Landelijke bijeenkomst met het werkveld - HBO

Werkveldconferentie Zoetermeer 23 januari 2014
Verslag sessies Werktuigbouwkunde
Deelnemerslijst: zie bijlage
Verslag: Frits Janssen en Janny Slagter
 Sessie 1 (50% werkveld - 50% onderwijs)
Competenties en competentieprofiel (spinnenweb)
Gevraagd wordt wat de competentie "onderzoeken" precies is.
Het gaat hier om toegepast onderzoek. Itt de TU die fundamenteel onderzoek doet.
De HBO ingenieur zorgt voor de vertaling van de (fundamentele) kennis naar een oplossing.
Onderzoek komt ook terug in de competenties Analyseren en Ontwerpen.
 Man van Huisman: liever ‘onderzoeken’ bij uni’s, HBO-er liever ‘realiseren’
 Internationaal zijn ze al verder met onderzoek op HBO-niveau. Maar dan wel toegepast
 Ook bij o.a. Fontys toegepast onderzoek veel in Ontwerpen opgenomen
 Toegepast onderzoek: Think before you start,
 Toegepast onderzoek: zie definitie
 Discussie: what’s in a name? ‘Onderzoeken’, ‘ontwerpen’, ‘analyseren’. Aan opleidingen en landelijke
overleggen een uitdaging dit goed onderscheidend te maken, ook in vergelijking met WO-onderzoek














Discussie ‘managen; hoe belangrijk is managen? Wat gaan de afgestudeerden doen? In de techniek of
richting management? Bij functies die te maken hebben met beheren gaat de ingenieur al snel in het
management.
M.b.t. ‘managen’: managen eigen project en werkzaamheden wel, mensen aansturen als beginnend
beroepsoefenaar nog niet
Internationaliseren valt onder competentie ‘Professionaliseren’
Vraag: wordt onze BOKS nog afgespiegeld aan die van ELT en TBK (en andere ENG-opleidingen) zodat
het onderscheid van opleidingen duidelijk wordt binnen het nieuwe C-profiel en dat diverse opleidingen
de C’s hetzelfde interpreteren!!
Antwoord: later….eerst per stam, daarna overstijgend
WTB-er in eerste instantie niet voor leidinggeven, daarvoor de TBK-er
Echter: liever een leidinggevende WTB-er dan een TBK-er: WTB-er spreekt veel beter de taal van
techniek; techniek is een taal
De ‘expert’ moet ook een diploma kunnen krijgen (‘autist’) en zijn broodnodig !!!
Heel veel WTB-ers komen op leidinggevende posities terecht?!; Bij uitvoerende bedrijven trekken ze
snel naar leidinggevende posities
Na ca 5 jaar is een uitsplitsing of WTB-er in de inhoud blijft of elders en anders gaat functioneren
Managen of techniek? TECHNIEK, ‘managen’ komt later wel. We leveren tenslotte ‘halffabricaten’
Lijkt algemene consensus: opleiden tot WTB-er en niet tot leidinggevende
TBK te weinig technische bagage, was van origine ook kopopleiding
In het verleden: geen interesse in intemediate opleiding: 70% T en 30% B
Vraag: komt er ook een persoonlijk (individueel) competentieprofiel?
Elke hogeschool kan voor alle studenten een eigen profiel kiezen (mits hoger dan de landelijk gekozen
niveaus profiel), dit doet WIndesheim bijv.
Of er ook een individueel competentieprofiel wordt gemaakt is niet landelijk afgesproken. Misschien wel een
goed idee.
1
Discussie over de competentieniveaus. Wat is het precies? Zorg voor helder communicatie hierover, naar
studenten, intern in de scholen en naar het bedrijfsleven. En wat is de relatie van deze niveaus met mboniveau en universitair niveau?
 Spinnenweb landelijk is niet persoonlijk: dit geldt voor allen en is minimum. Differentiatie voor studenten
onderling of een opleiding totaal: daarvoor kan opleiding zelf kiezen
 Aandachtspunt: Spinnenweb goed communiceren naar zowel student als werkveld
 Het huidige boekje matched met de Europese richtlijnen etc. Sluit aan
 Is er een vergelijking gemaakt met de MBO-competenties en aansluiting daarop? Wel gekeken, geen
links gelegd, verbinding ontbreekt. Thing to do……











