Presentatie en Voorlichting.

WAARBORG VOOR KWALITEIT
Hogeschool voor honing
Doelstellingen
Doelstelling
1.
De kwaliteit van Nederlandse honing en bijenproducten
op hoog niveau brengen en houden.
Doelstelling
2. Honingkeuringen organiseren op basis van het Keuringsreglement .
Publiekskeuring, mooiste verpakking, lekkerste honing, enz.
Doelstelling
3. Kennis verspreiden die betrekking heeft op bijenproducten, alsmede
de promotie daarvan bij de consument.
Doelstelling
4. Adviseren m.b.t. vermarkten en presentatie.
Noord
Sinds 1987
West
Oost
Midden
Zuid
Voorzitter
Wouter Schouwstra, Boskoop
Vice voorzitter
Wim van den Oord, Oirschot
Penningmeester
Wim Oerlemans, Austerlitz
Secretaris
Klaas Sluiman, Yde
Bestuurslid
Annemieke Timmerman,
Amsterdam
Adviseur:
Els Voorbij
WAARBORG VOOR KWALITEIT
Het Bijkersgilde verzorgt presentaties en cursussen over:
• Honingkunde
• Pollenpreparaten maken en
onderzoeken
• Mede maken en daarvan genieten
• Werken en (z)weten over bijenwas
• Zelf etiketten maken en ontwerpen
• Wet- en regelgeving en hoe het er bij
een honingkeuring aan toe gaat.
Optische draaiing: honing, fructose sterk linksdraaiend
glucosesiroop, sacharose rechtsdraaiend
Meting van vochtgehalte in de honing
Het vochtgehalte is o.m. bepalend
voor de houdbaarheidstermijn
van de honing. (Etiket!)
De imker meet het vochtgehalte
m.b.v. een refractometer.
Met wat honing op de lens
aangebracht wordt dit op de
Brixschaal afgelezen.
Houdbaarheid van honing
Vochtgehalte:
17%
2 jaar
18%
1 jaar
19%
6 maanden
20%
3 maanden
WAARBORG VOOR KWALITEIT
Het Bijkersgilde keurt de honing tijdens de diverse
honingkeuringen maar kan de honing ook testen op:
•
•
•
•
Glucose-oxidase gehalte
pH- waarde
Authenticiteit van honing:
- Pollenonderzoek
- Geleiding van de honing in µS/cm
- Kleur in relatie tot soort
Houdbaarheid van honing:
– Vochtgehalte in de honing
– Hydroxy methyl furfural HMF
Houdbaarheid van honing
Van HMF 0 naar 40 mg/kg duurt bij:
20 gr C
35 gr C
55 gr C
70 gr C
85 gr C
100 gr C half uur verhitten
2 jaar
60 dagen
3 dagen
4 uur
10 min
400 mg/kg
WAARBORG VOOR KWALITEIT
Het Bijkersgilde geeft een cursus pollenherkenning met o.a.
• het maken van preparaten
• het herkennen van pollen
• werken met de microscoop
• materialen en benodigdheden
• geschiedenis en wetenschap
Op deze wijze komen we veel te weten over
kwaliteit en herkomst van honing en de
biotoop in onze omgeving.
WAARBORG VOOR KWALITEIT
“Was (z)weten en verwerken”
een informatieve uitgave over:
• de samenstelling van bijenwas
• hoe de bijen het maken
• de historie
• de toepassingen van bijenwas
• verwerken en schoonmaken
• keuring en herkenning van bijenwas
• recepten en producten.
WAARBORG VOOR KWALITEIT
Een honingdrank met vier letters?, of “een bedwelmende drank, door gisting
bereid uit honing”… de bekende vraag uit de kruiswoordpuzzel.
Het maken van mede is een cursus die
door het Bijkersgilde aan gildeleden en
belangstellenden wordt aangeboden.
De benodigde spullen, praktische tips en
recepten worden toegelicht door
deskundige medemakers en -drinkers!
Proost!
NVWA Nederlandse Voedsel- en Waren Autoriteit
- Warenwetbesluit honing
- Overige wetgeving
- Residuen antibiotica en bestrijdingsmiddelen
- Contaminanten
- Microbiologische aspecten
Warenwetbesluit honing
Artikel 6 – eisen betreffende verhitting/veroudering
- diastase-index bedraagt tenminste 8 (enzym, gevoelig voor
verwarming)
- het gehalte aan hydroxy methyl furfural (HMF) bedraagt ten hoogste
40 milligram per kilo (80 mg/kg in tropen)
Artikel 9 – overige eisen
-sacharose ten hoogste 5g/100g
-vocht ten hoogste 20%; 23% voor heidehoning
Honing authenticiteit

Finger printing

Controle op juiste etikettering en afkomst

Testen op bijmenging (bijv. glucosesiroop)

