interview ‘Op weg naar Datacenter as a Service’ energie Energy storage maakt datacenter goedkoper SPECIAL IT Room Infra 2014 6 november, Congrescentrum 1931, Den Bosch dcw november 2014 | in samenwerking met: advancing information transport systems HOE KRIJG IK MEER RUIMTE IN ONS DATA CENTER? TE DATA CENTER SOLUTION Bespaar op Rackspace Maximaliseer Fiber gebruik Zet in op Flexibiliteit Rol High Density bekabeling uit 24 er M Fib 10 POptim at e s b/ , 40 & 100G HET FUNDAMENT VAN EEN SOEPEL DATA CENTER DE INFRASTRUCTUUR VOOR DE VOLGENDE DRIE GENERATIES Het 24 Fiber MPOptimate systeem biedt modulaire high density verbindingstechnieken voor 10, 40 en 100Gb/s Data Center applicaties, voor nu en in de toekomst: te.com/enterprise-eu/MPOptimate TE Connectivity Nederland BV Rietveldenweg 32, 522 AR ‘s-Hertogenbosh Tel: +31 73624 6211 Mail: [email protected] © 2014 TE Connectivity family of companies. All rights reserved. DATAC E NTE RWO R KS is hét vakblad over de technische infrastructuur van datacenters. jaargang 7, november 2014, nr. 11 datacenterworks verschijnt tienmaal per jaar. toezending geschiedt op abonne mentbasis en controlled circulation. H O O F D R E DACTE U R / U ITG EV E R robbert hoeffnagel TE L E FO O N +31 (6) 51 28 20 40 E - M A I L [email protected] T WIT TE R twitter.com/rhoeffnagel LINKEDIN nl.linkedin.com/in/robberthoeffnagel FAC E B O O K www.facebook.com/robbert.hoeffnagel E I N D R E DACTI E / TR A F F I C A B MU I LW I J K P O STA D R E S R E DACTI E beatrixstraat 2, 2712 ck zoetermeer E - M A I L A DM I N I STRATI E @fenceworks.nl TE L E FO O N +31 (0)79 500 05 59 www.datacenterworks.nl A DV E RTE NTI E - E XP LO ITATI E jos raaphorst Directeur TE L E FO O N +31 (0) 6 34 73 54 24 E M A I L [email protected] T WIT TE R twitter.com/raaphorstjos LINKEDIN nl.linkedin.com/pub/dir/jos/raaphorst VO R M G EV I N G laura willemsen grafisch ontwerp DRUK grafia media groep datacenterworks werkt samen met kennis partners als bicsi, data centre alliance, green it amsterdam, it room infra, nen en pedca kopij kan worden ingezonden in overleg met de redactie. geplaatste artikelen vertegenwoordigen niet noodzakelijk de mening van de redactie. de redactie noch de uitgever aanvaarden enige aansprakelijkheid voor de inhoud van artikelen van derden, ingezonden mededelingen, advertenties en de juistheid van genoemde data en prijzen. Hoezo veilig? Onlangs was ik op een event van IT-aanbieder HP. Daar sprak ik een Amerikaanse CISO van Siemens. Een CISO is een Chief Information Security Officer. Zeg maar: de hoogste baas als het gaat om IT-beveiliging. Deze vrouw heeft onder andere ‘Stuxnet’ meegemaakt, de cyberaanval die Amerikaanse en Israëlische geheime diensten hebben uitgevoerd op de nucleaire installaties van Iran. Siemens was hierbij betrokken omdat Stuxnet gericht was op SCADA-software van Siemens die in Iran werd toegepast. Dit soort incidenten hebben CISO’s tot een belangrijke conclusie gebracht: richt niet langer alle security-inspanningen op het proberen buiten de deur te houden van de ‘bad guys’. Ga er maar vanuit dat ze allang binnen zijn. Een veel belangrijkere vraag is dan: hoe kunnen we dat vaststellen, hoe beperken we de schade en hoe krijgen we hen er weer uit? Hoe zit het eigenlijk met security in de technische infrastructuur van een datacenter? Meestal als het over security in computerruimtes gaat, wordt gedoeld op toegangsbeveiliging via sloten en - soms - camerasystemen. Maar hoe zit het eigenlijk met de software waarmee bijvoorbeeld airco’s op afstand worden gemonitord? Of PDU’s die op afstand worden uitgelezen? Zijn die überhaupt wel beveiligd? En heeft u wel eens gekeken naar de beveiliging van uw DCIM-pakket? Gaat die procedure veel verder dan een simpele naam/wachtwoord-combinatie? Stelt u zich eens voor dat een cybercrimineel de macht over een DCIM-omgeving weet te krijgen. Dan kan hij de volledige operatie van het datacenter naar zijn hand zetten. En dat terwijl we allemaal keer op keer vaststellen dat een optimaal presterend datacenter cruciaal is voor onze klanten - of dat nu de business is waartoe wij behoren of de externe klanten van een colo of een hosting-aanbieder. Een Engels woord schiet me nu ineens te binnen: ransomware. Chantage dus. Tot nu toe waren het vooral de IT-systemen in het datacenter die als aanlokkelijk doelwit op het radarscherm van cybercriminelen stonden. Maar het verstoren van de IT-operatie door bijvoorbeeld de energie- of koelinstallaties te hacken biedt natuurlijk ook zéér interessante mogelijkheden voor cybercriminelen. Klinkt vergezocht? Gaat u dan eens googelen op ‘DDOS-aanvallen’ en ‘Nederlandse banken’. Die aanvallen, zo zult u dan ontdekken, werden uitgevoerd met financiering van Iran. Waarom? Puur politiek. Het gaat dus niet altijd om geld stelen of iets dergelijks. Terug naar uw datacenter. Ook die oude airco die eigenlijk allang vervangen had moeten worden, kon wel eens een prachtige ingang voor cybercriminelen vormen. Want de bijbehorende monitoring-software is ongetwijfeld al in geen jaren ge-upgrade. Dat soort oude software vol ongepatchte bugs vormt een onweerstaanbaar doelwit voor cybercriminelen. En misschien zijn ze allang binnen. Maar ja, hoe kunt u dat eigenlijk vaststellen? ■ fotokopie en overname van artikelen, geheel of gedeeltelijk op welke wijze dan ook, is uitsluitend toegestaan na schriftelijke toestemming van de redactie en onder vermelding van: ‘overgenomen uit datacenterworks, vakblad over de technische infrastructuur van datacenters’, met vermelding van de jaargang en het nummer. datacenterworks is een uitgave van fenceworks bv robbert hoeffnagel hoofdredacteur datacenterworks/uitgever dcw november | redactioneel dcw colofon 3 8 14 12 18 26 29 24 42 Inhoud 12 minkels lanceert zeer modulaire aisle containment oplossing Minkels, onderdeel van Legrand, heeft de Free Standing Cold Corridor gelanceerd. Het gaat hier om een zeer modulair aisle containment-ontwerp, dat is ontwikkeld voor zowel corporate als commerciële datacenters. De zelfdragende constructie biedt een pay-as-you-grow model voor energie-efficiënte scheiding van warme en koude luchtstromen. bekabeling 14 energie-efficiency in het datacenter maximaliseren Energiebesparing in de datacenteromgeving is tegenwoordig van groot belang voor elke datacenter manager. En terecht, meent Alberto Zucchinali, Data Centre Solutions and Services Senior Technical Manager bij Siemon. Studies laten zien dat energiekosten alleen al 30 tot 50 procent uitmaken van de totale kosten van het datacenter. koeling 18 stulz lanceert cyberblue Duitse ondernemingen mogen dan te boek staat als redelijk conventioneel, bij Stulz is men echter bezig met een geheel nieuwe kijk op koudemiddelsystemen voor datacenters.Volgens het bedrijf is de nieuwe aanpak milieuvriendelijk en voorbereid op de toekomst met natuurlijke koudemiddelen. energie 26 energy storage maakt datacenter goedkoper Opslag van energie wordt steeds interessanter, zowel voor netbeheerders als datacenters en andere bedrijven. De techniek maakt het mogelijk om zonnepanelen in te zetten en het verbruik vlakker te houden.Voor woonwijken is dat nog niet lonend, maar winkel- en kantoorgebieden naderen het break-evenpoint - terwijl datacenters met opslag al geld kunnen verdienen. it room infra 2014 29 ‘goed inschatten risico’s is bepalend voor beslissing renoveren of nieuwbouw’ ABN Amro beschikt in ons land over twee datacenters van ruim dertig jaar oud. Weliswaar zijn beide faciliteiten in de loop van de jaren regelmatig gemoderniseerd, maar nu is toch de tijd aan gekomen om na te denken over de toekomst van beide ruimtes. “De vraag is dan: renoveren of nieuwe datacenters bouwen”, vertelt Sandra Baltus, datacenter manager van de bank. Sandra Baltus verzorgt tijdens IT Room Infra 2014 op 6 november in Den Bosch de keynote speech, waar zij uitleg geeft over de keuze die de bank heeft gemaakt. energie 42 nen-en-iec-61439 verhoogt beschikbaarheid Met de invoering van de NEN 61439 norm moeten datacen ters voldoen aan strenge eisen ten aanzien van de veiligheid en betrouwbaarheid van stroomverdelerinrichtingen.Volgens Rittal’s stroomverdeling expert René Stenfert markeert de norm het begin van een nieuw tijdperk voor datacenters. management 46 ‘hoe weet u of dcim doet wat u wilt?’ Analisten dichten DCIM een mooie toekomst toe en talloze leveranciers buitelen over elkaar om zich een positie in deze markt te verwerven.Volgens Dick Philips van CommScope is het zaak om weer met beide benen op de grond te komen. Want wat doet DCIM nu eigenlijk precies? Doet uw DCIM-oplossing eigenlijk wel wat u wilt? en verder 54 nieuws 62 agenda 64 nieuws van it room infra 66 bicsi-nieuws coverfoto De modularisering die we momenteel ook in de markt voor enterprise-datacenters zien, is nog maar het begin van een ontwikkeling die veel meer veranderingen gaat brengen. “Net als de commerciële datacenters kiezen ook in-house datacenters vaker voor een modulaire aanpak. Dat levert belangrijke voordelen op ten aanzien van flexibiliteit, snelheid van uitrollen van nieuwe IT-capaciteit, maar ook als het om kosten gaat”, zegt Paul Bron, directeur van de ITdivisie van Schneider Electric Nederland. De volgende stap volgens Bron kon wel eens de komst van Datacenter as a Service zijn. dcw november | inhoud datacenterontwerp 5 DDI 64 / 61 Dutch Datacenter Index Oktober 2014 Dutch Datacenter Index stabiel op hoog niveau terwijl de onzekerheid in de wereld toeneemt, de aex onder de 400 is gezakt, met ordina de halve it sector in het beklaagdenbankje lijkt te zitten, is de ddi een toonbeeld van rust. de afgelopen maanden is ondanks de zomervakantie de groei wat aangezwollen en ook voor de komende 12 maanden is de index zelfs een puntje gestegen. dcw november | barometer Met de Dutch Datacenter Index (DDI) brengen Pb7 Research en DatacenterWorks de activiteiten binnen de Nederlandse datacenters kort en krachtig in beeld. We meten iedere maand of de activiteit de afgelopen drie maanden is toegenomen dan wel is afgenomen en wat de verwachtingen zijn voor de komende drie en twaalf maanden. 6 Bij de meting van begin september zien we dat de datacenteractiviteit over de afgelopen drie maanden stabiliseert op een hoog niveau. Voor de driemaandelijkse verwachting blijft de index op hetzelfde niveau. Voor de driemaandelijkse terugblik zit er zelfs een extra puntje stijging in. De stijging wordt ook deze maand vooral veroorzaakt door een grotere groei in de vraag naar vermogen, terwijl vooral de groei in de vraag naar oppervlakte nog iets verder afzwakt. Dit is met name van toepassing op de komende drie maanden. De geopolitieke spanningen van de buitenwereld die wel al hun tol aan het eisen zijn op het gebied van economische groei, hebben nog geen zichtbaar effect op de mate van datacenteractiviteit in Nederland. We kunnen alleen maar constateren dat er nog altijd veel geïnvesteerd wordt in datacenters op Nederlandse bodem, waarbij de komst van een nieuw megadatacenter van Google in de Eemshaven het meest in het oog springt. In zijn algemeenheid zien we dat de er vooral veel wordt geïnvesteerd in locatie-uitbreidingen en de omschakeling naar efficiëntere koelmethoden zoals vrije luchtkoeling. vooruitblik Hoewel het prille herstel van de economie steeds meer onder druk komt te staan, is de weerslag op de datacentermarkt vooralsnog beperkt. De onderliggende trends die verantwoordelijk zijn voor de groei, zoals de voortschrijdende digitalise- Jul - Sep Okt - Dec +12 mnd Vierkante meters in gebruik 57 52 57 Vermogen 65 68 68 Investeringen 67 58 71 Totaal 64 61 67 Tabel: Dutch Datacenter Index, oktober 2014 Figuur: Dutch Datacenter Index, Januari Oktober 2014 ring en de exponentieel groeiende opslagbehoefte, houden de druk stevig op de ketel. De druk om dit kosteneffectief mogelijk te maken tegen de hoogst mogelijke kwaliteit, zorgt er vooral voor dat de rol van in-house datacenters steeds verder afneemt ten faveure van commerciële datacenter uitbaters. ■ peter vermeulen directeur van pb7 research ➔Oog voor kwaliteit All IT Rooms is corporate member van Bicsi. Bicsi is het meest toonaangevende en enige onafhankelijke instituut voor kennisuitwisseling op het gebied van ICT infrastructuren ter wereld. Bicsi heeft tevens de meest recente internationale norm op het gebied van computerruimtes en datacenters opgesteld. All IT Rooms ontwerpt nieuwe computerruimtes altijd volgens deze laatste internationale norm. De consultants van All IT Rooms beschikken over de hoogste opleidingsgraad van Bicsi, het RCDD certificaat. Als u kiest voor de consultants van All IT Rooms weet u zeker dat u te maken heeft met een specialist die over jarenlange kennis en ervaring beschikt. Computerruimtes / datacenters / serverruimten · Advies en ontwerp · Nieuwbouw en verbouw · Service en onderhoud · Beheer en monitoring ONTDEK DE KRACHT VAN ALL IT ROOMS ALL IT Rooms B.V. | Lange Kleiweg 50B | 2288 GK Rijswijk | T +31(0)70 31 98 999 | E [email protected] WWW.ALLITROOMS.COM de modularisering die we momenteel ook in de markt voor enterprise-datacenters zien, is nog maar het begin van een ontwikkeling die veel meer veranderingen gaat brengen. “net als de commerciële datacenters kiezen ook in-house datacenters vaker voor een modulaire aanpak. dat levert belangrijke voordelen op ten aanzien van f lexibiliteit, snelheid van uitrollen van nieuwe it-capaciteit, maar ook als het om kosten gaat”, zegt paul bron, directeur van de it-divisie van schneider electric nederland. de volgende stap volgens bron kon wel eens de komst van datacenter as a service zijn. Paul Bron van Schneider Electric: dcw november | interview ‘In de enterprise-markt gaan we op weg naar Datacenter as a Service’ 8 De afgelopen jaren heeft ons land een enorme groei doorgemaakt als het gaat om commerciële datacenters. Co-locatie bedrijven, hosting-aanbieders en cloud providers hebben tientallen computerruimtes gebouwd, waarbij het design van de ruimte nadrukkelijk gestandaardiseerd is. Een belangrijke reden hiervoor is dat dit soort datacenters geëxploiteerd wordt door internationale concerns die in tal van landen identieke faciliteiten beschikbaar willen hebben. Hierdoor is een gestandaardiseerd ontwerp ontstaan dat in tal van landen wordt uitgerold. Om bovendien de investeringen in al deze faciliteiten goed op de vraag uit de markt te kunnen afstemmen, kiezen deze datacenter-bedrijven veelal voor een modulaire aanpak. “Iedere partij bepaalt hierbij zelf wat de juiste omvang en samenstelling van deze bouwstenen is. In alle gevallen gaat het echter om snel en eenvoudig te plaatsen modules, zodat heel flexibel op nieuwe vraag naar capaciteit kan worden ingespeeld.” Inmiddels zien we deze trend nu ook bij enterprise-datacenters. Een goed voorbeeld is de renovatie van de twee datacenters van ABN Amro, waarover Sandra Baltus, datacenter manager van deze bank, elders in deze editie van DatacenterWorks vertelt. Bron herkent deze trend heel goed: “We zagen deze ontwikkeling het eerst bij de grote banken. Inmiddels kiezen echter ook kleinere bedrijven steeds vaker voor een aanpak waar- bij de computerruimte wordt ingevuld met standaard bouwblokken. Op zich is dit niet echt een nieuwe ontwikkeling. Telecomaanbieders bouwen bijvoorbeeld al heel lang POP’s, die in feite volgens hetzelfde principe zijn ontworpen en gebouwd. Maar ook in andere sectoren komen we deze werkwijze nu meer en meer tegen.” vraag en aanbod De voordelen van een modulaire aanpak zijn ook voor enterprise-organisaties groot. “Vraag en aanbod op het vlak van infrastructuurcapaciteit kan hiermee veel beter op elkaar worden afgestemd. Zie het maar als een vorm van rightsizing. Doordat de capaciteit in stappen wordt opgebouwd, kan een be- Wat de juiste omvang en samenstelling van een individuele module is, hangt sterk af van de situatie van het betrokken bedrijf. “Dit is in feite maatwerk per bedrijf. Grote organisaties werken het liefst met wat grotere cubes, terwijl middelgrote ondernemingen voor een uitrol per rij of gang kiezen.” risicobeheer Deze trend naar modularisering - analisten hebben het ook wel over de industrialisering van het datacenter - past bij een drastische rationalisering die we momenteel in enterprise-omgevingen zien. “Voor commerciële datacenters geldt natuurlijk dat het ontwerpen en bouwen van zeer efficiënte datacenters hun core business is. Bovendien probeert men door middel van een uitgekiend design onderscheidend vermogen aan te brengen ten opzichte van concurrenten. Dat ligt bij enterprise-datacenters uiteraard anders. Daar zien we bovendien relatief oude faciliteiten die vol staan met zowel oude als nieuwe IT-apparatuur. Het aantal mainframes is weliswaar flink afgenomen de laatste jaren, maar we komen wel regelmatig forse aantallen legacy-systemen tegen die al vele jaren staan opgesteld. Veel van deze sys temen draaien al tien of vijftien jaar zonder onderbreking. IT-afdelingen zijn huiverig om dit soort systemen tijdelijk uit te schake- ‘DE VOORDELEN VAN EEN MODULAIRE AANPAK ZIJN OOK VOOR ENTERPRISEORGANISATIES GROOT’ dcw november | interview drijf hierdoor de benodigde investeringen in stukken opdelen. Mocht de oorspronkelijke inschatting van de capaciteit bovendien niet helemaal correct blijken te zijn, dan is aanpassen op de werkelijke behoefte veel gemakkelijker. Laten we bovendien niet vergeten dat een modulaire uitrol - mits goed aangepakt - ook veel sneller zal verlopen dan de bouw van een compleet en veel groter datacenter.” 9 ‘DE KEUZE OF EEN BEDRIJF HET DATACENTER INTERN HOUDT OF TOCH LIEVER TOT UITBESTEDEN OVERGAAT, IS GEBASEERD OP ZOWEL RATIONELE ALS EMOTIONELE ARGUMENTEN’ dcw november | interview len voor bijvoorbeeld een herinrichting van een zaal. De systemen draaien en men neemt liever geen enkel risico. Hier en daar heeft men natuurlijk wel moderniseringen van de fysieke infrastructuur doorgevoerd, maar dan ging het toch vaak om kleine stapjes, omdat alle aanpassingen moesten gebeuren terwijl alle IT-apparatuur gewoon in bedrijf was. Om die reden komen we nog hele klassieke vormen van ruimtekoeling en dergelijke tegen. De PUE-waardes zijn in dit soort faciliteiten dan ook vaak vele malen hoger dan in commerciële datacenters. Vaak meet men ook helemaal niet hoeveel energie de airco’s en de servers verbruiken.” 10 In de meeste enterprise-datacenters is maar een beperkte kennis aanwezig van de fysieke infrastructuur. “Wij werden laatst door een groot in-house datacenter gevraagd mee te denken over de stroomvoorziening naar bepaalde racks en gangen. Dat soort vragen komen we echter relatief weinig tegen. De eigen IT-afdeling van bedrijven is meestal klein en beschikt alleen over kennis van de aanwezige IT-systemen en applicaties. Het onderhouden van de fysieke infrastructuur is uitbesteed aan een externe partij. Nu echter veel interne computerruimtes aan een upgrade toe zijn, wordt kennis van de infrastructuurlaag toch gemist.” data center life cycle services Schneider Electric speelt hier op in door klanten te helpen bij het in kaart brengen van hun bestaande fysieke infrastructuur. Bovendien biedt het bedrijf ondersteuning bij het vaststellen van de toekomstige behoefte aan onder andere power en koeling. “Hiertoe hebben wij een aantal diensten ontwikkeld die wij ‘Data Center Life Cycle Services’ noemen. Interessant is dat hierbij een andere belangrijke trend in de datacenter-markt nog wel eens om de hoek komt kijken: DCIM. Tools voor Datacenter Infrastructure Management kunnen tal van doelen dienen. Iemand die vooral geïnteresseerd is in de financiële aspecten van het datacenter, kan met bepaalde DCIM-modules kengetallen vaststellen en daar op sturen. Een functionaris die verantwoordelijk is voor onderhoud kan een DCIM-pakket gebruiken om het maintenance-proces aan te pakken. Maar we kunnen DCIM natuurlijk ook inzetten om te meten hoe de bestaande computerruimte nu precies presteert. Hoeveel energie wordt gebruikt? Door welke apparatuur? Zitten er variaties of patronen in dat gebruik?” “Door DCIM als een tool voor monitoring in te zetten, krijgt een in-house datacenter inzicht in zijn bestaande operatie. Daarmee legt men tevens alle basisinformatie vast die nodig is om plannen voor de toekomst te maken.” kennis van it én koeling Bron ziet de kennis van de fysieke infrastructuur bij enterprise-datacenters langzaam maar zeker toenemen. “Men is duidelijk tot het besef gekomen dat het datacenter van cruciaal belang is voor de business. Daarmee is dus ook de fysieke infrastructuur belangrijk. Hierdoor zien wij nu bijvoorbeeld IT-professionals die ook kennis van zaken hebben van power, koeling of bekabeling. Ik denk dat dit een goede ontwikkeling is.Want ook al zijn tal van taken rond het onderhouden van de infrastructuur uitbesteed, de verantwoordelijkheid voor het goed functioneren van het datacenter ligt natuurlijk toch bij de klant zelf.” Voor veel in-house datacenters geldt dat zij de komende jaren gemoderniseerd zullen worden. “Dat heeft soms te maken met groei. Maar in andere gevallen is sprake van bedrijven met meerdere vestigingen die besluiten naar één centrale locatie te gaan. Dan verhuist de computerruimte veelal mee. Maar we zien ook dat de ruimtebehoefte in enterprisedatacenters soms terugloopt. Dat heeft te maken met de crisis, maar ook met de komst van nieuwe generaties IT-apparatuur die per vierkante meter veel meer capaciteit bieden. Kijk bijvoorbeeld maar eens naar de impact van SSD-geheugens die storage-apparaten op basis van disk drives vervangen.” nuanceerder: “De keuze of een bedrijf het datacenter intern houdt of toch liever tot uitbesteden overgaat, is gebaseerd op zowel rationele argumenten (hoe belangrijk is IT voor de onderneming bijvoorbeeld) als meer emotionele aspecten (is het bedrijf sowieso gewend veel uit te besteden of houdt men veel bedrijfsfuncties traditiegetrouw liever intern?). Uitbesteden aan een commercieel datacenter kent vaak grote voordelen, maar niet ieder bedrijf wil dit of kan hiermee uit de voeten. Neem een bank of een andere sterk gereguleerde sector. Bepaalde applicaties mogen dan simpelweg niet bij een andere partij worden ondergebracht. Maar als wij alleen de datacenter-faciliteit aan een bedrijf leveren en die onderneming zelf verantwoordelijk blijft voor zijn IT en zijn applicaties, zou dit wel eens een interessante oplossing kunnen zijn.” ■ Is het dan niet logischer om de IT geheel te outsourcen of in zee te gaan met een commercieel datacenter? Bron ziet dat ge- robbert hoeffnagel hoofdredacteur datacenterworks dcw november | interview datacenter as a service Deze ontwikkeling is in de visie van Bron heel interessant. “Want als bedrijven dan toch drastisch gaan moderniseren, sluit ik zeker niet uit dat zij ook goed gaan nadenken over de vraag of zij het - zeg maar - ‘runnen’ van een datacenter wel tot hun kerncompetenties rekenen. Zeker als met een ingrijpende renovatie of nieuwbouw forse budgetten gemoeid zijn, zou het mij niet verbazen als de vraag naar datacenter as a service-achtige diensten de komende jaren gaat toenemen. Daarmee bedoel ik dat een bedrijf een externe partij als Schneider Electric vraagt om een datacenter voor hen te ontwerpen en te laten bouwen. Het bedrijf wordt geen eigenaar, maar least als het ware de infrastructuur. Geen miljoenen meer investeren om de gehele faciliteit zelf te bezitten, maar een model waarbij voor - bijvoorbeeld - tien jaar een bepaalde hoeveelheid datacenter-capaciteit bij een externe toeleverancier wordt afgenomen.” 