Water inspireert…
Jaarverslag 2013
Inhoud
Water inspireert
4
Drinkwater
6
Industriewater
11
WLN
15
Samenwerking in de waterketen
20
Internationale Samenwerking
24
Energie & Water
28
Water in een duurzame samenleving
32
Organisatie in ontwikkeling
38
Financiële resultaten
43
Bericht van de Raad van Commissarissen
49
Samenstelling Raad van Commissarissen, Directie en Ondernemingsraad
52
Jaarrekening 2013
55
Controleverklaring van de onafhankelijk accountant
77
Aandelen, hoofdleidingen en aansluitingen
78
Water inspireert…
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 4
Water
inspireert
Vanuit onze maatschappelijke verantwoordelijkheid zijn wij dag in, dag uit bezig met
water. Dat inspireert. Wij leveren schoon, lekker en betrouwbaar drinkwater. Voorzien
industriële afnemers van water naar specifieke eisen. Spelen onze partij mee in de
transitie naar een duurzame samenleving met water als energiedrager. Waterbedrijf
Groningen is één van de kleinere waterbedrijven van ons land. Met één van de laagste
waterprijzen. En tevreden klanten die onze dienstverlening in 2013 met een 7,7 waardeerden. Dat inspireert!
Onze belofte, onder alle omstandigheden verzekerd te zijn van water, is een hele uitdaging.
Daarom investeerden wij ook in 2013 in de winning, zuivering en distributie van water.
Onder meer in onze locaties in Onnen en De Punt, maar ook in de ringleiding rond de stad
Groningen en een omlegging als gevolg van de verdubbeling van de N33.
North Water, onze joint venture met Evides Industriewater, investeerde onder meer in
de watervoorziening voor industriële afnemers in het Eemshavengebied, naast waterzuiveringen en -voorzieningen op bedrijventerreinen als Oosterhorn en bij andere grote
afnemers.
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 5
Samenwerken
Samenwerken, dat is het sleutelwoord om goed te kunnen presteren. Zeker als relatief klein
bedrijf voelen wij de noodzaak om slim te werken. Zo verbeteren wij de kwaliteit van het
water en houden de kosten in de hand.
Water inspireert tot samenwerken in de waterketen. Samen met partners als gemeenten,
provincies, waterschappen en andere waterbedrijven creëren wij zo maatschappelijke toegevoegde waarde. Ook in en met WLN, het gezamenlijk expertisecentrum voor watertechnologie en waterkwaliteit van Waterbedrijf Groningen en WMD, werken wij samen. WLN
bedient naast de beide waterbedrijven ook andere opdrachtgevers, zowel binnen de waterketen als daarbuiten. Ook in onze Energie & Water projecten is het samenwerken wat de
klok slaat. Samen met overheden en bedrijven werken wij daar aan energievraagstukken
waarin water een belangrijke rol speelt.
Effectiviteit en efficiency
Waterbedrijf Groningen heeft met WMD de mogelijkheden van een fusie verkend. Een
grotere schaal zou moeten leiden tot meer efficiency en meer effectiviteit, zo was onze gedachte. Tot onze teleurstelling heeft het Drentse waterbedrijf in 2013 ervoor gekozen om
zelfstandig verder te gaan. Voor ons de aanleiding om onze strategie te herijken. Vanuit de
inspirerende kracht van water gaat Waterbedrijf Groningen verder als zelfstandig bedrijf. Wij
zien een gezonde toekomst, waarin wij een prominente rol blijven vervullen in de duurzame
ontwikkeling van onze regio. Met voldoende kansen en aantrekkingskracht voor zittende én
nieuwe medewerkers, geloofwaardigheid, financiële zekerheid en bovendien met één van de
laagste drinkwatertarieven van Nederland.
W
aterbedrijf Groningen wil als
maatschappelijke onderneming de waterbelangen in
de regio duurzaam veilig stellen. Wij
willen deze missie realiseren door het
leveren van producten, diensten en
kennis op het gebied van water. Wij
zijn niet alleen leverancier van verschillende soorten water, maar leveren ook een bijdrage aan
volksgezondheid, natuurbehoud, het
creëren van duurzame bronnen,
bestuurlijke vraagstukken, ruimtelijke
ordening, werkgelegenheid en innovatie. Voor nu en in de toekomst.
Deze ambitie betekent sterk inzetten op nóg meer effectiviteit
en efficiency. Bestaande samenwerkingsverbanden versterken
en nieuwe aangaan. Ons personeelsbeleid vitaliseren, lean
management en assetmanagement verder ontwikkelen. Zo
blijven wij een gezond en betrouwbaar bedrijf dat haar processen goed op orde heeft, haar kosten in de hand houdt, oog
heeft voor de klant en een aantrekkelijke werkgever is en blijft
voor haar medewerkers.
Duurzaam
Waterbedrijf Groningen blijft hierbij inzetten op maatschappelijk
verantwoord ondernemen, binnen en buiten de landsgrenzen.
In ons land door bijvoorbeeld consequent te werken aan de
bescherming van onze waterbronnen en een lagere CO₂voetafdruk en met bewustwordingscampagnes onder het
publiek, waaronder scholieren. En buiten ons land in waterprojecten in Roemenië, Bosnië, Zuid-Afrika, en Nicaragua/
Honduras.
Met frisse energie er tegenaan, iedere dag opnieuw. Met de
passie voor water. Water inspireert!
Henk de Kraa,
directeur
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 6
Drinkwater
Water inspireert tot een mooie belofte: je doet de kraan open en er komt water uit.
Schoon, lekker en betrouwbaar drinkwater. Wat er allemaal voor nodig is om het
zover te krijgen zit grotendeels verstopt in ondergrondse leidingen en installaties die
samen het productie- en distributiesysteem van drinkwater vormen. Om ervoor te
zorgen dat het water dag in dag uit probleemloos uit de kraan komt, investeert
Waterbedrijf Groningen continu. De prestaties zijn verbluffend: weinig storingen,
weinig klachten én…. de laagste waterprijs van het land!
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 7
Drinkwater
Klanten blijven tevreden
Juist voor een monopolist als Waterbedrijf Groningen is het belangrijk om te weten wat de
klanten vinden van het bedrijf. Die beoordelen hun waterleverancier niet alleen op de kwaliteit en de leveringszekerheid van het water, maar ook op bijvoorbeeld bereikbaarheid en
bejegening. Sinds eind 2012 meten wij periodiek de klanttevredenheid na een inkomend
telefoongesprek of het verzenden van een e-mail. Ondertussen hebben zoʼn 1.500 klanten
hun telefonische communicatie met Waterbedrijf Groningen beoordeeld. Vooral de telefonische bereikbaarheid scoorde hoog, net als de
vriendelijkheid van de medewerkers en de kwaliteit van het antwoord op de vraag. Daarnaast
is in 2013 de eerste verplichte prestatievergelijking van de drinkwaterbedrijven uitgevoerd.
Onder meer zijn de bedrijven vergeleken op de
kwaliteit van hun dienstverlening. Onze klanten
waarderen onze dienstverlening met een 7,7.
Vergelijkbaar met collega-drinkwaterbedrijven
en aanmerkelijk hoger dan in andere sectoren.
Om klanten nog beter te informeren over geplande werkzaamheden en de mogelijke ongemakken, heeft Waterbedrijf Groningen een servicebericht per e-mail voor haar klanten
ontwikkeld. Door serviceberichten per e-mail te sturen kunnen wij grote groepen klanten op
een persoonlijke wijze heel gericht én kosteneffectief informeren.
Wij introduceerden nóg een digitaal communicatiemiddel: de e-mail nieuwsbrief. Al onze
drinkwaterklanten kunnen daarin nieuws, informatie en tips van ons bedrijf lezen. Het eerste
nummer in december 2013 ging onder meer over de verhoogde Belasting op Leidingwater
(BoL) en de nieuwe drinkwatertarieven. Gezien de vele positieve reacties gaan wij in 2014
met de nieuwsbrief door.
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 8
Drinkwater
Investeren in water
Om de levering van schoon, lekker en betrouwbaar water 24/7 te garanderen investeert
Waterbedrijf Groningen continu in haar systeem voor waterwinning, waterzuivering en
distributie. Bijvoorbeeld in het Eemshavengebied, waar grote ontwikkelingen gaande zijn.
Om daar de levering van voldoende hoeveelheden water de komende jaren te kunnen garanderen, is een deel van de transportleiding tussen Appingedam en Tjuchem vervangen.
Bij Tjuchem is 320 meter transportleiding door middel van een boring onder het Afwateringskanaal van Duurswold doorgetrokken.
Rondom de stad Groningen is de ringleiding voltooid met het verleggen van een grote transportleiding langs de oostelijke ringweg.
In Onnen is de ingrijpende renovatie van onze drinkwaterproductielocatie bijna afgerond.
Die was onder andere nodig omdat de Onnerpolder is aangewezen als noodwaterbergingsgebied. Er is een nieuw gesegmenteerd reinwaterreservoir gebouwd waardoor het water nu
in twee productiestraten wordt gezuiverd. Daarnaast zijn er nieuwe noodstroomaggregaten
geplaatst en is een nieuwe meet- en regelkamer ingericht. Ook is het terrein in een nieuw
jasje gestoken. Rest nu nog het monumentale pompgebouw dat in 2014 wordt gerenoveerd.
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 9
Drinkwater
Ook de renovatie en uitbreiding van de drinkwaterproductielocatie De Punt is in 2013 zo
goed als afgerond. Twee waterfabrieken produceren daar nu drinkwater: één vanuit oppervlaktewater en één vanuit grondwater. Naast de renovatie en uitbreiding van de zuiveringsinstallaties is de energievoorziening vernieuwd en het reinwaterreservoir uitgebreid. Doordat
er nu meer oppervlaktewater wordt ingenomen hoeft er minder grondwater worden opgepompt. De herinrichting van het terrein is grotendeels afgerond, net als de opknapbeurt van
de bestaande gebouwen. Als gevolg van de renovatie van De Punt en de toepassing van
nieuwe technieken is de watertoren in Groningen overbodig geworden. Net als die in Oude
Pekela is hij in de verkoop gedaan.
De verdubbeling van de N33 had voor Waterbedrijf Groningen twee grote ingrepen tot
gevolg. De transportleiding tussen Zuidbroek en Scheemda en die tussen Wildervank en
Stadskanaal moesten worden omgeleid. Dit ging gepaard met tijdelijke afsluitingen die
vooraf werden gegaan door proefafsluitingen: het zekere voor het onzekere! Grote groepen
gebruikers kregen tijdelijk water via een alternatieve route. Uiteraard werden zij hierover
uitgebreid ingelicht.
5
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 10
Drinkwater
Een ander groot project in 2013 was de aanleg van een nieuwe transportleiding onder het
A.G. Wildervanckkanaal. Doordat dit kanaal werd uitgediept, moest de waterleiding ook
dieper komen te liggen. Dit om te voorkomen dat vaartuigen de zinker kunnen beschadigen
en hierdoor (ongewild) de drinkwaterlevering kunnen verstoren.
Klein ongemak, geen echte calamiteiten
Onder alle omstandigheden moeten onze afnemers zich verzekerd weten van water. Wij
doen er dan ook alles aan om te voorkomen dat er iets fout gaat. Daarom deden wij eerst
proefafsluitingen voordat wij de grote transportleidingen bij de N33 écht afsloten. En daarom
ook houden wij jaarlijks een aantal oefeningen in het kader van het nooddrinkwaterplan dat
in samenspel met de partners in de Veiligheidsregio is opgesteld voor calamiteiten waarbij
24 uur lang geen water kan worden geleverd. Samen met de gemeente Vlagtwedde heeft
Waterbedrijf Groningen in 2013 een zogenoemde ʻbestuurlijke oefeningʼ gehouden. Daarbij
werd gebruik gemaakt van onafhankelijk deskundigenadvies van de Eenheid Planning en
Advies Drinkwater (EPA-d) van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu, een adviesorgaan
voor complexe drinkwatercalamiteiten. Deze oefening heeft aanzienlijk bijgedragen aan de
wederzijdse bewustwording en het vergroten van het inzicht in de inhoudelijke en bestuurlijke complexiteit bij drinkwatercalamiteiten. Een aantal aanbevelingen op het gebied van
techniek en procedures wordt in 2014 doorgevoerd.
Oefenen voorkomt niet dat er af en toe onverhoopt toch iets fout gaat. Zo hebben door de
oktoberstorm de wortels van gevelde bomen enkele waterleidingen meegenomen in hun
val en hebben wij spontane lekken in de hoofdleiding bij Vlagtwedde, een stalen zinker in
Schildwolde en de transportleiding bij Groningen gerepareerd. Ondanks de vele projecten
en ingrepen hebben wij in 2013 onze zogenoemde ʻondermaatse waterleveringʼ -dit is de
maat voor het aantal en de duur van de storingen- gelijk kunnen houden met die in 2012.
Duurzaam en ordelijk
Bijzondere aandacht ging uit naar duurzaamheid. Zo hebben wij mooie resultaten geboekt
door de hoeveelheid reststoffen die vrijkomen bij de productie van drinkwater, terug te
brengen en een groter deel van de reststoffen opnieuw te gebruiken. Dit resulteerde in 20%
minder reststoffen en 20% lagere kosten.
Ook aan orde en netheid op onze locaties en werkplekken hebben wij veel aandacht
besteed. Immers: van schoon en betrouwbaar water kan alleen sprake zijn als wij schoon
en veilig werken. Zo inspireert water ons tot duurzaam en ordelijk werken bij de winning,
zuivering en distributie van drinkwater.
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 11
Industriewater
Water inspireert tot inspelen op de wensen van de klant. Water leveren binnen de
juiste specificaties, in de juiste hoeveelheid en op het juiste moment. Voor North
Water was 2013 vooral een jaar van ‘gewoon doorgaan’. Doen waar zij goed in is.
Infrastructuur en installaties hebben naar verwachting én behoren gewerkt. Bijzondere
aandacht ging, net als in 2012, uit naar het tot stand brengen en bestendigen van een
duurzame watervoorziening in de Eemshaven. Daar zijn grote industriële ontwikkelingen gaande, met alle bijzondere eisen en specificaties van dien.
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 12
Industriewater
Excellent presteren
Steekt het bij de productie, distributie en levering van drinkwater aan consumenten al heel
nauw, bij industriewater is het niet veel anders. Een probleemloze werking van industriële
processen staat of valt mede met de beschikbaarheid van de juiste hoeveelheid water
volgens de juiste specificaties en eisen die de afnemer stelt. North Water richt zich op een
probleemloze levering van industriewater tegen minimale kosten. Dit vraagt om een procesinrichting die efficiënt en effectief is. Zij heeft haar aandacht in 2013 in het bijzonder gericht
op assetmanagement, procesbeheersing en VGWM (veiligheid, gezondheid, welzijn en
milieu) op de werkvloer. Daarnaast op kennis en opleiding en op het rendement van haar
installaties: water inspireert tot excellente prestaties.
In 2013 is de bedrijfsvoering van North Water opnieuw VCA-gecertificeerd; die voor de
zuivering van afvalwater voor de eerste keer. Afnemers kunnen er voor de volle honderd
procent van op aan dat North Water aan alle VGWM-eisen voldoet: in 2013 werd zonder
ongevallen gewerkt en voldaan aan alle vergunningsvoorwaarden.
V
oor de levering van water aan
grootverbruikers, vooral industrieen, heeft Waterbedrijf Groningen
samen met Evides Industriewater in 2006
North Water opgericht.
North Water levert verschillende soorten
industriewater, bijvoorbeeld proceswater,
koelwater, spoelwater, demiwater en bluswater. Daarnaast biedt het oplossingen
voor vraagstukken op het gebied van
waterbehandeling en afvalwaterzuivering
voor bedrijven en industriële complexen.
North Water zorgt voor het ontwerp, de
bouw en het beheer van installaties, en
de financiering ervan.
