preventieve maatregelen

Klasmanagement en Reflectie
Groepssessie 17 maart
Groep 1
Overzicht
• Inleiding
• Een conflictsituatie (= deel 2 praktijkopdracht)
– Conflictsituatie 1
– Conflictsituatie 2
• Plan uw klasmanagement (= deel 1 praktijkopdracht)
• Uiteenzetting praktijkopdracht
Overzicht
• Inleiding
• Een conflictsituatie (= deel 2 praktijkopdracht)
– Conflictsituatie 1
– Conflictsituatie 2
• Plan uw klasmanagement (= deel 1 praktijkopdracht)
• Uiteenzetting praktijkopdracht
Inleiding
In een klas gebeuren twee zaken…
1. Aanreiken en inoefenen van leerstof en
vaardigheden
2. EN er ontstaan relationele bindingen tussen alle
actoren.
In een klas gebeuren twee zaken…
Als die bindingen stevig en positief zijn, kan de
leerstof het centrale thema zijn en blijven,
gesteld dat de leerkracht die leerstof didactisch
aantrekkelijk en goed gestructureerd aanbrengt.
 Een goed opgebouwde les is de beste preventie
voor problemen in de klas.
Klas
Aanreiken en inoefenen van Ontstaan relationele
leerstof + vaardigheden
bindingen tussen ALLE
actoren
Indien één van beide niet goed zit
Risico op conflicten vergroot
Overzicht
• Inleiding
• Een conflictsituatie (= deel 2 praktijkopdracht)
– Conflictsituatie 1
– Conflictsituatie 2
• Plan uw klasmanagement (= deel 1 praktijkopdracht)
• Uiteenzetting praktijkopdracht
EEN CONFLICTSITUATIE
CONFLICTSITUATIE 1
Het probleem
Verloop van conflictsituatie 1
Les Algemene Muziekleer:
3de graad KSO-klas, 5 Woordkunst-Drama met 18 lln. 12 lln.
gaan in hun vrije tijd naar de muziekacademie. Er is dus een
groot niveauverschil tussen de lln.. Zo zijn er lln. die zich
vervelen en lln. die niet begrijpen waarover lk. spreekt. Lln.
met meer voorkennis krijgen extra oefeningen. Ze zeggen dat
de les saai is en storen voortdurend. De leerkracht moet de
les steeds onderbreken waardoor er te weinig tijd is voor
extra uitleg aan de lln. die het nodig hebben.
(zie het lesmateriaal voor een gedetailleerd script)
13
Wat is er aan de hand?
Vooraleer je een conflict kunt oplossen is
het belangrijk om een duidelijker zicht te
krijgen op de situatie
Stel dus eerst een aantal vragen
Waarom ontstaat dit conflict?
• Wat zijn de belangen en behoeften van
de leerkracht?
• Wat zijn de belangen en behoeften van
de leerlingen?
Waarom ontstaat dit conflict?
Opdracht:
• Noteer na het lezen van het scenario
de belangen en behoeften van de
verschillende betrokken partijen.
Belangen en behoeften van de
leerkracht?
alle lln. bereiken de lesdoelen
lln. werken rustig aan hun oefeningen
lln. reageren beleefd op een opmerking
Belangen en behoeften van de
leerlingen?
Groep met veel voorkennis in muziek:
interessante les krijgen, plezier maken
nieuwe leerstof verwerken
…
Belangen en behoeften van de
leerlingen?
Groep zonder voorkennis in muziek:
interessante les krijgen, plezier maken
de leerstof begrijpen
hulp krijgen
DE AANPAK
Welke stappen neem je?
Analyseer het gedrag a.d.h.v.