11 Free Standing Cold Corridor Minkels lanceert zeer modulaire aisle containment oplossing minkels, onderdeel van legrand, heeft de free standing cold corridor gelanceerd. het gaat hier om een zeer modulair aisle containment-ontwerp, dat is ontwikkeld voor zowel corporate als commerciële datacenters. de zelfdragende constructie biedt een pay-as-yougrow model voor energie-efficiënte scheiding van warme en koude luchtstromen. dcw november | datacenterontwerp De Minkels Free Standing Cold Corridor is een volledig zelfdragend aisle containment design, waarmee - anders dan gebruikelijk in de datacentermarkt - onafhankelijk van datacenter racks afgesloten gangen gecreëerd kunnen worden. De nieuwe oplossing, een eigen ontwikkeling van Minkels' afdeling Product Development, is een zeer modulair en daarmee flexibel concept om warme en koude luchtstromen op energie-efficiënte wijze van elkaar te scheiden. De oplossing heeft meteen na implementatie dezelfde energie-efficiëntie als een regulier Cold Corridor-ontwerp mét datacenter racks. 12 Vincent Liebe, marketing manager bij Minkels. Het aisle containment-ontwerp is een modulair design met enkel wandpanelen, dakpanelen en deuren. Het biedt corporate en commerciële datacenters een pay-as-you-grow model om energie-efficiëntie te creëren tegen lage opstartkosten (capex). Ook biedt de Free Standing Cold Corridor dankzij de vergaande modulariteit in constructiedetails een grote mate van flexibiliteit als het gaat om de concrete invulling met racks en apparatuur - waaronder storage- en netwerk-systemen. Minkels heeft dit concept ontwikkeld omdat ITfunctionaliteit steeds vaker als compleet rack-systeem in verschillende formaten wordt geleverd. Het design van de Free Standing Cold Corridor is bedoeld om datacenters de flexibiliteit te bieden om verschillende soorten en maten racks op een later tijdstip alsnog in te passen, zodat zij de vrijheid hebben om gaandeweg de Cold Corridor-constructie op veranderingen in het datacenter af te stemmen. De Free Standing Cold Corridor is ontwikkeld in samenwerking met klanten van Minkels. Het gaat hierbij om bedrijven die variëren van supermarkten tot banken in landen als Nederland, Frankrijk, UK, Zwitserland en België. “Bij de ontwikkeling was onder andere een grote supermarktketen betrokken en ook een grote Europese bank”, zegt Vincent Liebe, marketing manager bij Minkels. "Deze klanten hebben behoefte aan een sterk schaalbare aisle containment-oplossing om hun snelgroeiende IT-infrastructuur op betaalbare wijze te voorzien van energie-efficiënte behuizing. Daarnaast moest het een uiterst flexibel in te vullen design zijn, omdat zij niet wisten welk soort apparatuur of racks op termijn in de aisle containment oplossing geplaatst zou worden.” Minkels Free Standing Cold Corridor is compatibel met de Next Generation Cold Corridor van het bedrijf. Dit is een aisle containment-oplossing die wél gebruikmaakt van racks ter ondersteuning van de constructie. Dit heeft als voordeel dat alle optionele add-on modules van de Next Generation-productlijn gemakkelijk te integreren zijn met de Free Standing Cold Corridor. Het aisle containment-ontwerp is een modulair design met enkel wandpanelen, dakpanelen en deuren. De Free Standing Cold Corridor is ook geschikt voor toepassing in zogenoemde retrofit-situaties. Binnen de optionele add-on modules is onder meer keuze uit: • Luchtstroomoptimalisatie - voor verhoging energie-efficiëntie •Datacenter monitoring - met plug & play integratie van monitoring sensoren •Toegangsbeveiliging - met verschillende (automatische) deur systemen •Brandbeveiliging - voor compatibiliteit met variëteit aan brandblussystemen retrofit-toepassing De Free Standing Cold Corridor is ook geschikt voor toepassing in zogenoemde retrofit-situaties, waarbij een bestaande datacenter omgeving voorzien moet worden van energie-efficiënte aisle containment behuizing - zonder de operationele continuïteit van het datacenter in gevaar te brengen. “Met deze oplossing is zo'n aanpassing gemakkelijk te realiseren, veel eenvoudiger dan bij een maatwerkproject”, zegt Liebe. “Het is ook kostenefficiënter. Je moet het zien als maatwerk op basis van standaardproducten. De Free Standing Cold Corridor biedt daarmee tevens een standaardoplossing om traditionele datacenters te kunnen upgraden en de efficiëntie te verbeteren.” ■ advertentie add-on modules Energie-efficiency in het datacenter maximaliseren: Kijk naar de fysieke laag energiebesparing in de datacenteromgeving is tegenwoordig van groot belang voor elke datacenter manager. en terecht, meent alberto zucchinali, data centre solutions and services senior technical manager bij siemon. studies laten zien dat energiekosten alleen al 30 tot 50 procent uitmaken van de totale kosten van het datacenter. terwijl een deel van de energie wordt verbruikt door de eigenlijke servers, switches, routers en andere actieve elektronica, is er extra vermogen nodig om deze apparatuur te koelen. zo is berekend dat de kosten om een server van stroom te voorzien en te koelen binnen 18 maanden gelijk zijn aan de oorspronkelijke aanschafkosten van de server. dcw november | bekabeling Er is een brede reeks hardware- en softwareproducten beschikbaar om de energiekosten in datacenters te verminderen. Maar voordat u overgaat tot de aanschaf van deze producten is het verstandig om even een stap terug 14 te doen en goed te kijken naar de manier waarop de fysieke bouw van een nieuw datacenter de inspanningen om energie te besparen kan ondersteunen. Hierdoor kunnen extra kosten worden verminderd. Welke maatregelen kunnen tijdens de ontwerpfase van de fysieke laag worden genomen om de energie-efficiency van het datacenter te ondersteunen? 1 Kies de juiste architectuur voor de datacenterinfrastructuur Twee veelvoorkomende bekabelingsconfiguraties in het datacenter zijn tegenwoordig ToR-switching (Top-of-Rack) en any-toall (A2A) gestructureerde bekabeling. Bij gestructureerde bekabeling wordt gebruikgemaakt van flexibele, op standaarden ge- baseerde verbindingen tussen apparaten. Patchpanelen die switch- en serverpoorten spiegelen zijn via permanente verbindingen gekoppeld aan corresponderende panelen in het centrale distributiegebied. Deze gebieden kunnen zich aan het einde of in het midden van een rij kasten bevinden en vormen een any-to-all configuratie waarbij elke switchpoort kan worden verbonden met elke serverpoort. In een ToR-configuratie worden kleinere (1RU tot 2RU) edgeswitches boven in elk serverrack (of kast) geplaatst en rechtstreeks op de servers in het rack aangesloten via korte voorgemonteerde kleine form-factor pluggable (bijv. SFP+ en QSFP) twinaxiale kabelsystemen, actieve optische kabelsystemen of RJ-45 modulaire patchkabels. Door deze zogeheten point-to-point verbindin- 2 Zorg voor een correct bekabelingsplan om de luchtstroom te maximaliseren en de koelingsinspanningen te minimaliseren Om de koeling zo efficiënt mogelijk te laten verlopen, moet de bekabeling goed worden ontworpen en gerouteerd om de lucht onbelemmerd te laten stromen. Volgens TIA942 en andere aanvullende normen voor datacenters over de hele wereld moet horizontale en verticale bekabeling op groei zijn berekend zodat deze gebieden later niet meer hoeven te worden aangepast. Er zijn verschillende redenen voor deze aanbeveling, zoals het voorkomen van nadelige gevolgen van het verwijderen van vloertegels tijdens MAC-werkzaamheden. Hierbij kan de statische druk onder verhoogde vloeren afnemen, wat een negatief effect heeft op de koelingsefficiency. Een andere reden is dat de stroming van koude lucht in gangen niet wordt gehinderd door bekabeling als de kabelgootverhoudingen juist zijn. Onder een verhoogde vloer moet de bekabeling door de warme gangen worden geleid om de luchtstroom naar geperforeerde tegels niet te belemmeren. De kabelgoten kunnen als deflector fungeren en kunnen helpen om de koude lucht waar nodig te kanaliseren naar de koude gangen. Ook moet er aandacht worden besteed aan de richting van kabelgoten en andere obstakels onder de vloer. Als loodrecht op of vóór uitstroomopeningen van het luchtbehandelingssysteem kabels lopen, blokkeren deze de luchtstroom. Tevens moeten high-density kabelbundels meer in het midden van de vloer worden aangebracht om obstructie zoveel mogelijk te beperken. Binnen een kast moet lucht ook kunnen stromen. Kasten met een breedte van 600 mm hebben vaak geen ruimte voor de bekabeling, met name wanneer ze vol zitten met servers en switches. Een van de mogelijkheden om de benodigde ruimte te verkrijgen voor zowel actieve apparatuur als bekabeling is het gebruik van bredere kasten. Sommige nieuwere en bredere kasten bieden 'zero-U' (geen bekabeling in ruimten waar hardware is geplaatst), door de verticale ruimte tussen gekoppelde kasten te gebruiken voor patching en kabelmanagement terwijl de bekabeling uit de buurt blijft van ventilatoren die de apparatuur koelen. Het aanbrengen van de bekabeling boven de kast kan ook problemen opleveren indien dit niet op de juiste wijze gebeurt. Overheadsystemen moeten niet boven de warme gangen worden geplaatst, aangezien de warme lucht hierdoor mogelijk niet kan worden verwijderd. De oplossing in dit geval is om de bekabeling in een overheadscenario boven de koude gangen te laten lopen. dcw november | bekabeling gen hoeft er geen gebruik te worden gemaakt van gestructureerde bekabeling of van een geschikt centraal distributiegebied. Met een Any-to-All (A2A) configuratie met gestructureerde bekabeling, waarbij gebruik wordt gemaakt van een distributiegebied, zoals aangeduid in TIA 942-A en ISO 24764, kunt u uw servers plaatsen waar dit het beste uitkomt in verband met voeding en koeling. Hierbij hoeft u geen rekening te houden met de afstandsbeperkingen van point-topoint kabels en met de beschikbaarheid van switchpoorten zoals in een ToR-configuratie (point-to-point kabelsystemen in ToRconfiguraties zijn doorgaans beperkt tot 10 meter).Voor een gestructureerd bekabelingssysteem kan meer bekabeling nodig zijn dan bij een ToR-topologie. Als u hierdoor bijvoorbeeld het gebruik van switchpoorten kunt maximaliseren en u geen extra koeling hoeft toe te voegen, dan verdient u deze investering echter ruimschoots terug. Met een ToR-switch in elke kast (of twee voor tweeledige primaire en secundaire netwerken) is het totaal aantal switches bovendien afhankelijk van het totaal aantal kasten in het datacenter, en niet van het feitelijke aantal switchpoorten dat nodig is om de apparatuur te ondersteunen. Hierdoor kan het benodigde aantal switches en voedingsunits bijna twee keer zo groot zijn in vergelijking met gestructureerde bekabeling. In tegenstelling tot passieve gestructureerde bekabeling hebben ToR-switches stroom en regelmatig onderhoud nodig. Het is ook belangrijk om te bedenken dat niet-gebruikte switchpoorten ook in een inactieve status stroom kunnen verbruiken. 15 3 dcw november | bekabeling Kies voor thermisch efficiënte kasten Behalve voor bredere kasten met beter kabelmanagement is het verstandig om te kiezen voor thermisch efficiënte kasten, zoals Siemon's VersaPOD met zero-U kabelmanagement en patchingruimte tussen gekoppelde kasten en aan het einde van de rij. Deze kasten zijn speciaal ontworpen om de luchtstroom te regelen en zo de koelingsefficiency te optimaliseren zonder concessies te doen aan de dichtheid van bekabeling en apparatuur. High-flow voor- en achterdeuren bevorderen een efficiëntere luchtstroom waardoor een goede circulatie tussen warme en koude gangen wordt gegarandeerd. Optionele accessoires, zoals op het dak gemonteerde koelventilatoren, brush guards, blindpanelen en doorvoertules, bevorderen een goede luchtstroming en temperatuurregeling. Sommige kastfabrikanten bieden de mogelijkheid om verticale uitlaatkanalen of 'schoorstenen' te gebruiken. Door de warme lucht van actieve hardware rechtstreeks naar de retourluchtruimte te leiden wordt de efficiency van de klimaatregeling verhoogd. Voor kasten met hogere warmtelasten kan gerichte extra koeling ook een zeer efficiënte aanpak zijn. Warmtewisselaars van de koeldeur kunnen de operationele kosten verlagen doordat koeling alleen wordt toegevoegd wanneer en waar de warmtelast dit vereist. Deze features zorgen voor een laag energieverbruik: ze hebben 80 procent minder energie nodig dan alternatieve oplossingen. Ze zijn bovendien onderhoudsarm en stil. 16 4 Implementeer monitoringen toezichtsystemen Met monitoring- en toezichtsystemen kunt u de werking van het datacenter regelmatig of real-time controleren. U kunt de efficiency meten en bewaken en op basis van automatisering, belasting en vraag aanpassingen doorvoeren. Hoe meer het systeem is geautomatiseerd (zelf-detecterend), des te meer energie er wordt bespaard. Uiteraard kunt u geen oplossing vinden voor wat u niet kunt meten en zonder nulmeting kunt u niet vaststellen of de oplossing heeft gewerkt. DCIM (Data Center Infrastructure Management) en andere tools voor energiebeheer kunnen op contactdoosniveau bepalen hoe effectief hardware functioneert in een bepaalde omgeving. Tevens is het van belang om belastingen over het gehele vloeroppervlak van het datacenter te meten en te bewaken. Het oorspronkelijke ontwerp wordt in de praktijk immers zelden gehandhaafd. De praktijksituatie kan zelfs in minder dan twee jaar al behoorlijk zijn veranderd. Verder moet ervoor worden gezorgd dat de verzamelde data nuttig en bruikbaar zijn en toegankelijk via een gebruiksvriendelijke softwaretool die overweg kan met 'what-if'-scenario's. Intelligente stroomverdeling kan waardevolle energieverbruiksgegevens leveren, terwijl kritische IT-apparatuur betrouwbaar van stroom wordt voorzien. Verschillende opties zorgen voor real-time energiegegevens met intelligente functies op verschillende niveaus, variërend van eenvoudige registratie tot en met compleet beheer met diverse opties afhankelijk van de vereisten ten aanzien van data en beheer. De potentiële voordelen van het toepassen van intelligente stroomverdeling zijn lagere energiekosten, verbeterd beheer en optimalisatie van de energievoorziening, en identificatie en preventie van mogelijke problemen. Hierdoor worden de uptime en het efficiënte beheer van energiefuncties geoptimaliseerd en kunnen problemen snel worden verholpen. bekabeling warmte ontstaat. De aanbevolen methode om de risico's die verband houden met een excessieve temperatuurstijging tot een minimum te beperken, is het kiezen van bekabeling met superieure prestaties op het gebied van warmtedissipatie. Shielded bekabeling is de beste keuze hiervoor. Feitelijk is categorie 7A-bekabeling beter geschikt om warmte die door toepassingen voor remote voeding en gebruik in warmere omgevingen wordt veroorzaakt, af te voeren dan andere koperbekabelingsopties. tot besluit Om het energiebeheer in het datacenter te verbeteren hebben datacenterprofessionals er alle belang bij om goed te kijken naar (de vaak vergeten) fysieke laag. Als tijdens de ontwerpfase van een nieuwe voorziening de juiste stappen worden genomen, kan er aanzienlijk op de energievoorziening en koeling van het datacenter worden bespaard. De juiste keuze van de bekabelingsarchitectuur kan gaandeweg een enorme invloed hebben op allerlei zaken, bijvoorbeeld waar moderne warmteproducerende apparatuur met een hoger vermogen al dan niet fysiek kan worden geplaatst. Een correct bekabelingsplan en een goede keuze van de kasten kunnen de luchtstroom optimaliseren en zo de warmte-efficiency verbeteren. Deze en andere maatregelen betreffende de fysieke laag kunnen een groot effect hebben op het functioneren en de beheerkosten van het datacenter. Dankzij monitoring en meting is er bovendien meer aandacht voor zorgvuldig beheer. ■ 5 Installeer beter presterende shielded bekabelingssystemen voor betere warmtedissipatie en energiebesparing bij actieve elektronica Bij PoE voorbereide bekabelingssystemen die stroom leveren via de bekabeling moet er rekening mee worden gehouden dat er in de alberto zucchinali, data centre solutions and services senior technical manager bij siemon THE COMPLETE CRITICAL POWER PACKAGE BUILT FOR IT. Being part of a long-lasting family business we believe in the power of relationships. We understand your business and we know what is needed to be the best in your industry. This is reflected in our commitment to supply solutions build on quality and reliability, our delivery performance and qualified service technicians to guarantee your uptime. WE TAKE CARE OF IT. PON POWER BV T +31 (0) 78 6 420 420 www.pon-cat.com/criticalpower CAT, CATERPILLAR, their respective logos, “Caterpillar Yellow” and the POWER EDGE trade dress, as well as corporate and product identity used herein, are trademarks of Caterpillar and may not be used without permission. ©2014 Caterpillar All Rights Reserved Voorbereid op natuurlijke koudemiddelen Stulz lanceert CyberBlue duitse ondernemingen mogen dan te boek staat als redelijk conventioneel, bij stulz is men echter bezig met een geheel nieuwe kijk op koudemiddelsystemen voor datacenters. volgens het bedrijf is de nieuwe aanpak milieuvriendelijk en voorbereid op de toekomst met dcw november | koelng natuurlijke koudemiddelen. 18 De CyberBlue gebruikt water als koudemiddel. Veel van de huidige datacenterkoelsystemen werken met een chemisch koudemiddel. Lekkage van deze koudemiddelen heeft ongewenste milieueffecten. Bovendien kunnen de onderhoudskosten hoog zijn, omdat deze installaties conform de F-gassenregeling periodiek gekeurd dienen te worden. In de toekomst zal de vraag naar systemen met natuurlijke koudemiddelen flink toenemen. Maar ook natuurlijke koudemiddelen brengen bij lekkage risico’s met zich mee. Denk aan brand en giftigheid. Bij Stulz in Hamburg is men bezig met het ontwikkelen van een koelsysteem dat werkt met zuiver water (R718) als koudemiddel. Het nieuwe systeem heeft de naam CyberBlue gekregen. zonder chemisch koudemiddel Hoe werkt dit nu? Arne Hoogenberg, product manager bij Stulz legt uit: “Het hart van het systeem bestaat uit drie magnetisch gelagerde turbocompressoren die zeer hoge toerentallen kunnen draaien. Deze compressoren zijn vervaardigd uit zeer sterke composietmaterialen en zijn uiterst energiezuinig. In het carter van de compressoren ontstaat een onderdruk waardoor de bovenste laag van het water dat zich in de compressor bevindt verdampt en vervolgens de onderste laag van het water koelt. Indien nodig zal dit gekoelde water dan naar de STULZ ZAL OP DE STAND OP DE IT ROOM INFRA RUIMSCHOOTS AANDACHT SCHENKEN AAN DE CYBERBLUE tot 45 kW koelvermogen leveren. Stulz zal op de stand op de IT Room Infra ruimschoots aandacht schenken aan de CyberBlue. Er staat een 3D-foto op ware grootte van de CyberBlue en tevens is een animatie beschikbaar van het systeem. Met behulp van deze animatie kan de werking van het systeem bij verschillende temperaturen worden gesimuleerd. volgende compressor worden gebracht. Dit proces herhaalt zich nog een keer waardoor de temperatuur van het water nog verder daalt. Dit gekoelde water wordt dan naar de warmtewisselaar gebracht die vervolgens de lucht in het datacenter koelt.” Ook besteedt Stulz op IT Room Infra ruimschoots aandacht aan haar nieuwe chiller: de Cybercool2. Dit is een energiezuinige en betrouwbare chiller voor het datacenter, vertelt Hoogenberg. “Deze chiller kan uiteraard worden uitgerust met een vrije koeling-batterij. Tevens kan deze chiller worden voorzien van diverse opties zoals een ‘quick start’ waardoor de chiller na spanningsuitval binnen 1 à 2 minuten weer 100 procent van zijn koelvermogen levert.” Ook toont Stulz een CyberRow-unit, de inrow rack solution waardoor geen verhoogde vloeren meer nodig zijn. Het systeem is voorzien van een dry cooler waardoor bij lage buitentemperaturen gebruik gemaakt kan worden van vrije koeling. Hierdoor wordt de draaitijd van de compressoren verder teruggebracht. Het systeem maakt gebruik van de uitstekende warmteoverdrachteigenschappen van water. De CyberBlue-systemen hebben zeer hoge energie-efficiency (EER) waarden. testen Op dit moment draaien reeds enkele systemen ‘live’ in Duitsland. Indien deze testen succesvol verlopen, kan het systeem in productie worden genomen. De units kunnen Hoogenberg: “Deze inrow unit is voorzien van een vrij koeling-batterij. Daarmee zijn wij de enige in de markt die deze optie hebben. ■ van de redactie dcw november | koelng De nieuwe Cybercool2 chiller van Stulz. 