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 13
Industriewater
ZAWZI groeide door
De verwerking van industrieel afvalwater door de Zout Afvalwater Zuiveringsinstallatie
(ZAWZI) op het bedrijvenpark in Oosterhorn heeft zich in 2013 gestabiliseerd op het niveau
van 2012. Binnen de gestelde normen kon het afvalwater ondanks enorme fluctuaties in het
aanbod goed worden gezuiverd. Medewerkers van Waterbedrijf Groningen en WLNspecialisten vulden elkaar hierbij goed aan; een mooi staaltje samenwerking.
Het zuiveringsslib heeft zich de afgelopen jaren verder ontwikkeld tot het zogenoemde
ʻaëroob korrelslibʼ en is daarmee vergelijkbaar met het slib in het tegenwoordig veel publiciteit krijgende Nerada-proces. Dit proces wordt ook ingezet bij de uitbreiding van de rioolwaterzuiveringsinstallatie in Garmerwolde en heeft als voordeel minder ruimtebeslag in
vergelijking met gangbaar slib. Knelpunt in de ZAWZI is nog wel overbelasting van de
riolering bij hevige regenval. Dit knelpunt zal North Water oppakken zodat kan worden
ingespeeld op nieuwe vragen van uitbreidende en nieuwe afnemers in Oosterhorn.
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 14
Industriewater
Duurzaam water voor de Eemshaven
De Eemshaven is een gewilde locatie voor bedrijven. Niet alleen voor elektriciteitscentrales
en logistiek dienstverleners, maar ook voor bijvoorbeeld datacenters. Al die bedrijven hebben verschillende behoeften aan industriewater. North Water zet zich in voor een duurzame
watervoorziening in het gebied. In 2013 is gestart met de bouw van een pompstation met
een bijbehorende buffer van 2.500 m³. Deze is aangesloten op een nieuwe industriewaterleiding van elf kilometer lang, waardoor vooralsnog drinkwater wordt aangevoerd. North
Water biedt hierdoor meer capaciteit en een grotere leveringszekerheid en kan nu ook water
onder verhoogde druk, bijvoorbeeld voor brand blussen, leveren. De egaliserende werking
van de buffer zorgt ervoor dat de aangesloten bedrijven niet met een zogenaamde ʻpiekheffingʼ moeten worden belast.
Verschillende klanten hebben inmiddels hun interesse getoond. Als zich in de toekomst
datacenters in de Eemshaven gaan vestigen, zal de vraag naar koelwater enorm toenemen.
Hierop speelt North Water in met een nieuw aanbod van laagwaardig oppervlaktewater dat
zij met een pijpleiding wil aanvoeren en met een eenvoudige zuivering geschikt wil maken
naar de specificaties van de afnemers van koelwater. Een plan hiervoor ontwikkelt zij samen
met de afnemers en andere belanghebbenden. North Water voelt zich geïnspireerd om zich
sterk te maken voor een verduurzaming van de watervoorziening in de Eemshaven.
Reststromen hergebruiken
Bij de zuiveringsprocessen van North Water komen reststoffen vrij. Bijvoorbeeld ijzerhoudend slib bij Avebe en Kisuma en aëroob korrelslib bij de ZAWZI in Oosterhorn. De afgelopen jaren is uitgebreid onderzocht hoe North Water deze reststoffen opnieuw kan gebruiken.
Het slib bij Avebe is inmiddels REACH-gecertificeerd en kan daardoor worden hergebruikt in
de vergister van Attero in Groningen. Het slib van de ZAWZI wordt vergist in de rioolwaterzuiveringsinstallatie in Garmerwolde, waar het biogas oplevert.
Als partner voor industriële afnemers is North Water continu uit op het creëren van een
hogere waarde van de reststromen. Dat doet zij met bijzondere aandacht voor de productie
van groen gas en groene meststoffen. In 2014 is North Water van plan om dit met partners
op demonstratieschaal te gaan testen.
Water duurder
Hoe zeer North Water zich ook inspant om water-op-maat te leveren tegen minimale kosten,
tegen het kabinetsbesluit in 2013 om de Belasting op Leidingwater (BoL) fors te verhogen
kan geen efficiencyverbetering op. De meeste afnemers gaan meer betalen voor hun water.
North Water betreurt dit, volgt de ontwikkelingen op de voet en laat zich inspireren om
hierop in te spelen waar mogelijk.
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 15
WLN
Water inspireert WLN om in de waterketen haar rol als trusted advisor bij kwaliteitscontrole tijdens winning, zuivering en distributie te versterken. In 2013 heeft WLN
opnieuw stappen gezet om haar ambities als kennisexpert op het gebied van
watertechnologie verder vorm te geven. De onderzoeks- en adviesactiviteiten op
het gebied van bijvoorbeeld afvalwater en sensortechniek zijn verder ontwikkeld.
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 16
WLN
WLN in ontwikkeling
WLN kiest voor een verbreding van haar dienstverlening als trusted advisor bij bestaande
en nieuwe klanten. De waterbedrijven in Groningen en Drenthe voorop, samen met daaruit
voortgekomen bedrijven, naast waterschappen, provincies en gemeenten. De producten en
diensten die WLN voor deze afnemers heeft ontwikkeld, biedt zij ook andere marktpartijen
aan, met name in de sectoren voeding, zorg, chemie en energie. Voor deze marktklanten
organiseerde WLN in 2013 het evenement ʻWaarde van WLNʼ.
In het kader van het transitietraject ʻWLN in bewegingʼ is een nieuwe organisatorische invulling doorgevoerd en zijn nieuwe strategische keuzen voor de marktgebieden en dienstverlening gemaakt. Een voorbeeld is de strategische samenwerking met de waterschappen
Hunze & Aaʼs en Noorderzijlvest. Met Noorderzijlvest werkt WLN al jaren samen, onder
meer bij de nieuwbouw van de rioolwaterzuiveringsinstallatie in Garmerwolde. Met Waterschap Hunze en Aaʼs onderzoekt WLN of en hoe de samenwerking met hun laboratorium
verder strategisch kan worden geïntensiveerd. Mogelijk zal dit leiden tot een fusie. Naast
kennissynergie en kwalitatieve verbetering lonken de financiële voordelen. In juli 2014 zal
een definitief go/no go op deze fusie worden gegeven. In het geval van een no go zal WLN
haar strategische positie opnieuw gaan verkennen.
Kwalitatief hoogwaardig water
WLN
controleert en beheert voor Waterbedrijf Groningen
en WMD de kwaliteit van het drink- en
industriewater. Daarnaast is het de vraagbaak en partner voor toegepast (wetenschappelijk) onderzoek naar water in al
haar verschijningsvormen. WLN adviseert
en ondersteunt de beide drinkwaterbedrijven en hun dochters bovendien bij het
ontwikkelen, inrichten en verbeteren van
waterzuiveringsinstallaties en bij vraagstukken rondom waterkwaliteit.
De grootste opdrachtgever van WLN is en blijft Waterbedrijf Groningen.
Om de belofte van schoon, lekker en betrouwbaar water gestand te
kunnen doen, is WLN 24/7 in de weer met de beheersing van de kwaliteit van het water tijdens winning, zuivering en distributie. In 2013 is het
monitorprogramma geëvalueerd en aangepast: met nieuwe analysetechnieken kan WLN ʻnieuweʼ stoffen aantonen.
Watertechnologen van WLN zijn continu beschikbaar voor calamiteiten
en bijzondere vraagstukken op het gebied van waterkwaliteit en –technologie. Als verbinders tussen praktijk en onderzoek verstaan en spreken medewerkers van WLN de taal van de praktijk én die van de
wetenschap. Praktische oplossingen hebben dan ook vaak een stevige
wetenschappelijke onderbouwing.
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 17
WLN
Onderzoek en onderwijs
WLN treedt op als intermediair tussen de waterbedrijven in Groningen en Drenthe en andere
opdrachtgevers enerzijds en kennisinstituten als universiteiten, Wetsus, het onderzoekinstituut van Nederlandse waterbedrijven BTO/KWR en Centre of Expertise Watertechnology
(CEW) en het Centrum voor Innovatief Vakmanschap (CIV) anderzijds.
Door een actieve rol in kennisnetwerken werkt WLN continu aan verbetering van haar vooraanstaande positie op het gebied van waterkwaliteit en watertechnologie.
WLN participeert in het CEW dat zich toelegt op toegepast onderzoek in samenwerking
met hbo-instellingen en het mbo-initiatief CIV. Zo staat WLN vooraan bij ontwikkelingen in
en afstemming met het onderwijs, van MBO tot WO, met als doel om ook in de toekomst te
kunnen beschikken over deskundige en competente medewerkers.
Onderzoek en ontwikkeling
WLN ontwikkelde nieuwe analysetechnieken, real time methodieken voor bacteriologische
identificatie die routinematig van grote betekenis is voor levering van betrouwbaar drinkwater. Ook verschaft WLN zich een voorsprong bij het analyseren van ʻnieuweʼ stoffen,
waaronder bestrijdingsmiddelen en afbraakproducten daarvan.
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 18
WLN
WLN werkt met Waterbedrijf Groningen, WMD en de waterschappen Hunze en Aaʼs en
Noorderzijlvest samen in de Noordelijke Waterketen aan een onderzoek op het gebied van
duurzaam kwaliteitsbeheer in de watercyclus. WLN heeft hierbij een inhoudelijke, initiërende
en faciliterende rol. In 2013 is in dit waterketenverband gewerkt aan onderwerpen zoals
medicijnen in ziekenhuisafvalwater, sensortechnologie, grondstoffen terugwinnen uit afvalwater en organische microverontreinigingen in relatie tot duurzaam waterkwaliteitsbeheer.
Met Wetterskip Fryslân als nieuwe partner zal de samenwerking in 2014 worden voortgezet.
Sensortechnologie
Samen met in totaal vijftien drinkwaterbedrijven, kennisinstituten en bedrijven heeft WLN
zich de afgelopen drie jaren ingezet in het project SensorsAndWater (SAWA). Dit project
betreft gezamenlijk onderzoek naar de ontwikkeling en doorontwikkeling van sensoren die
de waterkwaliteit continu en op afstand in de gaten kunnen houden.
Geïnspireerd door water zijn uit het SAWA-project bruikbare sensoren naar voren gekomen
die de kwaliteit van het drinkwater real time kunnen meten. Van de dertien onderzochte
sensoren zijn er vijf marktgereed; de andere ondergaan verder onderzoek. Het testcentrum
SenTec diende als broedplaats voor innovatie en demonstratie. Daar zijn de verschillende
sensoren getest.
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 19
WLN
Medio 2013 is het SAWA-project afgerond. De resultaten werden gepresenteerd tijdens een
groots internationaal congres dat werd georganiseerd door WLN, Water Alliance, Sensor
Universe, KWR, Incas3 en Wetsus.
WLN in projecten
In 2013 hebben technologen en waterkwaliteitsexperts van WLN in verschillende projecten
van Waterbedrijf Groningen een bijdrage geleverd. Op de eerste plaats uiteraard bij de
nieuwbouw- en renovatieprojecten in De Punt en Onnen. Daarnaast op de industriewaterlocaties van North Water en de Zout Afvalwater Zuiveringsinstallatie (ZAWZI) op bedrijvenpark Oosterhorn. WLN trekt graag samen op met North Water. Water inspireert zo tot
bundeling van expertise en ervaring in een combinatie die heel aantrekkelijk is voor
industriële opdrachtgevers, waaronder afnemers in de Eemshaven.
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 20
Samenwerking in de
waterketen
Partners in de waterketen zoeken elkaar, geïnspireerd door water, op. Zo ook
Waterbedrijf Groningen. Juist in een positie waarin wij hebben gekozen voor ‘op
eigen kracht verder’, is samenwerken met gemeenten en waterschappen essentieel
voor een onbelemmerde en zo goedkoop mogelijke levering van schoon, lekker en
betrouwbaar water.
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 21
Samenwerking in de
waterketen
Samenwerken in stappen
S
inds twee jaar participeert Waterbedrijf Groningen samen met dertig
Groninger en Drentse gemeenten,
de waterschappen Noorderzijlvest en
Hunze en Aaʼs, en WMD in het samenwerkingsverband Waterketen
Groningen/Noord-Drenthe. De waterketen
is een initiatief van de vereniging van
Groninger Gemeenten (VGG) en de Vereniging van Drentse Gemeenten (VDG),
als noordelijk initiatief dat voortkomt uit
het landelijke Bestuursakkoord Water.
Het doel van het samenwerkingsverband
is tweeërlei. Op de eerste plaats lagere
kosten voor drinkwater, riolering en afvalwaterzuivering. Daarnaast het uitwisselen
van kennis en ervaring in de waterketen,
wat moet leiden tot verhoging van de
kwaliteit van de waterorganisaties en hun
producten en diensten. Door de bundeling
van gezamenlijke werkzaamheden kunnen de partners in de waterketen zich blijvend verbeteren: aan de hand van
duurzame innovatie verlagen wij onze
kwetsbaarheid en kosten, en verhogen
tegelijkertijd onze kwaliteit.
De voorbereidingsfase in 2011 en 2012 gaf de partners van de
Waterketen Groningen/Noord-Drenthe in 2012 de inspiratie
om na ʻeerst zien en dan gelovenʼ over te gaan op ʻsamen
doenʼ. Dat wil zeggen: elkaar opzoeken en samen concrete
activiteiten ontwikkelen voor doelmatig waterbeheer.
De kwaliteit van het beheer vergroten, de kwetsbaarheid verminderen en de maatschappelijke kosten zo laag mogelijk
houden, dat was en is de opgave. 2013 stond zo in het teken
van de uitvoering van fase 2 van de ketensamenwerking, met
het uitwerkingsprogramma DOEN! Daarin werden een aantal
onderwerpen regionaal vastgesteld en in clusters van samenwerkende gemeenten en waterschappen stappen gezet.
In de gezamenlijke beleidsvisie Water Verbindt is niet de eigen
autonomie, maar de maatschappelijk toegevoegde waarde
leidraad voor de samenwerking. Gemeenten en nutsbedrijven
hebben een afsprakenmodel gemaakt over het afstemmen
van werkzaamheden in de ondergrond. Op het gebied van
assetmanagement en gegevensbeheer, en meten en monitoren werden proefprojecten opgezet.
Op naar een fusie?
Twee gemeentelijke clusters, Bedum-De Marne-WinsumEemsmond en Delfzijl-Appingedam-Loppersum, hebben vorig
jaar in het kader van het uitwerkingsprogramma een afvalwaterplan opgesteld. De overige clusters zijn gestart met de ontwikkeling van waterakkoorden en afvalwaterplannen.
Naar verwachting is begin 2014 fase 3 van de samenwerking
aan de orde. Inspireert water tot een fusie tussen de waterlaboratoria van Waterbedrijf Groningen en WMD (WLN) en
die van de waterschappen Hunze & Aaʼs en Noorderzijlvest?
Waterbedrijf Groningen ziet dit als een kansrijke en belangrijke
stap in daadwerkelijke en effectieve samenwerking
binnen de Waterketen Groningen/Noord-Drenthe.
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 22
Samenwerking in de
waterketen
Een plek in het peloton
De Waterketen Groningen/Noord-Drenthe is één van de
eerste samenwerkingsverbanden die in het kader van het
landelijke Bestuursakkoord Water is opgezet. De landelijke
Commissie-Peijs houdt de vinger aan de pols en beoordeelt
of de samenwerkingsverbanden van de 65 samenwerkende
regioʼs en de 10 waterbedrijven vorderingen maken. Eind
2013 beoordeelde de visitatiecommissie de inspanningen,
samenwerkingsambities en prestaties van de Waterketen
Groningen/Noord-Drenthe en Waterbedrijf Groningen als
ruim voldoende en beloonde dit met het predicaat ʻpelotonʼ.
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 23
Samenwerking in de
waterketen
Einde van RioNoord
In 2011 startten de gemeenten Appingedam, Delfzijl en
Loppersum met een proefproject van twee jaar binnen twee
werkvelden: naast beheer en onderhoud van de riolen het
gegevensbeheer en de informatievoorziening.
Voor Appingedam en Loppersum kwamen daar het beheer en
onderhoud van de rioolgemalen en een 24-uursstoringsdienst
bij.
