Lymfedrainage / Oedeemtherapeut De oedeemfysiotherapeut behandelt patiënten die last hebben van (lymf)oedeem, een abnormale ophoping van vocht in het lichaam. Oedeem komt onder meer voor bij (borst)kanker, bloedvatproblemen of littekens. Lymfoedeem kan ook een gevolg zijn van bestraling, chemotherapie, een operatie of een ongeval. De oedeemfysiotherapeut probeert de afvoer van vocht onder meer te stimuleren met oefentherapie. Dat gebeurt met algemene oefeningen en ademhalingsoefeningen. Verder doen patiënten vaak specifieke oefeningen gericht op spieren in het hele lichaam die functioneren als een pomp. Daardoor kan vocht afgevoerd worden via de lymfeen bloedbanen. Hij maakt ook gebruik van manuele lymfdrainage. Met deze massagetechniek verplaatst hij vocht naar delen van het lichaam waar de vochtafvoer wel normaal functioneert. Daarnaast kan de oedeemfysiotherapeut bandages, tape en therapeutische kousen gebruiken om vochtophoping tegen te gaan of te zorgen dat de ontstane situatie stabiel blijft. Vaak werkt de oedeemfysiotherapeut samen met andere specialisten, zoals oncologen of chirurgen. Diverse oedeemfysiotherapeuten hebben zich ook gespecialiseerd in de oncologiefysiotherapie. In onze praktijk zijn hierin gespecialiseerd: Mw. C.J.L. op 't Hof-Smeets, oedeemtherapeute Mw. M. Mende, oedeemtherapeute Mw. B. Vankan, oedeemtherapeute Mw. G. Neumann, oedeemtherapeute Leefregels bij oedeem Wat kunt u er zelf aan doen : Zelfmanagement Hieronder staan een paar tips hoe u zelf het risico op lymfoedeem zo veel mogelijk helpt te beperken.              Tips om verminderde afvoer van lymfe te voorkomen: Knellende kleding of sieraden kunnen de afvoer van lymfevocht verhinderen. Geen te strak zittende bh of met smalle bandjes of met beugels, een pantybroekje of korset, strakke sokken of kousen. Grote, zware borstprothese kan de lymfevaten boven het sleutelbeen in de schouder dichtdrukken door een strakke BH-band. In plaats van deze zware prothese kunt u beter kijken voor een plakprothese, zelfdragende prothese of een lichtgewichtprothese, deze verkleinen het risico. Lymfeafvoer wordt belemmerd als uw arm of been langdurig naar beneden hangt. Als u voor langere tijd zit of ligt, leg uw arm of been wat hoger om de afvoer te bevorderen. Het is goed om tijdens wandelen de arm af en toe omhoog te bewegen of regelmatig een vuist te maken of in een schuimrubber balletje te knijpen.  Na verwijdering van de liesklieren is lang staan of op uw hurken zitten, af te raden.  Na okselklier verwijdering kunt u uw elleboog beter niet langdurig gebogen houden. Luchtdrukveranderingen, weinig bewegen tijdens een lange vliegreis kan de lymfeafvoer belemmeren. Wat lopen en een Therapeutisch Elastische Kous helpen problemen voorkomen. Als bij u okselklieren zijn verwijderd, laat dan geen bloeddruk meten aan de arm van de geopereerde zijde. Dit kan het risico op beginnend lymfoedeem doen toenemen. Insectenbeten, wondjes en infecties Een insectenbeet of infectie als gevolg van een wondje aan uw kwetsbare arm of been kan de balans van het lymfevocht verstoren. De 1e verschijnselen van infectie zijn roodheid, zwelling, warmte en plaatselijk een kloppend gevoel. Een geïnfecteerd wondje (ook elders) kan ook bestaand oedeem verergeren. Tips om de kans op wondjes en insectenbeten te verkleinen: Door tijdens huishoudelijk werk en werken in de tuin handschoenen te dragen, niet op blote voeten lopen. U vermindert de kans op blaren en snij-, schaaf- en brandwonden. Bij het ontharen kunt u ontharingscrème gebruiken i.p.v. een scheerapparaat of scheermesje. Bij de nagels (verzorging) opletten voor beschadiging van uw nagelriemen. Gebruik in de zon een zonnebrandcrème met een hoge beschermingsfactor. Gebruik (neutrale) bodylotion om uw huid soepel te houden -> minder de kans op huiddefect Voorkom krabben of beten van huisdieren: deze vormen zijn een bron van infectie. Voorkom insectenbeten zo veel mogelijk, bijvoorbeeld door een afweermiddel te gebruiken. Vraag bij eventuele bloedafname, injecties, het inbrengen van een infuus of bij acupunctuur om het behandelde been of de behandelde arm te ontzien. Vraag dit zelf, want niet iedereen weet altijd welke behandeling u heeft ondergaan. Loopt u toch een wondje op aan uw kwetsbare arm of been, maak dit dan schoon met een desinfecterend middel en dek het af met een pleister of steriel gaas. Zorg altijd dat u een flesje ontsmettingsmiddel en een pleister bij u heeft. Warmte en