Leen De Coninck - Arteveldehogeschool

10/10/2014
Implementatie
van klinische richtlijnen
Leen Bouckaert en Leen De Coninck
• Inleiding
• Theoretisch kader
• Praktijkvoorbeeld
• Toepassing in de klinische praktijk
• Referenties
Implementatie van klinische richtlijnen
• Inleiding
• Theoretisch kader
• Praktijkvoorbeeld
• Toepassing in de klinische praktijk
• Referenties
Implementatie van klinische richtlijnen
1
10/10/2014
•
•
•
•
Doel richtlijnen
Struikelblokken bij implementatie
Succesfactoren
Implementatietools
inleiding
•
•
•
•
Doel richtlijnen
Struikelblokken bij implementatie
Succesfactoren
Implementatietools
inleiding
• Doel klinische richtlijnen:
• Effectieve zorg/hulp verlenen gebaseerd op recent en
kwaliteitsvol bewijsmateriaal
• Een probleem in de klinsiche setting aanpakken (vb
zwak beleid aangaande pijncontrole)
• Uitmuntendheid in zorgverlening bereiken door te
voldoen aan kwaliteitsnormen
• Een innovatie introduceren (vb een nieuwe methodiek)
• Werkomgeving creeër die uitmuntendheid mogelijk
maakt
2
10/10/2014
Ondanks bekendheid: inadequaat (Bero et al.,
1998; Thomas et al., 1999; Wensing, Van der Weijden, & Grol,
1998, Davies,Edwards, Ploeg, & Virani, 2008; Higuchi, Davies,
Edwards, Ploeg, & Virani, 2011)
•
•
•
•
Doel richtlijnen
Struikelblokken bij implementatie
Succesfactoren
Implementatietools
inleiding
• Barrières intern aan richtlijn
•
•
•
•
Onduidelijke aanbevelingen
Aanbeveling te algemeen
Complexe statistische analyses
Niet toegepast op de respectievelijke context
(Sign 50; Wallis, 2012; Panagiari, 2008)
3
10/10/2014
• Barrières extern aan richtlijn:
• Structurele en organisatorische factoren (vb financiële
beperkingen; te weinig tijd; tekort aan uitrusting;
gebrekkige coördinatie; afwezigheid adminsitratieve
ondersteuning)
• Peers (vb lokale interventies verschillen van voorgestelde
evidentie)
• Individuële factoren (vb kennis-vaardighedenattitudes, Skepticisme aangaande resultaten EBP
tegenover traditionele interventies; gevoel geen
autoriteit te hebben om veranderingen aan te
brengen)
• Hulpverlener-patiënt interactie (vb probleem met
informatiedoorgave)
(Sign 50; Wallis, 2012; Panagiari, 2008)
•
•
•
•
Doel richtlijnen
Struikelblokken bij implementatie
Succesfactoren
Implementatietools
inleiding
4
10/10/2014
• Management (alle niveau’s) streeft facilitering van
de implementatie van richtlijnen na
• Richtlijnen worden geselecteerd d.m.v.
systematisch, participatief proces:
• belanghebbenden worden geïdentificeerd en
betrokken bij het implementatieproces
• bereidheid van omgeving tot implementatie wordt
beoordeeld
Succesfactoren
• Management (alle niveau’s) streeft facilitering van
de implementatie van richtlijnen na
• Richtlijnen worden geselecteerd d.m.v.
systematisch, participatief proces:
• belanghebbenden worden geïdentificeerd en
betrokken bij het implementatieproces
• bereidheid van omgeving tot implementatie wordt
beoordeeld
Succesfactoren
• Richtlijn wordt aangepast aan de lokale context
• Belemmerende en bevorderende factoren voor
gebruik richtlijn worden beoordeeld en aangepakt
• interventies worden gekozen op basis van kans op
succes
• gedetecteerde barrières worden weggewerkt
Succesfactoren
5
10/10/2014
• Gebruik van de richtlijn wordt systematisch
gemonitord en in stand gehouden
• Evaluatie van de effecten van de richtlijn is een
integraal onderdeel van het gehele proces
Succesfactoren
• Er zijn voldoende middelen om de activiteiten met
betrekking tot alle aspecten van de implementatie
van richtlijnen uit te voeren
Succesfactoren
•
•
•
•
Doel richtlijnen
Struikelblokken bij implementatie
Succesfactoren
Implementatietools
inleiding
6
10/10/2014
• Knowledge to action model (RNAO, 2012)
• Clinical pathway (E-P-A, 2014)
• Practical steps towards guideline implementation
(Sign50)
• Knowledge to action model (RNAO, 2012)
• Clinical pathway (E-P-A, 2014)
• Practical steps towards guideline implementation
(Sign50)
• Knowledge to action model (RNAO, 2012)
• Clinical pathway (E-P-A, 2014)
• Practical steps towards guideline implementation
(Sign50)
7
10/10/2014
• Knowledge to action model (RNAO, 2012)
• Clinical pathway (E-P-A, 2014)
• Practical steps towards guideline implementation
(Sign50)
• Inleiding
• Theoretisch kader
• Praktijkvoorbeeld
• Toepassing in de klinische praktijk
• Referenties
Implementatie van klinische richtlijnen
• Stap 1:
identificeer het probleem en
selecteer en beoordeel de klinische richtlijn
• Stap 2:
evalueer de context en de bereidwilligheid van de omgeving
