De Jonge Specialist, jaargang 1, september 2014

de JONGE
3
º
SPECIALIST
JAARGANG 1 - SEPTEMBER 2014
Hét magazine voor medisch specialisten in opleiding
AIOS UPGRADE - 7 NOVEMBER 2014 | Belang van medisch leiderschap in de opleiding | Website
individualisering opleidingsduur gelanceerd | Paniek en logistiek bij verdenking MERS-CV | Juridische
bijstand voor aios: Een aios met burn-out | Presenteren door medici | Bijtanken met … Bo Verwer | Het
digitale portfolio voor dummies
SEMINAR ‘DE
FINANCIËLE JUNGLE
VOOR DE STARTENDE
MEDISCH SPECIALIST’
Uw bestaan als arts in opleiding zit er bijna op. Gaat
u daarna als jonge klare werken in het vrije beroep?
Kiest u voor een baan in loondienst in een algemeen
of academisch ziekenhuis? De keuze is aan u.
Om u bij deze belangrijke keuze te helpen, verzorgt
Sibbing & Wateler c.s. op 4 oktober 2014 in Burgers’
Zoo te Arnhem het seminar ‘De financiële jungle voor
de startende medisch specialist’. Belangrijke financiële
en juridische aspecten komen deze ochtend aan bod.
Uw gezin is op deze dag van harte welkom voor een
bezoek aan Burgers’ Zoo.
EERSTVOLGENDE
SEMINAR:
4 OKTOBER 2014
SCHRIJF U NU IN!
Kijk op www.sibbing.nl voor een inschrijfformulier
en meer informatie over het seminar.
PRAKTIJKVESTIGING
FINANCIËLE PLANNING
ASSURANTIËN
Telefoon: (0318) 544 044 - www.sibbing.nl
• colofon •
• voorwoord •
Magazine De Jonge Specialist, voorheen tijdschrift aioS
Redactie
carina Bethlehem, hoofdredacteur
anna Roukens, hoofdredacteur
Heidi wals, eindredacteur
annemieke coester
Daniël Dresden
tanca Minderhoud
eva Stortelder
Stephanie van Straten
Voorwoord:
Carina Bethlehem en Anna Roukens,
hoofdredacteuren
Redactieadres
postbus 20057, 3502 lB utrecht
[email protected]
Centraal Bestuur De Jonge Specialist
gabie de Jong, voorzitter
chella van der post, vicevoorzitter
Bas Hammer, secretaris
Marjolein Kremers, penningmeester
charlotte de Bruin
laura van geffen
Jesse Habets
nurah Hammoud
Jenneke Kramer
alexej Kuiper
Richard Schol
Ben tomlow
Adreswijzigingen
adreswijzigingen kunnen worden doorgegeven aan
de eigen (junior) wetenschappelijke verenigingen.
Daarvan ontvangt De Jonge Specialist de verzendgegevens.
Uitgever
De Jonge Specialist, utrecht
DTP en drukwerk
centrum Drukwerk, Maartensdijk
Magazine De Jonge SpecialiSt
in een nieuw JaSJe
Voor je ligt alweer het derde nummer
van magazine De Jonge Specialist, met
ingang van deze editie in een volledig
vernieuwde lay-out. Hier zijn we als
redactie erg trots op! Dat de vorm ertoe
doet is natuurlijk niets nieuws. Dit geldt
ook voor presentaties en daarover kun je
in dit nummer meer lezen.
Basisontwerp
iJzersterk, Rotterdam
Adverteren
neem hiervoor contact op met De Jonge Specialist:
[email protected]
Ook de voormalige AIOSdag is volledig
vernieuwd en heet daarom nu AIOS
Upgrade. Mis je kans niet om op
7 november bij de eerste editie te zijn!
Ebola
Abonnementen
De Jonge Specialist is hét magazine voor medisch
specialisten in opleiding. Het tijdschrift wordt vier
keer per jaar uitgegeven door De Jonge Specialist
en is gratis voor alle aios in nederland. als u het magazine niet ontvangt, neem dan contact op per
email: [email protected].
abonnementen: nederland € 20,- incl. btw. overig
buitenland € 30,-. losse nummers € 6,- incl. btw, excl.
verzendkosten. abonnementen kunnen op elk gewenst
tijdstip ingaan. De eerste abonnementsperiode loopt
tot het eind van het kalenderjaar. Daarna wordt het
abonnement telkens stil zwijgend met een jaar verlengd. opzeggingen dienen ten minste twee maanden
voor de aanvang van een nieuwe abonnementsperiode te worden gericht aan het redactieadres.
oplage 6.200 , iSSn: 2352-3670 Jaargang 1
© 2014 DJS. alle rechten voorbehouden. artikelen
geven de mening weer van auteurs en niet noodzakelijkerwijs van De Jonge Specialist. niets uit dit magazine mag openbaar worden gemaakt door middel
van druk, microfilm of welke wijze dan ook, zonder
toestemming van de uitgever.
Op dit moment is er veel aandacht voor
de Ebola-epidemie in West-Afrika. De epidemie lijkt zich vooralsnog uit te breiden.
Als infectioloog en intensivist in opleiding
krijgen we min of meer dagelijks updates
over welke patiënten (terugkomend uit
een gebied waar een uitbraak plaatsvindt)
we moeten verdenken en hoe we ze vervolgens opvangen. Er wordt uitgebreid
geoefend waarbij een team artsen, verpleegkundigen, maar ook de bewaking
en transportmedewerkers goed op elkaar
moeten zijn ingespeeld. Sowieso is eind
augustus altijd een drukke tijd voor
‘koorts uit de tropen’, door alle terugkomende vakantiegangers, maar afgelopen
weekend werd ik in mijn dienst voor de
infectieziekten wel heel veel gebeld voor
advies. Eén keer betrof het een kind met
koorts dat net was teruggekomen uit
Lagos, Nigeria. Meestal duurt het een
20-tal seconden voordat ik helemaal
wakker ben, maar nu stond ik na 5 seconden al klaarwakker naast mijn bed
met pen en papier. Nadat alle risicofactoren, zoals onder andere contact aldaar
met patiënten of gezondheidsmedewerkers, waren uitgesloten kon ik weer
‘rustig’ gaan slapen, maar de adrenaline
tierde nog een tijdje door mijn lichaam.
Hoe gaat het behandelteam in jouw
ziekenhuis er eigenlijk mee om als er
iemand aangekondigd wordt met de verdenking op een exotische besmettelijke
ziekte? Ook voor aios die niet direct
betrokken zullen zijn bij patiënten met
een verdenking op een virale hemorragische koorts of exotisch luchtwegvirus is
het nuttig om in het artikel Paniek en
Logistiek te lezen over de ervaringen van
collega’s met de opvang van een patiënt
met verdenking op Middle-Eastern
Respiratory Syndrome-Coronavirus.
Bijtanken
Ruimte voor ontspanning blijft er ook
in de ‘nieuwe’ De Jonge Specialist. Lees
in het interview met Bo Verwer hoe het
is om op landelijk niveau actief te zijn als
bondsscheidsrechter bij de Koninklijke
Nederlandse Hockeybond.
Veel plezier met het lezen en we zijn
benieuwd wat jullie van ons nieuwe
jasje vinden.
Wat vind jij van de nieuwe lay-out?
Leeshet
de ons
achtergrond
Laat
weten via op:
#jongespecialist)
www.dejongespecialist.nl
of
mail ([email protected]).
2
• inhoudsopgave •
6
12
14
Het belang van medisch
leiderschap in de opleiding
7 november 2014
De dokter als patiënt
aioS upgrade:
Spreekkamer 2025
twee weken overleven
in een ziekenhuisbed
Dokters in de lead
eén, twee, DRie… wetenScHap!
Voor wetenschappelijk onderzoek heb je over het al-
het vergelijken van diverse methoden om de CRT te
gemeen een lange adem en veel geduld nodig. Dat
bepalen en de interobserver variabiliteit. Door deel-
het ook anders kan wil Jelmer Alsma, internist acute
name aan dit onderzoek krijgen je de kans om in één
geneeskunde in het Erasmus MC, laten zien door in
dag zinvolle ervaring op te doen in wetenschappelijk
één dag een onderzoek uit te voeren. Het concept is
onderzoek.
als een flashmob; achter de schermen wordt het voorbereid, op de dag zelf komt het onderzoek plotseling
Voor meer informatie en aanmeldingen zie
tevoorschijn, en aan het eind van dag is alles weer
www.flashmobresearch.nl.
verdwenen.
Wetenschappelijke interesse voor flashmob research?
Het onderwerp van het flashmob-onderzoek is het
Lees ook eens Flashmob research: a single-day,
evalueren van de veelgebruikte capillary refill time.
multicenter, resident-directed study of respiratory
De bedoeling is dat op 29 oktober 2014 zoveel
rate. Chest. 2013 Jun;143(6):1740-4. doi:
mogelijk artsen die op een SEH werken, deelnemen
10.1378/chest.12-1837.
aan dit onderzoek. Dit kunnen dus zowel SEH-artsen
als specialisten in opleiding zijn. Uitkomstmaten zijn
De Jonge Specialist - september 2014
3
• inhoudsopgave •
Inhoud
Oogopslag
4
Belang van medisch leiderschap in de opleiding 6
20
Bijtanken met Bo Verwer
Managen aan
de voorkant
Medisch leiderschap ontwikkelen tijdens
profileringsstage
8
Website individualisering opleidingsduur
gelanceerd
9
Paniek en logistiek bij verdenking MERS-CV
10
AIOS Upgrade
12
12 ‘EEN UPGRADE OVER DE MEDISCH-SPECIALISTISCHE
VERVOLGOPLEIDINGEN, OF JE TOEKOMSTPERSPECTIEF
ALS SPECIALIST? KOM NAAR DE AIOS UPGRADE 2014’
Gabie de Jong
Rubrieken legenda
Oogopslag
Opleiding
Toekomst & Innovatie
De dokter als patiënt
14
Juridische bijstand voor aios:
Een aios met burn-out
16
Presenteren door medici
18
Bijtanken met … Bo Verwer
20
Het digitale portfolio voor dummies
22
Column: C’est le ton qui fait la musique
24
In consult
Gezondheid
Buitenland
Vrije tijd
Geneeskunst
4
• oogopslag •
oogopslag
itjes
Kort nieuws en fe
01
AIOS-upgrade
Hospital elevator buttons
show more germs than toilet
stall surfaces’
tweet: @pash22
Originele artikel via OpenMedicine,
Vol 8 No 3 2014
De Jonge Specialist presenteert op vrijdag
7 november de AIOS Upgrade. Hét congres voor
alle aios met als thema: Spreekkamer 2025.
