FS06-21 volledige tekst

a
Wetenschappelijk Onderzoeken Documentatiecentrum
WODC-recidivestudies
Fact sheet 2006-21
De WODC-Recidivemonitor
Bouke Wartna
Vraagstelling en beleidsbelang
De WODC-Recidivemonitor is een langlopend onderzoeksproject waarin gestandaardiseerde
recidivemetingen worden verricht onder uiteenlopende dadergroepen. Met dit project krijgt Justitie beter
zicht op de uitstroomresultaten van strafrechtelijke interventies. De metingen in het kader van de
Recidivemonitor verlopen steeds op dezelfde manier. De uitkomsten van het onderzoek zijn hierdoor
onderling vergelijkbaar. Sommige metingen worden jaarlijks herhaald, zodat van de belangrijkste
dadergroepen ook het verdere verloop van hun strafrechtelijke carrière op de voet kan worden gevolgd.
In 2006 is onder meer onderzoek gedaan bij:
1 Alle jeugdige en volwassen daders die in de periode 1997-2003 een (on)voorwaardelijke vrijheidstraf,
taakstraf, boete, transactie of beleidssepot kregen;
2 Volwassenen die tussen 1996 en 2003 werden ontslagen uit een penitentiaire inrichting (Exgedetineerden);
3 Jongeren die in 1997-2003 uitstroomden uit een justitiële opvang- of behandelinrichting (JJI);
Onderzoeksmethode
Bij de metingen van de Recidivemonitor wordt gebruik gemaakt van gegevens uit de Onderzoek- en
Beleidsdatabase Justitiële Documentatie (OBJD), een geanonimiseerde kopie van het officiële justitiële
documentatiesysteem. Dit systeem houdt voor alle (rechts-)personen een overzicht bij van de strafzaken
waarin zij als verdachte centraal stonden. Om de recidive vast te stellen worden vaste criteria gehanteerd.
Criterium
Omschrijving
Algemene recidive
Alle nieuwe justitiecontacten naar aanleiding van één of meer misdrijven, ongeacht de
aard en ernst van de gepleegde delicten, behalve de strafzaken die eindigen in
vrijspraak, een technisch sepot of een andere technische uitspraak
Ernstige recidive
Nieuwe, geldige justitiecontacten n.a.v. een misdrijf met een wettelijke strafdreiging
van 4 jaar of meer*
Zeer ernstige recidive
Nieuwe, geldige justitiecontacten n.a.v. een misdrijf met een wettelijke strafdreiging
van 8 jaar of meer
Speciale recidive
Nieuwe, geldige justitiecontacten n.a.v. hetzelfde soort misdrijf als in de uitgangszaak
Specifieke recidive
Nieuwe, geldige justitiecontacten n.a.v. overtreding van het hetzelfde wetsartikel als in
de uitgangszaak
* Delicten met een lagere strafdreiging maar waarvoor wel voorlopige hechtenis kan worden opgelegd, vallen ook in deze categorie
Belangrijkste bevindingen
Figuur 1 laat voor vier onderzochte groepen de meest recente uitkomsten zien. Afgebeeld zijn de
percentages algemene recidive binnen twee jaar na het opleggen van de straf, dan wel het verlaten van
de inrichting. De percentages zijn gecorrigeerd voor:
I verschuivingen in de onderzoeksgroepen wat betreft de sekse, de leeftijd en het geboorteland van de
respondenten, het soort delict dat zij pleegden en hun delictgeschiedenis;
II fluctuaties in het ophelderingspercentage, dit is het deel van de aangegeven delicten dat de politie als
opgelost beschouwd.
De cijfers laten zien hoe de recidive zich in de vier daderpopulaties zou hebben ontwikkeld indien er zich
op de genoemde punten geen verschuivingen hadden voorgedaan en in elk jaar hetzelfde
ophelderingspercentage zou hebben gegolden.
1
Figuur 1
Gecorrigeerde percentages algemene recidive twee jaar na oplegging van de straf c.q.
vertrek uit de inrichting; naar jaar van oplegging/uitstroom
70
percentage recidivisten
60
50
40
30
20
10
0
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
ex-JJI-pupillen
60,0
56,4
56,1
54,8
58,1
57,9
55,8
ex-gedetineerden
57,2
57,3
57,9
60,0
60,7
59,9
58,7
jeugdige daders
33,6
33,9
34,4
35,1
35,1
36,5
37,9
volwassen daders
26,2
26,5
26,4
27,8
28,2
28,5
28,1
jaar van oplegging/uitstroom
In drie van de vier groepen is over de gehele onderzoeksperiode gerekend, een lichte stijging van de
recidivepercentages te zien. De toename is bij de jeugdige daders het grootst; in 2003 ligt het percentage
jongeren dat binnen twee jaar opnieuw met justitie in aanraking is gekomen 4,3 procent hoger dan in
1997.
De toename van de recidive in de diverse sectoren van het strafrechtsysteem kan niet worden
toegeschreven aan veranderingen in de verdeling van de sekse, de leeftijd en het geboorteland van de
justitiabelen. Ook het type delict en de delictgeschiedenis van de betrokken personen, normaal
gesproken een van de beste voorspellers van latere recidive, spelen geen rol. En evenmin kan worden
gesteld dat de percentages zijn gestegen als gevolg van een intensivering van het opsporingsbeleid. Voor
al deze zaken is immers gecorrigeerd.
Wat ligt dan wel ten grondslag aan de stijging van de recidive? Deze vraag is lastig te beantwoorden. Er
zijn vele factoren die de hoogte van de recidive bepalen en daarvan konden hier slechts enkele worden
geneutraliseerd. Dalende of stijgende recidivecijfers geven niet zonder meer aan wat de effecten zijn van
het gevoerde beleid. Zonder aanvullende gegevens kunnen de effecten van de aanpak van justitiabelen
niet worden blootgelegd. De komende jaren zal het WODC zich richten op het ‘verbreden’ van de
verzamelde gegevens, zodat er op basis van de Recidivemonitor scherpere uitspraken mogelijk zijn over
de effectiviteit van de sanctietoepassing in Nederland.
Literatuur
Wartna, B.S.J. , M. Blom, N. Tollenaar
De WODC-Recidivemonitor
Den Haag, WODC, 2004
Wartna, B.S.J., N. Tollenaar
Recidive 1997-2003. Ontwikkelingen in het niveau van de strafrechtelijke recidive van jeugdige en
volwassen daders
Den Haag, WODC, 2006
Fact sheet nr. 2006-5
Wartna, B.S.J., S.N. Kalidien, N. Tollenaar, A.A.M.Essers
Strafrechtelijke recidive van ex-gedetineerden
Den Haag, WODC, 2006
Fact sheet nr. 2006-6
Wartna, B.S.J., S.N. Kalidien, N. Tollenaar, A.A.M.Essers
Strafrechtelijke recidive van jongeren uit justitiële jeugdinrichtingen
Den Haag, WODC, 2006
Fact sheet nr. 2006-7
Wartna, B.S.J., S. el Harbachi, A.AM. Essers
Strafrechtelijke recidive van ex-terbeschikkinggestelden. Welk percentage wordt na beëindiging van de
maatregel opnieuw vervolgd voor een ernstig delict?
Den Haag, WODC, 2006
Fact sheet nr. 2006-8
2
Deze reeks omvat korte verslagen van onderzoek dat door of in opdracht van het WODC is verricht.
Opname in de reeks betekent niet dat de inhoud het standpunt van de Minister van Justitie weergeeft.
Alle rapporten van het WODC zijn gratis te downloaden van www.wodc.nl.
3

Download Report