7 stappen:
1) Stel een gedetailleerde lijst op met
concrete beschrijving van het storend
gedrag
2) Geef de gevolgen of de reacties van het
gedrag aan
3) Beschrijf de context waarin het
ongewenst gedrag zich voordoet
4) Schrijf op wanneer het goed ging = de
positieve momenten
5) Probeer stoorpatronen te ontdekken
6) Rangschik de storende dingen
7) Kies een strategie: negeren, belonen,
straffen (= conflictoplossing)
Gedragsanalyse
Rangschik
(stap 6)
Storend
gedrag
(stap 1)
Gevolgen of
reacties
(stap 2)
Context
(stap 3)
Positieve
momenten
(stap 4)
Stoorpatronen
(stap 5)
Gedragsanalyse
Opdracht:
• Analyseer na het lezen van het
scenario het gedrag van deze klas
a.d.h.v. de eerste 6 stappen
Gedragsanalyse
Stap 1: storend gedrag
babbelen op de achterste rij
galgje spelen
reactie Nicolas tijdens het spelen van
galgje “Yes, …”
uitspraak “Het is supersaai en …”
Gedragsanalyse
Stap 2: Gevolgen of reacties
lk, ‘Komaan gasten…’
lk. merkt galgje spelen niet direct op
‘Nicolas, is het nu zo moeilijk…’
‘Nu is het genoeg geweest…’
Gedragsanalyse
Stap 3: Context
alle leerlingen maken individueel dezelfde
oefeningen
groot niveauverschil in voorkennis
bankopstelling in rijen
laatste lesuur
lokaal zonder beschikbare media
Gedragsanalyse
Stap 4: Positieve momenten
 theoretische vraag wordt goed
beantwoord door Nicolas.
Fatih vraagt hulp aan leerkracht door
vinger in de lucht te steken.
oefeningen in Nicolas zijn werkboek zijn
correct opgelost.
Gedragsanalyse
Stap 5: Stoorpatronen
leerkracht begeleidt leerlingen → andere
babbelen
Nicolas en enkele leerlingen hebben de
oefeningen afgewerkt → galgje spelen
Gedragsanalyse
Stap 6: Rangschik
1. reactie Nicolas tijdens het spelen van
galgje
2. uitspraak ‘Het is supersaai en …’
3. er wordt galgje gespeeld
4. gebabbel op de achterste rij
! Rangschikking is sterk persoonsgeboden!
Hoe kan dit conflict gekoppeld
worden aan het referentiekader?
Opdracht:
Op welke manier hebben de elementen uit
het referentiekader het klasmanagement
negatief beïnvloed?
Referentiekader
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Leerdoelen
Werkvormen
Leerinhoud
Media
Evaluatie
Organisatie
Context / Ouders
Instructieverantwoordelijke
1. Leerdoelen:
niveau van de doelen is te laag voor een
groot deel van de klas
de doelen zijn enkel cognitief. Geen
aandacht voor sociaal-emotionele doelen
(attitudedoelen)
2. Werkvormen:
enkel klassikale instructies en individueel
oefeningen oplossen (en dit in bijna elke
les)
3. Leerinhouden:
overlappend met leerstof van
muziekacademie voor een groot deel van
de lln.
niet uitdagend voor de sterke groep
extra oefeningen voor de sterke groep
volledig aangeboden door de leerkracht
4. Media:
bord en werkboek zijn niet motiverend
genoeg voor de lln. die sterk zijn in
muziek
geen computers, muziekinstrumenten, ….
5. Evaluatie:
de leerkracht komt rond en evalueert bij
elke lln. of de oefeningen correct opgelost
zijn.
enkel cognitieve doelen worden
geëvalueerd.
6. Lesorganisatie:
Regels en straffen:
regels zijn opgesteld door de lk. Een
overtreding (teveel lawaai maken) betekent een
nota in de schoolagenda.
lk. zegt dat ze vervelend zijn
lk. merkt het spelen van galgje niet meteen op
Infrastructuur:
de banken staan opgesteld in rijen met 1 gang
in het midden.
7. Context/ouders:
de lk. noteert in de schoolagenda van
Nicolas dat hij onbeleefd was tegen de
leerkracht.
8. Instructieverantwoordelijke:
Beliefs:
lk. voelt zichzelf nog niet bekwaam in
klasmanagement (weinig ervaring)
lk. vindt het vervelend voor de lln. dat de
leerstof overlapt, maar ziet dat niet als geldig
excuus om te les te storen
Relatie lk.-lln.:
lk. geeft weinig verantwoordelijkheden aan lln.
lk. heeft een onzekere houding
Conflictoplossing
A. Hoe kan er worden ingegrepen in de
conflictsituatie?
