Project Bewoners maken hun wijk gewoon leefbaar Soort document Bijeenkomst Datum Locatie Tijd : : : : : Verslag Studie ochtend 14 maart 2014 Buurthuis t’ Dijksteeke te Roosendaal 19.30 – 21.30 De studie ochtend heeft als doel om het project “Bewoners maken hun wijk gewoon leefbaar” nader toe te lichten aan vertegenwoordigers van instellingen en organisaties die in de drie wijken actief zijn. Het project wordt uitgevoerd in drie wijken: Tilburg (Theresia), Breda (Brabantpark) en Roosendaal (Kortendijk). Er zijn ruim 25 vertegenwoordigers aanwezig van verschillende organisaties (politie west brabant, gemeente Breda en Roosendaal, Stichting Desdia, Traverse Groep, AlleeWonen, Thuiszorg West Brabant en provincie Noord- Brabant en Bewonersgroepen Kortendijk en Brabantpark). Vanuit NHTV zijn aanwezig: Vincent Platenkamp (projectleider), Peter Beijer, Diana van Dijk, Rianne Nelemans, 4 studenten Vraagstelling en agenda 1. De aanleiding en doelstelling van het onderzoek 2. Specifiek zorg in Brabantpark, Breda 3. De aanpak en methode van onderzoek Peter Beijer licht de aanleiding en doelstelling van het onderzoek toe. In 2013 is een voorstel geschreven voor de Provincie met het verzoek om een onderzoek te doen. Het gaat dan om het bereiken van 'de bewoner' en hun bijdrage en opvattingen over de leefbaarheid in de wijk. De zg. moeilijk bereikbare doelgroepen jongeren, ouderen en allochtonen moeten in bijzonder worden bereikt. In drie wijken in Brabant wordt zg. handelingsonderzoek verricht waarbij Tilburg focust op de ouderen, Breda op de jongeren en Kortendijk op de allochtoon. Het gaat om drie zg. kantelwijken, wijken die niet de status “aandachtswijk” hebben, maar op onderdelen dat wel zijn en op een mogelijk kantelpunt zitten, om dat te worden. Het doel van het onderzoek is om de veerkracht te onderzoeken in het kader van leefbaarheid en de verwachting is dat daarbij sociale netwerken in kaart worden gebracht. In de tussenpositie van "Argwaan en gulzig bestuur, van W. Trommel = véél beleid én Huiver voor laissez faire van Loic Wacquent= op z'n beloop laten er een opvatting komt over de rol van de overheid. Het schrikbeeld is Detroit, waar door het wegvallen van de auto-industrie een spookstad is ontstaan. Typering van de wijken: • Breda: Brabant park 1960 gebouwd, zorgperspectief en studentenoverlast • Tilburg: Theresia: actieve bewonersgroep 'die tegen de komst van de moskee streed'., 'veel ouderen' • Roosendaal: bloemkoolwijk 1970: goed wonen, mét een moskee Het onderzoek wil zich niet richten op de zg. professionals: die zijn de leemlaag en laten de bewoners 'niet' aan het woord, maar wél voorstellen doen voor 'wat werkt' vanuit perspectief van stedelijke ontwikkeling en leefbaarheid. Ter illustratie volgt Platform 31 die nu trainingen geeft over maatschappelijke initiatieven. Kennelijk zien zij daar een markt. Is daar behoefte aan? Peter geeft aan dat hij vanuit sociologisch perspectief kijkt naar de 'strength of weak ties'; op zoek gaan naar de kleine dingen die in de wijk gebeuren. 