UITGAVE VAN FORFARMERS HENDRIX NEDERLAND NR 3 2014 VOER TAAL Introductie Melk€fficiënt 5 Reportage transitiemanagement 6 “Een goede start van de lactatie begint in de droogstand” Eerste inzichten KringloopWijzer 10 2 Inhoud 02 Goed verteerbare voorjaarskuilen 03 Column: Imago van een nieuw bedrijf 04 Actualiteit Fosfaatoverschot 05 Introductie Melk€fficiënt 06 Reportage: Transitiemanagement 08 Transitieaanpak: gezonde start voor koe en kalf 09 De specialist: Productmanager Plant Arjan Mager 10 KringloopWijzer: wat vertellen de cijfers? 12 Natuurbeschermingswetvergunning & Agenda Voeding Goed verteerbare voorjaars 2014 is een groeizaam jaar geweest vormen door de hoge VI - in combina- waarin veel gras is gewonnen. De tie met een lage HerkauwIndex (HI) gemiddelde voorjaarskuil is van goede - een risico voor de pensgezondheid. kwaliteit, smakelijk en heeft een hoge Bij de samenstelling van het rantsoen verteerbaarheid. Daarnaast bevatten zal daarom de HI en de VI nauwkeurig de kuilen gemiddeld duidelijk meer ruw gecontroleerd moeten worden. Bij een te eiwit dan voorgaande jaren. lage HI moet structuur aangevuld worden. Door toepassing van buffers is de Al vroeg in het voorjaar waren de omstan- hoge VI van een rantsoen naar beneden digheden ideaal, waardoor het voorjaars- te corrigeren. We hebben daarvoor naast gras erg snel groeide. Hierdoor kon de de huidige Univit Buffer (compleet mine- eerste snede tussen eind april en de eerste ralenmengsel) een nieuw buffermengsel twee weken van mei al worden ingekuild. ontwikkeld: RumiBuffer. Vooral de vroeg gemaaide aprilkuilen hebben een hoog eiwit- en een extreem laag Nieuw: RumiBuffer ADL-gehalte (weinig houtstof). Het melk- RumiBuffer kan worden toegepast als zuurgehalte is gemiddeld iets lager dan de aanvulling in het rantsoen naast een kuilen van 2013, alleen in de nattere kuilen Univit mineralenmengsel die eventueel zie je soms erg hoge melkzuurgehalten. al wordt gevoerd. RumiBuffer bevat - net als Univit Buffer - een combinatie van Aandachtspunten in het rantsoen verschillende bufferstoffen die geleide- De graskuilen van 2014 worden evenals in lijk vrijkomen waardoor de pH in de pens 2013 gekenmerkt door een hoge MELK- gedurende een langere periode van de waarde en een hoge VerzuringsIndex (VI). dag wordt gestabiliseerd. Vooral de natte kuilen en de aprilkuilen Colofon Voertaal is een uitgave van ForFarmers Hendrix. Voor meer informatie kunt u terecht bij de regionale ForFarmers Hendrix dealer of bij ForFarmers Hendrix, Lochem. Tel. 0573 – 288 800 E-mail: [email protected] www.forfarmershendrix.nl Overname van artikelen is mogelijk na toestemming van de redactie en met bronvermelding. De gemiddelde voorjaarskuil is van goede kwaliteit, smakelijk en heeft een hoge verteerbaarheid. 3 Column Imago van een ‘nieuw bedrijf’ skuilen 2014 Gemiddelde uitslagen graskuilen 2013 en 2014 (gram/kg ds). Bron: BLGG AgroXpertus. Ruim twee jaar geleden begonnen ForFarmers 2013 2014 April 2014 Drogestof % 33,1 38,3 35,5 Ruw eiwit 146 165 178 bedrijf. En wellicht ook Ruwe celstof 267 248 236 een ander imago in uw Suiker 60 71 66 ogen. Waar wij voor NDF 503 470 445 staan wat mij betreft? ADL 22 18 16 76,3 78,9 80,3 Melkzuur 58 51 45 MELK 987 982 1012 WDE 67 74 78 lage klantverlies voldoen we hieraan. Maar EKB 31 47 58 een ‘gemiddeld goed’ zegt nog niets over HI 173 161 149 hoe ú ons ervaart. Bent ú tevreden over de VI 96 97 104 waarde-prijsverhouding van onze producten TPE 119 135 150 én over onze advisering? Bespreek dit met uw VEM 894 929 952 specialist of accountmanager en daag ons uit VC-OS Univit Buffer en RumiBuffer geven Bij snel verteerbare kuilen met een daardoor een betere bescherming tegen gemiddeld aandeel penseiwit is