Regie op gebruik en beheer van de Rotterdamse

Ondergrondse
Infrastructuur
Wil Kovács
Hoofd Leidingenbureau en
Beheer Ondergrond
Gemeente Rotterdam
13 november 2014
De regie ligt bij de gemeente!
2
l 
Openbare ruimte wordt vaak beperkt beschouwd. De
bovengrond is dat wat als eerste in het oog springt
en ook vaak waartoe de aandacht beperkt blijft.
Echter buitenruimte houdt niet op bij het maaiveld,
maar onder onze voeten bevind zich een evenzo
groot domein “de ondergrond”. Dit domein is
eveneens openbare ruimte.
l 
Als beheerder en eigenaar van de openbare ruimte
is het onze taak het gebruik hiervan te faciliteren
Bovengronds hebben we de regie
redelijk op orde
3
Assetmanagement ook voor
ondergrondse ruimte
4
De bodem is vol komen te liggen
5
Omvang van het aanbod is
toegenomen
6
Gebruik van de Ondergrond
7
l 
Maar er bevinden naast kabels en leidingen
zich nog veel meer zaken in de ondergrond.
l 
Ook daarvoor willen we de regie op orde
hebben. Maar dan moeten we in beeld
hebben en brengen waar we het over
hebben.
Ondergrond wordt intensief gebruikt
8
Een eerste quickscan
l 
l 
l 
l 
l 
l 
l 
l 
l 
l 
l 
9
Kabels en leidingen
Explosieven 2e WO
Nazorgvoorzieningen
Peilbuizen
Archeologische vindplaatsen
Ondergrondse opslagtanks
Ondergrondse vuilcontainers
Olieafscheiders /
vetvangputtten
Ondergrondse uitbouwen en
hulpconstructies
Ophogingen en dempingen
Vertikale en horizontale
drainages
l 
l 
l 
l 
l 
l 
l 
l 
l 
l 
l 
l 
Ondergrondse
parkeergarages
Kademuren
Damwanden
Heipalen
Lichte ophoogconstructies
Ondergrondse merken
Duikers
Uriliften
Tunnels (weg, metro, tram,
trein)
Ondergrondse metrostations
Gemalen
Brugkelders
Aandachtspunten
Als organisatie spelen we in op de groeiende ontwikkeling. Maar .......
zullen de onderstaande aandachtspunten op de agenda gaan
verschijnen:
10
l 
Toename aan werkzaamheden veroorzaken steeds meer
afstemproblemen met andere werkzaamheden in de buitenruimte.
l 
Ruimte in de stad begint "op" te raken. Het indelen wordt steeds
moeilijker.
l 
Door de toenemende drukte ontstaan andere problemen (bv. a.g.v.
beïnvloeding).
Regie alleen mogelijk bij
voldoende inzicht
11
Uiteindelijk doel
l 
l 
l 
12
Geen object de ondergrond in zonder dat er
aan, op basis van beleid en visie,
vastgestelde voorwaarden wordt voldaan.
Vanuit de stad als beheerder van ook de
ondergrondse buitenruimte wordt de regie op
het gebruik gecoördineerd.
Gemeente; (als Beheerder van de
Ondergrond) staat ervoor gesteld.
Rotterdam beheert de
ondergrondse infrastructuur
l 
l 
l 
l 
13
Ondergrondse ruimte is een kostbaar goed
en daar gaan we zuinig mee om
Publiek belang wordt door regierol gediend
Kennis en Inzicht geven de mogelijkheid om
bepalend te zijn
Verantwoordelijkheden een formele positie
geven
Wat willen we regelen?
Op juiste diepte leggen
Schade voorkomen
14
Vakkundig herstel
straatwerk
Deugdelijke afzettingen
Zorgvuldig met groen
omgaan
Voorzichtig graven nabij
leidingen
Inzicht in het gebruik van de
ondergrond
Leidingenverzamelkaart
l 
l 
Kaart met de ligginggegevens van de ondergrondse infrastructuur in het
beheergebied van de gemeente Rotterdam.