• Stap 3:
bekijk de facilitatoren en barrières
• Stap 4:
selecteer en implementeer de op maat gekozen
interventies en strategieën
• Stap 5:
evalueer
Theoretisch kader
8
10/10/2014
• Stap 1:
identificeer het probleem en
selecteer en beoordeel de klinische richtlijn
• Stap 2:
evalueer de context en de bereidwilligheid van de omgeving
• Stap 3:
bekijk de facilitatoren en barrières
• Stap 4:
selecteer en implementeer de op maat gekozen
interventies en strategieën
• Stap 5:
evalueer
Theoretisch kader
• PIPOH
• Richtlijn:
•
•
•
•
•
•
Toepasbaarheid
Mate van actuele implementatie
Wenselijkheid doorverwijzing
Vlotheid implementatie bepaalde aanbevelingen
Stroefheid implementatie bepaalde aanbevelingen
Graad van evidentie aanbevelingen
Stap 1:
identificeer het probleem en
selecteer en beoordeel de klinische richtlijn
9
10/10/2014
• Stap 1:
identificeer het probleem en
selecteer en beoordeel de klinische richtlijn
• Stap 2:
evalueer de context en de bereidwilligheid van de omgeving
• Stap 3:
bekijk de facilitatoren en barrières
• Stap 4:
selecteer en implementeer de op maat gekozen
interventies en strategieën
• Stap 5:
evalueer
Theoretisch kader
•
•
•
•
Identificeren belanghebbenden
Categoriseren belanghebbenden
Informeren belanghebbenden
Identificeren bronnen
Stap 2:
evalueer de context en
de bereidwilligheid van de omgeving
10
10/10/2014
• Stap 1:
identificeer het probleem en
selecteer en beoordeel de klinische richtlijn
• Stap 2:
evalueer de context en de bereidwilligheid van de omgeving
• Stap 3:
bekijk de facilitatoren en barrières
• Stap 4:
selecteer en implementeer de op maat gekozen
interventies en strategieën
• Stap 5:
evalueer
Theoretisch kader
11
10/10/2014
• Mogelijke facilitatoren:
•
•
•
•
Groepsinteractie
Positieve attitude en geloof van het personeel
Steun van de leiders
Interorganisationele samenwerking
• Mogelijke barrières:
• Negatieve attitude en geloof van het personeel
• Gelimiteerde integratie van de richtlijn in de
structuren en de processen van de organisatie
Stap 3:
bekijk de facilitatoren en barrières
• Stap 1:
identificeer het probleem en
selecteer en beoordeel de klinische richtlijn
• Stap 2:
evalueer de context en de bereidwilligheid van de omgeving
• Stap 3:
bekijk de facilitatoren en barrières
• Stap 4:
selecteer en implementeer de op maat gekozen
interventies en strategieën
• Stap 5:
evalueer
Theoretisch kader
12
10/10/2014
• Invloed veranderingsproces op implementatie
• Selectie implementatiestrategie
• Matchen implementatiestrategie aan klinische
setting
Stap 4:
selecteer en implementeer
de op maat gekozen interventies en strategieën
• Stap 1:
identificeer het probleem en
selecteer en beoordeel de klinische richtlijn
• Stap 2:
evalueer de context en de bereidwilligheid van de omgeving
• Stap 3:
bekijk de facilitatoren en barrières
• Stap 4:
selecteer en implementeer de op maat gekozen
interventies en strategieën
• Stap 5:
evalueer
Theoretisch kader
• Evalueer
• Outcome indicatoren
• Procesindicatoren
• Structuurindicatoren
Stap 5
Evalueer
13
10/10/2014
• Inleiding
• Theoretisch kader
• Praktijkvoorbeeld
• Toepassing in de klinsche praktijk
• Referenties
Implementatie van klinische richtlijnen
Praktijkvoorbeeld
14
10/10/2014
• Inleiding
• Theoretisch kader
• Praktijkvoorbeeld
• Toepassing in de klinische praktijk
• Referenties
Implementatie van klinische richtlijnen
Toepassingen in de klinische praktijk
• Stap 1:
identificeer het probleem en
selecteer en beoordeel de klinische richtlijn
• Stap 2:
evalueer de context en de bereidwilligheid van de omgeving
• Stap 3:
bekijk de facilitatoren en barrières
• Stap 4:
selecteer en implementeer de op maat gekozen
interventies en strategieën
• Stap 5:
evalueer
Toepassingen in de klinische praktijk
15
10/10/2014
• Inleiding
• Theoretisch kader
• Praktijkvoorbeeld
• Toepassing in de klinsche praktijk
• Referenties
Implementatie van klinische richtlijnen
• De Coninck, L. (2010). Zonder vallen en opstaan.
Ergotherapeutische praktijkrichtlijn aangaande
valpreventie bij thuiswonende ouderen. Acco, Leuven.
• Milisen, K., et al. (2009) Valpreventie bij geriatrische
patiënten opgenomen ine het ziekenhuis. Acco, Leuven.
• Milisen, K., et al. (2010) Valpreventie voor thuiswonende
ouderen. Praktijkrichtlijn voor Vlaanderen. Acco,
Leuven.
• Milisen, K. et al. (2012) Valpreventie in
woonzorgcentra. Praktijkrichtlijn voor Vlaanderen.
Acco, Leuven.
• RNAO (2012) Toolkit of implemetation clinical practice
guidelines. RNAO, Ontario.
Referenties
16