Programma Introductiecursus Verantwoordingsorganen Locatie: Woudschoten Conferentiecentrum te Zeist Dag 1: 26 januari 2015 Tijden Programmaonderdeel 9.30 – 10.00 uur Ontvangst Oriëntatie pensioenstelsel en Pension Fund Governance 10.00 – 11.00 uur Oriëntatie  Inleiding pensioenstelsel,  Het Nederlandse pensioengebouw  Rol diverse partijen (DNB, AFM, pensioenkoepels) Pensioenwet  Werkgever, werknemer, pensioenfonds  Compliance  Communicatie 11.00 – 11.30 uur Pauze 11.30 – 13.00 uur Het besturen van een pensioenfonds  Inleiding  Principes voor goed pensioenfonds bestuur  Gremia o Bestuur o Intern toezicht o Verantwoordingsorgaan (advies en verantwoording)  Rol, rechten en plichten  Taakafbakening tussen gremia  Praktijk  Governance  Wat is beleid, inleiding 13.00 – 14.00 uur Lunch Pensioenbeleid 14.00 – 15.00 uur Pensioensoorten  Ouderdom  Overlijden  Arbeidsongeschiktheid 15.00 – 15.30 uur Pauze 15.30 – 17.00 uur Pensioensystemen  Begrippen  DB en DC regelingen  Middelloon, eindloon, CDC  Indexatie  Pensioenreglement 17.00 uur Einde programma Programma Introductiecursus Verantwoordingsorganen Locatie: Woudschoten Conferentiecentrum te Zeist Dag 2: 2 februari 2015 Tijden Programmaonderdeel 9.30 – 10.00 uur Ontvangst Financieel beleid 10.00 – 11.00 uur Financieel Toetsingskader  Voorziening Pensioen Verplichtingen  Minimaal vereist eigen vermogen  Vereist eigen vermogen  Premiekortingsgrens  Marktwaarde waardering 11.00 – 11.30 uur Pauze 11.30 – 12.30 uur Financiële aspecten voor het verantwoordingsorgaan  Premie beleid o Kostendekkende premie o Doorsnee premie  Toeslagenbeleid 12.30 – 13.30 uur Lunch Beleggingsbeleid 13.30 – 15.00 uur Asset Liabillty Management (ALM)  Financieel beleid bij een pensioenfonds  Inleiding ALM 15.00 – 15.30 uur Pauze 15.30 – 17.00 uur Inleiding vermogensbeheer  Rendement en risico  Asset Allocation beleggingscategorieën  Correlatie tussen de verschillende beleggingscategorieën  Case 17.00 uur Einde programma Programma Introductiecursus Verantwoordingsorganen Locatie: Woudschoten Conferentiecentrum te Zeist Dag 3: 9 februari 2015 Tijden Programmaonderdeel 9.30 – 10.00 uur Ontvangst Advisering en verantwoording in de praktijk 10.00 – 11.00 uur Inleiding De governance van een pensioenfonds.  Wet Versterking Bestuur Pensioenfondsen  Code Pensioenfondsen  De verschillende gremia: o Bestuur o Verantwoordingsorgaan o Intern toezicht Bestuurlijke processen  Controle/beleidscyclus  Werkwijze  Kwaliteit van de advisering en de verantwoording  Toetsingsmodel o Belanghebbenden o Belangen o Criteria evenwichtigheid  Besluitvormingsmodel BOB o Beeldvorming o Oordeelsvorming o Besluitvorming  Dialoog en samenwerking met het bestuur en het intern toezicht 11.00 – 11.30 uur Pauze 11.30 – 13.00 uur Vervolg programma 13.00 – 14.00 uur Lunch 14.00 – 15.00 uur Praktijk case  Toepassing BOB-model en besluitvormingsprocessen ten behoeve van advisering en beoordeling 15.00 – 15.30 uur Pauze 15.30 – 16.30 uur Praktijk case (vervolg) 16.30- 17.00 uur Capita selecta Evaluatie en tips 17.00 uur Einde programma