pensverzuring dan bijvoorbeeld alleen Supplement Plus of Robuust een goede natriumbicarbonaat. eiwitaanvulling. De aanvullende productievoeders dienen bij deze graskuilen Hoger ruw eiwitgehalte rustig verteerbaar te zijn, aangezien Dit jaar bevatten de kuilen gemiddeld deze graskuilen meestal al voldoende een hoger ruw eiwitgehalte. Dit leidt zo- snelle penskoolhydraten bevatten. wel tot een hoger gehalte aan penseiwit Voeders als Optimabrok Perfect, (TPE) als werkelijk darmeiwit (WDE). Optimabrok Top of Maximabrok Gluco Ondanks deze hogere gehalten is in passen daar prima bij. bijna alle rantsoenen een aanvulling met extra eiwit nodig. Bij kuilen met Overleg tijdig met uw melkveespecialist veel penseiwit is vooral aanvulling met om te komen tot een optimale rantsoen- bestendig eiwit gewenst, bijvoorbeeld samenstelling met de juiste krachtvoer- Supplement Promax. Kuilen die veel aanvulling. Het uitgebreide Feed2Milk- penseiwit bevatten geven, wanneer er assortiment biedt een ruime keuze om beperkt mais in het rantsoen zit, vaak in elk rantsoen maximaal rendement te een hoger ureumgehalte in de melk. In halen uit uw eigen ruwvoer. combinatie met een drogere zomerkuil is dit te voorkomen. en Hendrix aan het bouwen van een nieuw Goed voer tegen een scherpe prijs! En onze specialist of accountmanager brengt u de extra toegevoegde waarde. Gezien de gemiddeld goede klanttevredenheid en het om het iedere dag weer beter te doen. U staat ook voor uitdagingen. Technisch goed draaien is een voorwaarde voor een efficiënte bedrijfsvoering met gezond financieel resultaat. De basis wordt in de transitieperiode gelegd. Efficiëntie is ook te vertalen naar mineralenefficiëntie of Melk€fficiënt. Het komt allemaal aan bod in deze Voertaal. Tot slot daag ik u graag uit! Om de saamhorigheid en de trots binnen onze prachtige sector te vergroten en om ons imago te versterken neemt BIG Challenge ‘Veehouderij tegen kanker’ ook in 2015 weer deel aan Alpe d’HuZes. Bent u in voor een onvergetelijke ervaring en een grensverleggende sportieve uitdaging? Meld u dan aan via www.bigchallenge.eu. Met vriendelijke groet, Toine van Toor Directeur Verkoop Rundvee Reageren? Mail naar [email protected] 4 Actualiteit Fosfaatoverschot Hebt u uw mestverwerkingsplicht voor 2014 geregeld? Wat doet ForFarmers Hendrix? •W e zijn aangesloten bij het Mestinvesteringsfonds. Dit fonds is een initiatiefvan een groot aantal Nederlandse voerleveranciers, LTO Noord, ZLTO, LLTB en NVV. In totaal zit 4,5 miljoen euro in het fonds. Bedrijvendie een goed ondernemingsplan hebben om mest te verwerken, kunnen een beroep Op het CRV Mineraal Bedrijfsoverzicht staat hoeveel u verplicht moet verwerken. doen op een financiële bijdrage uit dit fonds. Zie voor meer info Vanaf 1 januari 2014 is een wijziging van Op internet vindt u meer informatie via de Meststoffenwet in werking getreden www.rvo.nl. waardoor veehouders met een fosfaat- www.mestverwerkingsloket.nl; •We zijn betrokken bij verschillende initiatieven op het gebied van mest- overschot verplicht zijn om deze mest Verwerkingsplicht verwerking, waaronder Twence, BVA deels te verwerken. Wat kunt u regelen? Iedere veehouder met een fosfaatover- (Biogasvereniging Achterhoek) en Voor de verwerking van uw fosfaatoverschot zijn drie opties mogelijk, welke u uiterlijk 31 december 2014 geregeld moet hebben: 1. U kunt een Mestverwerkingsovereenkomst (MVO) afsluiten met een verwerker (intermediair of loonwerker). Dit contract dient u bij uw boekhouding te bewaren. 