19 A10 Networks ADC's Capgemini verbetert load balancing in datacenters dcw november | technologie Met bijna 140.000 medewerkers in meer dan 140 landen en een omzet in 2013 van ruim € 10 miljard, is Capgemini één van 's werelds grootste leveranciers van consulting-, technologie- en outsourcingservices. De dienstverlening van het bedrijf is erop gericht om klanten te helpen met businesstransformaties die hun resultaten en het concurrentievermogen verbeteren. In Nederland heeft Capgemini vestigingen in Amsterdam, Apeldoorn, Eindhoven, Groningen, Heerlen en Utrecht. Capgemini's klanten staan onder een continue druk om hun bedrijfsprocessen te stroomlijnen en tegen lagere kosten sneller in te spelen op veranderende klantbehoeften. Als onderdeel van een breed dienstenaanbod levert Capgemini aan haar klanten ook flexibel schaalbare ICT-infrastructuurcapaciteit. Dat gebeurt onder andere vanuit een multi-tenant datacenter, met VLAN's, Virtual Routing & Forwarding (VRF), firewall functionaliteit en application delivery controllers om de applicatie en netwerkperformance te optimaliseren. “Capgemini verdeelt met behulp van virtualisatietechnieken dezelfde hardware onder een groot aantal verschillende klanten”, licht Verbeek toe. “Uiteraard 20 zorgen wij er daarbij voor dat elke klantomgeving goed beveiligd en geïsoleerd is van alle andere datacentergebruikers. Tot voor kort gebruikten wij daarbij Cisco ACE load balancers om de prestaties van al het webverkeer, e-mail en andere bedrijfstoepassingen zo goed mogelijk te kunnen verwerken. Omdat wij met die netwerkhardware echter tegen steeds meer virtualisatiebeperkingen aanliepen en ze niet meer te upgraden waren, zijn wij op zoek gegaan naar een meer toekomstgericht alternatief.” gebruiksgemak en laag 3 virtualisatiecapaciteit Geconfronteerd met de noodzakelijke vervangingsinvestering is Verbeek verschillende leveranciers van multi-tenant load balancing gaan vergelijken. Belangrijke selectiecriteria daarbij waren de load balancing prestaties, maar ook de virtualisatiecapaciteit en het gebruik- en beheergemak. Ze hebben uiteindelijk voor de Thunder Series ADC's van A10 Networks gekozen vanwege het grote aantal configureerbare laag 3 virtualisatiepartities (L3V), de betrouwbare reputatie van het bedrijf en de gunstige prestatie-/prijsverhouding. “Wij zijn vooral blij met de snelle load balancing”, vertelt Verbeek. “Verder zijn ze via een grafische interface erg eenvoudig te configureren. Omdat deze vergelijkbaar is met het bij ons bekende ACE-platform, hadden wij er geen extra training voor nodig.Verder is het prettig samenwerken met de specialisten van A10 Networks, in vergelijking met sommige andere leveranciers.” Zoals in het schema te zien is heeft Capgemini de ADC's voor twee verschillende topologieën geïmplementeerd. Bij de ene maakt de A10 Networks ADC onderdeel uit van de DMZ, terwijl deze in de tweede configuratie in hetzelfde server-VLAN staat als de echte netwerkservers. Die laatste wordt alleen gebruikt voor de load balancing van het capgemini levert aan klanten als onderdeel van de dienstverlening ook datacentercapaciteit. daarbij optimaliseren ze de performance en beschikbare capaciteit per klant met application delivery controllers (adc's). omdat men tegen steeds meer technische beperkingen van de bestaande adc's aanliep en die niet meer te upgraden waren, heeft dit consultancy- en technologiebedrijf de load balancing verbeterd met thunder series adc's van a10 networks. in deze case vertelt technical consultant sven verbeek zijn ervaring met dit moderniseringsproject. netwerkverkeer naar die betreffende servers. De DMZ-opstelling is de standaardconfiguratie waarin een enkele partitie meerdere serverVLAN's ondersteunt. Als de A10 ADC wordt gebruikt voor een webgebaseerde applicatie, wordt het verkeer op basis van de source NAT en het IP-adres van de gebruiker zodanig verwerkt dat zowel het inkomende als uitgaande verkeer altijd door de ADC gaat. Bij niet httpverkeer en een geautoriseerd IP-adres, wordt de source NAT niet gebruikt en fungeert de A10 Thunder ADC als een standaard gateway naar de echte servers. Dit werkt prima omdat de A10 Thunder oplossing het Virtual Router Redundancy Protocol (VRRP) ondersteunt. speciale Thunder Series modellen met meer beveiligingsfuncties, zoals het onlangs geïntroduceerde Thunder Threat Protection System (TPS) en modellen om gefaseerd te kunnen migreren van IPv4 naar IPv6, namelijk de Thunder Carrier Grade NAT (CGN) appliances. Tenslotte worden alle ADC hardware appliances en virtualisatieoplossingen van A10 Networks met licentievrije software geleverd, wat in veel projecten een interessante besparing kan opleveren. Dus alle functionaliteit is naar behoefte te gebruiken, zonder de extra licentiekosten die andere leveranciers bijvoorbeeld voor WAF of routing in rekening brengen. Met de Thunder Series ADC's beschikt Capgemini weer over een toekomstvoorbereide load balancing oplossing die goed past bij de multitenant datacenterinfrastructuur van het bedrijf. A10 Networks onderscheidt zich op het gebied van performance en schaalbaarheid van de andere vergeleken oplossingen. De Thunder Series zijn ontworpen voor laag 7 performanceoptimalisatie en zijn flexibel schaalbaar tot een capaciteit van ruim 1,5 miljoen transacties per seconde (TPS), zo'n 540.000 laag 4 verbindingen per seconde (CPS) en meer dan 9 miljoen SYN cookies per seconde. Dit wordt mede mogelijk gemaakt door het 64-bit Advanced Core Operating System (ACOS). Verder worden de Thunder ADC's met een uitgebreide set virtualisatietechnieken geleverd voor verschillende types implementaties. Zoals het A10 Virtual Chassis System (aVCS) voor het gezamenlijk opschalen van meerdere devices, Application Delivery Partitions (ADP's) voor multi-tenancy infrastucturen en ook softwarematige appliances voor snelle implementaties en capaciteitsuitbreiding.Verder zijn alle ADC's uitgerust met diverse beveiligingsfuncties, waaronder een Web Application Firewall (WAF). Afhankelijk van de behoeften en wensen zijn er echter ook dcw november | technologie performance en schaalbaarheid 21 Het datacenter van de toekomst datacenters hebben twee levenscycli die niet op elkaar aansluiten en dat leidt vaak tot vroegtijdige afschrijving. gebouwen hebben een lange levensduur en technologische ontwikkelingen volgen kort op elkaar. it-systemen worden elke drie jaar vervangen. Ze worden sneller en kleiner. Dat is mooi, zou je denken, want dan past er meer in zo’n 19 inch rack. Maar de apparatuur verbruikt ook meer energie en vraagt daardoor meer koeling. Dus moet de capaciteit van de elektrische en koelinstallaties worden uitgebreid en dat is niet altijd mogelijk, waardoor datacenters hun deuren moeten sluiten. Het datacenter van de toekomst is modulair en flexibel van opzet. Flexibiliteit voor koeling creëren is heel eenvoudig: het gaat niet om datastromen, maar om luchtstromen. dcw november | blog datanize betrouwbaarheid en beschikbaarheid 22 Ik heb het zelf meegemaakt. Jarenlang heb ik bij één van de grote datacenterexploitanten gewerkt, waarbij ik de laatste twaalf jaar onder andere verantwoordelijk was voor de datacenters, dus opdrachtgever voor de bouw en verbouw van nieuwe datacenters. In 2001 bouwden we een nieuw datacenter en door de jaren heen werden de kasten telkens gevuld met nieuwe apparatuur die meer energie en koeling vroeg. De apparatuur mag absoluut niet te warm worden, want dan schakelt deze uit en vervalt meestal de garantie van de fabrikant. Betrouwbaarheid, en dus beschikbaarheid, heeft de hoogste prioriteit. Gevolgd door duurzaamheid en veiligheid. Dus breid je de koeling en elektra uit, maar als je niet verder in koeling en elektra kan groeien, kun je niet alle ruimte benutten. Dat kan soms zo ver gaan dat het datacenter vroegtijdig wordt afgeschreven en er een nieuw datacenter gebouwd moet worden. van de input en de output (delta T) zo groot mogelijk is. En als je efficiënter koelt gebruik je minder energie. 100 kw in één kast kan In datacenters zonder warme en koude luchtscheiding kan zonder extra hulpmiddelen maar maximaal 3 kilowatt in een kast. Met het scheiden van de luchtstromen kun je honderd kilowatt halen! Dat zijn we gaan testen. We hebben een rek met een heatload van 100 kW laten draaien en kregen het nog steeds goed gekoeld. Hiermee zijn datacenters dus ongekend flexibel en kunnen hun ruimte maximaal benutten. integraal Het scheiden van de warme en koude luchtstromen vereist een integrale aanpak waarbij de bouwkundige-, werktuigbouwkundige-, elektrotechnische eisen en veiligheidsrichtlijnen in elkaar grijpen. Op die manier voorkom je ook dat de lucht door te nauwe gangen stroomt, een te lange weg aflegt of onderweg allerlei obstakels tegenkomt. Binnen TBI is deze integrale expertise samengebracht onder de naam Datanize. Specialisten op hun vakgebied die onder dezelfde vlag, met dezelfde werkwijze en dezelfde werkethiek hun kennis en netwerk samenbrengen. ■ koele en warme lucht scheiden Bouw dan het datacenter dat wel die flexibiliteit heeft en let op de luchtstromen. Het scheiden van koude en warme lucht voorkomt dat de servers te warme lucht aanzuigen. Zo lever je relatief koele lucht aan de voorzijde en voer je warme lucht aan de achterzijde direct terug naar de koelsystemen. Ik ben voorstander van het gebruik van schoorstenen aan de rekken, die zijn aangesloten op een warmte plenum. Op die manier vervalt de noodzaak voor een computervloer en is het ook achter de 19 inch rekken relatief koel, zodat hier gewoon gewerkt kan worden. Daarbij is het mooie dat koelapparatuur het meest efficiënt werkt wanneer het verschil in temperatuur max alias is programmamanager datanize (een dienst van croon elektrotechniek en wolter & dros) IT ROOM INFRA Het meest complete event van computerruimtes en datacenters Donderdag 6 november 2014 Congrescentrum 1931 Brabanthallen Den Bosch Registreer u met onderstaande code voor een bezoek aan het event op www.itroominfra.nl Registratiecode: ITR3500 Bekijk de deelnamevoorwaarden op de website EN G RT A O N A SP M N RA T N& E E EID GI W H R U IG NE BO L I E VE & & TA IES DA T A TE LL M A AR ST W IN K E& D AL T U ER KO T EN C TA DA Datacenter Dynamics Converged Amsterdam 2014: Hoe gaat de datacenter industrie om met ‘softe’ technologische veranderingen? op 15 oktober kwam de nederlandse datacenter branche weer bij elkaar voor de datacenter dynamics converged, deze keer georganiseerd in het hilton hotel in amsterdam-zuid. green it amsterdam werkt samen met datacenters, it-organisaties, facilitair en energie specialisten, voor ons is een conferentie als deze dus een moment om belangrijke partners te ontmoeten en meer te horen over technologie en trends. dcw november | technologie Voor diegene die er niet bij konden zijn, zal ik een paar hoogtepunten van de dag delen. Opvallend was dat er in tegenstelling tot andere recente conferenties en eerdere edities minder werd gesproken over energie efficiënte oplossingen voor datacenters en over hoe datacenters vandaag de dag opereren. Als er een rode lijn was te ontdekken, dan was 24 dat technologische verandering en de vraag hoe datacenters daarin meegaan en welke rol ze spelen. De conferentie werd bijvoorbeeld afgetrapt door Job Witteman, CEO van AmsIX die een visie bij het publiek neerlegde voor een afgebakend ‘dedicated’ gebied in Amsterdam voor datacenters. Een nieuwe manier van het organiseren van datacenter locaties binnen de stadsregio dus met voordelen op het gebied van energievoorziening en connectiviteit voor datacenters. De tweede presentatie werd gehouden door Lex Coors,VP DTEG & Chief Engineering Officer van Interxion en ging over de toekomstige set-up van datacenters, namelijk groter en efficiënter. Met de ervaring die de top van de sector heeft opgedaan met het ontwerpen en managen van energie efficiënte datacenters en het aanzienlijk vergroten van datacenters, zou er een grote efficiencyslag gemaakt kunnen worden binnen de industrie. Dat betekent overigens nog steeds dat er behoefte zal zijn aan gespecialiseerde datacenters. Waar je dus ook vaak geluiden hoorde de afgelopen jaren over kleine en zelfs minidatacenters, ziet Coors ruimte voor zogenaamde grote en hyperdatacenters.Green IT Amsterdam collega Vasiliki Georgiadou, project manager bij Green IT Amsterdam had de eer om nog een toekomstig scenario voor datacenters te presenteren. Namelijk de visie waar binnen het Europese project GEYSER aan word gewerkt, datacenters als flexibele energiespelers binnen smart grids en smart cities. Waar er jaren gewerkt is aan energie efficiënte datacenters en er best practices ontwikkeld zijn, is de tijd gekomen om ook daar buiten te kijken. Tijdens de presentatie werd ook duidelijk dat dit de visie is van de Europese Commissie, die haar calls op het gebied van R&D nu richt op duurzame energie, smart grids en smart cities voor da- dcim en software def ined datacenters Later op de dag ging het nog verder over grote veranderingen voor de industrie, na- melijk DCIM en software defined datacenters. Binnen twee aparte paneldiscussies werd duidelijk dat de uitkomst van beide ontwikkelingen nog ver van helder is op dit moment.Technologisch is er al veel mogelijk en zijn er veel aanbieders van oplossingen , maar ook vragen met betrekking tot de exacte behoefte van datacenters. Wat wel helder is dat het beide veranderingen zijn en niet alleen op technologisch vlak. Maar met name voor de organisatiestructuren, business modellen en mensen werkzaam binnen datacenters. In beide discussies kwam bijvoorbeeld de verschuiving van verantwoordelijkheid aan bod, van facilitair naar IT. Dit betekent ook een andere behoefte aan skills binnen organisaties, er zal meer IT-kennis op het gebied van software en data analytics nodig zijn. Software kwam ook aan bod tijdens de laatste presentatie van deze editie van Datacenter Dynamics, door Niels van der Zwan van the Software Improvement Group.The Software Improvement Group is gespecialiseerd in het analyseren van grote software applicaties op het vlak van risico’s, efficiëntie, kwaliteit en energie footprint. Ze zijn ook actief in het Cluster Green Software project, een regionaal samenwerkingsverband tussen on- derzoeksinstituten van universiteiten en hogescholen, datacenters en high computing organisaties. Binnen dit project zijn zij een praktijkproef gestart gericht op de energie footprint van virtuele machines, in samenwerking met VMware, Logius en Equinix. Uit de presentatie bleek dat de praktijkproef heeft laten zien dat het relatief makkelijk is om de energieconsumptie per VM te zien, en dat deze weergave ook dicht bij de praktijk zit. Uit een proef met een applicatie op 6 VM’s bleek overigens dat maar 15% van de energieconsumptie van de VM’s effectief gebruikt werd door de applicatie. Voor mij is duidelijk geworden dat er een duidelijk verandering binnen de datacenter industrie te zien is, en die zich vooral richt op de zachte laag: software, data analytics, applicatie management en virtualisatie. nieuwe master track Dit betekent dat er behoefte zal zijn aan skills binnen deze thema’s en daarom vind ik het interessant om te wijzen op de nieuwe master track van de Vrije Universiteit: Software engineering en Green IT. Deze master track is sinds september 2014 actief en zal de toekomstige specialisten voor de datacenter sector weleens kunnen gaan opleiden. Daarnaast is de VU nadrukkelijk op zoek naar nauwe samenwerking met industriepartners om R&D initiatieven te starten die voor nieuwe en verbeterde softwaretechnologie kunnen zorgen. Binnen het Sustainability Urban Lab, een samenwerking tussen de VU, gebiedsontwikkelaar OMALA en Green IT Amsterdam zullen er slimme softwareconcepten worden ontwikkeld, getest en gevalideerd met name gericht op duurzame stedelijke toepassing zoals lokaal energie management en in samenwerking met IT industrie partners. Met de groeiende behoefte aan specialisten, ook bij datacenters, zijn samenwerkingen tussen industrie en universiteiten op het gebied van R&D hard nodig, juist in Nederland waar de digitale infrastructuur een bepalende en belangrijke rol inneemt. ■ maikel bouricius project manager bij green it amsterdam dcw november | technologie tacenters. Terwijl eerder energie efficiënte oplossingen en implementatie de focus was. Op dit moment is GEYSER niet het enige project dat zich op dit thema richt, er zijn in totaal 6 projecten actief binnen deze call. Datacenters, smart grids zullen naar alle waarschijnlijkheid een belangrijke plek innemen binnen smart cities en alleen daarom sprak de presentatie van Georgiadou al tot de verbeelding. Binnen het GEYSER project wordt er gewerkt aan diverse tools die datacenters moeten helpen om zich als dynamische energie prosumers te ontwikkelen, waaronder management tools die de data en energielagen verbindt en datacenters als connectivity hubs transformeert, daarnaast een energy market place om ook te kunnen reageren op snelle en onverwachte veranderingen met betrekking tot vraag en aanbod op data- en energievlak. Software speelt binnen dit project dus een belangrijke rol, voor het koppelen van infra en het koppelen van vraag en aanbod. 25 opslag van energie wordt steeds interessanter, zowel voor netbeheerders als datacenters en andere bedrijven. de techniek maakt het mogelijk om zonnepanelen in te zetten en het verbruik vlakker te houden. voor woonwijken is dat nog niet lonend, maar winkel- en kantoorgebieden naderen het breakevenpoint - terwijl datacenters met opslag al geld kunnen verdienen. Koppeling aan zonnepanelen in woonwijk Energy storage maakt datacenter goedkoper Aan zonnepanelen geen gebrek in de wijk De Keen van de gemeente Etten-Leur. Hier zijn veertig woningen opgeleverd met volledig door zulke panelen bedekte daken. Netbeheerder Enexis vond De Keen daarom een ideale plek voor een experiment met opslag van elektrische energie. Het bedrijf liet er een ‘Smart Storage Unit’ bouwen met een flinke capaciteit (232 kWh) aan lithiumionbatterijen. Op de zonnige uren van de dag laden die zich op met stroom van de zonnepanelen op de huizen. Op momenten dat er veel vraag is, leveren ze de stroom terug aan alle 240 woningen in de wijk. dcw november | energie toekomstverkenning 26 Projectleider Robert de Groot, werkzaam bij de Innovatie-afdeling van Enexis en daarnaast onderzoeker aan de Technische Universiteit Eindhoven, legt uit dat het project voor Enexis een soort toekomstverkenning is. Naar verwachting zullen zon en wind ooit in een flink deel van de energievraag voorzien. Met hun sterk fluctuerende karakter kunnen die energievormen pieken veroorzaken die het elektriciteitsnet moeilijk kan verwerken. Daar komt waarschijnlijk een toename van de vraag bij door een sterke groei van het aantal elektrische auto’s. Het traditionele antwoord op grotere piekbelasting is verzwaring van het net: dikkere kabels, meer en zwaardere transformatoren. “Maar als de pieken sterk boven het gemiddelde uitkomen, is dat op een gegeven moment niet praktisch meer”, zegt De Groot.“Bovendien helpt netverzwaring ons niet aan een bestemming voor de zonne- en windenergie die wordt geproduceerd op momenten dat er weinig vraag is.” Het project in De Keen, dat nog doorloopt tot het derde kwartaal van 2017, levert Enexis veel nuttige technische informatie op.“Maar voorlopig is de methode nog veel te duur voor algemene toepassing. Op dit moment kost opslag ons nog 7 tot 10 maal zo veel als netuitbreiding”, zegt De Groot. “Dat kan later wel anders worden. In een scenario waarin zon en wind voor tientallen procenten van de energieproductie gaan zorgen, neemt de onbalans in het net zo sterk toe dat opslag lonend kan zijn. Ook voorzie ik dat de overheid met financiële prikkels de markt gaat beïnvloeden om opslag te stimuleren. We praten nu over een ontwikkeling van enkele decennia.” voor datacenters Energieopslag in woonwijken is dus nog niet rendabel, maar het kan dat al wel zijn binnen bedrijven, met name bij datacenters. Hun energiebehoefte is immers groot en fluctueert behoorlijk in de loop van een etmaal. Waarschijnlijk zouden veel datacenters baat hebben bij gebruik van zonnepanelen en batterijen, om een deel van hun eigen elektriciteit op te wekken en de afname van netstroom gelijkmatiger te maken (‘peak shaving'). Maar de praktische problemen bij het ontwerpen, installeren en integreren van zo’n systeem hebben de meeste eigenaren tot nu toe afgeschrikt. “De weinige datacenters in Europa die het wel hebben gedaan, hebben allemaal het wiel moeten uitvinden. Hun installatie is alleen voor het eigen bedrijf ontworpen, dus andere datacenters kunnen er niet op voortbouwen”, zegt Fabrice Roudet, in Zwitserland werkzaam als programmamanager Data Center Automation Solutions bij de afdeling Power Quality van power management-bedrijf Eaton. Roudet is de drijvende kracht en coördinator van het GreenDataNet-project, dat met subsidie van de Europese Commissie technologie ontwikkelt om datacenters intelligenter en energie-efficiënter te maken. Eerder schreef DatacenterWorks al over dit project. “We willen het voor datacenters gemakkelijker maken om zonnepanelen en energieop- integreren in omgeving Roudet: “GreenDataNet sluit aan bij de tegenwoordige trend om datacenters te zien als deel van hun omgeving.Vroeger was een datacenter een soort black box, waar nu eenmaal een hoeveelheid energie in ging die het net maar had te leveren. Het verbruik is echter minder vlak geworden, terwijl netbeheerders juist steeds meer de stabiliteit van het net moeten bewaken. Ze stimuleren daarom met financiële prikkels een gelijkmatige consumptie. GreenDataNet wil datacenters dan ook helpen een zo laag en lineair mogelijk verbruik te bereiken.” Onderzoekers ontwikkelen binnen het project zowel algoritmes voor interne optimalisering – de voeding en koeling van servers en racks – als voor optimalisering van het datacenter als onderdeel van het smart grid. Daarnaast doen ze, met autofabrikant Nissan als partner, onderzoek naar de meest geschikte batterijtechnologie. Roudet: “De batterijen moeten een of twee laadcycli per dag aankunnen, net als elektrische voertuigen. Snel laden en ontla- den moet mogelijk zijn.Verder willen we het ruimtegebruik – vaak een beperkende factor bij eindgebruikers – minimaliseren.” Welke tools zijn inmiddels op weg naar realisering? “Een van de eerste producten die we zullen uitbrengen, is een softwaresysteem voor monitoring van de door de racks verbruikte energie in combinatie met omgevingsvariabelen. Daarmee is de capaciteit van de racks vollediger te benutten en overdimensionering te voorkomen.Verder komt er binnenkort een interactieve kaart van Europa uit waarmee is te bepalen wat de beste plekken zijn om een datacenter te bouwen. De software combineert gegevens over de beschikbare zonne- en windenergie met de mogelijkheden voor koeling en de gemiddelde plaatselijke kosten van elektriciteit. Het wordt een open source tool, die eindgebruikers kunnen aanpassen door hun eigen criteria en wegingsfactoren toe te voegen.” GreenDataNet, besluit Roudet, voert momenteel gesprekken over demonstratieprojecten met eindgebruikers. TERWIJL HET VOOR ENERGIEOPSLAG IN WOONWIJKEN NOG TE VROEG IS, KAN DE TECHNIEK DUS ZEKER AL RENDABEL ZIJN VOOR DATACENTERS dcw november | energie slag in te zetten”, verklaart hij. “De doelstelling van het project is het ontwikkelen van een reeks technologieën waarmee datacenters in een stedelijke omgeving een verbruik van 80 procent duurzame energie kunnen bereiken en hun Power Usage Effectiveness (PUE) kunnen verlagen van de huidige 1,6 à 2 tot beneden 1,3. Daarvoor ontwikkelen we praktische tools: software waarin veel specialistische kennis is verwerkt, maar die net zo gemakkelijk en intuïtief in het gebruik moet zijn als een mobiele telefoon.” Het driejarige project, dat 2,9 miljoen euro aan Europese steun ontvangt, wordt uitgevoerd door een consortium van fabrikanten en bedrijven (waaronder de Nederlandse datacenter-integrator ICTroom), onderzoeksinstellingen en gebruikers onder leiding van Eaton. 