Overdenking 23 november

Orde voor de dienst op “Eeuwigheidszondag” 2014
Thema:
“Troost”
Hofkerk Oldenzaal, 23 november 2014
Lezen:
Jesaja 61: 1-11
Lezen:
Johannes 14: 15-18 en 25-31 (vertaling: NBG)
Overdenking door ds. Jan Bos
Lieve mensen van de Hofkerk, gasten, gemeente van Jezus Christus
1) Hoe werkt troost?
Als mensen iemand verliezen aan de dood,
of als er een ander soort verlies is in hun leven,
ontslag, handicap, een scheiding, ziekte, ouderdom
dan is er verdriet.
En als dat verdriet de ruimte krijgt om eruit te komen,
als het wordt verwerkt
dan is er troost.
1
Troost geeft ruimte aan een mensenleven, ruimte om weer verder te gaan.
Hoe werkt troost?
Hoe worden mensen getroost?
Wat helpt?
En hoe zit het met God?
Kan je door God zelf getroost worden?
Daarover wilde ik met u en jou nadenken.
Twee weken geleden kwam ik mijn oude overbuurvrouw tegen.
Vlak voordat ze gingen verhuizen stierf haar man, heel plotseling.
En telkens als ik haar zie en de tijd heb om haar te vragen hoe het gaat
biggelen de tranen over haar wangen en kan ze geen woord meer uitbrengen.
“Ach nee, het gaat wel weer” zegt ze dan.
En ook moet ze altijd even huilen, ik merk dat ze langzaam haar verdriet verwerkt.
En sterker wordt.
Bij ieder mens gaat dat anders heb ik gemerkt.
Er zijn mensen bij wie het verlies snel wordt verwerkt.
Sommigen mensen, ook in onze gemeente, kunnen ondanks hun verdriet snel de
draad oppakken.
Bij anderen gaat dat moeizamer.
2) MH17
We hebben na de vliegramp met de MH17 ook een mooi voorbeeld gezien van
troost.
Het was een gezamenlijke troost, een gezamenlijk verdriet.
We zagen een prachtig voorbeeld van minister Timmermans,
die niet alleen zakelijk en doelgericht zijn werk deed,
maar ook persoonlijk kon troosten.
De nabestaanden zeiden dat het hun had geholpen om de namen te noemen,
muziek te luisteren, toespraken te horen.
Dat helpt, dat troost.
3) Boekje Anne van der Meiden
In december zal dagblad Tubantia met een speciale krant komen rond het thema
Troost.
2
Ik ben daar heel benieuwd naar.
Want over Troost valt heel veel te zeggen.
In zijn boekje “Morgen verder” zet Anne van der Meiden ook heel veel dingen op
een rij die met troost te maken hebben.
Waar vinden mensen troost?
Mensen worden getroost door iemand die hen uitnodigt voor een maaltijd.
Kinderen worden getroost met snoep of iets lekkers.
Een kaart of een telefoontje doet wonderen.
Maar ook een bezoekje met een bakkie troost.
Mensen worden getroost doordat anderen hen aanraken of omhelzen.
Ze worden getroost door een kaarsje in de kerk, een gebed, de zegen op zondag.
Door een goedgetimede grap,
door geld,
door reizen en uitstapjes
maar ook door het werk dat ze doen, betaald of onbetaald.
Er is nog veel meer te noemen waardoor mensen hun verdriet verwerken en de
ruimte geven.
Tijd en stilte zijn daarbij erg belangrijk.
Ik heb wel eens eerder het prachtige voorbeeld van Brigitte Kaandorp genoemd die
het ontroerende liedje zong: “Kom dan bij mij”.
Daarin gaat het over Tijd nemen als iemand verdrietig is.
“Als je moeder is begraven en je weet niet wat je moet,
kom dan bij mij.
Dan doe ik de gordijnen dicht en zet ik de kachel op 24 en dan wachten we.
We wachten…. tot het voorbij is.
4) Valse troost
Mensen kunnen elkaar op een fantastische manier troosten.
Dat is prachtig om te zien.
Maar het kan ook verkeerd gaan.
Als mensen niet de tijd nemen.
Als ze te snel aankomen met hun eigen verhaal,
of met hun eigen verdriet.
Als er te snel wordt gezegd:
“Je bent nog jong, je vindt vast wel snel een andere man”
Als er te snel wordt gezegd:
“Het is nooit zo duuster of het wordt wa weer lech”
Ook de bijbel weet van valse en verkeerde troost.
Als Job door heel veel leed wordt getroffen komen al zijn vrienden bij hem,
maar ze zijn zo ontzettend vroom dat ze de plank volledig misslaan.
“God heeft er vast een bedoeling mee”
“Misschien is het een straf of een waarschuwing van God”.
“Ach Job, je weet toch dat God altijd bij je is”…
Vrome praat, makkelijke cliché’s, te snelle antwoorden,
ze doen alleen maar zeer en vergroten de wond van een rouwende.
5) Geweigerde troost bij de ontvanger.
3
Troost is een mooi, maar ingewikkeld menselijk iets.
Hoe werkt het precies?
Waar gaat het goed en waar gaat het mis?
Dat heeft dus veel met de zender te maken,
degene die wil troosten,
maar het heeft ook erg met de ontvanger te maken.
Met degene die troost nodig heeft.