Tijdens dit landelijke congres krijg je de kans om
je op te laden met hot topics voor de opleiding
en actuele thema’s in de zorg.
Het debat in de middag wordt voorgezeten door
Tom van ‘t Hek.
Meer hierover op www.dejongespecialist.nl/aiosupgrade
en op pagina 12-13 in dit magazine.
02
Even voorstellen
03
Gezocht:
6.000 Aios zijn op dit moment aan het
werk, slapen of zijn vrij. Op hetzelfde
moment bepalen de overheid en verzekeraars onze toekomst. Ik heb daar vertrouwen in, maar de aios horen bij dit
overleg aan tafel te zitten voor de juiste
koers. Het liefst met 6 000 stoelen.
Ik houd hem voor je vrij, bij mijn nieuwe
functie als bestuurslid (portfolio
Toekomst & Innovatie).
Alexej Kuiper, aios psychiatrie LUMC.
Ik heet Ben Tomlow en ben vierdejaars
aios longziekten in het Medisch Centrum
Alkmaar. Sinds juli 2014 ben ik algemeen
bestuurslid bij De Jonge Specialist. Ik
heb nog geen eigen portfolio, maar heb
een brede interesse die (gelukkig) ook
buiten het kleine wereldje wat ziekenhuis
heet strekt. Mede door mijn werk in de
commissie Toekomst & Innovatie hoop
ik het leven net wat makkelijker en handiger te maken voor de a(n)ios van
Nederland. Wij vormen samen met
elkaar de toekomst!
De Jonge Specialist - september 2014
Redacteur
en cartoonist
De redactie van magazine De Jonge
Specialist kan uitbreiding gebruiken
van creatieve schrijvers.
Ook een cartoonist is van harte
welkom binnen de redactie.
Ben je aios en geïnteresseerd?
Neem contact op via:
[email protected]
5
• oogopslag •
04
FMSn
per 1-1-2015
Vanaf 1 januari 2015 gaan alle 29 wetenschappelijke verenigingen samen tot
één federatie, de Federatie Medisch
Specialisten Nederland (FMSN). Als
gebundelde kracht heeft de federatie
meer invloed en wordt een sterke
onderhandelingspositie voor medisch
specialisten gecreëerd.
Jouw belangen als aios blijven wij als
De Jonge Specialist behartigen, waarbij
De Jonge Specialist nauw samenwerkt
met de FMSN. Meer hierover in het
volgende nummer.
05
Doe jij mee in de
Donorweek?
De Nederlandse Transplantatie Stichting is één van de organisatoren van de
campagne JaofNee. In het kader van deze campagne organiseren zij van
12 t/m 19 oktober 2014 de Donorweek. De achterliggende gedachte is simpel;
Nederland heeft meer orgaandonoren nodig.
Doe ook mee! Aandacht vragen voor orgaandonatie kan als volgt.
•
Via Transplantatiestichting.nl/watjijkandoen kun je (kosteloos) een actiepakket
bestellen en actie-ideeën vinden. Ook kun je een gastspreker met een
persoonlijk verhaal via deze site uitnodigen.
•
Via DonorRun.nl kun je je aanmelden om mee te rennen in Eindhoven
(12 oktober, 5 km) of Amsterdam (19 oktober, 8 km).
Kijk voor meer informatie over
donorregistratie op JaofNee.nl.
06
Afscheid
De afgelopen maanden hebben twee
bestuursleden afscheid genomen van
De Jonge Specialist.
Niene Peek, MDL-arts in opleiding,
startte in 2011 als bestuurslid bij de
LVAG. De afgelopen jaren heeft zij zich
onder andere hard gemaakt voor de
belangenbehartiging van aios op
Europees niveau in de European Junior
Doctors.
Lieve Knarren, internist in opleiding,
kwam in 2012 bij de LVAG en heeft zich
onder andere ingezet om de RGS meer
bekendheid te geven onder aios.
We willen hen hartelijk bedanken voor
hun inzet bij de LVAG en hun inspanningen in het eerste jaar van De Jonge
Specialist.
DA
N
7º10º2014
E
AG
KNMG NAJAARSSyMPOSIUM,
Het Oude Slot, Heemstede
Luc Bonneux, arts-epidemioloog en columnist
van Medisch Contact, zal een kritisch betoog
houden over Waarom Methusalem nooit zal
bestaan; de illusies van de eeuwige jeugd.
En Niki Jacobs met haar band NIKITOV.
Meer weten?
www.knmgdistrict2.nl
7º11º2014
01º10º2014
RODE HOED SyMPOSIUM
‘MEDISCH SPECIALIST 2015'
Met belangrijke actuele onderwerpen.
Sprekers zijn o.a. Edith Schippers (VWS),
Ronnie van Diemen (IGZ) en Frank de Grave
(OMS). De dag wordt geopend door
Gabie de Jong, voorzitter van
De Jonge Specialist.
AIOS UPGRADE
Spreekkamer 2025,
IJsseldelta Center, Zwolle
10º12º2014
MMV CONGRES ‘VOORTDUREND BEWEGEN’
Congrescentrum NBC, Nieuwegein
Praktische workshops en flitstrainingen geven
handvatten om de algemene competenties meer
vorm te geven in je opleiding.
Aanmelden? Zoek op ‘MMV Congres 2014’.
6
• toekomst & innovatie •
Het belang van medisch leiderschap
in de opleiding
Dokters in de lead
Dokters in de lead! Een veelgehoorde én belangrijke uitspraak,
want bij veel besluiten in de zorg is de betrokkenheid van artsen
essentieel. Maar hoe neem je de leiding of toon je leiderschap?
De Jonge Specialist sprak hierover met Richard Schol, bestuurslid
van De Jonge Specialist en van het Platform Medisch Leiderschap.
Richard Schol is derdejaars aios kindergeneeskunde in het ErasmusMC-Sophia
Kinderziekenhuis. Al sinds het begin van zijn
opleiding probeert hij meer onderwijs in
beleid en management binnen de medische
vervolgopleidingen te implementeren.
Daarnaast vindt hij het erg belangrijk om
uitdagingen te bieden aan aios met een
passie voor deze competenties.
Zijn interesse hiervoor is al tijdens de studie
geneeskunde ontstaan. Richard vertelt hierover: “De studie richtte zich op medische
kennis en wetenschap. Tijdens de coschappen volgden de vaardigheden. Wat ik miste
was aandacht voor onderwijsvaardigheden
of leiderschaps- en managementskills.
Ik ben daar actief naar op zoek gegaan en
heb binnen verschillende organisaties, zoals
de IFMSA en EMSA (internationale geneeskundige studentenverenigingen), deze
vaardigheden opgedaan, mede door de
trainingen die deze organisaties bieden.”
“Tijdens de opleiding tot medisch specialist kom ik hetzelfde tegen”, vervolgt
Richard. “Hoewel er wel duidelijk een wil is,
vindt men het moeilijk om vorm te geven
aan onderwijs in beleid en management
binnen de opleiding. In een proefschrift
hierover is dit uitgezocht en beschreven
door promovendus Michiel Westerman. Hij
heeft gekeken naar wat jonge specialisten
achteraf gemist hebben in hun opleiding.
Hieruit komt duidelijk naar voren dat men
onvoldoende kennis en vaardigheden in
management en leiderschap opdoet.”
Platform Medisch Leiderschap
Richard houdt zich binnen het bestuur
van De Jonge Specialist onder andere
bezig met de inhoud van de opleidingen,
met speciale aandacht voor de niet-medisch inhoudelijke competenties. Richard:
“De Jonge Specialist was één van de partijen die het Platform Medisch leiderschap
heeft opgericht. Binnen het platform proberen we de juiste voorwaarden te scheppen en rolmodellen te identificeren om
Medisch Leiderschap verder te ontwikkelen en bij de artsen te brengen. Het bestuur bestaat uit zes leden, maar het
platform zelf heeft inmiddels meer dan
150 leden. Van jong tot oud en van medisch specialist tot sociaal geneeskundige
zijn bij het platform vertegenwoordigd.”
Competentie leiderschap
Het Platform Medisch Leiderschap wordt
ondersteund door de KNMG en werd in
2012 opgericht door jonge huisartsen,
sociaal geneeskundigen en medisch
specialisten. Het doel van het platform is
alle artsen toe te rusten met de competentie Leiderschap. Voor sommige artsen
Auteur
Carina Bethlehem, hoofdredacteur
en aios interne geneeskunde,
intensive care, in het OLVG
is dit een natuurlijke eigenschap, anderen
zullen deze vaardigheid verder moeten
ontwikkelen. Het Platform Medisch Leiderschap biedt een overstijgende visie en
ondersteunende structuur. Richard: “We
doen dit bijvoorbeeld door het opzetten
van een netwerk voor artsen met ambities
op dit gebied, het initiëren en faciliteren
van initiatieven die bijdragen aan het ontwikkelen van de competentie Leiderschap
en het stimuleren van verbeterprocessen
gericht op het verhogen van de kwaliteit
van Medisch Leiderschap. Het platform
organiseert een aantal keer per jaar Platformbijeenkomsten voor de leden. Verder
wordt er een overzicht bijgehouden van
het beschikbare aanbod cursussen en
opleidingen in Medisch Leiderschap.“
Het streven van het Platform Medisch
Leiderschap is dat de competentie
Leiderschap in de opleiding van een arts
net zo belangrijk wordt als de competenties Communicatie, Samenwerking en
Kennis & Wetenschap.
‘in De opleiDing waS nauweliJKS
aanDacHt VooR onDeRwiJS- oF
ManageMentVaaRDigHeDen’
De Jonge Specialist - september 2014
7
• toekomst & innovatie •
Richard Schol
MEER WETEn?
Hoe meer aios zich bij het Platform Medisch Leiderschap aansluiten, hoe sterker we staan en hoe meer er kan worden bereikt. Voor meer informatie en aanmelden als lid kun je terecht
op www.platformmedischleiderschap.nl.
Waarom Medisch Leiderschap?
Talentontwikkeling & Coaching
Een terugkerend punt dat genoemd wordt
door jonge klaren is het gevoel te hebben
dat ze onvoldoende toegerust zijn voor het
vervullen van organisatorische en leidinggevende taken. Hierdoor zijn er weinig jonge
artsen die zich actief willen inzetten op bestuurlijk en beleidsmatig gebied. Daarnaast
hebben artsen onvoldoende inzicht in het
bestuurlijke krachtenveld en het belang van
samenwerken hierbij. Om deze redenen
dreigen artsen hun leidende rol kwijt te raken
aan niet-medici die minder ervaring hebben
met de praktische kant van de zorgverlening.
Binnen het Platform Medisch Leiderschap
zijn er diverse werkgroepen actief.