Op verzoek van de directie van RioNoord heeft de Stuurgroep
Waterketen Groningen/Noord-Drenthe onderzocht of er bij
meer gemeenten in het samenwerkingsverband animo is om
zich aan te sluiten bij RioNoord. Dit bleek niet het geval te zijn
met als gevolg het einde van RioNoord: het project is alleen
levensvatbaar met meer gemeenten dan de drie in NoordGroningen alleen.
In de loop van 2013 werd de dienstverlening aan de drie
gemeenten afgerond. Een deel van de werkzaamheden van
RioNoord wordt voortgezet door waterschap Noorderzijlvest.
Eind 2013 is RioNoord ontbonden. Daarmee kwam een einde
aan de samenwerking sinds 2008 van Waterbedrijf Groningen
met de waterschappen Noorderzijlvest en Hunze & Aaʼs
binnen RioNoord.
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 24
Internationale Samenwerking
Op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen inspireert (het gebrek
aan betrouwbaar) water Waterbedrijf Groningen tot activiteiten op het gebied van
internationale samenwerking. In 2013 hebben wij opnieuw onze bijdrage geleverd
aan de Millenniumdoelen van de Verenigde Naties. De projecten in Roemenië en
Zuid-Afrika zijn voortgezet en dat in Bosnië is verlengd. Nieuw is een project in
Nicaragua/Honduras.
Uit een evaluatie bleek dat de resultaten van onze internationale projecten kunnen
worden verbeterd als wij die zouden uitvoeren in een grotere organisatie.
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 25
Internationale Samenwerking
Verlenging voor Srebrenica
Met de Bosnische gemeente Srebrenica werd in 2009 een samenwerkingsovereenkomst
voor vijf jaar gesloten. Dankzij een jaarlijkse bijdrage van 50.000 euro is daar de drinkwatervoorziening verbeterd. Het project werd in 2013 afgerond.
In 2013 is in Srebrenica een nieuw project gestart, samen met de buurgemeenten Bratunac
en Milici. Dit project is gericht op vermindering van het lekverlies door fysieke lekkage en
wanbetaling in deze drie gemeenten. Hiervoor is in Srebrenica een lokale consultant aangetrokken om het project te begeleiden.
In de periode 2014-2015 worden vijf nieuwe deelprojecten gestart. De projectleider hiervan
is een jonge specialist die is opgeleid in het programma ʻYoung Expert Program Waterʼ
(YEP Water) dat in 2013 in Nederland is gestart. YEP Water is een publiekprivate samenwerking tussen het ministerie van Buitenlandse Zaken en het Netherlands Water Partnership
(NWP). Het doel van het project is om jonge specialisten zich door water te laten inspireren
om internationale ervaring op te doen. De uitzendende organisaties investeren zo in jong
talent dat zij zelf kunnen inzetten. Daarnaast bouwen zij zo een internationaal netwerk en
een pool van talentvolle professionals.
I
n 2007 hebben de Nederlandse waterbedrijven het zogenoemde ʻSchoklandakkoordʼ ondertekend. Hiermee willen zij
een bijdrage leveren aan het behalen van
de Millenniumdoelen van de Verenigde
Naties. Deze bijdrage richt zich in het bijzonder op het zevende doel: ʻHalvering
van het aandeel van de bevolking zonder
duurzame toegang tot veilig drinkwater en
sanitaire basisvoorzieningen in 2015.ʼ
Waterbedrijf Groningen reserveert 0,5%
van haar drinkwateromzet voor internationale projecten. Voor de ontwikkeling,
planning en uitvoering van activiteiten is
de afdeling Internationale Samenwerking
opgezet.
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 26
Internationale Samenwerking
Trainingen structureren in Kaapstad
In Zuid-Afrika werkt Waterbedrijf Groningen in het gebied rond Kaapstad samen met Wereld
Waternet in meerdere projecten. Onze bijdrage betreft de operationele ondersteuning in de
bedrijfsvoering van drinkwaterzuiveringen. In juni heeft een training plaatsgevonden bij het
bedrijf Overberg Water. In een workshop leerden operators hoe ze continu verbeteren als
principe kunnen inzetten. Daarnaast zijn de onderwerpen veiligheidszaken en procesoptimalisatie behandeld.
In 2014 vindt een nieuwe training plaats op het gebied van afvalwater in Kaapstad. Waterbedrijf Groningen brengt daar veiligheidsaspecten in. In 2013 hebben wij veel energie
besteed aan het meer structureel organiseren van trainingsfaciliteiten. Daarbij is ook de
Stichting Wateropleidingen betrokken. De bedoeling is om zo in 2014 een gerichter aanbod aan trainingen beschikbaar te hebben.
Krijgt laboratorium Galati accreditatie?
Eind 2011 is de samenwerking gestart met het drink- en afvalwaterbedrijf Apa Canal in
Galati, Roemenië. De Nederlandse kennis en ervaring worden ingebracht door Waterbedrijf
Groningen en Waterschap Hunze & Aaʼs. De samenwerking betreft acht themaʼs. Allereerst
omgaan met het SCADA-systeem waarmee op afstand installaties kunnen worden gemonitord en bestuurd. Daarnaast lekken opsporen en kosten minimaliseren door middel van
assetmanagement. Vervolgens kennis delen over slibverwerking en afvalwater, naast drinkwatertechnologie. Ook klantcontacten en omgaan met wanbetalers komen aan de orde. Ten
slotte de waterkwaliteit controleren en de afvalwaterzuiveringsinstallatie optimaliseren.
In 2013 heeft een Roemeense delegatie een bezoek gebracht aan Nederland voor de onderwerpen assetmanagement, SCADA en afvalwater. De Roemenen bezochten onder meer
onze drinkwaterproductielocatie De Punt en de zuiveringsinstallatie van Waterschap Hunze
& Aaʼs in Assen.
In oktober stond een bezoek van een Nederlandse delegatie in het teken van slibverwerking
en afvalwater, naast controle van de waterkwaliteit. Apa Canal heeft een nieuwe afvalwaterzuiveringsinstallatie waar nog veel aan moet verbeteren om hem goed te laten functioneren.
Het Roemeense laboratorium laat zich inspireren door water: voor controle van de waterkwaliteit wil het in 2014 de accreditatie halen, die is verplicht voor het bewaken van de afvalwaterkwaliteit.
Nu ook in San Carlos en Marcala
In 2013 is een nieuw project gestart in samenwerking met Waterschap Noorderzijlvest.
Dit betreft de drink- en afvalwatervoorziening in het Nicaraguaanse San Carlos en het
Hondurese Marcala. Het waterschap richt zich onder meer op een waterbeheersplan voor
de beide regioʼs en op specifieke knelpunten rond het afvalwater.
Samen met medewerkers van Noorderzijlvest zijn specialisten van Waterbedrijf Groningen
vorig jaar in Midden-Amerika geweest om samen met de lokale partijen in Nicaragua en
Honduras de beide lokale projecten op het gebied van drinkwater te definiëren.
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 27
Internationale Samenwerking
In San Carlos gaat het om technische ondersteuning bij het ontwerp en de bouw van een
nieuwe oppervlaktewaterzuivering, technische ondersteuning bij het netbeheer met bijzondere aandacht voor vermindering van lekverliezen, en ondersteuning van het technisch
ontwerpbureau in de hoofdstad van het land, Managua. In Marcala betreft het project technische ondersteuning bij het netbeheer met bijzondere aandacht voor vermindering van
lekverliezen.
Verder in groter verband?
Op basis van de resultaten van de afgelopen jaren is in 2013 de balans opgemaakt van
het programma Internationale Samenwerking en is eind 2013 een verkenning gedaan naar
andere vormen van organisatie en samenwerking met derden. Uit deze verkenning kwam
naar voren dat in een groter verband opereren leidt tot duurzamere resultaten en meer
kansen voor de eigen medewerkers om ervaring elders op te doen. We hebben in dat kader
besloten ons internationale programma onder te brengen bij Vitens-Evides International
(VEI), een samenwerkingsverband van de waterbedrijven Vitens en Evides. Ook Waterbedrijf Limburg participeert in VEI. Daarmee worden krachten gebundeld en dit leidt naar
verwachting tot een hoger rendement van onze inspanningen.
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 28
Energie & Water
Als verbindende factor bij thema’s als ruimtelijke ordening, duurzaamheid en energie
inspireert water tot projecten op het gebied van productie van duurzame warmte en
koude, zoals aardwarmte, restwarmte en warmte-koudeopslag (WKO). Door water
worden deze thema’s verbonden en ontstaat een sterke synergie.
Vanuit onze werkmaatschappij Waterbedrijf Groningen Duurzaam willen wij de rol van
water als energiedrager verder uitbouwen. In 2013 is een aantal spraakmakende
studies en uitvoeringsprojecten gestart.
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 29
Energie & Water
Een natuurlijke combinatie
I
n 2012 hebben de Raad van Commissarissen en de Aandeelhoudersvergadering ingestemd met het onderbrengen
van de Energie & Water activiteiten in een
nieuwe BV. Deze richt zich op het vinden
en bieden van oplossingen op het gebied
van energievraagstukken waarin water
een rol speelt. Het werkterrein omvat dan
ook in het bijzonder warmteprojecten,
waarin water fungeert als opslag- en
transportmedium.
Aanbieders én vragers van warmte en
koude zijn zowel industriële en utiliteitsgebouwen als woningen. Waterbedrijf
Groningen heeft in 2013, in samenspraak
met de gemeente Groningen, de samenwerkingsstructuur voorbereid. De feitelijke
juridische vormgeving heeft begin 2014
plaatsgevonden. Waterbedrijf Groningen
zal haar Energie & Water activiteiten uitvoeren vanuit Waterbedrijf Groningen
Duurzaam BV.
De transitie van een fossiele naar een duurzame energievoorziening staat hoog op de maatschappelijke agenda. Waterbedrijf Groningen wil met haar activiteiten op het gebied van
energie en water een bijdrage leveren aan de realisering van
de regionale ambities op dit gebied. Dit sluit goed aan bij onze
missie om als maatschappelijke onderneming de waterbelangen in de regio duurzaam veilig te stellen. Hierop enten wij
onze maatschappelijke verantwoordelijkheid om een concrete
bijdrage te leveren aan onder meer hergebruik van water en
energie. Dit doen wij samen met partners, bijvoorbeeld in projecten op het gebied van thermische energie uit oppervlaktewater en energie uit industrieel en huishoudelijk afvalwater.
Ook energieopslag in grondwater (warmte-koudeopslag) en
geothermische energie zijn voorbeelden van onze activiteiten
op het gebied van duurzame energie.
Warmte-koudeopslag
Warmte-koudeopslag (WKO) is bij uitstek een geschikte technologie voor verwarming en koeling van gebouwen, zowel
woonhuizen als utiliteits- en industriële gebouwen. In en
samen met de gemeente Groningen is Waterbedrijf Groningen
in 2013 actief geweest met twee WKO-projecten: de ontwikkeling van WKO-netwerken op het Europapark en de Groninger
binnenstad.
De bronnen in het Europapark zijn ondertussen geboord en
de aanleg van het WKO-net is gestart. Een grote ingreep
was de verbinding van twee leidingnetten door middel van
een gestuurde boring onder het Winschoterdiep. Het nieuwe
gemeentekantoor aan het Harm Buiterplein bij het NS-station
Europapark is als eerste gebruiker aangesloten. Eind 2014
volgt een tweede aansluiting: een kantoor met daarboven
woningen voor studenten. Ondertussen wordt onderzocht
hoe bestaande gebouwen op het Europapark en gebruikers
van De Euroborg kunnen worden aangesloten. De duurzame
verwarming en koeling zorgt voor een vermindering van de
CO₂-uitstoot met maar liefst vijftig procent. Het is de bedoeling
dat de samenwerking van Waterbedrijf Groningen en de
gemeente Groningen de komende jaren inspireert tot andere
warmteprojecten in de stad. In 2014 wordt de samenwerking
van Waterbedrijf Groningen en de gemeente Groningen
verder geformaliseerd in WarmteStad BV.
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 30
Energie & Water
Voor de Groninger binnenstad ligt er een plan voor de toepassing van WKO voor het Forum dat nu in aanbouw is.
Samen met de gemeente Groningen wordt een concept
ontwikkeld om het project op te schalen en de bronnen
zodanig te vergroten dat ook het provinciehuis en andere
gebouwen in de directe omgeving, waaronder die aan de
oostwand van de Grote Markt, erop kunnen worden aangesloten.
Warmtenetten
Een ander stad-Groninger project is het geplande warmtenet
in het noordwestelijke deel van de stad voor circa 10.000
woningequivalenten. In 2013 heeft Waterbedrijf Groningen
samen met de gemeente Groningen onderzoek laten uitvoeren naar de haalbaarheid daarvan. De bedoeling is om het
warmtenet te ontwikkelen en te realiseren, vooruitlopend op
de mogelijke aansluiting van een geothermiebron. Het warmtenet wordt opgebouwd vanuit een aantal (clusters van) gebouwen met, op een aantal locaties, een (tijdelijke) duurzame
warmtevoorziening. In een later stadium vindt koppeling van
deze clusters plaats, waardoor het net zich steeds verder uitbreidt.
energie
voor
nieuwe
generaties
een initiatief van de
gemeente Groningen en
Waterbedrijf Groningen
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 31
Energie & Water
Restwarmte
Menig industrieel bedrijf heeft warmte beschikbaar die, in plaats van geloosd of uitgestoten
te worden, kan worden ingezet voor verwarmingsdoeleinden. FrieslandCampina Domo
in Bedum bijvoorbeeld. Waterbedrijf Groningen heeft daar een project verworven om restwarmte uit het afvalwater van de zuivelfabriek in te zetten voor verwarming van het sportcomplex De Beemden. Dit project zal medio 2014 worden gerealiseerd.
In Hoogezand is onderzoek gedaan naar de mogelijkheden en potentie van de inzet van
restwarmte van Eska Graphic Board. Met deze warmte kan een warmtenet worden gevoed
ten behoeve van een aantal gemeentelijke gebouwen, een school en enkele andere clusters
van gebouwen. Die worden eerst aangesloten op een tijdelijke warmtevoorziening en later
gekoppeld aan het warmtenet. In dit project werken onder andere de gemeente, de provincie, Energy Valley en Waterbedrijf Groningen samen.
Uit een studie naar de mogelijkheden van restwarmtegebruik van de SuikerUnie in Hoogkerk kwam naar voren dat de investering in een warmtenet met aansluitingen van woningen
erg hoog en daarmee niet rendabel is. Daarom is de aandacht nu primair gericht op het
aansluiten van één of meer grootverbruikers.
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 32
Water in een duurzame
samenleving
Water inspireert tot een duurzame samenleving. Waterbedrijf Groningen voelt het als
een bijzondere verantwoordelijkheid om duurzaam te handelen en duurzaamheid in
de bedrijfsgenen op te nemen. Hierbij richten wij ons op de bescherming van onze
waterbronnen, naast het gebruik van grondstoffen en energie, om CO 2 -neutraal te
blijven. Ook werken wij aan de bewustwording bij het grote publiek en investeren wij
in een duurzaam personeelsbeleid.
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 33
Water in een duurzame
samenleving
Waterbronnen beschermen
Schoon, lekker en betrouwbaar water. Daar draait het bij Waterbedrijf Groningen om. Wij
halen werkelijk alles uit de kast om onze particuliere en industriële afnemers een probleemloze levering te garanderen. Hiervoor investeren wij in infrastructuur, installaties, techniek en
mensen. Het begint bij de bron: het oppervlakte- en grondwater dat onze grondstof is.
Op onze productielocatie in Onnen passen wij duurzame functiecombinaties toe; daar gaan
waterberging, natuur en drinkwater samen in een renovatieproject dat in de afgelopen jaren
zijn beslag kreeg. Ook voor de locatie Tusschenwater in De Groeve is een inrichtingsplan
gemaakt waar waterberging, natuur en drinkwater samen gaan.
