouden wordt met de mening en de ervaringen van de bosbeheerders op het terrein.
De voornaamste reden waarom men het bestaande natuurdecreet (en bosdecreet) wil aanpassen is de uitvoering van de instandhoudingsdoelstellingen voor de Europees beschermde
natuur (Natura 2000). Een tweede doelstelling is de integratie van het natuurbeleid en het
bosbeleid. Tot op heden was er namelijk een wat artificieel onderscheid tussen natuur en bos.
Een derde doelstelling is om meer actoren te betrekken bij het natuurbeheer. Met name
boseigenaars en private grondeigenaars krijgen dezelfde mogelijkheden als terreinbeherende
natuurverenigingen. Dit laatste is uiteraard een positieve evolutie en schept extra mogelijkheden voor geïnteresseerde bosgroepleden.
Ten slotte hoop ik de leden van Bosgroep Houtland te mogen verwelkomen op onze algemene
vergadering van 26 april te Ruiselede. De uitnodiging vindt u op blz. 14.
Veel leesplezier,
Albert de Busschere
Voorzitter Bosgroep Houtland vzw
Boomblad april/mei/juni 2014
3
BOSIN FO
Op stap met een boomezel
(Artikel door Jan Goris, coördinator Bosgroep Houtland vzw)
Een verbazingwekkend handig, robuust en toch eenvoudig werktuig in het bos is de
‘boomezel’ of ‘mallejan’. Via
een hefboom wordt een stam
opgetild. De stam kan dan ge makkelijker door moeilijk terrein
het bos uit getrokken worden.
Het trekken gebeurt met paard,
machinaal (quad, tractor,…) of
met mankracht. Bij onze laatste
demodag toonde ‘boomdokter ’
Wouter Crucke enkele multifunctionele modellen van het
merk Logrite ( Vartago) die de
aanwezige bosbeheerders aan
het watertanden brachten.
De Junior-boomezel koop je
voor een goeie 700 euro en kan
elk stuk boomstam met een diameter van
ongeveer 10 tot 42cm en een gewicht tot
500kg dragen. Als de stam in zijn middelpunt wordt opgepakt, rust het volledige
gewicht op de wielen en wordt de kracht,
nodig om de stam te verplaatsen of draaien tot een minimum herleid. Eén persoon
vervoert deze stam eigenhandig in om
het even welke omgeving. Door het handvat naar beneden te duwen zal de stam ongeveer 30cm opschuiven. Dus door te gaan
“pompen”, transporteer je de stam zelfs over
en tussen afgezaagde boomstronken. Het
toestel weegt 27kg en is dus vlot te vervoe ren.
De Buck-boomezel is een groter type (vanaf
ca. 1.700 euro) dat boomstammen opneemt
met een diameter van 20 tot 56cm en tot
800kg. Hij kan manueel gebruikt worden of
met een optionele trekhaakdissel. Manueel vervoer je stammen tot ca. 5m lang, al
dan niet gebruik makend van een verlengd
handvat (optioneel). Deze boomezel weegt
101kg. De trekhaakdissel is uitgerust met
een sterke lier.
Deze beide boomezels kunnen in combina-
4
Boomblad april/mei/juni 2014
tie gebruikt worden om langere stammen
tot ca. 15m te verplaatsen. Het uiteinde van
de stam wordt dan gedragen door de Junior.
Een boomezel kan ook gebruikt worden om
veilig een boom te vellen. Doordat hij de
afgezaagde boom in zijn geheel opneemt
van de stronk, kan deze onderuit getrokken
worden. Als extraatje kan een boomezel ge bruikt worden als zaagbok voor brandhout.
Gewoon de stam optillen en zagen maar.
Wie interesse heeft in deze en andere
modellen kan terecht bij ‘De Boomdokter ’ via
http://w w w.deboomdokter.be/boomezels11-ctg.htm of tel. 051 62 44 47.
BO S I N FO
Over bossen en klimaatverandering
(Dit artikel werd geschreven door Jan Goris op basis van de lezing ‘Bosbeheer en klimaatverandering’ van Dieter Cuypers op 3 oktober 2013 te Tillegem, Brugge. Dieter Cuypers is werknemer bij de Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek, VITO).
“Bossen zijn de longen van de aarde”,
“Bossen zuiveren de lucht”, “Bossen zorgen voor afkoeling”, “Bossen nemen CO 2
op”,… Dergelijke uitspraken zijn niemand
nog vreemd. Toch blijken maar weinig
mensen echt op de hoogte te zijn van het
‘wat, hoe en waarom’ achter deze fenome nen. In dit artikel proberen we een klein
tipje van de sluier op te lichten over de
relatie tussen de bossen en het klimaat op
onze aarde.
Ontegensprekelijk regelen de bossen op
aarde mee het klimaat. Bossen hebben
een rechtstreekse en een onrechtstreekse
invloed op de temperatuur op aarde. Als
relatief donker lichaam houden bossen
meer warmte vast dan bijvoorbeeld de
oceanen, ijskappen en gletsjers (verge lijk dit met een zwart t-shirt dat meer opwarmt dan een wit). Bladeren verdampen
water dat de wortels uit de grond opne men (evapotranspiratie). Dit heeft een
afkoelend effect. De afgegeven water-
damp zorgt bovendien voor wolkenvorming
boven grote bosgebieden en de witte kleur
van wolken gaat de zonnewarmte op zijn beurt
weer weerkaatsen. Het resultaat van deze
interacties is een netto opwarming door
bosgebieden in noordelijke streken en een
netto afkoeling door bosgebieden nabij de
evenaar.
De onrechtstreekse invloed van bossen op
de temperatuur betreft de koolstofbalans.
Bomen nemen CO 2 uit de lucht op en zetten
dit in combinatie met water en zonlicht om
tot hout (koolstof ) en zuurstof. Dit noemen
we fotosynthese. Door het verdwijnen van
bossen (1,5 gigaton koolstof per jaar) en het
massaal verbranden van fossiele brandstoffen zoals olie en gas (6,5 gigaton koolstof per
jaar) komt er de laatste decennia meer CO 2 in
de lucht dan dat er wordt opgenomen door de
resterende bossen (en oceanen). De hoeveelheid CO 2 in de lucht is in 50 jaar tijd met
meer dan 30% toegenomen. Meer CO 2 in de
lucht zorgt er voor dat zonnewarmte beter
wordt vastgehouden (broeikaseffect).
Toename van de concentratie CO 2 in de atmosfeer sinds 1958 tot 2008. Ondertussen
werden al waarden groter dan 400ppm gemeten.