27 rendabel Terwijl het voor energieopslag in woonwijken nog te vroeg is, kan de techniek dus zeker al rendabel zijn voor datacenters. Ook voor winkel- en kantoorgebieden begint energieopslag financieel aantrekkelijk te worden. Zonnepanelen spelen hier in principe geen rol, het gaat alleen om peak shaving. “De netbeheerder zorgt ervoor dat ’s nachts batterijen worden opgeladen met netstroom. Overdag kunnen de batterijen dan bijspringen tijdens consumptiepieken”, verklaart Janne Paananen, in Finland werkzaam als Technology Manager bij de Large Systems Group van Eaton. Een oude bekende uit de wereld van datacenters blijkt voor dat doel heel geschikt: de UPS oftewel Uninterruptible Power Supply. Dat apparaat is ontworpen om een korte periode van netuitval te overbruggen en om daarnaast kleinere onregelmatigheden in de stroomleverantie glad te strijken. “De UPS is echter net zo goed geschikt voor energiebuffering”, stelt Paananen. “De batterijen worden dan alleen meer structureel belast.” Het gebruik van een UPS heeft volgens Paananen naast het wegwerken van pieken nog extra voordelen. “De UPS heeft zich de laatste jaren sterk ontwikkeld en heeft een krachtige stabiliserende werking. In twee richtingen: zowel de consument als het net worden tegen allerlei onregelmatigheden beschermd.” financiële vergelijking dcw november | energie Toen de kabels in de Grotestraat in Almelo – een winkelstraat – overbelast begonnen te raken, overwoog Cogas Netbeheer dan ook 28 om op die plaats UPS-technologie van Eaton in te zetten. Tjeerd Oenema, adviseur Asset Management bij Cogas, maakte samen met trainee Klaas Bootsma een financiële vergelijking. “Gerekend per jaar bleken de kosten een tot twee maal die van netverzwaring, afhankelijk van het gebruikte type batterijen in de UPS”, zegt hij. Dat is al dicht bij het break-evenpoint. Een volgende keer zou de UPS zomaar als goedkoopste uit de bus kunnen komen, mede doordat de prijs van batterijen blijft dalen. In Almelo ging uiteindelijk noch de aanschaf van een UPS-systeem, noch de netverzwaring door. Oenema: “Er bleek een eenvoudiger oplossing mogelijk door kabels te splitsen en ze deels vanuit een andere richting te voeden. Maar Cogas wil de UPS-methode nog steeds graag testen. Er staat voor dit jaar een proefproject met Eaton gepland.” Datacenters en netbeheerders die aan energieopslag gaan doen, zullen in de toekomst waarschijnlijk van elkaars ervaringen leren. Datacenters zullen daar financieel wel bij varen, terwijl ze intussen een stimulerende rol kunnen claimen in de ontwikkeling van duurzame energie. Het speelveld wordt mede bepaald door maatschappelijke bewegingen die zich nog aan het uitkristalliseren zijn. De Groot van Enexis: “Er zijn al startende handelsbedrijven die onderzoeken of ze winst kunnen maken door energie tijdens daluren goedkoop af te nemen en tijdens piekuren tegen een hogere prijs te verkopen. Misschien wordt dat wel de doorbraak van opslag.” ■ timo können journalist interview Sandra Baltus ABN AMRO special it room infra 2014 6 november Congrescentrum 1931, Den Bosch dcw november 2014 | in samenwerking met: plattegrond exposanten zaaalindeling programma advancing information transport systems Sandra Baltus van ABN Amro in keynote op IT Room Infra 2014: ‘Goed inschatten risico’s is bepalend voor beslissing renoveren of nieuwbouw’ abn amro beschikt in ons land over twee datacenters van ruim dertig jaar oud. weliswaar zijn beide faciliteiten in de loop van de jaren regelmatig gemoderniseerd, maar nu is toch de tijd aangekomen om na te denken over de toekomst van beide ruimtes. “de vraag is dan: renoveren of nieuwe datacenters bouwen”, vertelt sandra baltus, datacenter manager van de bank. sandra baltus verzorgt tijdens it room infra 2014 op 6 november in den bosch de dcw november | interview keynote speech, waar zij uitleg geeft over de keuze die de bank heeft gemaakt. 30 De twee datacenters van ABN Amro zijn twee gespiegelde faciliteiten van ieder zo’n 5000 vierkante meter netto vloeroppervlak. Natuurlijk hebben we in het verleden met enige regelmaat moderniseringen door gevoerd in beide voorzieningen. En op zich voldoen beide faciliteiten op dit moment nog. Maar tegelijkertijd constateren we dat er veel technologische en facilitaire veranderingen hebben plaatsgevonden, waar het gaat om de technische infrastructuur van de datacenters en dat we met een meer ingrijpende modernisering veel voordelen kunnen behalen.” datacenter visie De afgelopen tijd heeft ABN Amro gewerkt aan een visie op datacenters die de bank in ieder geval op het vlak van de infrastructuur en onderkomen kan ondersteunen tot het jaar 2025. “Dan komt al snel de vraag op: is het hiervoor nodig dat nieuwbouw voor een of beide datacenters plaatsvindt? Of is het ook mogelijk om de faciliteiten op hun bestaande locatie ingrijpend te renoveren, zodat ze aan die aangescherpte eisen voldoen?”, zo vertelt Baltus. Heel belangrijk hierbij vindt zij de argumenten die aan zo’n keuze ten grondslag liggen. “Gaat het enkel en alleen om een vergelijking van de kosten? Kunnen we bij een eventuele ingrijpende renovatie gewoon op de huidige locaties doordraaien? Moeten we nieuwbouw toepassen? En waar zitten de risico’s van beide alternatieven nu precies?” Om tot een goede inschatting te komen is binnen de bank een formeel programma opgezet. Onder dit programma vallen alle projecten en activiteiten die horen bij de voorbereiding, uitvoering en oplevering van de modernisatie. “De aansturing van alle activiteiten vindt plaats via het programma waarin alle belanghebbende partijen binnen de bank vertegenwoordigd zijn: de business, IT, de facilitaire afdeling en wij als datacenter office.” Uiteindelijk heeft de bank gekozen voor renovatie van de bestaande faciliteiten. Baltus licht toe: “Met name de risico’s die we op IT-gebied zouden lopen bij nieuwbouw en een verhuizing over een grotere afstand schatten wij in als zeer aanzienlijk. Ook de lange doorlooptijd en kosten die hiermee gepaard gaan, zijn sterke argumenten voor deze beslissing. modulaire aanpak De zalen zijn in overleg met tal van partijen opnieuw ingericht. Daarbij is de E- en de W-installatie ingrijpend gemoderniseerd en heeft de bank gekozen voor een modulaire de winkel moet open blijven Het werd dus - zoals Baltus het noemt ‘verbouwen terwijl de winkel open moet blijven’. Beide datacenters zijn echter vol. Hoe pak je dan een verbouwing en bijvoorbeeld een herindeling van een zaal aan? “De gehele renovatie van de twee datacenters neemt circa vier jaar in beslag”, zegt Baltus. “Inmiddels is de verbouwing begonnen. Hierbij doen zich interessante vragen voor. Bijvoorbeeld wanneer we bepaalde aanpassingen doorvoeren. De eerste keuze is vaak om - vanwege de geringere systeembelasting, impact en dergelijke - zoveel mogelijk te kiezen voor nachtelijke uren en weekenden. Maar is dat wel verstandig? Want wat als er zich midden in de nacht een onverwachte situatie voordoet waarvoor we bepaalde specialisten van een toeleverancier nodig hebben? Zijn die dan wel op tijd beschikbaar?” ‘HET IS HEEL BELANGRIJK OM VOORAF PRECIES IN KAART TE BRENGEN WAAR DE RISICO’S VAN DE VERSCHILLENDE SCENARIO’S NU PRECIES ZITTEN’ Dit is een mooi voorbeeld, zegt Baltus, van een risico-inschatting waar zowel de business, IT als facilitair en de toeleveranciers goed over moeten nadenken. “Negen van de tien ‘changes’ lopen soepel en probleemloos. Maar wat als er eentje tussen zit die onverwacht problemen geeft? Hoe vangen we dat op als we dus als uitgangspunt hebben genomen dat tijdens de verbouwing de winkel gewoon open blijft en de klanten niets mogen merken van alles wat wij in het datacenter aanpakken. Het goed inschatten van risico’s als dit voorbeeld is heel bepalend voor het succes van dit soort ingrijpende data center-projecten.” dcw november | interview aanpak. Daar hebben wij een standaard ontwerp voor gemaakt dat we één voor één in de zalen plaatsen. “Wij noemen dat een ‘cube’, een afgesloten gang waarin een aantal racks staan voor IT- en technische apparatuur.” De plannen van ABN Amro voorzien in datacenters die wat technische infrastructuur betreft mee kunnen tot minstens 2025. Dat is tien jaar waarin veel kan veranderen. “Dat klopt. Daarom is capaciteitsplanning voor ons van groot belang. Dat is natuurlijk geen exacte wetenschap, omdat ook de business niet heel nauwkeurig kan aangeven wat zij op IT-gebied over drie of vijf jaar nodig hebben. Maar we hebben wel historische gegevens en we kunnen gebruikmaken van de ervaring van onze IT-mensen die gewend zijn om de eisen en wensen van business-afdelingen te vertalen naar capaciteitsbehoefte. Daarmee krijgen we toch een hele nuttige indicatie waar we de komende jaren als bank naartoe gaan en wat dit betekent op IT-vlak. Door te werken met een modulaire aanpak kun je dat redelijk door-vertalen naar de behoefte aan datacenter-capaciteit.” 31 ‘CAPACITEITSPLANNING IS VOOR ONS VAN GROOT BELANG’ dcw november | interview drie tips uit de praktijk 32 Nederland telt een groot aantal enterpriseof in-house datacenters en computerruimtes. Veel van die faciliteiten zijn - net als bij ABN Amro - al heel lang in gebruik. Of renovatie dan wel nieuwbouw de beste aanpak is om de IT-voorzieningen optimaal te blijven ondersteunen, is sterk afhankelijk van de organisatie waar het om gaat. Toch denkt Sandra Baltus, datacenter manager van ABN Amro, dat er een aantal - zeg maar - grote gemene delers zijn. Ze geeft drie tips voor dit soort moderniseringsprojecten: 1 Samenwerking - Een goede samenwerking tussen IT en facilitair is van cruciaal belang bij datacenter-moderni- sering. Vergeet niet om ook de leveranciers van zowel IT- als W- en E-apparatuur nauw bij het project te betrekken. Probeer hierbij tot een partnership te komen die veel verder gaat dan een traditionele klant versus leverancier-relatie. 2 Risicobeheersing - Om de enorme hoeveelheid taken en activiteiten die bij een nieuwbouw- of renovatieproject komt kijken goed aan te pakken en te beheersen, is procesmatig werken van groot belang.Wie niet aan ITIL-processen gewend is, ervaart deze in eerste instantie wellicht als bureaucratisch, maar door iedere wijziging (change) en iedere taak of activiteit te documenteren weten alle betrokken partijen - zo- wel binnen de business, de IT-afdeling, de facilitaire unit maar ook de betrokken leveranciers - precies wat er wanneer van hen wordt verwacht. Dat voorkomt problemen. En mochten zich desondanks incidenten voordoen, dan is precies te achterhalen wat er nu precies fout is gegaan. 3 Duurzaamheid - De verplichting om maatschappelijk te ondernemen, niet alleen naar de kosten te kijken, maar ook naar de kwaliteit. Op zoek naar een juiste prijs kwaliteit verhouding. ■ robbert hoeffnagel hoofdredacteur datacenterworks advertentie Feel the Power, Gain the Insight Raritan’s Intelligent Rack PDUs provide you with the flexibility and insight to easily manage all your rack power needs. Choose from the broadest portfolio of intelligent rack PDUs: Capacity from 1.4 kVA to 55.4 kVA, 12-100A 4-54 locking outlets Highest ambient temperature (60 °C, 140 °F) Leverage the industry’s deepest capability set: Plug-and-play environmental sensors Remote unit-level and individual outlet-level kWh metering with ISO/IEC +/- 1% accuracy Plug-in USB web cameras Wi-Fi or wired networking Circuit breaker metering and monitoring Monitor and manage real time energy usage with Power IQ ® software which supports virtually every intelligent rack PDU on the market. Call us on 010 284 4040 or visit www.raritan.eu/Power to learn more and explore all your PDU options. © 2013 Raritan Inc. Interview Sandra Baltus ABN AMRO Plattegrond Plattegrond Exposanten 36 35 Track 3 60 57 11 12 Track 4 53 54 13 Installaties & Veiligheid Zaal 1 34 33 14 Data- & Energietransport 55 15 56 Track 2 37 41 16 38 42 Bouwen & Managen 59 39 43 17 Track 1 40 44 18 ochtend 58 Plenaire sessie 61 19 Zaalindeling Koude & Warmte 52 51 50 47 24 23 21 22 Entree 20 Zaal 3 45 2 1 Zaal 4 3 46 Zaal 2 49 30 29 48 26 25 6 5 4 Zaal 5 7 8 middag 31 27 9 Plenaire sessie 32 10 DatacenterTalk 28 Track 5 Exposanten 1 Comstor 22 HellermannTyton 43 Panduit 2 Alteco Europe 23 Kemper en van Twist 44 GNB Industrial Power 3 Vijfhart IT-Opleidingen 24 Air@work 45 TE Connectivity 4 HIG Building Solutions 25 HARTING 46 Siemens Nederland 5 KSB Nederland 26 Emerson Network Power 47 Datwyler Cables 6 Nexans Cabling Solutions 27 IBK Groep 48 OEC 7 Koning & Hartman 28 Stulz 49 C.N. Rood 8 Schleifenbauer 29 Minkels 50 Racktivity 9 forTop automation & energy control 30 GEA Happel Nederland 51 Strukton Worksphere 10 Hi-Safe Systems 31 Remtech 52 Mulder Hardenberg 11 Perf-it 32 Compose Network Connections 53 Troax 12 GeoComfort 33 ABB 54 Molex Premise Network 13 Elinex Power Solutions 34 Reichle & De-Massari 55 Schäfer IT Systems 14 SPIE 35 Simac Electronics 56 Pon Power 15 Raritan 36 Rittal 57 Low Speed Ventilation Datacenters 16 Condair 37 Apac 58 Cable Concepts Center 17 ATEN Infotech 38 Siemon Company 59 Busbar Systems Benelux 18 Spierings Computers 39 Conteg 60 Wagner Nederland 19 FenceWorks 40 Great Lakes Hungary 61 Beveco Gebouwautomatisering 20 ICTroom 41 Heras 21 AEG Power Solutions 42 FireSense / SecuSense Interview Sandra Baltus ABN AMRO Plattegrond Zaalindeling Exposanten bouwen & managen data- energietransport Zaalindeling installaties & veiligheid SPIE ICS Zaal 1 ABB Zaal 2 Koninklijke Kemper en van Twist Zaal 3 TelecityGroup namens Simac Electronics Zaal 1 C+B advies en expertise BV namens Schleifenbauer Zaal 2 GNB Industrial Power Zaal 3 Elinex Power Solutions Zaal 3 Reichle & De-Massari Zaal 1 HellermannTyton Zaal 2 FireSense en SecuSense Zaal 1 Cisco Zaal 3 Hi-safe Systems Zaal 3 Perf-IT B.V. Zaal 1 Klict Opleidingen namens C.N. Zaal 2 Rood Zaal 3 Zaal 2 Molex Minkels Xerox namens Panduit Zaal 2 datacentertalk KSB Nederland BV Zaal 4 De Advocaten van Van Riet Zaal 5 ABM AMRO Bank Zaal 1 APAC Zaal 4 ICTroom Zaal 5 EMC The Netherlands Zaal 1 Installectbedrijven namens GeoComfort BV Zaal 4 Zaal 5 Air@work Zaal 4 Rittal B.V. Zaal 4 Datacenter Programma Consolidatie DataCenters bij de Rijksoverheid namens TE Connectivity Low Speed Ventilation Datacenters Zaal 4 Siemens Nederland Zaal 5 Strukton Worksphere Zaal 5 EMC the Netherlands Zaal 1 EMC the Netherlands Bouwen & Managen Track 3 Installaties & Veiligheid Track 4 Koude & Warmte Aon Global Risk Consulting na- Zaal 5 mens Remtech Track 1 Data- & Energietransport keynotes ochtend Track 2 Deerns Nederland b.v. namens Zaal 1 Compose Netwerk Connections koude & warmte Plenaire sessie Zaal 1 Track 5 DatacenterTalk Plenaire sessie middag Interview Sandra Baltus ABN AMRO Plattegrond Plenaire sessie 09.30-10.00 Exposanten Zaalindeling Plenaire sessie ochtend Track 1 Bouwen & Managen een computerruimte in eigen huis, buitenshuis of beiden? wat zijn de argumenten en welke impact hebben deze op de ‘capex en opex’ De meeste organisaties brachten tot 3 jaar geleden hun datacenter-activiteiten in eigen huis onder. Nu de kosten voor het 'outhouse' plaatsen van de IT-omgeving afnemen en de bandbreedte toeneemt, kiezen steeds meer organisaties voor het outsourcen van hun IT-omgeving. Is dit de beste keuze voor elke organisatie en wat zijn de argumenten om dit wel of niet te doen? SPIE ICS, Ben Meesters 11.15-11.45 datacenter provider vertelt hoe zij datacenters bouwen voor de grootste internetbedrijven van de wereld Als één van de wereldmarktleiders vertelt Telecitygroup wat hun visie is op het bouwen en beheren van datacenters. Als co-locatie datacenter nemen zij de technische aspecten door en geven zij aan wat voor hen de afgewogen beslissingen zijn geweest in het bouwen van een high-end datacenter. TelecityGroup, Martijn Kooiman en Jarno Bloem namens Simac Electronics 11.45-12.15 infrastructuur als dienst voor modulair/schaalbaar datacenter Het opbouwen van een datacenter in schaalbare modules is inmiddels standaard. Een nieuwe trend is om infrastructuur als een dienst af te nemen (Infrastructure As A Service). Niet zelf bouwen maar infrastructuur intern of extern als dienst afnemen en opschalen wanneer dat nodig is zonder grote investeringen. Wat zijn de voor- en nadelen en de mogelijkheden om de infrastructurele onderdelen van een datacenter als een dienst af te nemen? De spreker licht deze nieuwe strategie en denkwijze toe. Reichle & De-Massari, Johan Bil Track 4 Koude & Warmte Track 5 DatacenterTalk ochtend 10.00-10.30 Data- & Energietransport Installaties & Veiligheid abn amro datacenters: nu en in de toekomst ABN AMRO heeft de strategische keuze gemaakt om haar bestaande datacenters tot ten minste 2025 te blijven gebruiken. Deze keuze betekent dat er in de datacenters organisatorisch, technisch, procesmatig en op gebied van duurzaamheid aanpassingen dienen plaats te vinden. Deze aanpassingen mogen op geen enkele manier de IT dienstverlening verstoren. Welke uitdagingen kom je tegen als je de totale E- en W-installatie in een bestaand datacenter vervangt? ABN AMRO geeft uitleg over de gekozen technieken en het proces. ABN AMRO Bank, Sandra Baltus Track 1: Bouwen & Managen Track 2 Track 3 ochtend Plenaire sessie middag middag 13.30-14.00 migratie van inhouse naar extern datacenter Cisco evalueert continu haar datacenter strategie. Op welke plaatsen in de wereld zijn datacenters nodig, en waar worden er datacenters geconsolideerd? In Nederland wordt sinds enige tijd ook gebruik gemaakt van externe faciliteiten naast het bestaande eigen datacenter. De spreker geeft aan waarom Cisco deze keuze heeft gemaakt en welke overwegingen er waren, en hoe Cisco omgaat met datacenter-migratie.Tijdens deze lezing komen de problemen en uitdagingen die bij deze migratie naar voren kwamen uitgebreid aan bod. Cisco, Marc Samsom 14.00-14.30 dcim, monitoring of management software? DCIM kan, mits goed ingezet, enorme besparingen en operationele verbeteringen opleveren. De praktijk leert echter dat veel DCIM-implementaties zich beperken tot een smal monitoringgebied. DCIM kan ook ingezet worden als integratieplatform tussen het fysieke datacenter en alle relevante processen zoals: inkoop, verkoop, beheer, onderhoud en financiën. Dit resulteert in een kostenbesparing en efficiëntieverbetering. Tijdens de lezing worden praktijkvoorbeelden getoond. Perf-IT B.V., Robert Hogendoorn 15.15-15.45 power management & beheer: kan dcim dit vraagstuk oplossen of inzichtelijk maken? Xerox manufacturing en logistics vertelt u hoe ze door middel van verschillende intelligente soft- en hardware oplossingen hun IT infrastructuur via verschillende dashboards voor stakeholders monitoren en betrouwbaarder maken. Inhoudelijk nemen ze u mee op reis naar hun 'eerdere top of mind issue's' die uiteindelijk tot implementatie van verschillende oplossingen geleid hebben. Xerox, Wiel van de Pasch namens Panduit Track 2: Data- & Energietransport ochtend 10.00-10.30 maximale energie-efficiëntie in datacenters met dc – wisselspanning versus gelijkspanning Stroombehoeften van datacenters nemen per jaar met meer dan 10% toe. Dit vraagt om efficiënte oplossingen, zoals de implementatie van gelijkstroom (DC). Het eerste DC datacenter is opgeleverd, waarbij de energieverliezen met 10 procent gereduceerd zijn doordat er minder stroomconversies benodigd zijn. Daarnaast nemen deze systemen 25% minder ruimte in beslag en dalen de kosten voor uitrusting, installatie en onderhoud. ABB, Robin Koeken 11.15-11.45 persoonlijke aansprakelijkheid bij elektrische ongevallen in datacenter De spreker gaat in op de voorschriften die nageleefd moeten worden bij de (elektrotechnische) organisatie van een datacenter volgens de NEN 3140 en de NEN 61439. Na een kleine of grote calamiteit zal de vraag gesteld worden: Bent u verantwoordelijk? Het antwoord kan nare gevolgen hebben waar richtlijnen, wetten, regels, normen en voorschriften aan