Het Otago Thuisoefenprogramma 13 februari 2014 Ina Bettman Janine Dotinga Bregt Verkooijen Programma workshop Aanleiding en inleiding Wat is het Otago Thuisoefenprogramma Toepasbaarheid Het programma aan de hand van een Casus Tips/ervaringen over het oefenprogramma Vragen Aanleiding Wetenschappelijke onderbouwing (1) Cochrane review Gillespie • Doel thuisoefenprogramma: Verminderen aantal vallen en het aantal mensen dat valt. • Conclusie: In oefenprogramma minimaal twee of meer componenten van: Kracht, Balans, Lenigheid of Uithoudingsvermogen Gillespie LD, et al. Cochrane Database of Systematic Reviews 2009. Wetenschappelijke onderbouwing (2) Systematic review en meta-analyse Sherrington Grotere relatieve effecten op voorkomen van valincidenten (aantal) door balans en toenemende duur van oefeningen Sherrington C, et al. J Am Geriatr Soc 2008 Vertaling door NVFG Ouderen en de toekomst Demografische ontwikkelingen RIVM ; 2011; gezond ouder worden in Nederland Woonsituatie ouderen Aandeel ouderen dat in een verzorgings- of verpleeghuis woont, is sinds 1995 gehalveerd 2008: bijna 95% van de ouderen woont zelfstandig Ontwikkelingen in o. a. woonzorgconcepten en technologie zorgen voor een vervaging van de scheidslijn tussen zelfstandig wonende ouderen en ouderen in een instelling Deze trend zal zich voortzetten in de toekomst Gezond ouder worden in Nederland; rivm 2011 Waarom zelfstandig thuis oefenen? Vallen is een groot gezondheidsprobleem bij thuiswonende ouderen Ouderen blijven langer thuis wonen en zelfmanagement wordt belangrijker Inhoud Otago Thuisoefenprogramma Selectie spierversterkende en balansoefeningen en een wandelschema. Kant en klaar oefenprogramma dat individueel kan worden aangepast Opbouw in weerstand (krachtoefeningen) én moeilijkheidsgraad (evenwicht) De programmabegeleiding Casefinding (1) Aandachtspunten bij het bevragen van de valgeschiedenis Screenende vragen: “Bent u gevallen in het afgelopen jaar?” “Hoe vaak?” Casefinding (2) Verhoogd valrisico: Na acuut valincident Of 2 of meerdere keren gevallen tijdens het afgelopen jaar Of Loop- en/of evenwichtsproblemen Of 1x gevallen in afgelopen jaar én loop- en/of evenwichtsproblemen (AGS, 2010; Baldwin, 1993; Ganz, 2007; NICE guideline 2004; NVKG richtlijn 2004; Tideiksaar, 1989; Tinetti, 2010) Casefinding (3) Screenen valrisico is een voorwaarde voor preventie Waar: • In de thuissituatie • In het ziekenhuis Door wie: • Door (wijk)verpleegkundigen • Huisartsen/Geriaters • Fysiotherapeuten (AGS, 2010; Baldwin, 1993; Ganz, 2007; NICE guideline 2004; NVKG richtlijn 2004; Tideiksaar, 1989; Tinetti, 2010) Casefinding (4) Timed Up & Go test: objectiveren van loop en/of evenwichtsproblemen Test is positief indien ≥ 12 seconden Of Ongelijkmatig/onevenwichtig gangpatroon Of Omwille van cognitieve of fysieke redenen niet in staat de test uit te voeren (Large, 2006 ; Podsiadlo, 1991) Evenwicht, spierkracht, en mobiliteit Evaluatie van de spierkracht Timed chair-stand test (Guralnik, 1995) Evaluatie van het evenwicht Four-Test Balance Scale (Gardner, 2001;Rossiter-Fornoff,1995) Evaluatie van de mobiliteit Timed Up & Go test (Large, 2006 ; Podsiadlo, 1991) De meetinstrumenten (TCST, FTBS en TUG) Eenvoudig, valide en betrouwbaar. In kleine ruimte af te nemen Alleen stopwatch nodig In minder dan 5 minuten uitvoerbaar Kunnen evaluatief gebruikt worden Interpretatie verhoogd valrisico Timed Chair Stand test > 14 seconden verhoogd valrisico Four-Test Balance Scale niet kunnen uitvoeren van tandemstand >10 sec Timed Up and Go Test > 12 seconden verhoogd valrisico Chair Stand Test Four-Test Balance Scale Timed Up and Go Test Workshop meetinstrumenten Wat gaan we doen In groepjes van 3 personen de meetinstrumenten (FTBS en TCST) uitvoeren Waarom om bekend te raken met de meetinstrumenten En… Om onduidelijkheden te ontdekken en/of