Boomblad april/mei/juni 2014
5
BOSIN FO
ls we uitgaan van klimaatverandering zijn
A
er twee belangrijke aspecten. Enerzijds
kan je maatregelen nemen om de veranderingen te voorkomen of om deze tot een
minimum te beperken (= mitigatie). Anderzijds kan je onze leefwereld aanpassen aan
de gevolgen van de verandering als deze
zich voordoet (= adaptatie). Beide zaken
zijn ook van toepassing voor het bosbeheer
zoals we nu verder zullen bespreken.
Om via het bosbeheer de klimaatverande ring tegen te gaan (mitigatie) zijn er verschillende mogelijkheden. De belangrijkste zijn: meer bos planten in gematigde
en warme streken, het verminderen van
ontbossing, de bossen aanpassen zodat
deze per hectare meer koolstof opnemen
en het gebruiken van hout als vervanging
van fossiele brandstoffen.
Op wereldschaal is het aanpakken van ontbossingen in het zuiden waarschijnlijk de
meest efficiënte oplossing. Deze ontbossingen, meestal in functie van de teelt van soja
of palmpitolie, veroorzaken bijna 20% van
alle broeikasgassen. Het is eigenlijk relatief
goedkoop om deze bossen te redden in vergelijking met de bedragen die de meeste
landen aan andere CO 2 reducerende maatregelen investeren. De vraag is of het moreel verantwoord is om bij de mensen in
het zuiden hun bossen op te kopen zodat
wij hier volop verder kunnen consume ren.
In Vlaanderen zit de mogelijke winst vooral
in de andere genoemde maatregelen. Bosuitbreiding ligt voor de hand. Een gemiddeld bos van een hectare compenseert
met zijn groei de uitstoot van een gemiddelde Vlaamse wagen (5 ton CO 2 /jaar).
Het beheer van onze Vlaamse bossen is momenteel vooral afgestemd op houtproductie, ecologie en recreatie. Met CO 2 -opname
wordt nu geen rekening gehouden bij het
bosbeheer terwijl dit een groot potentieel heeft.
Volgende zaken zijn hier van belang:
 Bij bodembewerkingen (frezen, klepe len) komen grote hoeveelheden CO 2 uit
de bodem vrij aangezien de opgebouw-
6
Boomblad april/mei/juni 2014
In Vlaanderen wordt amper rekening
gehouden met koolstofopslag bij het
bosbeheer. Bij het toepassen van de
criteria voor duurzaam bosbeheer is
de koolstofbalans in het algemeen wel
positief.
de humuslaag snel verteert.
Heel wat meer koolstof kan worden opgeslagen in structuurrijk bos met bvb.
een struiklaag en zware, oude bomen.
Klassieke dunningen halveren op korte
termijn de jaarlijkse CO 2 -opslag.
 De keuze van boomsoorten en de termijnen van eindkapping zijn zeer belangrijk. Snelle groeiers zoals Populier kunnen veel CO 2 opnemen maar worden ook
sneller weer gekapt. Naaldhout bouwt
een dikke strooisellaag op en houdt
dus veel CO 2 vast. Schaduwverdragende
soorten kunnen meer volume per hectare stockeren.
 Bosbranden dienen absoluut vermeden
te worden want hierbij vliegt alle opge bouwde koolstof weer de lucht in.
Wanneer we ten slotte naar het gebruik van
houtproducten kijken, dan is het belangrijk
om het hout een zo hoogwaardig moge lijke toepassing te geven zodat de koolstof zo lang mogelijk in het product kan
blijven. In het ideale geval maken we van
een stam een massief stuk meubilair. Bij
het einde van zijn leven wordt dit meubilair
vervolgens tot vezelplaat verwerkt en die
vezelplaat wordt een generatie later nog
eens gerecycleerd als brandbaar product.
BO S I N FO
Als de klimaatverandering zich verder doorzet zoals ze nu reeds begonnen is, zullen
we ons bosbeheer ook moeten aanpassen aan de gevolgen van die verandering
(adaptatie). Voor België wordt een tempe ratuurstijging van 3°C verwacht tegen
2100, drogere zomers en nattere winters.
Dit komt pakweg overeen met het huidige
klimaat in de Lorraine streek (FR), zo’n 300
tot 400km ten zuiden van Brussel. Als extraa
tje krijgen we dan regelmatig een extreem
weerverschijnsel op ons bord, genre zomerstorm, hittegolf of heftige sneeuwbui.
Wat zijn nu de gevolgen voor de bossen?
Een belangrijke vraag zal zijn: ‘Kunnen de
oudere bomen zich aanpassen aan de veranderde groeiplaats?’ Mogelijk komen er
nieuwe ziekten en plagen die genieten van
een graadje warmer. Ook nieuwe soorten
en/of variëteiten van planten kunnen opduiken en/of beter gaan concurreren met de
aanwezige exemplaren. En uiteraard zal het
bos bestand moeten zijn tegen het stormweer. Wat groeikracht betreft, zorgt de hogere CO 2 concentratie voor een versnelde
groei van bomen. Een probleem is echter
dat het evenwicht in beschikbare voe dingsstoffen verstoord geraakt. Zo is de
verhouding koolstof/stikstof zeer belangrijk
maar ook de beschikbaarheid van mineralen
als Ca. en Mg. Verzuring en vermesting van
Stormschade en zomerdroogte zijn
verschijnselen waarvan de gevolgen
voor de bosbeheerder niet lang op
zich laten wachten.
de omgeving verstoren deze evenwichten
nog eens extra. ‘De natuur past zich altijd
aan’. Dit is zo, maar uit onderzoek blijkt dat
bijvoorbeeld plantensoorten ongeveer 320
jaar migratietijd nodig hebben om een temperatuursverandering van 1°C te compense ren en nu gaat het dus veel te snel.
Wat kan bosbeheer nu concreet doen uitgaande van de weinig beschikbare kennis
die er is over de gevolgen voor specifieke
boomsoorten en op specifieke locaties?
Een algemene strategie bestaat er in om
zo veel mogelijk voor het bos alle vormen
van blootstelling aan stress te vermijden
en om het aanpassingsvermogen van het
bossysteem maximaal te verhogen. Dit
begint bij het risico te spreiden over een
grote diversiteit aan boomsoorten en misschien zelfs herkomsten binnen één soort.