Er wordt bijvoorbeeld gewerkt aan het
ontwikkelen van een competentieprofiel
medisch leiderschap en aan een opleidingsmodule die de overgang naar de
praktijk eenvoudiger maakt. Verder is er
samenwerking met CanBetter, een onderdeel van het KNMG-project Modernisering Medische Vervolgopleidingen. Binnen
één van de pilots, genaamd ‘Verwonder
en Verbeter’, wordt onderzocht hoe aios
kunnen worden gestimuleerd om verbeterpunten ook daadwerkelijk op te lossen
nadat ze deze gesignaleerd hebben.
Richard is betrokken bij de werkgroep
Talentontwikkeling & Coaching. Op dit
moment is hij bezig met het opzetten van
een talenttraject voor aios die al verder
zijn met Medisch Leiderschap en management. Je kunt dit vergelijken met een
onderzoeksnetwerk voor specialisten in
opleiding die tevens een post-doc positie
bezetten. Richard: “Ons voornaamste
doel is aios met talent op dit gebied de
mogelijkheden te bieden zich verder te
ontplooien. Dit doen we door middel van
talententrajecten en door het genereren
van inzichten in hoe je een dergelijk profiel binnen je opleiding of naast je werk
kan ontwikkelen. Daarnaast willen we
best-practices verzamelen, want er zijn al
ontzettend veel goede initiatieven binnen
de bestaande opleidingen. Door deze te
identificeren en mensen met elkaar in
contact te brengen proberen we een
uitwisseling tot stand te laten komen.
Verder proberen we Medisch Leiderschap
een vanzelfsprekend onderdeel van de
opleiding te laten worden.”
Richard vertelt verder: “Als aios ben je
nauw betrokken bij de implementatie van
de niet-medische competenties in de
vervolgopleidingen. Uiteindelijk ben je
zelf het meest verantwoordelijk voor hoe
je opleiding eruitziet. Als jonge garde
kunnen we ook een aanjagende rol
hebben met kennis van bijvoorbeeld
moderne onderwijsmethoden, social
media en innovaties. De ene aios maakt
naast zijn opleiding tijd voor onderzoek,
de ander voor topsport en ik doe dat
voor beleid, management en leiderschap.
Als de status van Medisch Leiderschap
in de opleiding in de buurt komt van die
van wetenschappelijk onderzoek, dan
komen er hopelijk in de toekomst meer
mogelijkheden en opleidingstijd voor
beschikbaar.”
8
• toekomst & innovatie •
Ervaringen van een aios
Medisch leiderschap ontwikkelen
tijdens profileringsstage
De 32-jarige Vera van Tellingen werkt als fellow kinderendocrinologie
in Amsterdam. In 2012 rondde ze haar opleiding tot kinderarts af,
het laatste half jaar van haar opleiding deed ze een profileringsstage
‘Management & Supervisie’ in het Catharina Ziekenhuis in Eindhoven.
De Jonge Specialist sprak met Vera over haar ervaringen tijdens
deze stage.
Waarom heb je juist voor deze
profileringsstage gekozen?
Hoe was het om te
superviseren?
“In het algemeen had ik behoefte aan
verbreding na een periode met heel veel
verdiepingsstages. Zo was ik beter voorbereid op het echte werk als medisch
specialist. Management is een onderbelicht onderdeel van de opleiding tot
medisch specialist, maar het is onmisbaar bij het uitoefenen van het vak. Ik
had behoefte aan zowel het vergroten
van mijn kennis met betrekking tot Macromanagement (hoe ziet het organogram van een ziekenhuis eruit, welke rol
hebben de overheid en de zorgverzekeraars, etc.) als het opdoen van ervaring
met Micromanagement. Dit laatste is
misschien nog wel belangrijker in de
praktijk, want hoe geef je leiding en
motiveer je mensen op de werkvloer en
hoe los je conflicten op?
Supervisie was voor mij ook een heel interessant onderdeel van de stage. Ik vind
dat je pas echt een goede dokter bent,
als je je vak aan anderen kunt leren.
Ik wilde leren 'gedifferentieerd superviseren', aangepast aan het niveau van de
desbetreffende a(n)ios of coassistent,
controle houden, maar tegelijkertijd ook
'loslaten'. Deze stage bood met name
ook de mogelijkheid feedback te krijgen
op mijn manier van superviseren, iets wat
je vaak niet meer krijgt als je eenmaal als
medisch specialist aan het werk gaat.”
“Ik heb supervisie gegeven met daarbij
op regelmatige basis feedback van mijn
‘achter-achterwachten’. Niet alleen op
medisch inhoudelijk vlak, maar ook over
mijn manier van superviseren. Na een
paar maanden voelde ik steeds beter
aan wanneer ik er bovenop moest zitten
of juist moest loslaten.
Ik heb afdelingsvisites begeleid, poli’s van
arts-assistenten voor- en na besproken,
acuut zieke kinderen opgevangen op de
spoedeisende hulp en verloskamers,
maar steeds onder de veilige (en juridisch
noodzakelijke) eindverantwoordelijkheid
van één van de kinderartsen, waarbij mijn
zelfstandigheid in snel tempo groeide.
Tijdens diensten als ‘tussenwacht’
ondervond ik aan den lijve de sprong in
verantwoordelijkheid, waar je normaliter
vrij plotseling mee geconfronteerd wordt
na het afronden van je opleiding.
Eenvoudige beslissingen, die ik als aios
voor de vorm nog slechts mededeelde
aan mijn supervisor, voelden nu ineens
veel groter en werden afwegingen die ik
goed moest kunnen beargumenteren in
de discussies bij de overdracht.”
De Jonge Specialist - september 2014
Vera van Tellingen
Auteur
Carina Bethlehem, hoofdredacteur
en aios interne geneeskunde,
intensive care, in het OLVG
Hoe heb je je managementvaardigheden tijdens de
stage ontwikkeld?
“Het managementgedeelte van de
stage bestond uit twee onderdelen.
Enerzijds waren er de wekelijkse brainstormsessies met de medisch manager
van de vakgroep, waarvoor ik me verdiepte in de literatuur over grondbeginselen als leiding geven, motiveren en
onderhandelen, verlevendigd met de
standpunten van managementgoeroes
als Covey, Drucker en Mintzberg.
Daarnaast heb ik het geleerde in de
praktijk gebracht door twee projecten te
leiden. Dit resulteerde na een paar
maanden motiveren en onderhandelen in
een grote verandering op de zuigelingenafdeling, waar de verpleegkundigen zich
tegenwoordig (in plaats van de artsen)
bezig houden met het afspreken van
standaard zuigelingenvoeding. Als
tweede heb ik leiding gegeven aan een
multidisciplinair team, dat in het leven werd
geroepen om de taakverdeling tussen de
spoedeisende hulp en kinderdagbehandeling te verduidelijken als het gaat om
de opvang van acuut zieke kinderen.
Het succes van deze profileringstage zit
hem volgens mij met name in de goede
gezamenlijke voorbereiding, waarin heldere doelen en voorwaarden gesteld zijn.”
9
• opleiding •
Zie www.specialistenopleidingopmaat.nl
voor meer informatie over de gevolgen van
de individualisering van de opleidingsduur.
Individualisering
opleidingsduur
Website gelanceerd
Op 17 juli is de gezamenlijke website Specialistenopleiding Op
Maat (SOM) online gegaan. Op deze website vind je informatie
over de verschillende mogelijkheden om de duur van de medisch
specialistische vervolgopleidingen af te stemmen op de ervaring,
competenties en het leertempo van jou als individuele aios.
In oktober 2013 hebben de veldpartijen
OMS, NFU, NVZ, STZ, GGZ-Nederland,
DJO/LVAG (nu De Jonge Specialist) en het
CGS* een opleidingsakkoord gesloten met
de minister van Volksgezondheid, Welzijn
en Sport. Met dit akkoord werd een
alternatief gevonden voor de door VWS
voorgestelde bezuinigingen op de
medisch specialistische vervolgopleidingen.
Verantwoordelijkheid nemen
De oorspronkelijke bezuinigingsmaatregel
betrof onder andere een draconische
verkorting van de opleidingsduur met
één tot twee jaar, oftewel een korting
van 25 tot 40 procent. De veldpartijen
waren van mening dat dit de kwaliteit
van de opleiding en daarmee van de
medisch specialistische zorg ernstig zou
schaden. Omdat zij wel hun maatschappelijke verantwoordelijkheid wilden
nemen om de medisch specialistische
zorg betaalbaar te houden, zijn deze
partijen met een alternatief bezuinigingspakket gekomen. Eén van de
onderdelen hiervan betreft de individualisering van de opleidingsduur. Door de
nieuwe regelgeving van het CGS is het
sinds 1 juli 2014 mogelijk om een verkorting van de opleidingsduur toe te kennen op basis van eerder of tijdens de
opleiding verworven competenties.
Om deze verkorting in de praktijk te
faciliteren zijn twee projecten gestart: de
OMS is trekker van het project Individualisering Opleidingsduur, de NFU leidt
het project Dedicated Schakeljaar.
De RGS past haar toezichthoudende
activiteiten aan op de nieuwe regelgeving rond individualisering van de
opleidingsduur.
Eén website voor alle vragen
Om alle betrokkenen zo goed mogelijk
te informeren over de gevolgen van de
individualisering van de opleidingsduur
is de gezamenlijke website
www.specialistenopleidingopmaat.nl
gemaakt, waar aios, opleiders, geneeskundestudenten en opleidingsondersteuners en –managers een antwoord
kunnen vinden op al hun vragen.
Voor meer informatie kun je je opgeven
voor de SOM-nieuwsbrief of vragen
stellen aan het vragenloket.
Competentiegericht opleiden
Wanneer we erin slagen om 80 procent van
de aios gemiddeld zes maanden korter op
te leiden, kunnen we voldoende besparen op de kosten van de medisch specialistische vervolgopleidingen om een
generieke verkorting te voorkomen. Maar
de individualisering van de opleidingsduur is meer dan alleen een bezuinigingsmaatregel. Op individuele maat opleiden,
in zowel inhoud als tempo, is competentiegericht opleiden in optima forma.
* VELDPaRTiJEn
CGS: College Geneeskundige
Specialismen
OMS: Orde van Medisch Specialisten
nFU: De nederlandse Federatie van
Universitair Medische Centra
nVZ: nederlandse Vereniging van
Ziekenhuizen
RGS: Registratiecomissie Geneeskundige
Specialisten
STZ: Stichting Topklinische Ziekenhuizen
10
• buitenland •
Paniek
en
logistiek
Jelmer Alsma, internist acute geneeskunde in het Erasmus MC kreeg recent te
maken met een dergelijke casus. We geven een reconstructie van de logistiek
rondom de casus en zijn beste tips.