Er zijn mensen die zo verbitterd en aangeslagen zijn geraakt dat ze niet meer te
troosten zijn.
Zoals die twee bomen in het verhaal.
De eerste blijft ontkennen en wegschuiven wat er is gebeurd.
De tweede groeit niet verder omdat hij stil blijft staan bij de wond.
Ik kan me dat wel voorstellen.
Ik kan me iets voorstellen bij dat stuk in de bijbel waarin staat dat Rachel weigert
zich te laten troosten, omdat haar kinderen er niet meer zijn.
Na de gruwelijke kindermoord van Herodes.
Ik moet denken aan de dwaze moeders in Buenos Aires die weigeren zich te laten
troosten,
omdat hun zonen of mannen spoorloos zijn verdwenen.
De weigering van troost als daad van verzet.
Nog een ander voorbeeld.
Een gemeentelid van de Hofkerk vertelde mij eens over haar moeder die na de 2e
WO in het Jappenkamp had gezeten.
Heel veel kinderen en vrouwen werden daar ziek.
Ook haar dochtertje van 6.
Zij stierf ook uiteindelijk.
Nooit is ze daar overheen gekomen vertelde dit gemeentelid.
Altijd bleef er een grauwsluier over haar leven hangen.
Ze kon niet getroost worden.
Nadat haar moeder was overleden hoorde die vrouw uit onze gemeente dat er nog
iets heel anders was gebeurd.
Vlak voor het sterven van haar zusje had dit zusje tegen haar moeder gezegd:
“Mama, ik hoor allemaal mooie belletjes en ik zie een groot licht!”.
Hoe mooi was dit?
En hoe vreemd en raadselachtig dat haar moeder dit er nooit had bijverteld.
Mensen kunnen soms niet in staat zijn om zich te laten troosten.
6) Troost God?
Mensen kunnen worden getroost.
Heel vaak lukt dat, soms ook niet.
Het kost in elk geval tijd en van verlies hou je altijd een litteken over.
Wat voor rol speelt God en het geloof als het gaat over troost?
In het gedeelte uit Jesaja wordt gesproken over iemand die is gezalfd door God en
die het volk Israël troost aanzegt.
De boodschap is krachtig en hoopvol.
“Jullie zitten nu nog in ballingschap,
ver van huis,
4
alles ligt in puin,
er is rouw en verslagenheid,
je bent jezelf niet meer,
maar ik voorzeg jullie een nieuw jaar, een nieuwe tijd.
Daarin zullen jullie weer fier als een ‘terebint’ overeind staan,
als een stoere eik vol in het blad.
Alles wordt weer opgebouwd,
de smaad en de schande zullen voorbij zijn!”
Dat zijn mooie woorden, die mensen kunnen troosten.
Soms helpt een beeld,
soms helpt een verhaal,
soms helpt een woord of een ritueel.
Christenen hebben deze profetie van die Gezalfde betrokken op Jezus,
die in hun ogen voldeed aan dit beeld.
Jezus die mensen weer bij het leven betrok,
hen aanraakte en hen genas van hun verdriet en schuld.
Het is een beetje onduidelijk wie er nu precies spreekt in dit bijbelgedeelte.
Is het Jesaja, is het de Gezalfde of is het God zelf?
Dat loopt door elkaar.
En zo loopt de troost van de Eeuwige en onze troost ook door elkaar.
God, door en via mensen.
Via Jesaja, via Jezus, via jou en mij.
God troost, via mensen.
Namens Hem mogen wij telkens tegen elkaar zeggen:
“Er komt een andere tijd.
Je zult weer staan als een boom.
Je zult weer omkleed worden met feestkleding”.
Dat is de lijn van de bijbel:
wij geloven in een toekomst zonder verdriet, zonder onrecht en zonder schuld.
Dat zeggen wij elkaar aan.
En daar werken we aan!
Door elkaar op te zoeken.
Door elkaar aan te raken en samen te bidden.
Door brood en wijn te delen.
God zelf spreekt daardoor heen.
En ook door al die andere momenten waarin mensen de juiste woorden vinden en
de juiste gebaren.
Wij mensen doen ons best om elkaar te troosten.
Daarin werkt Gods Geest, die de Trooster wordt genoemd in het evangelie van
vandaag.
En ook buiten mensen om werkt die Geest.
Als mensen ruimte ervaren in de natuur, in hun gebed, in een lichtstraal,
in een gevoel van diepe vrede.
Laatst sprak ik een man die mij een mooie gebeurtenis vertelde.
Tien jaar geleden overleed zijn dochter.
5
In al die jaren kon hij maar niet naar haar foto kijken.
Tot hij een paar weken geleden alleen in huis zat en er een groot gevoel van vrede
over hem heen kwam.
Ineens kwam alles eruit en sindsdien kan hij voor de foto van zijn dochter gaan
staan.
Ik vond dat een ontroerend verhaal.
Dat zou je de Geest van God, de Trooster kunnen noemen.
God als de meest interne Trooster, die via mensen EN buiten mensen om troost.
Ik hoop dat het u die hier aanwezig bent om uw geliefde te herdenken
en dat het u die juist vandaag weer extra denkt aan een verlies van toen…
ik hoop dat u die troost en die vrede wordt gegeven.
Dat u er ook open voor kan staan.
En dat er mensen om u heen zullen die namens God de Trooster weten wat
troosten is.
Amen.
6

Download Report