Grote discussie over inhoud, definitie en niveau van competentie ‘Professionaliseren’. Hier ligt
waarschijnlijk nog wel een aandachtspunt: Competentie ‘professionaliseren’ is een ‘moeilijke’ om te
begrijpen en te verantwoorden, uit te leggen. Wat zit er allemaal in etc.
HAN: erg blij, een BVC-lid niet. 3 veel te hoog
Kreten als: ‘buitenland is onze klant’ en ‘globalisering’ vallen
Wel verbazing over: ‘professionaliseren’ op 3 en managen op 1
Waarom professionaliseren op niveau 3? Doe maar veel techniek. Rest leren ze wel in de praktijk.
‘Professionaliseren’ zou naar 2 moeten?! Komen we daar mee weg i.v.m. Dublin? (Dublin kent geen
niveau’s )
En dan: zou ‘realiseren’ naar 3 moeten. (of managen naar 2??)
Is er een overlap tussen de competentie ‘managen’ en ‘professionaliseren’? Wellicht hier nog helderder
in zijn?
Lijkt unanieme stemming: ‘Professionaliseren’ naar 2, ‘realiseren’ naar 3
‘Professionaliseren’ zou op 3 moeten i.v.m. Dublin en derhalve accreditaties. Waar of niet waar?
Suggestie: opleidingen naar 5 jaar en alles op 3 
(voorzichtige) conclusie: managen op 1 houden. Professionaliseren lager (naar 2) en andere competentie
een niveau hoger. Eerste gedachte is realiseren omhoog naar 3.
BoKS
Toch wel veel onderdelen! Het zijn wel de herkenbare onderdelen.

Hydrauliek zou missen: te verwachten. Wellicht naamgeving fine-tunen in de kennisdomeinen (zit
namelijk heerlijk onzichtbaar verspreid)?

Discussie over de breedheid van de opleiding. Wellicht naar werkveld toe aangeven dat veel verdieping
en specialisatie gerealiseerd wordt in minor, stage en afstuderen. BOKS ‘slechts’ (eerste) 2-2,5 jaar van
de opleiding
Teruggave: specialismen kunnen door bedrijven zelf in de minoren worden aangebracht door participatie
van hen 



Werkveld vraagt zich af of de studenten het allemaal wel snappen? Vanaf eerste jaar al mee beginnen.
Taak van alle opleidingen dit goed te communiceren naar studenten en werkveld
Wat is het antwoord op de vraag: ‘Wat betekent het om ingenieur te zijn?’ Kan helpen e.e.a.
transparanter te krijgen.
2
 Sessie 2 (80% werkveld - 20% onderwijs)
Competenties en competentieprofiel (spinnenweb)
 Werkveld zegt dat TBK alles op minimaal 2 heeft. Waarom WTB niet?
 Heeft werkveld moeite met een 1?




Waarom professionaliseren op 3? Is wel hoog. Beheren is aan de lage kant.
Wederom de discussie waarom ‘professionaliseren’ op 3 moet bij vertrek school.
Als ‘professionaliseren’ als competentie gezien wordt: ‘professionele houding van een beginnend
ingenieur’…..Zie sessie 1: ‘Wat betekent het om ingenieur te zijn?’
Wederom: ook de ‘expert’ moet nog kunnen slagen! (autist)


Onderhoud: onderbelicht. Moet breder een eerder starten in de opleiding
Ontwikkelpunt voor veel opleidingen onder ‘beheren’

Discussie of ‘ontwerpen’ wel op 3 zou moeten, generalistisch, omdat veel WTB-ers heel veel andere
taken en functies bekleden, zeker in MKB. Gesuggereerd wordt dat ‘ontwerpen’ een specialisme zou zijn
voor enkelen
De stelling: ‘elke WTB-er moet kunnen ontwerpen’ lijkt niet meteen gedeeld te worden. Blijkbaar verschil
in inzicht van de competentie ‘ontwerpen’ enerzijds en wat onder een ‘ontwerper in het veld’ wordt
verstaan anderzijds. Focus op ‘ontwerpen’ zou de grote massa niet dekken binnen werkveld
Volgens enkele werkveldleden: eerder focus op ‘realiseren’-‘beheren’-‘managen’, met name binnen het
MKB





