Bewegen = gezond

“De kracht van bewegen”
Zorgcentra
Thuiszorg
Verzorgd Wonen
Dr. Michel Bleijlevens
Planetree Nederland Conferentie
Donderdag 23 Maart 2014
Nieuwegein
Bewegen en Planetree
Betere Zorg
Helende Omgeving
Gezonde organisatie
1.
6.
9. Tevreden cliënten
10. Tevreden en
gemotiveerde
medewerkers
11. Gezonde financiële
resultaten
12. Goede marktpositie
en relaties met
belanghebbenden
2.
3.
4.
5.
Menselijke interactie
en liefdevolle
bejegening
Eigen keuze en
verantwoordelijkheid
door informatie en
educatie
Uitstekende
behandeling en zorg
Gezond eten,
drinken en bewegen
Aanvullende zorg en
zingeving
7.
8.
Menswaardige
technologie
Architectuur en
interieur leveren
een bijdrage aan
gezondheid en
heling
Vrienden, familie
en gemeenschap
spelen een
positieve rol
Zorgcentra
Thuiszorg
Verzorgd Wonen
2
Bewegen en Planetree
Betere Zorg
Helende Omgeving
Gezonde organisatie
1.
6.
9. Tevreden cliënten
10. Tevreden en
gemotiveerde
medewerkers
11. Gezonde financiële
resultaten
12. Goede marktpositie
en relaties met
belanghebbenden
2.
3.
4.
5.
Menselijke interactie
en liefdevolle
bejegening
Eigen keuze en
verantwoordelijkheid
door informatie en
educatie
Uitstekende
behandeling en zorg
Gezond eten,
drinken en bewegen
Aanvullende zorg en
zingeving
7.
8.
Menswaardige
technologie
Architectuur en
interieur leveren
een bijdrage aan
gezondheid en
heling
Vrienden, familie
en gemeenschap
spelen een
positieve rol
Zorgcentra
Thuiszorg
Verzorgd Wonen
3
Bewegen en Planetree
Betere Zorg
Helende Omgeving
Gezonde organisatie
1.
6.
9. Tevreden cliënten
10. Tevreden en
gemotiveerde
medewerkers
11. Gezonde financiële
resultaten
12. Goede marktpositie
en relaties met
belanghebbenden
2.
3.
4.
5.
Menselijke interactie
en liefdevolle
bejegening
Eigen keuze en
verantwoordelijkheid
door informatie en
educatie
Uitstekende
behandeling en zorg
Gezond eten,
drinken en bewegen
Aanvullende zorg en
zingeving
7.
8.
Menswaardige
technologie
Architectuur en
interieur leveren
een bijdrage aan
gezondheid en
heling
Vrienden, familie
en gemeenschap
spelen een
positieve rol
Zorgcentra
Thuiszorg
Verzorgd Wonen
4
Stelling 1
• Voldoende (preventief) bewegen is
onderdeel van de basiszorg en
moet worden opgenomen in de
‘Normen voor Verantwoorde Zorg’.
Zorgcentra
Thuiszorg
Verzorgd Wonen
5
Gemaakt om te bewegen
Zorgcentra
Thuiszorg
Verzorgd Wonen
6
Gemaakt om te bewegen
Zorgcentra
Thuiszorg
Verzorgd Wonen
7
Zorgcentra
Thuiszorg
Verzorgd Wonen
8
Mijn boodschap…
•
•
•
•
Bewegen is gezond,
Bewegen is persoonlijk,
Bewegen is natuurlijk
en een voorwaarde voor autonomie!
Zorgcentra
Thuiszorg
Verzorgd Wonen
9
Zorgcentra
Thuiszorg
Verzorgd Wonen
10
Bewegen = gezond
• Preventie van ziektes
• Zich goed voelen
• Met name bij ouderen:
–Verbeteren fysiek functioneren
–Verbeteren cognitief functioneren
–Verbeteren sociaal functioneren
–Verbeteren stemming
–Beïnvloeden biologische klok (dag- en nachtritme)
Zorgcentra
Thuiszorg
Verzorgd Wonen
11
Bewegen = persoonlijk / natuurlijk
• Welke activiteiten m.b.t. bewegen heeft u
vandaag al gedaan?
• Hoe bent u hier gekomen?
Zorgcentra
Thuiszorg
Verzorgd Wonen
12
Bewegen = Autonomie
Wij bewegen ons (bewust of onbewust) iedere dag.
Of? Wanneer? Hoe lang? Hoe snel?
Dat bepalen wij (meestal) zelf
Zorgcentra
Thuiszorg
Verzorgd Wonen
13
Lichamelijke (in)activiteit en gezondheid