Ook leeftijdspreiding is belangrijk. Ge bruik daarom bijvoorbeeld natuurlijke verjonging uit verschillende jaren. Sommige
zaailingen zijn dan specifiek geselecteerd
op koude, andere op warmte, op vocht, op
droogte, enz. Laat de overlevende exemplaren van mislukte beplantingen staan en vul
aan met nieuwe generaties in plaats van te
vervangen. Werk met pioniersoorten zoals
Berk, Grove den en Ratelpopulier. Deze zijn
van nature gewend aan extreme condities.
Begin vroeg en intens genoeg te dunnen
om de vitaliteit van de bomen, de bosstructuur, de ongelijkjarigheid en de soortendiversiteit te verbeteren. Wees voorzichtig met het kappen van gaten voor wat
betreft stormrisico’s. Voorzie flexibiliteit
in de beheerplanning. Soorten die al veel
voorkomen zijn dikwijls ziektegevoelig: vb.
Fijnspar, Den, Eik. Zorg dat bos- en natuurgebieden met elkaar in verbinding staan
zodat allerlei soorten zich spontaan en snel
kunnen verspreiden naar de meest geschikte plaatsen. Goed ontwikkelde bosranden
met kruiden en struiken zijn ideale buffers
voor het bos tegen externe stressfactoren.
Ten slotte nog dit als conclusie. De nieuwe
modewoorden bij het bosbeheer zijn ‘veerkracht’ en ‘weerbaarheid’. Belangrijk hierbij is om niet al zijn eieren in dezelfde mand
te leggen.
Boomblad april/mei/juni 2014
7
BOSIN FO
Dit artikel werd geschreven door Jan Goris op basis van de lezing ‘Bosbeheer en klimaatverandering’ van Dieter Cuypers op 3
ktober 2013 te Tillegem, Brugge. Dieter Cuypers is werknemer bij het Vlaams Instituut voor Technologisch Onderzoek, VITO).
In het bos daar staat een huisje ...
(Artikel door Inverde)
Huisjes en constructies midden in het bos:
mag dat? We gaan eerst dieper in op constructies in het bos die niet als woonverblijf gebruikt kunnen worden. Vervolgens
richten we ons op constructies die wel als
woongelegenheid gebruikt kunnen worden.
Wat constructies in het bos betreft, stelt het
Bosdecreet duidelijk (Art. 97): in alle bossen, zowel privé als openbaar, is het zonder
toestemming van de eigenaar of beheerder
én zonder machtiging van het Agentschap
voor Natuur en Bos (ANB), verboden om ke ten, loodsen en alle andere constructies
en verblijfsgelegenheden op te richten
en tenten en woonwagens, al dan niet op
wielen, te plaatsen. Uitzondering hierop
vormen constructies die opgenomen zijn in
een goedgekeurd beheerplan of vereist zijn
voor het beheer en de bewaking van de bossen en voor de veiligheid en het welzijn van
de personen die op rechtmatige wijze in het
bos aanwezig zijn.
gemeente. Voor alle aanvragen in bossen,
vraagt de stedenbouwkundige dienst van
de gemeente steeds het advies van het
ANB. Wordt de stedenbouwkundige vergunning afgeleverd, eventueel onder voorwaarden, dan geldt dit advies tevens als machtiging. U hoeft dan geen machtiging meer te
vragen bij het ANB.
Stel: u wil graag, zonder te ontbossen, een
kleine opslagplaats (4m²) bouwen om uw
bosbeheermateriaal op te bergen. Is deze
constructie niet in uw goedgekeurd be heerplan opgenomen, dan moet u volgens
de wet op de ruimtelijke ordening een ste denbouwkundige vergunning aanvragen.
Dit doet u bij de gemeente. Aangezien het
om een handeling in bossen gaat, zal de ge -
Naast het Bosdecreet moet je ook rekening
houden met de wetgeving inzake ruimtelijke ordening. Deze stelt dat voor het
optrekken, plaatsen, afbreken, herbouwen,
verbouwen en uitbreiden van een constructie of het functioneel samenbrengen van
materialen waardoor een constructie ontstaat, een stedenbouwkundige vergunning vereist is. Dit onderlijnt het belang
van het opnemen van alle geplande hande lingen in het bosbeheerplan. Het kan u veel
administratieve rompslomp besparen.
Concreet moet een stedenbouwkundige
vergunning aangevraagd worden:
 voor alle handelingen die niet in het
goedgekeurde beheerplan opgenomen
zijn.
 voor alle handelingen die wel in het
goedgekeurde beheerplan opgenomen
zijn, maar gepaard gaan met ontbossing
en/of de oprichting van constructies
groter dan 40 m².
De gemotiveerde aanvraag dient u in bij de
8
Boomblad april/mei/juni 2014
Voor alle constructies in bossen, ongeacht de gewestplanbestemming,
is minstens een machtiging van
het Agentschap voor Natuur en Bos
nodig. Denk hierbij ook aan opslagplaatsen voor brandhout, dierenverblijven (kippenhok), speeltuigen,enz.
BO S I N FO
3
.
meente het ANB om advies vragen. Heeft u
een vergunning verkregen, al dan niet met
voorwaarden, dan mag u overgaan tot constructie, rekening houdend met de voorwaarden uit de vergunning.
Wat met een huis(je) dat als
woonverblijf dienst kan doen?
Met de introductie van de wetgeving op
de ruimtelijke ordening in 1962 en de ge westplannen in de jaren 1970 werd ons
grondgebied geordend en ingedeeld in be stemmingscategorieën. Iedere lap grond
had voortaan een bepaalde bestemming
(bv. ‘woongebied’, ‘agrarisch gebied’, ‘bosgebied’) met hieraan gekoppeld bestemmingsvoorschriften. Hierin staat duidelijk
beschreven wat wel en niet mag binnen de
bestemming of dus op het betreffende stuk
grond.
Een groot aandeel van de bestaande bossen
kwam in de bestemming ‘bosgebied’ terecht.
De voorschriften voor bosgebied voorzien
onder meer dat constructies hier niet kunnen gebruikt worden als woonverblijf, ook
niet al ware het maar tijdelijk. Constructies
in functie van het beheer van het bos (vb.
bergplaatsen, schuilplaatsen) zijn mogelijk.
Men moet er wel de noodzaak van kunnen
aantonen en slechts voor aanzienlijk grote
bossen zal dit aanvaard worden.
