Johannes Chrysostomus Wolfgangus Theophilus Mozart 27 januari 1756 Salzburg 5 december 1791 Wenen Verlichting en Voorbode Romantiek Klassieke stijl • Galante stijl (Gracieus, makkelijk aansprekend en onderhoudend) • Empfindsame Stil; rechtstreeks persoonlijk gevoel • Weense school; versmelting van ernst en opgewektheid Wolfgang Amadeus Mozart • • • • • • • • Vader Leopold Mozart Geb. Augsburg Vice-kapelmeester in Salzburg Trouwde Maria Anna Pertl Zeven kinderen Slechts twee overleefden Maria Anna “Nannerl” Wolfgang Amadeus Mozart is een wonderkind • Absoluut gehoor • Uitzonderlijk geheugen • Eerste composities op drie tot vijfjarige leeftijd Mozart op tournee • 1762 naar München en Wenen • Mozart speelt voor Maria Theresia Mozart op tournee • • • • • Reist in 1763- 1766 Frankfurt Londen (ontmoeting Johann Christian Bach) Antwerpen, Den Haag, Amsterdam, Utrecht, Brussel, Parijs, Geneve, Zürich 1767-68 Wenen • Mozart krijgt de pokken • “La finta semplice” opera buffa uitvoering mislukt Hij is 12 jaar oud • 1768 (Singspiel: Bastien en Bastienne) • 1769 terug in Salzburg Reizen naar Italië • Dec 1769 - maart 1771 • Milaan, Bologna, Rome • Noteert de negenstemmige miserere van Allegri • Rome Mozart wordt door de paus verheven tot Ridder van de Gouden Spoor • Bologna, Milaan Opera Mithridate, re di Ponte • Première in Hertogelijk Theater • Verona, Venetië • Milaan 1771 Asciano in Alba • Milaan 1772-73 Lucio Silla • Schrijft voor de Venanzio Rauzzini (castraat) het Motet Exultate Jubilate in F (KV 165/158 a) • 2 hobo’s 2 hoorns strijkers, orgel (in Salzburg herzien met fluiten) Salzburg 1773-1777 • Mozart wordt Konzertmeister • Zeer creatieve periode • Schreef 6 strijkkwartetten (KV 168-173) geïnspireerd op Haydn • Vijf symfonieën • Salzburg “honderd musici in dienst” 1774 München • Opera Buffa; La finta giarindiera KV 196 (tuinierster uit liefde) • Schrijft eerste pianosonate KV 279-284 daarvoor slechts variaties voor zichzelf 1777-1779 Mozarts’ reis naar volwassenheid • Reisde samen met zijn moeder • München (schrijft sonates voor piano en viool KV 301-306) • Augsburg • Mannheim • Parijs Sonate • • • • • Solosonate voor een instrument Duosonate vooral viool met piano Triosonate, kwartet, etc. Symfonie sonate voor orkest Concert sonate voor solist en orkest • 1779 Salzburg • 1780/81 München, opera seria Idomeneo • 1781 Breuk met de aartsbisschop Klassieke Sonate • Eerste deel; snel en dramatisch (met sonatevorm) • Tweede deel; langzaam en lyrisch. Liedvorm of thema met variaties contrasterende toonsoort • Derde deel: Menuet (ontbreekt vaak) • Vierde deel; snel slotdeel in hoofdtoonsoort; vorm rondo of sonate Sonatevorm • Ook wel hoofdvorm genaamd • Expositie (soms met langzame inleiding); eerste thema (hoofdgroep) in hoofdtoonsoort; overgang, nevengroep met vaak 2e thema • Doorwerking; spanningsvol met ver verwijderde toonsoort • Reprise; expositie wordt herhaald • Coda; slotdeel met hoofdthema of andere motieven Voorbeeld • Pianosonate in C-majeur KV 545 ‘Sonate Facile’ ; “Eine kleine Klavier Sonate für Anfänger” • Waarschijnlijk geschreven voor een leerling van Mozart Pianosonate nr. 16 KV 545 • • • • Thema 1 0 – 22 sec Thema 2 24 – 48 sec Slotzin 49 - 54 sec Herhaling 54 - 1:48 sec • Varieren/doorwerken op beide thema’s 1:48 • Opnieuw thema 1 + 2 Doorwerking Reprise Sonatevorm Sonatevorm • Pianoconcert nr. 23 Klassieke Sonate • Eerste deel; snel en dramatisch (met sonatevorm) • Tweede deel; langzaam en lyrisch. Liedvorm of thema met variaties contrasterende toonsoort • Derde deel: Menuet (ontbreekt vaak) • Vierde deel; snel slotdeel in hoofdtoonsoort; vorm rondo of sonate Menuet • Franse barokdans in gematigd