bod komen. Aan de hand van gerechtelijke uitspraken en vonnissen wordt getoond wat de gevolgen zijn als de bedrijfsvoering van uw datacenter niet op orde is. C+B advies en expertise BV, Peter Coppes namens Schleifenbauer 11.45-12.15 overwegingen bij bekabeling architectuur In deze lezing wordt stilgestaan bij de keuzes die gemaakt moeten worden bij de architectuur van de bekabeling.Wat zijn de voor- en nadelen van een Top of Rack-, Middle of Rack- of End of Row Design? Waarom kiezen voor cat 7 of cat 8? Ook de mogelijkheden van pre-terminated bekabeling worden besproken. HellermannTyton, Michel Frakking middag 13.30-14.00 14.00-14.30 15.15-15.45 voorkom falende glasvezel connectoren in een netwerk 75% van de communicatiestoringen wordt veroorzaakt door problemen met connectoren. De fysieke bekabeling moet veel langer mee gaan dan de actieve apparatuur en zal dus ook nieuwe generaties met nog veel hogere datasnelheden aan moeten kunnen (demping en reflectie worden steeds belangrijker). Hoe kan je contoleren of de connectoren schoon en onbeschadigd zijn en wat is de beste methode om ze schoon te maken. Klict Opleidingen, Eric Raaymakers namens C.N. Rood beheer volledige it infrastructuur: bekabeling vs. apparatuur De fysieke bekabeling wordt niet gezien als dé laag om de volledige IT infrastructuur mee te beheren maar bieden de overige oplossingen voldoende betrouwbaarheid? De IT infrastructuur is voor iedere onderneming van cruciaal belang en in deze presentatie wordt een nieuwe,kostenbesparende en betrouwbare manier getoond om deze te beheren en beveiligen. Molex, Frank van Kessel hoe ontwerp je de meest optimale energievoorziening voor een datacenter? Om deze vraag te beantwoorden zullen verschillende overwegingen de revue passeren die een rol spelen bij het ontwerpen van de elektrische energievoorziening binnen een datacenter. Kernwaarden als reliability & risk, flexibility, PUE en Total Cost of Ownership zullen aan de orde komen alsmede het effect dat deze hebben op het ontwerp. Verder zal aandacht gegeven worden aan de inpassing van de energievoorziening in het gebouw. Deerns Nederland b.v., Roland de Witte namens Compose Netwerk Connections exposanten Interview Sandra Baltus ABN AMRO Plattegrond Exposanten Zaalindeling Plenaire sessie ochtend Track 1 Bouwen & Managen Track 2 Data- & Energietransport www.abb.com www.aegps.com www.airatwork.nl www.alteco.nl www.apac.nl www.aten.eu www.beveco.nl www.busbar.nl www.3c-nl.com www.cnrood.com www.nl.comstor.com www.compose.nl www.conteg.com www.condair.nl Track 3 Installaties & Veiligheid Track 4 www.cabling.datwyler.com www.elinex.nl www.emersonnetworkpower.eu www.firesense.nl www.4top.nl www.gea-happel.nl www.geocomfort.nl www.exide.com www.werackyourworld.com www.hartingbv.nl www.hellermanntyton.nl www.buitenbeveiliging.nl www.hig.nl www.hisafe.nl www.ictroom.com www.ibkgroep.nl www.kvt.nl www.koningenhartman.nl www.ksb.com/ksb-nl www.lowspeedventilation.com www.minkels.com Koude & Warmte Track 5 DatacenterTalk Plenaire sessie middag Interview Sandra Baltus ABN AMRO Plattegrond Track 3: Installaties & Veiligheid 10.00-10.30 brandstoffiltratie en conditionering, het optimaliseren van uw brandstofvoorraad De huidige dieselbrandstof is bij wettelijk besluit voorzien van een hogere concentratie bio-additieven (15% in 2015), en een lager concentratie zwavel. Wat heeft dit voor invloed op uw buffervoorraad brandstof? Hoe ondervangt u vervuiling van uw brandstof met o.a. bacteriën, sludge en gebonden water in uw huidige en nieuwe brandstofvoorraad? Het WASP systeem nader uitgelegd. Koninklijke Kemper en van Twist, Ronald Gibbon 11.15-11.45 optimalisatie tco van ups batterij-backup (chemische energie opslag) Welke basisinformatie is belangrijk voor de selectie met betrekking tot accu’s en hun mogelijkheden voor datacenters? Wat gebeurt er in geval er minder geschikte accutechnologieën worden ingezet? Hoe kan men besparen op koeling door middel van energie-efficiënte accu’s? De spreker geeft een omschrijving hoe een verwachte levensduur het beste kan worden gedefinieerd door middel van Eurobat en geeft nuttige tips voor eindgebruikers bij onderhoud, installatie en gebruik. GNB Industrial Power, Raf Bruggeman 11.45-12.15 energie-transfer van vliegwiel (kinetische energie opslag) naar generator nader bekeken Een vliegwiel-UPS beschermt de kritische belasting tegen net-variaties en uitval. Hiervoor wordt door de UPS kinetische energie gebruikt die onttrokken wordt aan het vliegwiel.Wat gebeurt er nu met de belasting, welke parameters en specificaties spelen een rol bij het overdragen van de belasting naar de generator.Waar moet een generator aan voldoen in combinatie met een vliegwiel? Elinex Power Solutions, Tjerk Hazeveld Exposanten Zaalindeling Plenaire sessie ochtend Track 1 Bouwen & Managen Track 2 Data- & Energietransport Track 3 Installaties & Veiligheid Track 4 Koude & Warmte middag 13.30-14.00 safety en security oplossingen als geïntegreerde schillen rond het datacenter Integratie van inbraakmeldsystemen, toegangscontrole, en video-observatie kennen we al wat langer. De trend om ook de buitenschil uit te rusten met intelligente perimeterdetectie en om brandmeldsystemen ook buiten te projecteren, vormt een nieuwe dimensie aan het totaalconcept safety en security. Welke mogelijkheden biedt de trend en is het te integreren in bestaande (DCIM-)systemen? FireSense en SecuSense, Marc Niele 14.00-14.30 is uw fire-safety ook state-of-the-art? Bij het optimaliseren van datacenters worden nieuwe technologieën toegepast. Zo wordt ICT-apparatuur steeds kleiner en gevoeliger. Bij de investering in nieuwe ICT-appparatuur moet de brandbeveliging niet vergeten worden. Als de brandveiligheidsinstallatie gebaseerd is op het oude systeem, werkt de installatie niet volledig, of mogelijk zelfs helemaal niet meer. In deze lezing komen de gevolgen van nieuwe technieken op de brandveiligheid aan bod. Hi-safe Systems, Juri de Poorter Track 5 DatacenterTalk Plenaire sessie middag ochtend 15.15-15.45 nieuwe nen normering voor datacenters (npr 5313): groeiende behoefte aan beveiliging in binnenste schil van het datacenter De significant stijgende vraag naar beveiliging op rack niveau wordt gevoed door het schillenmodel dat wordt beschreven in aangescherpte NEN normering (NPR 5313). Ook de tendens dat overheden en financials (met strenge governance en risicomanagement eisen) voor carrierneutrale datacenters kiezen, is debet aan de huidige rack security marktvraag. De spreker laat zien welke beveiligingsissues in de binnenste schil - op rij en rack niveau - een rol spelen, en hoe die beveiliging concreet ingevuld kan worden. Minkels, Jules Sommers exposanten www.molexpn.com www.mulder-hardenberg.com www.nexans.nl/lansystems www.oec.nu www.panduit.com www.perf-it.eu www.pon-cat.com www.racktivity.com www.raritan.com www.rdm.com www.remtech.nl www.rittal.nl www.schaefer-it-systems.com www.schleifenbauer.eu www.siemens.com/datacenter www.siemon.com www.simacelectronics.nl www.spie-nl.com www.spierings.net www.struktonworksphere.nl nl.stulz.com www.te.com/enterprise-benelux www.troax.com www.vijfhart.nl www.wagner-nl.com IT-SYSTEMS Track 4: Koude & Warmte ochtend 10.00-10.30 is uw koelinstallatie voorbereid op het juiste groeiscenario? Veel datacenters zijn gebouwd met een overgedimensioneerde pompinstallatie voor de koeling. Deze vaak te grote installaties moeten de koelvraag bij groeiende belasting van het datacenter voor de komende jaren garanderen. De meeste pompen in de koelinstallaties draaien derhalve lange periodes diep in deellast. Dit zorgt voor verminderde beschikbaarheid en een onnodige hoge OPEX (operationele kosten). Betrouwbaarheid en beschikbaarheid van de pompinstallatie wordt verhoogd door een goede modulaire opbouw. KSB Nederland BV, Rob van Roijen 11.15-11.45 toepassing koelinstallatie op actuele warmtebelasting datacenter In het ontwerp van een computerruimte of datacenter wordt rekening gehouden met een groeiscenario in de toekomst.Veelal komt het groeiscenario niet uit waardoor de actuele ICT belasting een fractie is van waarin de installaties kunnen voorzien. In de tijd waarin de ICT belasting toeneemt kunnen installaties veelal efficiënter worden toegepast of ingeregeld. Hierdoor kan het energieverbruik van installaties (PUE) sterk worden verbeterd. Daarnaast kan slijtage of onnodig gebruik van apparatuur (besparing onderhoud) worden voorkomen. APAC, Danny van Delden 11.45-12.15 waar het elektriciteitsnet stopt, gaat wko verder! Het kan zijn dat de elektriciteitsvoorziening niet groot genoeg is om het datacenter te koelen. Warmte Koude Opslag (WKO) in de bodem biedt uitkomst. Met minimale elektra-input kunnen grote koelcapaciteiten worden geleverd, onafhankelijk van de buitenluchtcondities. Duurzaam en betrouwbaar dus. De warmte wordt in de bodem opgeslagen, uw datacenter als energieleverancier? Installectbedrijven, Ronald Smit namens GeoComfort BV middag 13.30-14.00 14.00-14.30 15.15-15.45 toegepaste energiebesparende koeltechnieken Voor het bedrijfszeker koelen van computerruimtes en datacenters zijn vele manieren beschikbaar. Welke zijn dat, wat zijn de nieuwste al toegepaste compressorloze koeltechnieken en wat is de invloed van de verschillende koel systemen op de verbruikskosten en milieueffecten. Air@work, Arthur Singendonk nieuwe duurzame koelconcepten en ontwikkelingen in it-business namens de groep “koude en Warmte” Compressorloos, ventilatorloos maar ook niet synthetische koudemiddelen zijn momenteel het gesprek van de dag. Instanties en eigenaren van datacenters en serverruimtes stellen steeds hogere eisen aan de Energy Usage Effectiveness (EUE) en het totale energieverbruik in de IT-business. De spreker neemt u mee voor een kijkje in de keuken bij de verschillende leveranciers om u op de hoogte te stellen van de laatste ontwikkelingen in toekomstige koelconcepten. Rittal B.V., Elbert Raben luchtcirculatie in datacenters Een goede luchtcirculatie is van vitaal belang op het totale functioneren van de koeling.Energieverbruik en betrouwbaarheid worden hierdoor beïnvloed.Wat zijn de belangrijkste factoren die deze circulatie beïnvloeden (ook impact high density apparatuur) waardoor ontstaan er problemen, wat is de oplossing en welke eisen stelt TIER 3 of 4 aan de luchthuishouding? Daarnaast worden verschillende systemen voor nieuwbouw of modernisering van bestaande datacenters belicht. Low Speed Ventilation Datacenters, Michiel de Jong Interview Sandra Baltus ABN AMRO Plattegrond Exposanten Zaalindeling Plenaire sessie ochtend Track 1 Bouwen & Managen Track 2 Data- & Energietransport Track 3 betrokken organisaties partners Installaties & Veiligheid plenaire sprekers Track 4 Koude & Warmte www.cloudworks.nu www.datacenterworks.nl www.abnamro.nl www.netherlands.emc.com Track 5 organisatie DatacenterTalk Leusderend 12 · 3832 RC Leusden Postbus 366 · 3830 AK Leusden Tel. (033) 465 75 07 · Fax (033) 461 66 38 Internet: www.fhi.nl · E-mail: [email protected] Plenaire sessie www.itroominfra.nl middag Interview Sandra Baltus ABN AMRO Plattegrond Track 5: DatacenterTalk 10.00-10.30 risico’s van een faillissement of overname datacenter/provider Heeft u ooit wel eens nagedacht wat er gebeurt als uw (extern) datacenter failliet gaat of uw provider wordt verkocht? Bij een faillissement zijn uw servers volgens de wet nagelvast verbonden en vallen daarmee onder de inboedel van het pand. Is de data die op de server staat nog wel van u? Is de cloud wel de juiste oplossing voor u of is het toch beter een eigen datacenter in of naast uw gebouw te realiseren? Hoe zit het met leveringsverplichtingen? de Advocaten van Van Riet, Jan Dingemans 11.15-11.45 green data net - datacenters in europa op basis van zonne- en windenergie Door de Europese Commissie is een bedrag van 2,9 miljoen euro aan subsidie toegekend aan het GreenDataNetconsortium. De doelstelling van het consortium is het ontwikkelen van technologie waarmee datacenters via een smart grid gekoppeld kunnen worden aan lokale energie opwekking op basis van zonne- en windenergie, systemen voor energieopslag en aan traditionele energienetwerken. ICTroom, Eric Taen 11.45-12.15 de ruggengraat voor een schaalbaar, modulair en toekomstbestendig datacenter Daar waar datacenter floorspace vaak al gedeeld wordt bij co-locators is het tijd voor de volgende stap: het delen van infrastructuur. De Rijksoverheid DataCenters gaan nu die stap maken. Partijen die worden gehuisvest brengen eigen hardware in. Door migratie, consolidatie en virtualisatie zal hardware groeien en/of krimpen. Door een slim ontwerp van de bekabelingtopologie en het leveren van floormanagement-diensten worden meerdere lifecycles van de hardware infrastructuur gefaciliteerd. Programma Consolidatie DataCenters bij de Rijksoverheid, Jan Harms namens TE Connectivity Exposanten Zaalindeling Plenaire sessie ochtend Track 1 Bouwen & Managen Track 2 ochtend Data- & Energietransport Track 3 Installaties & Veiligheid middag Track 4 Koude & Warmte 13.30-14.00 energie efficiëntie in een breder perspectief: de impact van de gehele supply chain op de energie efficiëntie en duurzaamheid van het datacenter In huidige datacenter-ontwerpen is er sprake van een steeds lagere PUE wat de vraag oproept of er nog ruimte is voor optimalisatie. Het hele verhaal in een breder perspectief plaatsen biedt uitkomst: van de micro-omgeving van het datacenter naar de macro-omgeving van de energievoorziening. Wat is de invloed van energietransport over het openbare net op de duurzaamheid van het datacenter? Biedt het zelf opwekken van energie voordelen en is dit economisch haalbaar? Dit zijn slechts enkele van de vragen die besproken worden. Siemens Nederland, Remco Sloothaak 14.00-14.30 wordt (diepe) geothermie de nieuwe energiebron voor datacenters? Datacenters kunnen in de toekomst hun eigen energie produceren door diepe geothermie. Door op vijf kilometer diepte naar warmte te boren kan CO2-arme elektriciteit opgewekt worden.Deze techniek wordt nog niet in Nederland toegepast maar de vooruitzichten zijn veelbelovend. In het kort worden de techniek alsook de uitdagingen besproken. Strukton Worksphere, Raymond van der Tempel Track 5 DatacenterTalk Plenaire sessie middag 15.15-15.45 computerruimtes en datacenters als kluis van de bv nederland Wat zijn de digitale risico's die in uw bedrijf om aandacht vragen? Fraude, hacken, lekken of manipuleren van informatie, bedrijfsspionage, informatiediefstal of falende ICT-systemen? Zowel de financiële gevolgen, als een dreigende reputatieschade, kunnen de bedrijfscontinuïteit ernstig onder druk zetten. Onderneem daarom veilig en verantwoord in het digitale tijdperk, behoudt uw strategische voorsprong in de digitale transformatie en zorg voor een optimale beschermingsconstructie voor uw bedrijfsprocessen en –gegevens. Aon Global Risk Consulting, Mark Buningh namens Remtech Plenaire sessie 15.45-16.15 40 | middag trends in it - consequenties voor de infrastructuur Op dit moment ontstaat naast de bekende client/server architectuur een nieuwe architectuur: het zogenaamde derde platform, gebaseerd op web, cloud en mobiele toepassingen. Daarbij komen steeds meer agile en open source toepassingen en geïntegreerde datacenter componenten ondersteund in hybride clouds. Ook is sprake van verdergaande verduurzaming van datacenters en integreren informatie- en energienetwerken samen tot intelligente, zogenaamde smart grids. In deze smart grids zullen kleinschalige cloud nodes voor een gedistribueerde intelligente informatie infrastructuur zorgen, ondersteund door grote nationale of zelfs wereldwijde public en hosted clouds. Juridische rechten en plichten ten aanzien van data-eigenaarschap zullen een steeds belangrijker afweging vormen voor de keuze waar een organisatie zijn kostbare data zal opslaan. Computing en networking zijn (vervangbare) nutsvoorzieningen, maar data is een waardevolle asset zonder welke een organisatie niet kan overleven. EMC The Netherlands, Hans Timmerman Zwitserse kwaliteit met Simac garantie. De specialisten van Simac ontwerpen en leveren de glasvezel netwerkinfrastructuur van uw datacenter, zij ondersteunen u en uw installateur tijdens de realisatie van een project en garanderen u het hoogst haalbare rendement. De mensen van Simac doen gewoon wat zij beloven! U kunt bij Simac terecht voor: • LiSA glasvezelmaterialien van HUBER+SUHNER • advies, ontwerp en projectondersteuning • glasvezelcursussen en LiSA-praktijktrainingen Simac Electronics Eindstraat 53 5151 AE Drunen 0031 (0) 416 – 387 718 [email protected] Betrouwbare energievoorziening in datacenters NEN-EN-IEC-61439 verhoogt beschikbaarheid met de invoering van de nen 61439 norm moeten datacenters voldoen aan strenge eisen ten aanzien van de veiligheid en betrouwbaarheid van stroomverdelerinrichtingen. volgens rittal’s stroomverdeling expert rené stenfert markeert de norm het begin van een nieuw tijdperk voor datacenters. “de nieuwe norm zorgt voor een verdere professionalisering van de it-sector. de tijden waarin it-infrastructuren mochten worden overbelast, zijn definitief voorbij. informatietechnologie is een volwaardige industrie geworden, met betrouwbare, uniforme en schaalbare stroomverdeling- en netwerkinrichtingen.” dcw november | energie Na een overgangsperiode van vijf jaar is de aloude NEN-ENIEC-60439 norm sinds 1 november 2014 definitief vervangen door de nieuwe NEN-EN-IEC-61439 norm voor laagspanningsschakelen verdeelinrichtingen. Het belangrijkste doel van de NEN-ENIEC-61439 is dat eindgebruikers verzekerd zijn van betrouwbare laagspanningsschakel- en verdeelinrichtingen die aansluiten op het feitelijke gebruik van de installaties. 42 Sinds de inwerkingtreding van de nieuwe norm moeten constructeurs van laagspanningsschakel- en verdeelinrichtingen kunnen aantonen dat hun eindproducten aan alle normtechnische eisen voor de beoogde toepassing voldoen. Kunnen zij dat niet, dan lopen zij bij ‘HET IS SLIM OM AL BIJ HET ONTWERP VAN DE BASISINFRASTRUCTUUR VAN ELK DATACENTER TE ONDERZOEKEN, OF ER MODULAIR UITBREIDBARE OPLOSSINGEN MOGELIJK ZIJN’ storingen en calamiteiten het risico om met verzekeringsclaims te worden geconfronteerd. Stenfert: “Doordat de nieuwe norm strengere documentatie-eisen stelt, ontstaan nieuwe risicoverhoudingen voor zowel de paneel- en machinebouwers als de eindgebruikers. Wanneer aan alle documentatie-eisen van de NEN-EN-IEC-61439 is voldaan kan de constructeur c.q. paneelbouwer niet langer aansprakelijk worden gesteld als er storingen optreden die het gevolg zijn van oneigenlijk gebruik, gebrekkig onderhoud of ongeoorloofde uitbreidingen. De nieuwe norm legt de juridische verantwoordelijkheid voor de veiligheid en betrouwbaarheid van installaties dus achtereenvolgens bij de componentenproducent, de constructeur/ paneelbouwer en de eindgebruiker van de datacenter infrastructuur. In het licht van de nieuwe norm moet de eindgebruiker niet alleen weten of de afzonderlijke elementen van het datacenter normvast zijn - hij moet tevens kunnen aantonen dat het datacenter als geheel aan de NEN-EN-IEC-61439 voldoet.” fundament Datacenters vestigen zich bij voorkeur in de nabijheid van snelle dataverbindingen, maar de beschikbaarheid van een goede energievoorziening is volgens Stenfert minstens even belangrijk voor het “Omdat de facilitaire ruimte ten koste gaat van de verhuurbare netwerkruimte, worden de facilitaire installaties zo compact mogelijk gehouden. Dan zit je bij een kleine temperatuurverhoging in de stroomverdelerbehuizing al snel in de gevarenzone. En hoe zit het met de uitbreidbaarheid als klanten ervoor kiezen om hun processen in de cloud te laten plaatsvinden? Dan wordt goedkoop opeens duurkoop, want dan moet de complete stroomverdeling worden vernieuwd. Daarom is het slim om al bij het ontwerp van de basisinfrastructuur van elk datacenter te onderzoeken, of er modulair uitbreidbare oplossingen mogelijk zijn.” meer uniformiteit voor extra betrouwbaarheid Stenfert is stellig: “Het investeren in een uniforme en modulaire datacenter-infrastructuur is de slimste strategische zet om blijvend aan de NEN-EN-IEC-61439 norm te voldoen. Hoe vaak komt het bijvoorbeeld niet voor dat voedingscomponenten als gevolg van toegenomen netwerkcapaciteit door zwaardere uitvoeringen worden vervangen? Stroomverdelerbehuizingen die op maat van de oorspronkelijke IT-belasting zijn gebaseerd kunnen onverwachte problemen veroorzaken als dat ontwerp gedurende een project verandert.” “De markt biedt een enorme diversiteit aan producten en oplossingen voor verdeelinrichtingen - het is ondoenlijk om bij te houden hoe al die componenten op elkaar zijn afgestemd. Op het moment dat je bijvoorbeeld een grotere vermogensschakelaar nodig hebt, dan heeft dat weer invloed op de klimaat- en veiligheidsaspecten van het dcw november | energie leveren van betrouwbare cloud-diensten. Professionele datacenters beschikken niet alleen over goede noodstroomvoorzieningen, maar besteden ook veel aandacht aan de inrichting van hun stroomverdelerinrichtingen. Stenfert: “In datacenters moet altijd met de ruimte worden gewoekerd, vooral als het om stroomverdeling gaat. Datacenterbeheerders denken goed na over de netwerkbehuizingen, want die leveren directe inkomsten op, maar de inrichting van de facilitaire techniek, waaronder de (nood)stroomverzorging en de stroomverdeling, wordt veelal volledig aan installateurs overgelaten. Zij leveren een maatwerkoplossing die bij oplevering weliswaar aan de NEN-EN-IEC-61439 moet voldoen, maar zodra je daar een kleine verandering in aanbrengt verschuift de verantwoordelijkheid naar de eindgebruiker.” 