2. U kunt een Vervangende Verwerkings- schot is verplicht om een percentage van dit overschot te verwerken (zie tabel). Per regio (dezelfde die we kennen van het stelsel van dierrechten) is een verwerkingspercentage vastgesteld. Mestac; •W e zijn lid van de Stichting Biomassa; •W e zijn aangesloten bij landelijke en provinciale overleggen; •O nze specialisten en account Op het CRV Mineraal Bedrijfsoverzicht managers begeleiden u bij het kunt u zien hoeveel mest u verplicht moet maken van mestplannen. verwerken. Dit staat op het tweede blad onder de kop ‘Verplichte mestverwerking’. overeenkomst (VVO) met een andere melkvee- of varkenshouder afsluiten. Tabel. Verplicht verwerkingspercentage fosfaatoverschot per regio Hiermee draagt u de verwerkingsplicht van mest over op een andere veehouder. 3. Melkveehouders die 75% van hun fosfaatproductie op eigen land kunnen plaat- 2014 2015 Indicatie Zuid 30% 50% Oost 15% 30% Overig 5% 10% sen en de rest binnen een straal van 20 Via een ministeriële regeling kan geregeld worden dat voor bedrijven die onder verschillende per- kilometer kunnen afzetten, vullen via de centages komen te vallen, o.a. doordat ze meerdere soorten mest produceren, of meerdere locaties Regionale Mestafzetovereenkomst (RMO) hebben in meerdere gebieden, één percentage geldt. de mestverwerkingsverplichting in. Introductie Melk€fficiënt 5 Optimaliseren voor een efficiënte bedrijfsvoering NIEUW Melk€fﬁciënt Met de afschafﬁng van het melkquotum in Productmanager Robert Meijer adviseert het vooruitzicht zijn veel veehouders bezig veehouders eerst te kijken naar de met het maken van toekomstplannen. laatste optie. “Hiermee verhoogt u Om de veehouder hierbij te ondersteunen namelijk de efficiëntie van uw bedrijf. hebben we Melk€fﬁciënt ontwikkeld. Het rendement van extra liters melk is Waar de één gebaat is bij het verhogen Hiermee kan de specialist of account- immers sterk afhankelijk van hoe goed van de melkproductie, kan de ander manager u ondersteunen bij het bepalen je technisch presteert. De volgende stap wellicht veel meer verdienen door zijn van de meest rendabele bedrijfsstrategie. kan alsnog groei van de veestapel zijn.” ruwvoerteelt te optimaliseren. Aan Na afschaffing van het melkquotum gelden Robert Meijer licht verder toe: “Des- er andere beperkende factoren op het kundigen verwachten dat de melkprijs melkveebedrijf. Het gaat dan, afhanke- de komende jaren gemiddeld rond 34,5 Samen met uw bedrijfsadviseur kunt u lijk van de bedrijfssituatie, om het aantal eurocent ligt en grondstoffen structureel via Melk€fficiënt verschillende bedrijfs- stalplaatsen, de beschikbaarheid van voer, duur zullen blijven. Middels een hoger strategieën doorrekenen op technische de plaatsing van mest of de beschikbare rendement kunt u een financiële buffer en economische kengetallen. Hierdoor arbeid. Vanaf dan zal het saldo per koe, opbouwen voor uw bedrijf zodat u prijs- kunt u samen een afgewogen keuze per koeplaats of per melkrobot de belang- schommelingen kunt opvangen. Bedrijfs- maken, passend bij uw eigen bedrijf en rijkste graadmeter zijn voor de rentabiliteit efficiëntie is daarbij ontzettend belang- doelstellingen. van het melkveebedrijf. rijk. Technisch goed presteren, daar welke knop kunt u het beste draaien? Melk€fficiënt geeft antwoord. begint het mee. Bedrijven die groeien, Grofweg zijn er drie hoofdprocessen op Veel veehouders willen meer melk produ- maar technisch niet optimaal presteren, het melkveebedrijf. Bij elk proces horen ceren. Dat kan door groei van de veesta- lopen tegen kostprijsverhoging aan. andere kengetallen en zijn er andere pel of een hogere melkproductie van de Eerst optimaliseren is altijd verstandig.” verbetermogelijkheden waarmee u uw bestaande veestapel. voerwinst kunt verhogen. 1. K FEED2MIL Melken Denk bijvoorbeeld aan verhoging van de melkproductie door het verkorten van de tussenkalftijd. 2. jongveeopfok Bijvoorbeeld verlaging van de TR ANSITIE RUW VOER + afkalﬂeeftijd van vaarzen. 