langzame driekwartsmaat met kleine elegante pasjes. • Vast onderdeel van de Suite Menuet • Menuetten zijn driedelig • Menuet, • Trio contrasterend menuet oorspronkelijk in triobezetting; twee hobo’s en fagot • Herhaling eerste menuet • Sinds Beethoven een “scherzo" • Jozef II was een verlicht vorst • Wilde graag een Duitse opera • Het Singspiel werd geen succes Veranderende cultuur • • • • Censuur grotendeels opgeheven Vrijheid van expressie Opkomst van vele koffiehuizen De Salon werd de ontmoetingsplaats • Jozef II hield van soberheid Mozart zijn jaren in Wenen vanaf 1781 • Hij schreef in deze periode ruim 130 grote composities waaronder: • 6 opera’s • 17 pianoconcerten • 6 symfonieën • 10 strijkkwartetten • 5 kwintetten • Requiem • Liederen • Mis in C mineur • Mozart verdiende zijn geld met o.a. het geven van concerten Zondag 23 maart 1783 Mozart schreef ook liederen • Dit zijn vaak kleine juweeltjes die soms vooruitwijzen naar de negentiende eeuw Das Veilchen (1785) Das Veilchen KV 476 tekst: Goethe Ein Veilchen auf der Wiese stand Ein Veilchen auf der Wiese stand, Gebückt in sich und unbekannt; Es war ein herzigs Veilchen. Da kam eine junge Schäferin Mit leichtem Schritt und muntrem Sinn Daher, daher, Die Wiese her, und sang. Ach! denkt das Veilchen, wär ich nur Die schönste Blume der Natur, Ach, nur ein kleines Weilchen, Bis mich das Liebchen abgepflückt Und an dem Busen matt gedrückt ! Das Veilchen KV 476 tekst: Goethe Ach nur, ach nur Ein Viertelstündchen lang! Ach! aber ach! das Mädchen kam Und nicht in Acht das Veilchen nahm, Ertrat das arme Veilchen. Es sank und starb und freut’ sich noch: Und sterb ich denn, so sterb’ ich doch Durch sie, durch sie, Zu ihren Füßen doch. Das arme Veilchen! Es war ein herzigs Veilchen Abendempfindung an Laura KV 523 Abend ist’s, die Sonne ist verschwunden, Und der Mond strahlt Silberglanz; So entfliehn des Lebens schönste Stunden, Fliehn vorüber wie im Tanz. Bald entflieht des Lebens bunte Szene, Und der Vorhang rollt herab; Aus ist unser Spiel, des Freundes Träne Fließet schon auf unser Grab. Bald vielleicht (mir weht, wie Westwind leise, Eine stille Ahnung zu), Schließ ich dieses Lebens Pilgerreise, Fliege in das Land der Ruh. Werdet ihr dann an meinem Grabe weinen, Trauernd meine Asche sehn, Dann, o Freunde, will ich euch erscheinen Und will himmelauf euch wehn. Schenk auch du ein Tränchen mir Und pflücke mir ein Veilchen auf mein Grab, Und mit deinem seelenvollen Blicke Sieh dann sanft auf mich herab. Weih mir eine Träne, und ach! schäme dich nur nicht, sie mir zu weihn; Oh, sie wird in meinem Diademe Dann die schönste Perle sein! Romantiek bij Mozart • Pianoconcert nr. 20 in d mineur, KV 466, • • • • • • • • • Het pianoconcert is geschreven voor: Fluit Twee hobo's Twee fagotten Twee hoorns Twee trompetten Pauken Pianoforte Strijkers • • • • Het pianoconcert bestaat uit drie delen: Allegro Romance Allegro assai Singspiele • Met Duits gesproken tekst 1781 begin van Mozart zij Weense periode • Vestigt zich in het huis van de familie (weduwe) Weber • Trouwt 3 augustus 1782 met Constanze Weber • Libretto voor Entführung aus dem Serail • Dit is een Singspiel • Jozef II wilde graag een Duitse opera • Het Singspiel, de Duitse tegenhanger van de Opera Buffa werd geen succes • Maar het Weense zingspiel was beter dan gemiddeld omdat men in Wenen gebruik maakte van operazangers in plaats van acteurs 1782 • Uitvoering Duits Singspiel “Die Entführung aus dem Serail” • Slot van de opera is een Vaudeville: een lied met verschillende coupletten die afwisselend door verschillende zangers en zangeressen gezongen worden Vaudeville in die Entführung
© Copyright 2024 ExpyDoc