Toch treffen we vaak woningen aan in het
bos. Enerzijds komt dit omdat heel wat
van de bestaande bossen niet opgenomen
werden in een ‘groene’ bestemming zoals
bijvoorbeeld bos-, park-, natuur- of buffergebied. Omwille van de veelzijdige functies
die aan bossen toegekend worden, werden
bossen ook opgenomen in ‘recreatiegebied’
en ‘agrarisch gebied’ en ook minder voor de
hand liggende bestemmingen zoals ‘woongebied’ en ‘industriegebied’. In deze laatste
twee categorieën zijn woningen toegelaten.
Meer nog, er mag in woon- en industrie gebied zelfs ontbost worden met het oog
op de realisatie van de bestemming (het
bouwen van een huis of bedrijfsgebouw).
De ontbossing kan alleen maar uitgevoerd
worden als een stedenbouwkundige vergunning afgeleverd wordt en als het gekap-
Privaat bos in het werkingsgebied van
de Bosgroep Houtland. De wetgeving
is o.m. bedoeld om dit soort wantoe standen te proberen voorkomen.
te bos gecompenseerd wordt. Dit kan in
natura, financieel of door een combinatie.
Anderzijds was Vlaanderen geen onbe bouwd land meer toen de wetgeving op de
ruimtelijke ordening in voege trad. Constructies opgetrokken vóór de invoege treding van de wet ruimtelijke ordening
(april 1962), worden geacht vergund te
zijn. Aan de eigenaar om dit aan te tonen.
Constructies opgetrokken na deze datum
maar vóór de inwerkingtreding van het
eerste gewestplan (1970), worden ook
vermoed vergund te zijn.
Woningen en permanente bewoning in bossen kunnen dus per fect legaal zijn. Een bijzonder probleem in bossen zijn de permanent bewoonde weekendverblijven.
Voor constructies kleiner dan 300 m² en niet
gelegen in de bestemming natuurgebied
met wetenschappelijke waarde of natuurreservaat (waartoe ook waardevolle bossen
horen) wordt momenteel een planologische oplossing gezocht. De huidige permanente bewoners genieten voorlopig een
persoonlijk tijdelijk woonrecht. Dit woonrecht eindigt met de definitieve inwerkingtreding van het bestemmingsplan dat een
planologische oplossing biedt of, als er
geen dergelijke oplossing komt, tot 31 de cember 2029.
Boomblad april/mei/juni 2014
9
BOSIN FO
Lieftallige irriterende bosanemoontjes
(Artikel door Clint Callens, coördinator Bosgroep IJzer & Leie vzw)
Op zijn eentje is de bosanemoon een be scheiden lentebloeier. Niet meer dan 20
centimer hoog, met een solitaire, witte, cupvormige bloem bovenop een krans van drie,
diep ingesneden bladeren. Maar in grote
groepen, zoals ze gewoonlijk voorkomen
van maart tot eind mei, in oude loofbossen,
in goed verteerde bladgrond, zijn ze ge woonweg schitterend!
stengel met drie, uitzonderlijk vier of vijf
omwindselbladeren en één witte bloem.
De rhizomen groeien ieder jaar aan, vertakken zich behoorlijk snel en vormen steeds
groter wordende kolonies. Deze manier van
toenemen noemt men vegetatieve of onge slachtelijke vermeerdering.
De bloem van de bosanemoon heeft een
diameter van twee tot vier centimeter en
is cupvormig opgebouwd met zes witte
bloemblaadjes die op de buitenzijde heel
dikwijls een roze -paarse blos vertonen. Dit
laatste is te wijten aan de aanwezigheid
van anthocyaan, een rode scheikundige stof
die de bloemen tegen UV-licht beschermt.
De binnenste en de buitenste bloemblaadjes zijn niet van elkaar te onderscheiden.
Dit is ook het geval bij de bloemen van de
lelieachtigen. De bloem van de bosanemoon
wordt bestoven door vliegen en bijen. De
vrucht die daarna ontstaat is een dopvrucht
of een nootje dat slechts één zaad bevat
waaraan een zoet, vlezig aanhangsel, een
mierenbroodje of een elaiosoom vastzit
waarop mieren verzot zijn. Ze sleuren de
In het vroege voorjaar met nog weinig andere bloeiers zijn bosanemonen
voedsel voor bijen.
Slechts drie maanden tijdens de lente, als
de zon de bodem van het bos nog kan oplichten zijn de bosanemonen bovengronds.
In die korte periode moet er hard gewerkt
worden: bladeren aanmaken, bloeien en
vruchten produceren. Andere planten krijgen daar dubbel zoveel tijd voor.
De nodige energie voor dit zware en snelle
werk halen de bosanemonen deels uit de
zon en deels uit de suikers en mineralen die
ze het jaar voordien, tijdens de ondergrondse periode in de zomer en de her fst, opge pot hebben in hun rhizoom, een dicht bij
het bodemoppervlak horizontaal liggend,
ondergronds stengeldeel.
Vanuit de witte eindknop van zo’n rhizoom
groeit in het begin van de lente een bloem-
10
Boomblad april/mei/juni 2014
Bosanemonen bij de Kerkebeek in
Tillegembos, Brugge.
BO S I N FO
zaden met zich mee en zorgen zo voor hun
verspreiding.
Bosanemoon of Anemone nemerosa (= van
het bos) is zijn naam trouw en groeit voornamelijk in loofbossen, in lichte tot matige schaduw, in lemige, losse en humeuze
grond. Het is trouwens een kensoort van
de eiken en beukenbossen, typische oude
bossen met een voedselrijke bodem en met
soortrijke en kleurrijke voorjaarsflora. Men
treft daar o.a. ook het felgekleurde speenkruid aan, de veelbloemige salomonszegel
en de gevlekte aronskelk. De plant komt
in heel Europa voor, het Middellands zee gebied uitgezonderd. Bosanemonen houden hun bloemen opgericht en open of ge knikt en gesloten naargelang de weers- en
lichtomstandigheden en ze draaien met de
zon mee. Hun bloeihoogtepunt ligt in de
tweede helft van maart na dat van de ge wone sneeuwklokjes en juist voor dat van
de boshyacinten in april.
Konijnen lusten geen bosanemonen maar
de anemoonbekerzwam vindt deze plant
wel lekker. Deze paddestoel met een dicht
tegen de grond aangedrukte schotel en een
lange ondergrondse steel parasiteert op de
rhizomen. De anemoonbekerzwam vind je
Bosanemonen hebben slechts enkele
weken de tijd om hun bovengrondse
levensfase te doorlopen. Daarna verdwijnen ze voor de rest van de zomer
in het duister onder bramen en be bladerde boomkruinen.
altijd op kale plekken in de buurt van bosanemonen.
