Biodiversiteit in Zundert Korte samenvatting Wij hopen dat het rapport "Biodiversiteit in Zundert" en deze korte samenvatting u zullen inspireren tot het nemen van maatregelen om de biodiversiteit in Zundert te vergroten. "Bio" betekent leven "diversiteit" betekent afwisseling, verscheidenheid. Variatie is belangrijk voor het evenwicht in de natuur, omdat er verschillende soorten zijn blijft de natuur in evenwicht. Het rapport "Biodiversiteit in Zundert" is opgesteld door de wetenschapswinkel van Wageningen universiteit in samenspraak met het Vogelrevalidatiecentrum, de gemeente Zundert en Treeport. Doel hierbij was om een catalogus van maatregelen samen te stellen die de ecologische kwaliteit van het tussengebied kunnen vergroten. Omdat het landschap en ecologische kwaliteit op de 'groene flanken' van de gemeente Zundert van hoge kwaliteit zijn, ligt de focus op het tussengebied, daar is extra aandacht nodig. Het landschap in de mooie gemeente Zundert is afwisselend. Sommige delen worden gekenmerkt door openheid, zoals de veeteeltgebieden, de beekdalen en de heidegebieden. Op andere plaatsen, zoals de landgoederen en boomteelt- en tuinbouwgebieden, is het landschap veel kleinschaliger. Kenmerkend is het stelsel van beken. Daarnaast bevinden zich de hogere delen die deels met bossen en heide begroeid zijn. Deelgebieden in Zundert: Intensieve Productielandschappen, Extensieve Productielandschappen, Beekdalen, Natuurgebieden & Landgoederen en Urbaan gebied. Diversiteit Wil je soortenrijkdom vergroten, dan kan dat door de variatie in ecotopen (= ecologisch gebiedje met unieke kenmerken en met duidelijke grenzen) en door de variatie in abiotische (= niet levende) omstandigheden te vergroten. Hoe meer regio-specifieke ecotopen, hoe meer soorten. Het versterken van de variatie in ecoptopen en in abiotische omstandigheden kan op verschillende manieren en met veel verschillende maatregelen. In het algemeen is het wenselijk dat er enige samenhang bestaat tussen de verschillende maatregelen. Op die manier kunnen maatregelen elkaar versterken waardoor het effect op de biodiversiteit groter is dan bij 'los zand' maatregelen. Om tot een samenhangend pakket maatregelen te komen, is in het rapport gewerkt met het concept 'ambassadeurssoorten'. Maatregelen worden besproken om de gekozen soorten te ondersteunen. Uiteraard kunnen ook andere soorten hiervan meeprofiteren. In onderstaande tabel zijn voor elk van de deelgebieden (Intensieve Productielandschappen, Extensieve Productielandschappen, Beekdalen en Urbaan gebied) de verschillende ambassadeurssoorten aangegeven. Het deelgebied 'Natuurgebieden & Landgoederen' valt buiten het onderzoek omdat de ecologische situatie daar al goed op orde is. De 20 Ambassadeurssoorten van Zundert Deelgebieden: Beekdal Extensief Intensief Urbaan Kleine watersalamander Bastaardkikker Kamsalamander Alpenwatersalamander Oranje tipje Icarusblauwtje Kleine Vos Koevinkje Amfibieën Dagvlinders Reptielen - Levendbarende hagedis Vissen Hazelworm Ringslang - - - Steenuil Kerkuil Huiszwaluw Rosse vleermuis Gewone bosspitsmuis Laatvlieger Kleine modderkruiper Vogels IJsvogel Zoogdieren Bunzing Voorbeelden van inrichtingsmaatregelen  Aanleggen van poel, of plaatselijk uitgraven van een greppel tot op grondwaterniveau. Goed voor Kleine watersalamander, Kamsalamander, Alpenwatersalamander, Steenuil, Ringslang e.a. Met name in deelgebied Beekdal.  (Plaatselijk) verbreden van sloot. Zorgt voor stroomsnelheid en natuurlijk water- en slootkantsysteem. Goed voor o.a. Levendbarende hagedis. Met name in Beekdal en Extensief Productiegebied. zachte overgang tussen water en land met grote natuurwaarde / biodiversiteit  Heggen planten langs percelen, en herstel van onderbroken heggen. Heggen vormen een habitat (leefgebied) voor veel soorten. Het is goed voor Kleine watersalamander, Kamsalamander, Alpenwatersalamander, Steenuil, Kerkuil, Laatvlieger, Bunzing en vele andere soorten. Met name in de deelgebieden Intensief en Extensief Productiegebied.  