Incontinentie
Vallen



Toename spierkracht
Toename balans
Cognitie

Zorgcentra
Stimulering frontale kwab

Verbeteren uitvoerende functies, remmen van
gedrag, verdeelde aandacht, plannen, initiatief
nemen
Thuiszorg
Verzorgd Wonen
DUS: positief effect op zelfredzaamheid
14
Binnekade et al. 2012 (Onbewogen om bewegen (VU/IGZ))
Lichamelijke (in)activiteit en gezondheid

Stemmings- en gedragsproblemen



Angst
Slaap-waak ritme
Agitatie
Zorgcentra
Thuiszorg
Inactiviteit
Verzorgd Wonen
Cortisol
Stress gevoeligheid
Agitatie
Reactie
15
Binnekade et al. 2012 (Onbewogen om bewegen (VU/IGZ))
Effect bewegen op fitheid / gezondheid
• Afhankelijk van:
– Frequentie (aantal uren per week)
– Duur (aantal minuten per keer)
– Intensiteit (gemeten in Kcal of MET’s)
Zorgcentra
Thuiszorg
Verzorgd Wonen
16
Inactiviteit in instellingen
• Fysieke onmogelijkheden
• Veel handelingen worden overgenomen
– Mantelzorg / vrijwilligers
– Professionals
Zorgcentra
Thuiszorg
• Omgeving niet ‘beweegvriendelijk’ ingericht
Verzorgd Wonen
• Bewegen wordt “aangeboden”
17
Interessante aanwijzingen
•
•
•
•
Beweging blijft zinvol
Niet bewegen: veel negatieve gevolgen
Ook kwetsbare ouderen blijven trainbaar
Beweging lijkt gunstig voor andere
domeinen dan fysiek functioneren
(cognitief functioneren, stemming, …….)
Zorgcentra
Thuiszorg
Verzorgd Wonen
Bovendien:
• Bewegen is leuk (!) en ‘verbindend thema’
(problemen en disciplines)
18
Vicieuze circel
Niet bewegen betekent immobiliseren en …
• Mobiliteit
– Spierkracht
– Balans
Zorgcentra
Thuiszorg
• Valrisico
• Toepassing vrijheidsbeperking
• Immobiliseren
Verzorgd Wonen
Immobilisatie
Vrijheidsbeperking
Mobiliteit
Zorgcentra
Thuiszorg
Verzorgd Wonen
Valrisico
Immobilisatie
Vrijheidsbeperking
Mobiliteit
Zorgcentra
Thuiszorg
Verzorgd Wonen
Valrisico
Hebben we handreiking?
• Nederlandse Norm Gezond Bewegen*
– ouderen (>55 jaar)
• 5 dagen per week 30 minuten matig intensief
(3 MET of meer)
Zorgcentra
– ouderen in instelling
• 7 dagen per week 15-30 minuten
• activiteit afgestemd op individu^
Thuiszorg
Verzorgd Wonen
– Inactief = Geen enkele dag in zomer en
winter ten minste 30 minuten matig intensief
lichamelijk actief
22
* Kemper, 2000 ^ Jans, 2008
Vraag…
• Hoeveel procent van de bewoners in
verzorgings- en verpleeghuizen voldoet
aan de norm?
Zorgcentra
Thuiszorg
Verzorgd Wonen
23
* Kemper, 2000 ^ Jans, 2008
Bewegen in instellingen
• Verzorgingshuizen*
– 14% voldoet aan beweegnorm
– 76% inactief
• Verpleeghuizen (somatiek)*
– 4% voldoet aan beweegnorm
– 89% inactief
Zorgcentra
Thuiszorg
• Verpleeghuisbewoners^
Verzorgd Wonen
– objectief: vijf minuten per dag licht intensief