= curatieve maatregelen
B. Hoe had de conflictsituatie kunnen
voorkomen worden? (cf. link met referentiekader)
= preventieve maatregelen
Curatieve maatregelen
3 mogelijke strategieën (stap 7):
Negeren
Bestraffen
Belonen
Curatieve maatregelen
8 tips:
1.
2.
3.
4.
Breng kritiek positief
Maak concreet wat je verlangt
Vermijd waarom-vragen
Gebruik ik-boodschappen
Curatieve maatregelen
8 tips:
5. Vermijd veralgemeningen
6. Richt boosheid op gedrag i.p.v. op
persoon
7. Durf ook ‘sorry’ te zeggen
8. Probeer eerst te kalmeren
Conflict oplossen
Opdracht:
• Noteer na het lezen van het scenario
enkele curatieve maatregelen
Curatieve maatregelen
Welke strategie?
Negeren:
hier niet ideaal
Bestraffen: ja
Belonen:
ja
Curatieve maatregelen
Bestraffen:
lk: “Nicolas, ik ben heel blij dat je de
oefeningen correct opgelost hebt. Maar
als jullie nu niet stoppen met babbelen, ga
ik jullie moeten uit elkaar halen”
vervolgens de lln. uit elkaar halen als ze
blijven babbelen (wat je aankondigt
steeds uitvoeren)
Curatieve maatregelen
Bestraffen:
lk: “De andere lln. hebben mijn hulp
nodig en ik vind het zeer moeilijk hen te
helpen wanneer jullie niet rustig werken.”
lk: “Nicolas, als je je ongenoegen over dit
vak wilt uiten, zou ik willen dat je dat op
een beleefde manier doet”
Nicolas apart aanspreken na de les
Curatieve maatregelen
Belonen:
laat de lln. voorstellen doen om de les
interessanter te maken
complimenteer de sterke groep met hun
hoge werktempo
Curatieve maatregelen
Belonen:
vraag of iemand hulp wil bieden aan lln.
die hulp nodig hebben
laat de sterke lln. muziek creëren
(uitdagende keuzeoefeningen)
Conflict oplossen
Opdracht:
• Noteer na het lezen van het scenario
enkele preventieve maatregelen. M.a.w.
hoe kon deze lk. het klasmanagement
beter plannen? Gebruik hierbij het
referentiekader
Preventieve maatregelen
"Pak iets aan voordat het
een probleem is. Schep
orde voordat de chaos
intreedt.“
– Lao-Tse
Preventieve maatregelen
1. Leerdoelen:
zorg voor verdiepings- of
verbredingsdoelen voor de sterke groep
besteed aandacht aan attitudedoelen:
elkaar leren helpen, zelfstandig kunnen
werken, …
Preventieve maatregelen
2. Werkvormen:
maak gebruik van motiverende
werkvormen: bv. peer-tutoring,
expertgroepen, …
maak zelfstandig werk
mogelijk op eigen niveau
Preventieve maatregelen
2. Werkvormen:
gebruik spelvormen
varieer voldoende
Preventieve maatregelen
3. Leerinhouden:
voorzie leerstof op het niveau van de lln.
laat lln. ook leerinhouden aanbrengen
Cf. Zelfdeterminatie beïnvloedt motivatie
Preventieve maatregelen
3. Leerinhouden:
laat leerinhouden aansluiten bij de
leefwereld van lln.