Waterbedrijf Groningen mag zich gelukkig prijzen dat de Drentsche Aa voortreffelijk water
levert. Dat komt omdat er geen sprake is van industriële of rioolwaterlozingen. En door het
aanwijzen van spuitvrije zones en de aanleg van vul- en spoelplaatsen in het omliggende
agrarische gebied. Samen met Waterschap Hunze & Aaʼs en de provincie Drenthe hebben
wij in 2013 agrarische ondernemers gestimuleerd om de Drentsche Aa schoon te houden.
Een nieuwe oppervlaktewaterzuivering op drinkwaterproductielocatie De Punt maakt het
mogelijk om zoveel mogelijk gebruik te maken van oppervlaktewater uit de Drentsche Aa.
Hierdoor wordt de inzet van grondwater uit het stroomdal van deze beek tot een minimum
beperkt.
Waterbedrijf Groningen zit in een zo vroegtijdig mogelijk stadium aan tafel met partijen als er
ruimtelijke ontwikkelingen gaande zijn en de winning van water in het geding is. Zo hadden
wij in 2013 onze inbreng bij de planvorming van een nieuw bedrijventerrein in Assen-Zuid en
het transferium in De Punt.
Ondernemers en burgers hebben ook hun verantwoordelijkheid bij het beschermen van
onze waterbronnen. Vorig jaar startten wij daarom het project ʻZonder is gezonderʼ waarin
een oproep werd gedaan om minder bestrijdingsmiddelen te gebruiken op het erf. In de
receptenwedstrijd ʻVerrukkelijk onkruidʼ werden burgers opgeroepen om ʻonkruidʼ als brandnetel, zevenblad en paardenbloem niet te verdelgen, maar te gebruiken als ingrediënt voor
verrukkelijke hapjes en maaltijden. Zo inspireert water ons tot maatregelen en initiatieven
die bijdragen aan een duurzame samenleving.
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 34
Water in een duurzame
samenleving
Minder grondstoffen en energie
Een lagere CO₂-voetafdruk, CO₂-neutraal ondernemen: daarop richt Waterbedrijf Groningen
zich als duurzame onderneming. Met ingang van 2013 heeft Waterbedrijf Groningen zich
CO₂-neutraal verklaard. Voor een groot deel hebben wij dit autonoom bereikt door maximaal
te besparen op het gebruik van energie en grondstoffen, een minimale mobiliteit, onze activiteiten voor North Water en op het gebied van Energie & Water. Helemaal naar nul kunnen
wij onze CO₂-voetafdruk niet brengen; dit compenseren wij door middel van CO₂-certificaten
die goed zijn voor 9.150 ton CO₂ in 2013. De komende jaren willen wij deze compensatie
verminderen door maatregelen in de eigen bedrijfsvoering en een bijdrage aan CO₂-reducerende projecten in de regio.
In 2013 hebben wij verschillende initiatieven ontwikkeld. Zo hebben wij onderzocht of wij de
chemicaliën in onze waterzuiveringen kunnen vervangen door milieuvriendelijke alternatieven. Daarnaast hebben wij bereikt dat wij nu bijna alle drinkwaterslib nuttig inzetten, bijvoorbeeld als bouwstof of als mengstof in onze vergistingsinstallaties. Ons stroomverbruik
hebben wij verder vergroend door de plaatsing van 237 PV-panelen op het dak van ons
hoofdkantoor. De in gebruik genomen zonnepanelen leveren per jaar ruim 55.000 kilowattuur aan energie op. Dit is vergelijkbaar met de hoeveelheid elektriciteit die 15 huishoudens
gemiddeld per jaar verbruiken.
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 35
Water in een duurzame
samenleving
Water als duurzame dorstlesser
Kraanwater is gezonder, milieuvriendelijker en goedkoper dan calorierijke dranken in flessen, blikken en pakken. Daarom stimuleert het waterbedrijf Groningers om naar de kraan
te grijpen. Bij tal van evenementen waren wij in 2013 weer aanwezig met ʻWotter uut Grunnʼ.
Bijvoorbeeld tijdens de Loyalis NK Veldloop voor ambtenaren, het Stadspark Open Golftoernooi en het Bevrijdingsfestival, alle in het Stadspark in Groningen. Of bij het hardloopevenement ʻNacht van Groningenʼ, de 4Mijl, het Keltisch Midzomer Festival in Bad
Nieuweschans en de KEI-week voor eerstejaarsstudenten in Groningen. Ook bezoekers van
het Noorderzonfestival en deelnemers en toeschouwers van de Bommen Berendloop en de
Groningse Plantsoenloop konden zich tegoed doen aan eerlijk, heerlijk ʻWotter uut Grunnʼ.
Ook op scholen was Waterbedrijf Groningen weer actief om de jeugd bewust te maken van
de waarde van water. Zo plaatsten wij op het Augustinuscollege een watertappunt en werd
tegelijkertijd door de Milieudienst Groningen een hervulbare waterfles aan de leerlingen
uitgereikt. Resultaat: gezonder drinken én minder afval!
Samen met de Rotary, FC Groningen, Dorcas en Jumbo organiseerden wij in 2013 het
evenement ʻWandelen voor waterʼ. Maar liefst 550 leerlingen wandelden 6 kilometer met
6 liter water in hun rugzak voor het goede doel: 25.000 euro ging zo naar een waterproject
in Kenia.
De menselijke factor
Duurzaamheid gaat niet alleen om fysieke componenten als milieu, grondstoffen, water,
energie en mobiliteit, maar ook om de menselijke factor. Waterbedrijf Groningen wil duurzaam goed omgaan met haar medewerkers; zij vormen het belangrijkste kapitaal, hoe
geavanceerd onze installaties en processen ook zijn. In 2013 hebben wij daarom ons strategisch personeelsbeleid verder uitgewerkt, met als belangrijkste punten onze medewerkers
gemotiveerd aan het werk te houden en meer jongeren te werven.
Onze inzet in ontwikkelingslanden is ook een uiting van duurzaam ondernemen. In een viertal projecten in drie landen zijn medewerkers van Waterbedrijf Groningen voortdurend actief
om te zorgen voor schoon en betrouwbaar drinkwater en een deugdelijke riolering.
Ten slotte onze jaarlijkse actie ʻHanden uit de mouwenʼ.
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 36
Water in een duurzame
samenleving
In 2013 gingen vijftien medewerkers een dag uit naar Aqua Zoo in Leeuwarden met zieke
en gehandicapte cliënten van De Zonnebloem, afdeling Muntendam-Meeden.
Natuurlijk omgeven
Onze waterwingebieden en productielocaties liggen in groene gebieden. Om ervoor te zorgen dat de natuur zo goed mogelijk haar gang kan gaan, gaan wij voorzichtig om met onze
waterwingebieden en locaties. Daarom hebben wij in 2013 natuurplannen opgesteld en de
inrichting en het beheer van wingebieden en locaties zo vormgegeven dat ze zo goed
mogelijk aansluiten bij de kwaliteit van de omliggende natuurgebieden.
Op de Nationale Boomfeestdag hebben wij met vijftig leerlingen honderden nieuwe bomen
en struiken gepoot op onze locatie in Onnen.
Ook in 2013 heeft Waterbedrijf Groningen de audit voor de Barometer Duurzaam terreinbeheer glansrijk doorstaan; wij werden opnieuw gecertificeerd met Goud. Onze locaties
voldoen hiermee ruimschoots aan de criteria van de Barometer. Om het publiek te tonen
dat onze locaties goed zijn opgenomen in de natuur organiseerden wij excursies. Een
wandelexcursie in de Onner- en Oostpolder, het natuurgebied achter ons pompstation in
Onnen, en één in het Holmers Halkenbroek in het Nationaal Beek- en Esdorpenlandschap
Drentsche Aa, de hofleverancier van ons water.
Water inspireert tot meer oog voor natuur en milieu.
Groningen 2033
Vanwege de bindende rol van water bij de transitie naar een duurzame samenleving organiseert Waterbedrijf Groningen sinds 2008 een jaarlijkse brainstorm over Duurzaam Groningen in de Allersmaborg in Ezinge. De vijfde editie van ʻGroningen 2033ʼ stond in het teken
van verbindingen leggen. Veertig dwarsdenkende vertegenwoordigers van overheid, bedrijfsleven en instellingen bogen zich over de vraag hoe zij in verbondenheid samen stappen
kunnen zetten om in sterke verbanden de duurzaamheidsambities voor 2033 te realiseren.
Ze voelen zich door water geïnspireerd tot stappen in de transitie naar een duurzame
samenleving.
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 37
Water in een duurzame
samenleving
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 38
Organisatie in ontwikkeling
Water inspireert tot het vinden en binden van goed opgeleid en gemotiveerd
personeel. Voor een ‘technisch’ bedrijf als Waterbedrijf Groningen is dit een lastige
opgave. De vergrijzing en het geringe aanbod van jongeren met technische opleidingen kosten technische bedrijven steeds grotere hoofdbrekens. Slim organiseren
en de medewerkers op de juiste plek zetten in een veranderende constellatie is dan
ook een uitdaging van formaat, zeker nu Waterbedrijf Groningen heeft gekozen voor
ontwikkelen op eigen kracht. Een duurzame inzetbaarheid van onze medewerkers
is voor ons HR-beleid dan ook de leidraad.
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 39
Organisatie in ontwikkeling
Strategische personeelsplanning
De koerswijziging van fusie naar koersen op eigen kracht betekent een ingrijpende strategische herpositionering die doorwerkt in de organisatie. Er ligt een herijkte strategie die
ruimte biedt voor vitaliteit en financiële kracht, en die het bedrijf voldoende aantrekkingskracht biedt voor zittend én nieuw potentieel. Strategische personeelsplanning gaat over
de juiste persoon op de juiste plek op het juiste moment. Een optimale inzetbaarheid van
de medewerker op elk moment van zijn loopbaan, passend bij de wensen en eisen van de
organisatie.
Als gevolg van een krap aanbod van jongeren met een technische opleiding en een toenemende uitstroom van oudere (technische) werknemers naar pensioen en AOW, dreigen voor
Waterbedrijf Groningen kwalitatieve en kwantitatieve tekorten in het personeelsbestand. Dit
dwingt ons om zorgvuldig om te gaan met ons zittend potentieel (binden) en actief te zoeken
naar nieuwe talenten (vinden).
Binden: in 2013 hebben wij veel aandacht besteed aan vitalisering van onze medewerkers,
met aandacht voor een betere doorstroom: de juiste persoon op de juiste plek. Daarnaast
aan het creëren van doorgroeiruimte op basis van afspraken met 21 individuele medewerkers. Deze afspraken maken interne doorstroom mogelijk naar vooralsnog negen vacatures
in 2014. En en passant worden wij als organisatie daardoor nog wat efficiënter en vitaler
ook!
Vinden: dat doen wij al in de schoolklas. Wij laten water leerlingen inspireren tot verstandige
keuzes. Bijvoorbeeld via ons gastheerschap in de vmbo-beroepencarrousel. Leerlingen van
de klassen 2 en 3 van het vmbo kwamen snuffelen bij verschillende technische bedrijven,
waaronder Waterbedrijf Groningen. Zo wil de organisator van het evenement, kennis- en
adviescentrum voor technisch vakmanschap Kenteq, leerlingen al op jonge leeftijd warm
maken voor techniek.
Een ander voorbeeld van leerlingen interesseren voor een technische opleiding: de open
dag van het Noorderpoortcollege, locatie Eemsdollard Energy & Maritime. Ook daar gaf
Waterbedrijf Groningen als medeoprichter en deelnemer van de stichting Allround Operationele Techniek Noord acte de présence. En zo was er ook de Girlsday, een initiatief om
meisjes te laten kennismaken met bèta, techniek en ICT. Waterbedrijf Groningen en WLN
gaven de deelnemers een boeiend inzicht in de fascinerende en inspirerende wereld van
bètawetenschap en technologie.
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 40
Organisatie in ontwikkeling
In het kader van ons imago als maatschappelijke organisatie en maatschappelijk verantwoord ondernemer wordt aan de behandeling van vacatures extra zorg besteed. Wij willen
ons onderscheiden in een arbeidsmarkt waarin sollicitanten maar al te vaak in het ongewisse worden gelaten. Dat kost weliswaar extra tijd, maar wij zijn ervan overtuigd dat ons
imago op de arbeidsmarkt hierdoor extra glans krijgt. Dit zal zich in tijden van schaarste
terugbetalen. Vanaf 2013 is dan ook de sollicitatiecode van de NVP strikt toegepast en
hebben wij onze interne processen geoptimaliseerd. Daarnaast hebben wij veel zorg besteed aan relatiebeheer met maatschappelijke en zakelijke partners, scholingsinstellingen
en intermediairs.
Opleidingswensen en opleidingsnoodzaak van medewerkers wordt minimaal eens per jaar
persoonlijk met de medewerker besproken in het plangesprek. Daarnaast heeft Waterbedrijf
Groningen in 2013 in kaart gebracht welke repeterende opleidingen er zijn, om de hoeveel
jaar deze moeten worden herhaald en voor welke functies de opleiding van toepassing is.
Het resultaat van deze inventarisatie is verwerkt in een opleidingsmatrix. Hierdoor is vooraf
bekend welke volgens de wet verplichte opleidingen en trainingen er op welk moment nodig
zijn. De matrix is opgenomen in het bedrijfsopleidingsplan en vormen tezamen één van de
hulpmiddelen bij de invulling van de strategisch personeelsplanning.
Tevreden medewerkers
Iedere drie jaar houdt Waterbedrijf Groningen een grootscheeps medewerkertevredenheidsonderzoek. Daarin kunnen medewerkers aangeven wat er volgens hen niet zo soepel of
juist erg goed loopt binnen ons bedrijf. Daarnaast meten wij ermee hoe het staat met de
tevredenheid over verschillende bedrijfsaspecten. Ook werd gevraagd om ideeën en suggesties. Met een responstotaal van ruim 90% -tegen 78% in 2010- mogen wij gerust stellen
dat de betrokkenheid van onze medewerkers hoog is.
De themaʼs betrokkenheid en tevredenheid springen er in positieve zin uit, net als klantgerichtheid, bevlogenheid en rolduidelijkheid. Minder goed scoren arbeidsomstandigheden en
ontwikkelingsmogelijkheden. De scores zijn hoger dan die in 2010 en overtreffen die van
andere waterbedrijven. Zowel op bedrijfs- als op afdelingsniveau inspireren de uitslagen tot
verbeterpunten en actieplannen.
Werken volgens Lean
Koersen op eigen kracht inspireert Waterbedrijf Groningen tot zo efficiënt en effectief mogelijk opereren. Als een van de kleinere waterbedrijven van ons land kunnen wij alleen overleven door slim te werken: bijvoorbeeld volgens de principes van Lean Management. Lean
staat voor het optimaliseren van bedrijfsprocessen: meer doen met minder inspanningen.
In 2012 heeft Waterbedrijf Groningen het project Lean gestart met een pilot op de afdeling
Nieuwbouw Distributie. De proef bracht veelbelovende resultaten voort, op grond waarvan
in 2013 zeven afdelingen zijn begonnen met werken volgens de lean-principes.
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 41
Organisatie in ontwikkeling
Indachtig de stelling dat medewerkers op de werkvloer het meeste zicht hebben op verbetermogelijkheden scheppen managers voorwaarden op basis van lean-beleidskaders en
stellen prioriteiten. Dit biedt medewerkers handvatten om het werk het meest efficiënt en
effectief te doen.
Aan de hand van de lean-principes leren medewerkers om op een andere manier naar
hun werkprocessen te kijken en verspilling in welke vorm dan ook tegen te gaan. De blik is
gericht op de vraag wat écht toegevoegde waarde heeft voor de klant, of die klant nu een
interne (collega) of een externe (afnemer) klant is. Afdelingsgewijs is in kaart gebracht
welke stappen in (deel)processen beter kunnen, en welke misschien wel overbodig zijn.
Door het elimineren van verspillingen ontstaat ruimte voor meer eigen inbreng, zelfstandigheid en verantwoordelijkheid. Dit leidt tot verbeterd vakmanschap en ondernemerschap.
De implementatie van lean management wordt begeleid door een speciaal aangestelde
(interne) lean facilitator.