Testen op verdunning met goedkopere honing
PLS-DA
Partial Least Squares Discriminant Analysis
Andere honing
Manuka
Pyrrolizidine alkaloïden (PA’s)

Meest bekende groep van planten toxinen

Toxicologie: PA’s worden beschouwd als genotoxisch
carcinogene stoffen

Bij hogere doses levertoxisch, HVOD

o.a. kruiskruiden, ruwbladigen, Crotalaria
HO
O
CH3
O
H3C
O
CH3
O
O
H3C
HO
O
CH3
H
O
O
H
N
+
N
O
O
CH3
OH
CH3
OH
CH3
H3C
O
CH3
CH3
O
HO
H
-
N
O
OH
CH3
PA’s – mogelijke bron: honing

Grote kans op vervuiling, doordat veel supermarkthoning gemengd wordt

Ruwe honing: concentraties tot boven 2000 µg/kg

Retailhoning: gemiddeld 15-20 µg/kg, max concentratie 200 µg/kg

Vooral een risico voor consumenten die veel honing gebruiken, in het bijzonder
voor kinderen

“Speciale” honing (in hoofdzaak van 1 bloem)
kan een verhoogd risico inhouden
Genetisch Gemodificeerde Organismen
analyses in honing

Analyse voor mogelijke aanwezigheid van
stuifmeel van
● alle in Europa toegelaten GGO’s
● niet-toegelaten GGO’s
(brede screening met GGO-elementen)
Antibiotica in honing

