Presentatie J.A.R. van Vliet Grootte

Gedoogplichten in de
Omgevingswet
Seminar gedoogplichten 23
januari 2014
Jeroen van Vliet
Wetgevingsjurist
Hoofddirectie Bestuurlijke en
Juridische Zaken
12 februari 2014
Woord vooraf
Voor hetgeen deze presentatie bevat over de inhoud van het
wetsvoorstel geldt dat die inhoud nog kan wijzigen. Aan de in deze
presentatie vermelde inhoud kunnen geen rechten worden ontleend.
2
Ministerie van Infrastructuur en Milieu
12 februari 2014
Inhoud presentatie
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
3
Omgevingswet;
Gedoogplichten: aanleiding opname in de Omgevingswet;
Feitelijke beschrijving gedoogplichten in de Omgevingswet;
Doelen van de regeling en hoe die doelen worden bereikt;
Inhoudelijke vernieuwingen;
Schadevergoeding;
Overgangsrecht;
Wetgevingstraject.
Ministerie van Infrastructuur en Milieu
12 februari 2014
Omgevingswet
• Omgevingswet: bundeling van de gebiedsgerichte onderdelen van de
huidige wetten in één wet.
• Doelen van de Omgevingswet:
1. Vergroten inzichtelijkheid, voorspelbaarheid en gebruiksgemak van
het omgevingsrecht;
2. Samenhangende benadering van de fysieke leefomgeving in beleid,
besluitvorming en regelgeving;
3. Vergroten bestuurlijke afwegingsruimte;
4. Versnellen en verbeteren van besluitvorming.
• Meer weten over de Omgevingswet? Zie:
https://omgevingswet.pleio.nl
4
Ministerie van Infrastructuur en Milieu
12 februari 2014
Omgevingswet en gedoogplichten
• Vervolg op moderniseringsinitiatieven BP uit 2003 en 2010
Aanleidingen modernisering:
• MDW-rapport buisleidingen;
• Advies Raad van State bij de Spoedwet wegverbreding;
• Beter Geregeld-programma ministerie van Verkeer en Waterstaat;
• Gaande het traject Ow: Besluit tot betrekken modernisering BP in Ow
5
Ministerie van Infrastructuur en Milieu
12 februari 2014
Gedoogplichten in het omgevingsrecht
6
Ministerie van Infrastructuur en Milieu
12 februari 2014
Gedoogplichten in de Omgevingswet
• De gedoogplichten en de daarop van belang zijnde regels zijn met
name terug te vinden in:
• Hoofdstuk 10 (gedoogplichten)
• Hoofdstuk 15 (schade)
• Hoofdstuk 16 (procedures)
7
Ministerie van Infrastructuur en Milieu
12 februari 2014
Samenhang binnen de Omgevingswet
• In de eerste hoofdstukken van de Ow wordt geregeld dat activiteiten
planologisch mogelijk worden gemaakt.
• Daarmee nog geen legitieme grondslag voor het maken van inbreuk
op eigendom.
• Omgevingsvisie en andere instrumenten kunnen als bron dienen voor
het bepalen of een werk het “algemeen belang” raakt.
8
Ministerie van Infrastructuur en Milieu
12 februari 2014
Werken van algemeen belang
• De BP spreekt over:
Openbare werken;
Openbare werken waarvan het openbaar belang is erkend;
Openbare werken van welke het algemeen nut is erkend.
• De Omgevingswet sluit aan bij terminologie artikel 14 Grondwet en
spreekt over werken van algemeen belang.
9
Ministerie van Infrastructuur en Milieu
12 februari 2014
Herkomst gedoogplichten in de Omgevingswet I
• Belemmeringenwet Privaatrecht
• Gaat er geheel in op
• Gaat voort op de in 2003 en 2010 ingeslagen weg
10
Ministerie van Infrastructuur en Milieu
12 februari 2014
Herkomst gedoogplichten in de Omgevingswet II
• Gedoogplichten uit 20 wetten, waaronder:
•
•
•
•
•
•
•
Waterwet;
Waterstaatswet 1900;
Wet milieubeheer;
Wet ruimtelijke ordening;
Elektriciteitswet 1998;
Mijnbouwwet;
Monumentenwet 1988.
• Niet alle gedoogplichten: Telecomwet niet
11
Ministerie van Infrastructuur en Milieu
12 februari 2014
Twee soorten gedoogplichten in hoofdstuk 10
• In de Ow wordt onderscheid gemaakt tussen gedoogplichten die
rechtstreeks uit de wet voortvloeien en gedoogplichten die bij
beschikking worden opgelegd.
• Afdeling 10.2: Gedoogplichten van rechtswege
• Afdeling 10.3 Bij beschikking op te leggen gedoogplichten
12
Ministerie van Infrastructuur en Milieu
12 februari 2014
Gedoogplichten van rechtswege
• Gedoogplichten uit:
• Waterwet, Waterstaatswet 1900, Wet milieubeheer, Wet luchtvaart,
Mijnbouwwet, Wet hygiëne en veiligheid badinrichtingen en
zwemgelegenheden.
• Vrijwel ongewijzigd overgenomen uit bestaande wetten.