43 ‘CONSTRUCTEURS VAN LAAGSPANNINGSSCHAKEL- EN VERDEELINRICHTINGEN MOETEN KUNNEN AANTONEN DAT HUN EINDPRODUCTEN AAN ALLE NORMTECHNISCHE EISEN VOOR DE BEOOGDE TOEPASSING VOLDOEN’ paneel. Dan komt de klimaathuishouding in het gedrang, waardoor andere gevoelige componenten opeens niet meer goed functioneren en zelfs een hele sectie uit balans kan raken. Het kost veel tijd en energie om de oorzaak van een storing te achterhalen - en wat nog ernstiger is: het complete datacenter voldoet niet langer aan de norm. Het systeem is immers zo sterk als de zwakste schakel, en juist die schakel is bepalend voor de mate waarin het datacenter aan de norm voldoet. Voor een optimale betrouwbaarheid moeten de verschillende aspecten van een datacenter daarom naadloos op elkaar aansluiten. Door de van oudsher gescheiden werelden van stroomverzorging en netwerktechnologie in één alles omvattend behuizingssysteem te plaatsen, minimaliseer je het eigen risico aanzienlijk, voorkom je problemen en blijft de normvastheid altijd gegarandeerd.” zekerheid op elk niveau dcw november | energie In het licht van de nieuwe norm kiezen steeds meer constructeurs, paneelbouwbedrijven en datacenterbeheerders bewust voor behuizingsystemen die een zekere flexibiliteit bieden ten aanzien van de toegepaste componenten. Stenfert: “Je kunt elke afzonderlijke behuizing zien als een gesloten systeem waarbinnen aan de normen moet worden voldaan. Door de normvastheid op rackniveau te waarborgen bouw je een totaaloplossing die ook als geheel aan de norm voldoet. Daardoor blijft de normvastheid ook bij uitbreidingen gegarandeerd. Engineering-software maakt de afhandeling van 44 de vereiste documentatie eenvoudig. Met één druk op de knop heeft de gebruiker de beschikking over de ontwerpverificatie die de norm voorschrijft, inclusief verwijzingen naar testrapporten. De nieuwste digitale engineering tools bevatten bovendien up-to-date checklists, zodat je zeker weet of de installatie werkelijk aan alle actuele norm eisen voldoet.” vrijheid dankzij modulariteit Een van de grootste voordelen van een normvast behuizingsysteem is volgens Stenfert dat paneelbouwers hun complete stroomverdelersysteem in eigen huis kunnen samenstellen en zelfs op het laatste moment nog kunnen aanpassen. Stenfert: “Je houdt de controle over het procesverloop volledig in eigen hand en dat is in de datacenterwereld, waar elke dag na de opleveringsdatum fors in de papieren kan lopen, een groot bedrijfseconomisch voordeel. Sommige constructeurs en paneelbouwers zal het afscheid nemen van de maatwerkkasten na aan het hart gaan, maar voor professionele datacenters waarvoor strenge industriële normeisen gelden, staan de betrouwbaarheid, de flexibiliteit en de bedrijfseconomische aspecten centraal. Een uniforme infrastructuur voor stroomverdeling en netwerktechnologie is daarom de beste investering in de betrouwbaarheid en veiligheid van datacenters. Het is tijd om afscheid te nemen van de oude ‘houtje-touwtje IT-romantiek’: de informatie-industrie is volwassen geworden.”” ■ van de redactie meer weten? Wilt u meer weten over de toepassing van NEN-EN-IEC 61439 dan kunt u contact opnemen met René Stenfert, Product Manager Stroomverdeling via [email protected]. Tevens organiseert Rittal in januari 2015 een themadag IEC 61439 in met name datacenters, waarin alle relevante zaken die noodzakelijk zijn om te voldoen aan de norm passeren. Houd www.rittal.nl in de gaten voor meer informatie. HOE WORDT DIT DATACENTER EEN DATACENTER-VAN-MORGEN? Uw datacenter fungeert al enkele jaren prima, maar uw klanten verwachten state of the arttechniek. Betrouwbaarheid, veiligheid, schaalbaarheid en 100% uptime. De lat ligt hoog. Daarom is het goed te kiezen voor een veelzijdige partner met innovatieve, flexibele en duurzame oplossingen. Datanize: van advies, ontwerp, realisatie tot onderhoud. TBI-ondernemingen Croon en Wolter & Dros bundelen in Datanize de krachten. Samenwerkende specialisten met uitgebreide kennis en ervaring op het gebied van elektrotechniek en werktuigbouwkunde met een uitgebreid netwerk. Zo zorgen wij dat uw datacenter wordt voorzien van toekomst vaste oplossingen. LET’S DATANIZE analisten dichten dcim een mooie toekomst toe en talloze leveranciers buitelen over elkaar om zich een positie in deze markt te verwerven. volgens dick philips van commscope is het zaak om weer met beide benen op de grond te komen. want wat doet dcim nu eigenlijk precies? doet uw dcim-oplossing eigenlijk wel wat u wilt? en vergeet u ook niet dat een dcim-project meer om mensen dan om techniek of tools draait. wie zijn datacenter beter wil laten functioneren, moet echter vooral naar de organisatie van zijn site kijken. Dick Philips tijdens CommScope-conferentie in Utrecht: dcw november | management ‘Hoe weet u of DCIM doet wat u wilt?’ 46 Begin oktober organiseerde CommScope in het Spoorwegmuseum in Utrecht een drukbezochte conferentie over het thema ‘Slimme, intelligente gebouwen en datacenters’. In het programma was een aparte serie lezingen opgenomen over DCIM. Nu blijkt dit fenomeen nogal weerbarstig te zijn. Het blijft bijvoorbeeld lastig om tot een goede definitie te komen. Gaat het nu om Datacenter Infrastructure Management? Of om Datacenter Information Management? Of gaat het om beide, zo vroeg Dick Philips van CommScope zich tijdens zijn presentatie af. Dit is meer dan een academische discussie. Want bij een tool voor infrastructuurbeheer hebben we het over een managementsysteem om effectief en efficiënt de totale fysieke infrastructuur van een datacenter te controleren en te beheren. Maar bij informatiemanagement gaat het om iets anders. Namelijk: een systeem dat er voor zorgt dat alle relevante informatie die nodig is om het datacenter efficiënt te kunnen controleren en te beheren op het juiste moment en op de juiste plaats beschikbaar is. Of zoals Philips’ collega Rogier den Boer in zijn voordracht aangaf: DCIM is voor iedereen iets anders. Die visie op DCIM is bovendien geheel afhankelijk van de positie van de persoon en zijn rol binnen de organisatie. Duidelijk is in ieder geval wel, dat DCIM nog veel te vaak gezien wordt als een technische tool. “Dat is het ook, maar u kunt dit tool laten doen wat u wilt”, zo vertelde Philips zijn toehoorders.“Belangrijk is dan natuurlijk wel: weet u wat u wilt? We kunnen DCIM namelijk inzetten op meerdere niveaus: strategisch, tactisch en operationeel. Op strategisch niveau draait het vooral om begrippen als afstem- ming, efficiëntie, kosten, KPI’s en het voldoen aan regelgeving. Op tactisch niveau daarentegen spelen vooral zaken als planningen maken en bewaken, kwaliteitsdoelstellingen definiëren, service-levels monitoren en dergelijke. We kunnen DCIM echter ook op operationeel niveau toepassen. Bijvoorbeeld voor het onderhoud en de operatie van een datacenter. Dit zijn totaal verschillende manieren om naar DCIM te kijken.” doelstellingen Uptime Institute heeft onderzoek gedaan naar de vraag waarom datacenters DCIM willen gebruiken. Vier argumenten springen er uit: men wil tot een betere capaciteitsplanning komen, er is behoefte aan het identificeren van potentiële downtime, men wil de beschikbaarheid van de datacenterservices verbeteren door beter overzicht en beter beheer, en als laatste punt zoekt men naar methoden om efficiënter met energie om te gaan. “Dat zijn hele verschillende doelstellingen die we niet per definitie in één project kunnen verenigen”, zegt Philips. Wat haalbaar is, hangt bovendien af van de specifieke kenmerken van een datacenter. Wat wordt bijvoorbeeld al aan data verzameld? Wat is de kwaliteit van die data en zijn die gegevens makkelijk en liefst in real-time beschikbaar? Hoe zit het met de competenties binnen het datacenter om de data die de diverse monitoring-tools opleveren te onderhouden en toe te passen? Wat zijn de belangrijkste problemen waar de datacenter manager tot nu toe op het gebied van beheer tegenaan loopt? Waar liggen dus de prioriteiten? Maar ook: hoe bekwaam is het team van het datacenter om tot een meer structurele vorm van onderhoud en beheer te komen? En heel belangrijk in de visie van Philips: hoe groot is de wil en het vermogen om de oude en vertrouwde beheermethodes los te laten en over te stappen op nieuwe methodieken? teamvorming hoger maturity-niveau gen (wie is wie en wie doet wat?) en een eenduidig antwoord op de vraag wie eigenaar is van de diverse soorten en typen data. “Wie is verantwoordelijk voor bepaalde taken? Wie is verantwoordelijk voor het vastleggen van beheer- en monitoringgegevens? Wiens verantwoordelijkheid is het dat die data van een goede kwaliteit is?” Een goed beheerd datacenter is een datacenter waar de taken en verantwoordelijkheden duidelijk zijn.“Als de organisatie op orde is, kan het invoeren van een DCIM-pakket een hele nuttige rol spelen. Het helpt alle functionarissen namelijk om met een en dezelfde tool hun operationele en beheertaken goed uit te voeren en de resultaten daarvan eenduidig vast te leggen. Maar DCIM kan ook als katalysator dienen. Een datacenter dat zijn beschikbaarheid wil verbeteren of tot een betere planning van de capaciteitsbehoefte wil komen, zal de neiging hebben een DCIM-tool te kopen. Dat wil nog wel eens uitmonden in een teleurstelling. Want al snel loopt men aan tegen eventuele problemen in de organisatie, met de personele bezetting of ontdekt men bijvoorbeeld problemen met de kwaliteit van de beschikbare data.” Er zijn dus twee routes naar succes: eerst organiseren dan invoeren of DCIM als katalysator voor verandering toepassen. In beide gevallen kan DCIM een belangrijke rol spelen: het helpt het datacenter om naar een hoger maturityniveau te groeien - linksom of rechtsom. ■ Cruciaal bij een goed beheer van het datacenter zijn twee punten, meent hij: duidelijkheid over rollen en taakverdelin- WIENS VERANTWOORDELIJKHEID IS HET DAT DIE DATA VAN EEN GOEDE KWALITEIT IS? robbert hoeffnagel hoofdredacteur datacenterworks dcw november | management DCIM-oplossingen als iTRACS - de oplossing van CommScope - bieden de mogelijkheid om de gehele fysieke infrastructuur te beheren en te sturen. Dus van computervloer tot IT-systemen, van security tot energievoorziening en van racks tot bekabeling. Al deze - zeg maar - datacenter-functies grijpen diep op elkaar in. Met andere woorden: het functioneren van het datacenter is sterk afhankelijk van het optimaal presteren van al deze voorzieningen. Philips: “Storingen in een datacenter worden vrijwel altijd veroorzaakt door een gebrek aan goede informatie. De gegevens die beschikbaar zijn, blijken dan inconsistent en daarmee feitelijk onbruikbaar. De operatie van het datacenter is bovendien te zeer verdeeld over allerlei los van elkaar werkende afdelingen of functionarissen. En heel belangrijk: de volwassenheid of professionaliteit die we ten aanzien van een aantal operationele taken in het datacenter tegenkomen, wisselt heel sterk. Dat noemen we ook wel een inconsistente maturity.” Dit is een beeld dat veel datacenter managers zullen herkennen. “Dat lossen we echter niet op door een softwareprogramma te installeren”, waarschuwt Philips. Waar zit de oplossing dan wel? Bij mensen, meent hij. “De sleutel tot het verbeteren van het beheer van een datacenter zit bij teamvorming en bij onderlinge afstemming. Een DCIM-tool kan hierbij helpen, maar is eerder een ondersteunend hulpmiddel, dan de oplossing.” 47 Ab Vingerling van Polymorfo: ‘Overzicht houden in dynamische tijd’ tijdens zijn studie vliegtuig elektrotechniek had ab vingerling nooit kunnen bevroeden dat hij zich ooit druk zou kunnen maken over de hypes en innovaties die momenteel in datacenterland over elkaar heen tuimelen. in gesprek met datacenterworks geeft vingerling zijn visie op de dcw november | interview huidige stand van zaken. 48 “Continu op zoek naar innovatieve oplossingen voor de datacenter-industrie en klantgericht bezig zijn.” Zo typeert Ab Vingerling de rode draad door zijn drukke werkzaamheden. Dat begon al in 1989 toen hij bij Mulder-Harderberg terechtkwam in de wereld van behuizingen, racks en kabels en waar hij de introductie van de draadgoot bewerkstelligde. Ook stond Vingerling aan de wieg van de eerste Imrak, speciaal gericht op IT-systemen die voldoende hebben aan één of twee racks. “Die drang naar het vinden van oplossingen voor de markt is altijd bij mij gebleven”, vervolgt Vingerling. “Oplossingen zoals de Yellow Duct, een halogeenvrij kabelgootsysteem voor fiber patch cords, dat dankzij een succesvolle implementatie bij KPN ervoor zorgde dat er ook vanuit het buitenland interesse kwam en mijn internationale rol begon. Er kwamen interessante vragen op ons af waarbij de behoefte aan een compleet pakket van cable management er uit sprong.” Daar richtte zijn scope zich niet alleen op, de verbreding werd gezocht in bijvoorbeeld LED-verlichting dat zich acht jaar geleden razendsnel ontwikkel- de. “In 2009 was ik het vele reizen zat geworden”, zo gaat Vingerling verder, “en heb ik de beslissing genomen om met Polymorfo voor mezelf te beginnen. Een nieuwe start te maken met deze Griekse naam die zegt wat ik wil uitdragen: verder zoeken, verder kijken dan geplaveide paden. Polymorfo, dat in het Grieks ‘Vele Vormen, Vele Gezichten’ betekent, dekt die lading helemaal.” speciale situaties vragen om speciale oplossingen Nieuwe cable management-projecten brachten Polymorfo regelmatig in het Verenigd Koninkrijk, Spanje en Griekenland. “In Griekenland kwam ik via een groot project dat ik samen met IBM runde in contact met Rosenberger-OSI, een voor mij tot dan toe onbekende partij. Het bleek bij nader inzien een middelgroot Europees bedrijf die glasvezel-connectoren maakt en daarmee ook fysieke infrastructuurprojecten uitrust. Zij werken veelal voor Enterprise klanten en zijn sinds 1991 een vaste partner van IBM. Rosenberger-OSI vroeg in 2010 of ik aan hun brand awareness in de Benelux en UK wilde werken, een handschoen die ik graag heb opgepakt. Vanuit die rol kwam ik met veel facility en operation managers in contact en daaruit kwamen niet alleen mooie orders, maar ook vragen voor ideeën of oplossingen voor problemen waar zij tegenaan liepen.” Vingerling gaat verder: “Er is bijvoorbeeld in veel datacenters, zeker bij nieuwbouw, inmiddels afscheid genomen van de Yellow Duct. Men is overgeschakeld naar stalen oplossingen. Dat levert echter wel de uitdaging op om de kabels netjes en correct over de zijkant uit de goot te krijgen. Ik heb toen in samenwerking met enkele operations managers een nieuw concept bedacht: de UDF (Universele Drop-Off). Deze is nu bij diverse datacenters toegepast en door een regelmatig contact en feedback is de UDF nu uitgegroeid tot een volwassen productlijn, waarvoor bij elke bekabeling, koper of glas, serverkast of ODF een oplossing is. Een andere speciale uitdaging die om een speciale oplossing vroeg, was de vraag om een datacenter te creëren met een zo klein mogelijke behuizing, modulair inzetbaar en met maximale colocatie-capaciteit. Alles gebruikma- kend van de bestaande fibernetwerkringen op de diverse bedrijventerreinen. Een oplossing die in 2012 uiteindelijk uitmondde in een nieuw bedrijf: Datacontainer. Hier ligt de focus op speciale oplossingen, zoals de noodhub voor UPC die wij enkele maanden geleden hebben opgeleverd. Maar ook ideaal voor tijdelijke situaties zoals events of bij refurbishing van een datacenter.” datacenter als melkkoe “Eerlijk gezegd, zeker gebaseerd op het jaar 2014, is mijn visie op de datacentermarkt en alle bedrijven daar omheen niet zo rooskleurig.Voor buitenstaanders klinkt het mooi als Microsoft en Google zich hier vestigen, maar hierdoor verdwijnt er veel werk naar de US of de UK, het design van deze datacenters wordt vanuit die landen gedicteerd en geleverd. Ook veel van de mensen die deze faciliteiten uiteindelijk bouwen komen daar vandaan. Dat betekent dat voor Nederlandse bedrijven de verdiensten onder druk staan. Daarnaast richten ook veel toeleveranciers uit andere bedrijfstakken zich nu op de datacentermarkt, met alle gevolgen van dien voor de kwaliteit en de prijs van de te leveren diensten en producten. De prijzen staan dan ook zwaar onder druk.”Vingerling windt er duidelijk geen doekjes om en vervolgt zijn betoog: “Als dan door prijsdruk of - nog erger - onkunde zaken worden geroepen als ‘Fiber is Fiber’ of ‘Maar de functionaliteit is toch hetzelfde’, is het voor mij duidelijk dat er bij sommige projecten stevige proble- men gaan ontstaan. De kosten zitten veelal in de actieve apparatuur en de software. Het fysieke netwerk is niet meer dan vijf procent van de kosten van een datacenter. Welk risico neemt u als datacenter manager dan door voornamelijk op prijs een bekabelingsoplossing te kiezen”, zo vraagt Vingerling zich retorisch af. Ook maakt hij forse kanttekeningen bij de trends zoals high-density en het gebruik van MPO/MTP cassettes naar 99,999% LC. “Ik vind dit op zich een vreemde ontwikkeling, aangezien high-density bij een datacenter bijna altijd leidt tot problemen op het gebied van cable management. Wellicht een beetje technisch, maar een 1U 144-voudig patch-paneel is niet te managen als er niet voldoende ruimte onder dat paneel is om de patch cords goed te begeleiden. En wat zie je in de praktijk? Drie of vier van die panelen onder elkaar met 1U kabelgeleidingspaneel.Vraag is dan, gebruikt u ook inderdaad die high-density? En zo ja, gaat het bij zo’n indeling dan wel goed met de patch cords? Of krijgen we dan toch weer die beroemde spaghetti-foto’s? Ik zou niet te ver gaan in deze hype en het houden bij 24 tot maximaal 48 ports per 1U paneel. Met een 1U begeleidingspaneel daaronder dus in totaal 2U.” vraagtekens bij cassettes Vingerling zet ook zijn vraagtekens bij het gebruik van cassettes. “Voor het upgraden van het netwerk naar een hoger level zijn in de huidige tijd geen cassettes met dure tech- niek nodig. Alle apparatuur is gestandaardiseerd op LC en de cassettes werken alleen maar prijsverhogend. Ze beperken bovendien de lengte, zorgen voor hogere insertion loss en polarity issues en zijn MTO/MTP's gevoeliger voor stof. Een ander bijkomend probleem is dat ook glasvezelnetwerken - afhankelijk van hun toepassing - beperkingen ten aanzien van de kabellengte kennen.Voor bijvoorbeeld cloud-toepassingen geeft dat een andere invulling van dat fiber-netwerk. En dan zie je nog wel eens dat de wensen of de bestekken niet overeenkomen met de standaarden die gelden voor glasvezelnetwerken. Ook hier hebben cassettes een negatief effect.” Soms leidt dit volgens Vingerling tot vreemde situaties: “Het uiteindelijk opgeleverde netwerk wordt gemeten en blijkt niet te voldoen aan de wensen of het bestek. De oplossing wordt vervolgens gekozen in het aanpassen van het bestek, maar niet in het verbeteren van het netwerk. Dit is bedenkelijk, mag niet mogen, maar het gebeurt wel! Toch ziet Vingerling ook veel positieve ontwikkelingen. “Veel partijen willen zich dankzij de aanwezigheid van goed internet, kwalitatief goede hosters en colo's zich in Nederland vestigen met hun databeheer. Het is een dynamisch veld met genoeg potentie.” En die uitdaging gaat Vingerling graag aan! ■ jos raaphorst uitgever dcw november | interview EERLIJK GEZEGD, ZEKER GEBASEERD OP HET JAAR 2014, IS MIJN VISIE OP EEN GOEDE KWALITATIEVE DATACENTERMARKT EN ALLE BEDRIJVEN DAAR OMHEEN EEN ZEER UITDAGENDE VOOR DE TOEKOMST 49 SPIE-ICS biedt ‘Datacenter-as-a-Service’ ‘Zelf bouwen levert al snel een worsteling op’ “organisaties ervaren datacenters als een handicap”, zo is de stellige mening van ben meesters, business development manager datacenters bij spie. “bedrijven die zelf een datacenter gaan bouwen en beheren, kijken al snel tegen een ‘mount everest’ aan.” voor deze bedrijven heeft spie integrated connectivity solutions de oplossing bedacht: spie-ics bouwt het datacenter op klantlocatie, zorgt voor het beheer, onderhoud en de financiering, en de klant krijgt de dcw november | marktontwikkeling sleutel en behoudt dus volledig de controle. 