Lean werken gebeurt niet in één keer, maar inspireert tot verbeteren in kleine stapjes. Zo
boeken medewerkers, afdelingen en uiteindelijk de hele organisatie doorlopend resultaten.
Zowel harde resultaten als kostenreductie en tijdwinst als zachte winst als betrokkenheid,
werkplezier en minder werkdruk.
Een aantal afdelingen van Waterbedrijf Groningen is in 2013 ingewijd in de wereld van lean.
De medewerkers volgden een simulatiespel en leerden methodieken om verspillingen te
herkennen en tegen te gaan. In kleine en grote verbetertrajecten gingen ze samen aan de
slag, zowel binnen als buiten hun afdelingen. Voor leidinggevenden was er een zesdaagse
training Lean Leiderschap.
In 2013 is een start gemaakt met processen herinrichten. Een aantal afdelingen is opnieuw
ingedeeld, werkprocessen zijn efficiënter ingericht en er is onderzocht of winst mogelijk was
door afdelingen samen te voegen op één locatie. Daarbij wordt zoveel als mogelijk de leanmethodiek ingezet: met de medewerkers zelf bepalen hoe een en ander eruit moet komen
te zien.
Nieuwe CAO
In 2013 hebben werkgevers en vakbonden in de watersector een nieuwe CAO afgesloten
voor de periode augustus 2012 – december 2014. Na roerige onderhandelingen hebben
beide partijen elkaar uiteindelijk gevonden. Daaraan vooraf ging een bijeenkomst van de
zogenoemde ʻCAO-Denktankʼ. Tijdens deze werkconferentie hebben deelnemers gebrainstormd over de CAO van de toekomst aan de hand van vier themaʼs: arbeidsmarkt, flexibiliteit, duurzame inzetbaarheid en arbeidsverhoudingen.
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 42
Organisatie in ontwikkeling
Lager ziekteverzuim
Het verzuimbeleid dat wij in 2012 hebben aangescherpt, werpt zijn vruchten af. Met als
gevolg een daling van het verzuimpercentage van 5,6% in 2011 naar 4,8% in 2013.
Kengetallen
2009
2010
2011
2012
2013
FTE
212
217
230
228
224
Aantal medewerkers
222
228
241
240
237
Gemiddelde leeftijd
47,6
47,9
47,9
48,4
49,3
Gemiddelde dienstjaren
17,3
17,1
16,8
17,3
18,1
Fulltime/parttime
173/49
175/53
184/57
82/58
182/55
Man/vrouw
183/39
185/43
194/47
192/48
189/48
5,1
4,7
5,6
4,3
4,8
Ziekteverzuim
Water inspireert kundige en bevlogen medewerkers. Het zet ze aan tot efficiënt en effectief
werken aan water. Op eigen kracht, samen met partners in de waterketen. Dat stelt bijzondere eisen aan onze mensen.
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 43
Financiële resultaten
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 44
Financiële resultaten
Financieel beleid
Hoofdelementen uit het financieel beleid zijn een stabiel en marktconform tarievenbeleid,
een laag operationeel kostenniveau en voldoende financiële ruimte voor innovatie en investeringen, zodat ook op langere termijn de kwaliteit van drinkwater en de leveringszekerheid
worden veiliggesteld. Verder moet het financieel beleid aansluiten op de solvabiliteitsvereisten en de vermogenskostenvergoeding (WACC) volgens de Drinkwaterwet.
Onder een stabiel en marktconform tariefbeleid wordt verstaan een tariefontwikkeling die is
gemaximeerd op de geldende inflatiecijfers en een tariefstructuur die in overeenstemming is
met de geldende uitgangspunten binnen de drinkwatersector. Positieve bedrijfsresultaten
worden aangewend ter versterking van weerstandsvermogen en schuldminimalisering. Het
beleid van schuldminimalisering komt niet alleen onze huidige, maar ook onze toekomstige
klanten ten goede. Beperking van rentelasten maakt het ook in de toekomst mogelijk de tarieven laag te houden.
De kengetallen current ratio en solvabiliteit geven aan dat de financiële positie van N.V. Waterbedrijf Groningen gezond is en zich ontwikkelt conform de verwachtingen en het ingezette
beleid. De financiering van de bedrijfsactiviteiten heeft in 2013 plaatsgevonden vanuit bestaande financieringsfaciliteiten.
Resultaat 2013
2010
2011
2012
2013
Bedrijfsresultaat
3,8
5,8
5,3
2,4
Baten en lasten
-2,1
-2,5
-2,5
-2,5
Resultaat deelnemingen
0,8
0,8
1,2
1,1
Resultaat
2,5
4,1
4,0
1,0
Het resultaat over 2013 is met € 1,0 miljoen aanmerkelijk lager dan het resultaat van 2012
(€ 4,0 miljoen). Eind 2013 is een incidentele last geboekt van € 1,4 miljoen voor extra pensioenstortingen/regelingen voor oudere werknemers, waardoor het resultaat 2013 lager is
uitgekomen. Het resultaat 2013 is de resultante van het bedrijfsresultaat uit operationele activiteiten van € 2,4 miljoen (2012: € 5,3 miljoen), financiële baten en lasten € 2,5 miljoen
negatief (2012: € 2,5 miljoen negatief) en een positief resultaat uit deelnemingen van € 1,1
miljoen (2012: € 1,2 miljoen). Het resultaat wordt gereserveerd ten behoeve van investeringen in de drinkwaterinfrastructuur.
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 45
Levering drinkwater en industriewater in m3
1,4 %
26,6 %
Drinkwater voorzieningsgebied
Industriewater
Drinkwater buiten voorzieningsgebied
72 %
In 2013 heeft N.V. Waterbedrijf Groningen 42,4 miljoen m3 drinkwater afgezet in het voorzieningsgebied. Een stijging ten opzichte van 2012 (41,6 miljoen m3) met 0,8 miljoen m3, die
met name is gerealiseerd door een hogere afzet aan contractverbruikers in de industrie.
Onze deelneming North Water B.V. heeft 15,6 miljoen m3 industriewater afgezet (2012: 15,3
miljoen m3). Naast het leveren van industriewater heeft North Water B.V. in 2013 een vergelijkbare hoeveelheid afvalwater als over 2012 gezuiverd in de Zout Afvalwater Zuiveringsinstallatie (ZAWZI) te Oosterhorn.
Tarieven
Drinkwatertarief Waterbedrijf Groningen* (euro per m³)
1,50
1,25
1,00
0,75
0,50
0,25
0
2010
1,23
2011
1,26
2012
1,09
2013
1,09
* Bij een gemiddeld verbruik van 96,4 m³ per huishouden per jaar (VEWIN norm)
In 2013 is het integrale tarief voor huishoudens ongewijzigd gebleven en feitelijk was er
sprake van een tariefverlaging omdat de inflatie niet aan de klant is doorberekend. Zowel in
2012 als in 2013 was het tarief € 1,09 per m3 voor huishoudens met een jaarverbruik van
gemiddeld 96,4 m3 per jaar (Vewin-norm).
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 46
Bedrijfsopbrengsten
Bedrijfsopbrengsten ( x 1 miljoen euro )
50
40
30
20
10
0
Omzet
2010
46,4
2011
47,9
2012
48,7
2013
49,6
Exclusief grondwaterbelasting (2010/2011)
De totale bedrijfsopbrengsten in 2013 ten bedrage van € 49,6 miljoen zijn € 0,9 miljoen
hoger ten opzichte van 2012 (€ 48,7 miljoen). Deze stijging wordt veroorzaakt door hogere
afzet in m3 voor contractverbruikers in de industrie (€ + 0,4 miljoen) en ook door vergoedingen van derden voor aanzienlijk meer werkzaamheden ten behoeve van reconstructies
(€ + 0,5 miljoen).
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 47
Bedrijfskosten
Bedrijfskosten ( x 1 miljoen euro )
50
40
30
20
10
0
Bedrijfskosten
2010
42,6
2011
42,1
2012
43,4
2013
47,2
De totale bedrijfskosten bedragen in 2013 € 47,2 miljoen (2012: € 43,4 miljoen). De bedrijfskosten zijn met name hoger vanwege hogere kosten voor salarissen en sociale lasten
€ -1,6 miljoen, hetgeen een incidentele last vanwege extra pensioenstortingen/regelingen is
van - € 1,4 miljoen, hogere kosten voor uitbesteed werk € -1,4 miljoen (met name hogere
kosten voor laboratorium WLN, onderhoud, inhuur derden; € -1,0 miljoen), hogere overige
bedrijfskosten € - 0,2 miljoen (divers) en ten slotte hogere afschrijvingskosten € -0,6 miljoen
(De Punt).
Investeringsuitgaven
Overige infrastructuur: 2,9
Bedrijfsauto’s: 0,4
ICT: 0,3
Overige: 0,3
Holeweg Appingedam: 0,7
Zinker Tjuchem: 0,6
PS De Punt: 2,7
PS Onnen: 2,5
De totale investeringsuitgaven 2013 in materiële vaste activa bedragen € 10,4 miljoen.
Het merendeel van de investeringsuitgaven is in 2013 besteed aan de relatief grote investeringsprojecten ʻNieuwbouw PS De Punt/nazorgprojectʼ en ʻRenovatie PS Onnenʼ.
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 48
Current ratio
De liquiditeitspositie wordt
uitgedrukt in de current ratio;
dit is de mate waarin de
kortlopende schulden uit de
vlottende activa kunnen
worden betaald.
De current ratio ultimo 2013
is 0,45 (2012: 0,35).
2,00
1,50
1,00
0,50
0
2010
1.04
2011
0,56
2012
0,35
2013
0,45
Solvabiliteitsratio
50%
40%
30%
20%
10%
0%
2010
33%
2011
34,6%
2012
37,6%
2013
37,1%
Minimum solvabiliteitseis
De solvabiliteitsratio (het eigen vermogen, uitgedrukt in een percentage van het balanstotaal) is licht gedaald naar 37,1% (2012: 37,6%). Deze solvabiliteit van 37,1% voldoet ruim
aan de minimale solvabiliteitseis van 25%, hetgeen als uitgangspunt is gehanteerd in ons
financieel beleid. Dit solvabiliteitsniveau is onder het wettelijk vastgelegde maximum weerstandvermogen volgens de Drinkwaterwet (solvabiliteit van maximaal 70%).
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 49
Bericht van de Raad van Commissarissen
Jaarrekening
De directie van N.V. Waterbedrijf Groningen heeft ons de jaarrekening over het jaar 2013
voorgelegd, samen met het verslag over het door de directie gevoerde beleid. De Raad van
Commissarissen heeft de opgemaakte jaarrekening over 2013 laten onderzoeken door
Ernst & Young Accountants LLP. De goedkeurende accountantsverklaring is in dit verslag
opgenomen.
Wij hebben het verslag inclusief de jaarrekening, in aanwezigheid van de accountant, met
de directie besproken. Voorgesteld wordt om het gehele bedrijfsresultaat van € 975.000 toe
te voegen aan het eigen vermogen van de vennootschap. Wij stellen de Algemene Vergadering van Aandeelhouders voor om het jaarverslag, de jaarrekening en de winstbestemming
vast te stellen.
Tevens verzoeken wij de Algemene Vergadering van Aandeelhouders voor het jaar 2013 decharge te verlenen aan de directie voor haar bestuur en aan de leden van de Raad van
Commissarissen voor het uitgeoefende toezicht.
Samenstelling van de Raad van Commissarissen
De Raad van Commissarissen bestaat uit zeven personen. Deze worden door de Algemene
Vergadering van Aandeelhouders benoemd. Eén persoon wordt benoemd op voordracht
van de provincie Groningen, één persoon wordt benoemd op voordracht van de gemeente
Groningen, drie personen zijn afkomstig uit de kring van Groningse gemeenten en twee personen uit andere kringen. De Ondernemingsraad heeft een wettelijk ʻverstrekt aanbevelingsrechtʼ tot benoeming van twee commissarissen.
In 2013 is mevrouw Y.P. van Mastrigt op voordracht van Gedeputeerde Staten van de provincie Groningen als voorzitter van de Raad aangetreden. Mevrouw Van Mastrigt vult hiermee de openstaande vacature in die in 2012 was ontstaan door het tussentijdse vertrek van
mevrouw W.J. Mansveld in verband met het aanvaarden van de functie van staatsecretaris
Infrastructuur en Milieu.
Voorts zijn op voordracht van de Raad de heren A. Meijerman en H.M. Geerts door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders voor een nieuwe periode van vier jaar herbenoemd.
Per 1 januari 2013 is de Wet Bestuur en Toezicht in werking getreden. De wet heeft onder
meer als doel om een meer evenwichtige verdeling tussen mannen en vrouwen te bereiken
in het bestuur en de Raad van Commissarissen. Een evenwichtige verdeling wordt verondersteld als minimaal 30% van de zetels wordt bezet door mannen en minimaal 30% door
vrouwen. Ultimo 2013 bedraagt de verdeling in de Raad 71,5% mannen en 28,5% vrouwen.
Bij toekomstige opvolging zal rekening worden gehouden met voornoemd aspect.
Het bestuur bestaat uit één directeur.
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 50
Werkzaamheden van de Raad van Commissarissen
In 2013 heeft de Raad van Commissarissen vijf maal regulier vergaderd in aanwezigheid
van de directeur. Daarnaast is in een aparte bijeenkomst tussen de Raad van Commissarissen en de directie gesproken over de strategie en het beleid voor de middellange termijn.
De Raad van Commissarissen kijkt met tevredenheid terug op de bedrijfsvoering 2013.
In het overleg met de directeur zijn onder meer de volgende onderwerpen besproken:
• De strategie en het beleid voor de middellange termijn. In het bijzonder is gesproken over
de mogelijkheden van fusie, samenwerking met derden en continuering van bestaande
samenwerkingsverbanden. Maar ook over strategische samenwerking met de gemeente
Groningen over duurzame warmte en samenvoeging van ons laboratorium met die van de
waterschappen Hunze en Aaʼs en Noorderzijlvest.
• Governance van N.V. Waterbedrijf Groningen en haar deelnemingen, in het bijzonder het
aanpassen van het interne besturingsmodel, aanpassing van de statuten (vergroting van
de transparantie, toepasbaarheid en meer afgestemd op aandeelhoudersbelang), vormgeving van de juridische structuur voor de activiteiten Energie en Water en liquidatie van
RioNoord B.V.. Daarnaast is ingestemd met de toetreding van de gemeente Haren, als
laatste gemeente binnen de provincie Groningen, als aandeelhouder.
• Profielschets en wervingsprocedure van de nieuwe bestuurder. Het streven is om de
eerste helft van 2014 de wervingsprocedure te hebben afgerond. Ter overbrugging van
deze procedure heeft de aandeelhoudersvergadering op voordracht van de raad ingestemd met de continuering van de aanstelling van de heer H.J.L. de Kraa.
• Verschillende (financiële) rapportages en beleidsdocumenten, waaronder de uitkomsten
van de verplichte benchmark 2013, de risico-inventarisatie van de belangrijkste afnemerscategorieën, de planvorming voor de duurzame watervoorziening Eemshaven, de uitkomsten van het medewerkerstevredenheidsonderzoek, het jaarverslag 2012 inclusief het
accountantsverslag, het jaarverslag Ondernemingsraad 2012, het beeld van de
Visitatiecommissie Waterketen, de Kaderbrief 2014, het Financieel MeerjarenPlan en het
tariefvoorstel 2014.
• De stand van zaken met betrekking tot:
- de voortgang van lopende investeringsprojecten, waaronder de nieuwbouw van de
pompstations De Punt en Onnen;
- de projecten van Energie & Water en de daaraan gerelateerde due dilligence activiteiten
en de beoogde samenwerking met de gemeente Groningen;
- de ministeriële verantwoording naar aanleiding van regelgeving, waaronder het tarieftoezicht, governance en het BestuursAkkoord Water.