– subjectief: drie minuten per dag matig intensief elf
minuten per dag licht intensief
24
* Tiessen-Raaphorst, 2010, ^ de Ligny, 2010
Stelling 2
• Een goede zorginstelling hoeft niet
gedwongen te worden bewoners actief
te houden.
Zorgcentra
Thuiszorg
Verzorgd Wonen
25
Hoe zetten we cliënten aan tot meer bewegen?
• Suggesties vanuit de zaal…
Zorgcentra
Thuiszorg
Verzorgd Wonen
26
Beleid
– Projectplan Zorginnovatieprogramma
Bewegen
– Nota Sevagram Beweegnetwerk
– Nota Handvaten Sevagram
Beweegnetwerk
– Sevagram Beweegbeleid
Zorgcentra
Thuiszorg
Verzorgd Wonen
1. De instelling heeft beleid vastgesteld.
27
Cliënten betrekken
– CCR betrokken bij aanvang traject
– CCR was lid projectgroep
– Gesprekken gevoerd met cliënten over
wensen
– Inventariseren beweegwensen (MIBBO)
– Cliënten betrokken bij aanbod
Zorgcentra
Thuiszorg
Verzorgd Wonen
2. De instelling betrekt cliënten bij het
voorbereiden, uitvoeren en evalueren
28
MIBBO:
Meetinstrument ter Inventarisatie van
Betekenisvolle Beweegwensen van Ouderen
• Wat willen bewoners zelf?
aanhaken bij eigen interesses
huidige aanbod/mogelijkheden niet leidend!
in brede zin (ADL, HDL, …..)
• Uitkomst: individueel beweegplan
Zorgcentra
Thuiszorg
Verzorgd Wonen
29
Project onder supervisie Melanie Kleynen (Zuyd)
Structuur beweegstimulering
– Projectgroep Zorginnovatieprogramma
Bewegen
– Sevagram beweegnetwerk
•
Aandachtsfunctionarissen (AF)
–
–
–
Bewegen transparant maken
Leren van elkaar
Voorbeelden uitwisselen
Zorgcentra
Thuiszorg
Verzorgd Wonen
3. De instelling beschikt over een structuur
voor beweegstimulering.
30
Projectleider
Zorginnovatieprogramma Bewegen
Overleg
aandachtsfunctionarissen
bewegen
Aandachtsfunctionaris
bewegen per locatie
Coördinatie
Facilitatie
Algemene beweegactiviteiten
·
·
·
·
·
Activiteitenbegeleiders
Bewegingsagogen
Verpleging en Verzorging
Vrijwilligers
Familie
Locatiemanagement:
Locatiemanager
Teamleiders (zorg)
Facilitatie
Zorgcentra
Thuiszorg
Verzorgd Wonen
Facilitatie
Coachen
ADL / HDL Bewegen
Fysiotherapie / Ergotherapie
Behandeling
Coachen
Onderdeel activiteiten
programma van de locatie. In
zorgdossier opgenomen in
Dagbesteding weekplan
·
·
·
·
Verpleging en Verzorging
Activiteitenbegeleiders
Vrijwilligers
Familie
In zorgdossier opgenomen onder
vaste zorgactiviteiten en HDL vaste
(zorg)-activiteiten
31
Scholing en voorlichting
– Train de trainer principe (AF bewegen)
– AF bewegen geven voorlichting tijdens
teamoverleggen en familieavonden
– Stimuleren deelname congressen /
scholingen bewegen
Zorgcentra
Thuiszorg
4. De instelling zorgt voor deskundigheidsbevordering voor medewerkers en voorlichting over belang, voordelen en
mogelijkheden.
Verzorgd Wonen
32