Donderdagmiddag
14.30
14.35
Bijna alle aios worden weleens
met patiënten geconfronteerd
die kort geleden op reis geweest zijn, of ze nu voor een
bloedneus of een pneumonie
komen. Maar wat als je patiënt
net in Liberia, Sierra Leone of
Guinee geweest is? De kranten
staan vol met berichten over
Ebola in West-Afrika. En niet
alleen Ebola, maar ook veel
andere virussen uit streken over
de hele wereld vormen een reëel
gevaar voor de gezondheid.
Denk aan SARS, aviaire influenza,
of meer actueel het MiddleEastern Respiratory SyndromeCoronavirus (MERS-CV).
14.40
14.45
15.30
16.00
16.10
16.15
16.30
19.00
20.00
22.00
Een perifeer ziekenhuis aan de lijn. Een patiënt heeft zich gemeld met respiratoire symptomen, blijkt net terug te zijn uit Dubai. Verdenking MERS-CV is
gerezen. Ze vragen om overname en uitsluiten van MERS-CV. Besproken om
eerst bed te regelen, dan terug te bellen.
Overleg met dienstdoende infectioloog. Verwijst naar de viroloog. Overleg
met de unit infectiepreventie over te nemen maatregelen, pakken, etcetera.
Overleg met de regieverpleegkundige van de isolatie-afdeling over beschikbaarheid van bed. Bed lijkt beschikbaar, maar er ligt nog een patiënt van de
urologie. Er moet gebeld worden voor een versnelde overname en met
spoed schoonmaak van de box te regelen.
Rondje iedereen op de hoogte stellen; crisis coördinator, intensive care
artsen, afdelingshoofden van mogelijk betrokken afdelingen.
Ziekenhuis elders teruggebeld; patiënt mag overgeplaatst worden.
Zij vragen welke beschermingsmaatregelen de ambulance moet nemen.
Hierover terugbellen.
Overleg op de afdeling infectieziekten met de unit infectiepreventie,
viroloog, zaalarts, verpleegkundige en unithoofd over het te voeren beleid
op de afdeling.
Checken of alle betrokken verpleegkundigen/arts-assistenten weten hoe
het virus wordt overgedragen en hoe ze zich moeten beschermen, zodat
zij geen risico lopen.
Welke diagnostiek moet worden afgenomen, hoe moet deze vervoerd
worden (dus NIET via de buizenpost), mogen andere materialen gewoon naar het lab?
Besloten wordt die avond nog (ongeacht het tijdstip) de virale PCR te
verrichten, om zo snel mogelijk het virus uit te sluiten of aan te tonen.
Overleg met crisiscoördinator over transport en beveiliging:
Patiënt niet via SEH laten komen maar direct naar afdeling.
Ambulance blijkt eigen protocollen te hebben voor isolatie/decontaminatie.
Zo kort mogelijk met patiënt over de gang, daarna niet meer naar beneden
voor röntgen etc.
Terugbellen naar perifere ziekenhuis, patiënt klaar voor overplaatsing.
Overleg met ambulance:
Afspraak om direct naar afdeling te gaan.
Ambulance belt beveiliging zodra zij vlakbij zijn, dan staat beveiliging
klaar om patiënt te begeleiden.
Patiënt arriveert, onder leiding van beveiliging direct naar de afdeling.
Klinisch valt het erg mee en lijkt patiënt niet erg ziek.
Alle virale test zijn afgenomen. Transport (in speciale transportcontainers)
naar het virologisch laboratorium.
PCR op MERS-CV blijkt negatief. Wel blijkt er sprake van Influenza B.
Vrijdag
9.00
Auteur
Tanca Minderhoud, redactielid en aios
interne geneeskunde in het Erasmus MC
Korte evaluatie met de betrokken partijen. Men kijkt tevreden terug. Iedereen wist wat zijn taak was. De logistiek is goed verlopen. Misschien lijkt het
voor sommigen een storm in een glas water, maar voor ons was het een
goede test van het systeem.
De Jonge Specialist - september 2014
11
• buitenland •
‘alS eR ecHt SpRaKe iS Van een BeSMetteliJKe
aanDoening lopen VeRpleegKunDigen
Het MeeSte RiSico’
DE BESTE TIPS
Zorg voor je eigen veiligheid
Overweeg de mogelijkheid van Ebola bij de
patiënt met een bloedneus die net uit Liberia blijkt te
komen. Zie ook Medisch Contact, Nr 13, 27-maart 2014
‘Een dokter is niet immuun’.
Breng zoveel mogelijk mensen in de lijn van zorg
(stakeholders) op de hoogte en denk vooruit
In dit geval waren veel voorzorgsmaatregelen genomen die
gelukkig achteraf niet nodig waren. Het kan ook andersom zijn.
Ervaring heeft geleerd dat het van groot belang is om iedereen die mogelijk in contact kan komen met een gevaarlijke
stof of virus zo goed mogelijk van tevoren wordt ingelicht.
Heeft de IC capaciteit als de patiënt achteruit gaat? Kunnen
zij de patiënt voldoende isoleren? En wat als de pers opeens
op de stoep staat?
Vergeet niet dat verpleegkundigen de frontlinie vormen
Waar de gemiddelde aios met een minuutje of 30 de kamer
wel weer uit is, moeten verpleegkundigen vaak 8 uur lang voor
de patiënt zorgen. Daarbij komen ze ook regelmatig met
excreta (braaksel, urine, sputum, bloed) in aanraking. Als er dus
echt sprake is van een besmettelijke aandoening lopen zij het
meeste risico. Zorg dus dat zij weten wat er speelt, wat voor
voorzorgsmaatregelen van belang zijn en wanneer het gevaar
echt geweken is. Het is weleens voorgekomen dat bij een
patiënt aanvankelijk een virale hemorragische koorts in de
differentiaal diagnose stond. Deze diagnose was bij opname
op de afdeling echter al verworpen. Toch ontstond er onrust
bij de verpleegkundigen die hem in de nachtdienst moesten
verzorgen, omdat deze onvoldoende op de hoogte waren dat
de diagnose echt verworpen was.
Als de verpleegkundigen niet goed op de hoogte zijn, lijdt de
patiënt en zijn zorg daaronder!
Denk ook aan de ‘onzichtbare’ medewerkers
Realiseer je dat er bij sommige aandoeningen speciale voorzorgsmaatregelen moeten worden genomen om bijvoorbeeld
bloedmonsters te verwerken. Dus ook de veiligheid van laboranten, transportmedewerkers en schoonmaakpersoneel moet
apart geëvalueerd worden.
Verschaf zo snel
mogelijk duidelijkheid
Als er gedacht wordt aan een
besmettelijke gevaarlijke aandoening
is het van groot belang om de diagnose zo
snel mogelijk te bevestigen of uit te sluiten en dit
bekend te maken bij de stakeholders. Zorg dus dat
degene die de diagnostiek moet verrichten (in casu de
viroloog) daar hetzelfde over denkt als jij en dat de benodigde
expertise paraat staat.
Weet wie in het ziekenhuis ervaring of kennis heeft om met
deze situaties om te gaan
Wellicht heeft niet ieder ziekenhuis een crisiscoördinator, maar
ziekenhuizen zijn wettelijk verplicht zich voor te bereiden op
rampen en hebben meestal een ziekenhuisrampenopvangplan
(ZiROP). Vraag eens rond wie hier in jouw ziekenhuis verantwoordelijk voor is en waar je het ZiROP kunt vinden. Verder
geeft het niet als je niet weet waar de juiste mondmaskers,
schorten en dergelijke liggen, als je maar wel weet wie de
juiste persoon is om dit wel te regelen.
Nuttige websites:
www.rivm.nl en www.cdc.gov
12
• toekomst & innovatie •
7 november 2014
AIOS Upgrade:
De vernieuwde AIOSdag komt eraan: op vrijdag 7 november
2014 organiseren we de AIOS Upgrade. En we willen jou,
medisch specialist in spé, er graag bij hebben! Het gaat immers
om jou, want wanneer krijg je anders de kans om je een volle dag
bezig te houden met niet-medische competenties en de ontwikkelingen in de zorg?
DE HOOFDZAAK
►
►
►
►
►
►
►
►
►
Eén unieke dag, speciaal voor aios
Congresdag op vrijdag 7 november, dus geen vakantiedag
Het enige discipline-overstijgende
congres waar je aios uit alle
specialismen tegenkomt
Vink je jaarlijkse checklist voor
‘management & organisatie competenties’ af
Upgrade jezelf met hot topics voor
de Spreekkamer van 2025
Luister, debatteer en participeer
tijdens Spreekkamer 2025
Doe een persoonlijke CV-check én
pensioen-check
Stem op de opleider van het jaar
Gratis voor leden van De Jonge
Specialist!
De Jonge Specialist vindt de niet-medische competenties minstens zo belangrijk als de medische competenties.
Deze CanMeds competenties worden
vaak onderbelicht tijdens de drukke
poliklinieken, afdelingen, OK-dagen en
besprekingen en op deze manier
geven we hieraan extra aandacht. Om
je de kans te geven de AIOS Upgrade
bij te wonen zonder in te leveren op je
vrije tijd, hebben we het voor het eerst
op een vrijdag georganiseerd. AIOS
Upgrade moet je zien als een dag om
jouw niet-medische kennis te upgraden, vandaar de naam. Alle voorzitters
van de concilia steunen de AIOS Upgrade en alle aios krijgen dan ook de
mogelijkheid hiervoor een studiedag
op te nemen.
Thema
Het thema van de AIOS Upgrade is dit
jaar Spreekkamer 2025. Geïnspireerd
door het visiedocument Coach, Cure &
Care 2025, willen we alle aios uitnodigen
om mee te praten over de zorg van de
toekomst. Tenslotte ben jij in 2025 de
medisch specialist. Welke rol kun jij spelen
in de toekomstige spreekkamer? Hoe ga
je het gesprek aan met de patiënt en in
welke omgeving ben je terechtgekomen? Werk je in vrij beroep, of ben je in
loondienst en van welke technologische
ontwikkelingen maak je gebruik?
Dit maakt deze dag interessant voor
zowel jongerejaars als ouderejaars aios.
VRIJE DAG
Het congres organiseren we bewust op
een vrijdag. De Raad Opleidingen van
de Orde heeft positief gereageerd op
het voorstel aios hiervoor een cursusdag
te verlenen! Maak hier gebruik van!
Auteurs
Nurah Hammoud, bestuurslid DJS, aios
gynaecologie & obstetrie in UMCU
Jenneke Kramer, bestuurslid DJS, aios
urologie in het Haga Ziekenhuis
De Jonge Specialist - september 2014
13
• toekomst & innovatie •
Programma
We beginnen de dag met de plenaire sessie Spreekkamer 2025. Aan het
woord komen verschillende inspirerende sprekers die hun visie geven op de
zorg in de toekomst. Samen met jou willen ze een beeld van de toekomst van
de zorg schetsen. Hoe houden we de zorg betaalbaar zonder de passie voor
het vak te verliezen? En hoe blijven we als dokters in de lead?