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 51
Corporate Governance
Net als de Directie onderschrijven wij het belang van een deugdelijke ondernemingsstructuur. Dit veronderstelt onder meer een integer en transparant handelen, een goed toezicht
en het afleggen van verantwoording over het uitgevoerde toezicht. Hoewel de Code voor
Corporate Governance slechts verplicht is voor beursgenoteerde ondernemingen, hebben
wij besloten de code vrijwillig toe te passen voor die onderdelen die ook voor N.V. Waterbedrijf Groningen aan de orde zijn.
De verhouding tussen de Algemene Vergadering van Aandeelhouders, de Raad van Commissarissen en de Directie zijn vastgelegd in statuten en reglementen. Het afgelopen jaar
hebben zich geen wezenlijke veranderingen in de governance-structuur voorgedaan.
In het verslagjaar is het eigen functioneren van de Raad, buiten aanwezigheid van de directie, uitvoerig besproken. De Raad is van mening dat haar samenstelling zodanig is, dat op
de juiste wijze toezicht kan worden uitgeoefend en dat de leden ten opzichte van elkaar en
het Bestuur onafhankelijk kunnen opereren.
Daarnaast heeft het jaarlijkse overleg plaatsgevonden met de leden van de Ondernemingsraad. Dit overleg is door betrokkenen als zeer constructief ervaren en vastgesteld is dat de
Ondernemingsraad nauw betrokken is bij de ontwikkelingen die de organisatie doormaakt.
In afwijking van de aanbevelingen uit de Nederlandse Corporate Governance Code kent
N.V. Waterbedrijf Groningen geen (vaste) auditcommissie. Financiële zaken (interne financiële beheersing en beheersing van financiële risicoʼs) worden binnen de Raad van Commissarissen besproken. Indien nodig wordt op ad hoc basis een auditcommissie ingesteld.
In 2013 heeft de Raad geen aanleiding gezien om van deze mogelijkheid gebruik te maken.
De Raad van Commissarissen van N.V. Waterbedrijf Groningen,
Y. van Mastrigt, voorzitter
H.M. Geerts, secretaris.
Groningen, 17 april 2014.
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 52
Samenstelling Raad van Commissarissen,
Directie en Ondernemingsraad
Raad van Commissarissen
Y.P. van Mastrigt
voorzitter
A. Meijerman
vice-voorzitter
H.M. Geerts
secretaris
E.A. Groot
T.H. Haseloop – Amsing
P.H. Pellenbarg
J.J. van der Werff
Directie
H.J.L. de Kraa
Directeur ad interim
Ondernemingsraad
W. Kompagnie
voorzitter, Vrije Lijst
E. Postmus
secretaris, CNV Publieke Zaken
L. van der Tuin
vicevoorzitter, AbvaKabo
J. Broeksma
lid, Vrije Lijst
K. Elzes
lid, AbvaKabo
B. van der Lei
lid, AbvaKabo
W. Oosterhof-Hilberink
lid, Vrije Lijst
Y. Rosiek-Boedhoe
lid, Vrije Lijst
A. Visser
lid, AbvaKabo
In 2013 heeft K. Adam zijn OR-lidmaatschap opgezegd. De vacature die hierdoor is ontstaan, is overeenkomstig het OR-verkiezingsreglement ingevuld door B. van der Lei.
28
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 53
Nevenfunctie Raad van Commissarissen
Mevrouw Y.P. van Mastrigt (1965)
Lid van het College van Gedeputeerde Staten van de provincie Groningen. Voordracht: Gedeputeerde Staten van de provincie Groningen. Eerste benoeming: 1 maart 2013, einde benoemingsperiode: 2015
Nevenfuncties:
- lid van het Dagelijks Bestuur en het Algemeen Bestuur van Samenwerkingsverband
Noord-Nederland;
- voorzitter van de Bestuurscommissie Economische Zaken van het Samenwerkingsverband Noord-Nederland;
- vice-voorzitter van het Bestuurlijk overleg Energie van het Samenwerkingsverband
Noord-Nederland;
- lid van de Raad van Commissarissen van Groningen Seaports N.V.
(voor een totaaloverzicht zie www.provinciegroningen.nl)
De heer A. Meijerman (1949)
Adviseur en eigenaar van Ab Meijerman Management Consulting VOF. Voordracht: Raad
van Commissarissen (aanbevelingsrecht Ondernemingsraad). Eerste benoeming: 11 juni
2009, herbenoeming in 2013. Einde benoemingsperiode 2017.
De heer H.M. Geerts (1956)
Chief executive officer Paperfoam B.V. Voordracht: Raad van Commissarissen. Eerste
benoeming: 15 december 2005, herbenoemd in 2009 en 2013. Einde benoemingsperiode
2017.
Nevenfuncties:
- directeur Vertis Holding;
- lid Externe Adviescommissie Milieukunde van Van Hall-Larenstein.
De heer E.A. Groot (1956)
Burgemeester van de gemeente Delfzijl. Voordracht: Raad van Commissarissen. Eerste benoeming: 29 januari 2004, herbenoemd in 2006 en 2010. Einde benoemingsperiode 2014.
Nevenfuncties:
- plaatsvervangend voorzitter van het Regionaal Beleidsteam Groningen;
- plaatsvervangend lid van de landelijke Veiligheidsraad;
- plaatsvervangend lid van het Dagelijks Bestuur vanGroningen Seaports;
- lid van het Dagelijks Bestuur van Eemsdollard Regio;
- lid van de Veiligheidsregio Groningen.
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 54
Mevrouw T.H. Haseloop - Amsing (1966)
Wethouder van de gemeente Leek. Voordracht: Raad van Commissarissen. Eerste benoeming: 28 juni 2012, einde benoemingsperiode 2016.
Nevenfuncties:
- lid van het Algemeen Bestuur en Dagelijks Bestuur van Afvalverwijdering Regio Centraal
Groningen (ARCG);
- voorzitter van het Algemeen Bestuur van de Reinigingsdienst Grootegast/Leek/Marum;
- lid van de Begeleidingscommissie Landschapselementen ZWK.
De heer P.H. Pellenbarg (1947)
Emeritus hoogleraar Economische Geografie aan de Rijksuniversiteit Groningen. Voordracht: Gemeente Groningen. Eerste benoeming: 23 juni 2011, einde benoemingsperiode
2015.
Nevenfuncties:
- co-editor van het internationale tijdschrift “European Spatial Research and Policy”;
- bestuurslid van het Groninger Universiteitsfonds.
De heer J.J. van der Werff (1956)
Voorzitter van de directie van Rabobank Zuidwest-Drenthe. Voordracht: Raad van Commissarissen (aanbevelingsrecht Ondernemingsraad). Eerste benoeming: 14 december 2006,
herbenoemd in 2010. Einde benoemingsperiode 2014.
Alle commissarissen hebben de Nederlandse nationaliteit.
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 55
Jaarrekening 2013
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 56
Kerncijfers
Nr.
Kerncijfer
Eenheid
2013
2012
Financieel:
1
Omzet
€ miljoen
49,6
48,7
2
Bedrijfsresultaat
€ miljoen
2,4
5,3
3
Resultaat
€ miljoen
1,0
4,0
4
Investeringen
€ miljoen
10,4
11,6
5
Liquiditeitsratio
0,45
0,35
6
Solvabiliteitsratio
%
37,1
37,6
€/m3
1,09
1,09
Aantal aansluitingen
x1
280.232
279.741
Afzet drinkwater netto
1.000
m3
42.364
41.569
1.000
m3
945
959
1.000
m3
15.635
15.259
VE x 1.000
31,2
31,3
x1
223,7
227,7
€ 1.000
64.918
63.735
%
4,8
4,3
Lengte hoofdleidingnet > 50 mm
km
5.053
5.043
Distributieverliezen (NIRG)
m3
2.208
1.968
7
Drinkwaterprijs kleinverbruik
Klanten:
8
9
10
Inkoop drinkwater
11
Afzet industriewater
12
Behandeling afvalwater
Personeel:
13
Aantal fte in vaste dienst 31/12
14
Gemiddelde loonkosten
15
Ziekteverzuim
Productie en distributie:
16
17
Toelichting kerncijfers:
Liquiditeitsratio
Solvabiliteitsratio
Drinkwaterprijs kleinverbruik
1.000
= vlottende activa/vlottende passiva (= current ratio)
= eigen vermogen/totaal vermogen * 100%
= bij een gemiddeld verbruik van 96,4 m3/jaar per huishouden (VEWIN norm).
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 57
Bedragen x 1.000 euro
Geconsolideerde balans per 31 december 2013
(voor winstbestemming)
ACTIVA
31-12-2013
31-12-2012
Vaste activa
Immateriële vaste activa (1)
2.238
3.165
Materiële vaste activa (2)
139.395
138.267
Financiële vaste activa (3)
13.851
12.801
155.484
154.233
Vlottende activa
Voorraden (4)
Vorderingen (5)
Liquide middelen
846
898
8.685
4.001
287
1.377
Totaal Activa
PASSIVA
9.818
6.276
165.302
160.509
31-12-2013
31-12-2012
Eigen vermogen (6)
Gestort en opgevraagd kapitaal
Agio
Overige reserves
Resultaat verslagjaar
138
134
6.305
6.305
53.991
49.961
975
4.030
Bijdragen van derden (7)
Voorzieningen (8)
Langlopende leningen (9)
61.409
60.430
24.463
24.515
7.380
7.883
50.000
50.000
Kortlopende schulden
Schulden aan kredietinstellingen
Overige kortlopende schulden (10)
Totaal Passiva
6.236
2.596
15.814
15.085
22.050
17.681
165.302
160.509
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 58
Bedragen x 1.000 euro
Geconsolideerde winst- en verliesrekening over 2013
2013
Netto omzet (11)
2012
42.470
42.064
Baten uit bijdragen van derden (12)
1.226
1.225
Overige bedrijfsopbrengsten (13)
5.925
5.411
SOM DER BEDRIJFSOPBRENGSTEN
Waterinkopen, energie, chemicaliën
7.151
6.636
49.621
48.700
2.673
2.585
Kosten uitbesteed werk (14)
12.649
11.509
Salarissen en sociale lasten (15)
15.710
14.105
Afschrijvingen
10.124
9.456
962
845
5.116
4.873
Belastingen, heffingen en verzekeringen (16)
Overige bedrijfskosten (17)
SOM DER BEDRIJFSLASTEN
BEDRIJFSRESULTAAT
47.234
43.373
2.387
5.327
Rentebaten (18)
82
144
Rentelasten (18)
-2.544
-2.658
Resultaat uit deelnemingen (19)
RESULTAAT
-2.462
-2.514
1.050
1.217
975
4.030
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 59
Bedragen x 1.000 euro
Geconsolideerd kasstroomoverzicht over 2013
2013
2012
Bedrijfsresultaat
2.387
5.327
Resultaat uit deelnemingen
1.050
1.217
Afschrijvingen
10.124
9.456
Financiële baten en lasten
-2.462
-2.514
-52
12
-503
60
-3.912
5.867
Mutatie bijdragen van derden
Mutatie voorzieningen
Mutatie werkkapitaal *)
KASSTROOM UIT OPERATIONELE ACTIVITEITEN
(Des)investeringen in materiële vaste activa
Ontvangsten uit uitgifte aandelen
Resultaat uit deelnemingen
Verwerving / liquidatie deelnemingen
6.632
-10.326
-11.553
4
2
-1.050
-1.217
10
0
KASSTROOM UIT INVESTERINGSACTIVITEITEN
Mutatie leningen
19.425
-11.362
0
KASSTROOM UIT FINANCIERINGSACTIVITEITEN
MUTATIE GELDMIDDELEN
-12.768
-2.596
0
-2.596
-4.730
4.061
GELDMIDDELEN PER 31 DECEMBER:
Liquide middelen
Kredietinstellingen (kort)
287
1.377
-6.236
-2.596
-5.949
-1.219
GELDMIDDELEN PER 1 JANUARI:
Liquide middelen
Kredietinstellingen (kort)
1.377
531
-2.596
-5.811
MUTATIE GELDMIDDELEN
*) Voorraden en vorderingen onder aftrek van overige kortlopende schulden.
-1.219
-5.280
-4.730
4.061
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 60
Algemene toelichting en grondslagen van waardering
en resultaatbepaling
Voor zover niet anders vermeld zijn de bedragen verantwoord in duizenden euroʼs.
Algemeen
N.V. Waterbedrijf Groningen is een naamloze vennootschap naar Nederlands recht, statutair
gevestigd in Nederland te Groningen, Griffeweg 99. De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de wettelijke bepalingen van titel 9 BW 2 en de in Nederland algemeen
geldende grondslagen voor financiële verslaggeving.
Grondslagen voor consolidatie
Consolidatie
Geconsolideerd worden die ondernemingen waarin N.V. Waterbedrijf Groningen rechtstreeks of middellijk voor 50% of meer deelneemt in het geplaatste kapitaal en waar N.V.
Waterbedrijf Groningen overheersende zeggenschap kan uitoefenen op het zakelijk en
financieel beleid. Om deze reden zijn Waterlaboratorium Noord B.V. en North Water B.V.
niet in de consolidatie betrokken.
De geconsolideerde jaarrekening omvat de geconsolideerde financiële positie, resultaten en
kasstromen 2013 van N.V. Waterbedrijf Groningen en SamenWater B.V.. SamenWater B.V.
heeft als vestigingsplaats Groningen en heeft als belangrijkste activiteit het verrichten van
activiteiten met enige relatie tot industrie- en proceswater, in de ruimste zin des woords.
SamenWater B.V. heeft gedurende het boekjaar geen werknemers in dienst.
De financiële gegevens van de geconsolideerde deelneming zijn integraal in de geconsolideerde jaarrekening opgenomen.
Vrijstelling van consolidatieplicht
Over het boekjaar 2013 wordt, conform artikel 2:362 lid 1 en 4 BW 2 Titel 9 en artikel 2:407
lid 1 BW 2 Titel 9, afgezien van consolidatie van de deelneming WBG Industriewater B.V.
aangezien de gezamenlijke betekenis en het vereiste inzicht van de in de consolidatie te
betrekken maatschappij materieel gezien valt te verwaarlozen.
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 61
Grondslagen voor waardering van activa en passiva
Algemeen
Voor zover niet anders vermeld worden de activa en de passiva opgenomen tegen nominale
waarde.
Immateriële en materiële vaste activa
De immateriële en materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen verkrijgings- of vervaardigingsprijs, onder aftrek van lineaire afschrijvingen op basis van de geschatte economische levensduur. In de verkrijgings- of vervaardigingsprijs zijn de door het eigen personeel
bestede en in geld gewaardeerde arbeidsuren opgenomen. Er is rekening gehouden met op
de balansdatum eventueel verwachte bijzondere waardeverminderingen.
Financiële vaste activa
Deelnemingen waar N.V. Waterbedrijf Groningen invloed van betekenis uit kan oefenen op
het financiële en zakelijke beleid, worden gewaardeerd tegen netto vermogenswaarde. Overige deelnemingen worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs. Indien sprake is van een
duurzame waardevermindering vindt waardering plaats tegen deze lagere waarde; afwaardering vindt plaats ten laste van de winst en verliesrekening. De onder de post financiële
vaste activa opgenomen vorderingen op niet-groepsmaatschappijen worden gewaardeerd
tegen de nominale waarde, onder aftrek van een voorziening wegens oninbaarheid.
Voorraden
De voorraden zijn gewaardeerd tegen inkoopprijs en zo nodig afgewaardeerd naar lagere
opbrengstwaarde onder aftrek van een voorziening voor incourantheid.
Vorderingen
De vorderingen zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde, onder aftrek van een voorziening wegens oninbaarheid.
Bijdragen van derden
De van derden ontvangen bijdragen in de aanleg van hoofdleidingen en aansluitingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde en verminderd met de amortisaties.
Voorzieningen
De voorzieningen worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Met uitzondering van de
voorziening uitgestelde beloningen personeel. Deze voorziening is berekend tegen de contante waarde van de toekomstige betalingsverplichtingen, waarbij rekening is gehouden met
de verwachte salarisstijgingen en tussentijdse uitstroom uit de organisatie. Met ingang van
2013 zijn de mogelijke WW-aanspraken overgezet van de voorziening ʻreorganisatieʼ naar
de voorziening ʻvoormalig personeel/WW-fondsʼ. Voor de vergelijkende cijfers is dit tevens
voor het jaar 2012 zodanig weergegeven.