3. Ruwvoerteelt Verhoging van de drogestofopbrengst per hectare bespaart voerkosten. U weet wellicht wel uw krachtvoerkosten per liter VITA melk, maar weet u ook hoeveel uw ruwvoer kost? 6 Reportage Een goede start van de lactatie begint in de droogstand Evert-Jan en Don Veerenhuis bespreken het droogstandsrantsoen met accountmanager Luc Lufting (rechts). Melkveehouders Evert-Jan en Don lagere melkproductie bij droogzetten is Vanaf veertien dagen voor afkalven gaan Veerenhuis uit Dalerveen erkennen het belangrijk voor de gezondheid van de koe de koeien naar de close-up groep, waar belang van een goed transitiemanage- en vermindert de kans op uierontsteking. ze mais krijgen, aangevuld met restvoer ment. “Met behulp van de transitieaanpak Via een aangepast rantsoen is deze da- van de melkkoeien en drie kilo Transitie- van ForFarmers Hendrix hebben we de ling te realiseren. brok Top. Evert-Jan: “We zijn meer mais hoge tussenkalftijd aangepakt: binnen gaan voeren in de close-up groep, om een jaar daalde deze van 435 naar 401 Transitiemanagement problemen met melkziekte en het aan de dagen. Daarnaast komen onze koeien nu Veerenhuis zet zijn koeien zes weken nageboorte blijven staan terug te dringen. probleemloos de droogstand door. voor het afkalven droog, en maakt Met behulp van een pH-meting van de We zijn blij dat het zo goed loopt!” daarbij standaard gebruik van het middel urine ontdekten we een te hoge pH bij Orbeseal. Afhankelijk van het celgetal op droogstaande koeien. Dit was het gevolg Koeien die fit de droogstand ingaan en de MPR krijgen koeien antibiotica toe- van een te hoge kation/anion-balans (ver- daar goed verzorgd worden, starten over gediend bij droogzetten. Gedurende de houding tussen de mineralen natrium en het algemeen zonder problemen op. zes weken droogstand staan de koeien kalium ten opzichte van chloor en zwavel). Voordat een koe drooggezet wordt, moet in twee groepen: een far-off en een Het advies was om minder kaliumrijke haar melkproductie afgebouwd wor- close-up groep. De far-off koeien krijgen producten te gaan voeren. Omdat het den, het liefst tot 12 liter of minder. De grof, schraal hooi van 800 VEM per kg ds. kaliumgehalte in onze graskuil vrij hoog Bedrijfsgegevens: schikbaar, dan verloopt het afkalfproces een gezonde start van de lactatie, met Evert-Jan is getrouwd met Janny en moeizamer en heeft ze een groot risico vruchtbare koeien en een hogere levens- zit samen met zijn zoon Don in maat- op (subklinische) melkziekte, waardoor productie. De brok bevat extra mineralen schap. Ze houden 130 melkkoeien ze tevens sneller aan de nageboorte blijft en vitaminen met daarnaast extra gluco- en bewerken 60 hectare grasland. staan.” gene energie. Dit beperkt conditieverlies, 5 hectare land wordt gehuurd voor helpt leververvetting voorkomen en on- de maisteelt, daarnaast kopen ze De start van een lactatie dersteunt de gezondheid en vruchtbaar- mais aan. Een goede start van nieuwmelkte koeien heid.” Veerenhuis bevestigt: “Inderdaad, Het rollend jaargemiddelde van de begint in de droogstand. Een goede start de vruchtbaarheid van onze melkkoeien melkkoeien ligt op 8.674 kg melk is van belang voor een hoge melkproduc- is een stuk verbeterd. Voorheen zagen we met 4,22% vet en 3,58% eiwit. tie tijdens de lactatie. Veerenhuis vindt onze koeien gedurende de eerste maan- Het basisrantsoen bestaat uit: goede het daarom niet meer dan logisch dat den na afkalven minder goed tochtig, nu kwaliteit graskuil met hoog eiwit- er ook geïnvesteerd moet worden in de laten ze de tochtigheid veel beter zien. Na gehalte, snijmais, aardappelvezels, droogstand en een goede opstart. vijftig tot zestig dagen in lactatie hebben perspulp