Antibiotica ter bestrijding van bacteriële ziekten:
● EVB, AVB, nosema


Toediening toegestaan via cascaderegeling
Nauwelijks afbraak
 Residuen in honing

Geen Maximale Residu Limieten voor honing!
 Zero-tolerance

Vaak problemen met import honing (RASFFmeldingen Rapid Alert System for Food and Feed):
● chloramphenicol, nitrofuranen, tetracyclines,
sulfonamides, aminoglycosiden, macroliden
Residuen in honing
•bestrijdingsmiddel
toegelaten
residuvorming
•thymol
•mierenzuur
•oxaalzuur
•fluvalinaat (Apistan)
•amitraz (Taktic)
•coumaphos (Perizin)
•cymiazole (Apitol)
ja
ja
ja
ja
nee
nee
nee
resten worden snel afgebroken
gering; natuurlijke stof
geen; natuurlijke stof
residuen vooral in was
ja
ja
ja
Wat we niet kunnen maar wel willen:
Residuen detecteren in bijenproducten van amitraz, coumaphos,
clothianidine, thiametoxam, imidacloprid en tetracyclines .
Hierover is contact met Rikilt e.a. Prijs van 40 monsters 6000 euro.
Algemene Levensmiddelenverordening
Verordening (EG) 1169/2011
-Levensmiddelen worden niet in de handel gebracht indien ze onveilig zijn.
-Levensmiddelen worden geacht onveilig te zijn indien zij worden
beschouwd als:
•
a) schadelijk voor de gezondheid;
•
b) ongeschikt voor menselijke consumptie.
-Levensmiddelen moeten traceerbaar zijn in alle stadia van de productie,
verwerking en distributie (productiecode op het etiket).
-Exploitanten van levensmiddelenbedrijven zijn ervoor verantwoordelijk
dat hun producten voldoen aan de levensmiddelenwetgeving.
Verordening (EG) 2011 inzake
levensmiddelenhygiëne
-Exploitanten van levensmiddelenbedrijven dragen zorg voor de invoering,
de uitvoering en de handhaving van een of meer permanente procedures
die gebaseerd zijn op de HACCP-beginselen.
-Alle activiteiten m.b.t. de honingwinning zijn te beschouwen als primaire
productie en moeten voldoen aan de algemene hygiënevoorschriften van
deze verordening.
-De verordening is niet van toepassing op rechtstreekse levering, door de
producent, van kleine hoeveelheden primaire producten (=honing) aan de
eindverbruiker of de plaatselijke detailhandel die rechtstreeks aan de
eindverbruiker levert.
Stimulans voor het zelfreinigend vermogen van de hele sector
Meer kennis van bijenproducten en regelgeving:
- professionaliseren van de Nederlandse hobby-imkerij
- verbeteren van de kwaliteit
- weerbaarder opstellen tegen regelgeving
- baas blijven in eigen huis
Nieuwe opleiding
Opleiding tot Honingkundige cq -keurmeester:
1. Honingkunde
2. Honingkeurmeester
Honingkunde:
honing verwerken (HACCP)
apitherapie
propolis
pollen
koninginnengelei
bijengif
bijenwas
mede
bloembiologie
presentatie en verkoop
Honingkeurmeester:
keuringsreglement
organisatie van een honingkeuring
etiket (informatie aan consument)
chemie van bijenproducten
hmf-meting en honinganalyse
Apitherapie
je beter voelen met bijenproducten
- Bijengif
- Propolis
- Pollen
- Honing
- Royal jelly
Waarom geen
geneesmiddel?
Sinds 1987:
Honing, was, korven,
taarten en mede…
…het keuren wordt
steeds leuker.
Honingkeuring door het
Bijkersgilde in Zuidlaren op de
Markt van Melk en Honing.
Iedere 1e zaterdag in
augustus!
Bijen en bestuiving
Het bezoek van de bijen op heel veel bloemen proef je terug in de honing van de imker!
Het verzamelen van de honingraten
De met honing
gevulde raten
worden uit de bijenkasten genomen.
Alleen raten met verzegelde
honing en zonder broed worden
verzameld!
Voorbereiding voor het ontzegelen en slingeren.
Ontzegelbak met
ontzegelvork,
honingslinger, zeef,
opvangvat, kolbtoestel
en andere
benodigdheden zijn
allemaal schoon en
staan gereed voor
gebruik!
Een slingerruimte
moet voldoen aan
wettelijke eisen van
hygiëne.
HACCP
Het ontzegelen van de honingraten
We beginnen met het
ontzegelen van de
honingraten. Minimaal
2/3 verzegeld.
De door de bijen
aangebrachte waszegels
worden met de
ontzegelvork verwijderd.
Heidehoning oogsten met kolbtoestel
Heidehoning is nogal “stroperig”, om
deze uit de raat te krijgen gebruiken
we het kolbtoestel.
De pennen worden enkele malen in
de raten “geroerd”, waardoor de
heidehoning beter verwerkt kan
worden.
Vochtgehalte
van heidehoning?
Het “slingeren” van de honingramen
Als de raat is ontzegeld gaan we
“slingeren”. De raten worden in de
honingslinger geplaatst en als in
een centrifuge wordt de honing uit
de raat geslingerd.
Aftappen en zeven van de honing
Als de honing uit de raat is
geslingerd wordt de honing in
een tapvat opgevangen.
Daarna wordt de honing door
een zeef gevoerd om
wasdeeltjes e.d te verwijderen.
Afschuimen van de honing
We laten de honing in het vat
12 – 24 uur staan. Er komt
een schuimlaag op de honing
van stuifmeel- en
wasrestanten, die moet
verwijderd worden.
Dat kan met een brede
spatel, maar er zijn meer
manieren om het schuim te
verwijderen.
Raatbrokken en raathoning
Raathoning is voor veel mensen
een ware delicatesse.
Pure wasraat wordt door de bijen
gemaakt, met honing gevuld en
daarna verzegeld!
Dat lukt alleen bij een zeer goede
dracht en een sterk volk.
Er worden eisen gesteld aan
raathoning.
We weten ‘bijna alles’ over honing
Vitaminen: C, B1, B2-complex, B6, H.
Mineralen: kalium, natrium, calcium, fosfor, zwavel, chloor, ijzer, magnesium,
sporenelementen.
Aminozuren: proline, leucine, isoleucine, asparaginezuur, glutaminezuur, fenylanaline,