Tevens worden alle geplande leidingen op deze kaart geprojecteerd en
weer verwijderd op het moment dat de gelegde leiding is ingemeten en
verwerkt.
Ligginggegevens
Gegevens over de werkelijke plaats van een leiding, zoals deze op het
moment van inmeten visueel waarneembaar en controleerbaar zijn.
nB. (Er wordt altijd gecontroleerd of het aangegeven tracé ook daadwerkelijk
is aangehouden)
l 
15
Kaart aanwijzende de Gasverlichting in de binnenstad 1835
(Bron Gemeentearchief Rotterdam)
16
De noodzaak
tot ordening
L
De Leidingverzamelkaart
Rotterdam 3D ondergronds
Leidingen, boomwortels, metrobuis, funderingen, afvalcontainers,…enz.
18
Rotterdam 3D ondergronds
19
Rotterdam 3D ondergronds
20
Rotterdam 3D ondergronds
21
Inzicht in het gebruik van de
ondergrond
Eisen in de Gemeentelijke verordeningen opgenomen:
De leidingexploitant dient vooraf te verifiëren of de geregistreerde
leggegevens nog overeenkomen met de liggingsgegevens.
l  Bij aanvang van de uitvoering leidingenverzamelkaart op het werk
aanwezig te zijn.
(Beide zaken worden nu door de WION geregeld)
l  Tijdens het leggen en vóór het aanvullen van de sleuf de gelegde
leiding(en) inmeten.
l  De leidingexploitant dient 'as built' tekeningen schaal 1:500 te
verstrekken.
(Hoge kwaliteit willen we behouden)
l 
22
Wat ligt er aan kabels en leidingen in
de grond? (voorbeeld : Rotterdam)
M' in Stedelijk
gebied
Exploitant
Product
Eneco
Openbare Verlichting
1.012.900
312.900
1.325.800
Gas
1.664.600
264.200
1.928.800
208.400
7.500
215.900
Elektra
4.729.200
2.329.300
7.058.500
Evides
Water
1.577.200
465.800
2.043.000
Gemeente
Vrijverval riool
2.221.900
448.500
2.670.400
Persriool
247.200
78.500
325.700
Gas, Olie, Kerosine,
140.200
1.158.300
1.298.500
501.100
535.000
1.036.100
12.302.700
5.600.000
17.902.700
Stadsverwarming
Overige (buizen)
M' in Havengebied
Totaal
LEIDINGEN
VERORDE
NING
Zuurstof, Stikstof, etc.
Overige (kabels)
Elektra
Totaal Kabels en Buizen
KPN
Telecommunicatie
9.114.200
2.925.600
12.039.800
UPC
Telecommunicatie
1.367.500
346.100
1.713.600
Kabeltelevisie
1.466.900
143.300
1.610.200
Telecommunicatie
5.391.700
959.000
6.350.700
Totaal Telecommunicatie
17.340.300
4.374.000
21.714.200
peilmoment januari 2008
29.643.000
9.974.000
39.617.000
Overige
23
Totaal
TeleComm.
Wet
Wie doet wat
l 
De Netbeheerder/exploitant vraagt vergunning cq.
neemt het initiatief
l 
Binnen het gemeentelijk concern van Rotterdam is er
een speciaal daartoe ingerichte organisatie gevormd
Professionals voor:
l 
ü 
ü 
ü 
24
ü 
de voorbereiding en vergunningverlening
voor toezicht tijdens de uitvoering
Voor controle-/inmeetwerkzaamheden en verwerking in digitale
systemen.
Handhaving
REGELGEVING LEIDINGEN
l 
l 
l 
l 
25
WION : Wet waarin de onderlinge uitwisseling van gegevens
tussen netbeheerder en grondroerder is geregeld
Besluit Externe Veiligheid Buisleidingen: Wet waarin een
deel van de zorgplicht en ruimtelijke inpassing van leidingen
met risico houdende stoffen is geregeld
Wro (Wet ruimtelijke ordening): Wet waarin is/wordt
geregeld dat relevante leidingen in bestemmingsplannen dient
te zijn vastgelegd
Gaswet, Telecomwet, Waterwet, Mijnbouwwet, Electriciteitswet,
Burgerlijk Wetboek, Algemene Wet Bestuursrecht, etc...