Langlopende schulden
Dit zijn de schulden met een resterende looptijd van meer dan één jaar; ze zijn gewaardeerd
tegen de nominale waarde. De aflossingsverplichtingen voor het komende boekjaar op langlopende leningen zijn gepresenteerd onder de kortlopende schulden.
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 62
Grondslagen voor resultaatbepaling
Algemeen
Verantwoording van opbrengsten en kosten vindt plaats op het tijdstip waarop de desbetreffende leveringen plaatsvinden of diensten worden verricht. Verliezen worden in aanmerking
genomen in het jaar waarin deze voorzienbaar zijn.
Netto omzet
De omzet omvat het vastrecht en het gefactureerde waterverbruik. Voor het bemeterde
kleinverbruik en het capaciteitsverbruik omvat het waterverbruik het verbruik tot aan de laatste opnamedatum van de watermeters. Indien geen opnamegegevens zijn verkregen is op
basis van een schatting van het waterverbruik over het boekjaar afgerekend. Eventuele
verschillen tussen de schatting en werkelijk verbruik worden verantwoord in het jaar dat het
werkelijke waterverbruik op basis van verkregen meterstanden worden afgerekend.
Geactiveerde bedrijfslasten
Onder de geactiveerde bedrijfslasten zijn de personeelskosten opgenomen ten dienste van
de vervaardiging van materiële vaste activa.
Pensioenen
N.V. Waterbedrijf Groningen heeft de pensioenen voor haar medewerkers ondergebracht bij
het Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds (ABP). Aan het personeel is een pensioen toegezegd op basis van een middelloonregeling. Geen rekening is gehouden met eventuele actuariële risicoʼs die verband houden met de voornoemde pensioenregeling. Dit omdat vanuit
het ABP onvoldoende informatie beschikbaar wordt gesteld om deze actuariële risicoʼs te
bepalen. De betaalde premies worden als salariskosten in de resultatenrekening verantwoord.
Afschrijvingen
De afschrijvingstermijnen van de materiële vaste activa zijn gebaseerd op de verwachte
economische levensduur, waarbij de activa lineair worden afschreven.
Vennootschapsbelasting
Ingevolge de Wet op de Vennootschapsbelasting 1969 (artikel 2, leden 3 en 7) is de
vennootschap niet onderworpen aan de heffingen van deze wet. Bij de deelnemingen die
belastingplichtig zijn wordt de belasting over het resultaat berekend door toepassing van
het geldende tarief op het resultaat van het boekjaar. Met fiscaal vrijgestelde bedragen en
niet aftrekbare bedragen wordt dienovereenkomstig rekening gehouden.
Grondslagen voor het kasstroomoverzicht
Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode.
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 63
Bedragen x 1.000 euro
Toelichting op de geconsolideerde balans
1. Immateriële vaste activa
De immateriële vaste activa betreft kantoorsoftware. De economische levensduur van de kantoorsoftware bedraagt
5 jaar. De immateriële vaste activa kent het volgende verloop:
Boekwaarde per 1 januari
3.165
Investeringen
0
Afschrijvingen
927
Boekwaarde per 31 december
2.238
Cumulatieve afschrijvingen
2.394
Aanschafwaarde per 31 december
4.632
2. Materiële vaste activa
De economische levensduur in jaren voor de belangrijkste categorieën zijn als volgt vastgesteld; bedrijfsgebouwen en
hoofdleidingen 30 jaar; waterwinputten, aansluitleidingen, machines en installaties 20 jaar, telecommunicatie 15 jaar en
overige 5 - 10 jaar. Op terreinen wordt niet afgeschreven. De terreinen in de waterwingebieden aangeschaft voor 1997
vermeldt onder “Bedrijfsgebouwen en terreinen” zijn gewaardeerd tegen lagere bedrijfswaarde.
De samenstelling en het verloop van de materiële vaste activa in het verslagjaar, onderverdeeld naar categorie, is als
volgt:
Bedrijfsgebouwen,
en terreinen
Boekwaarde per 1 januari
Installaties
productie
Distributieleidingen,
installaties
Overige
duurzame
activa
Werken
in
uitvoering
Totaal
26.680
27.023
71.745
2.197
10.622
138.267
141
434
2.617
596
6.537
10.326
1.165
2.151
4.999
882
0
9.198
Boekwaarde per 31 december
25.656
25.306
69.363
1.911
17.159
139.395
Cumulatieve afschrijvingen
22.863
20.131
124.321
4.685
0
172.000
Aanschafwaarde
per 31 december
50.815
45.437
193.684
6.596
17.159
311.394
(Des)investeringen
Afschrijvingen
De (des)investeringen wordt getoond inclusief de desinvestering ad € 29 als gevolg van de verkoop van activa.
De aanschaffingswaarde van de in 2013 geheel afgeschreven en afgestoten activa bedroeg in totaal € 2.911.
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 64
Bedragen x 1.000 euro
3. Financiële vaste activa
Het verloop van de boekwaarde van de financiële vaste activa is als volgt:
Saldo per 1 januari
2013
2012
12.801
11.584
0
0
Investeringen
Resultaat deelnemingen
1.050
1.217
Saldo per 31 december
13.851
12.801
De financiële vaste activa kent de volgende samenstelling:
2013
Vennootschap
Vestigingsplaats
North Water B.V.
2012
Belang in
%
Bedrag
Belang in
%
Bedrag
Groningen
50%
13.580
50%
12.495
WBG Industriewater B.V.
Groningen
100%
16
100%
17
RioNoord B.V.
Groningen
0%
0
50%
0
Waterlaboratorium Noord B.V.
Haren
50%
184
50%
218
Futuro B.V.
Voorburg
25%
5
25%
5
Reststoffenunie
Rijswijk ZH
5%
18
5%
18
Nieuwegein
3%
48
3%
48
Waterleidingbedrijven B.V.
KWH Water B.V.
Totaal
13.851
12.801
De deelneming North Water B.V. bestaat voor € 4.249 uit een ongerealiseerde winst in verband met de verkoop van activa SamenWater B.V. aan North Water B.V. De deelneming RioNoord B.V. is per 11 december 2013 opgeheven.
4. Voorraden
Deze voorraden betreffen materialen en gereedschappen voor installatie en onderhoud van de materiële vaste activa. In
de post voorraden ten bedrage van € 846 (2012: € 898) is een voorziening voor incourantheid van € 58 (2012: € 59)
opgenomen.
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 65
Bedragen x 1.000 euro
5. Vorderingen
2013
2012
Waterdebiteuren
3.302
-3.253
Overige debiteuren
1.249
1.204
Vorderingen op maatschappijen waarin wordt deelgenomen
2.308
3.565
Omzetbelasting
736
581
Overige vorderingen
177
399
Overlopende activa
913
1.505
8.685
4.001
177
399
Totaal
Waarvan met een looptijd langer dan 1 jaar
Op de vorderingen op waterdebiteuren zijn de nog met de klanten te verrekenen voorschotten, terugbetalingen in mindering gebracht. In de debiteuren is een voorziening voor oninbaarheid van € 1.068 (2012: € 1.150) opgenomen.
De vorderingen op maatschappijen waarin wordt deelgenomen 2013 heeft voor € 2.000 (2012: € 3.250) betrekking op
een kortlopende lening aan North Water B.V.
6. Eigen vermogen
De mutaties in het eigen vermogen worden onder punt 3 in de toelichting op de vennootschappelijke balans uiteengezet.
7. Bijdragen van derden
Saldo
1-1
Bijdragen van derden
24.515
Toevoeging
1.174
Onttrekking
1.226
Saldo
31-12
24.463
Hieronder worden begrepen de ontvangen bijdragen van derden in de aanleg van hoofdleidingen en aansluitingen. Hiertegenover staat de verplichting, dat door de vennootschap de aansluiting in stand wordt gehouden. Amortisatie op deze
bijdragen vindt plaats met 5% van het saldo per 1 januari ten gunste van de exploitatie.
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 66
Bedragen x 1.000 euro
8. Voorzieningen
Saldo
1-1
Toevoeging
/vrijval
Onttrekking
Uitgestelde beloningen
741
18
96
663
Voormalig Personeel / WW-fonds
706
-14
137
555
Reorganisatie
298
193
94
397
5.272
1.565
1.701
5.136
866
-237
0
629
7.883
1.525
2.028
7.380
Bijzonder onderhoud
Herstelkosten meetinstrumentarium
Saldo
31-12
De voorziening Uitgestelde Beloningen Personeel betreft de verplichtingen die voortvloeien uit de aanwezigheid van een
langjarig dienstverband, in het bijzonder jubileumuitkeringen. De voorziening is opgenomen tegen contante waarde (op
basis van een rekenrente van 4%). In de berekening is tevens rekening gehouden met toekomstige salarisstijgingen en
tussentijdse uitstroom van personeelsleden.
De voorziening Voormalig Personeel/WW-fonds is opgenomen in verband met verplichtingen betreffende wachtgelden
en premies ziektekostenverzekering van voormalig personeel en ter dekking van kosten die voortvloeien uit mogelijke
WW-aanspraken. Deze voorziening is nominaal berekend. De werkelijke kosten in het verslagjaar worden aan de voorziening onttrokken.
De voorziening Reorganisatie is ingesteld ter dekking van de kosten die voortvloeien uit geplande reorganisaties. Het
betreft verplichtingen uit hoofde van garanties, afvloeiingsregelingen en vervroegde uittreding van personeel. De voorziening is nominaal berekend. De werkelijke kosten in het verslagjaar worden aan de voorziening onttrokken.
De voorziening Bijzonder Onderhoud is ter dekking van bijzonder onderhoud aan gebouwen, installaties en leidingwerk.
Het meerjarig onderhoudsplan is de grondslag voor de voorziening, waarbij jaarlijks het onderhoudsplan wordt herzien
en mogelijke effecten hiervan worden meegenomen in de aan te houden voorziening.
De voorziening Herstelkosten meetinstrumentarium is gevormd ter bestrijding van de kosten voor het vroegtijdig vervangen van meetinstrumentarium, binnen de distributie-infrastructuur, welke niet voldoet aan de normaal te verwachten
functionele specificaties. De voorziening is gebaseerd op een inschatting van het aantal te vervangen meetinstrumenten
en daaraan toe te rekenen materiaal- en arbeidskosten.
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 67
Bedragen x 1.000 euro
9. Langlopende schulden
De langlopende schulden hebben het volgende verloop:
Stand per 1 januari
Aflossingen
Stand per 31 december
2013
2012
50.000
52.596
0
-2.596
50.000
50.000
De langlopende schulden betreft 2 leningen van kredietinstellingen.
In 2008 zijn deze tweetal leningen afgesloten en ultimo 2011 opgenomen voor in totaliteit van € 50.000 bij verschillende
kredietinstellingen voor de financiering van (geplande) investeringen. Het betreft hier een lening met een resterende
looptijd van 15 jaar, tegen een rentepercentage van 4,92% en een lening met een resterende looptijd van 7 jaar tegen
een variabel rentepercentage (2013: 4,70%). Behoudens de door kredietinstellingen vereiste solvabiliteit van 20% zijn er
geen andere specifieke voorwaarden overeengekomen of zekerheden gesteld.
Een bedrag van € 40.000 heeft een resterende looptijd van meer dan 5 jaar (2012: € 42.500).
10. Overige kortlopende schulden
2013
2012
4.866
4.512
Schulden aan maatschappijen waarin wordt deelgenomen
431
578
Belastingen en sociale premies
715
688
Pensioenpremie
210
206
55
35
Overige schulden
5.825
5.812
Overlopende passiva
3.712
3.254
15.814
15.085
Crediteuren
Grondwaterbelasting
Totaal
De kortlopende schulden hebben een resterende looptijd korter dan een jaar.
Niet in de balans opgenomen verplichtingen
De aan het einde van het verslagjaar aangegane inkoopverplichtingen bedragen € 2.703.
Aan de Stichting Het Groninger Landschap is de toezegging gedaan om jaarlijks € 454 te betalen (tot en met 2028) ten
behoeve van het op harmonische wijze laten samengaan van natuurontwikkeling en waterwinning.
Er bestaat een huur- en leaseverplichting ter zake van kantoorapparatuur ad € 45 over 2014.
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 68
Bedragen x 1.000 euro
Toelichting op de geconsolideerde winst- en verliesrekening
11. Netto-omzet
De netto-omzet, voor zover het waterlevering betreft, kan als volgt worden gespecificeerd:
2013
2012
Kleinverbruikers
29.367
29.256
Grootverbruikers
12.592
12.364
Zusterbedrijven
347
337
Tijdelijke leveringen
164
107
Totaal netto omzet
42.470
42.064
12. Baten uit bijdragen van derden
Dit betreft de amortisatie van de bijdragen van derden ten gunste van de exploitatie.
13. Overige bedrijfsopbrengsten
De overige bedrijfsopbrengsten kunnen als volgt worden gespecificeerd:
2013
2012
Vergoeding verrichte werkzaamheden voor derden
3.478
2.790
In rekening gebrachte kosten voor incasso, heraansluiting, enz.
1.090
1.135
Vastrecht brandkranen
743
712
Huren en pachten
423
410
Overige opbrengsten
191
364
5.925
5.411
Totaal
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 69
Bedragen x 1.000 euro
14. Kosten uitbesteed werk
De kosten uitbesteed werk kunnen als volgt worden gespecificeerd:
2013
2012
Onderhoud
4.513
4.004
Laboratorium
1.699
1.558
ICT
2.916
2.911
Inning, marketing en communicatie
987
1.031
Onderzoek
559
364
1.975
1.641
12.649
11.509
2013
2012
11.772
11.758
776
692
Premie pensioenfonds
2.104
2.123
Overige personeelskosten
2.193
780
Totaal salarissen en sociale lasten
16.845
15.353
Waarvan geactiveerd onder materiële vaste activa
-1.135
-1.248
Ten laste van de exploitatie
15.710
14.105
Inhuur derden
Totaal
15. Salarissen en sociale lasten
Salarissen (inclusief vakantie- en eindejaarsuitkering)
Sociale lasten
Onder “overige personeelskosten” is in 2013 ad. € 1.345 aan kosten geboekt voor aanvullende pensioenstortingen ABP
van 21 personeelsleden t.b.v. vroegtijdige beëindiging van dienstbetrekkingen.
Aantal personeelsleden
2013
Aantal
2013
FTE
2012
Aantal
2012
FTE
Directie & Staf
20
17,9
21
19,5
Finance & Control
20
18,0
21
19,2
Klant & Markt
46
42,0
46
42,0
Ingenieursbureau
37
36,2
40
38,4
Watervoorziening
93
91,3
91
90,0
Services en informatievoorziening
19
16,5
19
16,8
2
1,8
2
1,8
237
223,7
240
227,7
Energie en Water
Totaal
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 70
Bedragen x 1.000 euro
16. Belastingen, heffingen en verzekeringen
2013
2012
Grondwaterbelasting
574
446
Overige belastingen, heffingen en verzekeringen
388
399
Totaal
962
845
2013
2012
Kosten facilitaire dienstverlening
977
937
Vervoer en wagenparkbeheer
645
671
Kantoormiddelen
123
127
29
34
Bijdragen samenwerkingsverbanden
1.422
1.453
Diverse kosten, inclusief dotatie voorzieningen
1.920
1.651
Totaal
5.116
4.873
17. Overige bedrijfskosten
Contributies
Onder ʻdiverse kostenʼ is € 68 aan accountantskosten verantwoord. De accountantskosten kunnen als volgt worden verbijzonderd:
2013
2012
Controle jaarrekening
51
55
Andere werkzaamheden dan jaarrekeningcontrole
17
41
Totaal
68
96
2013
2012
-2.437
-2.537
-107
-121
82
144
-2.462
-2.514
18. Rentelasten en -baten
Rente langlopende leningen
Overige rentelasten
Rentebaten
Totaal
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 71
Bedragen x 1.000 euro
19. Resultaat deelnemingen
De samenstelling van het resultaat deelnemingen is als volgt:
North Water B.V.