threonine, alanine, arginine, histidine, glycine, lysin, serine, valine, cystine.
Enzymen: glucose oxidase, fosfatase,
invertase, diastase, catalase.
Suikers: glucose, fructose,
disacharide, maltose,
trisacharide,
meervoudige suikers.
Water.
Pollen.
Propolis.
181 verschillende
stoffen:
Daar hoeven wij niets
aan toe te voegen!
Wat weten we over honingconsumenten?
Gemiddelden in Nederland:
- 7.000 imkers houden 65.000 bijenvolken .
- Jaarlijks wordt 1,2 miljoen kg Nederlandse honing
geproduceerd.
- Nederlanders eten 255g honing per jaar (waarvan
slechts 75g Nederlandse).
- 800.000 liefhebbers eten 4,75 kg honing per jaar.
- 40.000 smulpapen eten 11 kg honing per jaar.
Bron Triple E 2012 en RABO bank
Wat willen die 840.000 liefhebbers voor Nederlandse honing betalen?
Waarom is Nederlandse honing zo bizar goedkoop?
35.000 imkers in 1945
160.000 bijenvolken
7.000 hobby- imkers in 2013
65.000 bijenvolken
Huidige honingconsumptie 255 g
p.p.p.jaar, waarvan 180 g
importhoning.
Stoffig imago van honing:
´leuk voor opa´s en oma´s´.
Nederlandse honing verdient een upgrading
Bijen zijn economie
10% van de bestuiving wordt door honingbijen gedaan.
30% van wat wij eten aan groenten en fruit wordt bestoven door
honingbijen.
Bijen leveren een toegevoegde waarde aan de Nederlandse
economie van 4.500.000.000 euro (4,5 miljard euro)!
Bron Triple E 2012 en Rabobank
Er zijn ca. 65.000 bijenvolken in ons land.
Ieder volk draagt dus voor 69.000 euro bij.
Waarom ziet een imker daar niets van terug….?
Stelling: bijen (en imkers) hebben betere overlevingskansen
als de consument meer voor onze honing wil betalen.
Hoe krijgen we dat voor elkaar?
• Minimumprijs afspreken?
• Vraag stimuleren door veel
reclame te maken?
• Ons afzetten tegen buitenlandse
concurrentie?
Of door het creëren
van meerwaarde?
Over smaak valt te twisten
Etikettering
MOET:
Nederlandse honing
Inhoud in grammen (gram of g)
Naam en adres verkoper
Tenminste houdbaar tot 23-03-2014
Tenminste houdbaar tot einde november 2014 3-18 mnd
Tenminste houdbaar tot einde 2015 >18 mnd
Productiecode
MAG:
Botanische herkomst
Geografische herkomst
MAG NIET:
Gezondheidsaanduidingen, échte-bijen-zuivere honing
Sfeer creëren
200 gram 6,80
Made in Austria
250 gram 20 euro
Made in Amsterdam
Creativiteit
Etiketten?
Het etiket is belangrijk om informatie aan de consument te
verstrekken, de NVWA heeft stringente richtlijnen opgesteld voor
etiketten op levensmiddelen.
Maar het etiket is veel meer: het is het visitekaartje van de
producent, om kwaliteit en originaliteit te symboliseren.
Het Bijkersgilde geeft cursussen over honingkwaliteit en het
HUISSTIJL
ontwerpen van etiketten.
Klein maar fijn
HUISSTIJL
200 gram 5 euro
Made in Berlin
Kaviaar koop je ook niet in een emmer
Honing in aaibare potten
Made in The Netherlands
Presentatie: meerwaarde
Meerwaarde is ook
belevingswaarde
Open imkerijdagen:
tweede weekend van juli
Dag van de Honingbij:
derde zaterdag van augustus
Dagen die om honing vragen
Moederdag
Vaderdag
Pasen
Kerst
Cadeaupakketten
Organic-, Urban-, b.d.-, regio-, streek-, stimuleert de verkoop
•
In diverse steden worden cursussen Urban Beekeeping
gehouden. De stad leeft er van op. Bijen bestuiven
bloemen en fruitbomen en spelen een belangrijke rol in
de gezondheid van ecosystemen.
•
Stadshoning wordt verkocht voor een veelvoud van
de prijs van plattelandshoning…
Stadshoning levert
250 verschillende
pollen tegenover
plattelandshoning slechts 20 soorten.
Ruimte in de Nederlandse stedelijke gebieden voor
47.000 bijenvolken, op basis van 3 volken per 8,5 ha.
Waarborg voor kwaliteit
www.bijkersgilde.nl
TOEKOMST
Meerwaarde door eigen merk en sluitzegel
Keurmeesters horen bij het Bijkersgilde
- onderlinge contacten en informatie uitwisseling,
jaarlijkse Bijspijkerdag met interessante sprekers.
- meerwaarde voor de imker door binnen de eigen
vereniging of groep honingkeuringen te initiëren
klim op van leerling en gezel tot meester
DOE MEE
Dit jaar 29 maart in Beilen.
Visie
Meer opleidingen
1. De vraag naar opleidingen Bijenproducten stijgt snel.
1 opleiding per jaar voldoet niet aan de toenemende vraag. We
Hoe dit te realiseren?
1.
Bijkersgilde heeft landelijk netwerk en de organisatie om aan de
vraag naar opleidingen te kunnen voldoen.
2.
De opleidingen tot Honingkundige en tot Honingkeurmeester
worden door de NBV erkend, overleg met ANI en ABTB.
TOEKOMST
streven naar minimaal 1 honingkeurmeester per vereniging.
Receptenboek schept vraag naar honing
Receptideeën stimuleren het honinggebruik.
Van het internet, van familie en imkercollega’s
zijn honderden ideeën voor recepten met
honing te krijgen.
Binnenkort wordt een nieuw receptenboek van
het Bijkersgilde samengesteld.
TOEKOMST
Voor ieder seizoen is een serie producten te
maken.
Honing in 24Kitchen
TOEKOMST
Promotie van Nederlandse honing in televisieprogramma’s en op de sociale media.
Imkeren is weer sexy
Nu de honing nog
e-mail:
[email protected]
Resumerend:
Imkeren is meer dan bijen houden…
1. De wet stelt eisen aan bijenproducten
2. De consument is veeleisend
3. Het Bijkersgilde leert u daarmee succesvol om te gaan
Vragen?
Home is where your honey is
A spoonful of honey will catch more flies than a gallon of vinegar

Download Report