Hoe lieftallig bosanemoontjes er ook uitzien, toch is hun blad en sap giftig. Ze kunnen de huid irriteren. Hun sap werd vroe ger gebruikt in zalven tegen melaatsheid en
tegen zweren en sproeten.
Oude, gemengde loofbossen op lemige gronden zijn het ideale terrein voor bosane monen. De verspreidingssnelheid van deze bloemen is hooguit een meter per jaar.
Het duurt dan ook tientallen jaren om grote tapijten te vormen.
Boomblad april/mei/juni 2014
11
BOSIN FO
Als bomen oude knarren worden
(Artikel uit Spoorzoeker, het magazine van ANB en Tom Joye, Inverde)
Stokoud, hol en een gekrompen kroon.
Daaraan herken je een veteraanboom. Hij
lijkt op sterven na dood, maar kan vaak
nog honderden jaren voort. En hij is be langrijk: de ideale thuis voor schimmels,
kevers en vleermuizen. Toch is de vete raanboom met uitsterven bedreigd. Hoe
help je die oude knarren?
ze de laatste fase van hun levenscyclus in:
de veteraanfase.
Een veteraanboom wordt gedeeltelijk of
volledig hol en ondergaat een zogenaamde
‘kroonreductie’. Stukken van de kroon kunnen uitbreken, maar uit slapende knoppen
in de binnenkroon en op de stam wordt een
nieuwe, secundaire kroon gevormd. Voor
veel bosbeheerders is dit ten onrechte een
signaal dat het einde van de boom nabij
is. Echt vitaal ziet een veteraanboom er
vaak niet meer uit, maar hij is wel nog fit. Hij
zoekt gewoon een nieuw evenwicht. En het
kan nog tientallen, zelfs honderden jaren
duren voor ze ten slotte sterven. Zeldzame
kever- en schimmelsoorten zijn afhankelijk
van die veteranen om te kunnen overleven.
Dat maakt de veteraanbomen ecologisch
een pak interessanter dan jonge bomen.
Meer dan natuur alleen
Veteraanboom van Tamme kastanje bij
het kasteelpark Rooigem te Brugge.
Typisch bij veteraanbomen is dat
de kroon zich een aantal meter naar
beneden verplaatst. Dit is nog niet het
einde maar het begin van een nieuwe
levensfase.
Monumentale bomen kent iedereen wel. Ze
zijn groot en sterk, en hebben een puntgave
stam en reusachtige kroon. Indrukwekkend
en in de fleur van hun leven. Maar ooit be ginnen ze af te takelen. Langzaamaan gaan
12
Boomblad april/mei/juni 2014
Bij ons werden oude, rotte of holle bomen,
gebruikt als brandhout. Daardoor waren
veteraanbomen hier nooit dik gezaaid.
Soms bleven veteraanbomen wel staan, omdat ze een functie hadden als grensboom
bijvoorbeeld. Of omdat onze voorouders ze
waardeerden om hun landschappelijke of
religieuze waarde. Maar in een steeds meer
verstedelijkt Vlaanderen moesten die oude,
gehavende bomen plaats ruimen. Bomen
die wel aan de kettingzaag ontsnapten, zijn
vergeten. Er staan er meer dan we zien. En
met de duizendjarige eik in Lummen zit er
zelfs een Bekende Vlaming tussen.
Vleermuizen
Door rot van het kernhout en dode takken
ontstaan allerlei microbiotopen, waarin bijvoorbeeld ongewervelden zoals insecten
leven. Op hun beurt vormen die het voedsel voor andere dieren, zoals spechten en
vleermuizen. Mossen en korstmossen kunnen soms enkel groeien op de oude schors
van veteraanbomen. Ze zijn ook een van de
BO S I N FO
weinige toevluchtsoorden voor zeldzame en
bedreigde keversoorten, zoals het vliegend
hert. Vleermuizen schuilen en overwinteren
graag in holle bomen. Maar als die ene vete raan verdwijnt, verdwijnen ook al zijn bewoners. Voor kevers is dat fataal, want die zijn
weinig mobiel.
Generatiekloof
De ecologische waarde van een veteraanboom is nog groter als hij in leven blijft
tot bomen in zijn omgeving oud genoeg
zijn om zijn rol over te nemen. Zo blijft de
continuïteit van die specifieke biotoop verzekerd. Maar veel veteranen worden niet
beschermd en daardoor is de kans op opvolgers klein. Er is nu al sprake van een gene ratiekloof. En dat heeft noodlottige gevolgen voor de organismen die enkel overleven
dankzij de veteraanbomen. Daarom moeten
we nu vooral zorg dragen voor bomen die
op het punt staan om veteranen te worden.
Zulke ‘overmature’ bomen moeten blijven
tot ze écht oud worden. De situatie is ernstig, maar niet hopeloos. Oude bomen krijgen stilaan meer aandacht. Vroeger trof je
in het Zoniënwoud nauwelijks een boom
aan met een stamdikte van meer dan één
meter. Nu tel je er duizenden.
Veel veteraanbomen sneuvelen door bouwprojecten en intensivering van de landbouw. Ook als ze dreigen de openbare veiligheid in gevaar te brengen, gaan ze voor
de bijl. Toch kan het anders. In het Maalte park in Gent is een veilige zone afgebakend
rond enkele beuken. Waarom zouden we
een wandelpad dat te dicht in de buurt ligt
van een gehavende veteraan, niet enkele
meters verplaatsen? Die reflex moet een attitude worden.
Erfgoed
Historische gebouwen en oude kunstwerken
maken deel uit van ons er fgoed. Niemand
die dat betwist. Maar oude bomen? Dat ligt
blijkbaar moeilijker. Nochtans zijn ze vaak
vele jaren ouder dan kastelen en stations,
én ze hebben zowel een ecologische, historische als culturele waarde. Alle kennis van
Monumentale zomereik in Oostkamp.
Dit soort eiken zit nog niet noodzakelijk in de aftakelingsfase. Er is nog
geen kroonreductie. De dode takken
in de kroon zijn eerder het gevolg
van concurrentie door aangrenzende
bomen of van exploitatieschade.
veteraanbomen is nu voorhanden, dankzij
experimenten in Groot-Brittannië.
Snoeien
Hoe beheer je dan een veteraanboom? Je
moet rekening houden met de boom zelf
én met zijn standplaats. Veteraanbomen
kunnen in veel verschillende situaties opduiken. Moet een veteraanboom bijvoorbeeld actief beheerd worden? Moet hij
gesnoeid worden? Daarvoor moet je elke
boom individueel beoordelen. En als je
dan beslist om te snoeien, moet je die boom
nadien enkele jaren laten rusten voor je
kunt bepalen of die ingreep wel goed was.