en eiwitbrok. “Starten koeien goed op, dan zullen ze wij de meeste koeien weer geïnsemi- De ambitie van Veerenhuis is het sneller drachtig worden en hebben we neerd. Daardoor is de tussenkalftijd na gezinsbedrijf te optimaliseren en de meer dan de helft gewonnen.” een jaar gedaald naar 401 dagen.” melkproductie te verhogen. Een andere zorg op het bedrijf was een is, zijn we aan de koeien in de close-up groep meer mais gaan voeren in combinatie met drie kilo Transitiebrok Top. Dit had duidelijk een positief effect.” “Probleemloos de droogstand doorkomen” Calcium voor biestproductie fors oplopende tussenkalftijd. Op een Accountmanager Luc Lufting van dealer- gegeven moment lag deze zelfs op 454 bedrijf Snijders Jager vertelt het verhaal dagen (kwartaalprognose najaar 2013). achter deze brok: “Transitiebrok Top Door verlaging van de tussenkalftijd is bevat anionische zouten. Hiermee wordt juist winst te behalen ten aanzien van een het calciummetabolisme van de droog- hogere gemiddelde dagproductie, iets wat staande koe actief gehouden zodat de koe na afschaffing van het melkquotum nog ook rondom afkalven voldoende calcium interessanter is. Op advies van account- beschikbaar heeft voor het afkalfproces manager Luc Lufting is Veerenhuis en de biestproductie. Heeft een koe on- gestart met Fresh Cow Supporterbrok. voldoende calcium rondom afkalven be- Luc: “De Fresh Cow-voeders stimuleren De sleutel tot succes Problemen met gezondheid en vruchtbaarheid bij melkvee komen vaak voort uit problemen in de transitieperiode (droogstand en opstart verse koeien). De praktijkervaring van Veerenhuis laat zien dat deze periode de sleutel tot succes is voor gezonde en vruchtbare koeien met een hoge levensproductie. “Een hoge levensproductie heeft veel pluspunten: er is minder jongvee nodig omdat de koeien langer worden aangehouden, het is gunstiger voor de mestboekhouding en de gemiddelde melkproductie ligt hoger, want oudere koeien geven meer melk dan vaarzen. Kortom: extra aandacht voor een gezonde en vruchtbare veestapel loont!” Resultaten na toepassing Transitieaanpak: • Verbetering tussenkalftijd: Van 435 naar 401 dagen • Verbetering melkproductie: van 8.463 naar 8.674 kg melk Don, Janny en Evert-Jan Veerenhuis kiezen voor optimalisatie van het gezinsbedrijf. 7 8 Transitiemanagement Dé Transitieaanpak: meer dan alleen voorkomen van melkziekte Gezonde start voor koe en kalf Door hogere productieniveaus en minder Fresh Cow: gezonde start en vlot beschikbare tijd per koe, vragen we weer drachtig steeds meer van onze koeien. Juist Tijdens de start van de lactatie is het daarom is het belangrijk dat koeien pro- vooral de uitdaging om het conditieverlies bleemloos afkalven. Uit onderzoek blijkt bij koeien te beperken en daarmee (sle- dat ruim 80% van de gezondheidsproble- pende) melkziekte te voorkomen. Een te men bij koeien ontstaat tijdens de tran- groot conditieverlies heeft immers sterk sitieperiode: dit is de periode rondom negatieve gevolgen voor de gezondheid en afkalven, bestaande uit de droogstand en de vruchtbaarheid. De Fresh Cow Voeders de start van de nieuwe lactatie. bevatten een hoog aandeel glucogene energie om het conditieverlies te beperken De transitieperiode is de belangrijkste afkalvenis het actief houden van het en tevens extra mineralen en vitaminen, periode binnen de productiecyclus van calciummetabolismevan de koe. waaronder Beta-caroteen, ter ondersteu- de koe. Juist daarom is extra aandacht De Transitievoeders (Transitiebrok ning van gezondheid en vruchtbaarheid. gewenst voor transitiemanagement Ca-binder of Transitiebrok/meel Top) Nieuw in het assortiment is de Fresh Cow met als belangrijkste doelstelling dat ondersteunen de koe bij een actief