13
Ministerie van Infrastructuur en Milieu
12 februari 2014
Gedoogplichten bij beschikking
• Beslaat voor het leeuwendeel de modernisering van de
Belemmeringenwet Privaatrecht;
• Aangevuld met gedoogplichten uit andere wetten: Wet
luchtverontreiniging, Ontgrondingenwet, Waterwet en
Monumentenwet 1988.
• Procedure en rechtsbescherming zijn gemoderniseerd en zo veel
mogelijk uniform gemaakt.
14
Ministerie van Infrastructuur en Milieu
12 februari 2014
Toepassingscriteria voor oplegging
gedoogplichtbeschikking
• Een gedoogplicht kan worden opgelegd als voor een werk van
algemeen belang:
a. duurzaam of tijdelijk gebruik moet worden gemaakt van een
onroerende zaak;
b. met de rechthebbende op de onroerende zaak ondanks een redelijke
poging daartoe geen overeenstemming is bereikt over het gebruik
daarvan;
c. het gebruik van de onroerende zaak niet meer zal worden belemmerd
dan redelijkerwijs nodig is, en
d. de belangen van de rechthebbende redelijkerwijs onteigening niet
vorderen.
15
Ministerie van Infrastructuur en Milieu
12 februari 2014
Doelen van hoofdstuk 10
1. Het moderniseren en vereenvoudigen van de procedure voor het
opleggen van gedoogplichten;
2. Het eenduidig regelen van de rechtsbescherming tegen
gedoogplichtbeschikkingen;
3. De vindbaarheid van op de fysieke leefomgeving betrekking
hebbende gedoogplichten vergroten.
16
Ministerie van Infrastructuur en Milieu
12 februari 2014
Doel 1: Vereenvoudiging gedoogplichtprocedure I
• Eén procedure, ongeacht het werk van algemeen belang;
• Geen verplichte hoorzitting;
• Geen aparte aanvraag voor directe uitvoering
gedoogplichtbeschikking.
17
Ministerie van Infrastructuur en Milieu
12 februari 2014
Doel 1: Vereenvoudiging gedoogplichtprocedure
II
• Geen aparte procedure voor erkenning openbaar belang;
• Instrument van belang voor toekomstvastheid.
• Afweging erkenning openbaar belang wordt geïntegreerd in
gedoogplichtbeschikking.
• Geen verplichte koppeling met een concessie.
18
Ministerie van Infrastructuur en Milieu
12 februari 2014
Doel 2: Rechtsbescherming tegen de oplegging
van gedoogplichten eenduidig regelen
• In beginsel toepassing afdeling 3.4 Awb.
• Inbrengen zienswijze op ontwerpgedoogplichtbeschikking
• Eén bevoegde rechter: bestuursrechtelijk beroep tegen de
gedoogplichtbeschikking in één instantie bij de Afdeling
Bestuursrechtspraak van de Raad van State.
19
Ministerie van Infrastructuur en Milieu
12 februari 2014
Doel 3: Vergroten vindbaarheid van
gedoogplichten
• Leeuwendeel gedoogplichten bij elkaar in hoofdstuk 10
20
Ministerie van Infrastructuur en Milieu
12 februari 2014
Inhoudelijke vernieuwingen
• Gelijkschakeling meldingstermijn werkzaamheden bij gedoogplichten
van rechtswege;
• Termijn inwerkingtreding gedoogplichtbeschikking;
• Mogelijk beperkingengebied rond een werk van algemeen belang;
• Opruimplicht bij intrekking gedoogplichtbeschikking;
• Eigendom van een werk van algemeen belang.
21
Ministerie van Infrastructuur en Milieu
12 februari 2014
Schadevergoeding
• Aan de plicht tot gedogen is een recht op vergoeding van de schade
gekoppeld;
• Dat wordt in hoofdstuk 15 Ow geregeld
• Hoofdstuk 10 en hoofdstuk 15, voor wat betreft gedoogplichten,
treden tegelijk in werking.
• Uitgangspunt schadevergoeding is cfm stand van zaken in de
jurisprudentie en ongewijzigd.
• Civiele rechter blijft bevoegd.
22
Ministerie van Infrastructuur en Milieu
12 februari 2014
Overgangsrecht
• Invoeringswet Omgevingswet:
• Overgangsrecht voor:
1. Afgegeven gedoogplichtbeschikkingen;
2. Erkenningen van openbaar belang;
3. Evt., mocht daartoe noodzaak blijken, voor procedure
23
Ministerie van Infrastructuur en Milieu
12 februari 2014
Vervolg wetgevingstraject
• Indiening Ow bij parlement dit jaar;
• Indiening Invoeringswet Ow, inclusief hoofdstuk 15 en
overgangsrecht, volgt later;
• Inwerkingtreding Ow voorzien voor 2018.
24
Ministerie van Infrastructuur en Milieu
12 februari 2014
Hartelijk dank voor uw aandacht!
Mocht u mij na afloop nog vragen naar aanleiding van deze
presentatie willen voorleggen dan kan dat via:
e-mail: [email protected]
25
Ministerie van Infrastructuur en Milieu
12 februari 2014