De opmaak van een specifiek beheerplan
kan een grote hulp zijn.
In de volgende editie van het Boomblad wordt dieper
ingegaan op het beheer van deze monumenten. Nog
meer weten? Recent verscheen een boek 'Het Beheer van
Veteraanbomen' als herwerkte Nederlandse versie van
‘ Veteran Trees: A Guide to Good Management’ van Helen
Read. Bestellen kan via www.inverde.be/veteraanbomen
of 02 553 27 23.
Boomblad april/mei/juni 2014
13
NIEUW S U I T BO S G RO E P H O U T L AN D
ALGEMENE VERGADERING
VZW BOSGROEP HOUTLAND
Zaterdag 26 april 2014
Aanvang: 9u30
Locatie: Gemeenschapsinstelling De Zande, Bruggesteenweg 130, 8755 Ruiselede
Agenda:
09u15: Ontvangst met koffie
09u30: Algemene vergadering
 Jaarverslag 2013 en financieel overzicht
 Planning 2014 en begroting
 Goedkeuringen en kwijting aan de bestuurders
10u00: Werken bij boseigenaars in woord en beeld: houtoogst, beplantingen en poelen.
10u30: Keuze uit een geleid bezoek aan het natuurreservaat Gulke Putten of aan het
domeinbos Vagevuurbossen.
12u30: Nagenieten met soep en broodjes
ALLE LEDEN ZIJN VAN HARTE WELKOM!
Graag inschrijven via onze contactgegevens op de achterzijde van dit tijdschrift.
Gemeenschapsinstelling voor Bijzondere Jeugdbijstand De Zande
De Zande Ruiselede heeft een halfopen en gesloten afdeling voor 80 jongens van 12 tot
18 jaar. De gebouwen werden in 1836 opgetrokken als
suikerraffinaderij en vanaf 1849 gebruikt voor de opvang van landlopers, wezen en verwaarloosde jonge ren. De gebouwen en de omgeving van dit voormalige
Rijksopvoedingsgesticht zijn als monument en landschap beschermd. De locatie heeft een eigen karakter
en was vroeger een onvruchtbaar, woest en moerassig
heidegebied.
Na de vergadering kunnen de aanwezigen kiezen voor
een geleid bezoek aan het natuurreservaat Gulke
Putten beheerd door Natuurpunt of aan het domeinbos
Vagevuurbossen beheerd door het Agentschap voor
Natuur en Bos.
Natuurreservaat Gulke Putten
De Gulke Putten zijn heel herkenbaar door de aanwezige zendmasten van het vroegere
Radio-Elektrisch Centrum. Minder opvallend maar veel mooier zijn de vele zeldzame planten die hier groeien in de schrale graslanden. Als het warme weer aanhoudt, kunnen we
zeker al genieten van velden bloeiende orchideeën.
Domeinbos Vagevuurbossen
In de Vagevuurbossen werd de voorbije jaren heel wat gekapt. De boswachter vertelt ons
waarom dat gebeurde en toont de eerste resultaten van dit beheer. De eindeloze dreven
van dit grootste boscomplex in West-Vlaanderen zijn het decor van de moorden van Beernem maar ook het leefgebied van bijzondere vleermuizen.
14
Boomblad april/mei/juni 2014
N I E U W S U I T BO S G RO E P H O U T L AND
De Bosgroep ondersteunt de
vinpootsalamander en zijn leefomgeving
In West-Vlaanderen komt de vinpootsalamander voor in de bossen en heidegebie den van de zandstreek en in het Heuvelland.
Door versnippering van hun leefgebied en
het verdwijnen van hun voortplantingsbiotopen hebben ze het de laatste jaren moeilijk om zich uit te breiden.
In de bosgebieden Groenhove, Sint-Andriesveld en Bulskampveld zijn al zo’n 30
bosgroepleden betrokken in het project. In
de komende Boombladen rapporteren we
verder over de eerste resultaten.
Wie meer te weten wil komen over deze interessante diertjes en hun leefomgeving,
kan dit voorjaar deelnemen aan de volgende wandelingen.
Wandelingen
Zondag 27 april om 14.30u.
Een salamander is makkelijk te onderscheiden van een kikker. Ken je de vinpootsalamander? Een diertje dat houdt van zure
bospoelen. Tijdens deze wandeling onderzoeken we de waterpartijen in het domein
met schepnetten.
Afspraak: Parking Tillegembos, Witte Molenstraat, Brugge.
Contact: Dieter Willems, 0476 53 70 02
Het Regionaal Landschap Houtland wil
de soort een hart onder de riem steken. Ze
worden daarin gesteund door enthousiaste
vrijwilligers, door de leerlingen van het 6e
jaar natuurwetenschappen van het LTI in
Oedelem en door de Bosgroep Houtland.
De leerlingen wijden dit jaar hun eindwerk
aan deze kleine zwemmer. Met schepnetten en zelf gemaakte fuiken wordt door
leerlingen en vrijwilligers gezocht in welk
bosgebied de vinpoot nog aanwezig is. Vervolgens probeert men in elk van deze ge bieden minstens tien salamandervriendelijke poelen te creëren. Dit zal trouwens niet
alleen deze salamander ten goede komen,
want ook vele andere amfibieën en diverse
kleine en grotere diersoorten zijn daar mee
gebaat!
Aangezien de vinpootsalamanders water
verkiezen in bosgebieden, komt men vanzelfsprekend bij onze boseigenaars terecht.
Vrijdag 9 mei om 14.30u.
Voor de leerlingen van het LTI is het educatieve luik ook belangrijk. Daarom zijn ze
enthousiast om hun verworven kennis met
jullie te delen op een mooie wandeling
doorheen domein Beisbroek! Samen vissen
we salamanders en andere waterdiertjes op.