► Salmaan Sana, medeoprichter van nameshapers en voorzitter van
Compassion for Care. Salmaan brengt ons terug naar de essentie van ons
werk binnen de gezondheidszorg en bespreekt de fundamentele rol van
compassie hierin.
► Michel van Schaik, directeur Gezondheidszorg bij Rabobank international
en coauteur van de managementbestseller: Diagnose 2025, over de
toekomst van de Nederlandse gezondheidszorg.
► Marjanne Sint, oud PvdA-voorzitter en momenteel bestuursvoorzitter
van de Samenwerkende Topklinische opleidingsZiekenhuizen (STZ), is
specialist als het gaat om innovatie in topklinische zorg, opleiding en
onderwijs. In de afgelopen zes jaar die ze bij Isala klinieken doorbracht,
heeft ze onder andere gewerkt aan de gezonde exploitatie van het
ziekenhuis.
► Jeen Beckers, accountmanager healthcare bij Focus Cura geeft concrete
voorbeelden hoe de brug tussen zorg en technologie vorm kan krijgen in
slimme, creatieve oplossingen voor dokter en patiënt.
In de middag gaan we samen met Tom van ’t Hek, radiopresentator, oudhuisarts en voormalig bondscoach hockey, debatteren over de spreekkamer
van de toekomst. Maken we straks allemaal gebruik van e-consulten? Wordt
een MDO niet meer dan een mailwisseling? Je kunt je inschrijven om actief
mee te discussiëren.
Na deze inleiding is er tijd om rond te neuzen op de informatiemarkt. Hier
staan verschillende organisaties waar je tijdens de opleiding en ook na de
opleiding mee te maken krijgt. Zo vind je er de VvAA, De Orde van Medisch
Specialisten, LAD, Meeus, BKV, SPMS en nog veel meer organisaties.
Opleidingsprijs 2014
De AIOS Upgrade is een dag vol workshops en interessante plenaire sessies.
Daarnaast wordt de felbegeerde jaarlijkse Opleidingsprijs uitgereikt aan de
beste opleider van Nederland. De winnaar krijgt een mooi geldbedrag om te
investeren in de opleiding. Dit jaar is het
thema Opleiden 2025. Wordt er in jouw
opleiding voldoende aandacht besteed
aan de toekomst van jouw vakgebied?
Is jouw opleider innovatief en geeft
hij/zij jou voldoende handvatten voor
de toekomst? Eind september worden
de nominaties bekend gemaakt, dus
hou onze website in de gaten!
Workshops
Zowel in de ochtend als in de middag kun je diverse workshops volgen. Dit
congres biedt de unieke gelegenheid om aan je niet-medische competenties te
werken, zoals medisch leiderschap, management & organisatie, financiering van
de gezondheidszorg en kennis over juridische zaken. Van de 22 workshops kun je
er 4 kiezen en zo je eigen programma samenstellen. Moeite met kiezen?
We hebben verschillende keuzemenu’s samengesteld. Dus moet je vooral aan organisatieskills werken, wil je je voorbereiden op werken in dienstverband of juist
alles weten over goodwill? Schrijf je dan in! Voor het volledige overzicht en de
workshopsuggesties zie www.dejongespecialist.nl/aiosupgrade.
Afsluiting
We sluiten de dag af met een gezellige borrel! Kom naar de AIOS Upgrade,
volg de workshops en aan het einde van de dag krijg je een certificaat voor
de behaalde competenties voor in je portfolio.
De AIOS Upgrade Spreekkamer 2025 wordt georganiseerd door De Jonge
Specialist in samenwerking met de Orde van Medisch Specialisten (OMS),
de Landelijke vereniging van Artsen in Dienstverband (LAD) en de VvAA.
Inschrijven kan via onze website:
www.dejongespecialist.nl/aiosupgrade
Voor de laatste nieuwtjes, volg ons op social media
Winnaars van
afgelopen jaren zijn:
2013:
Frank van den Hoogen
KNO-heelkunde, Radboudumc
2012:
Paul Jansen
geriater, UMC Utrecht
2011:
Didi Braat
gynaecoloog, Radboudumc
2010:
Paetrick Netten
internist, Jeroen Bosch Ziekenhuis
2009:
Robert Pierik
chirurg, Isala Klinieken
14
• gezondheid •
De dokter als patiënt
Twee weken overleven in
een ziekenhuisbed
Ongeveer een jaar geleden werd ik opgenomen op de afdeling
obstetrie en gynaecologie, vanwege intra-uteriene groeivertraging. Hoewel in de aanloop naar de opname de frequentie van
echo- en CTG-controles toenam, schrok ik toch behoorlijk toen
ik op de poli te horen kreeg dat ik linea recta naar de afdeling
moest en voorlopig alleen ‘bed-badkamer-mobilisatie’ had.
Daar lig je dan…
Auteur
Anna Roukens, hoofdredacteur
en aios interne geneeskunde,
infectieziekten, in het LUMC
Na de eerste schok vond ik het stiekem
wel spannend, hoe zou het zijn om als
patiënt opgenomen te liggen? Om na
vier jaar werken als zaalarts eens aan de
andere kant te staan, of liggen in mijn
geval. Ik voelde me heel goed, was
34 weken zwanger en had een kleine
buik. Ook had ik nog genoeg te doen:
schrijven van een case report, recente
onderzoeksdata uitwerken, een reis
organiseren, achterstallige boeken lezen
en mijn inbox opruimen. Nee, een
‘echte’ patiënt was ik natuurlijk niet,
maar genoeg om eens mee te maken
wat het betekent.
Ziekenhuiseten
Ik kreeg bij opname de instructie dat ik
vooral veel moest eten, en al geloofde
ik niet zo in de relatie tussen veel eten en
het groeien van de baby, veel eten zat er
tijdens de opname niet in. Niet in de
laatste plaats omdat ik bij de voedings-
‘alS inteRniSt in opleiDing DRaaF Je
wellicHt wat DooR in Het VeRlangen
naaR DiagnoStieK’
De Jonge Specialist - september 2014
assistente doorgaans een lichte afkeuring
van mijn menukeuze opmerkte: “alweer
spaghetti?”. Ik durfde dus maar twee,
hooguit drie keer per week de spaghetti
bolognese te bestellen, het gerecht met
veruit de meeste calorieën en ook veruit
de meeste smaak.
Medisch
Als internist in opleiding draaf je wellicht
wat door in het verlangen naar diagnostiek, maar om na vier dagen opname
nog geen naald in mijn lijf te hebben
gehad vond ik toch wat ver gaan. Bij de
minste twijfel die ik had aan de wetenschappelijke onderbouwing voor het
beleid, belde ik mijn vriendin, aios
gynaecologie in een ander ziekenhuis,
die me steeds weer tot bedaren bracht.
Mijn twijfel uitte ik uiteraard niet tegen
de zaalarts. Iedere aios weet namelijk,
niets is zo vervelend als een dokter als
patiënt te hebben en dan zeker één
van de interne. Ik beeldde me in hoe in
dikgedrukte rode letters op mijn patiëntenstatus stond geschreven: ‘Internist in
opleiding’.
Visite
De zaalartsen deden hun dagelijkse
rondje en kwamen dan wel of niet langs
mijn bed voor de verplichte minuut
kletsen. Ik bleef zeuren (toch wel) om
ontslag met dagelijks naar het ziekenhuis komen voor controles, en zij bleven
zeggen dat dat niet mocht. Akkoord,
maar wel met een lichte triomf toen ik
toch met weekendverlof mocht.
Uiteraard heb ik de vertrek- en terugkomsttijden tot het uiterste gerekt.
• gezondheid •
Verpleging
Af en toe kwam er een verpleegkundige
bij me zitten om te kletsen en te peilen
of ik me ongerust maakte, maar daarin
konden ze niet veel voor mij doen.
Ik kreeg drie keer per dag op het hart
gedrukt dat ik echt moest bellen als er
iets was, maar er was nooit iets en daar
begon ik me schuldig over te voelen.
Op mijn interne afdeling werden patiënten al ontslagen als ze één tiende graad
koortsdaling hadden, en hier lag ik al
twee weken ‘niets’ te doen. Dan ga je
malen en dan ga je spoken zien. Na een
tijdje dacht ik dat ze bijhielden wat ik at,
of mijn dieet wel gevarieerd genoeg was
en of ik niet teveel koffie dronk. Hallo!?
Was ik als zaalarts ooit één minuut bezig
geweest met de dieetvariatie van mijn
patiënten?
Kamergenoten
Kamergenoten kunnen je opname
maken of breken. Het blijft vreemd om
met wildvreemden dag en nacht een
kamer te delen, hoewel dat op deze
afdeling gelukkig wel altijd een jonge
vrouw was, en er een nogal voor de hand
liggend gemeenschappelijk onderwerp
was om over te praten. Ik had heel veel
geluk met een fantastische kamergenote,
bij wie alles gelukkig ook goed is
afgelopen. Onze dochters worden vast
grote vriendinnen.
Toch denk ik nu nog wel eens, had ik
maar wat vaker op de bel gedrukt,
gewoon omdat het kon...
Anna Roukens
15
16
• in consult •
Individuele
dienstverlening
In deze rubriek bespreken we een
geanonimiseerde casus waarvoor De
Jonge Specialist (DJS) juridische bijstand
heeft verleend.
Deze keer bespreken we de arbeidsrechtelijke consequenties van ziek zijn tijdens je
opleiding en de (on)mogelijkheden bij een
burn-out of andere vormen van langdurige
afwezigheid. Leden van DJS kunnen gebruik
maken van individuele dienstverlening
door contact op te nemen met de helpdesk.
De Jonge Specialist - september 2014
17
• in consult •
‘JuRiSten Van De Jonge SpecialiSt Kunnen Je BiJStaan en
aDVieS VeRStReKKen BiJ VRaagStuKKen oVeR zieKte,
aRBeiDSongeScHiKtHeiD en Re-integRatie Van De aioS’
Auteurs
Casus
Aios C. is in het eerste jaar van de opleiding tot psychiater
uitgevallen door een burn-out. Na diverse bezoeken aan de
bedrijfsarts en contact met de opleider is duidelijk dat C. niet
op korte termijn weer aan het werk kan. In de periode voorafgaand aan de opleiding is C. gepromoveerd. Samen met gezinsuitbreiding en een verhuizing is het hem allemaal wat te
veel geworden. Voorafgaand aan zijn uitval heeft C. zich niet
goed op het werk kunnen concentreren en was vaak afwezig of
niet in staat patiënten adequaat te zien. Van de opleider krijgt
hij weinig steun en ook via P&O in het ziekenhuis is de informatie en begeleiding gebrekkig. Als er een plan van aanpak
moet worden opgesteld en de WIA aanvraag voor de deur
staat, heeft de aios vragen over de loondoorbetaling,
re-integratieverplichtingen, de relevante bepalingen uit de
CAO en de ontslagvergunning.