50 “Als data waardevol zijn, moet je er goed over nadenken waar je die data onderbrengt”, stelt Meesters. Bedrijven hebben daarbij de keuze uit een viertal bekende opties: de data onderbrengen in een eigen datacenter, op co-locatie, in de cloud of een combinatie van die drie.Voor bedrijven die ‘in control’ willen zijn over zowel de IT-voorzieningen als de fysieke infrastructuur vallen co-locatie en cloud volgens Meesters af. “In het geval van co-locatie is het facilitaire stuk niet van jou en heb je er ook minder controle over. In de cloud is het zeker niet ondenkbaar dat onbevoegden toegang hebben tot de data.” Volledige controle is alleen mogelijk als de data worden ondergebracht in een inhouse datacenter, wat volgens Meesters de enige valide optie is als het gaat om de ‘core business’ van het bedrijf. “Maar als een organisatie niet beschikt over de kennis van techniek en certificeringen die nodig is voor het bouwen en beheren van een datacenter, ontstaat al snel een worsteling. Daarom hebben wij een nieuw model bedacht waarbij de klant volledig de controle krijgt over zijn eigen datacenter zonder tegen een ‘Mount Everest’ aan te kijken.” datacenter zonder capex Dit model houdt in dat SPIE-ICS voor de klant op klantlocatie een schaalbaar, flexibel en ‘self-supporting’ datacenter bouwt en zorgdraagt voor het beheer, onderhoud en de financiering. “Samen met de klant en de leveranciers waar we nauw mee samenwerken, bepalen we hoe de oplossing er het beste uit kan zien. Het datacenter dat we plaatsen, moet in ieder geval geschikt zijn om toekomstige nieuwe technologieën te adopteren. En het moet ‘lights out’ zijn, met de mogelijkheid om op afstand snel in te grijpen zodat de continuïteit is gewaarborgd.” “Met dit concept bieden we een antwoord op de complexe klantbehoefte zonder allerlei moeilijke kostenmodellen te introduceren”, concludeert Meesters. “De klant betaalt voor het gebruik van het datacenter en neemt het dus op basis van een Opex-model af. Dat is uniek in de markt. Op die manier gaan we een hechte relatie aan met de klant en participeren we in het risico.” ■ ferry waterkamp freelance journalist OEC Power Solutions • ICT • Industry • Office • Healthcare Tap-off Boxes Bus Bar systems Low Voltage Distribution Panels Power Distribution Units Energy Management Solutions Low Voltage Distibution Panels Energy Management Solutions Bus Bar Systems Tap-off Boxes Power Distribution Units A. Plesmanlaan 15 NL-9615 TJ Kolham P.O. Box 203 9600 AE Hoogezand T +31 (0) 598 392000 F +31 (0) 598 394004 E [email protected] W www.oec.nu Laat bekabeling niet de Achilleshiel van uw IT-infrastructuur worden Everything over IP e-over ip oftewel the internet of things is een enorme trend. bijna iedere organisatie heeft meerdere ip-applicaties gekoppeld op het datanetwerk. we hebben nog zelden aparte netwerken voor telefonie of security, maar in plaats daarvan ip-camera’s, ip-toegangscontrole en voice over ip - alles via een en hetzelfde netwerk. daarnaast zijn er nog legio applicaties te bedenken die allemaal op het netwerk gekoppeld kunnen en op termijn zullen gaan worden. denk aan led-verlichting, broadcasting, audio en videoconferencing. het is belangrijk om een goed fundament te hebben voor al deze applicaties zodat de continuïteit en beschikbaarheid dcw november | bekabeling van het totale netwerk gewaarborgd zijn. 52 Mede door deze ontwikkelingen en de vele ‘moves, adds and changes’ in een netwerk wordt het voor organisaties steeds moeilijker om inzicht en overzicht te behouden in alle channels en van aangesloten devices, poorten en kabels. Omdat er onvoldoende tools voorhanden zijn die veranderingen bijhouden, registreren en controleren, zijn er in de praktijk vaak kostbare audits nodig om het netwerk op te schonen en opnieuw in kaart te brengen. Als er aanpassingen gedaan moeten worden in een netwerk, dan worden deze meestal gerealiseerd vanuit de bekabeling. Dit betekent dat er in het fundament van het netwerk dingen veranderen. Deze kosten tijd en geld. Fouten zijn snel gemaakt en kunnen grote gevolgen hebben. Het is daarom niet vreemd dat 70 procent van alle incidenten terug zijn te herleiden naar (menselijke) fouten in de bekabeling. budgetbepaling De IT-manager is verantwoordelijk voor de continuïteit en beschikbaarheid van het netwerk. Omdat er veel meer systemen aan het netwerk gekoppeld zitten dan vroeger en downtime ongewenst is, staat deze functionaris onder grote druk om bij storingen een snelle oplossing te vinden. Inzicht en overzicht is dus belangrijk omdat het zoeken naar de oorzaak als een incident zich voordoet anders erg tijdrovend en kostbaar is. Ondanks de snelle ontwikkelingen op het gebied van switches, management-software en oplossingen voor wireless en security is er in het fundament van het netwerk weinig veranderd. Het fundament - de bekabeling - is een van de de onzichtbare osi-laag In een wereld waarin we alles inzichtelijk willen maken en kunnen managen, is het bijna ondenkbaar dat de belangrijkste laag in het OSI-model - de laag die alle communicatie tussen apparatuur mogelijk maakt - niet zichtbaar is. Er is bijna geen enkele organisatie die management tools of DCIM-oplossingen gekoppeld heeft aan de fysieke laag van het netwerk en daadwerkelijk end-to-end kan monitoren wat er zich op deze laag afspeelt. Hierdoor is laag 1 volledig onzichtbaar en dat heeft als nadeel dat alle handelingen omtrent de eerder genoemde ‘moves, adds and changes’ handmatig moeten worden gegenereerd, uitgevoerd en gedocumenteerd. Elke stap in dit proces is een menselijke handeling en dus per definitie foutgevoelig en niet controleerbaar. Tevens is er geen zekerheid of de database up-to-date is en alle channels zijn zoals ze zouden moeten zijn. Met switches kunnen we veel informatie krijgen over de aangesloten IP-devices, zoals MAC-adres, IP-adres en naam van het apparaat. Echter als een device niet meer zichtbaar is door de switch dan zullen we moeten uitzoeken waar het probleem zit. Er kan een onderbreking zijn in de fysieke laag van een channel maar het is ook mogelijk dat het apparaat defect of simpelweg uitgeschakeld is. Kortom, men zal volgens het gangbare troubleshoot-protocol alles moeten controleren om te ontdekken waar het probleem zit en dat brengt veel onnodige kosten met zich mee. intelligent beheer De oplossing om real-time inzicht en overzicht te creëren en te behouden in de bekabelingslaag is een meer intelligente beheeroplossing. In jargon: een Intelligent Infrastructure Managementoplossing. Dit is een combinatie van hard- en software, gekoppeld aan de fysieke laag van het netwerk. Deze is ontworpen voor het ondersteunen van het beheren van het netwerk. Met andere woorden: de onzichtbare laag wordt end-to-end zichtbaar en manageable gemaakt. Molex biedt hiervoor het zogeheten MIIM-concept (Molex Intelligent Infrastructure Management). Deze oplossing biedt de mogelijkheid om alle channels van het netwerk te beheren. Dit geeft end-to-end inzicht vanaf de switch-poort tot en met de aangesloten apparatuur. Hierdoor is in één oogopslag zichtbaar wat er in het netwerk gebeurt. Dit gebeurt real-time en vanaf elke locatie ter wereld. Storingen en incidenten worden real-time gemeld en kunnen dus direct verholpen worden. De moves, adds and changes kunnen vanuit het systeem beheerd worden en worden automatisch gedocumenteerd. Audits zijn hierdoor niet meer nodig. Tevens biedt MIIM overzicht, inzicht en extra security van alle IP-assets. Alles wat op het systeem gekoppeld of ontkoppeld wordt , wordt real-time gedetecteerd, ook als een apparaat ‘uit’ staat. Ook alle wifi-punten worden zichtbaar gemaakt. Bovendien zijn alle IP-adressen die een verbinding hebben met een wifi access point zichtbaar. In tegenstelling tot een switch ‘zien’ dit soort oplossingen elk apparaat, alle fysieke kabels en eventuele lege outlets. Ook detecteert het fouten in de bekabeling, onafhankelijk van protocollen of standaarden. De MIIM-oplossing is te gebruiken voor zowel nieuwe als bestaande netwerken en is gebaseerd op standaard RJ-45 connecties. ontbrekende schakel Het gebruik van Intelligent Infrastructure Management-oplossingen vormt vaak de ontbrekende schakel in het beheer van de infrastructuur. Deze tools zorgen voor inzicht en overzicht. Daarmee ontstaat rust in een organisatie waar de IT-omgeving een belangrijk onderdeel vormt van de totale bedrijfsvoering. Doordat terugkerende beheerkosten omlaag gaan, ontstaat in veel gevallen een interessante terugverdientijd van 1 tot 2 jaar. De gemiddelde ROI ligt dan ook tussen 12 en 18 maanden. Er is sinds kort ook de mogelijkheid om een MIIM-ready oplossing te installeren. Dit is een standaard CAT6 of CAT6A bekabelingsconcept dat binnen elk budget past en voorbereid is om later te kunnen upgraden naar een Intelligent Infra structure Management-concept. De benodigdheden om het netwerk later intelligent te maken kunnen desgewenst ook worden geleased waardoor men vanaf dag 1 na installatie maandelijks veel geld bespaart. Er is een nieuwe standaard in de maak, ISO/IEC18598, dat de eisen, aanbevelingen, eigenschappen en functies zal definiëren van Intelligent Infrastructure Management-oplossingen zodat de eindgebruiker kan laten specificeren dat het systeem minimaal hieraan moet voldoen. ■ frank van kessel business development manager benelux & germany bij molex premise networks dcw november | bekabeling belangrijkste lagen in het OSI-model. Toch wordt hier relatief weinig aandacht aan besteed. We hebben in de afgelopen 10 jaar een ontwikkeling gezien van 1Gb naar 10Gb en binnenkort zelfs 40Gboplossingen, maar qua gebruik en behandeling lijkt er weinig te zijn gebeurd. Bekabeling wordt gezien als een noodzakelijke, liefst eenmalige post waar we in het gunstigste geval zo’n 15 jaar of langer mee hopen te doen. Het proces omtrent de keuze voor een bekabelingsconcept is sinds begin jaren negentig nauwelijks veranderd. Er wordt immers bijna altijd uitgegaan van keuze- en budgetbepaling gebaseerd op eenmalige aanschaf. In deze fase wordt zelden of nooit gekeken naar de mogelijkheden om te besparen op de terugkerende kosten na installatie. 53 Full service aanbieder van datacenter-oplossingen First-Case in nieuw pand Een moderne bedrijfshal met de afmeting van een klein voetbalveld met stellages die vele meters hoog reiken. Dit is het nieuwe onderkomen dat First-Case onlangs in Wateringen heeft betrokken. Ad Smulders, oprichter en directeur van het Westlandse First-Case, zegt over zijn nieuwe bedrijfspand: “We wilden de nieuwe ruimte op een manier inrichten zoals we aan onze klanten altijd voorhouden: zo energiebewust mogelijk, met veilige werkplekken en met voldoende ruimte voor trainingen en ontvangstruimten voor klanten.” Vanaf de oprichting in 2004 - het tweede lustrum is dit jaar een feit - is First-Case ge- groeid van een ambachtelijk montagebedrijf tot een totaal-dienstverlener gespecialiseerd in het verzorgen van complete installaties vanaf aanschaf, transport, installatie, oplevering en onderhoud. Smulders zegt hierover: “First-Case is zo kunnen groeien doordat we onze dienstverlening zijn blijven zien als am- RFID MISSION CONTROL Alles onder controle Onze RFID superhelden behouden het overzicht, zelfs bij extreme toepassingen. Niet alleen in een containerhaven. Meer informatie op www.HARTING-RFID.com. HARTING Nederland | Larenweg 44 | 5234 KA ’s-Hertogenbosch | T + 31 (0)73 641 04 04 | F + 31 (0)73 644 06 99 E [email protected] | I www.HARTINGbv.nl bacht. Klanten waarderen dat en melden dat ook aan anderen. Waardering die niet door de Nederlandse grens wordt gestopt. FirstCase is inmiddels bij projecten betrokken in het Verenigd Koninkrijk, de Benelux en Duitsland.” People | Power | Partnership Schleifenbauer brengt nieuw type PDU op de markt: de hybride PDU Schleifenbauer brengt een nieuw type PDU op de markt, te weten de hybride PDU (hPDU). Deze PDU kan gelijktijdig en onafhankelijk van elkaar via zowel de databus als via TCP/IP benaderd worden. De reden voor Schleifenbauer om een PDU te ontwikkelen die niet alleen via de databus kan communiceren, maar ook voorzien is van een ethernet poort, is omdat het aantal metingen in de loop der jaren enorm is toegenomen. De hPDU maakt de weg vrij voor toepassingen die tot nog toe onmogelijk waren, bijvoorbeeld voor co-location providers die hun klanten toegang kunnen bieden via ethernet en zelf, onafhankelijk van het netwerk van hun klanten, toegang hebben via de databus om bijvoorbeeld het energiegebruik af te lezen om stroomgebruik te monitoren en te kunnen factureren. directe uitlezing mogelijk GEA Adia-DENCO® Energy efficiency voor datacenter koeling De GEA Adia-DENCO® maakt gebruik van gratis natuurlijke indirecte vrije-koeling in combinatie met indirecte adiabatische bevochtiging zonder compressie koeling. Specifiek ontworpen voor HVAC gebruik in datacenters biedt de GEA Adia-DENCO® een extreem De hPDU is een logische vervolgstap op de nieuwe controller, die onlangs in gebruik is genomen. Deze nieuwe generatie controllers is uitermate geschikt voor PDUs met stroom- en energiemeting. Ronald Timmermans, marketing director van Schleifenbauer, licht toe: “De nieuwe controller van Schleifenbauer, gebaseerd op de NXP chip, zal het mogelijk maken om meer metingen te bewerken en deze over zowel de databus als via een ethernet-poort beschikbaar te stellen aan de klant.” energieverbruik. wat resulteert in enorme lagere operationele kosten. De GEA Adia-DENCO® wordt door de GEA ingenieurs project ontworpen waardoor benodigde energie specifiek altijd de efficiënte koelcapaciteit behaald kan worden. Op het reeds uitgebreide portfolio van data center producten van GEA is de Omdat de hPDU wordt voorzien van een ethernet aansluiting is er een webserver op de PDU aanwezig die directe uitlezing (zonder een Gateway) via een browser mogelijk maakt. De hPDU biedt bovendien een groot security voordeel, omdat alle PDUs via 1 IP adres benaderd kunnen worden. laag Besparingen tot wel 80% op het energieverbruik van de koeling GEA Adia-DENCO , gebaseerd op de ® GEA CAIR HX-Factor • Datacenter specialist • Tot wel 380 koelcapaciteit • Hoog energy efficiency • PUE < 1.05 mogelijk • Hoge flexibiliteit luchtbehandelingskasten technologie, een perfecte aanvulling. • Lage operationele kosten Neem contact met ons op voor meer informatie. • Lage investerings kosten GEA Happel Nederland B.V. Phone: + 31 10 235 06 06 [email protected] www.gea-happel.nl engineering for a better world AdiaDENCO_HappelNL.indd 2 GEA Heat Exchangers 8/12/2014 2:38:12 PM Brancheonderzoek ICT: 76% verwacht stijging omzet Nederlandse ICT-bedrijven zien de toekomst optimistisch. Dat blijkt uit het Graydon-brancheonderzoek naar de marktsituatie van de ICT-sector. Zo ervaart 76% van de ICT-bedrijven de sector vandaag positief en verwacht evenveel procent een stijging van de omzet. Dit optimisme vertaalt zich ook in het marketing- en salesbeleid. 86% van de respondenten geeft aan dat hun budget voor marketing en sales gelijk is gebleven of zelfs is verhoogd. Bijna de helft van hen wil ook meer beroep doen op marketing en business intelligence. SPIE-ICS Integrated Connectivity Solutions Ontwerpt, bouwt, implementeert en levert dienstverlening voor infrastructuren op het gebied van: • Datacenters en ICT-ruimtes • In-building wireless • IT en facilitaire Infrastructuren • Enterprise Mobility Management • Service en Beheer • Telecom Management Detachering Voor meer informatie ga naar www.spie-nl.com/services/spie-ics of bel naar 076 - 544 54 44 Mark Beekman, Group Marketing Director bij Graydon: “We zijn blij dat de ICT-branche gelooft in een mooie toekomst. Dat 76% van de ICT-bedrijven vandaag optimistisch gestemd is, betekent een flinke verbetering tegenover 2013. Toen werd de markt slechts door iets meer dan de helft als positief ervaren. Uit ons onderzoek blijkt verder dat 76% van de ICT-bedrijven dit jaar een omzetstijging verwacht, 21% daarvan zelfs een stijging met meer dan 20%. Dat 57% van de ICTbedrijven vandaag kansen ziet op de internationale markt, is voor ons het bewijs dat de ICT-sector dit optimisme straks ook zal vertalen in economische groei.” ict-sector investeert in marketing Ook op het vlak van marketing- en salesbeleid wijst het brancheonderzoek van Graydon op een flinke dosis optimisme. 41% van de ICT-ondernemingen geeft aan dat hun marketingbudget is gestegen. Bij 45% is het gelijk gebleven. Slechts 14% van de bedrijven is gaan besparen op sales en marketing. E-mailmarketing (65%), sociale media (58%), content marketing (59%) en online marketing (66%) scoren binnen de ICT-sector het beste. Direct mailings en telemarketing lijken afgedaan te hebben. Mark Beekman: “42% van de respondenten geeft ook aan meer gebruik te willen maken van marketing en business intelligence. Dit is een goede evolutie. Hierdoor krijgen ze meer en betere klant- en marktinzichten, waardoor ze acties sneller kunnen opvolgen en meer omzetgroei kunnen realiseren. Bijvoorbeeld doordat ze hun potentiële markt beter in kaart kunnen brengen én doordat ze ‘look-a-likes’ kunnen benaderen op basis van bestaande klantengroepen.” Nederland ICT: ‘Nederland moet Digital Delta van Europa worden’ “Nederland kan de ideale proeftuin en testmarkt voor nieuwe ICTproducten, diensten en toepassingen worden. Door gericht actie te nemen en als overheid, bedrijfsleven, onderwijs en wetenschap samenwerken kan Nederland de eerste echt digitale economie van Europa worden. Nederland wordt dan een aantrekkelijke vestigingsplaats voor start-ups en innovatieve bedrijven.” Dit zei Bart Hogendoorn, voorzitter van Nederland ICT, tijdens de Avond van de Digitale Economie die onlangs plaatsvond in Den Haag. Hogendoorn stelt dat Nederland een uitstekende uitgangspositie heeft, onder meer dankzij de uitstekende digitale infrastructuur. De voorzitter van Nederland ICT deed een oproep aan gemeenten en regio’s om niet met elkaar te concurreren, maar juist meer samen te werken om Nederland als geheel concurrender te maken. De ambitie van Nederland ICT kreeg steun van Hans de Boer, voorzitter VNONCW. De Boer beklemtoonde nogmaals dat een flexibele arbeidsmarkt noodzakelijk is om concurrerender te worden. Bas Eenhoorn, Nationaal Commissaris Digitale Overheid, beloofde dat over twee jaar de digitale infrastructuur van de overheid op orde is. waarschuwde dat Nederland op het gebied van ICT en onderwijs internationaal achterop dreigt te raken. In andere EU-landen, waaronder het Verenigd Koninkrijk, is ICT al ingebed in onderwijsprogramma’s. Nederland ICT gaat de komende periode in gesprek met alle betrokken partijen om te komen tot een concrete gezamenlijke ambitie en afstemming van de actieagenda. De Avond van de Digitale Economie is een nieuw initiatief van Nederland ICT en ECP, platform voor de informatiesamenleving. Het initiatief biedt ruimte de kansen voor de digitale economie te bespreken, inspirerende voorbeelden te presenteren en bijzondere initiatieven in de schijnwerpers te zetten. Ruim 300 vertegenwoordigers uit bedrijfsleven, overheid en wetenschap waren bij deze eerste editie aanwezig. actieplan van ict team René Penning de Vries, zojuist benoemd door het kabinet als ICT Boegbeeld, presenteerde tijdens de Avond van de Digitale Economie de contouren van het actieplan van zijn ICT Team. Tineke Netelenbos, voorzitter van ECP en tevens Digital Champion, s ek on a Bezo Infr oom R T I r7 op mme u n d stan Koning & Hartman maakt het verschil Besparen op uw datacenter Ontdek de energiebesparende koelingsoplossingen van Koning & Hartman De IT-Infrastructuur oplossingen van Pentair/Schroff en Koning & Hartman bieden maatwerkoplossingen voor uw datacenter-inrichting op basis van een modulair platform. Energiebesparing staat hierbij centraal. Of het nu gaat om containment oplossingen op maat, cabinetten, stroomverdeling, precisiekoeling, kabelmanagement of monitoring: u bent bij Koning & Hartman aan het juiste adres. Onze experts geven advies bij ontwerp en implementatie. Zeer eenvoudig te installeren De installatie van onze modulaire oplossingen is zeer eenvoudig en bovendien toepasbaar voor zowel nieuwbouw als bestaande datacenters. Onze professionals garanderen een snelle en probleemloze installatie. Neem nu contact met ons op voor een vrijblijvend advies: 015 260 98 03 of mail naar [email protected]. Koning & Hartman B.V. Haarlerbergweg 21e-23e 1101 CH Amsterdam Nederland T +31 (0)20 587 76 00 F +31 (0)20 587 76 05 E [email protected] I www.koningenhartman.com Volg ons ook via: Schneider Electric bouwt mee Zeer duurzaam datacenter in Noorwegen schneider electric heeft meegebouwd aan green mountain, het meest duurzame datacenter ter wereld. het rekencentrum is gebouwd in een voormalige munitieopslagplaats van de nato aan een fjord te rennesøy in noorwegen. het green mountain-datacenter kent een oppervlakte van 21.000 vierkante meter. schneider electric heeft voor dit datacenter de volledige fysieke infrastructuur geleverd. dcw november | nieuws De locatie van het datacenter zorgt voor een goede beveiliging. De locatie bestaat uit zes hallen die in de berg zijn ondergebracht. De zalen zijn te bereiken via 100 meter lange tunnels die leiden tot het hart van de berg. De faciliteit maakt gebruik van de naastgelegen fjord voor vrije koeling. De benodigde energie wordt door middel van een waterkrachtcentrale opgewekt. 58 zwaartekracht Schneider Electric en Green Mountain hebben een koeloplossing ontwikkeld die gebruikmaakt van zwaartekracht om koud water uit de fjord naar het dieper gelegen datacenter te brengen. Het koude water wordt hierdoor aangeleverd in het datacenter zonder dat hiervoor energie nodig is. Op een diepte van 75 meter kent het water het ge- hele jaar door een constante temperatuur van 8 graden Celsius. Green Mountain Data Centre beschikt over een Tier III+ certificering. De faciliteit is carrier-neutraal. Het datacenter is ontworpen en gebouwd volgens de eisen die het Uptime Institute stelt aan een Tier III niveau van certificeren. Op een aantal aspecten scoort het Noorse datacenter zelfs volgens het zeer hoge Tier IV niveau. Het Uptime Institute heeft de faciliteit daarom een Tier III+ kwalificatie meegegeven. Het datacenter hanteert als doelstelling een PUE (power usage effectiveness) van minder dan 1,2. tweede datacenter Schneider Electric en Green Mountain hebben ook een tweede datacenter ontworpen en gebouwd in Rjukan. Dit datacenter is identiek aan het datacenter in Rennesøy, waardoor klanten diensten op het gebied van business continuity en disaster recovery kan worden geboden. De volledig redundant uitgevoerde energievoorziening maakt gebruik van meerdere waterkrachtstations, die zich in ‘2% van de wereldwijde co2uitstoot’ “De totale hoeveelheid data die we als maatschappij voortbrengen, verdubbelt iedere twee jaar”, zegt Paul Bron, vice president IT Business bij Schneider Electric. “Daarmee zijn datacenters inmiddels goed voor 2 pro- cent van de wereldwijde uitstoot aan CO2. Voor Schneider Electric vormt het Green Mountain-datacenter daarom een uitstekende kans om te laten zien hoe onze technologie en onze oplossingen kunnen bijdragen aan het verminderen van de milieubelasting van datacenters.” advertentie de meeste gevallen op slechts enkele honderden meters afstand van het datacenter bevinden. Naast de technische infrastructuur van het datacenter heeft Schneider Electric ook aspecten zoals de energievoorziening, de koeloplossingen en de DCIM (datacenter infrastructure management-)oplossing voor het beheren van het datacenter geleverd.