Afspraak: Parking Beisbroek, Zeeweg, Brugge. Contact: Dieter Willems, 0476 53 70 02
Boomblad april/mei/juni 2014
15
NIEUW S U I T BO S G RO E P I JZ E R E N L E I E
Planning van Bosgroep IJzer en Leie voor 2014
Focus op de werking rond IHD
De Bosgroep zal in 2014 de focus des te
meer leggen op het realiseren van IHD of
instandhoudingsdoelstellingen binnen Natura 2000. Specifieke instandhoudingsdoelstellingen komen, vereenvoudigd gezegd,
neer op gedetailleerde doelstellingen voor
bepaalde soorten en habitattypes binnen
de speciale beschermingszones habitat- en
vogelrichtlijngebieden die we kortweg ‘Natura 2000-gebieden’ noemen. Dit zal de Bosgroep trachten te realiseren o.a. door het
uitvoeren van de beheermaatregelen die
gesteld worden voor de deelnemers van
de reeds goedgekeurde uitgebreide bosbeheerplannen Kemmelberg, RodebergScherpenberg en Ieperboog. Het betreft
maatregelen zoals aanleg van gevarieerde
bosranden, gecoördineerde bestrijding van
exoten zoals Amerikaanse vogelkers, herstel
van bospoelen, begeleiding van selectieve
hoogdunning en bosomvorming van uitheems naar inheems loofhout.
Ook buiten Natura 2000 plant de Bosgroep
IJzer en Leie te streven naar habitatwaardig
bos in 2014 door het uitvoeren van de volgende beheermaatregelen die een momentopname zijn en zeker nog zullen toenemen
naarmate het jaar zich verderzet:
 7 bosuitbreidingsprojecten goed voor 5
ha nieuw inheems loofbos
 11 bosomvormingsprojecten van bijna
uitsluitend cultuurpopulier naar inheems loofhout goed voor 7ha bos
Herstel van 3 bospoelen
Heraanleg van 4 bosdreven
 Aanleg van 25km bosrand
 Begeleiding van selectieve hoogdunning
In 2014 zal de opmaak van het uitgebreid
bosbeheerplan ANWP (Anzegem-Nokere Wo r t e g e m - P e t e g e m - Wa r e g e m - A v e l g e m Oudenaarde -Kruishoutem) verder opge volgd en begeleid worden waarbij tot september 2014 de boseigenaars in het complex
gecontacteerd zullen worden individueel en
via infovergaderingen.
16
Boomblad april/mei/juni 2014
In de periode november 2013–februari 2014
werd het vervolg van het Quick-win-project
‘Bosomvorming Hemsrode’ afgewerkt, namelijk de maaiwerken en de aanplant van
jong bosgoed op een totale oppervlakte van
4,4ha. Op 31 augustus 2014 zullen u geleide
wandelingen en een afsluitende drink aangeboden worden op het domein Hemsrode
waarbij de resultaten van het ambitieuze
project gedemonstreerd zullen worden.
Wat betreft het uitgebreid bosbeheerplan
‘Sixtusbossen’ voor ruim 315ha bos in de re gio van Poperinge -Vleteren zal de Bosgroep
de opmaak in 2014 verder begeleiden en
opvolgen. Het openbaar onderzoek is voorzien voor komend najaar en het slotevene ment, nl. een geleide wandeling/fietstocht
doorheen het studiegebied zal hoogstwaarschijnlijk plaatsvinden in de loop van het
najaar. Meer details zult u nog ontvangen
via dit tijdschrift en de bosgroepenwebsite
(www.bosgroepen.be).
Informatie en sensibilisatie van
bosbeheerders in 2014
Binnen het werkingsgebied van de Bosgroep
IJzer en Leie blijken 104 private eigenaars
met in totaal 196ha bos, gelegen in Natura
2000, nog geen lid te zijn van de Bosgroep
IJzer en Leie. In de periode 2014-2016 wordt
het aanschrijven, uitnodigen op infovergaderingen, de kennis verhogen betreffende
Natura 2000 en IHD en de realisatie van IHD
bij die eigenaars beschouwd als een heel
belangrijke taak. Daarnaast zullen ook nog
boseigenaars buiten Natura 2000 die nog
geen lid zijn uiteraard ook de kans krijgen
om lid te worden en van de dienstverlening
van de bosgroep te genieten.
Uiteraard kunt u, private boseigenaar uit
West-Vlaanderen, steeds terecht met bosgerelateerde vragen, bezorgdheden of problemen bij de Bosgroep IJzer en Leie en bij
onze sympathieke collega’s van Bosgroep
Houtland!
N I E U W S U I T BO S G RO E P I JZ E R E N L E IE
Quik-win-project: bosomvorming Hemsrode afgewerkt!
Voor het domein ‘Hemsrode’ te Anzegem
in de idyllische rand van de Vlaamse
Ardennen, werd in nauwe samenwerking
met het Agentschap voor Natuur en Bos
en de Bosgroep IJzer en Leie vzw een
bosomvormingsproject uitgevoerd die
een bijdrage levert aan de instandhoudingsdoelstellingen.
Het bosomvormingsproject te Hemsrode
is een Quick-win-project waarmee het
Agentschap voor Natuur en Bos de kans
geeft om ‘snel’ een bijdrage te leveren
aan de instandhoudingsdoelstellingen.
Bijna 5ha populierenbestanden die voornamelijk uit zieke populieren bestonden, werden in het voorjaar van 2013
gekapt. In het najaar van 2013 werden de
terreinen plantklaar gemaakt. Na maaien en
afvoeren van alle maaisels werd in het late
najaar van 2013 tot februari 2014 heraangeplant met soorten die van nature voorkomen in alluviaal bos: zwarte els, zomereik en wintereik, hazelaar, wilde lijsterbes,
zwarte bes, rode en gele kornoelje etc. Het
resultaat van dit Quick-win-project zal in de
toekomst in stand gehouden worden. U zal
dit op 31 augustus 2014 kunnen bezichtigen
tijdens geleide wandelingen die u zullen
aangeboden worden.
Het Quick-win-project ‘bosomvorming Hemsrode' werd
op het terrein uitgevoerd
door de Bosgroep IJzer en
Leie vzw met een cofinanciering van het Agentschap
voor Natuur en Bos.
Boomblad april/mei/juni 2014
17
ACTIVI T E I T E N K AL E N D E R
Wandeling: Landgoed De Wapenaar
In het rustige landbouwlandschap tussen de dorpskernen van Oedelem, Maldegem en Knesselare ligt het private landgoed De Wapenaar. Het huidige kasteel werd in 1888 opgetrokken
samen met een park in landschapsstijl.
Voorbij het park komen we in een mooi en onbekend bosgebied van zo’n 30ha. De dreven
vormen nog het typische dambord uit de vroegere ontginningen van de heide. Tijdens de
wandeling hebben we vooral aandacht voor het beheer dat de eigenaar voert in deze bossen.
Het nieuwe beheerplan wordt voorgesteld en we bespreken het evenwicht tussen aandacht
voor de natuur en houtproductie.