Preventieve maatregelen
4. Media:
voorzie meer dan papier (enkel visueel)
laat hen ook muziek beluisteren
combinatie aanbod lln/ aanbod lk
Preventieve maatregelen
4. Media:
eventueel instrumenten meebrengen
Preventieve maatregelen
4. Media:
gebruik eventueel online-tools
Preventieve maatregelen
5. Evaluatie:
geef lln. ook verantwoordelijkheden,
peer-evaluatie, zelf-evaluatie, …
evalueer ook sociaal-emotionele doelen:
bv. kunnen ze elkaar helpen, zelfstandig
werken, …
Preventieve maatregelen
6. Lesorganisatie:
Regels en straffen:
stel samen met de lln. klasregels op
zorg dat lln. weten wat de straffen zijn bij
het niet opvolgen van de regels
bestraf het gedrag en niet de persoon
beloon voldoende (behaviorisme)
Preventieve maatregelen
6. Lesorganisatie
Infrastructuur:
zorg voor een bankopstelling waarbij je
duidelijk overzicht heb over de volledige klas
en beweeg door de klas
zorg voor een ordelijke klas
richt de klas (indien mogelijk) gezellig in
Preventieve maatregelen
7. Context/ouders:
attitudes aanduiden in agenda. Dus ook
mogelijkheid bieden om positieve aan te
kruisen
Preventieve maatregelen
8. Instructieverantwoordelijke:
Beliefs:
Preventieve maatregelen
8. Instructieverantwoordelijke:
Beliefs:
wees zelf enthousiast over uw vak
bekijk de situatie eens vanuit het perspectief
van lln. die ongewenst gedrag stellen
leg de schuld niet te snel bij de lln.
probeer de waarde van de diversiteit te zien
i.p.v. de problemen (niveauverschil)
Preventieve maatregelen
8. Instructieverantwoordelijke:
Relatie lk.-lln.:
geef ook voldoende aandacht aan de sterke lln.
kijk de lln. voldoende aan
durf verantwoordelijkheden te geven aan lln.
besteed aandacht aan de groepsdynamiek
Overzicht
• Inleiding
• Een conflictsituatie (= deel 2 praktijkopdracht)
– Conflictsituatie 1
– Conflictsituatie 2
• Plan uw klasmanagement (= deel 1 praktijkopdracht)
• Uiteenzetting praktijkopdracht
Conflictsituatie 2
HET PROBLEEM
Verloop van conflictsituatie 2
Les Engels:
3de graad ASO-klas, 6 Economie Moderne talen met 9 lln.
(sinds enkele weken is één leerling van school gestuurd).
Tijdens de les Engels wordt de uitstap naar Canterbury
voorbereid, zowel op organisatorisch als op inhoudelijk vlak.
Anka geeft meermaals te kennen dat ze het een saaie
tweedaagse vindt.
(zie het lesmateriaal voor een gedetailleerd scenario)
73
Wat is er aan de hand?
Vooraleer je een conflict kunt oplossen is
het belangrijk om een duidelijker zicht te
krijgen op de situatie
Stel dus eerst een aantal vragen
Waarom ontstaat dit conflict?
• Wat zijn de belangen en behoeften van
de leerkracht?
• Wat zijn de belangen en behoeften van
de leerlingen?
Waarom ontstaat dit conflict?
Opdracht:
• Noteer na het lezen van het scenario
de belangen en behoeften van de
verschillende betrokken partijen.
Belangen en behoeften van de
leerkracht?
lln. klaarstomen om de schoolreis naar
Canterbury optimaal te laten verlopen
lln. de lesdoelen van deze les laten
bereiken
Belangen en behoeften van de
leerlingen?
groepsdynamiek terug in evenwicht
brengen.
een fijne tijd beleven in Canterbury (door
meerderheid leerlingen)
DE AANPAK
Welke stappen neem je?
Analyseer het gedrag a.d.h.v.
7 stappen:
1) Stel een gedetailleerde lijst op met
concrete beschrijving van het storend
gedrag
2) Geef de gevolgen of de reacties van het
gedrag aan
3) Beschrijf de context waarin het
ongewenst gedrag zich voordoet
4) Schrijf op wanneer het goed ging = de
positieve momenten
5) Probeer stoorpatronen te ontdekken
6) Rangschik de storende dingen
7) Kies een strategie: negeren, belonen,
straffen (= conflictoplossing)
Gedragsanalyse
Rangschik
(stap 6)
Storend
gedrag
(stap 1)
Gevolgen of
reacties
(stap 2)
Context
(stap 3)
Positieve
momenten
(stap 4)
Stoorpatronen
(stap 5)
Gedragsanalyse
Opdracht:
• Analyseer na het lezen van het
scenario het gedrag van deze klas
a.d.h.v. de eerste 6 stappen
Gedragsanalyse
Stap 1: storend gedrag
lln. komen te laat binnen
Vul aan
Gedragsanalyse
Stap 2: Gevolgen of reacties
lln. weten niet wat ze moeten doen
Vul aan
Gedragsanalyse
Stap 3: Context
1 klasgenoot is onlangs van school
gestuurd
Vul aan
Gedragsanalyse
Stap 4: Positieve momenten
 de lln. maken de oefeningen
Gedragsanalyse
Stap 5: Stoorpatronen
te laat binnenkomen
er verwacht wordt
niet weten wat
onrust
Gedragsanalyse
Stap 6: Rangschik
1. Samuël zegt dat hij zijn mond houdt
2.