Vraag: waar zit ‘plannen’? Weer een dubbele: bij ‘beheren/managen’ en ‘professionaliseren’.
Productieplanning bij ‘beheren/managen’, plannen eigen werk bij ‘professionaliseren’
Plannen werk bedrijf zit bij ‘managen’. Wellicht aandachtspunt dit helderder te maken

Discussie over grote verschillen voor een WTB-er binnen het MKB of een groot bedrijf en daarmee een
ander spinnenweb??? Zeker de startfuncties?!
Discussie ‘ontwerpen’ een specialisatie J/N? Dus niet allen, maar degenen die wel voor ontwerpen
kiezen zijn ‘echte goeie’ sommigen vinden dus de focus op ‘ontwerpen’ te sterk, anderen vinden het een
absolute must, core business (w.o. metaalunie)!


Geluid: ‘managen’ blijft achter
Voorstel: ‘managen’ op 2, ‘professionaliseren’ op 2

Het ‘maken-sturen- vertalen’ komt nog ter sprake

Ook sterke geluiden om ‘realiseren’ naar 3 te tillen. Discussie over wat onder ‘realiseren’ wordt
verstaan? Hoe ver gaat dat dan? Anders moet menig machinepark van opleidingen worden aangepast.
Consensus over dat dat in de bedrijven moet gebeuren dan. Maar tot hoever ‘realiseren’ gaat en wat er
exact onder wordt verstaan is nog niet echt helder. Aandachtspunt?


Alternatief voorstel wordt genoemd: ‘Adviseren’ naar 1 en ‘realiseren’ naar 3?
Discussie laait op wat onder ‘adviseren’ wordt verstaan. Is ‘adviseren’ ‘verkopen’? van jezelf, van je
ontwerp, je ‘werkzaamheden’? Dan weer overlap met ‘ontwerpen’ en ‘professionaliseren’.
‘Realiseren op 3’ mag ook gezien worden als goede beschrijving, simuleren of op schaal

Suggestie om professionaliseren naar 2 en dan managen op 2.
Ontwerpen op 3 of toch 2? Realiseren naar 3? Realiseren op 3? Adviseren naar 2?
Eindstand: professionaliseren naar 2 en realiseren naar 3.
3
BoKS
 Allen zijn gelukkig dat Materiaalkunde er nog goed inzit, niet verdwenen en het zeker geen
ondergeschoven kindje is geworden

2D tekenen uitbannen! Lijkt nu veel aandacht voor te bestaan.

Bij de overgang blijkt het lastig verschil te maken tussen BOKS en Competenties enerzijds en het
koppelen van de Competenties en de BOKS anderzijds


Onderhoud wat betreft inhoud anders invullen. Is het nu onderdeel van ontwerpen?
Waar zit de ‘onderhoudbaarheid’ van een werktuig etc? In principe als ontwerpcriterium, net als
duurzaamheid, milieu etc. Blijkbaar wordt dat gemist?
Kopje ‘onderhoud’ voor bijna alle opleidingen een uitdaging
Kennis van ‘onderhoud’ en ‘onderhoudbaarheid’ mag er steviger in (‘beheren’, ’managen’ opplussen??)