Kastelen, dreven, bossen, heide…. Dit is het Houtland op zijn best.
Wanneer? Woensdag 21 mei om 14u00. Afspraak? Ruweschuurstraat t.h.v. nr. 5, 8730
Beernem. Info en gids: Jan Goris – 050 40 70 23. Organisatie: i.s.m. Regionaal Landschap
Houtland 'Campagne Natuur in Mij'. Activiteitenkalender: 'Campagne Natuur in Mij':
www.rlhoutland.be of 050 40 70 21.
Cursussen 2014
1. Bomen en struiken herkennen in de zomer
Tijdens deze tweedaagse cursus bestaande uit een theoretisch en praktisch luik wordt het
herkennen van onze inheemse boom- en struiksoorten uitgebreid ingeoefend. Indien u uw
bomenkennis grondig wil bijschaven bent u bij deze cursus op het juiste adres! Na 2 theore tische voormiddagen wordt het herkennen van de bomen en struiken in de namiddagen ingeoefend tijdens geleide wandelingen in de prachtige streek van Ieper, Loker en Dranouter.
Wanneer? Zaterdag 7 juni 2014 en zaterdag 14 juni 2014 (2 hele dagen van 9u30-16u30).
Waar? Bezoekerscentrum De Palingbeek, Vaartstraat 7, 8902 Zillebeke (Ieper). Doelgroep:
Iedereen die graag iets extra leert over onze inheemse bomen en struiken. Vereiste voorkennis: Geen. Benodigdheden? Eigen lunch, wandelschoenen, aangepaste kledij en een
goede dosis enthousiasme. Prijs? Leden: € 10. Niet-leden: € 20. Inschrijven? Bosgroep IJzer
en Leie.
Bosbeheerders streven steeds naar een voorde lig en natuurlijk beheer dat liefst iets oplevert.
De QD-methode is een beheeraanpak die ons
in dat opzicht niet mag ontgaan. Deze Duitse
werkwijze heeft tot doel kwalitatief hoogstaand
hout te produceren zonder veel ingrijpen. De
aanpak stimuleert natuurlijke selectie en groei
van bomen die in de toekomst kwaliteitshout
zullen leveren. Daarvoor staat de QD-methode:
kwalificeren en kwaliteitsvol groeien. In mooi
Duits: “qualifizieren und dimensionieren”.
Wanneer? Zaterdag 27 september 2014 (hele
dag). Waar? Diocesaan Centrum Groenhove,
Bosdreef 5, 8820 Torhout.
Prijs? Leden: € 10. Niet-leden: € 15.
Inschrijven? Bosgroep Houtland.
18
Boomblad april/mei/juni 2014
Landesforsten Rheinland-Pfalz 2009
2. Bosbeheer volgens QD-methode
AC T I V I T E I T E N K AL E N D ER
Daguitstap voor de leden naar boomkwekerij Schepers
Wist je dat de zandstreek rond Brugge een
internationale topregio is voor boomkwekerijen? Eén van die bedrijven is de
boomkwekerij Schepers te Wingene. Al meer
met heidebegroeiing. Tijdens de wandeling
hebben we de kans om zowel private bossen, het gemeentebos van Ruiselede als
het natuurreservaat Vorte Bossen te be -
dan 200 jaar leveren ze onder andere streekeigen bomen en struiken voor bosaanplantingen. De kwekerij beslaat een oppervlakte
van zo’n 40ha en besteedt bijzondere aandacht aan milieu en natuur bij de productie. Waar komen goede zaden vandaan?
Zijn er nog andere interessante soorten
dan eiken, beuken en naaldbomen? Hoe
groeit een zaadje tot een kwaliteitsvolle
jonge boom? Dit en nog veel meer bekijken we samen met Jozef en Greet Hanssens,
eigenaars van de kwekerij.
zoeken. Afhankelijk van de beschikbare tijd
en het aantal deelnemers, kan de wandeling
ingekort worden. Het is in elk geval de be doeling om minstens bij één private boseigenaar op bezoek te gaan en het resultaat
van zijn bosbeheer te bekijken.
’s Middags eten we een dagschotel in een
restaurant ter plaatse en in de namiddag
volgt er een geleide wandeling in het nabije
Parochieveld. Dit zeer interessant gebied
behoort nu tot de bosrijkste regio van
West-Vlaanderen maar was enkele honderden jaren geleden nog een woeste grond
Wanneer? Zaterdag 4 oktober 2014
Waar? Predikherenstraat, Wingene (eigen
vervoer)
Deelnemers? Leden Bosgroep Houtland en
Bosgroep IJzer en Leie
Prijs? € 20 per persoon (voor de lunch)
Inschrijven?
[email protected] of 050 40 70 23
Het aantal deelnemers is beperkt!
De exacte informatie over de verzamelplaats en het uur van afspraak worden later
meegedeeld.
Boomblad april/mei/juni 2014
19
BOSGROEPEN IN WEST-VLAANDEREN
Legende
Openbare bossen
Privébossen
Bosgroep IJzer en Leie
Bosgroep Houtland
Wat is een bosgroep?
Een bosgroep is een vereniging van en
voor boseigenaars. In deze samenwerking staat de beheersvrijheid van de
eigenaar centraal. De bosgroep zorgt
vrijblijvend voor de praktische ondersteuning voor het beheer van uw bos.
De bosgroep is er voor alle boseigenaars uit het werkingsgebied. Het
maakt niet uit of u boseigenaar bent
van een bosperceel van enkele aren bos
of van meerdere hectaren .
Weet u graag wat de bosgroepen voor
u en uw bos kunnen betekenen, neem
dan contact op met uw bosgroep! De
contactgegevens vindt u hieronder.
Bosgroep Houtland vzw
Bosgroep IJzer en Leie vzw
Streekhuis Kasteel Tillegem
Tillegemstraat 81
8200 Sint-Michiels (Brugge)
Tel.: 050 40 70 23
Fax: 050 40 31 41 of 050 38 71 00
E-mail: [email protected]
Website: www.bosgroephoutland.be en
www.bosgroepen.be
BT W: BE 0866.482.291
Bezoekerscentrum De Palingbeek
Vaartstraat 7
8902 Zillebeke (Ieper)
Tel.: 057 23 08 54
Fax: 057 23 08 51
E-mail: [email protected]
Website: www.bosgroepen.be
Coördinator: Jan Goris
Coördinator: Clint Callens
Ondern.-nr.: 0816.706.346
DE WEST-VLAAMSE BOSGROEPEN
WORDEN GESTEUND DOOR:

Download Report