medicatie reconciliatie

FOD Quality & Safety
De weg naar ontwikkeling van medicatie reconciliatie
en transmurale zorg: Projectjaar 2014
Liesbeth Borgermans
Stephane Steurbaut
Belang van het thema in het 2de meerjarenplan

Vier criteria van het meerjarenplan hebben betrekking op medicatie
reconciliatie (criteria 13 en 16) en transmurale zorg (criteria 14 en
15).

Het is belangrijk dat de ziekenhuizen een progressieve opbouw van
kennis en kunde hebben m.b.t. de ontwikkeling van transmurale zorg
(TMZ) en medicatie reconciliatie (MR).
2
Medicatie reconciliatie en transmurale zorg
5-06-2014
Doelstellingen
De deelnemers moeten na afloop van de coachingsessies in staat
zijn om:





3
medicatie reconciliatie te definiëren en de verschillende stappen van
het proces te beschrijven.
de bouwstenen te hebben voor het opstellen van een visietekst m.b.t.
transmurale zorg/medicatie reconciliatie voor het ziekenhuis/instelling.
een antwoord te kunnen bieden t.a.v. de knelpunten die zij ervaren bij
de ontwikkeling van transmurale zorg/medicatie reconciliatie.
een methode voor de ontwikkeling van een medicatiehistoriek/anamnese voor specifieke doelgroepen te kunnen
implementeren als onderdeel van hoog-kwalitatieve transmurale zorg.
een methode voor de ontwikkeling van een medicatie-ontslagplan
voor specifieke doelgroepen te kunnen implementeren als onderdeel
van hoog-kwalitatieve transmurale zorg.
Medicatie reconciliatie en transmurale zorg
5-06-2014
Doelstellingen
4
Medicatie reconciliatie en transmurale zorg
5-06-2014
Doelstellingen
5
Medicatie reconciliatie en transmurale zorg
5-06-2014
Doelstellingen
6
Medicatie reconciliatie en transmurale zorg
5-06-2014
Doelstellingen 2014
7
Medicatie reconciliatie en transmurale zorg
5-06-2014
Doelstellingen 2015
8
Medicatie reconciliatie en transmurale zorg
5-06-2014
Definitie
Medication reconciliation (medicatie-afstemming)
Systematisch geheel van acties bij overgangsmomenten van de ene
zorgsetting naar de andere, die een zo accuraat en zo volledig mogelijke
lijst beoogt van alle geneesmiddelen die door de patiënt worden
genomen. Dit proces bestaat ook uit een vergelijking met de
medicatielijsten opgesteld door zorgvertrekkers met het oog op het
opsporen van mogelijke discrepanties, deze te documenteren, op te
lossen en te communiceren.
De toepassing van medication reconciliation draagt bij tot het garanderen
van een continue, efficiënte en veilige geneesmiddelentherapie voor de
patiënt.





9
Veiligheidsprogramma Nederland http://www.vmszorg.nl/themas
Campagne safer healthcare now! – Canada
http://www.saferhealthcarenow.ca/EN/Interventions/medrec/Pages/default.aspx
Joint Commission Accreditation www.jointcommission.org/assets/1/18/SEA_35.pdf
Association des pharmaciens des établissement de santé du Québec: guide « Réalisation du bilan comparatif des
médicaments dans les établissement de santé Québécois » http://www.apesquebec.org
Institute for healthcare improvement http://www.ihi.org
Medicatie reconciliatie en transmurale zorg
5-06-2014
Medication reconciliation
Doel?
 Vermijden van medicatiefouten, e.g. omissies, duplicaties,
dosisfouten en geneesmiddeleninteracties.
 Tot stand brengen van een zorgcontinuüm
Wanneer?
 Bij overgang van zorg, inclusief:
 Setting: ambulant <-> hospitaal
 Gezondheidverstrekker: arts <-> arts, arts <-> vpkn,
vpkn <-> vpkn, apr <-> apr, ...
 Verpleegeenheden: spoedgevallen  geriatrie; afdeling
 intensieve eenheid, ...
Uit presentatie S. De Winter: cursus ZAIO Klinische Farmacie
10
Medicatie reconciliatie en transmurale zorg
5-06-2014
Medication reconciliation
Hoe?
1. Lijst van de huidige medicatie opstellen/bevragen
= BPMH (best possible medication history)
2. Lijst van de voorgeschreven medicatie
opstellen/opzoeken
3. De 2 lijsten vergelijken en discrepanties opsporen &
documenteren
4. Klinische beslissingen nemen op basis van deze 2 lijsten
(= discrepanties oplossen)
5. Communicatie van de nieuwe lijst naar
gezondheidverstrekkers en naar de patiënt
http://www.jointcommission.org/assets/1/18/SEA_35.pdf
Uit presentatie S. De Winter: cursus ZAIO Klinische Farmacie
11
Medicatie reconciliatie en transmurale zorg
5-06-2014
Medication reconciliation
From: Medication Reconciliation During Transitions of Care as a Patient Safety Strategy: A Systematic Review
Ann Intern Med. 2013;158(5_Part_2):397-403. doi:10.7326/0003-4819-158-5-201303051-00006
12
Medicatie reconciliatie en transmurale zorg
5-06-2014
Medication reconciliation