In deze fase vraagt C. juridisch advies via de Helpdesk van De
Jonge Specialist en wordt in contact gebracht met een van de
arbeidsjuristen. C. wordt geïnformeerd over de loondoorbetalingsverplichting vanuit de wet en de verschillende CAO’s.
In de CAO Ziekenhuizen, de CAO UMC en de CAO GGZ is
deze loondoorbetaling het eerste jaar 100% en het tweede jaar
70%. Tevens wordt de aios geïnformeerd over de rechten en
verplichtingen die opgenomen zijn in het Kaderbesluit CCMS.
Als een aios vanwege ziekte uitvalt is er sprake van een onderbreking van de opleiding. Indien de opleiding in totaal meer
dan tien dagen per opleidingsjaar wordt onderbroken, vindt
compensatie plaats van het meerdere van die tien dagen.
Dino Jongsma, jurist arbeidsrecht
voor De Jonge Specialist
Chella van der Post, vicevoorzitter
De Jonge Specialist
Het opeidingsschema wordt dan gewijzigd. Wijzigingen in het
opleidingsschema behoeven de instemming van de oordelend
opleider. Deze opleider geeft de eindbeoordeling af.
Als de afwezigheid vanwege ziekte en/of arbeidsongeschiktheid
langer duurt dan 2 jaar, dan dient de aios een WIA uitkering aan
te vragen. Deze aanvraag zal ongeveer 20 maanden na aanvang van de ziekteperiode moeten worden indienen bij het
UWV. Het UWV heeft dan voldoende tijd om de aanvraag te
beoordelen. Ook zal een plan van aanpak met betrekking tot
de re-integratiemogelijkheden door de werkgever moeten
worden opgesteld. De bedrijfsarts van het ziekenhuis speelt
hierin een grote rol. De wachttijd voor de WIA uitkering is 104
weken, dat is gelijk aan de loondoorbetalingsverplichting van
de werkgever. De wachttijd en daarmee de loondoorbetalingsverplichting kan worden verlengd als werkgever en aios die
gezamenlijk aanvragen of als het UWV een loonsanctie aan de
werkgever heeft opgelegd. Deze loonsanctie wordt opgelegd
als de werkgever zich onvoldoende heeft ingespannen om de
aios te re-integreren. Deze sanctie moet de werkgever in staat
stellen alsnog zijn re-integratieverplichtingen volledig na te
komen. Deze kunnen er uit bestaan ander passend werk te
vinden dan wel om de werkzaamheden elders voort te zetten.
Bij een eventueel einde van het dienstverband tijdens ziekte
moet een re-integratieverslag worden opgesteld dat de aios
op verzoek aan het UWV moet overleggen.
Wil je een reageren op deze casus,
mail dan naar [email protected]
Achtergrond
De aios heeft een leer-arbeidsovereenkomst waarin het leren gecombineerd wordt met werken. als de arbeidsovereenkomst na
een periode van 104 weken met een ontslagvergunning van het UWV door de werkgever wordt opgezegd, eindigt
automatisch de opleiding. Zo’n vergunning wordt in de regel door het UWV afgegeven als de aios twee jaar ziek is geweest
en er binnen 26 weken geen herstel of een re-integratie in het ziekenhuis of elders, wordt verwacht. De opleiding was al
opgeschort vanwege de afwezigheid die langer dan tien dagen duurde. Verdere informatie hierover is te vinden op de website
www.dejongespecialist.nl
18
• opleiding •
Presenteren door medici
Volledig en/of effectief?
Dia’s, dia’s, heel veel dia’s…en wat is er nou echt van blijven hangen? Oh ja, dat er heel veel dia’s
zijn getoond…Dit is eerder regel dan uitzondering lijkt wel, bijvoorbeeld tijdens een doordeweeks
praatje bij één of andere bespreking of bij een willekeurige sessie op een congres. Dat moet toch
anders kunnen? Maar hoe leer je dat, want je eigen begeleider laat vaak ook enorm veel dia’s zien.
En dat er nou zoveel colleges gegeven worden, of handboeken bestaan over ‘hoe presenteer ik?’,
nou, nee!
Presenteren is een specifieke vorm van communiceren, en een
uiterst belangrijke vaardigheid van de arts: het ochtendrapport, een patiëntenbespreking, refereeravonden of researchbijeenkomsten, noem maar op.
Vaak krijgt de inhoud van de presentatie meer aandacht dan de
vorm. Als er al feedback gegeven wordt over de vorm, dan is
deze veelal beperkt tot: ’goed praatje’, ‘luider spreken’, ‘beter
hoofd- van bijzaken scheiden’, etc. Het uiteindelijke doel van een
presentatie is echter het effectief overbrengen van een boodschap. Dat rechtvaardigt de vraag of er niet meer aandacht moet
worden besteed aan de manier van presenteren. Het is begrijpelijk dat de manier van presenteren onderbelicht is, omdat er geen
breed gedragen ‘norm’ onder medici bestaat aan welke eisen
een presentatie moet voldoen.
Ervaring is waardevol, maar niet toereikend. Men gaat er vanuit dat
over het algemeen de presentatie-technische aspecten pas door
ervaring verbeteren, terwijl dat eerder zou kunnen én moeten.
Als een presentatie lang moet zijn, bestaan er verschillende hulpmiddelen om de aandacht vast te houden. Naast heldere kopjes
en overgangen met tussentijdse korte samenvattingen, is interactie
een krachtig instrument. In tabel 2 staan tips ten behoeve van een
heldere opmaak van een Powerpoint presentatie.
Presenteren van casuïstiek
Bij goed voorbereide patiëntendemonstraties tijdens hoorcolleges krijgen beginnende medisch studenten het goede voorbeeld
van ervaren clinici. Tijdens terugkomdagen voor aios presenteren
zij elkaar interessante casus. Het format is hierbij duidelijk.
De valkuil bij het presenteren is dat de balans tussen volledigheid
en boodschap niet wordt gevonden. Het is belangrijk aanvullende
data overzichtelijk te presenteren en te kiezen tussen volledigheid
en beoogde les(sen), de zogenaamde take home message. Een
mooie casus moet binnen tien minuten gepresenteerd kunnen
worden, zodat er ruim tijd overblijft voor discussie en of verdere
diepgang betreffende het ziektebeeld.
Algemene adviezen en handigheidjes
Aan iedere goede presentatie liggen drie kernvragen ten grondslag: wat is je onderwerp, wat is je doel en wie is je publiek?
Het antwoord op deze vragen bepaalt hoe de presentatie moet
worden uitgewerkt.
Daarbij kunnen sprekers gebruik maken van universele nonverbale en verbale tips, zoals vermeld in tabel 1.1 Ook al lijken dit
open deuren, deze handvatten helpen gestructureerd te presenteren. Verder is het van groot belang te realiseren dat de maximale
aandachtsspanne van een toehoorder sterk afneemt op het moment
dat hij of zij het gevoel heeft voldoende opgestoken te hebben.2
Presenteren van een wetenschappelijk artikel
Vaak worden in het kader van de opleiding referaten over artikelen
gehouden. De ene keer zal dit deel uitmaken van een groter
geheel, zoals een CAT (Critically Appraised Topic), de andere keer
zal het één artikel betreffen. Ook hier dient niet altijd volledigheid
nagestreefd te worden en kan een keuze gemaakt worden in de te
tonen data. Gaat een studie bijvoorbeeld over 5-jaars overleving
bij een bepaalde groep patiënten, dan hoeft een inleidende dia
geen herhaling van de introductie van de auteurs te zijn. De introducerende dia kan bijvoorbeeld al de vraagstelling omvatten.
De Jonge Specialist - september 2014
• opleiding •
Tabel 1. | Verbale en non verbale mogelijkheden om een
presentatie te beïnvloeden
Non verbaal
► Neem een rustige bij voorkeur staande houding aan
► Houd spanning in je onderarmen, ‘maak ze actief’
► Blijf rechtop staan, ook achter een lessenaar
► Houd oogcontact met het publiek
► Articuleer goed
► Maak gebruik van hoogte- en volumevariatie van
de stem
► Voorkom dat je kleding teveel afleidt
► Gebruik zo nodig geheugensteunkaartjes
► Niet tegen de eigen presentatie praten
► Pointer zo min mogelijk gebruiken
Verbaal
► Vertel hoe de presentatie is opgebouwd
► Spreek af wanneer en hoe het publiek kan reageren
► Maak gebruik van beeldende taal
► Gebruik korte woorden en krachtige zinnen
► Maak gebruik van spreektaal i.p.v. schrijftaal
► Wees concreet in je woordkeus
► Geef heldere samenvattingen
Ook is in bepaalde gevallen een enkele grafiek voldoende om het
punt te maken. Dia’s hoeven dan niet als geheugensteun gebruikt
te worden, maar alleen voor de belangrijke getallen en verschillen.
Als geheugensteun kunnen geheugenkaartjes gebruikt worden,
zodat de presentatie toch een ander karakter krijgt dan het oplezen van dia’s.
Tot slot
Presenteren is en blijft een kwestie van ervaring, doch ook van
het onderkennen van bovenstaande en van het investeren in een
duidelijke gestructureerde manier van presenteren. In meerdere
settings is aangetoond dat het blijven oefenen en steeds maar
opnieuw wijzen op het belang van een juiste overdracht van
patiënten, volgens van tevoren afgesproken regels effect heeft op
de efficiëntie en de effectiviteit.3 Voor andere vormen van presenteren binnen de medische wereld zijn geen wetenschappelijke
data voorhanden. Maar moet een tevreden toehoorder wel echt
eerst wetenschappelijk overtuigd worden van dit positieve effect?
Referenties
1. iTaSC nederland BV. Effectief presenteren. Hand-out behorende bij
de training effectief presenteren. www.itasc.nl.
2. Hastie R, et al. Rational Choice in an Uncertain World: The Psychology
of Judgment and Decision Making. Thousand Oaks, Ca: Sage, 2001.
3. Maddow CL, et al. Efficient communication: assessment-oriented oral
case presentation. 2003;10:842-7.