Waterlaboratorium Noord B.V.
Totaal
2013
2012
1.084
1.008
-34
209
1.050
1.217
Het resultaat deelneming North Water B.V. bestaat uit het aandeel in de winst van 50% van North Water B.V. ter grootte
van € 757 (2012: € 681) en de vrijval van € 327 in 2013 (2012: € 327) van de ongerealiseerde winst op de verkoop van
de industriewateractiviteiten aan SamenWater B.V..
20. Beloning topfunctionarissen en commissarissen
Topfunctionarissen:
Het normenkader rondom de ʻʼWet Normering bezoldiging Topfunctionarissen Publieke en Semipublieke Sector”
(hierna :WNT) is bekrachtigd in het Besluit van de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties van 26
februari 2014, nr. 2014-0000106049 en de Regeling van de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties van
26 februari 2014, nr. 2014-0000 104920. De Aanpassingswet WNT is als onderdeel van dit normenkader nog niet
formeel aangenomen door de Eerste Kamer. Voor het opmaken van de jaarrekening is in lijn met de mededeling van de
minister van BZK d.d. 12 februari 2014, gepubliceerd in de Staatscourant d.d. 18 februari 2014, de Aanpassingswet WNT
wel als onderdeel van het normenkader gehanteerd.
Naam: H.J.L. de Kraa
Functie: Directeur ad interim.
Duur dienstverband: minimaal 3 dagen per week voor bepaalde tijd.
Feitelijk dienstverband: 80%.
Beloning ikv WNT (1 februari 2013 - 31 december 2013): € 160.
Beloning (1 januari 2013 - 31 januari 2013) waarbij de overgangswetgeving WNT van toepassing is: € 20.
Belastbare vaste en variabele onkostenvergoedingen ikv WNT: € 1 voor dienstreiskilometers.
Voorzieningen ten behoeve van beloningen betaalbaar op termijn: geen.
Ten aanzien van interim-functionarissen die geen topfunctie vervullen heeft Waterbedrijf Groningen gebruik gemaakt van
de mogelijkheid die paragraaf 6 van de Beleidsregels toepassing WNT biedt inzake de volledige openbaarmaking van
deze functionarissen. Op basis van de Beleidsregels toepassing WNT (inclusief de wijziging van paragraaf 6 volgens besluit van de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties van 12 maart 2014, nr. 2014-0000142706 kán en
hoeft het Waterbedrijf Groningen niet volledig te voldoen aan de verplichting voor openbaarmaking van deze interimfunctionarissen zoals voorgeschreven in artikel 4.2 lid 2c van de WNT (inclusief verwerking Aanpassingswet WNT).
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 72
Raad van Commissarissen:
Naam: Y.P. van Mastrigt
Functie: Voorzitter RvC.
Beloning: € 0.
Belastbare vaste en variabele onkostenvergoedingen: geen.
Voorzieningen ten behoeve van beloningen betaalbaar op termijn: geen.
Naam: A. Meijerman
Functie: Vice-voorzitter RvC
Beloning: € 0.
Belastbare vaste en variabele onkostenvergoedingen: geen.
Voorzieningen ten behoeve van beloningen betaalbaar op termijn: geen.
Naam: H.M. Geerts
Functie: Secretaris RvC
Beloning: € 0.
Belastbare vaste en variabele onkostenvergoedingen: geen.
Voorzieningen ten behoeve van beloningen betaalbaar op termijn: geen.
Naam: E.A. Groot
Functie: Commissaris
Beloning: € 0.
Belastbare vaste en variabele onkostenvergoedingen: geen.
Voorzieningen ten behoeve van beloningen betaalbaar op termijn: geen.
Naam: T.H. Haseloop - Amsing
Functie: Commissaris
Beloning: € 0.
Belastbare vaste en variabele onkostenvergoedingen: geen.
Voorzieningen ten behoeve van beloningen betaalbaar op termijn: geen.
Naam: P.H. Pellenbarg
Functie: Commissaris
Beloning: € 3.
Belastbare vaste en variabele onkostenvergoedingen: geen.
Voorzieningen ten behoeve van beloningen betaalbaar op termijn: geen.
Naam: J.J. van der Werff
Functie: Commissaris
Beloning: € 3.
Belastbare vaste en variabele onkostenvergoedingen: geen.
Voorzieningen ten behoeve van beloningen betaalbaar op termijn: geen.
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 73
Bedragen x 1.000 euro
Vennootschappelijke balans per 31 december 2013
(voor winstbestemming)
ACTIVA
31-12-2013
31-12-2012
Vaste activa
Immateriële vaste activa
Materiële vaste activa
Financiële vaste activa (1)
2.238
3.165
139.395
138.267
13.804
12.759
155.437
154.191
Vlottende activa
Voorraden
Vorderingen (2)
Liquide middelen
846
898
8.785
4.101
234
1.319
Totaal Activa
9.865
6.318
165.302
160.509
PASSIVA
31-12-2013
31-12-2012
Eigen vermogen (3)
Gestort en opgevraagd kapitaal
Agio
Overige reserves
Onverdeeld resultaat
138
134
6.305
6.305
53.991
49.961
975
4.030
Bijdragen van derden
Voorzieningen
Langlopende leningen
61.409
60.430
24.463
24.515
7.380
7.883
50.000
50.000
Kortlopende schulden
Schulden aan kredietinstellingen
Overige kortlopende schulden
Totaal Passiva
6.236
2.596
15.814
15.085
22.050
17.681
165.302
160.509
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 74
Bedragen x 1.000 euro
Vennootschappelijke winst- en verliesrekening over 2013
Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening
Rentelasten en-baten
Resultaat uit deelnemingen (4)
Nettowinst
2013
2012
2.387
5.326
-2.457
-2.509
1.045
1.213
975
4.030
Grondslagen van vennootschappelijke waardering en resultaatbepaling
De waarderingsgrondslagen voor de balans en de grondslagen van de resultaatbepaling zijn gelijk aan die zoals
toegelicht bij de geconsolideerde balans en Winst- en Verliesrekening.
Toelichting op de vennootschappelijke balans
De vennootschappelijke jaarrekening van N.V. Waterbedrijf Groningen is opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening. Uitsluitend de specifieke posten betreffende de vennootschappelijke balans worden hier toegelicht.
Met betrekking tot de Winst & Verliesrekening van N.V. Waterbedrijf Groningen is artikel 4.02 titel 9 BW2 toegepast op
grond waarvan een vereenvoudigd model is opgenomen.
1. Financiële vaste activa
Het verloop van de boekwaarde van de deelnemingen gedurende 2013 is als volgt:
Vennootschap
Belang in %
Saldo
1-1
Aankoop /
Uitbreiding
SamenWater B.V.
100%
12.454
0
0
1.079
13.533
WBG Industriewater B.V.
100%
17
0
0
0
16
0%
0
0
0
0
0
Waterlaboratorium Noord B.V.
50%
218
0
0
-34
184
Futuro B.V.
25%
5
0
0
0
5
5%
18
0
0
0
18
3%
48
0
0
0
48
12.759
0
0
1.045
13.804
RioNoord B.V.
Reststoffenunie
Verkoop
Resultaat
2013
Saldo
31-12
Waterleidingbedrijven B.V.
KWH Water B.V.
Totaal
De deelneming RioNoord B.V. is per 11 december 2013 opgeheven.
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 75
Bedragen x 1.000 euro
2. Vorderingen
Deze post is als volgt te specificeren:
2013
2012
100
100
Vorderingen op maatschappijen waarin wordt deelgenomen
2.225
3.565
Debiteuren en overige vorderingen
6.460
439
Totaal
8.785
4.104
Vorderingen op groepsmaatschappijen
3. Eigen vermogen
Het verloop van het eigen vermogen ziet er als volgt uit:
Gestort en
opgevraagd
kapitaal
Agio
Overige
reserves
134
6.305
49.961
4.030
60.430
Uitgifte van aandelen
4
0
0
0
4
Winstbestemming
0
0
4.030
-4.030
0
Resultaat boekjaar
0
0
0
975
975
138
6.305
53.991
975
61.409
Stand per 1 januari 2013
Stand per 31 december 2013
Onverdeeld
resultaat
Totaal
Het maatschappelijk aandelenkapitaal bedraagt € 250, verdeeld in 500 aandelen van € 500 (in hele euroʼs) nominaal
per aandeel. Het geplaatst en gestort kapitaal bedraagt € 138,5. Zie voor de verdeling van de geplaatste aandelen over
de aandeelhouders het overzicht “Aandelen, hoofdleidingen en aansluitingen” in het verslag (pagina 77).
Het agio betreft de waarde die boven het nominale bedrag van de aandelen door aandeelhouders is ingebracht in de
vennootschap.
Het resultaat over 2012 ten bedrage van € 4.030 is aan de Overige reserves toegevoegd.
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 76
Bedragen x 1.000 euro
Toelichting op de vennootschappelijke winst- en verliesrekening
4. Resultaat uit deelnemingen
Het aandeel in de resultaten van op netto vermogenswaarde gewaardeerde deelnemingen kan als volgt worden
gespecificeerd:
SamenWater B.V.
Waterlaboratorium Noord B.V.
Totaal
2013
2012
1.079
1.004
-34
209
1.045
1.213
Het resultaat SamenWater B.V. bestaat uit een aandeel in de winst van SamenWater B.V. ter grootte van € 751 en de
vrijval van € 327 in 2013 van de ongerealiseerde winst op de verkoop van industriewateractiviteiten.
Overige gegevens
Statutaire winstverdeling
Samenvatting (artikel 31)
Jaarlijks wordt door de Raad van Commissarissen vastgesteld welk deel van de winst wordt gereserveerd. Uit de na toepassing van de vorenstaande resterende winst wordt zo mogelijk aan de aandeelhouders uitgekeerd een percentage van
het nominale bedrag hunner aandelen, gelijk aan het per de laatste dag van het verstreken boekjaar geldende effectief
rendement van staatsleningen met een looptijd van tien jaren.
Het hierna resterende gedeelte van de winst is ter beschikking van de vergadering van aandeel¬houders, met dien verstande dat reservering plaatsvindt tenzij anders wordt besloten.
Resultaatverwerking
Aan de Raad van Commissarissen wordt voorgesteld het positieve saldo van de winst- en verliesrekening ten bedrage
van € 975 ten gunste van de reserves te brengen. Dit voorstel is nog niet in de balans verwerkt.
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 77
Controleverklaring van de onafhankelijk accountant
Aan: de Algemene Vergadering van Aandeelhouders en de Raad van Commissarissen van
N.V. Waterbedrijf Groningen.
Verklaring betreffende de jaarrekening
Wij hebben de in dit verslag opgenomen jaarrekening
2013 van N.V. Waterbedrijf Groningen te Groningen gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de geconsolideerde en enkelvoudige balans per 31 december 2013
en de geconsolideerde en enkelvoudige winst-en-verliesrekening over 2013 met de toelichting, waarin zijn
opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen.
Verantwoordelijkheid van het bestuur
Het bestuur van de vennootschap is verantwoordelijk
voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen
en het resultaat getrouw dient weer te geven in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 van het in Nederland geldende Burgerlijk Wetboek (BW) en de Beleidsregels
toepassing Wet normering bezoldiging topfunctionarissen in de publieke en semipublieke sector (WNT), alsmede voor het opstellen van het jaarverslag in
overeenstemming met Titel 9 Boek 2 van het in Nederland geldende Burgerlijk Wetboek (BW). Het Bestuur is
tevens verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die voldoet aan de WNT-eisen van financiële
rechtmatigheid, zoals opgenomen in het Controleprotocol WNT in de Beleidsregels toepassing WNT.
Het bestuur is voorts verantwoordelijk voor een zodanige
interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening en de naleving van de WNTeisen van financiële rechtmatigheid mogelijk te maken
zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van
fraude of fouten.
Verantwoordelijkheid van de accountant
Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel
over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij
hebben onze controle verricht in overeenstemming met
Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden en de Beleidsregels toepassing WNT, inclusief het controleprotocol (WNT). Dit vereist dat wij
voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt
verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat.
Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden
ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen
en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde
werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het
inschatten van de risico's dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of
fouten.
Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de
accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor
het getrouwe beeld daarvan alsmede in het kader van
de financiële rechtmatigheid voor de naleving van die relevante wet- en regelgeving, gericht op het opzetten van
controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet
tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de
effectiviteit van de interne beheersing van de entiteit.
Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële
verslaggeving en de gebruikte financiële rechtmatigheidscriteria en van de redelijkheid van de door het bestuur van de vennootschap gemaakte schattingen,
alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de
jaarrekening.
Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controleinformatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden.
Oordeel betreffende de jaarrekening
Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw
beeld van de grootte en samenstelling van het vermogen
van N.V. Waterbedrijf Groningen per 31 december 2013
en van het resultaat over 2013 in overeenstemming met
Titel 9 Boek 2 BW en de Beleidsregels toepassing WNT.
Voorts zijn wij van oordeel dat de jaarrekening in alle van
materieel belang zijnde aspecten voldoet aan de WNTeisen van financiële rechtmatigheid zoals opgenomen in
het Controleprotocol WNT in de Beleidsregels toepassing WNT.
Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet
gestelde eisen
Ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder e en f BW vermelden
wij dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of het jaarverslag, voor zover
wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig Titel 9 Boek
2 BW is opgesteld, en of de in artikel 2:392 lid 1 onder b
tot en met h BW vereiste gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden wij dat het jaarverslag, voor zover wij
dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW.
Groningen, 31 maart 2014
Ernst & Young Accountants LLP
w.g. D.E. Engwerda RA
Groningen, 31 maart 2014
Waterbedrijf Groningen - jaarverslag 2013 - 77
Aandelen, hoofdleidingen en aansluitingen
Per gemeente op 31 december
Aantal
aandelen
Aantal
klanten
Hoofdleiding (in km)
Diameter > 50 mm
Appingedam
6
5.930
82
Bedum
5
4.576
109
Bellingwedde
4
4.178
145
De Marne
6
5.253
175
13
12.530
263
Eemsmond
7
7.758
233
Groningen
77
96.308
816
Grootegast
5
5.017
137
Haren
8
8.809
188
14
16.339
256
Leek
8
8.654
192
Loppersum
6
4.626
156
Marum
5
4.347
140
Menterwolde
6
5.625
127
18
18.823
383
Pekela
6
5.825
113
Slochteren
7
6.852
204
14
15.452
297
Ten Boer
3
3.107
74
Tynaarlo (gedeeltelijk)
-
5.456
102
12
13.122
225
Vlagtwedde
7
7.449
245
Winsum
6
6.167
154
Zuidhorn
8
8.031
219
Provincie
26
0
0
277
280.342
5.035
108
18
280.234
5.043
GEMEENTE
Delfzijl
Hoogezand/Sappemeer
Oldambt
Stadskanaal
Veendam
Totaal
Aansluitingen voor percelen buiten
ons voorzieningsgebied
Totaal
AF: klanten zonder actieve aansluiting
Totaal actieve aansluitingen
-2.717
277.625
N.V. Waterbedrijf Groningen
Griffeweg 99
Postbus 24
9700 AA Groningen
T 050 368 8688
F 050 312 2534
www.waterbedrijfgroningen.nl
twitter.com/waterbedrijf
Colofon:
Tekst:
Waterbedrijf Groningen, CommʼArt
Coördinatie en eindredactie:
Waterbedrijf Groningen
Productie:
CommʼArt
Fotografie:
Waterbedrijf Groningen
Henk Marks
Aerophoto Eelde
Koos Boertjens

SCHADECLAIM INDIENEN Het is vervelend als u waterschade

€ 7,50 - Eetcafé De Leyens

intro Peter Leiseboer aan ouders

Lijst 13 Libertarische Partij (LP) Kandidatenlijst verkiezing leden

Opdrachtgevers 2012 – 2014 Zakelijke en

Vacature

Toestemmingsbewijs overdracht medisch dossier naar nieuwe

Officiële gemeentelijke bekendmakingen op de website

JE KANSEN - Alfa

h groningen U) UJ UJ LU