Waar zit ‘veiligheid’ verstopt?
Aandacht voor zaken als kennis van machinerichtlijnen, normen, ARBO, milieu, veiligheid,
duurzaamheid etc van belang. Wellicht iets meer expliciteren in het kennisdomein ‘ontwerpen en
construeren’? Zijn tenslotte ‘gewoon’ ontwerpcriteria. Verder lijkt het soms ‘onbegonnen werk’ (te denken
aan de veelheid van zaken, Oil and Gas, stoomwezen etc etc) en zijn ze veranderlijk?? In ieder geval
‘wetenschap hebben van het bestaan’? Machinerichtlijnen wordt als een belangrijke gezien
VCA-vol voordat je op stage gaat!! Lang niet bij alle opleidingen. Landelijk afspreken en in BOKS
opnemen???
Ook hier: BoKS onderdelen (domeinen) zijn herkenbaar.
4
Deelnemerslijst sessies Werktuigbouwkunde (Werkveldconferentie 23 januari 2014)
sessie 1 (gespreksleiders: Betty Johanns en Albert Haan)
Organisatie
Naam
Functie
1.
Alfa Laval Groningen BV
G.J. Doornbos
2.
Avans Hogeschool Breda
H.H. Langen
Research manager, lid Werkveldadviescommissie
Hanzehogeschool Groningen
Docent
3.
Avans+
C.J.P. Michielsen
Product Manager
4.
A. Haan
docent & teamcoördinator Werktuigbouwkunde
voorzitter Landelijk Overleg Werktuigbouwkunde
5.
Christelijke Hogeschool
Windesheim
Domein Engineering
6.
Fontys Hogescholen
C.W.A. Bouten
Teamleider opleiding Mechatronica
7.
Fontys Hogescholen
P.P.H.T. Lemmens
Docent Mechatronica
8.
A.H.T. Janssen
9.
10.
Fontys Hogeschool Techniek en
Logistiek / Venlo
Haagse Hogeschool
Hanzehogeschool Groningen
G. Docters van Leeuwen
J. Slagter
Teamleider / opleidingscoördinator Industrieel
Product Ontwerpen + Werktuigbouwkunde
Docent Werktuigbouwkunde
Teamleider Elektrotechniek/Werktuigbouwkunde
11.
Hogeschool Inholland
D. van der Bijl
Directeur
12.
Huisman Equipment BV
M. van Dijk
Academy Training Developer
13.
Kenteq Holding B.V.
J.C. Ackermann
Manager kwalificatiestructuur
14.
Saxion
F. Janssen
Teamleider Werktuigbouwkunde
15.
Scheepsbouw Nederland
A.G.H. Opstal-Gasseling
Manager Onderwijs & Arbeidsmarkt
16.
St. Jong Ondernemen
D.H. Dehue
Projectmanager BO
17.
TechniekTalent.nu
M.S. van Dongen
Relatiemanager
18.
Thales Nederland BV
S.H.J. Kamphuis
19.
Hogeschool Arnhem en Nijmegen
R. Kaandorp
Mechanical Architect, lid beroepenveldcommissie
Saxion
Opleidingscoördinator Werktuigbouwkunde
20.
Haagse Hogeschool
J.P. Berkhoff
Voorzitter beroepenveldcommissie HHS
E. Johanns
sessie 2 (gespreksleiders: Betty Johanns en Albert Haan)
Organisatie
Naam
Functie
1.
Avans hogeschool
W.C. de Graaf
2.
Bronkhorst High-Tech B.V.
W. Jousma
Coördinator lectoraat Mechatronica Avans
hogeschool Breda
Directeur, toezichthouder en mede-oprichter
3.
C.N. Rood
I. Kauffmann
CEO
4.
A. Haan
5.
Christelijke Hogeschool
Windesheim
Cito Benelux
docent & teamcoördinator Werktuigbouwkunde
voorzitter Landelijk Overleg Werktuigbouwkunde
Education Engineer
6.
Domein Engineering
E. Johanns
7.
Fontys Hogescholen
J.W.M.H. van Gennip
Teamleider/opleidingscoördinator
8.
Fontys Hogescholen
A.G. Sasburg
Curriculumeigenaar / docent
9.
Hogeschool Inholland
A.J.M. Beek
Onderwijskundig adviseur
10.
Hanzehogeschool Groningen
J. Slagter
Teamleider Elektrotechniek/Werktuigbouwkunde
11.
Kenteq Holding B.V.
W.K. Broekhuizen
Projectleider Kwalificatiestructuur
12.
Klift Metaalbewerking
P.J. van der Klift
Directeur
13.
Koninklijke Metaalunie
M.J.A. van Loenhout
Beleidsmedewerker Onderwijszaken
14.
Maintenance and Monitoring
Consult (MMC) B.V.
MechDes Engineering
A.S. Bos
Directeur
H. van Ommeren
Managing director
J.J.P. Bruines
R&D liaison
17.
NXP Semiconductors Netherlands
BV
Reed business opleidingen
P. Grootenboer
Product manager
18.
Saxion
F. Janssen
Teamleider Werktuigbouwkunde
19.
Vereniging FME-CWM
W.J.M. Berentsen
Beleidsadviseur
20.
Vereniging ION (Industrieel
Oppervlaktebehandelend Ned)
Zuyd Hogeschool
E. Stremmelaar
Directeur
A.J.R. van Eeden
Onderwijscoördinator Technische Bedrijfskunde
15.
16.
21.
J. Dijsselhof

Download Report