“We hebben ambitieuze plannen met het Green Mountain datacenter”, zegt Knut Molaug, chief executive officer van Green Mountain AS. “Het was daarom voor ons van cruciaal belang om te kunnen samenwerken met een partner die in staat is om energie-efficiënte en bedrijfseconomisch zeer aantrekkelijke oplossingen te ontwikkelen. Hierbij hebben we gebruikgemaakt van innovatieve technologie die past binnen een weldoordachte systeemarchitectuur.” JAARLIJKSE JAARLIJKSE BESPARING REDUCTIE 26.514 100.533 KG COMPROMISLOOS BESPAREN DOOR DUURZAME KOELAANPAK IN BESTAANDE COMPUTERRUIMTES EN DATACENTERS www.profITbox.nl T 088 77 66 300 Victron helpt onbalans in accubanken te corrigeren Victron Energy, leverancier van stroomvoorzieningsoplossingen, lanceert de nieuwe Battery Balancer. Niet alle accu’s zijn hetzelfde. Indien meerdere accu’s tot één grote accubank worden gecombineerd kunnen de verschillen tussen accu’s problemen veroorzaken die de levensduur kunnen verkorten. De Battery Balancer voorkomt dit door actief de onbalans te corrigeren. Indien desondanks een te grote afwijking ontstaat slaat de Battery Balancer automatisch alarm. Accu’s kunnen worden gebruikt in seriesets en zowel serie als parallel geschakelde accubanken. Het kan hierbij gaan om accu’s met een spanningswaarde van 24 V, 48 V of hogere. Bij het gebruik van een serieset of in serie of parallel geschakelde accubank om verschillende spanningen en Ah-waarden door afzonderlijke 12 volt-accu’s te creëren ontstaan hierdoor verschillende klemspanningen bij elke accu. De accu’s raken hierdoor in onbalans. hoog stroomverbruik Daarnaast worden steeds hogere eisen gesteld aan accu’s aangezien deze apparatuur met een hoog stroomverbruik moeten kunnen aandrijven. In combinatie met de onbalans in accu’s vergroot dit de kans dat een accuset of accubank voortijdig kapot gaat. Door de onbalans te corrigeren met de Victron Battery Balancer wordt de levensduur van accu’s dan ook vergroot. De Battery Balancer vormt een aanvulling op de Victron Energy BMV-702 accumonitor, die eerder dit jaar werd geïntroduceerd. Dit apparatuur geeft zowel de laadstatus als spanningswaarden weer en bewaakt de middelpuntspanning. Lagere TCO met Power Xpert 9395P UPS Eaton introduceert de vernieuwde Power Xpert 9395P UPS. Deze UPS-serie bouwt voort op Eaton’s jarenlange ervaring en expertise als het gaat om betrouwbare bescherming, inclusief een lagere Total Cost of Ownership (TCO). De in 2007 geïntroduceerde Power Xpert 9395 was de eerste transformatorloze UPS waarmee sindsdien 5GVA aan betrouwbaar vermogen geleverd wordt aan alle grote datacenters en hubs wereldwijd. Met 10 procent meer vermogen en 18 procent minder warmteontwikkeling komt de Power Xpert 9395P UPS tegemoet aan de betrouwbaarheidsbehoeften van datacenter operators en consultants in grote datacenters, alsmede bij applicaties in de gezondheidszorg, financiën, bankwezen, beveiliging, procesbesturing en telecommunicatie. De UPS maakt ver System (ESS) technologie ervoor dat als energieconditionering niet nodig is, de stroom door de statische bypass schakelaar om de powermodules wordt geleid. Hierdoor kan het rendement oplopen tot 99 procent. De UPS is in staat om in minder dan twee milliseconden weer over te schakelen naar de dubbele conversie modus. De nieuwe 9395P biedt ook toonaangevende flexibiliteit door onder andere Eaton's gepatenteerde Hotsync load-sharing technologie. Hotsync garandeert een veilige en betrouwbare werking van de UPS door parallelle powermodules en UPS-en te synchroniseren zonder dat een communicatielink of synchronisatiesignalen nodig zijn. Daarnaast zorgt één statische schakelaar per UPS direct voor volledige bypasscapaciteit, terwijl powermodules kunnen worden toegevoegd als de belasting toeneemt. De 9395P UPS kan zonder vermogensreductie continu toegepast worden bij omgevingstemperaturen tot 40 graden Celsius. Door de schaalbaarheid en flexibiliteit van de nieuwe 9395P kunnen datacentermanagers, ook na installatie, het ontwerp aanpassen aan hun wensen en het afstemmen op veranderende eisen. het mogelijk meer kosteneffectieve en efficiënte energie te leveren dan zijn voorganger. Met de originele Power Xpert 9395 UPS werd een aantal nieuwe technologieën en geavanceerde functies geïntroduceerd. De nieuwe 9395P UPS bouwt hierop verder met veel verbeteringen die behalve meer vermogen ook betere schaalbaarheid en flexibiliteit bieden, hetgeen weer resulteert in een lagere Total Cost of Ownership. Met dezelfde footprint wordt meer energie geleverd dankzij een, in de dubbele conversie modus, verhoogd rendement van 96,3 procent en een grotere vermogensdichtheid. Het resultaat is dat de nieuwe 9395P UPS 10 procent meer vermogen levert dan zijn voorganger, wat tot aanzienlijk lagere operationele kosten en tot een terugverdientijd van twee tot drie jaar leidt. Bovendien wordt er 18 procent minder warmte geproduceerd, zodat ook minder koeling nodig is. Om zo'n hoog rendement te kunnen garanderen, zelfs bij lage belastingniveaus, maakt de nieuwe 9395P gebruik van Eaton’s Variable Module Management System (VMMS). Dit optimaliseert de belastingniveaus van de vermogenmodules van een enkele UPS of een parallel UPS-systeem. Daarnaast zorgt de Eaton's Energy Sa- “Uw gebouw, onze oplossingen” Bezoek ons 6 november op IT Room Infra Ruim 30 jaar verstand van: • Turnkey Datacenters en Computerruimtes • Netwerkbekabeling • Glasvezelbekabeling • UPS-systemen HIG Building Solutions • Infrastructuur Management • Elektrotechnische installatie • Security www.hig.nl Klipperaak 101, Bodegraven • Telefoon 088 62 27 444 Newtonstraat 37, Heerhugowaard • Telefoon 072 850 10 10 Evenementenkalender DatacenterWorks blijf op de hoogte van de evenementen op datacenter-gebied. kijk ook op de geheel vernieuwde website www.datacenterworks.nl onder ‘agenda’. zelf een evenement aankondigen? stuur een dcw november | agenda mailtje naar [email protected]. 62 evenement datum plaats land IT Room Infra 6 november 2014 Den Bosch Nederland DatacenterDynamics Converged 19 november 2014 Londen Verenigd Koninkrijk BICSI Winter Conference & Exhibition 22 - 26 februari 2015 Orlando Verenigde Staten Green Data Center Conference 24 - 26 februari 2015 San Diego Verenigde Staten Data Centre World 11 - 12 maart 2015 Londen Verenigd Koninkrijk Cable Congress 11 - 13 maart 2015 Brussel België World Hosting Days Global 24 - 26 maart 2015 Rust Duitsland BICSI Middle East Conference & Exhibition 14 - 16 april 2015 Dubai Verenigde Arabische Emiraten Data Center World Global Conference 19 - 23 april 2015 Las Vegas Verenigde Staten BICSI Canadian Conference & Exhibition 26 - 29 april 2015 Ottawa Canada BICSI South Pacific Conference & Exhibition 11 - 13 mei 2015 Sydney Australië BICSI United Kingdom Conference & Exhibition 10 juni 2015 Londen Verenigd Koninkrijk Data Center World Global Conference 19 - 23 april 2015 Las Vegas Verenigde Staten BICSI Canadian Conference & Exhibition 26 - 29 april 2015 Ottawa Canada BICSI South Pacific Conference & Exhibition 11 - 13 mei 2015 Sydney Australië BICSI United Kingdom Conference & Exhibition 10 juni 2015 Londen Verenigd Koninkrijk Thaise overheid onderzoekt overstromingen en droogtes met mobiel datacenter De Thaise overheid neemt een mobiele datacenter in gebruik. Het datacenter worden gebruikt om in geval van droogte of juist overstromingen meren en rivieren te kunnen onderzoeken. Overstromingen komen in Thailand gedurende het regenseizoen regelmatig voor. Gedurende het droge seizoen wordt het land juist geconfronteerd met extreme droogtes. De weersomstandigheden hebben hierdoor een grote impact op de economie van het land. Het ministerie van Wetenschap en Technologie zet daarom een mobiele datacenter in om overstromingen en droogtes beter te kunnen onderzoeken. satellietverbinding om ook te kunnen communiceren als de ‘normale’ communicatieinfrastructuur onbruikbaar is. Een back-up generator kan de servers in het datacenter acht uur lang aandrijven. Het mobiele datacenter werkt samen met een team van zes SUV’s die zijn voorzien van een Mobile Mapping System. Daarnaast bestaat het team uit een onderzoeksboot en een klein vliegtuig met hoge resolutie camera’s. Het team moet in staat zijn snel te handelen gedurende overstromingen en droogtes. De schade die deze weersomstandigheden veroorzaken moet hierdoor direct duidelijk zijn, waardoor maatregelen kunnen worden genomen om de impact te minimaliseren. satellietverbinding De mobiele faciliteiten zijn voorzien van moderne servers, een 30 TB storage array, een koelinstallatie en een geautomatiseerde blusinstallatie. Het mobiele datacenter is ontworpen voor gebruik in rampgebieden. De datacenters zijn daarom voorzien van een Bezoek de experts van Minkels Stand 01.E056 29 & 30 oktober Optimale behuizing Voor de Cisco Nexus Series www.minkels.com SWITCHING & ROUTING RACK INTEGRATIE RACK Om voldoende ruimte te creëren voor de Met netwerkkabels en de luchtstroom is een mogelijkheid geboden om IT apparatuur gespecialiseerd rack nodig. Minkels heeft vooraf in te bouwen, te testen en vervolgens speciale racks en accessoires ontworpen te transporteren naar de daadwerkelijke voor switching en routing apparatuur. gebruikslocatie. het integratierack Flexibel Hoge statische en Speciaal ontworpen voor een dynamische belastbaarheid wordt grote hoeveelheid kabels Heavy duty rolsysteem Goede koeling van de apparatuur Geoptimaliseerde luchtstromen Integreerbaarheid Flexibel, heavy duty 19-inch interieur de it room infra: de vereniging voor de technische infrastructuur van computerruimtes en datacenters. dcw november | it room infra Wordt (diepe) geothermie de nieuwe energiebron? 64 Voor onze energievoorziening van olie en gas zijn we grotendeels af hankelijk van het buitenland, met name het Midden Oosten en Rusland. Elke avond zijn deze landen in het nieuws met oorlogen en ongeregeldheden. Dit zijn ook de landen die ons voorzien van grote hoeveelheden olie en aardgas. Met een simpele druk op de knop of een ferme uitspraak kunnen zij onze inflatie of prijs aanwakkeren. Wordt het niet eens tijd dat we hier meer over gaan nadenken en actie gaan ondernemen? Windmolens, zonnepanelen, biomassa- en getijde-energiecentrales zijn alternatieven, maar zijn geen continu opwekkende energieproducenten. 99% van onze aarde is warmer dan 100°C. Met een industriële machine (Organic Rankine Cycle of Kalina Cycle) kunnen we aardwarmte omzetten in elektrische energie. Het rendement is weliswaar niet zo hoog, maar de warmte is voor niks beschikbaar en zit onder onze voeten en kan continu worden opgewekt! Geothermie (of aardwarmte) is de energie in de vorm van warmte die in de bodem zit opgeslagen. Het belangrijkste verschil met Warmte Koude Opslag (WKO) is dat bij een WKO-installatie de energie tijdelijk wordt opgeslagen en bij geothermie de warmte op grote diepte wordt onttrokken. Hoe dieper we gaan boren in de aardkorst, hoe warmer het wordt en hoe hoger de druk wordt. Gemiddeld neemt de temperatuur 3°C toe per 100 meter diepte. De warmte kunnen we onttrekken en in een machine omzetten in elektriciteit. De restwarmte welke overblijft na de ORC-machine kunnen we benutten voor verwarming of om koude mee op te wekken middels absorptiekoelmachine(s). Wat daarna overblijft, wordt weer teruggepompt in de aarde. Een geothermische bron boren is in feite op dezelfde techniek gestoeld als waarmee we boren naar aardolie en aardgas. Het belangrijkste verschil bij een geother64 | mische bron boren is dat je liever niet op een aardolie of aardgasreservoir stuit. Het is in de praktijk mogelijk een gat te boren met een diameter van 6 meter doorsnede en een kilometer diep. Daarna is er ruimte om 24 gestuurde boringen in dezelfde schacht te verrichten in een soort spinnenweb onder deze schacht. Op deze wijze kan een geothermische bron worden verkregen van 240 MWthermisch. Hiermee kan tussen de 20 en 30 MWelektrisch worden opgewekt. Een gigantisch potentieel aan energie per bron. Als de energie lokaal benut kan worden, wordt veel transportverlies van aardgas- en elektriciteitsnetten voorkomen, produceren we vrijwel geen CO2, verbruiken we geen aardgas, en worden we minder af hankelijk van landen in het Midden Oosten en Rusland. In de toekomst kan middels deze techniek 10 - 20% van onze energie duurzaam worden opgewekt. zijn er belemmeringen? In Nederland hebben we de Mijnwet. Tot aan 500 meter diep kan je redelijk makkelijk boringen uitvoeren. Ga je dieper dan 500 meter boren, dan wordt het een heel ander verhaal. Er bestaat een kans dat je op een aardolie of gasreservoir stuit, hiervoor moeten voorzieningen worden getroffen. De druk en temperatuur worden hoger, de hoeveelheid papierwerk en vergunningen nemen kwadratisch toe. Meerdere specialistische marktpartijen zijn nodig. Financiers zijn nog huiverig om geld uit te lenen omdat opbrengsten vooraf niet te bepalen zijn. Zo ook is er nog de lobby van aardoliemaatschappijen, publieke opinie en energiebedrijven. Zullen zij staan te juichen als deze techniek echt doorbreekt? Zo zijn ook de aanloopkosten hoog. Is de put eenmaal operationeel, dan zijn de kosten laag te noemen. Willen we onze milieudoelstellingen halen en belangrijker, nog minder af hankelijk worden van olie- en gasproducerende landen, dan zullen we gezamenlijk de schouders eronder moeten zetten. Het gezegde: ‘Waar een wil is, is een weg’ geldt ook voor deze techniek. Let wel: 99% van onze aardbol is warmer dan 100°C! Deze energie is niet zomaar op. En voor de mensen die tegen het oppompen van grondwater zijn, er is ook een gesloten loop mogelijk zoals ook toegepast bij bodemwisselaars. Dan halen we enkel de warmte weg en laten de grond met rust. De opbrengsten zijn dan weliswaar een stuk lager. Voor elke uitdaging is er een oplossing. Op het IT Room Infra event op 6 november willen wij u kennis laten maken met (ultra) diepe geothermie. In 25 minuten spreektijd brengen wij u de highlights van deze techniek en is er een specialist van Strukton Sustainable Energy aanwezig om u meer hierover te vertellen. Raymond van den Tempel Technisch Consultant Stukton Worksphere activiteiten 2014 6 november - IT Room Infra event contactgegevens it room infra: FHI, federatie van technologiebranches Eline Hazeleger ([email protected]) Telefoon: (033) 465 75 07 Internet: www.itroominfra.nl Meer weten over business, innovatie & IT? Lees www.BusinessEnIT.nl Business & IT publiceert artikelen en blog posts over de relatie tussen IT, business en innovatie. Ook publiceren? Kijk op http://businessenit.nl/over-business-en-it/ |65 Voorbereiden op de toekomst Het snel toenemend gebruik van big data, social media en video noodzaken netwerkadviseurs om goed na te denken over de capaciteit van datacenters en netwerkverbindingen. In de september/oktober editie van BICSI’s ICT Today staat daarom een uitgebreid artikel over de 40/100 Gigabit Ethernet ontwikkelingen. Maar ook over Passieve Optische Netwerken en het testen van glasvezelverbindingen. Hieronder een impressie. dcw november | bicsi 40/100 Gigabit Ethernet 66 In lijn met het verleden zal de behoefte aan steeds snellere netwerken ook de komende decennia uiteraard blijven toenemen. Daarom adviseert Cindy Montstream RCDD, NTS in een twaalf pagina’s artikel in BICSI Today bij het ontwerpen van datacenters goed rekening te houden met die trend. Zij is betrokken en tevens vicevoorzitter van twee standaardcommissies. Om de doorgroei naar 10 Gb/s in de werkplekverbindingen mogelijk te maken, moeten de backboneverbindingen in datacenters momenteel al 40/100 Gigabit kunnen verwerken. In haar artikel belicht Montstream de IEEE en TIA standaarden die daarvoor zijn ontwikkeld (zoals de IEEE 802.3ba) en waar het de komende jaren heengaat. IEEE gaat uit van een verdubbeling van de serversnelheid per 24 maanden en een verdubbeling van de netwerkapparatuur in het hart van een datacenter per 18 maanden. Behalve de bekabeling belicht zij ook kort de beschikbaarheid van 40/100 GbE-apparatuur van bekende leveranciers als Cisco en Extreme Networking, maar ook innovatieve nieuwkomers als SDN-specialist Arista Networking. Montstream adviseert in datacenters minimaal OM3, maar liever OM4 multimode verbindingen aan te leggen of singlemode. Verder moet men bij het datacenterontwerp ook rekening houden met de steeds grotere dichtheid aan apparatuur en aansluitingen, vanwege de invloed daarvan op onder andere de luchtdoorstroming. PON en Permanent Link Testing Ook deze ICT Today bevat weer een aantal artikelen over glasvezelbekabeling, vanwege het toenemend gebruik daarvan. In een vijf pagina’s bijdrage over Passieve Optische Netwerken worden de mogelijke kostenvoordelen belicht door besparingen op actie- ve apparatuur. Verder gaat het maar liefst zestien pagina’s lange coverartikel over het testen van Permanent Link verbindingen. Om de steeds grotere capaciteitsbehoefte in netwerkverbindingen te kunnen verwerken zijn MPO-connectoren ontwikkeld, die tot 24 glasvezels kunnen verbinden. In dit artikel gaat Carol Everett Oliver RCDD, ESS uitgebreid in op het correct testen van verbindingen met deze connectoren. Zij is zowel BICSI’s U.S. Northeast regiodirecteur als nauw betrokken bij de ontwikkeling van de BICSI-005 ESS standaard. Kortom, de nieuwe ICT Today editie bevat weer een aantal interessante technische artikelen, die netwerkexperts en datacenterontwerpers helpen hun kennis actueel te houden of te updaten. Ook voor niet-leden is het mogelijk om daar een abonnement op te nemen. Verder kunt u alle informatie over BICSI vinden op www.bicsi.org, of contact opnemen met onderstaande Benelux vertegenwoordigers, om een indruk te krijgen van hun persoonlijke ervaringen over BICSI's toegevoegde waarde. Tenslotte is de jaarlijkse winterconferentie een aanrader als u met BICSI wilt kennismaken. Die wordt van 22 tot en met 25 februari in het aangename Orlando gehouden. RCDD Joop Ierschot van Deerns, via [email protected] RCDD Gert-Jan Roozeboom van R&M, via [email protected] Cursus Code Eerstvolgende sessie Dagen Actieprijs Certified TIA-942 Design Consultant (CTDC) 26 t/m 28 januari (Engelstalig) 3 e 2.425,- Certified ANSI/TIA-942 Internal Auditor (CTIA) 13 t/m 14 november (Engelstalig) 2 e 1.380,- Certified Datacenter Professional (CDCP) 17 t/m 18 november 2 e 1.350,- Certified Datacenter Specialist (CDCS) 19 t/m 21 november 3 e 2.050,- Certified Datacenter Expert (CDCE) 24 t/m 28 november 5 e 3.495,- Certified Datacenter Facilities Operations Manager (CDFOM) 12 t/m 14 november 3 e 2.050,- Certified Datacenter Risk Professional (CDRP) 26 t/m 27 maart (Engelstalig) 2 e 1.380,- Certified Datacenter Migration Specialist (CDMS) 10 t/m 11 november 2 e 1.380,- Certified Information Technology Manager (CITM) 18 t/m 20 maart 3 e 2.050,- Meer cursusdata, een vrijblijvend opleidingsadvies of direct inschrijven? Neem contact op met het Vijfhart team, wij helpen u graag verder! [email protected] 088 - 542 78 48 Eindelijk, een efficient-gerichte business case voor de DCIM waar u echt naar op zoek bent. Zes manieren waarop StruxureWare for Data Centers software de operationele- en energie-efficiency verbeterd. 1 2 3 Monitor energie-index wereldwijd Identificeer buitensporige capaciteit Rapporteer energieverbruik en -kosten Informatie waarmee u goed op de hoogte bent van mogelijkheden of risico’s in de energiemarkt. Spoor niet-gebruikte of overbodige capaciteit op en bepaal welke apparaten kunnen worden uitgezet of elders kunnen worden gebruikt. Verzamel, analyseer en rapporteer uw energiekosten en –verbruik op macroof microniveau. 4 5 6 Toon PUE van uw gehele IT/facilities-omgeving Doorbereken van energieverbruik Simuleer effecten van fouten in systemen Genereer real-time meetwaardes voor de effectiviteit van uw energieverbruik en tal van andere prestaties. Dankzij details over het energieverbruik kunt u de kosten voor het gebruik van het datacenter exact doorbereken aan de verschillende business units. Identificeer belangrijke IT-consequenties van energie-uitval en falen van koeling. Energie-efficiënte beschikbaarheid Organisaties zijn gericht op het verlagen van hun kosten en energieverbruik, terwijl ze meer capaciteit nodig hebben. Datacenter- of facility managers moeten daarom de beschikbaarheid van systemen dusdanig beheren, dat het binnen de wetgeving past en voldoet aan de eisen en wensen op het gebied van OPEX. Om aan alle eisen te kunnen voldoen, heeft Schneider Electric™ StruxureWare™ for Data Centers software geïntroduceerd. Hiermee kunt u het monitoren van uw energieverbruik goed structureren en volledig automatiseren. Waardoor u altijd een compleet inzicht hebt in al uw datacenterfuncties. Alle informatie op ieder gewenst moment Onze datacenter infrastructure management (DCIM-)software geeft een compleet overzicht van uw infrastructuur. Of het nu op gebouwniveau is of serverniveau. Hierdoor kunt u de uptime van uw systemen monitoren en beschermen. En de effecten van verplaatsingen, veranderingen, uitbreidingen in het datacenter simuleren en analyseren, zodat u weet wat de kosten hiervan zijn, welke capaciteit u nodig heeft en wat de gevolgen voor het energieverbruik zijn. Op deze manier bent u er zeker van dat zowel IT als facility uw datacenter op ieder moment kunnen aanpassen aan veranderende behoeften. Terwijl het datacenter altijd beschikbaar blijft en energie-efficiënt is. Business-wise, Future-driven.™ How Data Centre Management Software Improves Planning and and Software Improves Planning Cuts Operational Costs” Cuts Operational Costs” > Executive summary Executive summary Contents Contents Compleet inzicht in uw datacenter: > Visualiseer wijzigingen/capaciteitscenario’s > Bekijk uw huidige PUE/DCiE en de gegevens uit het verleden > Behoud altijd de hoogste beschikbaarheid > Bekijk en beheer uw energieverbruik > Space en cage management in faciliteiten met meerdere huurders > Verbeter ‘life-cycle services’ van planning tot onderhoud APC™ by Schneider Electric -producten, -oplossingen, en -diensten zijn integraal onderdeel van het IT-portfolio van Schneider Electric. Dowload uw gratis white paper en bekijk de tien realistische scenario’s waar DCIM ertoe doet. U maakt kans op een Samsung Galaxy Note 3! Bezoek www.SEreply.com Key Code 43905p ©2013 Schneider Electric. All Rights Reserved. Schneider Electric, APC, StruxureWare, and Business-wise, Future-driven are trademarks owned by Schneider Electric Industries SAS or its affiliated companies. All other trademarks are the property of their respective owners. www.schneider-electric.com • 998-1187091_NL_C Datacenterworks_NL_Dec20_42370p.indd 1 12/4/13 1:35 PM
© Copyright 2024 ExpyDoc