Tabel 2. | Tips voor het maken van een duidelijke
Powerpoint® presentatie
Beperk het aantal dia’s (maximaal 1 dia per minuut
spreektijd)
► Gebruik dia’s vooral als illustraties
► Gebruik je dia’s niet als geheugensteun
► Plaats zo min mogelijk tekst per dia
► Geen grote tabellen in presentatie kopiëren
► Voorkom schreeuwerige achtergronden
► Gebruik letters met voldoende contrast t.o.v.
achtergrond
► Gebruik zo veel mogelijk ronde getallen
► Plaats eventuele logo’s alleen op de eerste dia
► Probeer technische Powerpoint-foefjes voordat de presentatie begint
Auteurs
Dr. I. Bank, internist-hematoloog, LUMC, afdeling DOO
Drs. Th.J. van Munster, huisarts LUMC, afdeling DOO
Dr. B.J. Biemond, internist-hematoloog AMC,
afdeling Hematologie
Dr. A.J. de Beaufort, kinderarts-neonatoloog, LUMC,
afdeling DOO
20
Bijtanken
met …
• vrije tijd •
... Bo Verwer
Managen aan de
voorkant
Ik zocht voor deze rubriek naar een collega-aios met een bijzondere
hobby of vrijetijdsbesteding. Tijdens een conferentie stuitte ik op
Bo Verwer, aios plastische chirurgie in de Isala Klinieken in Zwolle
en tevens landelijk bondsscheidsrechter voor hockeydames hoofdklasse en heren overgangsklasse. Toen aan de congreszaal werd
gevraagd naar de drijfveer in het leven liet hij een oranje fluitje zien.
Later vertelde hij mij zijn enthousiaste verhaal.
Een baan als aios gaat je niet
in de koude kleren zitten. Het
kost een bak energie, tijd en
inzet, en gaat hiermee voor
velen ten koste van vrijetijdsbesteding en sociale activiteiten. Grote verantwoordelijkheden en hoge verwachtingen
zijn dagelijkse kost voor een
specialist in opleiding.
Om bevlogen en energiek je
vak uit te oefenen is het,
naast voldoende rust nemen,
belangrijk om op te kunnen
gaan in iets anders dan het
medische werk.
Fluiten op hoog niveau
Hockey is altijd al de passie van Bo
Verwer geweest: “Ik vind het gewoon
héél erg leuk en alles gaat ervoor opzij.”
Zoals alle spelers was ook hij scheidsrechter voor de club, maar besloot op
aanmoediging van zijn omgeving om
bondsscheidsrechter te worden.
Inmiddels is hij al enkele seizoenen op
dit landelijke niveau actief als bondsscheidsrechter, net als zijn vader dat was
lang geleden.
Zondagsdiensten in het ziekenhuis zijn
voor Bo niet handig en hij voorkomt
ze het liefst, of ruilt met een collega. De
best denkbare zondag is namelijk gericht
op die ene wedstrijd en Bo plooit zijn
werk daar zorgvuldig omheen. Op tijd
opstaan na een 'frisse' zaterdagavond,
rustig een uurtje hardlopen om de spie-
ren vast warm te maken. Vervolgens op
weg naar het betreffende district in de
auto, waar hij zich focust op het te verwachten spel. "Het gaat allemaal om
een goed plan, net als bij opereren",
aldus Bo.
Kaartentrekker
Bij hockey heb je per wedstrijd twee
gelijkwaardige scheidsrechters. Allebei
hebben ze de helft van het speelveld
onder hun hoede. Volgens Bo is het
cruciaal om van tevoren af te stemmen
hoe ze gaan handelen. “Een goede
interactie met de medescheids kan een
wedstrijd onvergetelijk maken.” Maar
hoe fluit je dan? Het geheim van Bo is
'managen aan de voorkant'. Wat wil
zeggen dat je direct vanaf het begin van
de wedstrijd de touwtjes in handen moet
hebben en gezag moet uitstralen.
'Het gaat alleMaal oM een goeD plan,
Auteur
Eva Stortelder, redactielid en aios
chirurgie in Rijnstate Ziekenhuis Arnhem
net alS BiJ opeReRen'
De Jonge Specialist - september 2014
21
• vrije tijd •
Bo Verwer, aios plastische chirurgie, in actie als bondsscheidsrechter hockey.
Bo: “Het inschatten van je team en het
publiek is erg belangrijk. Als het plan
werkt en de wedstrijd loopt, kun je de
touwtjes best een beetje laten vieren en
is er ook ruimte voor humor. Je hoeft
niet per sé een kaartentrekker te zijn om
overwicht te creëren. Duidelijkheid en
waarschuwen zijn vaak al voldoende”.
Hoewel Bo zeker niet moeilijk doet over
het trekken van groene of gele kaarten,
waarbij de speler tijdelijk aan de kant
moet staan om af te koelen, geeft hij
incidenteel ook wel een rode kaart.
Dokter met een fluitje
“Het mooie van een hobby als deze is dat
je aan niets anders kunt denken”, aldus
Bo. Als perfectionistische fanaat kan hij
compleet opgaan in een wedstrijd. Maar
de opgedane ervaringen sterken hem
ook tijdens zijn werk. Het in toom houden
van een team vereist leiderschap, goede
communicatie en samenwerking. Dit zijn
kwaliteiten die hem ook in het ziekenhuis
verder helpen; bijvoorbeeld op de
verpleegafdeling en de operatiekamer.
“Vroeger ging ik vaak in discussie met
verontwaardigde spelers”, vertelt Bo,
“maar dat heb ik afgeleerd. Duidelijkheid
en gezag zijn veel krachtiger dan een
woordenwisseling.” Hij is wel eens uitgescholden, waarop de betreffende speler
direct het veld kon ruimen. Inmiddels
heeft hij een reputatie als kordate 'manager aan de voorkant' opgebouwd en dat
werkt steeds in zijn voordeel.
© Koen Suyk
Gouden randje
Bo en ik hebben ons gesprek inmiddels
voortgezet in de kroeg. Het Nederlands
Elftal moet spelen en de wedstrijd is hier
op een groot scherm te volgen. De
oranjekoorts laat ook Bo’s sportershart
sneller kloppen, en voordat we collectief
het Wilhelmus inzetten vertelt hij me nog
één keer waarom zijn uitlaatklep nou zo
geweldig is: “Een goeie wedstrijd fluiten
geeft een enorme kick. Die wil je weer
overdoen en elke dag herbeleven. Dat
geeft de week een gouden randje en
maakt het geweldig leuk om te doen.”
• advertentie •
Onafhankelijke nascholing voor de jonge specialist
Als AIOS bent u natuurlijk ook van harte welkom bij onze cursussen voor medisch
specialisten. Boerhaave Nascholing heeft een ruim aanbod. Voor elk wat wils!
Actuele thema’s | State of the art | Vandaag geleerd, morgen in de praktijk | Interactief
www.boerhaavenascholing.nl
22
• toekomst & innovatie •
Auteurs
Ben Tomlow, bestuurslid DJS en aios
longziekten in het Medisch Centrum Alkmaar
Alexander Stillebroer, commissielid
Toekomst & Innovatie DJS,
aios urologie in het UMC Utrecht
Het digitale
portfolio voor dummies
In een steeds complexer wordend werkveld wordt het ontwikkelen van zowel algemene als specialisme-gebonden competenties
steeds belangrijker voor de medisch specialist. Leerboekenkennis
kan op veel manieren getoetst worden, maar hoe toets je de
overige competenties zoals effectieve communicatie, organisatie,
teamwork en professionaliteit? Hiervoor is het (digitale) portfolio
een belangrijk instrument.
Al sinds 2004 is het (digitale) portfolio verplicht gesteld door het College Geneeskundige Specialismen (voorheen CCMS).
De hoeveelheid literatuur over het gebruik
en de implementatie van portfolio’s is
inmiddels dan ook groot. De volgende
vragen kwamen bij ons op. Wat is het voordeel van een digitaal portfolio boven een
analoge versie? En wat zijn de grootste verschillen op basis waarvan de wetenschappelijke verenigingen een keuze voor een
specifiek portfolio hebben gemaakt?
Het lijkt erop dat een aantal wetenschappelijke verenigingen in gesprek zijn gegaan
met een willekeurige aanbieder van een
digitaal portfolio, waarbij weinig vergelijkend warenonderzoek is gedaan voordat
er een keuze werd gemaakt. Is er kritisch
genoeg gekeken naar de verschillende
opties en zijn de portfolio’s wel zo verschillend? Kan het gekozen portfolio het maximale bieden voor dat specialisme?
Wat zijn de voor- en nadelen en nog
belangrijker: wat is er precies in portfolioland te krijgen. Met dit artikel willen wij
een beknopte uitleg geven over de vier
verschillende aanbieders van digitale
portfolio’s in Nederland. Hierbij gaan we in
op de belangrijkste verschillen in kosten,
downloadbaarheid en het mogelijke gebruik na de specialisatie.
Conclusie
In Nederland zijn 4 digitale portfolio’s
beschikbaar met hun eigen (on)mogelijkheden. Doordat hetzelfde portfolio
gebruikt wordt door verschillende
specialismen zullen de gebruiksmogelijkheden niet optimaal benut worden. Zo
lijkt het vreemd dat bijvoorbeeld KNO en
Psychiatrie hetzelfde portfolio gebruiken,
waar het invullen van een OSATS waarschijnlijk vaker zal gebeuren voor het
beoordelen van een operatieve ingreep
binnen de opleiding KNO. Ook valt te
denken aan het implementeren van verplichte cursussen van ieder individueel
specialisme binnen het eigen portfolio.
Wanneer een cursus door de aios behaald
wordt, hoeft deze slechts online afgevinkt
te worden, eventueel voorzien van een
digitaal certificaat. Algemene portfolio’s
stimuleren het gebruik ervan niet, omdat
het onoverzichtelijk is en niet specifiek de
wensen van de eigen opleiding behaagt.
Hier ligt een uitdaging, voor zowel aios als
opleiders, om zowel gebruiksgemak als
volledigheid te verbeteren.
In dit artikel willen we geen waardeoordeel
geven over de individuele portfolio’s,
maar een indruk geven van de versplintering binnen dit veld. Tevens waren wij verbaasd over de grote verschillen in kosten,
waarvoor wij geen verklaring hebben
De Jonge Specialist - september 2014
(gekregen). Ons advies aan de wetenschappelijke verenigingen en juniorkamers
is met elkaar in gesprek te gaan over de
wensen die gesteld worden aan het eigen
portfolio. Dit wensenpakket kan dan doorgegeven worden aan de ontwikkelaar van
het portfolio, die het dan kan aanpassen.
Als dit niet naar wens gebeurt, kunnen
de andere aanbieders benaderd worden.