Waarom?
 Verhogen patiëntveiligheid



Ca. 25% van alle “adverse events” i/d gezondheidszorg
hebben te maken met medicatie
Ca. 25% van alle medicatie-gerelateerde schade heeft te
maken met medicatiefouten = VERMIJDBAAR!!!
Ca. 25% van alle medicatiefouten zijn te wijten aan het
gebrek aan of een onvolledige medicatie reconciliatie
 Accreditatie (med. recon. verplicht in VS & Canada)
 Waarmaken van echte transmurale zorg
 Verhogen efficiëntie
13
Medicatie reconciliatie en transmurale zorg
5-06-2014
Medication reconciliation
14
Medicatie reconciliatie en transmurale zorg
5-06-2014
Why Should We Do This? Efficiency !
Improve
Discharge
Medication
List
Improved
Accuracy of
Medication
List
Improve
Ambulatory
Medication
List
Improve
Admission
Medication
List
Uit presentatie G. Billman: Children’s Hospitals and Clinics (Minnesota, USA)
15
Medicatie reconciliatie en transmurale zorg
5-06-2014
Why Should We Do This? It’s Cost Effective !
Uit presentatie G. Billman: Children’s Hospitals and Clinics (Minnesota, USA)
High
Do
First
Dedicated Unit
Pharmacist
Diagnosis Medication
Specific Reconciliation
Order Sets
Pharmacist
Patient
Interview
Pharmacy
Managed
Protocols
Pharmacist
Order Entry
Impact
on ADE
Investing In
Safety CPOE
Bar Code
Reconciliation
Automated
ADE
Monitoring
Zero Tolerance
Ordering Standards
Preprinted
Order Forms
Pocket
Formulary
Low
Intervention
Database
Don’t Bother
Medication
Competency
Testing
Low
Medicatie reconciliatie en transmurale zorg
High
Cost To Implement
5-06-2014
16
Medication reconciliation

17
Key messages

niet slechts vergelijken van lijstjes!

zonder samenwerking geen continuïteit!

geen tussendoortje: arbeidsintensief

kostenbesparend potentieel
Medicatie reconciliatie en transmurale zorg
5-06-2014
Practisch
Stappenplan (1)
•
18
Analyse “as is” situatie

Welke patiëntenpopulatie?

Welke setting?

Door wie?

Welke informatiebronnen?

Welke informatie m.b.t. medicatie is nodig?

Hoe de informatie documenteren?

Hoe gebeurt de overdracht en naar wie?

Wat zijn de huidige tekortkomingen?
Medicatie reconciliatie en transmurale zorg
5-06-2014
Practisch
Stappenplan (2)
•
19
Analyse “to be” situatie = wenselijke situatie

Wat is nodig om de situatie te verbeteren?

Welke tools kunnen daar bij helpen?

Hoe aanpakken?

Hoe implementeren?

Hoe controleren of het proces performant is?
Medicatie reconciliatie en transmurale zorg
5-06-2014
Practisch
Stappenplan (3)
•
Analyse “as is” situatie

Welke patiëntenpopulatie? / Welke setting?
* ψ-patiënten ambulant: opname / ontslag
* ψ-patiënten gehospitaliseerd opname / ontslag

Door wie?
* apothekers, verpleegkundigen, apotheekassistenten, artsen, ...

Welke informatiebronnen?
* patiënt en/of familie – centrale zorgverlener
* huisapotheker
* huisarts
* thuisverpleegkundige
* combinatie(s) van voorgaande
* ...
20
Medicatie reconciliatie en transmurale zorg
5-06-2014
Practisch
Stappenplan (4)
•
Analyse “as is” situatie

Welke informatie m.b.t. medicatie is nodig?
* identificatie patiënt: naam; voornaam; leeftijd; adres; herkomst;
datum opname; reden opname
* contactgegevens: mantelzorg/familie; huisarts; psychiater; apotheker
* medicatiegegevens: naam + dosis + vorm + innamemodaliteiten
* bijwerkingen – intoleranties – allergieën; therapietrouw; recente
wijzigingen; eventuele andere problemen
* ...

Hoe de informatie documenteren?
* gestructureerd elektronisch
* gestructureerd op papier
* ...
21
Medicatie reconciliatie en transmurale zorg
5-06-2014
Practisch
Stappenplan (5)
•
Analyse “as is” situatie

Hoe gebeurt de overdracht en naar wie?
* niet / op papier / elektronisch
* in medisch dossier / verpleegkundig dossier / ...
* naar andere hulpverleners: eerste lijn, tweede lijn, ...
* validatie door ...

Wat zijn de huidige tekortkomingen?
* farmaceutische anamnese gebeurt niet of slechts gedeeltelijk
* farmaceutische anamnese gebeurt laattijdig
* farmaceutische anamnese gebeurt niet bij alle patiënten
* te weinig personeel
* geen prioriteit
* financiële restricties
* ...
22
Medicatie reconciliatie en transmurale zorg
5-06-2014
Practisch
23
Medicatie reconciliatie en transmurale zorg
5-06-2014
Practisch
Bron: KOVAG
24
Medicatie reconciliatie en transmurale zorg
5-06-2014