1 Project Bewoners maken hun wijk gewoon leefbaar De komende vier maanden gaat het projectteam met groepen studenten en docenten de wijken in en alleen maar met mensen praten. Er zullen zoveel mogelijk gesprekken worden gevoerd. “laat de wijk zelf spreken”. Specifiek zorg in Brabantpark, Breda Een apart onderdeel in het onderzoek is “zorg”. Diana van Dijk gaat dit onderwerp onderzoeken in de wijk Brabant. In het kader van de decentralisatie gaat zij kijken wat voor een effect dit heeft op de wijk. De eerste groep studenten doet nu onderzoek naar de formele (1e schil) en informele zorg (2e schil). De zg. 3e schil zijn de maatschappelijke initiatieven. Het gaat om participerend onderzoek waarbij de bewoner vertelt. Het valt op dat zorg breed is. Met de nieuwe WMO komen er grote veranderingen voor mensen met een geestelijke stoornis, mentale en/of fysieke beperking. In de verandering van de AWBZ zullen er meer mensen zelfstandig blijven wonen en zal de zorgvraag veranderen. Het aanbod zoekt naar oplossingen en lijkt te gaan concurreren. Vraagpunt: hoe breed zie je zorg en hoe breed is dat voor de verschillende doelgroepen? Tot slot gaat het om de 'geleefde wijk' in de systeemwereld. De aanpak en methode van onderzoek Vincent Platenkamp is lector cross-cultural understanding en vertelt over de aanpak. De klassieke aanpak is om een theorie te toetsen in de praktijk door te operationaliseren en daarmee de theorie te staven. Dit onderzoek wijkt af van de klassieke methode. Er is gekozen voor een benadering die omgekeerd werkt. Het is een methode uit de jaren 30 genaamd ‘Chicago school’, de straat op gaan om te kijken wat er aan de hand is. Langzamerhand krijg je dan een rijk beeld van wat er is. Dit heet “ sensitized concepts”. Op een vraag of je hierbij niet verzandt in een woordenbrij wordt als reactie gegeven dat er gewerkt wordt met een grounded theory: Het gaat er om te vinden ‘what matters' (concentreren op de belangrijke zaken), wat zijn de thema’s. De organic approach van Jane Jacobs (stedelijk ontwikkelaar) is eveneens inspiratiebron. Haar methode is gebruikt bij het Westelijk Tuinstede onderzoek in Slotervaart A’dam. Het onderzoek moet een atlas opleveren met zicht op de wijk en subjectieve netwerken. De theorie is dat er een driehoek is tussen leerbaarheid, veerkracht en zelforganisatie. Je krijgt dan zicht op de volgende driehoek: Zelforganisatie in de wijk Politiek/bestuur vakmanschap Vragen 1. Hoe breed is de vakmanschap? Als je in het kader van leefbaarheid kijkt kan het gaan om veiligheid (agent) en zorg (wijkzuster). Men hoopt dat er inzicht komt voor elementen van vakmanschap van kennis en ervaring zoals dat in de middeleeuwen werd benut bij de gilden van gezel naar meester. 2. De politiek wil voorschrijven én verzekeren/voorkomen van aansprakelijkheid bij calamiteiten/rellen Voor de top van de 'bewoners' zal het dan gaan om een spiegel voor te houden én in beweging te zetten tot .. De wijkwethouder wil graag weten wat het voor de gemeente gaat betekenen. Peter geeft aan dat hij 'los en leeg' wil gaan interviewen. Dat zijn intensieve gesprekken en daarna wordt de theorie opgebouwd. De andere wethouder woont in de wijk en zal worden geïnterviewd. 3. Er wordt een website gemaakt: leefbaarheidindewijk.nl . Deze gaat binnenkort online. Peter geeft aan dat hij niet wil 'dat het een kunstje is', dat er een rapport wordt gepubliceerd om vervolgens weer te vertrekken. Hij hoopt op 'natuurlijke wijkontwikkeling'. Het moet een 2 Project Bewoners maken hun wijk gewoon leefbaar sneeuwbaleffect worden waar ook andere wijken straks profijt van hebben. In zomer 2015 staat er een slotconferentie en een publicatie gepland, echter daarna willen ze er wel verder mee. 3