Dit zal een kwaliteitsimpuls geven en zal
het gebruiksgemak uiteindelijk doen toenemen. Zo kun je binnen het eigen portfolio de modaliteiten toespitsen op datgene
waarvoor het bedoeld is; het bijhouden
van je eigen, specialismegerichte, vorderingen in de opleiding tot medisch specialist.
Naschrift
Dit artikel is tot stand gekomen vanuit de commissie Toekomst & innovatie. Deze commissie
van De Jonge Specialist houdt zich bezig met
kwaliteits-gerelateerde initiatieven en vernieuwingen in de zorg. Er wordt een eigen visie
ontwikkeld over uiteenlopende actuele onderwerpen, met name die onderwerpen relevant
voor de medisch specialistische zorg of opleiding. als commissie Toekomst & innovatie
vinden we het dan ook belangrijk om alle aios
de gelegenheid te bieden om mee te denken
en te discussiëren over hun eigen opleiding
en toekomst als medisch specialist. Hiervoor
organiseren wij regelmatig bijeenkomsten van
de commissie Toekomst & innovatie. Ben jij
geïnteresseerd in je toekomst als aankomend
medisch specialist, heb je hier zelf al innovatieve ideeën over en/of wil je gewoon een
keer laagdrempelig en vrijblijvend met ons
mee komen denken en praten? Je bent van
harte welkom op een van onze bijeenkomsten!
Voor meer informatie en/of interesse mail naar
[email protected].
23
• toekomst & innovatie •
Overzicht digitale portfolio’s in Nederland
Portfolio
specialismen
Kosten
Downloadbaarheid
Na voltooien specialisatie
Medbook
Urologie
€ 40 per aios
per jaar
Te allen tijde in elk
gewenst bestand inclusief
Word en Excel.
Extra: Mobiele app waarop
ingrepen bijgehouden
kunnen worden
Gegevens blijven
inzichtelijk. Medbook
is ook als specialist te
gebruiken, maar er is
geen individuele
complicatieregistratie bij
te houden
VREST
Digitaal Competentie
Portfolio (DCPF) Systeem
voor alle medisch
specialismen
€ 29 (excl. btw) per aios
per maand. De kosten
worden aan de
desbetreffende kliniek
gefactureerd voor de
maanden dat de aios
daar daadwerkelijk in
opleiding was
Na specialisatie naar
Excel of direct naar een
printer in zijn geheel
Flexibel CV aanmaken,
het Vrest Loopbaan
Portfolio is als specialist
ook te gebruiken. Bij
ziekenhuizen met IFMS is
er direct een licentie aan
te maken. Bij het door
laten lopen van het
abonnement zijn oude
gegevens blijvend
inzichtelijk
Xaurum/GAIA
Psychiatrie,
Revalidatiegeneeskunde,
Neurologie,
Interne geneeskunde,
KNO, Geriatrie
€ 18 per aios per jaar
Gehele Portfolio is in één
keer te downloaden
(ZIP bestand met daarin
pdf’s)
Afhankelijk van wens
gebruiker. Het advies is
om het portfolio 6
maanden na beëindiging
opleiding te sluiten
Epass
Anesthesiologie,
€ 189 per a(n)ios per jaar
Cardiologie, Dermatologie,
Gynaecologie, Immunologie,
Intensive Care, Keel-neusoorheelkunde,
Kindergeneeskunde, Klinische
chemie, Klinische genetica,
Longziekten, Mondziekten,
Kaak- en Aangezichtschirurgie,
Oogheelkunde, Pathologie &
Spoedeisende geneeskunde,
(Medische Microbiologie volgt)
In de toekomst een
exportfunctie, nu nog niet.
Wel mogelijk om losse
formulieren als pdf te
downloaden
Het portfolio blijft
inzichtelijk voor de
gebruiker. Het is dan niet
langer mogelijk mutaties
aan te brengen
De belangrijkste voor- en nadelen van het digitale portfolio boven de analoge versie
Voordelen:
► Formatief en summatief kwaliteitsinstrument
► Altijd bij de hand
► Geen rondslingerende papieren/klapper
► Niet kwijt te raken/verliezen
► Online overal te wijzigen
► Makkelijk en snel inzichtelijk
► Digitaal communiceren
► Standaardisatie
► Opslag van: presentaties, artikelen, certificaten, CV
Nadelen:
Digitaal communiceren waarbij het directe face to face
contact tussen aios en opleider wordt verdrongen en
het beoordelen vervalt tot digitaal afvinken
► Traagheid van sommige digitale portfolio’s waardoor
KPB’s of OSATS minder efficiënt ingevuld kunnen
worden
► Mogelijk onvoldoende privacy te waarborgen, ondanks
het feit dat aios zelf aangeven wie inzicht krijgt in hun
portfolio
►
24
• column •
Tanca Minderhoud, 4e jaars aios
interne geneeskunde en kritische
enthousiastelling, reflecteert in deze
column op de dagelijkse praktijk.
column
C’est le ton qui fait
la musique
Toen ik als anios een klein jaar op een
IC werkte heb ik vaak de zinloosheid
van reanimaties ervaren. Te vaak de
laatste adem teruggeblazen, het rustige sterven verstoord door met
kracht de ribben te breken om de
circulatie op gang te brengen. En zo
vaak voor niks. Je weet vaak al als je
aankomt of het nog wat gaat worden.
Reanimatie ja of nee
Sinds die tijd ben ik behoorlijk sturend als het op het reanimatiebeleid
aankomt. Meestal breng ik het nietneutraal: ‘Als uw lichaam niet meer
verder kan leven; wilt u dan dat we u
in leven houden met apparaten?
Wilt u dat we uw hart weer op gang
brengen als het stopt?' Als je het zo
brengt zeggen mensen best vaak
nee.
De meeste patiënten krijgen deze
uitleg, behalve de heel gezonde,
daar zeg ik meestal: ‘Wilt u dat we
alles doen als u heel ziek bent of als
uw hart stopt?' Antwoord is dan
meestal ‘Ja’.
De vraag is natuurlijk of dit legitiem
is. Is het de waarheid anders voorspiegelen? Gun ik iedereen dezelfde
kansen, of waren de kansen toch al
anders? Wat ik doe noem je in
communicatieterminologie framing.
Hoe je je boodschap omlijst beïnvloedt de keuze die mensen maken.
Framing
Als je er eenmaal op gaat letten is
framing overal. De patiënt die je naar
huis wil laten gaan zeggen dat ‘je in
het ziekenhuis zoveel kans hebt op
het oplopen van een virus/bacterie’
is een goed voorbeeld. Maar ook
hoe je je behandeling toelicht. Welk
getal noem je? Dat 85% geen
ernstige bijwerkingen heeft, of dat
1 op de 8 bijwerkingen heeft die
leiden tot ziekenhuisopname.
Beiden zijn waar, maar het kan wel
leiden tot andere keuzes.
Misschien ken je het onderzoek dat
in Pittsburgh gedaan werd over
‘niet-reanimeren’. In simulatiegesprekken stelden ze familieleden de
vraag of er in geval van hartstilstand
gereanimeerd moest worden. In deze
groep wilde 61% dat het familielid
gereanimeerd zou worden. Als ze
het formuleerden als 'wilt u dat we
uw familielid bij hartstilstand een
natuurlijke dood laten sterven’, dan
zakte dit percentage naar 49%.
Neutrale berichtgeving
bestaat niet
Maar hoe moet je hiermee omgaan?
Je kunt willens en wetens het kader
aandikken (zoals in voornoemd voorbeeld) of je kunt proberen het voorzichtig te omlijsten. Maar dat
omlijsten is erg lastig. Uiteindelijk is
De Jonge Specialist - september 2014
alles wat je doet ingegeven vanuit een
kader (of zo je wilt, frame) dat
wordt beïnvloed door omstandigheden, levensbeschouwing, je
gemoedstoestand, enzovoort. Niet
alleen in je woorden maar ook door
je uitstraling en non-verbale signalen
zal een stukje van je eigen mening
doorschemeren in elk gesprek. Is het
dan verkeerd om met opzet kennis
over framing te gebruiken om het
gedrag van je patiënt te beïnvloeden? Ik denk het niet (uitzonderingen daargelaten).
Neutrale kennis of berichtgeving
bestaat niet. Daar kun je je als arts
maar beter van bewust zijn.
Ik vrees dat we ons zullen moeten
behelpen met de kennis dat ik
frame, jij framet en dat wij
allen geframed worden.
Hoe geef
jij je
opleiding
Bekijk de mogelijkheden
voor differentiatiestages
vorm?
en de ervaringen van aios
www.opleidingsetalage.nl
Anatomie,
Fysiologie
Microbiologie
Gut-brain-axis
Uitgebreide
diagnostiek en
interpretatie
Casuïstiek
Pre-pro,
symbiotica
Fytotherapie
Voeding, etc.
Docenten met als
discipline:
Bioloog
Natuurarts
Ayurvedisch
geneesheer
CHT therapeut
Orthomoleculair
therapeut &
diëtist
Osteopaat
De arts of therapeut wordt in staat gesteld de complexe samenhang in het spijsverteringssysteem te begrijpen en de link naar
intestinale en extra-intestinale ziektebeelden te leggen. Het einddoel is het bereiken van een specialisme op het gebied van
chronische ziektes die gerelateerd zijn aan het spijsverteringssysteem.Waarbij de student is staat wordt geacht om alle
disciplines m.b.t. een darmtherapie efficiënt toe te passen en de juiste therapie voor de patiënt te kiezen. Niet protocollair
denken, maar een patiënt georiënteerde oplossing vinden vanuit verschillende disciplines!
Aankondiging
Darmtherapeut opleiding.
Meer informatie op www.ortholinea.nl
Doelgroep:
artsen, complementair
artsen, diëtisten,
natuurgeneeskundigen
en orthomoleculair
therapeuten
Duur: 20 dagen.
Only one company has Optipac
the only proven closed vacuum mixing system,
pre-packed with bone cement
r Proven
r Strong
r Safe
Clinical data since 2008 and based on Optivac
Technology since 1993.1,2
Mixing and collection under vacuum, improving
cement fatigue life
SoftPac Technology - No breaking of glass ampoules
and minimized exposure to monomer fumes3
+31.78.6292929
www.biomet.nl
biomet.com
©2014 Biomet, Inc.
All rights reserved
©2014 Biomet.All pictures, products, names and trademarks herein are the property of Biomet, Inc. or its subsidiaries.
1. Maiken Stilling et. al., Bone Cement with Initial Slow-Curing
Increases Stability of Tibial Trays in TKR , RSA study, Aarhus
University Hospital presented at DOS congress Copenhagen 2012
2. Registered in the Swedish Hip Arthroplasty Register since 2008
3. Report from SP Technical Research Institute of Sweden (2007 08
13). Airborne methyl methacrylate monomer during the use of