cal- Boostbrok, een zeer hoogwaardige en koeien probleemloos en met weinig extra ciummetabolisme en daarmee het voor- geconcentreerde brok die onder andere arbeid afkalven. De Transitieaanpak van komen van melkziekte. Ook een juiste extra propyleenglycol bevat ter onder- ForFarmersHendrix staat voor arbeids- voorziening aan energie, eiwit, mine- steuning van een hoge (piek)productie en gemak en een voorspelbaar resultaat ralen en vitaminen tijdens de transitie- energiebalans. met een gezonde start van koe en kalf. periode is van groot belang. Niet alleen voor een gezonde start van de koe na Einde lactatie: afbouwen melkproductie afkalven maar ook voor de ontwikkeling Vanwege de strengere regelgeving en vitaliteit van het nog ongeboren kalf rondom antibioticagebruik en om het en de biestkwaliteit. Met de inzet van risico op uierontsteking te verkleinen Transitievoeders tijdens de droogstand is het van belang dat koeien vóór het wordt de basis gelegd voor een gezonde droogzetten minder dan 12 kg melk per start van koe en kalf. MEER INFORMATIE? vraag naar de transitiefolder of bekijk deze op de website. NIEUW: Beta-caroteen Beta-caroteen is een antioxidant (vergelijkbaar met vitamine E) en heeft dag produceren. Effectieve maatregelen hiervoor zijn het afbouwen van de Afkalven: Quick Fit een duidelijk positieve invloed op de krachtvoergift en de eiwitaanvulling. Na afkalven is het belangrijk dat koeien gezondheid en vruchtbaarheid. Ook kunt u de koeien kort voor de droog- direct actief zijn en snel voldoende ruw- Recent onderzoek heeft uitgewezen stand in een aparte groep zetten en een voer opnemen. Quick Fit is een smake- dat het belangrijk is om al vóór af- schraal rantsoen met weinig eiwit aan- lijke energiedrank met een hoog aandeel kalven te starten met het verstrekken bieden, bijvoorbeeld het rantsoen van de toegevoegde mineralen waaronder extra van Beta-caroteen. Daarom wordt koeien in de vroege droogstand. calcium, voor een snel herstel van de deze ‘vruchtbaarheidsvitamine’ vanaf mineralen- en vochtbalans. Door koeien nu toegevoegd aan de Transitievoeders, Droogstand: meer dan alleen direct na afkalven (binnen 20 minuten) Fresh Cow voeders, Fertibrok en voorkomenvan melkziekte Quick Fit te verstrekken wordt een snelle Fertimeel Omega. Basisvoorwaarde voor probleemloos (ruw)voeropname gestimuleerd. De specialist 9 Productmanager Plant Arjan Mager vervult een spilfunctie richting melkveehouderij bij het overbrengen van - in de akkerbouw opgedane - kennis over bodemvruchtbaarheid en bodembeheer. Veehouders proﬁteren van kennisoverdracht Vanuit de akkerbouw is er veel kennis “Vanuit onderzoek weten we bijvoor- up-to-date te houden. Binnen het team over bodemvruchtbaarheid en bodem- beeld dat een extra kaliumbemesting Plant bundelen en ontwikkelen we kennis beheer. Deze kennis wordt doorvertaald later in het seizoen positief is voor over bodembeheer, bemesting, efficiënte naar de melkveehouderij. “Op dit mo- een hogere drogestofopbrengst van gewasgroei en goed inkuilmanagement. ment onderzoeken we de bemesting van grasland.”Arjan besteedt veel aandacht Door deze kennis te delen met de melk- gras en mais in relatie tot de veranderen- aan het delen van kennis, bijvoorbeeld veespecialisten, komt nuttige informatie de wetgeving en de toenemende behoefte via het trainen van specialisten of op bij de melkveehouder terecht. Dit komt aan een hogere drogestofopbrengst per studiedagen. Zijn rol als productmana- de veehouderij ten goede. Kijken we hectare”, vertelt Arjan Mager, Product- ger Plant is om kennis en assortiment bijvoorbeeld naar de bodem, dan vormt manager Plant bij ForFarmers Hendrix. bij elkaar te brengen. “Het is onze deze de sleutel tot succes in verbetering ambitie om óók op het gebied van het van de bedrijfsmineralenbalans (Kring- ruwvoerproces de kennis bij veehouders loopWijzer).” 