REGELGEVING LEIDINGEN ROTTERDAM
TELECOMMUNICATIE
WET
GEMEENTEWET
VERLEGREGELING
ROTTERDAM
PRECARIO
VERORDENING
BELASTING
A.P.V.
LEIDINGEN
VERORDENING
LEGES
VERORDENING
SCHADEREGELING
INGRAVINGEN
ROTTERDAM
TELECOMMUNICATIE
VERORDENING
ROTTERDAM
HANDBOEK
LEIDINGEN
NADEELCOMPENSATIE
PRECARIO
HEFFING
VERGUNNING
LEGES
FACTUUR
INSTEMMING
UITVOERING
SCHADE
FACTUUR
UITVOERING
Leidingenverordening en
Telecomverordening Rotterdam
Ø 
Ø 
Ø 
Ø 
Ø 
Ø 
Ø 
27
Zonder of in afwijking van vergunning geen leiding aanleggen,
houden, wijzigen, verplaatsen of verwijderen
Voorschriften aan vergunning m.b.t.:
§  Veiligheid m.b.t. verkeer, doorstroming
§  Tijdstip van aanvang, duur van het werk
§  Tracé voor de leiding
Beheer van de leiding
Aanwijzing tot verleggen àredelijke schadevergoeding
àVerlegregeling
Verontreiniging, gevaar of hinder: melden!
Verwijderen leiding
Toezicht op uitvoering met o.a. controle op juiste ligging
(inmeting)
Handboek Leidingen Rotterdam
28
Ø 
Indelingsrichtlijnen
§ 
Horizontale en verticale indeling in de grond (relatie met NEN-7171-1 en NPR
7171-2)
Ø 
Ontwerp van leidingen
§ 
Gebaseerd op NEN 3650
Ø 
Uitvoeringsvoorschriften
§ 
Communicatie, werkplan
§ 
Voorbereiding (KLIC-melding, verkeersplan)
§ 
Beschermen objecten, andere leidingen (o.a. NEN3654 voorheen NPR 2760 )
§ 
Herstel sleuf, verharding, groen
Ø 
Bedrijfsvoering
§ 
Preventiebeleid d.m.v. beheersysteem (voor buizen NEN 3650-serie)
Ø 
Vergunningprocedure
Publiek belang (3)
Nadeel compensatieregeling:
29
§ 
Gebaseerd op voorzienbaarheid van
wijzigingen in het ruimtelijk gebruik
§ 
Vergoeding afhankelijk van datum
vergunning/ tijdstip aanleg
§ 
Kosten (en besparingen) t.l.v.
gemeentelijke projecten
Nadeel compensatieregeling
(Verlegregeling)
§ 
Gebaseerd op voorzienbaarheid van wijzigingen
in het ruimtelijk gebruik
§ 
Vergoeding afhankelijk van datum vergunning/
tijdstip aanleg (afbouwend van 80%- 0%)
§ 
Kosten (en besparingen) t.l.v. gemeentelijke
projecten
Ø 
Gemeente geeft aanwijzing tot verleggen
Leidingexploitant verzoekt om nadeelcompensatie
Ø 
30
Incidenten
l 
l 
l 
l 
l 
31
Pijpleidingen Incidenten regeling
Wacht- en waakdienst
Ondersteuning en samenwerking van en met
Politie/Brandweer en Milieudienst
Toezichthouders als ogen op straat
Telefoonnummers en netwerk beheersen
Afstemming
l 
Samenwerken
Programma’s afstemmen
Lange-, middellange- en korte termijn
Initiëren, Planvormen en voorbereiden
l 
Informatie delen!!!
l 
l 
l 
32
Bedankt
l  Vragen?
33