Belang en optimalisatie van biestmanagement in de praktijk

Colostrum
INLEIDING
SAMENSTELLING
ENERGIE
AFWEER
DARMONTWIKKELING
HOEVEELHEID
PRAKTIJK
Colostrum
INLEIDING
Colostrum = eerste vloeistof uit de melkklier
Langzame overgang 24-36uur
Melk
Functies.
Opname voldoende colostrum
1. ENERGIE
=
Kritisch voor overleving en prestatie
2. AFWEER
2.1. Antistoffen
2.2. Cellen
3. DARMONTWIKKELING BIG
Colostrum
SAMENSTELLING
+ talrijke andere belangrijke elementen
Colostrum
ENERGIE
C
O
L
O
S
T
R
U
M
Perinatale sterfte = energietekort!!!
Colostrum
AFWEER
 Antistoffen (type G)
• afweer geboorte = 0
• opname via colostrum
• tijdspanne beperkt
• invloed verleggen
ZEUG
BIG
Colostrum
AFWEER
 Antistoffen (type A)
• productie in melkklier
• opname via colostrum
• melkfase belangrijk
• blijft in darm
• afweer darmziekte
ZEUG
BIG
Colostrum
AFWEER
• Vooral type G daalt rap  laatst geboren biggen
• Melkfase vooral type A van belang
Colostrum
AFWEER
 CELLEN
 Colostrum bevat talrijke afweercellen

Weinig over geweten

Belang waarschijnlijk onderschat

!!! Enkel verkregen via moederdier, niet via pleegzeug !!!
verleggen!?!
Colostrum
DARMONTWIKKELING
 Bepaalde stoffen aanwezig in colostrum
 Stimuleren de darm tot ontwikkeling
 Ontwikkelde darm belangrijk voor goede vertering
 Relatief weinig over gekend
Colostrum
HOEVEELHEID
 Colostrum = levensnoodzakelijk!
Wat is voldoende voor een big???
 aanbevelingen lopen uiteen
 180g tot 260g
 hoe meer, hoe beter!
350
300
250
200
150
100
50
0
-50 0
-100
-150
Dagelijkse groei D 0-3
R² = 0,3438
Dagelijkse groei D 0-spenen
400
100
200
300
500
Colostrumopname (g)
200
150
100
50
0
0
100
200
300
Colostrumopname (g)
400
250
200
150
100
50
0
250
-50
300
0
R² = 0,1682
300
Dagelijkse groei (g)
400
Dagelijkse groei D 0-7
350
R² = 0,0837
350
Dagelijkse groei (g)
Dagelijkse groei (g)
Colostrum
HOEVEELHEID
500
100
200
300
400
Colostrumopname (g)
500
Colostrum
HOEVEELHEID
% biggensterfte na colostrumopname/kg
geboortegewicht
30
% sterfte
25
20
D 0-3
D 0-7
D 0-spenen
15
10
5
0
<160
160-250
>250
Colostrum
HOEVEELHEID
Kan de hoogproductieve zeug leveren wat gevraagd wordt???
Colostrum
HOEVEELHEID
Grote spreiding in productie door zeugen
Colostrum
PROBLEEM
1. Onvoldoende colostrum hoeveelheid / opname bij groot aantal dieren
Sow level
N = 131
80
± 30 %
60
40
20
0
100
Cumulative percentage (%)
Cumulatief percentage (%)
100
Piglet level
N = 1753
80
± 35%
60
40
20
0
Colostrum hoeveelheid / kg LBP (g)
Colostrum opname / kg geboortegewicht
(g)
Colostrum
PROBLEEM
2. Colostrum hoeveelheid onafhankelijk van aantal levend geboren biggen
6000
Colostrm yield per liveborn piglet, g
450
Total colostrum yield, g
5000
4000
3000
2000
1000
0
400
350
300
250
200
150
100
50
0
8
13
Number of liveborn piglets
18
8
13
Number of liveborn piglets
18
Colostrum
HOEVEELHEID
3. Ongelijke verdeling van colostrum tussen biggen binnen een nest
100
75% of litters
90
80
% of population
70
60
50
40
30
20
10
0
0-10
10-20
20-30
30-40
40-50
50-60
60-70
70-80
80-90 90-100
Coefficient of variation (%) of CI/kg BWb within a litter
>100
Colostrum
HOEVEELHEID
COLOSTRUMHOEVEELHEID
=
PROBLEEM
OPLOSSING???
Colostrum
AANPAK: BIG
DEEL 1
VERHOOG KANS ELKE BIG VOOR
MAXIMALE COLOSTRUMOPNAME
Colostrum
AANPAK: BIG
 Bigfactoren
 VITALITEIT
 GEBOORTEGEWICHT
 VARIATIE IN GEBOORTEGEWICHT
MANAGEMENT
Genetica
Voeding
Colostrum
AANPAK: BIG
Hulp tijdens de partus
WANNEER EN HOE
 MANAGEMENT  VERMIJD ZUURSTOFGEBREK
 Normale tussenbigtijd: 15-30 minuten
 Hulp
 > 45min geen big afgekomen
 Zeug sterk aan het werken zonder resultaat
 Als worp abnormaal verloopt