10 KringloopWijzer Mineralenefﬁciëntie: wat vertellen de cijfers ons? Diverse projectgroepen presenteren de eerste cijfers De mineralenefﬁciëntie op uw bedrijf is In onderstaand figuur staan de gemiddelde een belangrijk thema. Of het nu gaat om cijfers van de projectgroep Vruchtbare van buiten opgelegde normen óf om uw Kringloop Achterhoek. Hieraan doen 212 eigen bedrijfsrendement te verbeteren. Achterhoekse melkveebedrijven op zowel Want kringloop denken is rendement zand- als kleigrond mee. denken. Mineralenoverschot Afgelopen jaar heeft ForFarmers Uit onderstaande cijfers blijkt dat er een Hendrix veel geïnvesteerd in kennis op gemiddeld stikstofoverschot is van 207 kg/ het gebied van mineralenefficiëntie op ha en een gemiddeld fosfaatoverschot van het boerenerf. De nauwe betrokkenheid 11 kg/ha. Lagere overschotten van stikstof Via de KringloopWijzer kunt u de bij diverse projectgroepen is daar een geven ook lagere verliezen aan ammoniak, bedrijfsvoering verbeteren. Een betere voorbeeld van. Doel van deze projecten nitraat en broeikasgassen. Elke kilogram mineralenefficiëntie en daardoor een is dat veehouders inzicht krijgen in de stikstof en fosfaat die niet verloren gaat, kostenbesparing: het mes snijdt aan eigen mineralenstromen, dat ze het ei- is te benutten voor de productie van eigen twee kanten. gen bedrijf toetsen aan dat van collega’s voer. Inzicht in de bedrijfsbalans biedt kan- en van elkaar leren. sen voor de individuele melkveehouder. Gemiddelde bedrijfsbalans in stikstof (N) en fosfaat (P2O5) in kg/ha van de 212 melkveebedrijven van het project Vruchtbare Kringloop Achterhoek. Invullen van de KringloopWijzer geeft inzicht in de bedrijfsbalans. Aanvoer Afvoer N P205 Totaal 379 79 Krachtvoer 156 52 Ruwvoer+ bijproducten 51 Kunstmest 126 Dierlijke mest 9 4 Vee 3 2 Klaver 1 0 Depositie 33 0 Mineralisatie 0 0 voorraadverandering N P205 Totaal 14 1 Krachtvoer 1 0 Totaal Ruwvoer+ bijproducten 7 -2 N-ammoniak 50 4 N P205 Totaal 158 67 Melk 99 40 18 Vee 17 11 3 Ruwvoer 6 2 Dierlijke mest 36 14 Overschot N P205 207 11 veestapel Gewas Mest Bodem Kunstmest -1 0 N-lachgas Dierlijke mest 10 4 N2, NOx 11 -1 Bodem 142 Vee -3 11 TIp Aan de slag met de kringloopWijzer? Bodembenutting verhogen heeft het meeste effect Grafiek: relatie stikstofbenutting op bedrijfsniveau en stikstofbenutting van bodem en vee. Neem op tijd kuilmonsters! Om over 2015 een betrouwbare Kringloop- bodem vee Wijzer te kunnen opstellen moet u nu al 100 actie ondernemen! Voor een goed en volledig 90 gebruik van de KringloopWijzer is van al het N-benutting (%) 80 ruwvoer dat u op 1 januari 2015 nog op het 70 60 bedrijf heeft een voederwaardeanalyse 50 nodig. Partijen voer dienen voor gebruik 40 bemonsterd te worden door een erkend 30 monsternemer volgens het protocol van de 20 Handreiking BEX. Wanneer u nog geen ana- 10 0 lyse heeft, dan is het nu een goed moment 0 10 20 30 40 50 60 70 N-benutting bedrijf (%) U kunt uw eigen veestapelbenutting overigens terugvinden op uw BEX-uitslag. om de voederwaardeanalyses uit te laten voeren. De monsternemer bepaalt ook de omvang van de verschillende voerpartijen, kuilen en/of balen. Aandacht voor de bodem loont Wat doen we nog meer? Eén van de belangrijkste bevindingen Doen is vaak de beste methode die we nu willen bespreken is dat aan- om kennis te vergaren. Wat doet dacht voor de bodem loont. ForFarmers Hendrix zoal op het De grafiek toont aan dat een hogere stik- Achtergrond gebied van mineralenefficiëntie? De Nederlandse veehouderij heeft te maken - Naast de Vruchtbare Kringloop met de nitraatrichtlijn en de kaderrichtlijn