vragen op te roepen Video’s meetinstrumenten Timed Chair Stand test http://vimeo.com/5389379 Four-Test Balance Scale http://vimeo.com/5373414 Timed Up and Go Test http://vimeo.com/5390998 Waarom cliënten zelf laten oefenen? Zelfmanagement en rol FT Zelfstandig oefenen draagt bij aan gevoel van competentie Rol van de zorgverlener/ fysiotherapeut verandert van behandelaar naar coach Waarom het Otago Thuisoefenprogramma? Bewezen effectief: In zeven RCT-studies (n = 1503) vermindering van valincidenten met 35%. Goede therapietrouw (na 12 maanden): 36,7% ≥ 3 x per week. 55,9% 2 x per week. Kant en klaar oefenprogramma Thomas S et al. 2010 Waar bestaat het programmaboekje uit 1. Instructie voor de behandelaar 2. Uitleg evenwichtstesten 3. Schema oefenvoorschriften 4. Oefenactiviteitenboekje voor cliënten 5. Inleiding, de oefeningen en het wandelschema Wetenschappelijke onderbouwing Toename moeilijkheidsgraad én aantal oefeningen Gedeeltelijk mét enkelgewichten (5) (12) Van mét steun………………… naar zonder steun Wanneer kan je het Otago Thuisoefenprogramma gebruiken? Bij voorkeur introduceren tijdens of vóór afsluiting behandeling: Eerstelijns fysiotherapie Geriatrische revalidatie Kortdurende opname verzorgingshuis (KDO) Poliklinische revalidatie Of bijv. bij opname in woonzorginstelling. Voor wie is het programma geschikt? • Zelfstandig wonende ouderen • Kwetsbare ouderen met ondersteuning partner/mantelzorger • Ouderen in verzorgingshuis met ondersteuning mantelzorger/vrijwilliger Het oefenprogramma aan de hand van een casus Casus: Mw. R. 85 jaar. Afgelopen jaar 2x gevallen. Casus Mw. R. Eerste bezoek aan huis: 1. Uitleg thuisoefenprogramma 2. Afname van gerichte anamnese 3. Afname kracht- en evenwichtstesten 4. Voorschrijven serie oefeningen 5. Introduceren wandelschema 1) Uitleg thuisoefenprogramma Doel: voorkomen van vallen bij thuiswonende ouderen met balansproblemen. 2) Gerichte anamnese Evaluatie valrisicofactoren 1. 2. 3. 4. 5. 6. Valanamnese Medicatie Orthostatische hypotensie Visus Voeten en schoeisel Omgeving en gedrag Beoordelen veiligheid van oefenen en therapietrouw 3) Afname Kracht- en evenwichtstesten • video De meetresultaten op een rij Chair Stand test Score: uitvoerbaar in 26 seconden Four-Test Balance Scale Score: 2 punten Timed Up and Go Test Score: 24 seconden Conclusie: Indicatie voor verhoogd valrisico op alle 3 de testen. 4) Voorschrijven serie oefeningen Krachtoefeningen Oefening 1,2 en 3 mét enkelgewicht min. 10 herhalingen Evenwichtsoefeningen 5) Introduceren wandelschema Minimaal 2 keer per week tot 30 minuten wandelen. Het wandelen kan in kortere sessies worden opgedeeld, (bijv. in 3x10 minuten per dag) Video Evenwichtskrachtoefeningen Niveau A • video Vervolgbezoeken aan huis Opbouw in zwaarte : Spierversterkende oefeningen Voorwaarde: 2x 10 herhalingen met huidige enkelgewicht Evenwichtstrainingsoefeningen Voorwaarde: veiligheid in uitvoering met minder steun. Opbouw oefeningen Video Toename evenwichtsoefeningen Niveau B • video Volhouden voor de lange termijn Start rustig en stel realistische doelen Geef steun en motivatie Ga indien nodig tussendoor een keer extra langs Stimuleer ook andere lichamelijke activiteiten Stimuleer samen oefenen (met mantelzorger) Controle Laat de deelnemer bijhouden wanneer er geoefend is Bespreek evt. oorzaak valincidenten Gebruik de meetinstrumenten om de voortgang te beoordelen Ervaring Otago Thuisoefenprogramma Otago Oefenprogramma is eenvoudig te gebruiken en effectief. Eigen verantwoordelijkheid cliënt is erg belangrijk. Fysiotherapeuten heel belangrijk in coachen van zelfmanagement. Tips Betere therapietrouw door cliënt zelf oefenmoment(en) op de dag te laten kiezen en dit te evalueren. Afremmen tempo van oefenen (spierkracht). Statische balans vaak slechter dan ingeschat. Vragen, reacties???
© Copyright 2024 ExpyDoc