3. …
Hoe kan dit conflict gekoppeld
worden aan het referentiekader?
Opdracht:
Op welke manier hebben de elementen uit
het referentiekader het klasmanagement
negatief beïnvloed?
Referentiekader
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Leerdoelen
Werkvormen
Leerinhoud
Media
Evaluatie
Organisatie
Context / Ouders
Instructieverantwoordelijke
1. Leerdoelen:
leerdoelen voor de uitstap zijn onduidelijk
Vul aan
2. Werkvormen:
lk. geeft uitleg over schoolreis en lln.
luisteren
3. Leerinhouden:
Canterbury wordt niet aantrekkelijk
voorgesteld
4. Media:
uitstap wordt niet aanschouwelijk
voorgesteld, enkel een blad met
informatie
5. Evaluatie:
het klassikaal verbeteren van de
oefeningen
6. Lesorganisatie:
Timing
start laatste lesuur met organisatie uitstap
Regels en straffen:
regels zijn opgesteld door de lk. Een
overtreding (geen werkboek bij) betekent een
negatieve opmerking van de lk.
Infrastructuur:
Vul aan
7. Context/ouders:
de ouders worden via de leerling op de
hoogte gebracht van de schoolreis. Dit
werd niet via andere kanalen
gecommuniceerd.
8. Instructieverantwoordelijke:
Beliefs:
lk. gaat er van uit dat het de schuld van de lln.
is dat ze te laat binnenkomen
Vul aan
Relatie lk.-lln.:
lk. beschuldigt de volledige groep
Vul aan
Conflictoplossing
A. Hoe kan er worden ingegrepen in de
conflictsituatie?
= curatieve maatregelen
B. Hoe had de conflictsituatie kunnen
voorkomen worden? (cf. referentiekader)
= preventieve maatregelen
Curatieve maatregelen
3 mogelijke strategieën (stap 7):
Negeren
Bestraffen
Belonen
Curatieve maatregelen
8 tips:
1.
2.
3.
4.
Breng kritiek positief
Maak concreet wat je verlangt
Vermijd waarom-vragen
Gebruik ik-boodschappen
Curatieve maatregelen
8 tips:
5. Vermijd veralgemeningen
6. Richt boosheid op gedrag i.p.v. op
persoon
7. Durf ook ‘sorry’ te zeggen
8. Probeer eerst te kalmeren
Conflict oplossen
Opdracht:
• Noteer na het lezen van het scenario
enkele curatieve maatregelen
Curatieve maatregelen
Welke strategie?
Negeren: eventueel
Bestraffen: ja
Belonen: ja
Curatieve maatregelen
Bestraffen:
“Dag jongens en meisjes, ik vind het zeer
vervelend wanneer jullie te laat binnen
komen in de les, want zo kan ik jullie
onvoldoende goed informeren over de
schoolreis.”
Vul aan
Curatieve maatregelen
Belonen:
“Sofie, aangezien jij wel op tijd was, kan
je misschien even uitleggen aan de klas
waarom ze hun gsm-nummer op deze lijst
moeten noteren?”
Vul aan
Conflict oplossen
Opdracht:
• Noteer na het lezen van het scenario
enkele preventieve maatregelen. M.a.w.
hoe kon deze lk. het klasmanagement
beter plannen? Gebruik hierbij het
referentiekader
Preventieve maatregelen
1. Leerdoelen:
maak de doelen van de schoolreis
duidelijk voor de lln.