Zorgleefplan
– Doelstellingen Sevagram beweegbeleid
•
•
•
•
Uitkomsten MIBBO vastleggen in zorgleefplan
Vaste afspraken in zorgdossier: 3
georganiseerde beweegactiviteiten
Stimulering ADL/HDL activiteiten
“Bewegingsgerichte zorg in de praktijk
brengen met het zorgleefplan (ActiZ)
Zorgcentra
Thuiszorg
Verzorgd Wonen
5. De instelling legt afspraken vast over
beweegstimulering in het zorgleefplan van
cliënten.
33
Mogelijkheden beweegstimulering
– Activiteiten aanbod
– Zorgverleners stimuleren op individueel
niveau (vooral ADL/HDL)
– Fysieke omgeving betrekken
•
•
•
Interactieve vloer
Zingende Zebrapaden
Beweegtuinen
Zorgcentra
Thuiszorg
Verzorgd Wonen
6. De instelling beschikt over voldoende
mogelijkheden om invulling te geven aan
beweegstimulering.
34
Beweegtuin
Zorgcentra
Thuiszorg
Verzorgd Wonen
35
MemoMoto / DiFiets
Zorgcentra
Thuiszorg
Verzorgd Wonen
36
www.memomoto.nl
Interactieve projecties
Zorgcentra
Thuiszorg
Verzorgd Wonen
37
www.vertigo-systems.de
Qwiek melody / Zingend Zebrapad
Zorgcentra
Thuiszorg
Verzorgd Wonen
38
www.qwiek.eu
Qwiek Play
Zorgcentra
Thuiszorg
Verzorgd Wonen
39
www.qwiek.eu
Beweegactiviteiten
Beweegactiviteiten
2010
2012
2013
Dr. Ackenshuis / Hazelhof
4
5
5
De Hollehof
2
2
11
De Regenboog
3
20
23
Piushof
1
2
8
Elfershof
0
3
14
Tobias
2
4
4
Panhuys
3
3
9
Fonterhof
3
7
7
Zorgcentra
Valkenheim/Oosterheim
3
5
4
Thuiszorg
Oosterbeemd
2
3
3
Molenpark
3
7
7
Ter Eyck
2
3
11
Langedael
6
7
8
Douvenrade
1
4
5
St. Anna
1
1
5
Oranjehof
0
0
5
Plataan
5
8
13
TOTAAL
41
84
142
Verzorgd Wonen
40
Zorgcentra
Thuiszorg
Verzorgd Wonen
41
Buurt betrekken
7. Buurt betrekken: De instelling biedt haar
cliënten mogelijkheden om gebruik te
maken van faciliteiten in de buurt en vice
versa.
– Organiseren beweegstimulering als
preventieve dienstverlening voor extramurale
cliënten.
– Beweegstimulering als preventieve
dienstverlening kan in Woonservicegebieden
een kans zijn voorbehoud van mobiliteit en
zelfredzaamheid.
– Buurtcoach; verbinding tussen wijk en instelling
Zorgcentra
Thuiszorg
Verzorgd Wonen
42
Belang van bewegen:
USE IT OR LOSE IT
Zorgcentra
Thuiszorg
Verzorgd Wonen
43
“Het leven is als fietsen…
Om in balans te blijven
moet je in BEWEGING
blijven”
Zorgcentra
Thuiszorg
Verzorgd Wonen
Albert Einstein
44
Disclosure belangen MHC Bleijlevens
(potentiële)
belangenverstrengeling
Voor bijeenkomst mogelijk
relevante relaties met bedrijven
· Sponsoring of onderzoeksgeld
· Honorarium of andere
(financiële) vergoeding
· Aandeelhouder
· Andere relatie, namelijk …
Geen
Bedrijfsnamen
·
·
Zorgcentra
·
·
Verzorgd Wonen
Thuiszorg
DANK VOOR UW AANDACHT!
Zorgcentra
Thuiszorg
[email protected]
Verzorgd Wonen
46