kou Door extreme warmte of kou kan er meer bloed naar weefsels stromen. Als de afvoer onvoldoende is, kan de opeenhoping van lymfe toenemen. Door kou trekken lymfevaten zich samen, waardoor de afvoercapaciteit afneemt. De volgende maatregelen helpen u om dit te voorkomen:       Wees voorzichtig met het nemen van hete douches en baden en het gebruik van een sauna. Ga niet langdurig in de zon zitten, dek een oedeem arm / been af. Gebruik geen erg heet water bij bijvoorbeeld huishoudelijk werk. Gebruik huishoudhandschoenen Vermijd overmatige inspanning bij warm weer. Gebruik geen warme of koude kompressen. Vermijd extreme kou en plotselinge overgangen van warmte naar kou en omgekeerd. Een gezond gewicht Overgewicht verhoogt het risico op lymfoedeem en verergert bestaand lymfoedeem. Beweging en belasting Beweging van armen en benen stimuleren de afvoer van lymfe. Daarom helpt bewegen om lymfoedeem of verergering van lymfoedeem te voorkomen. Het is belangrijk om zelf een juiste balans te vinden tussen belasting (hoeveelheid beweging, werk en activiteiten) en belastbaarheid (de belasting die uw lichaam aankan). Na inspanning heeft het lichaam hersteltijd nodig. Het is belangrijk, dat u deze tijd neemt om overbelasting te voorkomen. Als uw arm of been na een bepaalde inspanning signalen geeft als zwelling, pijn of een vermoeid gevoel, is dat een teken van overbelasting. Geef in dat geval uw arm of been wat rust en pas een volgende keer uw inspanning aan. Sport: bijvoorbeeld zwemmen, lopen, nordic walking en fietsen - beïnvloedt het oedeem vaak gunstig. Over het algemeen zijn vele soorten bewegingen geschikt, leer uw eigen dosering te vinden. Zelfmanagement en Oefeningen bij oedeem • Doe de oefeningen drie keer per dag en doe de oefeningen in een rustig tempo. • Adem tijdens de oefeningen goed door en let erop dat u de adem niet vasthoudt. • Houd uw rug goed recht tijdens de oefeningen en strek uzelf uit. Let erop dat u tijdens de oefeningen geen ‘verende’ armbewegingen maakt. De meeste oefeningen kunt u zowel staand als liggend uitvoeren. 1. Masseer met beide handen de hals (fossa) net als bij de manuele lymfedrainage. Herhaal het 5 keer. Dit is voor de aanzuigende werking van de lymfe vanuit het hele lichaam. 2. Masseer nu rustig met de hand om de arm heen vanaf de pols over de gehele arm. Ga over u schouder heen richting de hals. Zo stimuleert u de vochtafvoer van de arm richting de lymfeknopen in de hals. 3. Ga langzaam rechtop staan. Strek de nek door het rechteroor naar de rechterschouder te brengen en het linkeroor naar de linkerschouder. Herhaal 4 x. 4. Draai het hoofd rustig naar links en rechts. Het hoofd telkens 4 seconde vasthouden in de eindstand van de draai. Herhaal dit 5 keer. 5. Maak een onderkin. Hierbij mag het hoofd niet worden opgetild. Hou de eindstand 4 seconde vast. Herhaal dit 5 keer. 6. Beweeg 5 x de schouders rustig op en neer, terwijl uw armen ontspannen langs het lichaam zijn. 7. Maak nu 5 x een draaiende beweging met de schouder. Voorlangs naar achteren en andersom. Breng nu rustig de schouder naar voren en weer terug herhaal deze 5 x. 8. Breng nu uw handen samen op uw achterhoofd, zodat uw ellebogen naar beide kanten uitsteken. Beweeg uw ellebogen langzaam naar voren en naar achteren. Herhaal 5 x. 9. De arm ligt nog steeds op tafel. Maak nu 5 x krachtig een vuist met de hand en strek daarna de vingers weer. Doe dit in een rustig tempo. Hou de eindstand enkele seconde vast. 10. Ga met uw gezicht naar de muur staan, met de tenen ongeveer tegen de muur. ‘Kruip’ met de beide handen langs de muur naar boven en weer terug. Herhaal dit vijf tot tien keer. 11. Beweeg de handen in de polsen door de handen rustig afwisselend naar de handpalmzijde en daarna naar de handrugzijde te bewegen. 12. Vouw uw handen of pak uw pols vast en breng de armen gestrekt omhoog, als dit mogelijk is: niets forceren. Laat ze daarna weer zakken. Herhaal dit vijf tot tien keer. 13. Ga met uw buik tegen de muur staan en beweeg beide armen zijwaarts omhoog alsof u cirkels op de muur tekent. Breng de armen weer terug. Herhaal dit vijf tot tien keer. Blijf na deze oefeningen nog even rustig en ontspannen liggen/zitten en haal even een paar keer goed adem. Ademhalingsoefeningen: Specifieke oefeningen m.b.t. de ademhaling verbeteren de afvoer van lymfevocht. Ademhalingsoefening Inademen d.m.v. de buikademhaling, uitademen en de adem ongeveer 12 seconden vasthouden. Enkele keren herhalen.