Maak agrarische bedrijven en erven van burgers in het buitengebied natuurvriendelijker. Door een bosje aan te planten of overhoekjes te laten verruigen wordt het landschap kleinschaliger. Goed voor Kleine watersalamander, Kamsalamander, Alpenwatersalamander, Steenuil, Kerkuil, Laatvlieger, Huiszwaluw, Bunzing, Ringslang, Levendbarende hagedis en vele andere soorten. Met name in de deelgebieden Beekdal en Intensief Productiegebied.  Maak tuinen natuurvriendelijker. Vervang verharding door (bij voorkeur inheemse en vlinder-vriendelijke) struiken en overblijvende planten en/of graaf een vijvertje en/ of maak natuurlijker tuinafscheiding (of het verwijderen van de onderste plank van een schutting)etc. Ook nestkastjes en insectenhotels bevorderen de natuurlijke diversiteit in de tuin. Goed voor de Kamsalamander, Alpenwatersalamander, Gewone bosspitsmuis, Huiszwaluw, Laatvlieger en vele anderen. Met name in deelgebied Urbaan.  Maak openbaar groen natuurvriendelijker In sommige gemeenten 'adopteren' burgers stukken openbaar groen om verharding tegen te gaan. Goed voor Koevinkje, Huiszwaluw, Laatvlieger e.a. Met name in deelgebied Urbaan.  De overgangen van bos naar het aangrenzende (productie)land verzachten. Bijvoorbeeld door het omzomen van het bos (eventueel door dunnen van het bos) door een nieuwe strook met (vlindervriendelijke) struiken. Goed voor Icarusblauwtje, Koevinkje, Kleine Vos, Hazelworm, Bunzing e.a. Met name in Extensief en Intensief Productiegebied. zachte overgang bos naar open veld, met grote natuurwaarde en biodiversiteit. Bron: Groenedijk &Wolterbeek, 2001)  Minder zuur water in poelen en sloten Door schelpen op de bodem van poelen en sloten te storten, zal het water minder zuur worden. Goed voor Bastaardkikker e.a. Met name inde Beekdalen.  Engels raaigras omvormen naar natuurlijker grasland. Verrijkte graslanden zijn waardevoller voor insecten en vlinders. Goed voor Koevinkje, Hazelworm e.a. Met name in Extensief productiegebied.  Ondersteun de roofvogels. Door het ophangen van nestkasten en het plaatsen van weidepaaltjes wordt de habitat voor broedvogels verbeterd. Goed voor Steenuil, Kerkuil en Buizerd. Met name in Intensief Productiegebied en Beekdalen. Steenuil  Groene daken aanleggen (sedumdak, kruidendak of grasdak). Goed voor Huiszwaluw, Koevinkje, Laatvlieger e.a. Met name in urbaan gebied.  Hermeandering beken. Door hermeandering krijgen beken een natuurlijkere loop en hebben veel soorten een betere kans om zich in het water te vestigen. In combinatie met andere maatregelen goed voor Kleine modderkruiper, IJsvogel, Bastaardkikker e.a. Met name in deelgebied Beekdal. Bron: Brabants landschap  Aanleggen van een boomgaard. Een boomgaard is niet alleen een cultuurhistorisch landschapselement maar ook een mooie uitvalsbasis voor roofvogels. Goed voor Steenuil, Icarusblauwtje, Kerkuil, Gewone bosspitsmuis, Rosse vleermuis e.a. Met name in Extensief Productiegebied.  Gebied (deels) laten verruigen. Vlinders leggen hun eieren in waardplanten. Ook moeten er plaatsen zijn waar voldoende nectar te vinden is. Goed voor Oranje tipje, Kleine Vos, Gewone bosspitsmuis, Steenuil, Kerkuil, Bunzing, Rosse vleermuis e.a. Met name in Extensief en Intensief Productiegebied en in Urbaan gebied.  Inzaaien van kruidenrijke vegetatie (waardplanten). Goed voor Icarusblauwtje, Kleine Vos, e.a. Kleine Vos We hopen dat deze voorbeelden van maatregelen u zullen inspireren om (samen of individueel) aan de slag te gaan om biodiversiteit in Zundert te verhogen. Het volledige rapport "Biodiversiteit in Zundert; Concrete ecologische maatregelen ter bevordering van de ecologische kwaliteit in het cultuurlandschap" is (vanaf medio september 2014) te downloaden vanaf de volgende websites: www.wageningenur.nl/wetenschapswinkel www.vrczundert.nl www.zundert.nl/inwoner/natuur www.treeport.eu