Zeugen zonder problemen met rust laten!
Hulp tijdens de partus
WANNEER EN HOE
Manuele hulp
BASISREGEL = RUST + HYGIËNE + GLIJMIDDEL
Hulp tijdens de partus
WANNEER EN HOE
 Stap 1: materiaal klaarzetten



Proper lauw water + antiseptische zeep (vb: Ecutan)
Glijmiddel
Lange handschoenen
 Stap 2: open het hok van de zeug, bereikbaarheid
 Stap 3: was de vulva van de zeug met water en antiseptische zeep
 Stap 4: was de handen en armen
 Stap 5: doe de handschoen aan (links-links; rechts-rechts)
 Stap 6: gebruik voldoende glijmiddel
 Stap 7: breng de hand voorzichtig in
 Stap 8: verlos bereikbare biggen voorzichtig
Hulp tijdens de partus
WANNEER EN HOE
Gebrek aan hygiëne = inbrengen kiemen
(sub)klinische baarmoederontsteking
Weerslag op productie volgende worp
Witvuilen bij spenen
Hulp tijdens de partus
WANNEER EN HOE
Hulp met de spuit = oxytocine
 Basisregel: niet overdrijven en vermijd gewoonte!
 0.5 ml bij gelten
 Maximaal 2 ml bij oudere zeugen
 Standaardprotocol 1ml
 Tijdstip
 Eerste deel worp: snellere worp, meer doodgeboorte
 Tweede deel worp: minder doodgeboorte
Colostrum
AANPAK: ZEUG
DEEL 2
VERHOOG TOTALE
COLOSTRUMHOEVEELHEID
Colostrum
AANPAK: ZEUG
 Zeugfactoren
 Hormonale veranderingen rond werpen
 Genetica
 Voeding
 Pariteit
 Melkklierontwikkeling
 Conditie
 …
 Wordt momenteel onderzocht. HOT TOPIC!
Colostrum
HOEVEELHEID & VOEDING
Dagelijkse voederopname de week voor werpen
Colostrum
HOEVEELHEID & VOEDING
8
7
L feeding
strategy
feed intake (kg)
6
5
H feeding
strategy
4
3
2
1
0
days relative to farrowing
Colostrum
HOEVEELHEID & VOEDING
Voederstrategie
Variabele
Conditie
SD
L
Mager
Matig
Vet
CY (g)
3999 $
3508 £
3874 ab
3991 a
3163 b
997
CY/kg LG (g)
239 a
200 b
215 ab
245 a
178 b
64
% vet
5.0
5.2
4.7
4.9
5.8
1.4
% eiwit
14.7 a
15.3 b
14.5 a
15.2 ab
15.4 b
1.0
% lactose
2.5 a
2.2 b
2.5 $
2.3 $£
2.2 £
0.4
n-6/n-3 PUFA
5.5 a
8.6 b
8.9
7.9
8.1
3.5
Colostrum
samenstelling
H
Colostrum
HOEVEELHEID & VOEDING
% sows <160g CY/kg liveborn piglet
50
40
30
20
10
0
H
L
Skinny
Good
Fat
Colostrum
MELKKLIERONTWIKKELING
Functioneel melkklierweefsel bepaalt hoeveelheid melk/colostrum
Colostrum
MELKKLIERONTWIKKELING
Birth
Puberty
Gestation d0 Gestation
d75
Parturition
Weaning
Gestation
Colostrum
MELKKLIERONTWIKKELING
Day 45
Day 75
Day 112
Colostrum
PRAKTIJK
 Pas geboortehulp/management correct toe
 Zuurstoftekort , temperatuur, hygiëne, …
 Zet biggen aan de uier
 Verleg pas vanaf 24u na geboorte
 Colostrumreserve aanleggen (praktisch moeilijk)
 Papjes/melkvervanger/… ok MAAR
vervangt nooit colostrum!!!
Colostrum???
BEDANKT VOOR DE
AANDACHT!
VRAGEN?