water. stofbenutting op bedrijfsniveau vooral Achterhoek, begeleidt ForFarmers Europa stelt eisen aan een maximale uitstoot van gerealiseerd wordt door een hogere Hendrix het landelijke project Kring- fosfaat. Daarom heeft de zuivelorganisatie loopwijzer van Friesland Campina; besloten dat wanneer het melkquotum is bodembenutting. - We hebben eigen ‘KringloopWijzer- afgeschaft, iedere melkveehouder milieutech- Wat kunt u doen om de bodembenutting specialisten’ in dienst en de bedrijfs- nisch verantwoord mag groeien. Daarbij wordt te verhogen? adviseurs worden ingeschakeld voor gestuurd op grondgebonden melkveehouderij in • Inzicht krijgen in de structuur van begeleiding bij het invullen van de plaats van beperking via dierrechten. De grond- uw bodem; KringloopWijzer; gebonden melkveehouderij gaat hand in hand - Afgelopen jaar bezochten zo’n 2.000 • Weten wat de pH van uw bodem is; • Het maken van een efficiënt bemes- melkveehouders diverse studie- melkveebedrijf om met stikstof en fosfaat. Om te tingsplan. bijeenkomsten op dit gebied: Regio- weten te komen wat acceptabele verliezen zijn, Goed management van het zaai- en taps, Ruwvoerdagen bij onze dealers, wordt er nu gewerkt met de KringloopWijzer. Via oogstmoment;. de voorjaarstudiedagen en het dit programma verwacht de sector inzicht te krij- De inzet van een groenbemester; onlangs georganiseerde Melkers van gen in de stikstof en fosfaat mineralenstromen Morgen in het oosten van het land. en de verliezen op een bedrijf. • • Wilt u weten wat dit alles voor uw bedrijf betekent? Vul dan ook de KringloopWijzer in, zie www.verantwoordeveehouderij.nl. - Op onze website staan diverse artikelen, tips en achtergronden. met evenwichtsbemesting: hoe efficiënt gaat het 11 Kort nieuws Aanvraag Natuurbeschermingswetvergunning Heeft u nog geen Natuurbeschermings- derden. Daarnaast is een NB-vergun- aankoop van ammoniak in principe niet wetvergunning? Dan is het verstandig om ning van belang bij de uitbetaling van meer toegestaan. Wilt u de regie over na te gaan of u er één moet aanvragen. toeslagrechten. Hiervoor geldt namelijk uw bedrijfsontwikkeling houden, dan Wat kunt u doen? als voorwaarde dat het bedrijf over de is het raadzaam om nu nog een NB- vereiste vergunningen beschikt. Heeft u vergunning aan te vragen. FarmConsult Wie voor financiering van uitbreidings- deze niet, dan kunt u gekort worden op kan deze aanvraag voor u verzorgen. plannen bij de bank aanklopt, moet bijna de uitbetaling van de toeslagrechten. altijd een geldige Natuurbeschermingswetvergunning (NB-vergunning) kunnen Wijziging overleggen. Agrarische ondernemers Het kabinet wil in 2015 de uitstoot van wie het bedrijf bijvoorbeeld is van ammoniak gaan regelen via de gewijzigd of gegroeid, moeten een NB- ProgrammatischeAanpak Stikstof vergunning hebben. De provincie hand- (PAS). De exacte invoeringsdatum is haaft hier ook op, soms op verzoek van nog niet bekend. Onder de PAS is de Brok’nproat MEER INFORMATIE? Bel FarmConsult 0573-288 989 of uw dealer Agenda Komend najaar vinden er diverse evenementen plaats, waarvoor we u van harte uitnodigen. Op de website www.forfarmershendrix.nl of de websites van dealers vindt u meer informatieover: Beurzen: Op 11 - 14 november is het tijd voor EuroTier in Hannover (Dld) en van 25 - 27 november vinden de Rundveedagen in Gorinchem plaats. Open dagen: Quick Fit De komende periode vinden veel open dagen plaats, zie onze website. Regiotaps: Een Regiotap is een informele studieavond bij u in de buurt. Thema: Vruchtbaarheid en transitie. Houd uw brievenbus in de gaten! ForFarmers Hendrix Postbus 91, 7240 AB Lochem, T +31 (0)573 28 88 00, F +31(0)573 28 88 99, [email protected], www.forfarmershendrix.nl Boeren met ambitie