Vul aan
Preventieve maatregelen
2. Werkvormen:
lln. activeren: bijvoorbeeld informatie
over Canterbury laten opzoeken in
brochures, …
3. Leerinhouden:
polsen naar interesses lln., wat zou ze
graag te weten komen over Canterbury ?
Vul aan
Preventieve maatregelen
4. Media:
enkel het bord gebruiken,
volstaat niet om de leerlingen
voor te bereiden op de schoolreis. Brochures, filmpjes, …zijn
motiverender
Preventieve maatregelen
5. Evaluatie:
attitudes belonen: materiaal bijhebben in
de les betekent extra punten of minder
opdrachten vervullen
Vul aan
Preventieve maatregelen
6. Lesorganisatie:
Timing:
praktische zaken eventueel op einde van
de les bespreken. Voorzie wel voldoende
tijd
Preventieve maatregelen
6. Lesorganisatie:
Regels en straffen:
samen gaan zoeken naar oplossingen
voor het te laat binnenkomen.
(cf. instaptheater)
Preventieve maatregelen
6. Lesorganisatie
Infrastructuur:
zorg voor het een bankopstelling die het
mogelijk maakt dicht bij de lln. te staan
Preventieve maatregelen
7. Context/ouders:
de ouders via een brief verwittigen over
de excursie
mogelijkheid bieden aan ouders om
eventuele vragen over schoolreis te
mailen naar lk. of via een forum
Cf. Thema 6 Participatiepiramide
Vul aan
Preventieve maatregelen
8. Instructieverantwoordelijke:
Beliefs:
houdt er rekening mee dat het misschien niet de
schuld van de lln. is dat ze te laat zijn
wees ervan overtuigd dat het ongewenste
gedrag afgeleerd kan worden
Preventieve maatregelen
8. Instructieverantwoordelijke:
Relatie lk.-lln.:
geef voldoende positieve opmerkingen
aan lln. die doen wat er van hen verwacht
wordt
Overzicht
• Inleiding
• Een conflictsituatie (= deel 2 praktijkopdracht)
– Conflictsituatie 1
– Conflictsituatie 2
• Plan uw klasmanagement (= deel 1 praktijkopdracht)
• Uiteenzetting praktijkopdracht
Plan uw klasmanagement
(= deel 1 praktijkopdracht)
Het plannen van klasmanagement
Begint bij een goede lesvoorbereiding
Een goede lesvoorbereiding voorkomt
problemen met klasmanagement
Nemen van preventieve maatregelen die
betrekking hebben op de verschillende
elementen in het referentiekader
(zie preventieve maatregelen bij conflictoplossing)
Overzicht
• Inleiding
• Een conflictsituatie (= deel 2 praktijkopdracht)
– Conflictsituatie 1
– Conflictsituatie 2
• Plan uw klasmanagement (= deel 1 praktijkopdracht)
• Uiteenzetting praktijkopdracht
Praktijkopdracht
Praktijkopdracht - organisatie
• Deadline: vrijdag 16 mei 2014 om 17 uur.
• Eén bundel met voorblad, de uitwerkingen en
eventuele bijlagen.
– Digitaal: Naam_Voornaam_studentennummer_KR_1314.pdf via Minerva
– Print: secretariaat vakgroep onderwijskunde
deadline: 20 mei 2014 om 17u
• Later = meteen tweede zittijd
• Feedbackmoment op donderdag 24 april
Praktijkopdracht - vereisten
• Voorblad
• Deel 1: Klasmanagement plannen
Maximaal 8 blz. excl. bijlagen
• Deel 2: Een conflictsituatie
Maximaal 4 blz. excl.bijlagen en
grondplan
• Bijlagen met lesmateriaal om het geheel
betekenisvoller te maken.
Opmerking
• De opbouw van deze groepssessie volgt de
opbouw van de praktijkopdracht, maar in
omgekeerde volgorde
• Deel 2: De eerste 6 stappen die je neemt
bij het analyseren van het gedrag doorloop
je wel, maar neem je niet op in de taak.
Praktijkopdracht
http://users.ugent.be/~mvalcke/KR_1314/p
raktijkopdrachten/praktijkopdracht-slo/

Download Report